เ อ ก ส า ร ป ร ะ ก อ บ ก า ร เ รี ย น ก า ร ส อ น เ รื่ อ ง พ หุ น า ม | 1

1.เอกนาม (Monomial)
ในการเขียนข้อความทางคณิตศาสตร์ สามารถเขียนในรูปสัญลักษณ์ได้ โดยการเขียนในรูปสัญลักษณ์
จะนิยมใช้ตัวอักษรภาษาอังกฤษ เช่น x, y, a, b, ฯลฯ แทนคาว่า จานวนจานวนหนึ่ง ได้ดังนี้
1. จานวนจานวนหนึ่งคูณกับ -9
เขียนในรูปสัญลักษณ์ได้เป็น X × (–9) หรือ (–9) × X หรือ –9X
3
2. 7 ของจานวนจานวนหนึ่ง
เขียนในรูปสัญลักษณ์ได้เป็น 73 × a หรือ a × 73 หรือ 73 a
–8
3. กาลังสองของจานวนจานวนหนึ่งคูณกับ 9
เขียนในรูปสัญลักษณ์ได้เป็น y2 × –8 –8 2
9 หรือ 9 × y หรือ 9 y
–8 2
จากข้อความข้างต้น ประกอบด้วยตัวเลขและตัวอักษร เรียกตัวเลขว่า ค่าคงตัว และเรียกตัวอักษรว่า
ตัวแปร เช่น
-9X มี -9 เป็นค่าคงตัว และ X เป็นตัวแปร
3 3
𝑎 มี เป็นค่าคงตัว และ a เป็นตัวแปร
7 7
−8 2
ข้อความที่เขียนในรูปสัญลักษณ์ เช่น –5x2, a2 + 3, a – 3b, y เรียกว่า นิพจน์
9
การเขียนข้อความในรูปสัญลักษณ์ระหว่างค่าคงตัวและตัวแปรหลายๆ ตัวในรูปการณ์คูณ เราสามารถ
เขียนได้หลายแบบ เช่น 9 x a x a x a x b หรือ 9 ∙ a ∙ a ∙ a ∙ b หรือ 9(a)(a)(a)(b) หรือ 9𝑎3𝑏 มากกว่า
เพราะเป็นรูปแบบที่สั้น และกะทัดรัด
การเขียนผลคูณระหว่างค่าคงตัวและตัวแปร ทาได้ดังนี้
1) กรณีที่มีค่าคงตัวหลาย ๆ ตัว ให้หาผลคูณของค่าคงตัวก่อน แล้วจึงเขียนในรูปการคูณระหว่างค่าคงตัว
กับตัวแปร โดยเขียนค่าคงตัวไว้หน้าตัวแปร เช่น (–3) × 5 × a เขียนเป็น –15a
2) กรณีที่มีตัวแปรหลาย ๆ ตัว ให้เขียนเรียงตามลาดับตัวอักษร โดยเขียนเรียงติดกัน และใช้สัญลักษณ์
เลขยกกาลังในกรณีที่สามารถเขียนได้ เช่น 2 × (–3) × 4 × a × a × b เขียนเป็น –24a2b
3) กรณีที่มีค่าคงตัวเป็น 1 เราจะไม่เขียนเลข 1 ให้เขียนเฉพาะตัวแปรเท่านั้น เช่น 1 × a × a × b × b
เขียนเป็น a2b2
และถ้ามีค่าคงตัวเป็น –1 ให้เขียนเฉพาะเครื่องหมายลบไว้หน้าตัวแปรทั้งหมด เช่น (–1) × a × b × b
เขียนเป็น –ab2
 เ อ ก ส า ร ป ร ะ ก อ บ ก า ร เ รี ย น ก า ร ส อ น เ รื่ อ ง พ หุ น า ม | 2

นิพจน์ที่สามารถเขียนให้อยู่ในรูปของการคูณของค่าคงตัวกับตัวแปรตั้งแต่หนึ่งตัวขึ้นไป โดยเลขชี้
กาลังของตัวแปรแต่ละตัวเป็นศูนย์หรือจานวนเต็มบวก เรียกว่า เอกนาม (monomial)

ตัวอย่างของนิพจน์ทเี่ ป็นเอกนาม
3x2 มี x เป็นตัวแปร 3 เป็นค่าคงตัว และมีเลขชี้กาลังเท่ากับ 2
– 5 ab3 มี ab เป็นตัวแปร – 5 เป็นค่าคงตัว และมีเลขชี้กาลังของ a เท่ากับ 1
7 7
เลขชี้กาลังของ b เท่ากับ 3
9 เป็นเอกนาม เพราะสามารถเขียน 9 ในรูป 9x0 มี 9 เป็นค่าคงตัว x เป็นตัวแปร
และมีเลขชี้กาลังเท่ากับ 0
0 เป็นเอกนาม เพราะสามารถเขียน 0 ในรูป 0y0 มี 0 เป็นค่าคงตัว y เป็นตัวแปร
และมีเลขชี้กาลังเท่ากับ 0
ตัวอย่างของนิพจน์ทไี่ ม่เป็นเอกนาม
–8x–2 ไม่เป็นเอกนาม เพราะตัวแปร x มีเลขชี้กาลังเป็น –2 ซึ่งไม่ใช่ศูนย์หรือจานวนเต็มบวก
5a2 ไม่เป็นเอกนาม เพราะเมื่อเขียน 5a2 ในรูปการคูณจะได้ 5a2b–1 ทาให้ b มีเลขชี้กาลังเป็น
b b
–1 ซึ่งไม่ใช่ศูนย์หรือจานวนเต็มบวก
4x + 9 ไม่เป็นเอกนาม เพราะไม่สามารถเขียนนิพจน์นี้ให้อยู่ในรูปการคูณของค่าคงตัวกับตัวแปรได้
3a + 4b2 + 5c ไม่เป็นเอกนาม เพราะไม่สามารถเขียนนิพจน์นี้ให้อยู่ในรูปการคูณของค่าคงตัวกับ
ตัวแปรได้

เอกนามมีสว่ นประกอบสองส่วน คือ

1) ส่วนที่เป็นค่าคงตัว เรียกว่า สัมประสิทธิข์ องเอกนาม
2) ส่วนที่อยู่ในรูปของตัวแปรหรือการคูณกันของตัวแปร โดยมีเลขชี้กาลังของตัวแปรแต่ละตัวเป็นศูนย์
หรือจานวนเต็มบวกและเรียกผลบวกของเลขชี้กาลังของตัวแปรทั้งหมดในเอกนามว่า ดีกรีของเอกนาม
 เ อ ก ส า ร ป ร ะ ก อ บ ก า ร เ รี ย น ก า ร ส อ น เ รื่ อ ง พ หุ น า ม | 3

