Grupa A Klasa .................... Liczba punktów ...... / 43 p.

Imię ..................................................................................

1 Wykonaj odpowiednie obliczenia i uzupełnij tabelę. ( ... / 3 p.)

Współczynnik Współczynnik Współczynnik przyrostu

Nazwa państwa
urodzeń [‰] zgonów [‰] naturalnego [‰]

Stany Zjednoczone 12,0 8,7

Afganistan 32,9 26,4

Niemcy 11,2 −1,8

2 Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź spośród podanych.

( ... / 1 p.)
W Irlandii w 2018 r. na każdy 1000 osób przybyło średnio 6,1 osoby, czyli w tym kraju
A. przyrost naturalny wynosił 6100 osób.
B. przyrost naturalny wynosił 6,1 osoby.
C. współczynnik przyrostu naturalnego wynosił 6100‰.
D. współczynnik przyrostu naturalnego wynosił 6,1‰.
3 Piramidy wieku i płci przedstawiają społeczeństwa Belgii i Czadu w 2019 r. 
( ... / 6 p.)
Uzupełnij tabelę. Wpisz w odpowiednich komórkach właściwe numery piramid wieku i płci, nazwy
typów społeczeństwa, które reprezentują Belgia i Czad, a także po dwie cechy społeczeństwa danego
typu.

Charakterystyczne cechy typu

Państwo Numer piramidy Typ społeczeństwa
społeczeństwa

Belgia

Czad

4 Podkreśl poprawne uzupełnienia zdań.

( ... / 3 p.)
Współczynnik dzietności to liczba dzieci przypadająca na jedną parę małżeńską / kobietę w wieku
rozrodczym. Najwyższymi wartościami współczynnika dzietności charakteryzują się państwa o niskim /
wysokim poziomie rozwoju społeczno-

-gospodarczego. Ten współczynnik osiąga w nich wartości bliskie 1 / powyżej 5.

5 Podkreśl poprawne uzupełnienia zdań.

( ... / 2 p.)
Andrzej i Justyna podpisali z brytyjską firmą farmaceutyczną dwuletni kontrakt na pracę w Londynie. Po
przyjeździe do Wielkiej Brytanii staną się dla Brytyjczyków emigrantami / imigrantami, a ich wyjazd będzie
migracją stałą / czasową, wynikającą z czynników politycznych / ekonomicznych. Gdy po dwóch latach
wrócą do Polski, będą w niej nazywani reemigrantami / repatriantami.

Grupa A | strona
1 z 4
6 Wyjaśnij, czym jest ekumena. ( ... / 1 p.)

7 Tekst dotyczy jednego z norweskich miast.

( ... / 2 p.)
Liczące około 2000 mieszkańców miasto Longyearbyen (78º13'N, 15º33'E) znajduje się w Norwegii, w
archipelagu Svalbard. Jest jednym z najdalej na północ położonych miast świata. Słońce nie zachodzi tam
między 19 kwietnia a 23 sierpnia, a noc polarna trwa od 27 października do 14 lutego.

a) Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź spośród podanych.

Bariera osadnicza, o której mowa w powyższym tekście, to bariera

A. wysokościowa. B. świetlna. C. komunikacyjna. D. wodna.
b) Wyjaśnij, w jaki sposób ta bariera osadnicza wpływa na człowieka.
8 Określ, czy podane grupy ludności Polski są mniejszościami narodowymi czy mniejszościami ( ... / 2 p.)
etnicznymi. 

A. Łemkowie. B. Białorusini. C. Niemcy. D. Karaiami.

Mniejszości narodowe: ......................... Mniejszości etniczne: .........................
9 Przyporządkuj wymienione czynniki lokalizacji jednostek osadniczych i rozwoju sieci osadniczej (A–F) ( ... / 3 p.)
właściwym grupom (1–3).
1. Czynniki przyrodnicze. A. Rozwój ośrodków naukowych.
2. Czynniki polityczne i społeczno-kulturowe. B. Ukształtowanie powierzchni.
3. Czynniki gospodarcze. C. Atrakcyjność turystyczna.
D. Możliwości rozwoju handlu.
E. Warunki klimatyczne.
F. Położenie na skrzyżowaniu szlaków
transportowych.
1. _____ 2. _____ 3. _____
10 ( ... / 4 p.)
Na mapie ukazano sieć osadniczą północno-

-wschodniego wybrzeża Stanów Zjednoczonych.

a) Na podstawie mapy podaj dwie cechy sieci osadniczej

na przedstawionym obszarze.

b) Wybierz czynniki lokalizacji, które miały wpływ na

kształt sieci osadniczej na północno-

-wschodnim wybrzeżu Stanów Zjednoczonych.

