Mühendislik Sistemleri;

 Doğrusal ve Doğrusal olmayan

 Statik ve Dinamik
 Zamanla değişen ve değişmeyen
 Nedensel ve nedensel olmayan

Sistemler şeklinde sınıflandırılabilir.

Doğrusal ve doğrusal olmayan sistemlerin farkları;

Doğrusal sistemler;
 Sistemin çıkışı, girişi ile doğrusal bir şekilde değişkenlik gösterir,
 Homojenlik ve superpozisyon prensibini gösterir
Örn. Direnç : I = V/R

Bu, doğrusal olmayan sistemlerde;

 Sistemin çıkışı, ve girişi doğrusal olmayan bir değişkenlik gösterir,

 Homojenlik ve superpozisyon prensibi sağlamaz.
Örn. Diode: I= I0(ev/t-1)

Şeklinde gözlenebilir

Statik ve Dinamik sistemlerin farkları;

Statik sistemlerde;

 Herhangi bir zamanda, sistemin çıkışı, sadece mevcut, sürmekte olan girişe göre değişir.
 Belleksiz sistemlerdir
 y(t)= f(u(t))
 Örn. Direnç : I(t)=V(t)/R

Bu, dinamik sistemlerde;

 Sistemin çıkışı, mevcut ve geçmişte var olan çıkışlara göre de değişebilir.

 Hafızanın mevcudiyeti gözlemlenebilir,
 y(t)= f(u(t),u(t – 1), u(t – 2),…)
 Örn. Bobin:

Şeklinde gözlenebilir.

Zaman değişkenli ve Zaman değişkenli olmayan sistemlerin farkları; zaman değişkenli sistemlerde; sistemin
çıkışı, sistemin girişinin uygulandığı zamana göre değişir, ama bu durum zaman değişkenli olmayan sistemlerde
tam tersi, yanı sistemin çıkışı, sistemin girişinden bağımsızdır.
Nedensel olmayan ve nedensel olan sistemlerin farkları; nedensel olan sistemlerde, sistemin çıkışı hali hazırda
alınmış girişlerden (yani geçmiş veya şimdiki girişler) ve öngörüsüz sistemler olarak, nedensel olmayan
sistemlerde ise, çıkışın, gelecek girişler den etkilendiği ve sistemin gelecekteki girişleri öngördüğü incelenebilir.

Simülasyon aracılığıyla dinamik sistemlerin aşamalarının başlangıcı fiziksel sistemdir, bir sonraki aşama
mühendislik modelidir. Bu aşama blok diyagramları, klasik, geleneksel metotlar ve bağ grafiği tekniği
kullanılabilir, buradan da diferansiyel denklemlere ulaşırız ve en sonunda bilgisayar simülasyonuyla aşamalar
biter.

Model

Kavramsal model: Bir sistemin genel kural ve kavramlar kullanılarak temsil edilmesidir.

Fiziksel model: Bir objenin, fiziksel kopyası

Ölçekli model: Bir objenin kurucu yönleri ve genel ilişkileri arasındaki ilişkinin korunarak temsil edilmesidir.

Bilimsel model: Fiziksel sistemleri, basitleştirilmiş ve anlaşılabilir bir hale getirilmiş halidir.

Neden Modeller?

 Neden modeller üzerinde konuşmak için bu kadar uzun zaman harcanır?

1. Modelleme ve simülasyon, analiz için harcanan eforu 80% indirir
2. Modeller, sistemi bir simülasyon haline getirmeyi ve analize etmeyi sağlar
3. Modeller hiçbir zaman kesin ve net değildir.
 Modeller senin hedefine bağlıdır
1. Basit bir sistemin birden çok modeli olabilir
2. Standart model şablonlarının, büyük arşivleri, ‘kütüphaneleri’, ve örnekleri bulunur
3. Kavramsal yeni bir model, büyük bir olaydır (ekonomi, biyoloji)
 Mühendislikte modellemenin ana hedefleri
1. Kavramsal analiz
2. Detaylı bir simülasyon
3. Gelişim süreci ve prosedürü dizayn etmede yardım eder
4. Maliyeti ve zamanı kısar

Modeller fiziksel ve matematiksel olarak ikiye ayrılır.

Fiziksel modeller: statik ve dinamik olarak gruplandırılır.