ตัวอย่าง จงบอกว่านิพจน์ที่กาหนดให้ต่อไปนี้เป็นเอกนามหรือไม่ ถ้าเป็นเอกนามให้บอกสัมประสิทธิ์

ตัวแปร และดีกรีของเอกนามนั้นด้วย
ผลบวกของเลขชี้
เป็น ไม่เป็น
นิพจน์ สัมประสิทธ์ ตัวแปร กาลังของตัวแปรแต่ ดีกรี
เอกนาม เอกนาม
ละตัว
1. 3a2b
2. – 5 xy
7
3. –abc2
4. ab3
c
5. –2x + 5y
2
6. –3y
x
z
7. –15
8. 9t5
9. –3p2q3
10. a4b
3

ข้อควรจา 1. เอกนาม 0 ไม่สามารถบอกดีกรีได้แน่นอน เพราะเราสามารถเขียนเอกนาม 0

ให้อยู่ในรูป 0xn เมื่อ n เป็นศูนย์หรือจานวนเต็มบวกก็ได้ ดังนั้นเราจะไม่กล่าว
ถึงดีกรีของเอกนาม 0 หรืออาจจะกล่าวได้ว่า ดีกรีของเอกนาม 0 หาค่าไม่ได้
2. เอกนามที่เป็นค่าคงตัวที่ไม่ใช่ศูนย์ จะมีดีกรีเป็น 0 เช่น 5 มีดีกรีเป็น 0
เพราะสามารถเขียน 5 ให้อยู่ในรูป 5 · x0 ได้
 เ อ ก ส า ร ป ร ะ ก อ บ ก า ร เ รี ย น ก า ร ส อ น เ รื่ อ ง พ หุ น า ม | 4

แบบฝึกหัดที่ 1
1. ให้นักเรียนบอกว่านิพจน์ใดเป็นเอกนาม และนิพจน์ใดไม่เป็นเอกนาม โดยเขียน  ในช่องนั้น

นิพจน์ เป็นเอกนาม ไม่เป็นเอกนาม

1. 3𝑥2 𝑦4
2. 2𝑎 + 5𝑏3

3. 7−2 𝑠𝑡 3

4. 5(𝑥𝑦𝑧)−3

5. 𝑝𝑞 5
10𝑎−4 𝑏
6. 𝑎−7

7. 3.2

8. 9−5 𝑥𝑦−2 𝑧
25𝑎7 𝑏 6 𝑐 3
9. 𝑎9 𝑏 7
𝑥5𝑦
10. 𝑧 −4

11. (𝑎𝑏)4

12. 8𝑎5 + 7𝑎5

9
13. 𝑝𝑞(− 11)

14. 𝑥 0 𝑦𝑧

15. 11𝑚−5𝑛−3
5𝑥 −3 𝑦 −7
16. 𝑥 −2 𝑦 −9

17. 0
18. 5−7
𝑎
19.
3
𝑎𝑏
20.
𝑏2
 เ อ ก ส า ร ป ร ะ ก อ บ ก า ร เ รี ย น ก า ร ส อ น เ รื่ อ ง พ หุ น า ม | 5

2. ให้นักเรียนบอกสัมประสิทธิ์ ตัวแปร และดีกรี ของเอกนามต่อไปนี้

เอกนาม สัมประสิทธิ์ ตัวแปร ดีกรี

1. 3X
2. 7𝑎𝑏𝑐 3
3. -7
4. (5𝑎𝑏 2 𝑐)2

5. - 35 𝑚7𝑛
6. -4𝑝𝑞3
𝑎3 𝑏 4
7. 𝑐 −6

8. 5.5𝑥 2𝑦 3
𝑎3 𝑏
9. 5−2

10. -xyz
11. - 59 𝑠𝑡 3
12. (3𝑝𝑞 3 )3

15𝑥 −6 𝑦 −7
13. 3𝑥 −9 𝑦 −10
−2𝑎
14. 𝑏 −1

1
15. − 𝑥3 𝑦4 𝑧6
7
𝑝4 𝑞 −5
16. 𝑞 −6

17. 30.5
18. (−3)2 𝑥4 𝑦10

19. 19𝑎7𝑏11𝑐 3
25𝑥 −5 𝑦 −7 𝑧 −10
20. 15𝑥 −7 𝑦 −9 𝑧 −13
 เ อ ก ส า ร ป ร ะ ก อ บ ก า ร เ รี ย น ก า ร ส อ น เ รื่ อ ง พ หุ น า ม | 6
2. การบวกและการลบเอกนาม
เอกนามที่จะนามาบวกหรือลบกันได้นั้น จะต้องเป็นเอกนามที่คล้ายกัน ฉะนั้นก่อนที่จะทาการบวกหรือลบ
เอกนามต้องตรวจสอบก่อนว่าเป็นเอกนามที่คล้ายกันหรือไม่

เอกนามสองเอกนามจะคล้ายกันก็ต่อเมื่อ
1) เอกนามทั้งสองมีตัวแปรชุดเดียวกัน
2) เลขชี้กาลังของตัวแปรตัวเดียวกันในแต่ละเอกนามเท่ากัน

ตัวอย่างของเอกนามที่คล้ายกัน ตัวอย่างของเอกนามที่ไม่คล้ายกัน
5a2 คล้ายกันกับ –6a2 15ab3 ไม่คล้ายกันกับ 11a3b
1 xy คล้ายกันกับ 8xy –9x2y ไม่คล้ายกันกับ 8xy2
3
30 คล้ายกันกับ –12 13p2q5 ไม่คล้ายกันกับ –17p5q2

แบบฝึกหัดที่ 2

ให้นักเรียนตรวจสอบว่าเอกนามใดคล้ายกันและเอกนามใดไม่คล้ายกัน โดยเขียนเครื่องหมาย ✓ ในช่องนั้น

เอกนามสองเอกนาม คล้ายกัน ไม่คล้ายกัน
1. 9xy กับ –15yx
2. 16a2b กับ 61ab2
3. –3xyz กับ –5x2y2z2
xyz
4. 7s3t กับ 2ts3
5. 15 กับ –10
6. 18pq5 กับ 8p5q
7. 4z2 กับ 5y2
8. 53 a3b5 กับ 5 35
3 ab
9. –x2y กับ –yx2
10. –5wxy กับ –3xyw
 เ อ ก ส า ร ป ร ะ ก อ บ ก า ร เ รี ย น ก า ร ส อ น เ รื่ อ ง พ หุ น า ม | 7

