Kolloidal Sistemler

Etrafındaki çözücü moleküllerini kendisine bağlayan kolloidlere liyofil (sıvı seven kolloidler;
silikat asidi, kauçuk vb.), sıvı moleküllerini bağlamayanlara ise liyofob (sıvı sevmeyen; AgCl
çözeltileri) kolloidler adı verilir. Ozmotik potansiyel liyofob çözeltilerde daha düşüktür.

Kolloidal çözeltiler için Sol terimi de kullanılmaktadır. Katı ortamda bir sıvının dağılmasını
ifade eden kolloidal çözeltiler için Gel terimi kullanılmaktadır.

Kolloidal çözeltileribazı özellikleri

1- Optik Özellikleri
Kolloidal bir ortamda taneciklerin ışığı kırma indisi saydam bir ortamın kırma indisine göre
farklılık gösterir. Kolloidal bir sistem kuvetli bir ışık kaynağı ile aydınlatıldığında Tyndall
konisi adı verilen kısa dalga boylu ışınların kollodal tanecikler tarafından dağıtılmasıyla
oluşan ışık konisi meydana gelir. Gerçek çözeltilerde böyle bir durum söz konusu değildir.

2- Sollerin Kinetik hareketleri

1) Brownian hareketi: Tanecikler bulundukları ortamdaki sıvı moleküllerinden daha küçük

olması durumunda, yerçekimi doğrultusunda çökelmeyerek sıvı molekülleri yüzeyinde
yatayda zig zag hareket ederler bu olaya Brownian hareketi denilmektedir.

2) Difüzyon: Bir çözelti içerisindeki çözünmüş madde yüksek konsantrasyondan düşük

konsantrasyona doğru hareket eder. Difüzyon brownian hareketinin bir sonucu olarak
meydana gelmektedir.

3)Dializ: Çözeltideki küçük kolloidal taneciklerin bir membran tarafından süzülerek

ayrılmasına dializ denir. Hâlbuki sıvı molekülleri süzülerek ayrılmaz.

3- Adsorpsiyon

Katı veya sıvı moleküllerinin Wander-Waals (kohezyon) kuvetleri ile yüzeylerinde molekül,
iyon veya bir kolloidi tutmalarına adsorpsiyon denir. Yüzeyde tutulan maddeye adsorblanan,
tutan maddeye is adsorblayıcı veya adsorblayan adı verilir.

Adsorbsiyon (yüzeyde tutulma) terimi ile absorpsiyon (emme veya içerisine alma) terimi
birbirinden farklıdır.

4- Sollerin Fiziksel Özellikleri

1) Elektroforezis

2) Elektriki Çift Tabaka

Toprak çözeltisindeki başlıca katyonlar, H, Ca, Mg, K ve Na

Anyonlar; SO4, Cl, CO3, HCO3 ve NO3
Elektriki çift tabaka oluşur.

Herhangi bir katı faz ile sıvı çözeltinin temas ettiği yüzeyde negatif yükler ile pozitif yükler
arasında elektro negatiflikten kaynaklanan bir çekim potansiyeli oluşmaktadır. Katı
yüzeyindeki negatif yüklere doğru çözeltideki pozitif yükler hareket ederek yüzeyde
toplanmaktadır. Elektrokimyasal olarak katı ve sıvı arasında negatif ve pozitif yüklerin
oluşturduğu dağılım alanına elektriki çift tabaka adı verilir.

1) Helmhotz teorisi: katı üzerindeki negatif yükler üzerinde çözeltide pozitif yükler
yoğunluk gösterir.
2) Gouy teorisi: katı yüzeyindeki negatif yükler üzerinde pozitif yükler yoğunlaşmakta
çözelti içerisine doğru yoğunluk azalmaktadır.
3) Stern teorisi: iki tabakadan oluşmuştur
 Katı yüzeyinde negatif yükler daha yoğun olmakta
 Katı yüzeyinden uzaklaşıldıkça çözelti içerisine doğru pozitif yüklerin seyreldiği
ikinci bir tabaka oluşmaktadır.
Not: elektriki çift tabakanın kalınlığı bu iki tabakanın toplamından oluşur.

Not: Elektriki çift tabakanın kalınlığı artarsa toprak dispers olur. Yani teksel hale gelir. Eğer
elektriki çift tabakanın kalınlığı azalırsa toprak floküle ( çökelme ) olur. İyi bir agregat
oluşması için floküle olması gerekir.

ELEKTRİKİ ÇİFT TABAKANIN KALINLIĞINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER

Not: önce kalsiyum bağlanır. En son lityum bağlanır. Kalsiyum ve magnezyum fazla ise
agregatlaşma olur. Kalsiyumun iyonik çapı daha küçük, küçüldükçede çekim kuvveti artar.
 1) Katyonun değerliği (z)
2) Katyonun iyonik çapı
İyonik çap Ca < iyonik çap Mg ( dehitrate-kuru çap )
3) Hidrate-ıslak çapı : Na nın hidrate çapı K ya göre daha fazladır.

Hitrate çap artarsa daha zor bağlanır.

4) Tuz konsantrasyonu (C) : tuzun konsantrasyonu artarsa çift tabakanın kalınlığı
azalır, flokülasyon artar, tersi durumda dispersiyon gerçekleşir.