1.

Morfologija i građa bakterijskih

ćelija i kolonija?

Bakterije su jednoćelijski
organizmi koji se razlikuju od
drugih organizama po svojoj
jednostavnoj građi. Bakterijska
ćelija sastoji se od tri osnovna
dijela: membrana, citoplazma i
nukleoid. Mogu se svesti na tri
osnovna oblika: loptast, štapićast
i spiralan.

Membrana je tanka vanjska opna

koja okružuje bakterijsku ćeliju.
Ona štiti ćeliju od vanjskih uticaja
i reguliše unos i izbacivanje
materija. Citoplazma je unutar
membrane i sastoji se od
vodenog rastvora sa raznim
organskim i anorganskim
jedinjenjima, uključujući proteine,
šećere i soli. U citoplazmi se
nalaze i organele, kao što su
ribosomi i enzimi, koji su važni za
metabolizam
bakterijske ćelije.

Nukleoid je centralni deo

bakterijske ćelije koji sadrži
genetski materijal u obliku kružne
DNK. Bakterije nemaju pravi
jezgro, već se genetski materijal
nalazi u nukleoidu, koji se može
videti pod mikroskopom kao
tamna oblast u citoplazmi.

Kolonija bakterija nastaje kada

se više ćelija udruži i formira
vidljivu grupu. Kolonije se
razlikuju u obliku, veličini, teksturi
i boji u zavisnosti od vrste
bakterija i uslova u kojima rastu.
Bakterijske kolonije mogu biti
ravne, konveksne, kružne ili
nepravilnog oblika. Takođe,
mogu biti glatke, sjajne, suve ili
vlažne u zavisnosti od vrste i
uslova
2. Razmnožavanje i kultivacija
bakterija?

Razmnožavanje bakterija:
Bakterije se razmnožavaju
deljenjem, što znači da se jedna
bakterijska ćelija deli na dve
identične ćelije. Ovaj proces se
odvija brzo, što omogućava brzo
povećanje broja bakterija u
kulturi. Deljenje bakterija može
se odvijati na različite načine,
uključujući binarnu fisiju,
konjugaciju i transdukciju.

Kultivacija bakterija: Kultivacija

bakterija se odnosi na uzgajanje
bakterija u kontrolisanim
uslovima kako bi se omogućilo
proučavanje njihovih
karakteristika i funkcija. Ovaj
proces obično uključuje upotrebu
rastvora za uzgoj koji sadrže
hranljive materije i druge
sastojke potrebne za rast
bakterija. Kultivacija se može
izvesti u laboratorijskim
uslovima, na primer u
petrijevim posudama ili
erlenmajerovim bocama sa
rastvorma za uzgoj, ili se može
sprovesti u prirodnim uslovima,
na primer uzgoj bakterija iz
uzoraka zemlje ili vode.

Kada se bakterije uzgajaju u

laboratorijskim uslovima, važno
je kontrolisati razne parametre,
uključujući temperaturu, pH,
koncentraciju kiseonika, vlažnost
i drugo. Ovi parametri zavise od
vrste bakterija koje se uzgajaju i
uslova u kojima se normalno
nalaze u prirodi.

U kultivaciji bakterija, važno je

imati u vidu sterilnost kako bi se
sprečila kontaminacija uzoraka
drugim mikroorganizmima.
Sterilnost se može postići
primenom različitih tehnika, kao
što su sterilizacija autoklavom,
filtracija kroz mikroporozne filtre
ili korišćenje hemikalija koje
ubijaju bakterije.
3.Mikroflora i mikrofauna u
zdravom organizmu?

Mikroflora i mikrofauna su dva

pojma koji se odnose na
zajednicu mikroorganizama koji
žive u ljudskom telu. Ova
zajednica obuhvata veliki broj
bakterija, gljivica i drugih
mikroorganizama koji zajedno sa
ljudskim organizmom formiraju
mikrobiom.

Mikrobiom je važan za
održavanje zdravlja, jer pomaže
u varenju hrane, apsorpciji
hranljivih materija i održavanju
imunog sistema. Kada se
poremeti ravnoteža u
mikrobiomu, može doći do raznih
problema sa varenjem, alergija,
infekcija i drugih oboljenja.

Mikroflora se uglavnom odnosi

na bakterije koje žive u
organizmu, posebno u
crevima, ali i na koži i drugim
delovima tela. Ove bakterije
pomažu u razgradnji hrane,
proizvodnji vitamina i drugih
važnih materija, kao i u
sprečavanju razmnožavanja
štetnih bakterija.

Mikrofauna se odnosi na manje

organizme poput protozoa i crva
koji takođe žive u ljudskom telu.
Ovi organizmi igraju važnu ulogu
u varenju hrane, a neki čak
pomažu u borbi protiv drugih
štetnih mikroorganizama.

4. Dezinfekcija i sterilizacija?
Dezinfekcija i sterilizacija.
Dezinfekcija i sterilizacija?

Dezinfekcija i sterilizacija su dvije

različite metode čišćenja i
uništavanja mikroorganizama,
uključujući viruse i bakterije, kako
bi se spriječilo širenje infekcija.

