ARALIN

Basahin ang kuwento ng isang working student na nakapagtapos ng

pag-aaral. Maaari itong mapanood sa Youtube kung mayroon kayong
internet sa bahay. I-click lamang ang link na ito
https://www.youtube.com/watch?v=nuyj8dXsN5s&fbclid=IwAR20lN7-
vdV8seH9pW5Ft0NBcKmGYmkJtmz90MCRS4SURCZFCdNdBySK58o.

A. Pagganyak
Isang Political Science Student sa UP Diliman na
nagtapos bilang Cum Laude ang lumaki sa hirap
ngunit itinawid ang kanyang pangarap. Siya ay si
Leo Jaminola na tubong Mindoro. Ikinuwento ni Leo
ang hirap ng kanyang pinagdaanan makatapos
lamang ng pag-aaral. Sa katunayan, anim na
trabaho ang pinagsabay-sabay niya para lamang
matustusan ang kanyang pag-aaral. Nagtrabaho
siya bilang encoder, transcriptionist, library
assistant, tutor, writer at tindero ng pagkain. Dahil
abala, bumagsak siya sa ilang asignatura habang
pasang-awa naman sa iba pa, pero sa huli ay
nanaig ang bibong raketero ng Mindoro at nagtapos
nang
batas ang libreng edukasyon tuloy pa rin ang laban
para sa maraming hikahos at salat sa buhay.

Gabay na Tanong:
1. Ano-ano ang iyong mga kakayahan na masasabi mong sandata mo sa
pagkamit ng iyong pangarap sa buhay?

B. Paglalahad ng Teksto

Kabanata 6 Si Basilio

Sa pagpatak ng hatinggabi, tumugtog ang mga kampana ng simbahan,

tinatawagan ang taong-bayan na dumalo sa Misa de Gallo. Samantalang abala ang
mga taga-San Diego sa paghahanda para sa misa, si Basilio ay tahimik na lumabas
sa tahanan ni Kapitan Tiyago. Makailang beses din siyang nagpaliko-liko sa
madidilim na lansangan, palingon-lingon upang tiyaking walang sumusunod o
nagmamatyag sa kanya. Sa wakas ay narating din niya ang kalsada tungo sa
-aari ng mga Ibarra, isang mayamang angkan sa San Diego,
na nang kumpiskahin ng gobyerno ay binili na ni Kapitan Tiyago.
Nakatungong tinunton ni Basilio ang daan at unti-unti siyang nilamon ng
karimlan at katahimikan ng kagubatan. Paminsan- minsan ay tinitingala niya ang
mga bituing kanyang natatanaw sa mga puwang sa pagitan ng malalabay na
dahon ng mga punongkahoy. Makalipas ang kalahating oras, sumapit siya sa isang
sapa. Tinawid niya ito at inakyat ang isang maliit na burol sa kabilang pampang.
Sa tuktok ng burol na ito ay may isang malaking puno ng balete. Dahan-
dahang nilapitan ni Basilio ang puno at lumuhod sa harap ng isang tumpok ng
mga bato, nakayuko at tila nagdarasal. Ang mga batong ito ang tanging
7
palatandaan sa huling hantungan ng kanyang ina, na binawian ng buhay
labintatlong Pasko na ang nakalipas. Mula noon ay taon-taon na niyang dinadalaw
ang puntod ng pinakamamahal na ina. Tulad ng mga lumipas na taon, muling
nagbalik sa alaala ni Basilio ang kanyang buhay sa piling ng ina at nakababatang
kapatid. Masaya sa una, ngunit unti-unting nabahiran ng lungkot at pighati,
hanggang humantong ang kanyang mga mahal sa buhay sa mapait na katapusan.
Nagbalik din sa alaala ni Basilio kung paano nagbago ang kanyang buhay
-
buhay na katawan nito, nang biglang may sumulpot na isang lalaking sugatan at
hapong-hapo. Inutusan siya nitong manguha ng mga kahoy na panggatong.
Dala ng labis na kalungkutan at pagkabigla, sinunod ni Basilio ang lalaki
nang hindi tinatanong kung sino siya at para saan ang mga kahoy. Para siyang
makinang naghanap ng mga tuyong sanga sa kagubatan, manhid ang isip at
damdamin dala ng labis na kalungkutan.
Sa kanyang pagbabalik sa lugar kung saan iniwan ang ina at ang lalaki,
naratnan ni Basilio ang isa pang lalaki na nakaluhod sa tabi ng bangkay ng una.
Nang makita ng bagong dating na si Basilio, nagpatulong siyang sunugin ang
bangkay ng lalaki. Tinulungan din niya si Basilio na ilibing ang ina. Pagkatapos ay
binigyan ng lalaki si Basilio ng kaunting halaga at sinabihan na lisanin na ang San
Diego.
Iyon ang una at huling pagkakataong nakita ni Basilio ang lalaking iyon.
Isang matangkad at matipunong binata, maputla ang mga labi at matangos ang
ilong, namumula ang mga mata sa pag-iyak.
Agad- agad nilisan ni Basilio ang San Diego at nagtungo sa Maynila. Sa
lungsod ay sinubok niyang mamasukan bilang utusan, ngunit walang gustong
tumanggap sa kanya. Ilang linggo ding naging palaboy si Basilio sa mga lansangan
ng Maynila, hinang-hina ang katawan dala ng sakit at hindi pagkain. Hindi
minsang naisip ni Basilio na wakasan na ang kanyang paghihirap sa pamamagitan
ng pagkitil sa sariling buhay. Sa kabutihang-palad, minsan niyang nakita si
Kapitan Tiyago na sakay ng isang karwahe. Sinundan ni Basilio ang matandang
lalaki, na kilala niya mula sa San Diego, at nagprisintang maging katulong nito
kapalit ng pagtustos sa kanyang pag-aaral. Pumayag naman ang matanda, na
nahabag sa kalunos-lunos na anyo ni Basilio, at agad siyang ipinatala sa Colegio
de San Juan de Letran.
Sa simula ng kanyang pag-aaral sa Letran, minaliit si Basilio ng kanyang
mga guro at kamag-aral dahil sa kanyang kahirapan. Nahirapan din siya sa pag-

