Collegÿ Societatis Jesu Monachiy 1.60.

IHS

ALFONSI

SALMERONIS

TOLETANI ,

E SOCIETATE IESV

Theologi Præclarifsimi;

COMMENTARI J

IN EVANGELICAM HISTORIAM,

Et in Acta Apoftolorum:
Nunc primum in lucem editi .

Addita est Auctoris Vita,per R. P. Petrum

Ribadeneiram confcripta ..

Cum duplici Indice locupletissimo .

AD REVERENDISS . & ILLVSTRISS .

D.D.Julium, Epifcopum Herbipolenfem,Francia

Orientalis Ducem, et S.R.Jmperij Principem,Vc.

COLONIA AGRIPPINAE
Apud Antonium Hierat, et loan. Gymni .
ANNO . M. DC . II.

Cum gratia et priuileg. 5. Cafaree Maieftat.

TUR Erin TUE

SP
 Defcriptio terræ Promifs. 471
Claudian. Tolluntur maltum, ne hacputamus effe operæpretium, Ptole- phoru parti
Vt lapfu grauiore ruant. mæi, & aliorú Cofmographorü fubtile il- endi metho
Et illudLucani. lud metiendi fequi artificiú, quo cuiuflibet dus.
Lue.lib.z.
Ofaciles darefumma Deos, eadem , tueri loci longitudiné, & latitudinem iuxta cœli
Difficiles. tici, & Aequatoris, ex
fitú,id eft, poli Ar&
Sed de his hæc dicta fufficiant. pendunt:qua certiori metiendi ratione di
ftantias locorú melius nouerut, quá fi per
leucas,vel milliaria , vel ftadia terreftri iti
PROLEGOMENON XLI. nere cófecta menfurarent: quoniã illa mé
furandi ratio multis effet ignota, ac proin
In quo Syria , & inea pracipuè Terra
deparú grata, minimeq; plaufibilis. ¶ In
Promißionis,qua olim Terra Chana
tres ergo articulos partiemur hanc tracta
am,& Palastina, & Iudaa appellat a tione. Nam primò dicemus de Syria in ge
est,defcribitur. nere, & quotuplex fit. Deinde de Syria Pa
læftinæ, que tota terra Promifsionis cóple
Voniam fuperiori capite multa,que titur. Tertiò de ciuitate ipfa Hierofoly
&
Qad Iudæorum Reges , Romanosque me. Circa primu,non eft ignorandu,no- ria Duplex Sy
diuerfio,
Imperatores , & eorum Præfides ad pro bilifsimam, & vaftifsimã effe in OriéteSy- fiue defcri
curandam Iudeam deftinatos pertinebant, riæ prouincia , & multas nationes, & Gétes prio
produximus, vt temporum ratio illuftrior coplecti.Eft enim in Sacris literis non vna,
effet,& apertior : iam quædam ad Geogra fed multiplex Syria. Eft enim Syria Mefo Prima Seri
phiam fpectantia, id eft, ad defcriptionem potamia,Syria Soba,Syria Damafci, Syria pturarum,
Ethnicoru.&
Cur hæc de Syriæ, & Palæftinæ, fiue terræ Iudæorum, Phoenicia, Syria Maacha, Decapolitana.
fcriptionis & ciuitatis ipfius Hierofolymæ, quo lucem Cœlefyria, & Syria Palæftinæ. Iuxta Eth
fufcepta
prouincia, aliquam Euägelicis fcriptis ingeramus, fe nicos verò eft Syria Comagena, Apamea;
riò à nobis nonnulla tractanda funt ; ne Cœlofyria, Phoenicia, Seleucis, Leucofy
pars hæc, quæ ad locorum naturam intelli ria,& Palæftina, & Parapotamia,imò etiam
gendam quamplurimum fubferuit , & vti fecundum Plinium, Mefopotamia, & Ba
litatem Euangelia lectitantibus adferre bylonia. Hæc autem dignafunt diligenti
poffet, in hoc noftro opere meritò defide excufsione, quo Scripturæ pleniùs, &lucu
