FILTRACJA I FILTRY

filtry wysokociśnieniowe

filtry niskociśnieniowe
filtry powrotne
Awarie układów hydraulicznych bardzo często są skutkiem
niewystarczającej filtracji cieczy roboczej.

Skuteczne oczyszczenie cieczy roboczej z zanieczyszczeń:

▪ zwiększa trwałość ważnych elementów,

▪ zmniejsza przerwy w pracy układów hydraulicznych
▪ obniża koszty ich naprawy.

Filtry oddechowe
filtr ssawny
Filtry wlewowe
Zanieczyszczenia cieczy roboczej

Zanieczyszczenia cieczy roboczej są to głównie cząstki niekorzystnie wpływające na pracę

układu hydraulicznego, przyspieszające zużycie jego elementów i pogłębiające proces starzenia się
cieczy.

Ze względu na pochodzenie zanieczyszczenia możemy podzielić na:

▪ Zanieczyszczenia pierwotne - powstałe bezpośrednio w procesie produkcyjnym lub podczas

przechowywania i transportu cieczy.

▪ Zanieczyszczenia wtórne - powstałe podczas pracy układu wskutek:

• zużycia ściernego krawędzi sterujących,

• erozji uszczelnień
• produktami utleniania się cieczy (do tej grupy zaliczymy również cząstki absorbowane
przez układ z otoczenia).
Ze względu na stan skupienia zanieczyszczenia dzielimy na:

▪ Cząstki stałe o twardych i ostrych krawędziach

Cząstki takich materiałów jak korund, żelazo, aluminium, farby i rdzy - najbardziej szkodliwe
dla elementów hydraulicznych powodując ich trwałe zużycie ścierne.

▪ Cząstki miękkie i galaretowate

Cząstki zanieczyszczeń powstające w procesie:

▪ erozji uszczelnień i przewodów
▪ produkty utleniania cieczy roboczej.
Tego typu zanieczyszczenia gromadzą się w szczelinach elementów będących w ruchu
powodując ich zaklejanie (tzw. obliterację) oraz zwiększając opory ruchu.

▪ Substancje rozpuszczone w cieczy roboczej

Substancje będące produktami starzenia cieczy roboczej.

Powodują pogorszenie własności i właściwości cieczy roboczych: lepkości agresywności
chemicznej cieczy w stosunku do uszczelnień i materiałów konstrukcyjnych).
Najbardziej niebezpieczne dla elementów hydraulicznych są zanieczyszczenia stałe o wielkości ziarna
porównywalnej z luzem pasowania części ruchomych, (np. luzem pomiędzy tłoczkiem a tuleją rozdzielacza
suwakowego).

▪ Zanieczyszczenia stałe zmieniają ich charakterystyki

regulacyjne zaworów suwakowych.

▪ W zaworach gniazdowych twarde cząstki zanieczyszczeń

mogą ulegać zakleszczeniu i tym samym powodować
nieszczelności w jego działaniu.

▪ Zużycie erozyjne uszczelnień i przewodów giętkich

 Podział filtrów

Ze względu na obciążenia ciśnieniowe występujące w układzie:

▪ Filtry wysokociśnieniowe - instalowane w przewodzie tłocznym pompy lub bezpośrednio przed wrażliwym na
zanieczyszczenie elementem np. rozdzielaczem proporcjonalnym lub serwozaworem.

▪ Filtry niskociśnieniowe - instalowane w przewodzie ssawnym lub spływowym do zbiornika (gałęzi niskiego
ciśnienia).

Ze względu na miejsce osadzania się zanieczyszczeń w przegrodach filtracyjnych:

▪ Filtry powierzchniowe - zanieczyszczenia absorbowane są przez filtr na powierzchni przegrody.

▪ Filtry wgłębne - zanieczyszczenia absorbowane są w głębi przegrody filtracyjnej.

Filtry powierzchniowe ▪ W filtrach powierzchniowych przegrody
filtracyjne wykonane są najczęściej z siatek ze
stali stopowych o określonym rozmiarze oczek.

▪ Dokładność filtrowania wyznacza rozmiar oczek

przegrody filtracyjnej,
▪ filtry te oczyszczają skutecznie ciecz roboczą z
zanieczyszczeń większych od 15 [mm].

▪ Czynna powierzchnia filtrująca (powierzchnia

przez, którą przepływa ciecz robocza) jest mała i
zależy od dokładności filtrowania cieczy (w
filtrach powierzchniowych czynna powierzchnia
filtracyjna wynosi 30 ÷ 40 % całkowitej
powierzchni filtra).