Dezinfekcija se odnosi na
postupak uništavanja ili
smanjenja broja patogenih
mikroorganizama na površinama,
predmetima ili tijelu. Ovaj proces
obično koristi kemikalije ili
fizikalne metode poput topline,
vlage ili ultraljubičastog svjetla
kako bi se ubili ili uklonili
patogeni organizmi. Međutim,
važno je napomenuti da
dezinfekcija ne uništava sve
vrste mikroorganizama, poput
spora, koje se mogu preživjeti i
dalje uzrokovati infekcije.

Sterilizacija, s druge strane,

predstavlja
postupak potpunog uništavanja
svih oblika života, uključujući
bakterije, gljivice, viruse i spore.
Ova metoda čišćenja je najčešće
potrebna u medicinskim i
farmaceutskim industrijama kako
bi se spriječile infekcije.
Sterilizacija se može provesti
različitim metodama, kao što su
toplina, para, kemikalije ili
zračenje.

Ukratko, dezinfekcija se koristi za

smanjenje broja patogenih
mikroorganizama, dok se
sterilizacija koristi za potpuno
uništavanje svih
mikroorganizama. Odabir između
dezinfekcije i sterilizacije ovisi o
specifičnim uvjetima i svrsi
primjene.

Prevedi mi ovaj tekst na srpski

Dezinfekcija i sterilizacija su dvije
različite
metode čišćenja i uništavanja
mikroorganizama, uključujući
viruse i bakterije, kako bi se
spriječilo širenje infekcija.
Dezinfekcija se odnosi na
postupak uništavanja ili
smanjenja broja patogenih
mikroorganizama na površinama,
predmetima ili tijelu. Ovaj proces
obično koristi kemikalije ili
fizikalne metode poput topline,
vlage ili ultraljubičastog svjetla
kako bi se ubili ili uklonili
patogeni organizmi. Međutim,
važno je napomenuti da
dezinfekcija ne uništava sve
vrste mikroorganizama, poput
spora, koje se mogu preživjeti i
dalje uzrokovati infekcije.
Sterilizacija, s druge strane,
predstavlja postupak potpunog
uništavanja svih oblika života,
uključujući bakterije, gljivice,
viruse i spore. Ova metoda
čišćenja je najčešće potrebna u
medicinskim i farmaceutskim
industrijama kako bi se spriječile
infekcije. Sterilizacija
se može provesti različitim
metodama, kao što su toplina,
para, kemikalije ili zračenje.
Ukratko, dezinfekcija se koristi za
smanjenje broja patogenih
mikroorganizama, dok se
sterilizacija koristi za potpuno
uništavanje svih
mikroorganizama. Odabir između
dezinfekcije i sterilizacije ovisi o
specifičnim uvjetima i svrsi
primjene

Dezinfekcija i sterilizacija su dve

različite metode čišćenja i
uništavanja mikroorganizama,
uključujući viruse i bakterije, kako
bi se sprečilo širenje infekcija.
Dezinfekcija se odnosi na
postupak uništavanja ili
smanjenja broja patogenih
mikroorganizama na površinama,
predmetima ili telu. Ovaj proces
obično koristi hemikalije ili fizičke
metode poput
toplote, vlage ili ultraljubičastog
svetla kako bi se ubili ili uklonili
patogeni organizmi. Međutim,
važno je napomenuti da
dezinfekcija ne uništava sve
vrste mikroorganizama, poput
sporova, koji se mogu preživeti i
dalje uzrokovati infekcije.

Sterilizacija, s druge strane,

predstavlja postupak potpunog
uništavanja svih oblika života,
uključujući bakterije, gljivice,
viruse i spore. Ova metoda
čišćenja je najčešće potrebna u
medicinskim i farmaceutskim
industrijama kako bi se sprečile
infekcije. Sterilizacija se može
provesti različitim metodama,
kao što su toplota, para,
hemikalije ili zračenje.
Ukratko, dezinfekcija se koristi za
smanjenje broja patogenih
mikroorganizama, dok se
sterilizacija koristi za potpuno
uništavanje svih
mikroorganizama.
5. Hemioterapeutici,antibiotici i
antibiogrami?

Hemioterapeutici su lekovi koji se

koriste za lečenje različitih bolesti
i deluju na hemijskoj osnovi u
organizmu. Primeri
hemioterapeutika uključuju
hemoterapiju koja se koristi u
lečenju karcinoma, kao i
antimikrobne lekove koji se
koriste u lečenju infekcija.

Antibiotici su vrsta antimikrobnih

lekova koji se koriste za lečenje
bakterijskih infekcija. Antibiotici
deluju tako što ubijaju ili
zaustavljaju rast bakterija. Postoji
mnogo različitih vrsta antibiotika,
a odabir određenog antibiotika
zavisi o vrsti bakterije koja
uzrokuje infekciju.

Antibiogram je test koji se koristi

za određivanje osetljivosti
određene bakterije
na različite vrste antibiotika. Ovaj
test se provodi kultiviranjem
bakterijske kulture na različitim
medijima uz dodatak različitih
antibiotika. Nakon toga se
posmatraju rezultati rasta
bakterija u prisutnosti antibiotika,
kako bi se odredila efikasnost
antibiotika u borbi protiv
određene bakterijske infekcije.
Antibiotik koji je najučinkovitiji
protiv određene bakterije se
odabire za lečenje infekcije.

6. Patogenost i virulencija?

Patogenost i virulencija su
pojmovi koji se odnose na
sposobnost patogena
(mikroorganizma koji uzrokuje
bolest) da izazove bolest i težinu
bolesti koju uzrokuje.