rari queat. Nam,vt pulchrè quodam loco lentiùs intelligantur. Epifcop. Abulenfis,
Hieron.in dixit Hieronymus , Quomodò Grecorum hi- vir certè doctifsimus, & facris in literis in
Prafat in Lib. Storias melius intelligunt , qui Athenas viderint, figniter inftru&us , fecutus Brocardum ad Altera Bro
Paralip.ad
Domnionem &tertium Virgilij libri, qui àTroade per Leu explicandos diuerfos Scripturarum locos, cardi
lenfis& Abu
Epifco
Rogatia. catem, &Acroceraunia, ad Siciliam, & inde ad tam in Veteri Teftamento , quàm in No pi.
tom.3.circa ostia Tiberis nauigauerint: ita Sanctam Scriptu uo , non femel Syriam in decem partes di
princip. ram lucidius intuebitur, qui Iudaam oculis con ftribuit, quafi particulares Syrias : in qua
Eufeb.Cafa- templatusfit, &antiquarum vrbium memorias, diuifione comprehendit omnes Prouin
rienf.tefte Hie
Locorumá vel eadem vocabula , vel mutataco cias , quæ quoquo modo aut in Sacris lite
ron.vndefit
cognomina gnouerit, Hæc ille. Certè Eufebius Cæfari ris,aut in profanis autoribus Syrię nomine
tus. enfis , qui à B. Pamphilo martyre cogno veniunt,vt ita Scripturam interpretaretur,
Hieron.in mentum eftfortitus (vt teftis eft idé Hie & locos difsidentes conciliaret. Sed nos Vura huiclo
prooemiolib. eiufmodi diftributionem nunc non fecta- co videatur
de locis He ronymus poft decem hiftor. Ecclefiaft.li
bros , poft temporum Canones , poft di bimur,fed aliam, quæ noftro iudicio & fa- accommo
braicis, tome datior. 1
eodem circa uerfarum vocabula nationum , quæ quo cris literis, & vetuftis Geographiæ fcripto
finem. modo apud Hebræos olim dicta fint , & ribus magis eft confentanea. Nam ille re.
nunc dicantur,expofuit,topographiam Iu centiores fequitur, qui interdum in fitulo
dææ, & deftinatas vrbiúfortes , ipfius quo corum,& ciuitatum appellatione, à veteri
que Hierufalem,templique in ea,cum bre bus,qui oculis fuis illas confpexerunt, & cũ
uifsima expofitione picturam edidit:quæ fi gloria de illis fcripferunt , aut variare , aut
in hodiernum diem extaret , profectò no difsidere videtur.
ftro labore minimè opus fuiffet. Sed quo Primùm igitur folet latè Syria accipi, I. Syria Baby
lonis, & Mc
niam illa monimenta interciderunt, etiáfi tùm apud Pomponium , tùm apud Plini- fopotamiz
multaHieron.in illo lib.tradat:quod ex le um, & Strabonem,& alios nobiles autores, dicta.
&tione tum externorú,tum domefticorum ita vt nomen Syriæ ipfam Babylonem , & Pompon.lib.z.
autorum ad huius rei notitia colligere po Mefopotamiam complectatur : fortafsis c..
tuimus, in mediu proferemus , fi quo mo quòd omnes illæ Prouinciæ vna, & eadem Plin.fuperiori
loco.
do rem hanc illuftrare ad propofiti fcopi lingua vterentur , nimirum Syriaca, fiue Strabo lib.16.
Qualis ferè rationem valeamus. Neque in defcriptio Chaldaica. Audi verba Plinij. Iuxta Syria
Colmogra Salmeron. Tom. 1. Rr 3 Littus
 472 Prolegomenon XLI.