A. Demokratyczny ustrój i swoboda gospodarcza.

B. Sąsiedztwo stolicy państwa.

C. Położenie w zwrotnikowej strefie klimatycznej.

D. Położenie na nizinie nadmorskiej.

E. Zagrożenie trzęsieniami ziemi.

Grupa A | strona
2 z 4
11 Na mapie przedstawiono zróżnicowanie gęstości zaludnienia w Azji, a numerami 1–5 oznaczono wybrane ( ... / 4 p.)
obszary.
Podkreśl poprawne uzupełnienia zdań.

A. Na obszarze oznaczonym numerem 1 występują

bariery wysokościowa i świetlna / termiczna i wodna.

B. Bariera świetlna jest charakterystyczna dla obszaru

oznaczonego numerem 2 / 4.

C. Żyzne gleby wulkaniczne to główny czynnik

koncentracji ludności na obszarze oznaczonym
numerem 5 / 3.

D. Na obszarach oznaczonych numerami 2 i 4

występują niesprzyjające osadnictwu warunki wodne /
termiczne.

12 Oceń, czy podane informacje są zgodne z prawdą. Zaznacz literę P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub ( ... / 2 p.)
literę F – jeśli jest fałszywe.

Zambo są potomkami przedstawicieli odmiany czarnej i odmiany żółtej

1. P F
amerykańskiej.
2. Aborygeni są przedstawicielami odmiany mongoloidalnej. P F
Wśród mniejszości etnicznych żyjących w Polsce najliczniejszą grupę stanowią
3. P F
Romowie.
4. Przedstawiciele różnych odmian człowieka różnią się jedynie kolorem skóry. P F

13 W każdym punkcie podkreśl nazwę państwa, którego dotyczy opis. ( ... / 2 p.)
1. Niestabilna sytuacja polityczna, prześladowania religijne oraz bardzo niski standard życia powodują, że z
tego kraju wyjeżdża duża liczba osób.
A. Litwa. B. Afganistan. C. Rosja.
2. Jest krajem imigracyjnym położonym nad Zatoką Perską. Przyciąga możliwością znalezienia dobrze
płatnej pracy.
A. Izrael. B. Pakistan. C. Kuwejt.
14 Oceń, czy podane informacje są zgodne z prawdą. Zaznacz literę P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub ( ... / 2 p.)
literę F – jeśli jest fałszywe.

Urbanizacja obejmuje zarówno powstawanie nowych miast, jak i rozwój już

1. P F
istniejących.
Na płaszczyźnie demograficznej urbanizacja oznacza wzrost liczby
2. P F
pracujących w zawodach pozarolniczych.
Procesy miastotwórcze obejmują cztery kolejne fazy: urbanizację wstępną,
3. P F
suburbanizację, dezurbanizację i reurbanizację.
Suburbanizacja jest typowa dla państw europejskich i krajów Ameryki
4. P F
Północnej.

Grupa A | strona
3 z 4
15 Na mapie przedstawiono udział ludności wiejskiej w ogólnej liczbie mieszkańców państw Europy w 2018 r. ( ... / 3 p.)

Dopisz do podanych opisów nazwy państw wybrane

spośród podanych.

Francja, Mołdawia, Finlandia, Norwegia, Węgry

A. Przewaga terenów górzystych i niekorzystne warunki

klimatyczne nie sprzyjają rozwojowi rolnictwa i osadnictwu
wiejskiemu.

B. Występują korzystne warunki przyrodnicze do rozwoju

rolnictwa, lecz automatyzacja i mechanizacja produkcji
spowodowały znaczny spadek liczby ludności wiejskiej
(poniżej 20%).

C. Występują korzystne warunki przyrodnicze do rozwoju

rolnictwa, lecz kraj nie jest na najwyższym poziomie rozwoju
gospodarczego i udział ludności wiejskiej jest znaczny (20–
40%). 

16 ( ... / 3 p.)
Na mapie numerami 1 i 2 oznaczono wybrane kręgi kulturowe.

a) Podaj nazwy kręgów kulturowych oznaczonych na mapie.

b) Podaj przykład wpływu kultury i tradycji na rozwój

społeczno-gospodarczy kraju, który leży w obrębie kręgu
kulturowego oznaczonego na mapie numerem 2.