Patogenost se odnosi na
sposobnost patogena da
uzrokuje bolest u domaćinu.
To može uključivati sposobnost
patogena da se pričvrsti na
stanice domaćina, da prodre u
stanice, da izbegne imunološki
odgovor domaćina i da proizvede
toksine koji uzrokuju štetu.
Patogeni s visokom patogenošću
imaju veću sposobnost
uzrokovati bolest u domaćinu.

Virulencija se odnosi na težinu

bolesti koju patogen uzrokuje.
Patogeni s visokom virulencijom
mogu uzrokovati teže simptome
bolesti, uključujući ozbiljne
komplikacije i čak smrt. Visoka
virulencija može biti posledica
visokog stepena patogenosti, ali
takođe može biti posledica
drugih faktora kao što su brojnost
patogena u telu domaćina ili
osetljivosti domaćina na patogen.

Stoga, patogenost i virulencija su

dve različite karakteristike
patogena koje utiču
na sposobnost patogena da
uzrokuje bolest i ozbiljnost
simptoma koji se javljaju kod
zaraženog domaćina.

7. Otpornost organizma,
vakcine?

Otpornost organizma se odnosi

na sposobnost tela da se
suprotstavi infekciji i bolesti.
Otpornost se može razviti
prirodno, kao što je slučaj kod
nekih bolesti nakon preboljenja ili
se može razviti kroz primenu
vakcina.

Vakcine su medicinski proizvodi

koji se koriste za stimulisanje
imunološkog sistema i razvijanje
otpornosti organizma na
infekcije. One se sastoje od
oslabljenih ili ubijenih
mikroorganizama ili njihovih
delova, koji ne uzrokuju bolest,
ali pokreću imunološki odgovor
tela. Kada se telo suoči sa
stvarnom infekcijom, imunološki
sistem ima razvijenu memoriju i
sposobnost prepoznavanja i
suzbijanja mikroorganizama, što
dovodi do smanjenja težine
bolesti ili čak potpuno
sprečavanje razvoja bolesti.

Dakle, vakcine igraju važnu

ulogu u razvijanju otpornosti
organizma na određene bolesti i
pomažu u zaštiti pojedinaca i
populacija od širenja zaraznih
bolesti. Važno je napomenuti da
nijedna vakcina nije 100%
učinkovita, ali su one i dalje vrlo
važan alat u borbi protiv mnogih
opasnih bolesti.

8.Stafilokoke?
Stafilokoka je vrsta bakterija koja
može izazvati različite infekcije
kod ljudi, uključujući infekcije
kože, trovanje hranom, infekcije
u respiratornom traktu, krvi i
urinarnom traktu.
Staphylococcus aureus je
posebna vrsta stafilokoke koja je
poznata kao uobičajeni uzročnik
stafilokoknih infekcija kod ljudi.

Stafilokoka se može prenositi

kontaktom sa kontaminiranim
objektima ili kožom, ili kontaktom
sa zaraženom osobom. Dobre
higijenske prakse, poput
redovnog pranja ruku i
održavanja rana čistim i
pokrivenim, mogu pomoći u
sprečavanju širenja infekcija
stafilokokom.

Lečenje infekcija stafilokokom

obično uključuje antibiotike, ali
neke vrste stafilokoka, poput
meticilin-rezistentne
Staphylococcus aureus (MRSA),
mogu biti teške za lečenje i
zahtevati alternativne opcije
lečenja.

9. Streptokoke?
Streptokoka je bakterija koja
može da izazove različite bolesti
kod ljudi. Najčešće se javljaju
infekcije grla i kože, ali mogu da
dovedu i do ozbiljnijih bolesti kao
što su upala pluća, meningitis i
sepse.

Postoji nekoliko vrsta

streptokoke, ali najčešće se
javlja Streptococcus pyogenes,
koji izaziva upalu grla i
streptokoknu infekciju kože. Ove
infekcije se uglavnom leče
antibioticima, ali se mogu sprečiti
redovnom higijenom i
izbegavanjem bliskog kontakta
sa zaraženim osobama.
Streptokoka se prenosi
kapljičnim putem, kada zaražena
osoba kašlje ili kija. Takođe,
može se preneti i putem
direktnog kontakta sa zaraženom
kožom ili sluzokožom.
Važno je napomenuti da se
streptokoka može pojaviti i kod
zdravih osoba, ali je u tom
slučaju obično bezopasna. Ipak,
kod osoba sa oslabljenim imunim
sistemom, streptokoka može da
izazove ozbiljne zdravstvene
probleme.

10. Mikrobakterije?

Mikroorganizmi su živi organizmi

koji se ne mogu videti golim
okom, a mikrobakterije su jedna
od vrsta ovih organizama. One
su jednoćelijski organizmi koji su
pronađeni u gotovo svim vrstama
životne sredine uključujući tlo,
vodu i vazduh. Mogu se naći u
telima biljaka i životinja,
uključujući i ljudsko telo.

Mikrobakterije su važne u
mnogim aspektima života,
uključujući i industriju hrane,
proizvodnju lekova i medicinske
dijagnostike. One mogu
uzrokovati bolesti, kao što je
tuberkuloza, ali mogu biti i
korisne kao probiotici i kao izvor
enzima koji se koriste u industriji.