เอกนามสองเอกนาม คล้ายกัน ไม่คล้ายกัน

11. 𝑎2 𝑏 3 𝑐 5 กับ 𝑐 5 𝑎2 𝑏 3
6𝑥 3 𝑦 4
12. กับ 7𝑥𝑦 3
𝑥𝑦
7
13. กับ 5a2
𝑎−2
14. 𝑝𝑞𝑟 3 กับ 𝑝𝑞 3 𝑟
𝑥 2𝑦
15. กับ 𝑥𝑦 2
2
3𝑎5 𝑏2 𝑐
16. กับ 5𝑎4 𝑐
𝑎𝑏2
8𝑥 3
17. 7x กับ
𝑥2
7
18. - 𝑥 3 𝑦 5 กับ -9𝑥 5 𝑦 3
9

19. 11𝑠𝑡 5 กับ −9𝑠𝑡 5

20. -14x กับ x
1
21. 8y กับ − 𝑦
8
19𝑎𝑏−4 −20𝑎𝑏−6
22. กับ
𝑏−8 𝑏−10
−3𝑥𝑦 3
23. กับ 5𝑥𝑦
𝑦 −2
3 2
24. 4𝑝 𝑞 กับ −4𝑞 2 𝑝3
25. 0 กับ -10
26. 8𝑚5 𝑛9 กับ 15𝑚9 𝑛5
27. 17𝑥 5 𝑦 6 𝑧 7 กับ 13𝑥 6 𝑦 7 𝑧 5
3
28. 𝑥 2 𝑦 กับ 3𝑥 2 𝑦
9
29. 0.5ab กับ 0.7ba
30. −𝑥 3 𝑦 2 กับ −3𝑥 3 𝑦 2
 เ อ ก ส า ร ป ร ะ ก อ บ ก า ร เ รี ย น ก า ร ส อ น เ รื่ อ ง พ หุ น า ม | 8

การบวกเอกนาม......................................
การบวกเอกนาม สามารถใช้สมบัติการแจกแจงหาผลบวกของเอกนามได้
การหาผลบวกของเอกนามที่คล้ายกัน ใช้หลักดังนี้

(ผลบวกของเอกนามที่คล้ายกัน = (ผลบวกของสัมประสิทธิ)์ × (ส่วนทีอ่ ยูใ่ นรูปของตัวแปร

หรือการคูณกันของตัวแปร)

ตัวอย่างที่ 1 จงหาผลบวกของเอกนามต่อไปนี้
1. 3x + 11x
วิธที า 3x + 11x =
=
ตอบ
2. –5a2b + 19a2b
วิธที า –5a2b + 19a2b =
=
ตอบ
3. –17p2q3 + (–15p2q3)
วิธที า –17p2q3 + (–15p2q3) =
=
=
ตอบ

กรณีที่เอกนามไม่คล้ายกัน เช่น −3𝑥 2 𝑦 กับ 5𝑥 2 𝑦 2 จะไม่สามารถเขียนผลบวกในรูปเอกนามได้

จึงต้องเขียนผลบวกในรูปการบวกคือ −3𝑥 2 𝑦 + 5𝑥 2 𝑦 2

เนื่องจากเอกนามแทนจานวน เราจึงสามารถใช้สมบัติการสลับที่สาหรับการบวก สมบัติการเปลี่ยนหมู่

สาหรับการบวก สมบัติการบวกด้วยศูนย์ และสมบัติการคูณด้วยศูนย์ มาใช้ในการหาผลบวกของเอกนามได้ด้วย
 เ อ ก ส า ร ป ร ะ ก อ บ ก า ร เ รี ย น ก า ร ส อ น เ รื่ อ ง พ หุ น า ม | 9

ตัวอย่างที่ 2 . จงหาผลบวกของเอกนามต่อไปนี้
1. (–9xy2) + 11xy2 + (–3xy2)
วิธที ี่ 1 (–9xy2) + 11xy2 + (–3xy2) = {(–9xy2) + 11xy2} + (–3xy2) (สมบัติการเปลี่ยนหมู่การบวก)
= {(–9) + 11} xy2 + (–3xy2) (สมบัติการแจกแจง)
= 2xy2+ (–3xy2)
= {2 + (–3)} xy2 (สมบัติการแจกแจง)
= (–1) xy2
= –xy2
ตอบ –xy2
วิธที ี่ 2 (–9xy2) + 11xy2 + (–3xy2) =
=
=
=
=
=
ตอบ

2. จงหาผลบวกของ 15a2b + (–9a2b) + (–6a2b) + 7a2b (สมบัติการเปลี่ยนหมู่การบวก)

วิธที า 15a2b + (–9a2b) + (–6a2b) + 7a2b = {15a2b + (–9a2b) + (–6a2b)}+ 7a2b
= {15 + (–9) + (–6)} a2b + 7a2b
= 0 + 7a2b (สมบัติการแจกแจง)
= 7a2b (สมบัติการบวกด้วยศูนย์)
ตอบ 7a2b
 เ อ ก ส า ร ป ร ะ ก อ บ ก า ร เ รี ย น ก า ร ส อ น เ รื่ อ ง พ หุ น า ม | 10
แบบฝึกหัดที่ 3
1. จงหาผลบวกของเอกนามที่กาหนดให้ตอ่ ไปนี้
1) 5a5b + 3a5b
________________________________________
________________________________________
________________________________________
2) (-9x2yz ) + 15x2yz
________________________________________
________________________________________
________________________________________
3) -9m3n + (–15m3n)
______________________________________
______________________________________
______________________________________
4) (-15pq5 ) + 7pq5
______________________________________
______________________________________
______________________________________
5) -17 a2b3 + 19 a2b3
5 5
______________________________________
______________________________________
______________________________________
6) (–8xyz) + 9xyz
______________________________________
______________________________________
______________________________________
7) 15x2y + (–4x2y) + (–9x2y)
______________________________________
______________________________________
______________________________________
8) (–2abc) + 17abc + (–9abc)
________________________________________
________________________________________
________________________________________
9) 17st2 + 21st2 + (–19st2) + (–15st2)
________________________________________
________________________________________
________________________________________
10) –2ab2c + (–7ab2c) + (–20ab2c)
______________________________________
______________________________________
______________________________________
11) 15m3 + 4m3 + (–8m3) + (–13m3)
______________________________________
______________________________________
______________________________________
3 4
12) (− 7 𝑥𝑦5 ) + ( − 7 𝑥𝑦5 ) + 57 𝑥𝑦 5 + 47 𝑥𝑦 5
________________________________________
________________________________________
________________________________________
13) (− 109 𝑎𝑏) + 4 3
𝑎𝑏 + ( − 10 𝑎𝑏) +
8
𝑎𝑏
10 10
________________________________________
________________________________________
________________________________________
14) 19𝑝𝑞3 + (− 124 𝑝𝑞3) + 5𝑝𝑞3+ ( − 153 𝑝𝑞3)
________________________________________
________________________________________
________________________________________
 เ อ ก ส า ร ป ร ะ ก อ บ ก า ร เ รี ย น ก า ร ส อ น เ รื่ อ ง พ หุ น า ม | 11