Grupa A | strona
4 z 4
Grupa B Klasa .................... Liczba punktów ...... / 43 p.
Imię ..................................................................................

1 Wykonaj odpowiednie obliczenia i uzupełnij tabelę. ( ... / 3 p.)

Współczynnik Współczynnik Współczynnik przyrostu

Nazwa państwa
urodzeń [‰] zgonów [‰] naturalnego [‰]

Francja 11,2 9,3

Egipt 26,5 20,7

Ukraina 15,2 −5,6

2 Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź spośród podanych.

( ... / 1 p.)
W Japonii w 2018 r. na każdy 1000 osób ubyło średnio 3,6 osoby, czyli w tym kraju
A. przyrost naturalny wynosił –3,6 osoby.
B. przyrost naturalny wynosił 3,6 osoby.
C. współczynnik przyrostu naturalnego wynosił –3,6‰.
D. współczynnik przyrostu naturalnego wynosił 3,6‰.
3 Piramidy wieku i płci przedstawiają społeczeństwa Kanady i Nigerii w 2019 r. 
( ... / 6 p.)
Uzupełnij tabelę. Wpisz w dpowiednich komórkach właściwe numery piramid wieku i płci, nazwy
typów społeczeństwa, które reprezentują Kanada i Nigeria, a także po dwie cechy społeczeństwa
danego typu.

Charakterystyczne cechy typu

Państwo Numer piramidy Typ społeczeństwa
społeczeństwa

Kanada

Nigeria

4 Podkreśl poprawne uzupełnienia zdań.

( ... / 3 p.)
Liczbę dzieci przypadającą na jedną kobietę w wieku rozrodczym określa współczynnik feminizacji /
dzietności. Najniższymi wartościami tego współczynnika charakteryzują się państwa o niskim / wysokim
poziomie rozwoju społeczno-

-gospodarczego. Osiąga on w nich wartości bliskie 1 / powyżej 5.

5 Podkreśl poprawne uzupełnienia zdań.

( ... / 2 p.)
Elżbieta nie mogła znaleźć pracy w Polsce, ale znalazła ją w Norwegii, w Oslo. Mieszka tam już 10 lat i nie
planuje powrotu do kraju. W swoim kraju ojczystym jest nazywana emigrantką / imigrantką, a jej wyjazd to
migracja stała / czasowa, wynikająca z czynników politycznych / ekonomicznych. Na początku XXI w. były
w Polsce tysiące takich osób jak Ela, dlatego nasz kraj zaliczano do grupy państw
imigracyjnych / emigracyjnych. 

Grupa B | strona
1 z 4
6 Wyjaśnij, czym jest anekumena. ( ... / 1 p.)

7 Tekst dotyczy jednego z miast położonych na Grenlandii.

( ... / 2 p.)
Na północnym wschodzie Grenlandii znajduje się miasto Qaanaaq (77º29'N, 69º20'W), które liczy około 680
mieszkańców. Średnia roczna temperatura powietrza w tym miejscu wynosi –12,8º C, a dodatnia średnia
miesięczna temperatura powietrza utrzymuje się tylko od czerwca do sierpnia i nie przekracza 5º C.

a) Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź spośród podanych.

Bariera osadnicza, o której mowa w powyższym tekście, to bariera

A. wysokościowa. B. wodna. C. komunikacyjna. D. termiczna.

b) Wyjaśnij, w jaki sposób ta bariera osadnicza wpływa na człowieka.
8 Określ, czy podane grupy ludności Polski są mniejszościami narodowymi czy mniejszościami ( ... / 2 p.)
etnicznymi. 

A. Ukraińcy. B. Romowie. C. Tatarzy. D. Słowacy.

Mniejszości narodowe: ......................... Mniejszości etniczne: .........................
9 Przyporządkuj wymienione czynniki lokalizacji jednostek osadniczych i rozwoju sieci osadniczej (A–F) ( ... / 3 p.)
właściwym grupom (1–3).
1. Czynniki przyrodnicze. A. Dostęp do zasobów wody słodkiej.
2. Czynniki polityczne i społeczno-kulturowe. B. Duża koncentracja zakładów przemysłowych.
3. Czynniki gospodarcze. C. Bliskość stolicy państwa.
D. Demokratyczny ustrój państwa.
E. Położenie w pobliżu skrzyżowania autostrad.
F. Występowanie zasobów surowców mineralnych. 
1. _____ 2. _____ 3. _____
10 ( ... / 4 p.)
Na mapie ukazano sieć osadniczą Islandii.

a) Na podstawie mapy podaj dwie cechy sieci osadniczej

Islandii.

b) Wybierz czynniki lokalizacji, które miały wpływ na

kształt sieci osadniczej na Islandii.