littus occupat, quondam terrarum maxima, & am voces magis confufe : at progreffu
pluribus diftinéta nominibus. Namg, Palaftina temporis magis funt diftincta, & in Sacris
vocabatur, qua contingit Arabas , &ludaa, & literis Affyriapeculiaris eft, & apud Ptole- Affyri vnde
nomen fit
Cale,dein Phanice, & quarecidit intus, Dama mæum, & bonos autores. Sic dicta, ab Af inditum.
fcena, ac magis etiamnu Meridiana , Babylonia. fur filio Sem , de quo liber Genefis tradit: Gen.1 .
Et eademMefopotamiainter Euphratem, &T Deterra illa egreffus eft Affur, & ædificauit
grinquoque tranfit Taurum,Sophene, citraverò Niniuen , & plateas ciuitatis (fcilicet Nini
etiam Comagene.Et vltra Armeniam, Adiabene, ue)& Chale.70.Interpretes verbum Plate
Aßyria antè dicta:&vbi Cilicia attingit , Antio- as verterunt,tanquam propriú effet nomé,
chia.Longitudo eius inter Ciliciam & Arabiam Tv Powßo wóλy, & hanc lectionem fequitur
470.mill.p.eftlatitudo à Cilicia Pieria, ad oppi- Paraphraftes Chaldæus ; & videtur faue
Multiplex
dum in Euphrate , Zeugma175. mill.p. Sic ille. re, quod in tanta breuitate Moyfes non
Syriæ appel
latio. Et quoniam Syria hoc modo accepta mul- tam ad plateas vnius vrbis , quàm ad infi
Gen.10. tasprouincias complectitur;hincapud He- gnes ciuitates refpexerit. Et fi quæras, an
bræos Syria, quæ Ará vocatur à filio Sem, quifquam Geographus meminerit Roo
diuerfis vocabulis diftinguitur. Nuncupa- both; dico quòd fortè corrupta voceno
tur enim alia Aram Padan , fiue Aram Na- minatur Oroba, cuius meminit in Affyria
haraim,alia,Aram Zoba,vel Zobal, & alia, Ptolemæus: licèt aliter differat, ac definiat Ptolem. lib.6.
Aram Damafci. Ab ifta etiam voce Aram B.Hieronymus in Quæftionib. Hebraicis, cap.1.
Aramai , Ar-
meniuevnde dicti funt Aramei, fiue Armeni, de quibus vbi noftram lectionem,id eft,fuam tuetur.
dici. Strabo: Ipfi Syri, quos Syros nos ipfivoca- HicAffur,fuit fecundus filius Sem , vt no- Affur quis
Strabo.lib.z. mus,Armenios, & Aramæos vocant.Idem tauit Hieronymus in Quæftio.in Genefin . ille.
Hieron.to.3.
Geogra.poft rurfus:Syrorum,inquit,nomen tendere videtur Etibidem dicitur. Et quiaimitatus est Nem àmedio.
dimidium.
à Babylonia vfque ad Iẞicumfinum , & ab hoc rod in affectandoprincipatu, & tyrannide ; pro- Gen.10.
Idem lib. 16.
initio. olim vfque adEuxinum . Quare vtriq, Cappado- ptereàMofes narrat, quòd ipfe egreffus est de ea
ces,tum qui ad Taurum, tum qui ad Pontumia- dem terraSennaar , in quaregnumfibi constitu
cent , ad hoc vfque tempus Leucofyri appellanit Nemrod. Huius ergò Affyria Niniue eft Altera Syriæ
tur, acfifint aliqui Syri nigri,hi autè extra Tau- Metropolis , &ab Occafu quidem Mefo defcriptiofe
cundu Stra