Mikrobakterije su vrlo otporne na

nepovoljne uslove životne
sredine, kao što su visoke
temperature, suša i ekstremne
kiselosti ili alkalnosti. Njihova
sposobnost preživljavanja u
takvim uslovima omogućava im
da prežive i razmnožavaju se u
gotovo svim vrstama životne
sredine.

U istraživanju i razumevanju
mikrobakterija, važno je
napomenuti da su one vrsta
bakterija, što znači da su različite
od drugih mikroorganizama,
poput virusa ili gljivica. Njihova
jednoćelijska priroda i
sposobnost brzog
razmnožavanja čine ih važnim
organizmima u naučnim
istraživanjima i primenama.
Ukratko, mikrobakterije su važne
jednoćelijske bakterije koje se
mogu naći u gotovo svim
vrstama životne sredine i imaju
široku primenu u različitim
industrijama i naučnim
istraživanjima.

11. Enterobakterije?

Enterobakterije su grupa
bakterija koje pripadaju porodici
Enterobacteriaceae. Ove
bakterije su prisutne u prirodi,
uključujući tlo, vodu, hranu i
životinje. Mnoge enterobakterije
su normalni stanovnici crevne
flore ljudi i životinja, ali neke
vrste mogu izazvati bolesti ako
dospeju u druge delove tela.

Neki od najčešćih rodova

enterobakterija su Escherichia,
Salmonella, Shigella, Klebsiella,
Enterobacter i Proteus. Ove
bakterije se često testiraju u
laboratorijima i koriste se za
različite svrhe, kao što su
proizvodnja probiotika,
industrijska fermentacija i
proizvodnja biogoriva.

Međutim, neke enterobakterije su

patogene i mogu uzrokovati
bolesti poput proliva, infekcija
mokraćnog sistema pneumonije i
sepse. Stoga je važno pridržavati
se higijenskih mera kako bi se
spriječila infekcija
enterobakterijama.

12. Treponema palidum?

Treponema pallidum je vrsta

bakterija koja uzrokuje seksualno
prenosivu infekciju sifilis. Sifilis je
hronična infekcija koja može
uticati na više organa i sistema u
telu ako se ne leči.

T. pallidum je spiralna bakterija,

što znači
da ima jedinstvenu spiralnu
formu. Prenosi se seksualnim
kontaktom, uključujući vaginalni,
analni i oralni seks. Takođe se
može preneti sa zaražene majke
na njenog novorođenčeta tokom
trudnoće ili porođaja.

Simptomi sifilisa variraju u

zavisnosti od stadijuma infekcije.
U primarnoj fazi, pojavljuje se
bezbolna rana nazvana šankr na
mestu infekcije. U sekundarnoj
fazi, može se pojaviti osip i
simptomi slični gripu. U latentnoj
fazi, infekcija je asimptomatska i
može trajati godinama. U kasnoj
fazi, sifilis može izazvati ozbiljne
komplikacije poput oštećenja
srca, mozga i drugih organa.

Sifilis se može lečiti antibioticima,

ali je rano otkrivanje i lečenje
važno kako bi se sprečile
komplikacije. Bezbednije
seksualne prakse, poput
upotrebe kondoma, takođe mogu
pomoći u sprečavanju širenja
sifilisa.

13. Hlamidije?

Hlamidija je česta seksualno

prenosiva infekcija (STI) koju
uzrokuje bakterija Chlamydia
trachomatis. Može zaraziti i
muškarce i žene i često je
asimptomatska, što znači da ljudi
mogu imati infekciju, a da to ne
znaju.

Hlamidija se može prenositi

nezaštićenim vaginalnim,
analnim ili oralnim seksom. Ako
se ne leči, može dovesti do
ozbiljnih komplikacija, poput
upale karličnih organa (PID) kod
žena, što može uzrokovati
neplodnost, hronični bol u karlici i
van materičnu trudnoću.
Dobra vest je da se hlamidija
može lečiti antibioticima. Važno
je testirati se i lečiti ako mislite da
ste bili izloženi infekciji ili ako
imate bilo kakve simptome.
Upotreba kondoma i redovno
testiranje na STI može pomoći u
sprečavanju širenja hlamidije i
drugih STI-ova.

14. Mikrobiološka dijagnostika

bakterija?

Mikrobiološka dijagnostika
bakterija je proces identifikovanja
i karakterisanja bakterija koje
uzrokuju infekcije ili bolesti. Ovaj
proces obuhvata niz tehnika koje
se koriste za uzimanje uzoraka,
uzgoj, identifikaciju i testiranje
osetljivosti na antibiotike.
Zavisno od vrste bakterije i
kliničke prezentacije bolesti,
koriste se različite metode
dijagnostike.

Evo nekoliko opštih koraka u

dijagnostici
 bakterija:

Ÿ Uzorkovanje: Uzima se uzorak

pacijentovog tkiva, krvi, urina,
stolice, pluća ili drugih telesnih
tečnosti koje mogu biti zaražene
bakterijama.

Ÿ Kultivacija: Uzorci se uzgajaju u

laboratorijskim uslovima na
hranljivim podlogama kako bi se
bakterije mogle razmnožiti i
postati vidljive.

Ÿ Identifikacija: Bakterije se
identifikuju prema njihovom
izgledu, hemijskom sastavu,
antigenskom profilu i genetskim
karakteristikama. Mogu se
 koristiti različite tehnike, poput
mikroskopije, testova sa
specifičnim reagensima i PCR
analiza.