การลบเอกนาม......................................
การลบเอกนามที่คล้ายกัน ใช้หลักการเดียวกันกับการลบจานวนตามข้อตกลงของการลบ ดังนี้

a – b = a + (-b) เมื่อ a, b เป็นจานวนเต็มใดๆ และ -b เป็นจานวนตรงข้ามของ b

ดังนั้น การลบเอกนามที่คล้ายกันใช้หลักการเดียวกันกับการลบจานวนสองจานวนตามข้อตกลง
ของการลบ คือ จะเปลี่ยนการลบให้อยู่ในรูปการบวกของเอกนาม แล้วใช้หลักเกณฑ์ของการบวกเอกนามที่คล้ายกัน
ตัวอย่าง 1 จงหาผลลบของเอกนามต่อไปนี้
1. 6a2b3 – 9a2b3
วิธที า 6a2b3 – 9a2b3 =
=
=
ตอบ –3a2b3
2. (–15p3q) – (–20p3q)
วิธที า (–15p3q) – (–20p3q) =
=
ตอบ 5p3q

3. 19mn – 25mn
วิธที า 19mn – 25mn =
=
=
ตอบ –6mn

กรณีที่เอกนามไม่คล้ายกัน เช่น –5s2t3 กับ 3s3t2 จะไม่สามารถเขียนผลลบในรูปเอกนามได้จึงต้องเขียนผล

ลบในรูปการลบคือ –5s2t3 – 3s3t2
การหาผลลบของเอกนามทีค่ ล้ายกัน ใช้หลักดังนี้

(ผลลบของเอกนามทีค่ ล้ายกัน = (ผลลบของสัมประสิทธิ)์ × (ส่วนทีอ่ ยูใ่ นรูปของตัวแปร

หรือการคูณกันของตัวแปร)
 เ อ ก ส า ร ป ร ะ ก อ บ ก า ร เ รี ย น ก า ร ส อ น เ รื่ อ ง พ หุ น า ม | 12
แบบฝึกหัดที่ 4
1. จงหาผลลบของเอกนามทีก่ าหนดให้ตอ่ ไปนี้
1) 8ab2 – 15ab2
________________________________________
________________________________________
________________________________________
2) (-5x2y3z) - (-15x2y3z)
________________________________________
________________________________________
________________________________________
3) -5m2n3 - 8m2n3
______________________________________
______________________________________
______________________________________
4) (-17pq4 ) – (-7pq4 )
______________________________________
______________________________________
______________________________________
5) - 8 a2b3 - 7 a2b3
5 5
______________________________________
______________________________________
______________________________________
6) 8xyz - 9xyz
______________________________________
______________________________________
______________________________________
7) (-15x2y) - 9x2y - (–9x2y)
______________________________________
______________________________________
______________________________________
8) 2ab2c – 17ab2c) - (–9ab2c)
________________________________________
________________________________________
________________________________________
9) 17m2n – 21m2n - (–19m2n) –15m2n
________________________________________
________________________________________
________________________________________
10) –3abc3 – 7abc3 - (–20abc3)
______________________________________
______________________________________
______________________________________
11) 11cd4 − 5cd4 −(−8cd4 ) − 13cd4
______________________________________
______________________________________
______________________________________
12) 59 𝑥𝑦 − 49 𝑥𝑦 −(− 89 𝑥𝑦) −(− 79 𝑥𝑦)
______________________________________
______________________________________
______________________________________
13) 5𝑎𝑐 − 8𝑎𝑐 − 7𝑎𝑏 − 9𝑎𝑏
______________________________________
______________________________________
______________________________________
14) 18𝑝2𝑞 −(−9𝑝2𝑞) - 7𝑝2𝑞 −15𝑝2𝑞
______________________________________
______________________________________
______________________________________
 เ อ ก ส า ร ป ร ะ ก อ บ ก า ร เ รี ย น ก า ร ส อ น เ รื่ อ ง พ หุ น า ม | 13

การบวกและการลบเอกนาม

ตัวอย่าง 2 จงหาผลลัพธ์ต่อไปนี้
1. (–4ab) – (–5ab) – (–9ab)
วิธที า (–4ab) – (–5ab) – (–9ab) =
=
=
ตอบ 10ab
2. 7x2y – 8x2y – (–13x2y) – 5x2y
วิธที า 7x2y – 8x2y – (–13x2y) – 5x2y =
=
=
ตอบ 7x2y
3. 15pq3 + (–7pq3) – (–9pq3) – 5pq3
วิธที า 15pq3 + (–7pq3) – (–9pq3) – 5pq3 =
=
=
ตอบ 12pq3
4. (–5a3b2) – (–9a3b2) + 13a3b2 – 7a3b2
วิธที า (–5a3b2) – (–9a3b2) + 13a3b2 – 7a3b2 =
=
=
ตอบ 10a3b2
 เ อ ก ส า ร ป ร ะ ก อ บ ก า ร เ รี ย น ก า ร ส อ น เ รื่ อ ง พ หุ น า ม | 14
แบบฝึกหัดที่ 5
1. จงหาผลลัพธ์ตอ่ ไปนี้
1. 5xy + 7xy – 3xy
________________________________________
________________________________________
________________________________________
2. 15abc – 18abc + 9abc
________________________________________
________________________________________
________________________________________
3. (-10x2y3) + 5x2y3 - 9x2y3
______________________________________
______________________________________
______________________________________
4. 18p3q4 – (-5p3q4) + 10p3q4
______________________________________
______________________________________
______________________________________
5. 6𝑚2𝑛 + 67 𝑚2𝑛 − (− 87 𝑚2𝑛)
______________________________________
______________________________________
______________________________________
6. (-2xyz) - (-20xyz) + (-9xyz)
______________________________________
______________________________________
______________________________________
7. (5xy - 9xy) + (-13xy – 7xy)
______________________________________
______________________________________
______________________________________
8. (-14a2b – 9a2b) - (–3a2b + 6a2b)
________________________________________
________________________________________
________________________________________
9. 8m3 – (6m3 – 9m3) + 15m3
________________________________________
________________________________________
________________________________________
10. (7y4 – 9y4) + (15y4 – 13y4)
______________________________________
______________________________________
______________________________________
11. 6m2n2 – 9m2n2 – 7m2n2– (-5m2n2)
______________________________________
______________________________________
______________________________________
12. 3x2 + 6x2 – (-9x2) + (-10x2)
______________________________________
______________________________________
______________________________________
13. 2x2y2 + (-8x2y2) + 6x2y2– 5x2y2
______________________________________
______________________________________
______________________________________
14. 5m2n – 7m2n + (-8m2n) – 5m2n
______________________________________
______________________________________
__________________________________
 เ อ ก ส า ร ป ร ะ ก อ บ ก า ร เ รี ย น ก า ร ส อ น เ รื่ อ ง พ หุ น า ม | 15

