Temat: Republika Francuska. S.

190 - 193
Gilotyna – urządzenie do ścinania głów osób skazanych na śmierć, skonstruowane przez chirurga Josepha Guillotina
Radykalizm – postawa dążąca do przeprowadzenia głębokich zmian w życiu społecznym i politycznym, nawet z
wykorzystaniem drastycznych metod.

Spekulant – handlowiec wykorzystujący sytuację na rynku wynikającą z braku towarów

Kontrrewolucja – działanie przeciwko rewolucji w celu jej stłumienia i przywrócenia dawnego porządku.
Republika – forma rządów, w której najwyższe władze są wybierane przez ogół obywateli na określony czas.
Monarchia konstytucyjna - forma rządów, w której na podstawie konstytucji monarcha dzieli władzę z parlamentem

1. Obalenie monarchii i początek republiki:

a. w obawie przed upowszechnieniem haseł rewolucyjnych do wojny z Francją przystąpiły Austria i Prusy
- o porażki obwiniano króla i jego żonę, którzy spiskowali z wrogami Francji, aby obalić rewolucyjny porządek
- wysokie ceny żywności spowodowały wzrost niezadowolenia,
- ludność zaatakowała w Paryżu pałac królewski, Ludwika XVI i Marię Antoninę uwięziono,
b. kiedy pokonano wojska austriacko – pruskie pod Valmy 20 września 1792r., parlament (Konwent) zniósł
monarchię i ogłosił 22 września 1792r Francję republiką – władzę miał parlament, jego członków wybierał naród,
c. Ludwik XVI nazywanego „obywatelem Ludwikiem Kapetem” został za zdradę skazany na śmierć na gilotynie,
wyrok wykonano 21 stycznia 1793r., ścięto później także Marię Antoninę. „Umieram niewinnie, przebaczam swym wrogom”

2. Terror jakobinów (w okresie republiki):

a. do wojny z Francją po egzekucji Ludwika XVI w 1793 r., przystąpiła po stronie Austrii i Prus większość państw
m.in. Austria, Prusy, Holandia, Wielka Brytania, Hiszpania, Portugalia, kraje włoskie i niemieckie – sojusz
antyfrancuski mający doprowadzić do upadku republiki
b. sytuacja we Francji
- przeciwnicy republiki próbowali odsunąć rewolucjonistów od władzy,
- ludność buntowała się przeciwko rewolucji i rosnącym cenom żywności,

c. rządy jakobinów 1793 - 1794 i wielki terror:

- w 1793 r., rządy przejęło radykalne stronnictwo jakobinów z Maksymilianem Robespierre (zwany
Nieprzekupnym), zastosowano terror w walce z wrogami rewolucji,
- w 1793 r., utworzono Komitet Ocalenia Publicznego, który pełnił funkcję rządu, zdominowali jakobini
- dekret o podejrzanych IX 1793r., nakaz aresztowania podejrzanych o wrogość do nowego ustroju, określał kogo
można uznać za wroga republiki,
- powołano Trybunał Rewolucyjny - sąd do walki z przeciwnikami rewolucji (2 wyroki - śmierć lub
uniewinnienie) stracono najwięcej w VI i VII 1794 r., około 14 tys., ten okres rządów jakobińskich nazywamy
Wielkim Terrorem.
- jakobini opanowali za pomocą terroru kryzys w kraju, poprawa sytuacji na froncie, strach przed karą śmierci
d. walka rewolucjonistów z tradycją:
- walka z Kościołem katolickim wrogiem rewolucji: wprowadzono Kult Istoty Najwyższej, zabroniono
nabożeństw, palono święte obrazy, zniesiono święta kościelne, a w ich miejsce ustanowiono np., Święto Rozumu,
Święto Młodości
- nowy kalendarz: czas liczyło się od ogłoszenia republiki (początek nowej ery), zamiast siedmiodniowych tygodni
ustanowiono 10 dniowe dekady, w których ostatni dzień był wolny od pracy (likwidacja niedziel),
- za pomocą karykatur utrwalano negatywny obraz duchowieństwa

3. Upadek rządów jakobinów

a. Przewrót thermidoriański - przeciwnicy Robespierra – umiarkowana burżuazja zawiązała spisek
i 27 lipca 1794r. ((9 thermidora, roku II) uwięziła go i przywódców jakobinów na posiedzeniu Konwentu
Narodowego, a 29 lipca zgilotynowała
b. Rządy umiarkowanych zwolenników rewolucji (umiarkowanej burżuazji):
- rozwiązano Trybunał Rewolucyjny i w sierpniu 1795r. uchwalono nową konstytucję, zgodnie z którą
- władzę wykonawczą w latach 1795 – 1799 sprawował Dyrektoriat - pięcioosobowy rząd,
- prawa wyborcze przysługiwały obywatelom płacącym podatki,
- kandydować na urzędy mogli ludzie o dużym majątku, głównie bogata burżuazja, która zyskała wpływ na rządy
- zachowano podstawowe zdobycze rewolucji: równość wobec prawa, rozdział kościoła od państwa, prawo do
własności, swobodę działalności w przemyśle i handlu.