Ÿ Testiranje osetljivosti na
antibiotike:
Uzgajane bakterije se testiraju
kako bi se odredila njihova
osetljivost na različite antibiotike.

Zavisno od vrste infekcije i

kliničke prezentacije, mogu se
koristiti i druge tehnike, poput
seroloških testova za otkrivanje
antitela na bakterije ili
molekularnih tehnika za brzo
otkrivanje patogena.

15. Građa i umnožavanje virusa?

Virusi su mikroskopski mali

organizmi koji se sastoje od
genetskog materijala (najčešće
RNA ili DNA) okruženog
proteinskom kapsidom. Virusima
je potrebna živa stanica domaćin
kako bi se razmnožavali, jer sami
ne mogu obavljati osnovne
metaboličke procese potrebne za
život.
Kada virus inficira stanice
domaćina, on ubacuje svoj
genetski materijal u stanicu. Tada
se virusna RNA ili DNA koriste
kao matrica za stvaranje novih
virusnih čestica. U procesu
replikacije, virus koristi
metaboličke i enzimske funkcije
stanice domaćina kako bi
proizveo nove viruse, koji se
zatim oslobađaju iz stanice
domaćina u okolinu, gde mogu
inficirati nove stanice.

Postoje različiti načini

umnožavanja virusa, zavisno o
vrsti virusa. Neki virusi se
umnožavaju u jezgru stanice
domaćina, poput herpes virusa,
dok se drugi umnožavaju u
citoplazmi, poput virusa gripa.
Takođe postoje različiti tipovi
virusnih replikacijskih strategija,
kao što su litički ciklus i lisogeni
ciklus.
U litičkom ciklusu, virus inficira
stanice domaćina i koristi njene
resurse kako bi se replicirao,
uništavajući pritom stanicu
domaćina i oslobađajući nove
viruse u okolinu. U lisogenom
ciklusu, virusna DNA se integrira
u genom stanice domaćina i
može ostati u tom stanju neko
vreme, bez ubijanja stanice
domaćina. Međutim, pod
određenim uslovima, virus se
može aktivirati i pokrenuti litički
ciklus, uništavajući stanice
domaćina i oslobađajući nove
viruse.

Iako se procesi replikacije virusa

razlikuju zavisno o vrsti virusa,
svi virusi trebaju živu stanicu
domaćina kako bi se
razmnožavali. To čini virusne
infekcije vrlo teškim za lečenje i
kontrolu, jer se usmeravaju na
sprečavanje virusne replikacije
bez oštećivanja stanice
domaćina, što je vrlo izazovno.
 16. Dijagnostika virusa?

Dijagnostika virusa obično

uključuje različite metode
testiranja koje se koriste za
otkrivanje prisutnosti virusa u
telu. Neki od najčešćih testova
uključuju:

Ÿ PCR test: Ovo je test koji se

koristi za otkrivanje prisutnosti
virusne RNA u uzorku uzetom iz
nazofarinksa ili drugih delova
tela. PCR testovi su vrlo osetljivi i
specifični i često se koriste za
dijagnosticiranje različitih virusnih
infekcija, uključujući COVID-19.

Ÿ Serološki test: Ovaj test meri

prisutnost antitela na virus u
uzorku krvi. Antitela se proizvode
nakon što osoba bude zaražena
virusom, pa se ovaj test može
koristiti za utvrđivanje prošle
infekcije. Međutim, serološki
testovi obično nisu
 pouzdani u ranoj fazi infekcije.

Ÿ Test brzog antigenskog testiranja

(Ag): Ovo je test koji se koristi za
otkrivanje prisutnosti proteina
virusa u uzorku uzetom iz
nazofarinksa ili drugih delova
tela. Brzi testovi su obično manje
osetljivi od PCR testova, ali se
mogu brzo izvesti i koriste se za
skrining ili testiranje na mestu.

Ÿ Sekvencioniranje genoma: Ovo

je testiranje koje se koristi za
određivanje genetskog niza
virusa. Ovo testiranje se obično
koristi za istraživanje različitih
sojeva virusa i može pomoći u
utvrđivanju potencijalno
zabrinjavajućih varijanti.

17. Koksaki virus?

Coksaki virus, poznat i kao
Coksakijevirus, je vrsta virusa
koja pripada porodici
Picornaviridae. Dobio je ime po
gradu Coksackie u državi Njujork
gde su identifikovani prvi
slučajevi virusa.

Postoje dve glavne vrste Coksaki

virusa: A i B. Coksaki A virus
može izazvati bolest ruku,
stopala i usta (HFMD), koja je
uobičajena virusna bolest koja
uglavnom pogađa decu.
Simptomi HFMD mogu uključivati
groznicu, bolno grlo i osip ili
plikove na rukama, nogama i
ustima.
Coksaki B virus može uzrokovati
različite bolesti, uključujući
respiratorne infekcije, meningitis i
miokarditis (upala srčanog
mišića).

Oba tipa Coksaki virusa su

veoma zarazna i mogu se širiti
putem bliskog ličnog
kontakta, kao i putem kontakta
sa kontaminiranim površinama ili
predmetima. Ne postoji
specifičan tretman za infekcije
Coksaki virusom, i većina ljudi se
oporavi u roku od nedelju do
deset dana odmora, tečnosti i
lekova bez recepta za
ublažavanje simptoma.

