Professional Documents
Culture Documents
TTLLTVH
TTLLTVH
III. Phân biệt các thao tác lập luận trong văn nghị luận
Thao
Khái niệm/Yêu cầu/Tác dụng Cách làm
tác
- Giải thích cơ sở: Giải thích từ ngữ,
khái niệm khó, nghĩa đen, nghĩa
Vận dụng tri thức để hiểu vấn đề nghị luận bóng của từ
Giải
một cách rõ ràng và giúp người khác hiểu
thích - Trên cơ sở đó giải thích toàn bộ vấn
đúng ý của mình
đề, chú ý nghĩa tường minh và nghĩa
hàm ẩn
Phân - Chia tách đối tượng, sự vật, hiện tượng - Khám phá chức năng biểu hiện của
tích thành nhiều bộ phận, yếu tố nhỏ; xem xét kĩ các chi tiết
lưỡng nội dung và mối liên hệ.
- Dùng phép liên tưởng để mở rộng
nội dung ý nghĩa- Các cách phân tích
Thao
Khái niệm/Yêu cầu/Tác dụng Cách làm
tác
- Tác dụng: thấy được giá trị ý nghĩa của sự thông dụng
vật hiện tượng, mối quan hệ giữa hình thức
+ Chia nhỏ đối tượng thành các bộ
với bản chất, nội dung. Phân tích giúp nhận
phận để xem xét
thức đầy đủ, sâu sắc cái giá trị hoặc cái phi
giá trị của đối tượng. + Phân loại đối tượng
- Yêu cầu: nắm vững đặc điểm cấu trúc của + Liên hệ, đối chiếu
đối tượng, chia tách một cách hợp lí. Sau
+ Cắt nghĩa bình giá
phân tích chi tiết phải tổng hợp khái quát lại
để nhận thức đối tượng đầy đủ, sâu sắc + Nêu định nghĩa
- Đưa lí lẽ trước
Đưa ra những cứ liệu - dẫn chứng xác đáng - Chọn dẫn chứng và đưa dẫn chứng.
Chứng để làm sáng tỏ một lí lẽ một ý kiến để thuyết Cần thiết phải phân tích dẫn chứng
minh phục người đọc người nghe tin tưởng vào để lập luận chứng minh thuyết phục
vấn đề hơn. Đôi khi em có thể thuyết minh
trước rồi trích dẫn chứng sau.
- Bàn bạc đánh giá vấn đề, sự việc, hiện
tượng ... đúng hay sai, hay / dở; tốt / xấu, lợi
/ hại...; để nhận thức đối tượng, cách ứng xử Bình luận luôn có hai phần:
phù hợp và có phương châm hành động - Đưa ra những nhận định về đối
Bình đúng. tượng nghị luận.
luận
- Yêu cầu của việc đánh giá là sát đối tượng, - Đánh giá vấn đề (lập trường đúng
nhìn nhận vấn đề toàn diện, khách quan và đắn và nhất thiết phải có tiêu chí).
phải có lập trường tư tưởng đúng đắn, rõ
ràng"
So - Là thao tác lập luận nhằm đối chiếu hai - Xác định đối tượng nghị luận, tìm
sánh hay nhiều sự vật, đối tượng hoặc là các mặt một đối tượng tương đồng hay tương
của một sự vật để chỉ ra những nét giống phản, hoặc hai đối tượng cùng lúc.
nhau hay khác nhau, từ đó thấy được giá trị
- Chỉ ra những điểm giống nhau giữa
của từng sự vật
các đối tượng.
- Dựa vào nội dung cần tìm hiểu, chỉ
Thao
Khái niệm/Yêu cầu/Tác dụng Cách làm
tác
- Có so sánh tương đồng và so sánh tương
phản. ra điểm khác biệt giữa các đối tượng.
- Tác dụng: nhằm nhận thức nhanh chóng - Xác định giá trị cụ thể của các đối
đặc điểm nổi bật của đối tượng và cùng lúc tượng.
hiểu biết được hai hay nhiều đối tượng.
- Bác bỏ một ý kiến sai có thể thực
hiện bằng nhiều cách: bác bỏ luận
điểm, bác bỏ luận cứ, bác bỏ cách lập
- Chỉ ra ý kiến sai trái của vấn đề, trên cơ sở luận hoặc kết hợp cả ba cách.
đó đưa ra nhận định đúng đắn và bảo vệ ý
a. Bác bỏ luận điểm: thông thường
kiến lập trường đúng đắn của mình.
có hai cách bác bỏ
- Bác bỏ ý kiến sai là dùng lý lẽ và dẫn
- Dùng thực tế
chứng để phân tích, lí giải tại sao như thế là
Bác bỏ sai. - Dùng phép suy luận
* Lưu ý: Trong thực tế, một vấn đề nhiều b. Bác bỏ luận cứ: vạch ra tính chất
khi có mặt đúng, mặt sai. Vì vậy, khi bác bỏ sai lầm, giả tạo trong lý lẽ và dẫn
hoặc khẳng định cần cân nhắc, phân tích chứng được sử dụng.
từng mặt để tránh tình trạng khẳng định
c. Bác bỏ lập luận: vạch ra mâu
chung chung hay bác bỏ, phủ nhận tất cả.
thuẫn, phi lôgíc trong lập luận của
đối phương.