3. พหุนาม (polynomial)
พหุนาม คือ นิพจน์ที่เขียนในรูปเอกนาม หรือเขียนในรูปการบวกของเอกนามตั้งแต่สองเอกนามขึ้นไป
ตัวอย่างของพหุนาม
15 เป็นเอกนาม และพหุนาม
3ab เป็นเอกนาม และพหุนาม
13x + 15y เป็นพหุนามที่เขียนในรูปการบวกกันของเอกนามสองเอกนามคือ 13x และ 15y
6a3 – 9a2 + 7a + 1 เป็นพหุนามที่เขียนในรูปการบวกกันของเอกนามสี่เอกนามคือ 6a3, 9a2, 7a และ 1
ในพหุนามใด ๆ เราจะเรียกแต่ละเอกนามที่อยู่ในพหุนามนั้นว่า พจน์ (term) ของพหุนามและในกรณี
ที่พหุนามนั้นมีพหุนามนั้นมีเอกนามที่คล้ายกัน เราจะเรียกเอกนามที่คล้ายกันว่า พจน์ที่คล้ายกัน (like terms)
ตัวอย่าง
พหุนาม -8 มีพจน์คือ -8
พหุนาม 5x + 3y มีพจน์คือ 5x และ 3y
พหุนาม 6a2 – 7a + 2 มีพจน์คือ 6a2 , – 7a และ 2
พหุนาม 9x2 – 5x + 3x2 – 2 มีพจน์คือ 9x2,– 5x , 3x2 และ 2 โดยที่ 9x2 และ 3x2
เป็นพจน์ที่คล้ายกัน
ในกรณีที่พหุนามมีพจน์บางพจน์ที่คล้ายกัน เราสามารถรวมพจน์ที่คล้ายกันเข้าด้วยกัน เพื่อทาให้พหุนาม
นั้นอยู่ในรูปที่ไม่มีพจน์ที่คล้ายกันเลย เราเรียกพหุนามที่ไม่มีพจน์คล้ายกันเลยว่า พหุนามในรูปผลสาเร็จ และเรียก
ดีกรีสูงสุดของพจน์ของพหุนามในรูปผลสาเร็จว่า ดีกรีของพหุนาม
ตัวอย่าง
1) 3x3 – 9x2 + x – 5 เป็นพหุนามในรูปผลสาเร็จ ที่มี
ดีกรีของพจน์ 3x3 เท่ากับ 3 ดีกรีของพจน์ –9x2 เท่ากับ 2
ดีกรีของพจน์ x เท่ากับ 1 ดีกรีของพจน์ –5 เท่ากับ 0
ดังนั้น ดีกรีของพจน์ 3x3 – 9x2 + x – 5 เท่ากับ 3
2) –5x2yz + 7x2y2z – 4xyz เป็นพหุนามในรูปผลสาเร็จ ที่มี
ดีกรีของพจน์ –5x2yz เท่ากับ 4 ดีกรีของพจน์ 7x2y2z เท่ากับ 5
ดีกรีของพจน์ –4xyz เท่ากับ 3
ดังนั้น ดีกรีของพจน์ –5x2yz + 7x2y2z – 4xyz เท่ากับ 5
3) 0 เป็นพหุนามในรูปผลสาเร็จที่เป็นเอกนามและไม่กล่าวถึงดีกรีของเอกนาม 0 ดังนั้น จึงไม่กล่าวถึงดีกรีของพหุนาม 0
 เ อ ก ส า ร ป ร ะ ก อ บ ก า ร เ รี ย น ก า ร ส อ น เ รื่ อ ง พ หุ น า ม | 16

ตัวอย่างที่ 1 จงเขียนพหุนามต่อไปนี้ให้อยู่ในรูปพหุนามผลสาเร็จ และบอกดีกรีของพหุนาม

1) 9x2y – 5xy2 + 7x2y – 3xy2 + 4
วิธที า 9x2y – 5xy2 + 7x2y – 3xy2 + 4 =
=
=
ตอบ พหุนามในรูปผลสาเร็จคือ
2) (–10a3b2) + 10a3b2 + 7ab2 – 9ab2 + b4 + (–5)
วิธที า (–10a3b2) + 10a3b2 + 7ab2 – 9ab2 + b4 + (–5) =
=
=
ตอบ พหุนามในรูปผลสาเร็จคือ

ข้อควรจา : การเขียนพหุนามในรูปผลสาเร็จควรจะเขียนเรียงดีกรีของพหุนามจากมากไปหาน้อย

แบบฝึกหัดที่ 6
1. จงเขียนพหุนามในแต่ละข้อต่อไปนี้ให้เป็นพหุนามในรูปผลสาเร็จ และบอกดีกรีของพหุนามด้วย
1) -7x + 9 + 11x – 3 2) 5ab – 6a2b + 7ab + 9
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
3) 5x2y + (-6x2y) – 7x2y + 5xy2 4) 5a5 – 4a3 + 2 – 6a3 + 7
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
5) 8xy – 3x3 + 9xy – 5x3 6) 8mn2 + (-4mn) + (-10mn2) + 5mn
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
 เ อ ก ส า ร ป ร ะ ก อ บ ก า ร เ รี ย น ก า ร ส อ น เ รื่ อ ง พ หุ น า ม | 17