Leucofyri rum funt.Sicille. Sunt autem Leucofyri,al- potamia,fiue Tigri fluuio, ab Ortu Media, bone,& alios
quinam fint. biSyri:non quòd aliqui Syri funt nigri,fed à Meridie Sufiana, à Septétrione, parte mi fupracita
quodilli , qui funt verfus Meridiem , fint noris Armeniæ iuxta Niphatem montem tos.
magis ambufta facie: illi autem quifunt ad terminatur. At Strabo loco fuperiori, Strabofup.
Septentrionem, quæ rigida eft regio, candi- quem fecutus eft Hieronymus in lib. de citatus.
Hieron.code
diores funt alijs.Ita igitur accipiendo Syri- Locis Hebraicis, & omnes ferè Geographi, tomo.
am,ab Oriente terminum haberet Tigrin arctioribus terminis Syriam circumfcri
fluuium, ad Meridiem, Aegyptum, & fi- bit: nimirúà flumine Euphrate , fiue Ara
num Arabicum,fiue Erythræum;ad Occa- bibus Scenitis, qui cis Flumen habitant (&
fum, Oceanum noftrum Mediterraneum, Parapotamia vocatur ) vfque ad mare no
quacunque extenditur à finibus Aegypti ftrum,tanquam ab Ortu adOccafum, & à
ad Ifsicum finum prope Ciliciam,à Septen- finibus Aegypti, id eft,Sirbonitide palude,
trione veròcomprehenderet totam Cap- & flumine Aegypti,hoc eft, Rhinocerura,
padociam, etiam fupra mótem Amanum, & Idumæa, & Arabia deferta , & Petra,
& Taurum vfque ad pontum Euxinum. vfque ad Iffeos montes , fiue Amanum, &
Herodo.lib.7. Herodotus eofdem populos, Syros, & Af Taurum : vltra quos funt Cappadoces,
fyrios effedicit : fed à Græcis Syros,àbar- tanquam ab Auftro ad Septentrionem.
Iuftinus lib.s. baris Affyrios vocari:ficut Iuftino hiftori- Quæ diftin&tio Syriæ à priori non differt,
Ammianus
Marcel .lib. co,eadem eft Syria,& Affyria. Ammianus nili in hoc , quòd excludit Mefopotami
23.poft me quoque Marcellinus : Citra amnes, inquit, am,& Chaldæam,& Cappadociam, &Ara
dium. biam defertam, atque Petræam. Atque hoc
propinqua est nobilis Affyria,celebritate, & ma-
gnitudine, & multiformiferacitate ditißima:fecundo modo accipiendo Syriam, defcri
bendum eft latus Occidentale, fiue mariti
perpopulos , pagos , amplos diffuſa quondam,
& copiofa, ad vnum conceßit vocabulum , & mum,quod à Cilicia oritur, & tenditur in
DioCaff.in nunc omnis appellatur Syria. Dio Cafsius, Rhinocoruram,fiue Cades-barne, fiue ma
vitaTraia Attyriam Barbaris dictam, S. litera in TaureAegyptium: dein nomina locorum an
ni.
mutata, quam Afsyriam nos vocamus,in tiqua, & noua interdum apponenda. Eft
dicare videtur. Quin & Cicero Sardanapa enim,vt tradit Ptolem. poft Iffum, & Cili- Ptolem.lib. s.
lum,Regem Syriævocat, cum reuera fue ciaportas Alexandria,penes Iffum Myria- c.rs.Tab.4.
ritRex Affyriæ.Sed etfi hæc verafint, cum drus, quia ibi Xerxes per myriades, id eft, 4 .
olim àprincipio res effent, acproinde eti dena millia exercitú in Græcos numerauit,