A. Brak reform gospodarczych.

B. Niekorzystne warunki klimatyczne.

C. Ograniczony dostęp do zasobów słodkiej wody.

D. Brak żyznych gleb.

E. Urozmaicona rzeźba terenu, lodowce i wulkany.

Grupa B | strona
2 z 4
11 Na mapie przedstawiono zróżnicowanie gęstości zaludnienia w Afryce, a numerami 1–5 oznaczono wybrane ( ... / 4 p.)
obszary.
Podkreśl poprawne uzupełnienia zdań.

A.  Na obszarze oznaczonym numerem 2 występuje

bariera wysokościowa / wodna.

B. Głównym czynnikiem decydującym o dużej gęstości

zaludnienia na obszarze oznaczonym numerem 1 są
dogodne warunki klimatyczne / żyzne gleby.

C. Mała gęstość zaludnienia na obszarach oznaczonych

numerami 2 i 3 to efekt występowania niewielkich
opadów / dużej wysokości nad poziomem morza.

D. Bogactwo surowców mineralnych, stosunkowo

łagodny klimat i względnie wysoki poziom rozwoju
gospodarczego to główne czynniki koncentracji
ludności na obszarze oznaczonym numerem 5 / 4.

12 Oceń, czy podane informacje są zgodne z prawdą. Zaznacz literę P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub ( ... / 2 p.)
literę F – jeśli jest fałszywe.

Metysi są potomkami przedstawicieli odmiany białej i odmiany żółtej

1. P F
amerykańskiej.
2. Indianie są przedstawicielami odmiany negroidalnej. P F
Wśród mniejszości narodowych żyjących w Polsce najliczniejszą grupę
3. P F
stanowią Niemcy.
4. Rasiści twierdzą, że wszystkie odmiany człowieka są równe. P F

13 W każdym punkcie podkreśl nazwę państwa, którego dotyczy opis. ( ... / 2 p.)
1. Z powodu niestabilnej sytuacji politycznej i trudności gospodarczych ten kraj wyróżnia się najniższym
saldem migracji zagranicznych w całej Ameryce Południowej.
A. Wenezuela. B. Chile. C. Brazylia.
2. Jest krajem położonym nad Zatoką Perską. Imigranci stanowią w nim blisko 3/4 społeczeństwa.
A. Jemen. B. Katar. C. Irak. 
14 Oceń, czy podane informacje są zgodne z prawdą. Zaznacz literę P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub ( ... / 2 p.)
literę F – jeśli jest fałszywe.

Na płaszczyźnie przestrzennej urbanizacja oznacza zwiększanie się

1. P F
powierzchni miast.
Procesy miastotwórcze obejmują cztery kolejne fazy: urbanizację wstępną,
2. P F
dezurbanizację, reurbanizację i suburbanizację
Reurbanizacja polega na ponownym wzroście liczby ludności obszarów
3. P F
podmiejskich.
4. Suburbanizacja jest charakterystyczna dla wielu miast Afryki i Azji. P F

Grupa B | strona
3 z 4
15 Na mapie przedstawiono udział ludności wiejskiej w ogólnej liczbie mieszkańców państw Europy w 2018 r. ( ... / 3 p.)

Dopisz do podanych opisów nazwy państw wybrane

spośród podanych.

Ukraina, Niemcy, Austria, Finlandia, Dania

A. Niekorzystne warunki klimatyczne oraz duża powierzchnia

jezior i bagien nie sprzyjają osadnictwu wiejskiemu.

B. Występują korzystne warunki przyrodnicze do rozwoju

rolnictwa, lecz automatyzacja i mechanizacja produkcji
spowodowały znaczny spadek liczby ludności wiejskiej
(poniżej 20%).

C. Występują korzystne warunki przyrodnicze do rozwoju

rolnictwa, lecz kraj nie jest na najwyższym poziomie rozwoju
gospodarczego i udział ludności wiejskiej jest znaczny (20–
40%). 

16 ( ... / 3 p.)
Na mapie numerami 1 i 2 oznaczono wybrane kręgi kulturowe.

a) Podaj nazwy kręgów kulturowych oznaczonych na mapie.

b) Podaj przykład wpływu kultury i tradycji na rozwój
społeczno-gospodarczy kraju, który leży w obrębie kręgu
kulturowego oznaczonego na mapie numerem 2.

Grupa B | strona
4 z 4