2. จงเขียนพหุนามในแต่ละข้อต่อไปนี้ให้เป็นพหุนามในรูปผลสาเร็จ และเรียงพจน์ของพหุนามจากพจน์ที่มีดีกรีมาก
ไปพจน์ที่มีดีกรีน้อย
1) 5a3 – 4a2 + 9a3 – 5a4 – 7a2 + 6 7) a – 2b + 3c – 5a – 3b + 5c
_______________________________________________________________________________________
________________________________________ __________________________________________
_______________________________________________________________________________________
2) 9y2 – 4y – 11y2 + 5y 8) 4a4 + b2 – 4a4 – 1
_______________________________________________________________________________________
________________________________________ __________________________________________
_______________________________________________________________________________________
3) 2x5 – 4x2 + 7x2 -9x4 -x5 9) 7x2 + 8x – 4 + (-5x2) + 11
_______________________________________________________________________________________
________________________________________ __________________________________________
_______________________________________________________________________________________
4) a2 – 5a + 7 + 3a2 – 15a 10) 9m3 + 6m4 – 3m3 + 3 + 9m4
_______________________________________________________________________________________
________________________________________ __________________________________________
_______________________________________________________________________________________
5) 3b3 + 6b – 5b2 - 3b – b2 + 9 11) 5ab – (-6a2b) + (-3ab) – 7ab + 5
_______________________________________________________________________________________
________________________________________ __________________________________________
_______________________________________________________________________________________
6) 2x + 5y – y + 2z – y + z 12) 11pq3 + 13pq – 5pq3 + 8 – 15pq
_______________________________________________________________________________________
________________________________________ __________________________________________
_______________________________________________________________________________________
 เ อ ก ส า ร ป ร ะ ก อ บ ก า ร เ รี ย น ก า ร ส อ น เ รื่ อ ง พ หุ น า ม | 18

4. การบวกและการลบพหุนาม
4.1 การบวกพหุนาม...................................................................................
การบวกพหุนาม ทาได้โดยนาพหุนามมาเขียนในรูปการบวก ถ้ามีพจน์ที่คล้ายกันให้บวกพจน์ที่คล้ายกัน
เข้าด้วยกัน
หลักการบวกพหุนามมี 2 วิธี คือ
1. การบวกตามแนวนอน
ขั้นที่ 1 ให้เขียนพหุนามที่กาหนดให้ทั้งหมดที่ต้องการจะนามาบวกกันในบรรทัดเดียวกัน
ขั้นที่ 2 ให้รวมพจน์ที่คล้ายกันตามแนวนอน
ขั้นที่ 3 เขียนผลลัพธ์ที่ได้ในรูปพหุนามผลสาเร็จ
2. การบวกตามแนวตั้ง
ขั้นที่ 1 ให้เขียนพหุนามที่กาหนดให้ โดยให้พจน์ที่คล้ายกันอยู่ตรงกัน
ขั้นที่ 2 ให้รวมพจน์ที่คล้ายกันตามแนวตั้ง
ขั้นที่ 3 เขียนผลลัพธ์ที่ได้ในรูปพหุนามผลสาเร็จ
ตัวอย่างที่ 1 จงหาผลบวกของพหุนามต่อไปนี้ ทั้งแนวนอนและแนวตั้ง
1. 5a4 + 7a3 – 5a + 6 กับ (–7a4) + (–5a2) – 4a – 3
แนวนอน แนวตัง้
= = 5a4
=
=

2. 3a2b – 4ab2 + 5a – 7b กับ –3ab2 – 7a + 6b – 5

แนวนอน แนวตัง้
=
=
=

หมายเหตุ ในกรณีที่เรียงดีกรีแล้ว ไม่มีพจน์ที่คล้ายกัน ให้เว้นว่างไว้หรืออาจจะใส่ 0 ก็ได้

 เ อ ก ส า ร ป ร ะ ก อ บ ก า ร เ รี ย น ก า ร ส อ น เ รื่ อ ง พ หุ น า ม | 19

แบบฝึกหัดที่ 7
1. จงหาผลบวกของพหุนามต่อไปนี้
1) 3x2 + 2x – 7 กับ –6x2 – 9
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
2) 4a3 – 8a2 + 5a + 3 กับ 6a3 + 7a2 – 5
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
3) 5a2b + 7b3 กับ –4b3 – 3a2b + 4ab2 + 3a3
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
4) 3xy – 4xz + 6xyz กับ –7xyz – 5xy – 10xz
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
5) 6a4 + 4a3 – a2 กับ 2a3 – 3a2 + 7
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
6) 3 – 2x2 – 5x3 + 6x กับ 7x2 + 4x
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
 เ อ ก ส า ร ป ร ะ ก อ บ ก า ร เ รี ย น ก า ร ส อ น เ รื่ อ ง พ หุ น า ม | 20

4.2 การลบพหุนาม
การลบพหุนาม ท าได้โดยการเขียนพหุนามในรูปการณ์ลบให้อยู่ในรูปการณ์บวกของพหุนาม โดยใช้
พหุนามตรงข้าม
พหุนามตรงข้ามคือ พหุนามที่นามาบวกกับพหุนามเดิม แล้วทาให้ผลลัพธ์เท่ากับ 0
เช่น x + 9 ตรงข้ามกับ -(x + 9) = -x – 9
จะได้ (x + 9) + (-x – 9) = x + 9 – x – 9
= 0
การหาผลลบของพหุนามสองพหุนาม มีหลักการดังนี้
พหุนามตัวตั้ง – พหุนามตัวลบ = พหุนามตัวตั้ง + พหุนามตรงข้ามของพหุนามตัวลบ
ตัวอย่าง
พหุนาม พหุนามตรงข้าม
7 –7
–9x 9x
5x – 7y –(5x – 7y) หรือ –5x + 7y
8a3 + 6a2 – 9a + 7 – (8a3 + 6a2 – 9a + 7) หรือ –8a3 – 6a2 + 9a – 7

ดังนั้น พหุนามตรงข้ามของพหุนามตัวลบจะเท่ากับ ผลบวกของพจน์ตรงข้ามของแต่ละพจน์ของพหุนามตัวลบ

นั้น
หลักการลบพหุนามมี 2 วิธี คือ
1. การลบตามแนวนอน
ขั้นที่ 1 ให้เขียนพหุนามที่กาหนดให้ทั้งหมดที่จะนามาลบกันในบรรทัดเดียวกัน
โดยยึดหลักการลบ คือ การบวกด้วยพจน์ตรงข้ามของแต่ละพจน์ของพหุนามตัวลบ
ขั้นที่ 2 ให้รวมพจน์ที่คล้ายกันตามแนวนอน
ขั้นที่ 3 เขียนผลลัพธ์ที่ได้ให้อยู่ในรูปพหุนามผลสาเร็จ
2. การบวกตามแนวตั้ง
ขั้นที่ 1 ให้เขียนพหุนามที่กาหนดให้ โดยให้พจน์ที่คล้ายกันอยู่ตรงกัน
แต่พหุนามที่จะนามาลบจะต้องเป็นพหุนามตรงข้าม
ขั้นที่ 2 ให้รวมพจน์ที่คล้ายกันตามแนวตั้ง
ขั้นที่ 3 เขียนผลลัพธ์ที่ได้ในรูปพหุนามผลสาเร็จ
 เ อ ก ส า ร ป ร ะ ก อ บ ก า ร เ รี ย น ก า ร ส อ น เ รื่ อ ง พ หุ น า ม | 21