-
aaral, nakapasa pa rin si Basilio sa pagsusulit na ginanap sa pagwawakas ng
taong-aralan.
Sa kanyang ikatlong taon ng pag-aaral, isa sa kanyang mga propesor ang
nag-akalang si Basilio ay mangmang. Sinubukang ipahiya ng guro si Basilio,
ngunit hindi siya nagtagumpay dahil nasagot nang tama ng binatilyo ang kanyang

-aaral si Basilio. Ano pa ang silbi ng

kanyang pagpupursigi kung hindi naman kinikilala at pinahahalagahan ang
kanyang pagsisikap?
Nang sumunod na taon, naging paborito si Basilio ng isa sa kanyang mga
propesor. Dahil dito at dahil na rin sa panunumbalik ng kanyang interes sa pag-
aaral, natanggap ni Basilio ang pinakamataas na grado at karangalan noong taong
iyon. Ang kahusayan ng binatilyo ang nag-udyok kay Kapitan Tiyago na ilipat si

edukasyon at karunungan sa Pilipinas.

8
 Ang mga taong ginugol ni Basilio sa Ateneo ay naging masaya at produktibo.
Labis siyang nalugod sa pagtuturo ng kanyang mga propesor, kung kaya naman
lubos siyang nagsumikap sa kanyang pag-aaral. Sa kanyang pagtatapos,
nakatanggap si Basilio ng matataas na marka at papuri mula sa kanyang mga
guro.
Matapos matanggap ang kanyang batsilyer mula sa Ateneo, ipinasiya ni
Basilio na mag-aral ng medisina. Ganoon na lamang ang husay ni Basilio kung

kanyang panggagamot, kumikita siya nang sapat upang makapag-ipon para sa

kanyang kinabukasan. Ang kanyang naipong salapi ay binalak ni Basilio na
ipangtaguyod sa pamilyang kanilang bubuuin ng kasintahang si Juli.
(Tudla binagong Edisyon Baitang 10, pahina 383-385)

C. Pagtalakay
Gabay na Tanong:
1. Ano-ano ang mga hirap na pinagdaanan ni Basilio sa kanyang buhay?
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
2. Paano nakapag-aral si Basilio? Bakit ganoon na lang ang pagpapahalaga niya
sa edukasyon?
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
3. Sa kasalukuyan, marami pa rin bang maihahalintulad kay Basilio? Patunayan.
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________

Maraming humahanga sa mga taong matatalino. Ngunit hindi lamang

talino ang dapat taglayin ng isang tao, kapag dinagdagan pa ng sipag at
tiyaga ay lalong kahanga-hanga. Ang taong nagtataglay nito sa kabila ng
pagiging mahirap ay madalas na nagtatagumpay sa kanyang buhay. Sa
bahaging ito, sagutan mo ang sumunod na pagsasanay upang ganap na
mapaunlad ang iyong kakayahan sa aralin.

MGA PAGSASANAY

PAGSASANAY 1
PANUTO: Dugtungan ng angkop na ideya ang bawat aytem. Isulat ang letra ng
tamang sagot sa patlang bago ang bilang.
____ 1. Matapos matiyak ni Basilio na walang nakakikita sa kanya, mabilis siyang
________.
A. nagtungo sa bahay nina Tales.
B. tumakas sa bahay ni Kapitan Tiyago.
C. nagtungo sa tahanan nina Kapitan Basilio.
D. nagtungo sa gubat na dating pag-aari ng mga Ibarra.