▪ Przegrody filtrów powierzchniowych należą do

przegród odnawialnych tzn. możliwe jest ich
odczyszczenie z zanieczyszczeń i dalsza
eksploatacja.
Filtry wgłębne
▪ Materiały stosowane na filtry wgłębne to sprasowane
runa włókien metalowych, szklanych i papierowych,
często nasączone dodatkowymi środkami wiążącymi w
celu zwiększenia ich wytrzymałości (np. żywicą
fenolową).

▪ W filtrach zaopatrzonych w takie przegrody mamy do

czynienia ze zjawiskiem labiryntowego wyłapywania
zanieczyszczeń

▪ Możliwa jest absorpcja cząsteczek zanieczyszczeń o

wielkości większej od 3 [mm].

▪ Wkłady filtrów wgłębnych są przegrodami

nieodnawialnymi.

▪ Przegrody z włókien metalowych mogą być w

pewnym ograniczonym zakresie oczyszczane i
powtórnie stosowane.
Współczynniki określające filtrację
Miarą dokładności filtracji jest tzw. współczynnik bx.

Współczynnik dokładności filtracji bx informuje o

rozmiarze i liczbie cząsteczek zanieczyszczeń
zatrzymywanych na przegrodzie filtracyjnej.

Wyznaczamy go stosując tzw. test wieloprzejściowy.

Współczynnik bx wyraża stosunek liczby n1 zanieczyszczeń o wymiarze x [mm] w 100 [cm3] cieczy na
wejściu przegrody filtracyjnej, do liczby n2 cząstek o w wymiarze x [mm] po przejściu przez tę przegrodę.

𝑛1
𝛽𝑥 =
𝑛2

Ze współczynnikiem dokładności filtracji związany jest współczynnik skuteczności filtracji hf :

1
𝜂𝑓 = 1 − ∙ 100%
𝛽𝑥
 Przykład:

Niech zastosowany w układzie filtr ma wkład filtrujący

o współczynniku dokładności filtracji :

▪ bx = 100
(oznacza to, że w cieczy odfiltrowanej znajduje się
100 razy mniej zanieczyszczeń o wielkości ziarna x
niż w cieczy nie poddanej filtracji)
Skuteczność filtracji tego filtru wynosi hf =99%.
Filtr zatrzymuje 99% cząsteczek zanieczyszczeń o
wielkości ziarna > x.

Nominalną dokładność filtracji wyraża bx = 20,

Skuteczność filtracji takiego filtru wynosi hf = 95%
Filtr zatrzymuje 95% cząstek zanieczyszczeń o
wielkości ziarna > x.

Gdy filtr będzie wyłapywał 99.9% zanieczyszczeń o wielkości ziarna x będziemy wówczas mówili
o absolutnej dokładności filtracji
Współczynnik dokładności filtracji wynosi wtedy bx = 1 000.
 Coraz większe wymagania eksploatacyjne stawiane układom hydraulicznym spowodowały zmniejszenie
luzów granicznych pomiędzy współpracującymi częściami elementów hydraulicznych.

Wymusiło to wzrost dokładności filtracji

z 80 [mm] do 20 [mm] a niekiedy nawet aż do 5 [mm].

Zalecana absolutna dokładność filtracji dla wybranych

elementów hydraulicznych.
Umiejscowienie filtrów w układach hydraulicznych

Miejsce zamontowania filtru w układzie związane jest z zadaniami jakie ma on do spełnienia.

Filtracja cieczy może odbywać się w:

▪ obwodzie głównym - właściwym obwodzie

układu hydraulicznego

▪ dodatkowym obwodzie filtrującym - w układzie

nie związanym z pracą właściwego układu
hydraulicznego np. podczas postoju układu
głównego.

W drugim przypadku należy zaopatrzyć układ w

kompletny zespół składający się z dodatkowej pompy,
filtru i chłodnicy.
Zadania, jakie powinien spełniać dobry filtr hydrauliczny:

▪ Ogólna ochrona cieczy roboczej przed zanieczyszczeniami.

