KIMI

Emri: Endri Baku

Klasa: 11A
Tema: Polimerët dhe përdorimi I tyre në jetën e perditshme.
Nentemat:
1. C’janë polimerët?
2. Menyrat e përftimit të tyre?
3. Lloje te ndryshme të polimerëve që gjejnë përdorim në jetën e
perditshme.
4. Efektet positive dhe negative të përdorimit të tyre.
Polimerët jane substanca, molekulat e te cilave
formohen nga bashkimi I shume molekulave te vogla.
Eshtë një përbërje kimike ku molekulat janë të lidhur së
bashku në zinxhirë të gjatë përsëritje. Këto materiale,
polimere, kanë vetitë unike dhe mund të përshtaten në
varësi të qëllimit të tyre të synuar. Polimeret janë të dy
tipeve të ndryshme, ato natyrale të quajtura ndryshe
dhe biopolimere (ADN, proteina, etj) dhe ato sintetike
(plastikat). Gjithashtu sipas përbërjes ato ndahen ne
polimere organike dhe inorganike. Këto molekula kanë
veti unike si pasojë e peshës së madhe molekulare të
cilat janë: ashpërsia, vizkoelasticiteti dhe tendenca për
të formuar më shumë qelqe dhe struktura
semikristaline sesa ato kristaline.

2
SIPAS PERFITIMIT

Polimerët Natyrorë
Polimeret natyrore jane prodhuar per mijevjecare me rradhe fale organizmave
natyrore. Disa nga keta polimere natyrore jane:
1. Amidoni eshte nje polimer i prodhuar nga bimet (formohet nga
glukoza). Ne e marrim amidonin nga ushqimet (orizi, buka, patatet).
2. Celuloza eshte nje polimer i prodhuar nga bimet (gjithashtu
polimerizimi i glukozes). Veshjet e pambukta perbehen nga celuloza.
3. Proteinat (Sintetizimi I proteinave kryhet nga bashkimi I aminoacideve).
Floket, thonjte, kockat, muskujt, e njeriut jane te perbera nga proteinat.

Polimerët Sintetikë
Me zhvillimin e madh industrial, sinteza e komponimeve polimere ka bere
arritje mjafte te larta. Ne shumicen e rasteve per shkak te kostos se lire te
prodhimit dhe te perdorimit me praktik, ka bere zevendesimin e metaleve,
drurit, qelqit, porcelanit etj. Burimet kryesore te lendes se pare te polimereve
jane nga industria petrokimike (nafta) dhe koksokimia (qymyri).

SIPAS PERBERJES

Polimeret Inorganike - Jane ato substanca te cilat nuk permbajne karbon.

Polimeret Organike – Jane ato substanca te cilat permbajne karbon.

3
Vetite fizike te polimereve percaktohen varesisht nga
struktura e tyre, ne do ti permendim vetem disa prej
vetive me karakteristike te tyre:
• Jane kryesisht te buta,
• Piken e vlimit dhe shkrirjes nuk e kane te caktuar,
• Nuk treten lehte ne tretesin organik,
• Jane percues te dobet te nxehtesise dhe
elektricitetit,
• Jane izolatore te mire,
• Jane te pagendrueshem ndaj temperatures se larte
(me perjashtim te disa komponimeve te silicit dhe te
polimereve te tetrafluoretenit qe jane te
ciendrueshem ne temperature 200-300 °C .

4
Komponimet polimere perfitohen duke zbatuar keto reaksione:
1) Reaksione polimerizimi te adicionimit (shtimit)
2) Reaksione polimerizimi me kondensim
Polimerizimi eshte proces i shnderrimit te nje komponimi organik
me mase molekulare te vogel, ne komponim me mase
molekulare te larte. ku gjate reaksic itiuk ndodhe largimi i ndonje
grupi atomik. Pra si produkt perfundimtar perfitohet vetem
polimeri.
• Polimerizimi me adicion – Ndodh sepse prishen lidhjet
dyfishe C=C, duke Iu dhene mundesine monomereve te
lidhen me njeri-tjetrin, pra t’I shtohen njeri-tjetrit.
• Polimerizimi me kondesim – Nuk varet nga lidhjet dyfishe
C=C. Realizohet nga bashkimi I te pakten dy monomereve te
ndryshme ku secili prej tyre permban dy grupe funksionore.
Si produkte me te rendesishme te polimereve mund te
permendim: Polieteni, polipropeni, kiorur vinili, polivinilacetati,
tefloni etj.

5
Si produkte më të rëndësishme të polimerëve mund të përmendim:
Polieteni, Polipropeni, klorur vinili, polivinilacetati, tefloni etj
• Polieteni perftohet nga polimerizimi i etenit ne temperature dhe
shtypje to larte dhe ne prani to katalizatoreve. Perdoret per
prodhimin e fleteve to tejdukshme (folieve) per mbulimin e serave,
to shisheve, gotave, rezervuarve per uje etj.
• Polipropeni perftohet ne menyre to njejte me polietenin. Perdoret
per prodhimin e fijeve sintetike, eneve per ushqim, tepih,
automobila etj.
• Kloruri polivinil perftohet me polimerizimin e kiorurit vinil. Polivinil
kloruri eshte nje lend plastike e ciendrueshme ndaj acideve,
bazave dhe kriperave. Perdoret per prodhimin e pajisjeve per
automobile, gypave per ujesjelles dhe ujitje, termoizolatoreve,
dritare plastike etj.
• Polivinileacetati perftohet me polimerizimin e vinil acetatit.
Perdoret per prodhimin e fijeve sintetike, per rroba etj.

6
ADVANTAZHET
• Përpunimi i polimereve mund të jetë shumë i lehtë në
krahasim me materialet e tjera. Në përgjithësi nuk
kërkohen procese të mëtejshme për të marrë formën e
rrjetës së pjesës plastike. Zakonisht, forma neto e
produktit të fundit nga polimeri mund të prodhohet me
një proces të tillë si injektimi i plastikës.
• Përçueshmëria e ulët termike dhe elektrike, rezistenca
e lartë ndaj korrozionit dhe raporti shumë i mirë i forcës
ndaj peshës bëjnë që polimerët janë materiale shumë
tërheqëse për aplikime të tilla inxhinierike.
• Polimeret zakonisht përdoren në materialet e përbëra.
• Mund të prodhohen plastika ose polimere transparente
dhe të tejdukshme. Kjo veti e polimereve i bën ata një
material konkurrues ndaj xhamit.
• Për shkak se temperatura e shkrirjes së plastikës është
përgjithësisht e ulët, gjë që siguron temperatura të ulëta
të përpunimit për polimeret. Energjitë e procesit janë
gjithashtu të ulëta për këtë arsye në krahasim me
metalet. Kjo bën që polimerët të jenë konkurrues në
kosto me metalet.
DISADVANTAZHET
• Kufiri i temperaturës së shërbimit është një problem i
tillë për përdorimin e polimereve në aplikime me
temperaturë të lartë. Ata kanë temperatura relativisht
të ulëta të shkrirjes dhe degradimit, kështu që ky
mund të jetë një kufi për përdorim në temperatura të
larta.
• Disa polimere mund të degradohen nga rrezet e
diellit dhe disa rrezatime.
• Fortësia dhe fortësia janë të ulëta në krahasim me
qeramikën dhe metalet.
• Moduli i elasticitetit ose ngurtësisë është
përgjithësisht i ulët në polimere. Por për elastomerët,
kjo veti mund të jetë një avantazh për aplikacionet e
ardhshme
7