18. Virus gripa?

Virus gripa, takođe poznat kao

sezonski grip, je zarazna bolest
koja se obično pojavljuje tokom
zime. Gripu uzrokuju virusi
influence tipa A, B i C.

Simptomi gripa obično uključuju

groznicu, bolove u mišićima,
umor, kašalj, curenje nosa,
glavobolju i grlobolju. Ovi
simptomi obično traju od nekoliko
dana do nedelju dana, ali mogu
biti ozbiljniji kod starijih osoba i
ljudi sa slabim imunološkim
sistemom.

Virus gripa se širi kapljicama iz

vazduha koje se proizvode kada
zaražena osoba kašlje, kiše ili
govori. Virus gripa takođe može
biti prisutan na površinama koje
su zaražene i prenose se kada
neko dodirne te površine i zatim
dodiruje svoje lice. Vogralikov
lanac od 5 karika:

Izvor infekcije
Putevi širenja
Ulazna mesta
Otpornost domaćina
Virulencija mikoroorganizma

Postoje načini da se smanji rizik

od širenja virusa gripa, kao što
su pranje ruku, izbegavanje
bliskog kontakta sa zaraženim
osobama i vakcinacija protiv
gripa. Vakcina protiv gripa se
preporučuje svake
godine, posebno osobama koje
su u riziku od ozbiljnih
komplikacija gripa.

Ako osetite simptome gripa,

važno je ostati kod kuće i
odmoriti se. Lekovi protiv bolova i
groznice mogu vam pomoći da
se osećate bolje. Ako imate
ozbiljne simptome, poput teškog
disanja ili poteškoća sa
gutanjem, važno je da se obratite
lekaru.

19. Virus Rabies ( besnilo)?

Virus besnila, poznat i kao virus

rabiesa, je vrsta virusa koji
uzrokuje tešku infekciju nervnog
sistema kod sisara, uključujući i
ljude. Virus se prenosi sa
zaraženih životinja, obično preko
ugriza, ali može se preneti i
preko kontakta sa slinom
zaražene životinje.
Simptomi infekcije virusom
besnila uključuju groznicu,
glavobolju, mučninu i bolove u
mišićima. Kasnije se javljaju
simptomi kao što su
dezorijentacija, strah od vode
(hidrofobija), poteškoće u
gutanju, paraliza i napadi.
Infekcija virusom besnila je
izuzetno ozbiljna i gotovo uvek je
smrtna ako se ne leči pre pojave
simptoma.

Lečenje infekcije virusom besnila

podrazumeva primenu vakcine
protiv besnila i seruma koji sadrži
antitela protiv virusa. Ako je
osoba ugrizena od strane
zaražene životinje, važno je
potražiti lekarsku pomoć odmah
kako bi se sprečila infekcija.
Takođe, važno je izbegavati
kontakt sa životinjama koje su
potencijalni prenosioci virusa
besnila, poput pasa, mačaka,
lisica i drugih divljih životinja.

Vakcinacija pasa i mačaka protiv

virusa
besnila, kao i smanjenje kontakta
sa divljim životinjama, su ključni
koraci u sprečavanju širenja
virusa besnila. Iako je virus
besnila i dalje prisutan u mnogim
delovima sveta, vakcinacija i
drugi preventivni napori su
doprineli smanjenju broja
slučajeva infekcije kod ljudi u
poslednjim godinama.

20. Virus HIV?

Virus HIV (Human

Immunodeficiency Virus) je virus
koji napada imunološki sistem
čoveka, što dovodi do slabljenja
odbrane organizma i povećanog
rizika od infekcija i bolesti. HIV
se prenosi putem krvi, vaginalnih
i analnih sekreta, kao i majčinim
mlekom.

Simptomi HIV infekcije mogu biti

slični gripu ili prehladi, a mogu se
pojaviti i
mnogo godina nakon infekcije.
Najčešći simptomi su povišena
temperatura, umor, oticanje
limfnih čvorova i osip na koži. U
kasnijim fazama bolesti, infekcije
postaju sve češće i teže, a dolazi
i do smanjenja broja ćelija koje
su odgovorne za imunološki
odgovor.

Postoji efikasna terapija za HIV

infekciju koja se zasniva na
upotrebi antiretroviralnih lekova.
Ovi lekovi mogu da spreče
umnožavanje virusa u organizmu
i značajno uspore napredovanje
bolesti. Ukoliko se pravilno
primenjuje terapija, osobe sa
HIV-om mogu živeti dug i zdrav
život.

Prevencija HIV infekcije se

zasniva na smanjenju rizika od
izlaganja virusu. To uključuje
upotrebu kondoma prilikom
seksualnih odnosa, izbegavanje
deljenja
igala i drugih pribora za
ubrizgavanje droga, kao i
testiranje krvi pre transfuzije ili
donacije krvi. Takođe, majke koje
su zaražene HIV-om mogu
primati terapiju tokom trudnoće
kako bi se smanjio rizik od
prenosa virusa na dete.

21. Herpes virusi?

Herpes virusi su grupa virusa koji

uzrokuju različite bolesti kod ljudi
i životinja. Najčešće se javljaju
dva tipa herpes virusa kod ljudi -
herpes simplex virus tip 1 (HSV-
1) i herpes simplex virus tip 2
(HSV-2).
HSV-1 se obično prenosi
kontaktom sa zaraženom
osobom kroz poljubac, deljenje
pribora za jelo, ili dodirivanje
osobe koja ima aktivne lezije na
usnama. Ovaj virus uzrokuje
infekcije u predelu usana, nosa,
očiju i mozga.