Filtry montowane w linii spływowej układu:
• filtry powrotne bezpośrednio przed zbiornikiem cieczy,
• kompletne układy do filtrowania w dodatkowym obwodzie filtrującym.
▪ Ochrona elementów układu hydraulicznego wrażliwych na zanieczyszczenia.
• Filtry tłoczne montowane w gałęzi wysokiego ciśnienia układu, (możliwie jak najbliżej
ochranianego elementu)
▪ Ochrona układu hydraulicznego przed zanieczyszczeniami pochodzącymi z otoczenia.
• Filtry powietrza (montowane są razem z filtrami wlewowymi).
▪ Ochrona układu hydraulicznego przed skutkami uszkodzenia elementów hydraulicznych.
• Filtr ssawny - np. przed pompą po stronie ssawnej.
Przykłady konstrukcji
 Przykład konstrukcji filtru ssawnego

W skład filtru wchodzą siatkowe segmenty

filtracyjne 1 o wielkości oczek 100 [mm].
Segmenty te mocowane są na trzonie 3, którego
wnętrze stanowi kolektor oczyszczonej cieczy.
Koniec kolektora zakończony jest gniazdem z
gwintem 4, dzięki temu możliwe jest
przyłączenie filtru do przewodu ssawnego
pompy.
Oczyszczenie cieczy z cząstek materiałów
ferromagnetycznych umożliwia wkład z
magnesu trwałego umieszczony pomiędzy
pakietami siatkowymi.

Filtry ssawne, pracują przy pełnym

zanurzeniu w cieczy zbiornika, wykonywane
są więc bez obudowy.
 Zasada działania wysokociśnieniowego filtra
tłocznego, przeznaczonego do montażu w
przewodzie tłocznym pompy.

Niefiltrowana ciecz poprzez przyłącze A

wykonane w głowicy l trafia do korpusu 2, w
którym znajduje się wkład filtracyjny 3. Na
wkładzie filtracyjnym 3 następuje wyłapanie drobin
zanieczyszczeń pochodzenia nieferromagnetycznego
(produkty erozji uszczelnień, starzenia cieczy).
Cząstki ferromagnetyczne wyłapywane są na
wkładzie magnetycznym 5. Ciecz po przejściu przez
wkład 3 wpływa do kolektora umiejscowionego w
jego wnętrzu, a stamtąd poprzez przyłącze B
podawana jest dalej do układu.
W głowicy l filtra możliwe jest zamontowanie
wskaźnika stanu zanieczyszczenia przegrody
filtracyjnej zamiast korka zaślepiającego 4.
Filtry tego typu budowane są na zakres ciśnień
pracy p = 16, 32 i 64 [MPa] przepływy Q = 25 +
150 [dm3/min].
 Budowa i zasada działania filtra powrotnego
(spływowego)

Z przyłącza A ciecz trafia do korpusu 2.

Na wkładzie filtracyjnym 5 następuje wyłapanie
drobin zanieczyszczeń pochodzenia
nieferromagnetycznego (produkty erozji uszczelnień,
starzenia cieczy).
Cząstki ferromagnetyczne wyłapywane są na
wkładzie magnetycznym 4.
Oczyszczona ciecz z przyłącza B spływa do
zbiornika.
Zamocowanie kołnierzowe l umożliwia montaż filtra
bezpośrednio na górnej pokrywie zbiornika.

Tego typu filtry mogą być również zaopatrzone we

wskaźnik zanieczyszczenia przegrody filtracyjnej 6
montowany w głowicy 3.
 Konstrukcja filtru wlewowego wraz z filtrem
powietrza

Przegroda filtracyjna filtru powietrza l wykonana

może być z kilku warstw siatki metalowej (filtry
średnio-dokładne) lub ze spieków brązu (filtry
dokładne).

Filtr powietrza poprzez śruby mocujące 5

połączony jest z siatkowym filtrem wlewowym 3 o
nominalnej dokładności filtracji 100 [mm].

W tej konstrukcji przewidziano również możliwość

przyłączenia wskaźnika poziomu zanieczyszczenia,
zamocowanego w pokrywie 4.
Filtry wlewowe i powietrza
Filtry
Wskaźniki zanieczyszczeń

Filtry hydrauliczne powinny być wyposażone we wskaźniki kontroli stopnia

zanieczyszczenia przegrody filtrującej.

Ze względu na charakter mierzonego sygnału, wskaźniki można podzielić na:

▪ Wskaźniki ciśnienia względnego - mierzące ciśnienie w korpusie filtru w stosunku
do ciśnienia atmosferycznego.
▪ Wskaźniki różnicy ciśnień - mierzące różnicę ciśnień między stroną
zanieczyszczoną i stroną czystą wkładu filtrującego.

Ze względu na rodzaj sygnału wytwarzanego przez wskaźniki, dzielimy je na:

▪ Wskaźniki optyczne - osiągnięcie poziomu zanieczyszczenia przegrody
sygnalizowane jest w sposób optyczny np. wysuw czerwonego pręta.
▪ Wskaźniki elektryczne - osiągnięcie poziomu zanieczyszczenia wkładu
sygnalizowane jest na drodze wygenerowania sygnału elektrycznego.
Przykłady konstrukcji wskaźników zanieczyszczeń.
Symbole graficzne