・・・・・・・・・・・・・・・・・・・・・・・・・・・・・・・・・・・・・

Wielka Emigracja

Po upadku powstania listopadowego na emigrację udało się 8-10 tys. Polaków. Struktura
społeczna Wielkiej Emigracji była zróżnicowana, trzon emigracji stanowiła szlachta i
inteligencja. Natomiast co czwarty imigrant wywodził się ze stanu chłopskiego lub z
uboższych warstw mieszczaństwa.

TERENY EMIGRACJI
Polacy osiedlili się przede wszystkim we Francji. Mniejsze grupy dotarły do Anglii,
Hiszpanii, Turcji i Stanów Zjednoczonych.

ORGANIZACJE POLITYCZNE
Oprócz znacznej roli kulturotwórczej, Wielka Emigracja stworzyła także szereg organizacji
politycznych różniących się między sobą programami i sposobami działania. Najważniejszą
rolę na emigracji odegrały Hotel Lambert, Komitet Narodowy Polski, Towarzystwo
Demokratyczne Polskie oraz Gromady Ludu Polskiego.
➤ Hotel Lambert (1833) to grupa skupiona wokół księcia Adama Jerzego Czartoryskiego,
nazwa wywodzi się od głównej siedziby księcia w Paryżu. Do najbliższych
współpracowników księcia AJC należeli m.in. Julian Ursyn Niemcewicz, gen. Józef Bem i
gen. Karol Kniaziewicz. Według Hotelu Lambert, niepodległość Polski miała być
wywalczona na drodze działań dyplomatycznych oraz w wyniku konfliktu
międzynarodowego. Po odzyskaniu niepodległości Polska miałaby otrzymać ustrój monarchii
konstytucyjnej oparty na Konstytucji 3 maja z 1791, a granice państwa miałyby być takie jak
przed zaborami. Przewidywano także zniesienie pańszczyzny i stopniowe uwłaszczenie
chłopów za odszkodowaniem. Poprzez swoich emisariuszy i agentów we Francji, Anglii, na
Bałkanach i Bliskim Wschodzie, Hotel Lambert prowadził ożywioną działalność
dyplomatyczną.
➤ Komitet Narodowy Polski utworzony został z inicjatywy Joachima Lelewela. Program
polityczny Komitetu zakładał odbudowę niepodległej Polski jako republiki w wyniku
jednoczesnego powstania we wszystkich trzech zaborach. Po rozwiązaniu przez rząd
francuski Komitetu, Joachim Lelewel utworzył organizację pod nazwą Zemsta Ludu i
rozpoczął przygotowania do wybuchu kolejnego powstania. Próba ta zakończyła się porażką,
ponieważ oddział partyzancki płk. Józefa Zaliwskiego został szybko rozbity. Joachim
Lelewel związał się także z karbonariuszami tworzącymi organizację Młodej Polski.
Emisariusze Młodej Polski działający na ziemiach polskich, a wśród nich także Szymon
Konarski, przygotowywali wybuch kolejnego powstania.
➤ Towarzystwo Demokratyczne Polskie zostało utworzone w Paryżu, 17.03.1832. Do
najważniejszych działaczy należeli: Tadeusz Krępowiecki i Wiktor Heltman. W tzw. Małym
Manifeście, Krępowiecki opowiedział się za rewolucją społeczną, będącą jednocześnie
rewolucją europejską. W 1836 wydany został tzw. Wielki Manifest (opracowany przez
Heltmana), który zakładał połączenie rewolucji społecznej z walką narodowo-wyzwoleńczą.
Polska miałaby stać się republiką demokratyczną istniejącą w granicach przedrozbiorowych.
Planowano przeprowadzenie uwłaszczenia chłopów, zniesienie różnic stanowych i
wprowadzenie dla wszystkich obywateli równych praw politycznych. Do programu TDP z
1863 odwoływali się m.in. działacze powstania krakowskiego z 1846, obóz “Czerwonych” w
powstaniu styczniowym oraz założyciele Ligi Polskiej w 1887.
➤ Po wydaniu Wielkiego Manifestu, Krępowiecki oraz grupa jego zwolenników dokonała
secesji i utworzyła Gromady Ludu Polskiego. Program Gromad zawierał elementy
socjalizmu utopijnego. Wyzwolenie Polski miało nastąpić na drodze rewolucji społecznej,
która zniesie różnice stanowe i własność prywatną. Ze względu na radykalny program
społeczno-polityczny, Gromady były zwalczane przez wszystkie pozostałe obozy polityczne
polskiej emigracji.