ตัวอย่างที่ 1 จงหาผลลบของพหุนามต่อไปนี้ ทั้งแนวนอนและแนวตั้ง

1. 5x2 – 7x + 3 กับ 7x2 + 6x - 5
แนวนอน แนวตัง้
=
=
=
=
=

. 2. –7a2b + 5a2 – 4b + 6 กับ –5a2b – 6b + 7

แนวนอน แนวตัง้
=
=
=
=
=

แบบฝึกหัดที่ 8
1. จงหาผลลบของพหุนามต่อไปนี้ ใช้พหุนามแรกเป็นตัวตั้ง
1) -12xy + x กับ 8x – 5xy + 3y
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
2) 6a3 + 8a – 5 กับ 8 + 9a - 7a2
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
 เ อ ก ส า ร ป ร ะ ก อ บ ก า ร เ รี ย น ก า ร ส อ น เ รื่ อ ง พ หุ น า ม | 22

3) 5x + 7y – 9z กับ -7x – 6y – 10z

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
4) 5x + 7y – 9z กับ -7x – 6y – 10z
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
5) (-4x + 5) – (7x2 -3x + 5) – (-2x – 9)
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
6) (-4x + 5) – (7x2 -3x + 5) – (-2x – 9)
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
7) (3p – 5q + 7r) – (-7q + 9r) – (8p + 2r)
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
8) (9a2 – 5b2 – 3ab) – (8b2 + 7ab) – (10a2 + 6b2 – ab)
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
 เ อ ก ส า ร ป ร ะ ก อ บ ก า ร เ รี ย น ก า ร ส อ น เ รื่ อ ง พ หุ น า ม | 23

5. การคูณพหุนาม
การคูณพหุนามสามารถนาสมบัติการสลับที่ สมบัติการเปลี่ยนหมู่ สมบัติการแจกแจงเอกลักษณ์ของการ
คูณ และสมบัติการคูณด้วยศูนย์ มาใช้ในการหาผลคูณระหว่างเอกนามกับเอกนาม และผลคูณระหว่างเอกนาม
กับพหุนาม
การคูณเอกนามกับเอกนาม
การหาผลคูณระหว่างเอกนามกับเอกนาม ทาได้โดยนาสัมประสิทธิ์หรือค่าคงตัวในแต่ละเอกนาม
มาคูณกันและนาตัวแปรในแต่ละเอกนามมาคูณกัน ตามหลักการคูณเลขยกกาลัง
ตัวอย่างการคูณเอกนามกับเอกนาม
1) –3(4a) = (–3 × 4)a = –12a
2) (8x)(9y) = (8 × 9)(x × y) = 72xy
3) (–2x3y)(–5x2y3) = [(–2)(–5)](x3 · x2)(y · y3) = 10x5y4
4) –7(6a4b3c)(–3ab3c5) = {(–7)(6)(–3)}(a4 · a)(b3 · b3)(c · c5) = 126a5b6c6

แบบฝึกหัดที่ 9
1. จงหาผลคูณต่อไปนี้
1) 4(5x) 2) (-ab)(ab)
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
3) 11x(5xy) 4) (-3m2)(-5m4)
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
5) (-2ab)(6a2b) 6) (-5p)(5p4)
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
7) 5(3x2) 8) (3pq)(-7p2q3)
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
9) (-15y3)(5xy) 10) (− 34 𝑎)(89 𝑎𝑏)
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
 เ อ ก ส า ร ป ร ะ ก อ บ ก า ร เ รี ย น ก า ร ส อ น เ รื่ อ ง พ หุ น า ม | 24

11) (8x2y)(-5x2y) 12) (0)(13xyz)

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
13) (-3p2q3)(-7p2q3) 14) (mn)(-mn)
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
15) (9st)(-5t3) 16) (2abc)(-4a2b)(-3b2c)
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
17) (-7mn2)(7m2n3) 18) -7(2st)(-3s2t5)
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
19) (10a3b2c)(-4bc) 20) (57 𝑥𝑦𝑧)(− 2145
𝑥𝑦𝑧)
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

การคูณเอกนามกับพหุนาม
การหาผลคูณระหว่างเอกนามกับพหุนาม ทาได้โดยนาเอกนามไปคูณกับทุก ๆ พจน์ของพหุนาม
แล้วนาผลคูณเหล่านั้นมารวมกัน หรืออาจจะกล่าวได้ว่า เป็นการใช้สมบัติการแจกแจงและใช้หลักการคูณเอกนาม
ตัวอย่างการคูณเอกนามกับพหุนาม
1) 5(3x + 9) = (5)(3x) + (5)(9) ใช้สมบัติการแจกแจง
= 15x + 45 ใช้การคูณเอกนามกับเอกนาม
2) (3a)(–7a3 + 4b) = (3a)(–7a3) + (3a)(4b) ใช้สมบัติการแจกแจง
= –21a4 + 12ab ใช้การคูณเอกนามกับเอกนาม
3) (–6a2b)(5a3b5 + 4a2b4 – 3ab3)
= (–6a2b)(5a3b5) + (–6a2b)(4a2b4) + (–6a2b)(–3ab3) ใช้สมบัติการแจกแจง
= –30a5b6 – 24a4b5 + 18a3b4 ใช้การคูณเอกนามกับเอกนาม
 เ อ ก ส า ร ป ร ะ ก อ บ ก า ร เ รี ย น ก า ร ส อ น เ รื่ อ ง พ หุ น า ม | 25

แบบฝึกหัดที่ 10
1. จงหาผลคูณต่อไปนี้
1) 7(3x – 5) 2) a3(a2 – 3b)
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
3) (6x)(3x2 + 5x) 4) (–9x)(–12xy + 5)
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
5) (5x – 9)(-3x) 6) (–ab)(–ab + 4)
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
7) (7x3 + 5x)(-x) 8) (–6pq)(3p + 4q)
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
9) (4mn)(5m2n + 6mn2) 10) (–5st3)(4st – 6s2t2)
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
11) (3x2 + 5x + 7)(–6x) 12) (-3n)(5n + n2)
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
13) (–8pq3)(6p3 – 5q + 1) 14) (–a)(a2 + 3a – 4)
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
15) (7x + 9y – 11z)(–3x) 16) (6st)(-8s2 – 10t)
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
17) (-3a)(a3 + 5a + 6) 18) (− 14 𝑝𝑞3)(24𝑝3𝑞3)
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
 เ อ ก ส า ร ป ร ะ ก อ บ ก า ร เ รี ย น ก า ร ส อ น เ รื่ อ ง พ หุ น า ม | 26