Rhofus,
 RERVM.:
Arca testamentidimenfiones quid myflicèfignificent.
353.2.
Arcadesgenusfuum vndeſe duxiſſe confinxerint.257.2
Archelaus Herodisfilius quas resgefferit.469.1 .
Archimagirin, Hifpani Maeftrefala-pag.219.1.
Ar&turum,quidfignificet.129.1.
Argumentumlibri Ecclefiaftes.105.1.
Argumentum epiftola Ioannis.105.2.
Argumenta contraeditionem Septuaginta afferuntur, et
diluuntur.55.2.
Argumentatio,quando infirma.90.1.
Arietummirafecunditas.353.2.
Ariftobuligesta.466.2 .
Ariftoens quid deSeptuaginta interpretibus, quisfuerit,
quanti apud antiquos habitus.64.2.
Ariftoteles quidfenferit defuis quibufdam libris.195.2.
Ariftotelis autoritas quantifacienda.330.1.
Ariftoteles ingeniorum carnifex cur appellatus.13.2.
Ariftotelis Scopus in libris de animalibus.4.2.
Arius quid de myfterio Triadisfenferit.203.1.
Ariani qui.186.1.
Armeni,& Arámæi vndeſunt diči, pag. 472.1.
Artes liberales viles funt ad cognitionem Scriptura
rum.97.2.
Artibus hifce quatenus vtendum.333.1.
Artabia apud Danielem quid.251.2.
Artaxerxes quis.151.1.
Articulus in Scriptura appofitus emphafim dicit.122.2.
Articuli Hic Hac Hoc,Hebrais, Gratis quid
babeantpeculiare, 268.1.
Afcenfio Chrifti.Vide Chrifti Afcenfio.
Afina Balaam,qua ratione locuta.pag.187.1.
Affur quis.472.2.
Afterifci, ftellule in editione Septuaginta quidfigni-
ficent.55.1
Aftyfmus quid.237.2.
Athanafij verba quædam infymbolo expenduntur.190.
col.1.
Atheifte Hereticiquinam.186.1.
Attributa Dei cur Scriptura inplurali accömodet Deo.
229.2.
Atriumtabernaculi quid.78.1.
Atrium interius,& exterius,quæ in templo erant qua
lia.512.1. 2.
Auditus eft difciplinæfenfus.1.1.
Auguftini libri de doctrina Chriftiana quàmfint vtiles.
90.0.2.
Auguftus Cafar quando natus , & quandiu vixerit .
441.1.
Auguftus qua atate confulatum inuafit.442.1.
Auguftus quando Triumuirfaltus.pag.442.1.
Auguftus quando Imperator electus, & quot annis im
perauerit.442-1. 462.1.
Augufti in templum Hierofolymitanumpietas.519.1.
Aulon quidfit.489.2.
Aurifodine,Scripturæ comparantur.112.1.
Aufter quidmyfticè.348.1.2.
Auftriinterioraapud Iob.129.1.
Autoresprophani modicèſunt adhibendi.102.1.
AutoresSacri quantifaciendi.132.2.
Autorum delectus,qualis.132.1.
Autoritas Patrum in Scripturis explicandis. 102.1.
Axibaautor quis.209.1.
B.
Balaam afind quomodo locuta, pagina 183.1.
Balfamus qualis arbor, in qua terrafit.493.1.
Baptifmus Ioannis quo loco contigerit.242.2.
BarbaGenuenfis philofophus quis.pag.78.2.
Baruch liber ex Septuaginta verſione Latinè redditus.
26.c.2.
Beatitudo, vita æterna quibus nominibus dicatur in
.SacraScriptura.231.1.
Beatitudinem in quibus Mahometani ponerent . 414.
colum.1.
Beatitudines o&to" cur Chriftuspredicauerit.193.1. & quo
tempore.pag.420.1.
Beatihomines (fecundùm aliquos)tantùm Hebraicè lo
" quuntur inpatria.257.2.
Beatos in cælo omnibus linguis vfuros,probabiliter aſſe
ritur.258.2.
Bella Pompeij que.466.2.
Bellorum domini, liber non extat.pag.93.1.
Benedictio dieifeptime quidfignificet.140.2.
Benedicere multipliciterfumitur.292.1 . 2.
Beneficia que & quantaDeus contulerit Iudæis, 22,co
lum . 2.
Beneficia Dei , que Iudæi amiſerunt , acceperunt Chri
ftiani, quomodo illa acceperint, oftenditur,67.co
lum .2.
Benignus autor , quam malè Scripturas interpretatur.
79.col. 1.
Berith Hebræis quidpropriè.372.1.
Berofus Anianus quis.533.1.
Beforah apud Hebræos quid.380.2.
Bethfaide defcriptio.498.1 .
Bethfamos cinitas Solis vbifita.487.2.
Betbfura quid.517.2.
Biblia eft nomen Græcum,250.2.
Biblia Iudai, vi Deum colebant.40.1.
Bibliapro quibusfcripta.396.1.
Binariusnumerus quid myſticè.360.1.
Binarius numerus cur immundus dicatur in Scriptura.
ibidem.
Biffextum quid.440.441.1.
Biffextus annus qualis , & quis primus tradiderit mo
dum inueniendi. 441.1.
Byblus quidfit.417.2.
Bonitas quid, Bonitatis diuinæ quidfitproprium.133 .
col.2.
Bonum naturaliter quidfit.211.2.
Bonum non coinquinat malum, malum autemcoinqui
nat bonum.211.1.
Bonum in effentia,fæpèfignificat malum, &malum be
num.346.2.
Bonum quid.ibid.
Brauium quid.247.2.
Breuitas infcribendo quàm vtilisfit.193.1.
Brunfelphius Otho quis ille fuerit , & quid defenfibu
Sacra Scripturefenferit.70.1.
Buxus quale lignum.511.1.
C.
Cadere infaciem retrorfum , quid in Sacra Scri
pturadenotet.350.1.
Cafarescurfic appellati.128.1.
Cafarea Philippi à quo denominata, pag.498.1 .
Caietanus reprehenditur,eo quodfacr as literasfinefun
damento emendare voluerit. 116. colum.1.fine cauf
fa etiam negationes Petri multiplicauit. 117.colum
nal.
Caligula Imperator quandiu imperarit.462.2.
Caligule moresperditißimi.463.1 .
Calli