HSV-2 se najčešće prenosi

putem seksualnog kontakta sa
zaraženom osobom. Ovaj virus
uzrokuje genitalni herpes, koji se
manifestuje u vidu bolnih lezija u
genitalnom predelu.

Osim ova dva tipa herpes virusa,

postoje i drugi tipovi koji uzrokuju
različite bolesti kod ljudi, kao što
su herpes zoster virus (koji
uzrokuje boginje i kasnije se
može reaktivirati kao herpes
zoster) i Epstein-Barr virus (koji
uzrokuje mononukleozu).

Herpes virusi su vrlo česti i

većina ljudi tokom života se
zarazi bar jednim tipom.
Simptomi herpes virusa mogu biti
veoma neprijatni, ali u većini
slučajeva su blagi i prolazni.
Ipak, kod nekih osoba mogu se
javiti i ozbiljnije komplikacije,
naročito ako
su imuni sistem oslabljen ili ako
je infekcija preneta na
novorođenče. Zbog toga je
važno preduzimati mere
prevencije, kao što su korišćenje
kondoma prilikom seksualnog
odnosa i izbegavanje deljenja
pribora za jelo i piće sa
zaraženom osobom

22. Virusi hepatitisa?

Hepatitis je upalna bolest jetre

koja može biti izazvana različitim
virusima, uključujući hepatitis A,
B, C, D i E. Svaki od ovih virusa
se razlikuje po načinu
prenošenja, simptomima i
ozbiljnosti infekcije.
Hepatitis A virus se uglavnom
prenosi putem kontaminirane
hrane i vode, a simptomi
uključuju groznicu, mučninu,
povraćanje i žuticu. Obično traje
nekoliko nedelja do nekoliko
meseci, ali se u većini slučajeva
oporavak događa bez
dugoročnih posledica.

Hepatitis B virus se prenosi

putem krvnog kontakta, kao što
je zajednička upotreba igala ili
seksualni kontakt. Ova infekcija
može biti akutna ili hronična, što
može dovesti do ozbiljnih
oštećenja jetre i raka jetre.
Postoji efikasna vakcina za
hepatitis B.

Hepatitis C virus takođe se

prenosi putem krvnog kontakta, a
često nema simptome. Ova
infekcija obično postaje hronična
i može dovesti do oštećenja jetre
i raka jetre. Trenutno ne postoji
vakcina za hepatitis C, ali postoje
efikasni tretmani koji mogu
kontrolisati infekciju.

Hepatitis D virus se javlja samo

kod osoba koje su već zaražene
hepatitisom B, a može dovesti do
ozbiljnih oštećenja jetre.
Hepatitis E virus se uglavnom
prenosi putem kontaminirane
hrane i vode i obično ima
simptome slične hepatitisu A.

Prevencija hepatitisa uključuje

vakcinaciju (za hepatitis A i B),
izbegavanje deljenja igala i
drugih injekcionih materijala,
siguran seksualni kontakt i pranje
ruku. Ako imate simptome
hepatitisa, važno je da se
obratite lekaru radi dijagnoze i
lečenja

23. Protozoe?
Protozoe su jednoćelijski
organizmi koji se nalaze u
kategoriji protista. Ovi organizmi
se razlikuju od bakterija i gljivica,
jer poseduju ćelijsko jezgro i
organele poput mitohondrija i
hloroplasta. Protozoe se obično
nalaze u vodi i zemlji, ali neke
vrste mogu biti paraziti u
životinjama i ljudima.
Postoji više od 30.000 poznatih
vrsta protozoa, koje se dele u pet
različitih grupa: amebe, ciliati,
flagelati, apikompleksi i
miksozoa. Svaka od ovih grupa
ima svoje karakteristike i životne
cikluse.

Amebe su protozoe koje se

kreću putem izduženih izdanaka
poznatih kao pseudopodije.
Ciliati imaju cilijama, sitnim
dlačicama koje se kreću i
omogućavaju im brzo kretanje.
Flagelati imaju jedan ili više
bičeva kojima se kreću kroz
vodu. Apikompleksi su parazitske
protozoe koje inficiraju životinje i
ljude, a miksozoa su protozoe
koje se nalaze u slatkim i slanim
vodama.

Protozoe igraju važnu ulogu u

ekosistemima, jer su deo lanca
ishrane i
učestvuju u razgradnji organskih
materija. Neki su takođe važni
kao model organizmi za naučna
istraživanja.

Ukratko, protozoe su raznolika

grupa jednoćelijskih organizama
sa jedinstvenim karakteristikama
koje ih razlikuju od drugih
organizama

24. Helminti?
Helminti su grupa parazitskih
crva koji mogu inficirati ljude i
životinje. Ova grupa uključuje
različite vrste crva, uključujući
trakavice, gliste i duguljaste crve.

Helminti se mogu preneti putem

kontaminirane hrane, vode ili tla.
Takođe se mogu preneti sa
zaražene osobe ili životinje na
zdravu osobu putem izmeta ili
telesnih tečnosti.
Simptomi helmintičkih infekcija
variraju u zavisnosti od vrste crva
i težine infekcije. Mogu uključivati
bol u stomaku, mučninu, proliv,
gubitak apetita, umor i gubitak
težine. U nekim slučajevima,
helminti mogu uzrokovati ozbiljne
zdravstvene probleme, poput
oštećenja organa ili slabljenja
imunološkog sistema.