6. การหารพหุนาม
ในการหารพหุนาม “เอกนามหรือพหุนามที่เป็นตัวหารต้องไม่เท่ากับศูนย์” ใช้หลักการหารเหมือนกับการหาร
จานวนเต็มด้วยจานวนเต็ม
12 ÷ 3 = 4 เรียก 12 ว่า ตัวตั้ง
เรียก 3 ว่า ตัวหาร
เรียก 4 ว่า ผลหาร
การหารข้างต้นเป็นการหารลงตัว จะได้ความสัมพันธ์ของ ตัวตั้ง ตัวหาร และผลหาร ดังนี้
ตัวตั้ง = ตัวหาร × ผลหาร
การหารเอกนามด้วยเอกนาม
แบ่งเป็น 2 ส่วน คือ
ส่วนที่ 1 ให้นาค่าคงตัวในแต่ละเอกนามมาหารกัน ตามหลักการหารเลขทั่ว ๆ ไป
ส่วนที่ 2 ให้นาตัวแปรในแต่ละเอกนามมาหารกัน โดยใช้สมบัติของเลขยกกาลัง
ตัวอย่างการหารเอกนามด้วยเอกนาม
1) 10x4 ÷ 2x2 = ตรวจสอบผลหาร
= (5x2)(2x2) = 10x4
=
2) –27a7b9 ÷ 9 a2b4 =
=
ตรวจสอบผลหาร
=
(-3a5b5)(9a2b4) = -27a7b9
 เ อ ก ส า ร ป ร ะ ก อ บ ก า ร เ รี ย น ก า ร ส อ น เ รื่ อ ง พ หุ น า ม | 27

แบบฝึกหัดที่ 11
1. จงหาผลหารของเอกนามต่อไปนี้
1) 18x5 ÷ 9 2) -27a4 ÷ 3a
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
3) 2y3 ÷ (-y) 4) 7x5 ÷ 14x2
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
5) -21xy ÷ 3x 6) 5a3b ÷ 20ab
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
7) (–13p5q3) ÷ (–13p2q) 8) (–30m4n4) ÷ 5mn3
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
9) (-18a3) ÷ 9a 10) 144x4y2) ÷ (–12x2y2)
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
11) (– 3 xy2z3) ÷ (– 35 xyz) 12) 32a5b5c5 ÷ (–4a3b2c)
5
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
13) 15a3b2c ÷ (-3bc) 14) x5y4z2 ÷ (–x3y)
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
15) 4x2yz5 ÷ (–8xyz3) 16) 10s6t5 ÷ (-3t2)
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
17) p5q3r7 ÷ (–4pq2r5) 18) 51x7y9 ÷ (–17xy5)
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
 เ อ ก ส า ร ป ร ะ ก อ บ ก า ร เ รี ย น ก า ร ส อ น เ รื่ อ ง พ หุ น า ม | 28

การหารพหุนามด้วยเอกนาม
ในการหารพหุนามด้วยเอกนาม ทาได้โดยนาตัวหารที่เป็นเอกนามไปหารแต่ละพจน์ของพหุนาม แล้วจึงนา
ผลหารเหล่านั้นมาบวกกัน ถ้าผลหารที่ได้เป็นพหุนาม จะกล่าวว่าเป็นการหารลงตัว ซึ่งเป็นไปตามความสัมพันธ์ดังนี้
ตัวตั้ง = ตัวหาร x ผลหาร
การหารพหุนามด้วยเอกนาม เราสามารถตรวจสอบผลหารได้ โดยนาตัวหารคูณกับผลหาร ถ้ามีผลลัพธ์เท่ากับตัว
ตั้ง แสดงว่าผลหารที่ได้ถูกต้อง
ตัวอย่างการหารพหุนามด้วยเอกนาม
25x 5 – 15x5 25x5 15x2 ตรวจสอบผลหาร (5x)(5x4 – 3x)
1. 5x = 5x – 5x
= 25x5 – 15x2
= 5x4 – 3x

2. 24a3b2 + 30a2b5 – 18a4b4 =

6a2b
=

ตรวจสอบผลหาร (4ab + 5b4 – 3a2b3)(6a2b)

= 24a3b2 + 30a2b5 – 18a4b4

3) 7x2y3 – 12x4y2 – 20x3y5 =

4x2y2
=

ตรวจสอบผลหาร (4x2y2)( 74 y – 3x2 – 5xy3)

= 7x2y3 – 12x4y2 – 20x3y5
 เ อ ก ส า ร ป ร ะ ก อ บ ก า ร เ รี ย น ก า ร ส อ น เ รื่ อ ง พ หุ น า ม | 29

แบบฝึกหัดที่ 12
1. จงหาผลหารระหว่างพหุนามกับเอกนามต่อไปนี้
1) (8x – 4 ) ÷ 2 2) (9x2 + 12x) ÷ 3x
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
3) (21a3 – 9a5) ÷ 3a3 4) (3x4 – 2x5) ÷ x3
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
5) (–15ab4 + 3a2b2 – 21b3) ÷ 3b2 6) (–a2 + 4a5 – 2a) ÷ 2a
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
7) (12x3y – 28x4y2 + 36x2y4) ÷ (–4xy) 8) (56p – 8pq) ÷ (-8p)
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
9) (–24a7b3 + 18a7b) ÷ (–6a7b) 10) (–15x3y2 – 15x4y3) ÷ (–15x3y2)
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
20𝑎5 −16𝑎4 −8𝑎2 3𝑥 5 +2𝑥 6 −𝑥 2
11) 4𝑎2
12) 𝑥2

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
 เ อ ก ส า ร ป ร ะ ก อ บ ก า ร เ รี ย น ก า ร ส อ น เ รื่ อ ง พ หุ น า ม | 30

−5𝑚4 +20𝑚7 −15𝑚8 16𝑥 2 𝑦 + 24𝑥𝑦 2

13) −5𝑚4
14) 4𝑥𝑦

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
4 2 3 3 2 4
15) –7m n + 6m2 2n – 2m n
21𝑎2 𝑏5 − 14𝑎3 𝑏6 − 7𝑎3 𝑏2
16) −7𝑎𝑏2
–2m n
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
3q2 + 3pq5
18) pq – 9p
4 7 5
17) 15y + 5y4 – 25y –pq
5y
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

2. จงเติมคาตอบลงในช่องว่าง

ข้อ ตัวตัง้ ตัวหาร ผลหาร

1 4x2 – 4x 4x
2 3x2 -6x + 8
3 21a3b5 3ab
4 3mn 2nm
5 x4 + x3y -x3
6 a3b4 ab3
7 3a 3a + 4
8 -12x2 – 6x -3x
9 8p2q3 3p2q – 2p3q5
10 15x2y 5x