Matematiksel modeller: Statik(numerik ve analitik) ve Dinamik( Analitik ve numerikten sistem simülasyonuna

giden) olarak gruplandırılır

Modelleri kavramsallaştırmak, inşa etmek, kurmak ve yaratmak üzerine disiplinler arası çalışmak sistem
modellemedir.
Mühendislik modelleri;

 3D Modeller
 Bilgisayar modeli
 Kavramsal model
 Ekonomik model
 Matematiksel model
 Organizma modeli
 Katı, maddesel model
 İstatistiksel model
 Diferansiyel denklem modeli
 Transfer fonksiyon modeli
 Durum uzayı modeli

Olarak ayrı dallarda incelenebilir

Modellemenin iki metodu vardır.

Analitik modelleme ve deneysel modelleme.

Analitik modelleme;

 Basit fizik kurallarının, sistemin bilişenlerinin ve onların dahili bağlantılarına uygulanmasıdır.

 Fiziksel ve Matematiksel modellemenin bir kombinasyonudur.

Deneysel modelleme;

 Sistemin giriş, ve çıkışı hakkında toplanan bilginin matematiksel olarak en iyi bulunacak şekilde
seçilmesidir.
 Sentezleyerek modelleme olarak da bilinir.

Analitik modellemenin aşamaları

1. Modelin amacı (Modelin geliştirilebilmesi için amaçlanan hedef üzerine karar verilmesi gerekir)

2. Sınırların tanımlanması ( İlgili sistem, dünyadan ve çevreden sınırlar aracılığıyla ayrıdır. Söz konusu
sınırlar gerçek veya hayali olabilir, ve sınırlar her bir sistem ve alt sistem için tanımlanmalıdır
3. Bir yapının varsayılması (aynı zamanda o yapı üzerindeki koşulların ve tahminlerin tanımlanması)
4. Farklı çıkar ve görüşler arasında bir seçim
5. Her bir modelin matematiksel tanımı
6. İlgili fizik kurallarının ilgilenmesi
7. Matematiksel modelin son halinin oluşturulması
8. Modeli analiz etme ve onaylanması
9. Eğer gerekliyse modelin değiştirilmesi

Model Bazlı Sistemlerin faydaları:

 Sistem gereksinimleri ve dizaynın ortak bir şekilde anlaşılması

Gereksinimlerin doğrulanması
Analiz ve dizayn için bir ortak temel
Riskleri tanımlamak için yardımcı olur
 Karışık ve kompleks sistemlerin gelişmesinde yardımcı olur
Birleşik modeller hakkındaki kaygıların, bir çok görüş sayesinde ayrıştırılması
Hiyerarşik sistemli modeller aracılığıyla takip edebilmeyi destekler.
Artan, yükselen bir geliştirmeyi ve evrimsel kazancı destekler
  Geliştirilmiş bir tasarım kalitesi.
Giderilmiş hatalar ve kafa karışıklığı, anlaşmazlık- iki anlamlılık
Daha tamamlanmış sunumlar
 Risk indirgemeyi erken ve devam eden bir şekilde onaylar ve değerli kılar
 Bilgi edinmeyi geliştirir.

Model Bazlı Dizaynlar:

 Modelleme, bir gerçek hayat sisteminin sanal bir şekilde temsil edilmesidir
 Donanım prototiplerinde tekrarlaması zor olan test şartlarında, modelleme ve simülasyon özellikle
değerlidir.
 Bu özellikle henüz mevcut olmayan donanımın dizaynı için önemlidir.
 Modelleme ve simülasyon arasında yinelemek, gelecek çıkan hatalar ve sorunların sayısının
indirgenmesi için önemlidir ve kaliteyi geliştirebilir.

Model bazlı dizaynlar:

1. Proje grupları arası ortak bir dizayn ortamı oluşturur.

2. Dizaynı direkt bir şekilde isteklere ve gereklere yöneltir
3. Hataları sürekli bir şekilde, dizaynı test ederek tanımlar ve düzeltir
4. Çoklu tanım kümelerinde algoritmaları arıtır.
5. Otomatik olarak yazılım kodları ve dokümentasyonlar yaratır
6. Deney gruplarının tekrar kullanılmasını ve geliştirilmesine izin verir.

Model bazlı gelişim halkası;

 Analiz ve modelleme
 Simülasyon
 Sistem geliştirmesi
 Onaylama ve tasdikleme