Prevencija helmintičkih infekcija

uključuje često pranje ruku,
kuvanje hrane na pravilnoj
temperaturi, izbegavanje
konzumiranja sirovog ili
nedovoljno kuvanog mesa i ribe,
izbegavanje plivanja u zagađenoj
vodi i redovno čišćenje kućnih
ljubimaca.

Lečenje helmintičkih infekcija

obično uključuje upotrebu
antiparazitskih lekova. Važno je
pratiti uputstvalekara o doziranju
i trajanju terapije kako bi se
potpuno
eliminisala infekcija i spriječili
recidivi.

25. Cestode?

Cestode su grupa parazitskih

crva koji pripadaju klasi
"Cestoidea" (latinski: Cestoda).
Oni su poznati po svojoj
karakterističnoj strukturi tela, koja
se sastoji od glave (scolexa) i
dužeg lanca segmenata tela koji
se nazivaju proglotidi.

Cestode obično parazitiraju u

probavnom traktu životinja,
uključujući i ljude. Najpoznatiji
primer cestoda je trakavica
(latinski: Taenia saginata), koja
se može naći u govedima i
ljudima. Ova vrsta cestode može
izrasti do 10 metara u dužinu, a
njeni segmenti se često izlučuju
izmetom zaražene osobe.

Cestode se obično prenose kada

ljudi ili
životinje pojedu neku hranu koja
sadrži jajašca ili larve cestoda.
Kada se jajašca ili larve unesu u
telo, one se mogu razvijati u
odrasle cestode u probavnom
traktu.

Simptomi infekcije cestodama

mogu varirati zavisno o vrsti
cestode i ozbiljnosti infekcije.
Neki ljudi mogu biti zaraženi
cestodama, a da nemaju nikakve
simptome, dok drugi mogu imati
simptome poput boli u stomaku,
mučnine, proliva ili gubitka
težine.

Lečenje infekcije cestodama

uključuje obično primenu
antiparazitskih lekova koji mogu
ubiti odrasle cestode i/ili njihove
larve. Važno je pravilno
pripremati i kuvati hranu kako bi
se smanjio rizik od infekcije
cestodama.

Ukratko, cestode su grupa

parazitskih crva
koji mogu uzrokovati infekcije
kod ljudi i životinja. Važno je
pridržavati se odgovarajućih
mera opreza kako bi se smanjio
rizik od infekcije.

26. Morfologija i građa gljiva?

Kada je u pitanju morfologija

gljiva, one se razlikuju od drugih
organizama po tome što ne
sadrže hlorofil. To znači da ne
mogu proizvoditi sopstvenu
hranu putem fotosinteze, već
moraju da apsorbuju hranljive
materije iz okoline. Gljive se
svrstavaju u dve velike grupe:
- Kvasnice : Osnovna ćelija
kvasnica je blastospora to je
loptasta ili jajasta formacija .
Blastospore stvaraju pupove,
pupovi se odvajaju od matičnih
ćelija i tako formiraju nove
jedinke loptastog oblika
- Micelijumske gljive hrane se
putem
specijalnih struktura koje se
nazivaju hife. Hife su vlaknaste
strukture koje čine telo gljive i
koje mogu biti jednoćelijske ili
višećelijske. Razmnožavaju se
aseksualno.

Hife se međusobno povezuju da

bi formirale micelijum, koji je
vidljiv kao mreža vlaknastih
struktura koje rastu u podlozi na
kojoj gljiva raste. Micelijum može
biti podzemni ili nadzemni, u
zavisnosti od vrste gljive.

Ćelija gljiva sastavljenje au od

omotača, citoplazme, organela i
jedra.Građa gljive uključuje i
reproduktivne strukture, koje se
razvijaju na kraju hifa. To mogu
biti spore ili sporeni organi.
Spore su vrlo male, a različite
vrste gljiva imaju različite oblike i
boje. Sporeni organi su strukture
u kojima se formiraju spore i
obično se javljaju na kraju
posebnih vlaknastih struktura
koje se
nazivaju dikcije.

27. Dermatofiti?

Dermatofiti su grupa gljivica koje

uzrokuju kožne infekcije kod ljudi
i životinja. Ove gljivice su vrlo
česte i mogu se naći u zemlji, na
biljkama, životinjskom krznu, kao
i na ljudskoj koži.

Infekcije koje uzrokuju dermatofiti

nazivaju se dermatofitoze i
obično se manifestuju kao
crvenilo, svrab, ljuskanje i pojava
karakterističnih krugova na koži.
Najčešće zahvataju kožu stopala
(atletsko stopalo), nokte (gljivična
infekcija noktiju) i kožu glave
(tinea capitis).

Dermatofiti se prenose
kontaktom s inficiranom osobom
ili životinjom, ali se mogu prenieti
i preko predmeta koje su
koristile inficirane osobe, odeće i
obuće. Stoga je važno održavati
higijenu i izbegavati deljenje
ličnih predmeta s drugim ljudima.

Lečenje dermatofitoza obično

uključuje primenu antifungalnih
krema, losiona ili tableta, zavisno
o težini infekcije.