PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU KHOA

HỌC
LƯỢC KHẢO LÝ THUYẾT VÀ
NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN

LITERATURE REVIEW
Mục tiêu

• Hiểu được vai trò của lược khảo lý thuyết và

nghiên cứu có liên quan

• Biết tiến trình thực hiện lược khảo lý thuyết

• Biết cách trình bày một lược khảo lý thuyết

• Thực hiện trình bày trích dẫn và danh mục tài

liệu tham khảo theo quy định

• Cách trình bày trích dẫn và tài liệu tham khảo

 ▪ Vai trò của lược khảo lý thuyết trong nghiên cứu
▪ Cách thực hiện tìm lý thuyết và nghiên cứu liên
quan

Nội dung ▪ Cách lược khảo lý thuyết và nghiên cứu đã chọn

▪ Cách phát triển khung lý thuyết và khái niệm
▪ Cách viết lược khảo lý thuyết
▪ Cách trình bày trích dẫn và tài liệu tham khảo
 • Cung cấp nền tảng lý thuyết cho nghiên cứu
• Thiết lập kết nối giữa nghiên cứu đề xuất và những nghiên cứu đã
Vị trí của lược khảo thực hiện
lý thuyết • Cho thấy những đóng góp của nghiên cứu đề xuất đối với kiến thức
đã có. Giúp tích hợp kết quả nghiên cứu đề xuất với với kiến thức
sẵn có.
 • Làm sáng tỏ và tập trung cho vấn đề nghiên cứu
Vai trò của lược • Cải thiện phương pháp luận nghiên cứu
khảo lý thuyết • Mở rộng cơ sở kiến thức trong lĩnh vực nghiên cứu
• Giải thích kết quả nghiên cứu phù hợp với bối cảnh nghiên cứu
 Vai trò của lược khảo lý thuyết

Giúp làm rõ và tập trung cho vấn đề

nghiên cứu

Định hình vấn đề nghiên cứu vì giúp hiểu rõ

hơn về chủ đề → khái quát hóa vấn đề nghiên
cứu

Xác định được khoảng trống nghiên cứu từ gợi

ý của nghiên cứu trước
 ▪ Cải thiện phương pháp luận nghiên cứu
▪ Tổng hợp, đánh giá các quy trình, phương pháp tương tự với
Vai trò của lược phương pháp quy trình mà bạn đề xuất
khảo lý thuyết ▪ Đánh giá thuận lợi và khó khăn khi thực hiện quy trình và
phương pháp đó, giúp chọn lựa phương pháp tốt hơn để giải
quyết vấn đề nghiên cứu
 Vai trò của lược
khảo lý thuyết
Mở rộng cơ sở kiến thức trong lĩnh vực NC

Giúp đọc nhiều nghiên cứu có liên quan đến chủ

đề nghiên cứu được đề xuất

Biết những nghiên cứu trước có liên quan đã

nghiên cứu chủ đề nghiên cứu tương tự đến đâu

Biết lý thuyết nào liên quan và những khoảng

trống trong cơ sở lý thuyết liên quan

Giúp giải thích kết quả nghiên cứu phù hợp với kết
quả nghiên cứu trước đó
 Vai trò của lược khảo lý thuyết
Cho thấy bối cảnh của kết quả nghiên cứu

Kết quả nghiên cứu có phù hợp với cơ sở lý thuyết hiện có?

Câu trả lời cho câu hỏi nghiên cứu so với các nghiên nước
khác như thế nào?

Bạn đóng góp gì cho cơ sở lý thuyết hiện có?

Kết quả của bạn khác gì so với nghiên cứu khác?

lược khảo lý thuyết giúp so sánh kết quả nghiên cứu đề xuất
với những nghiên cứu trước trong bối cảnh lĩnh vực các nghiên
cứu trước đã thực hiện
 • Tìm kiếm
• Tóm tắt - Lược khảo
Các bước thực hiện lược
• Phát triển khung lý thuyết
khảo lý thuyết
• Phát triển khung khái niệm
Cách tìm lý thuyết và nghiên cứu liên quan

Tìm các lý thuyết và các nghiên cứu trước

hiện có trong lĩnh vực nghiên cứu:

Từ chủ đề nghiên cứu và vấn đề nghiên cứu đề

xuất nhà nghiên cứu cần biên soạn một danh mục
tài liệu tham khảo

Có 3 nguồn tài liệu chính: Sách, Tạp chí, Hội thảo

Ưu và nhược điểm của các nguồn tài liệu trên?

Cách tìm lý thuyết và nghiên cứu liên quan

▪ Sách:
▪ Tìm các chủ đề có liên quan qua các từ khóa hoặc
chủ đề

▪ Xem mức độ phổ biến của sách thông qua các trích
dẫn

▪ Kiểm tra nội dung xem có liên quan đến chủ đề

nghiên cứu (thông qua mục lục)

▪ Dùng Endnote/Zotero để soạn một danh mục tài

liệu tham khảo cho nghiên cứu của mình
 Tạp chí:

Cách tìm lý thuyết và ▪ Tạp chí uy tín và đúng chuyên ngành

nghiên cứu liên quan ▪ Nguồn tìm kiếm: Scopus, Google scholar,
Webofknowledge, PunMed
 • Tạp chí kém chất lượng:
• Tạp chí không qua bình
duyệt (peer-review)
• Tạp chí ngoài các index
lớn

• Tạp chí uy tín:

Đôi điều về tạp chí • Phân loại theo Q1, 2, 3, 4 -
Impact factor
khoa học • Các ranking index: Scopus,
SSCI, SCIE, ABDC
• Bài nghiên cứu có ảnh hưởng:
số citations
• Tác giả có ảnh hưởng: h-index
 ▪ Internet: thông qua các công cụ tìm kiếm như Google Scholar, Scopus…

Cách tìm lý ▪ Tìm kiếm các từ đồng nghĩa, có tính khái quát hóa

thuyết và nghiên ▪ Sử dụng các từ khóa để tìm kiếm (như “AND”, “OR” and “NOT”) thu hẹp phạm
vi tìm kiếm các tài liệu liên quan
cứu liên quan
▪ Tiêu chí chọn bài: tạp chí uy tín + bài nghiên cứu nhiều cites + cập nhật (5
năm gần nhất)
 Ví dụ
Cách lược khảo lý • Nghiên cứu từ hiện tượng sinh viên vừa học vừa làm
thuyết và nghiên có thể ảnh hưởng đến kết quả học tập như thế nào.
cứu đã chọn • Từ khóa tìm kiếm: student, work-study balance, study
performance
 • Giới hạn thời gian tìm kiếm (5-10 năm gần nhất)
Cách lược khảo lý • Đọc title xem có liên quan tới topic không
thuyết và nghiên • Kiểm tra journal thông qua scimago
cứu đã chọn
Cách lược khảo lý thuyết và nghiên cứu đã chọn

Lập bảng tóm tắt (excel):

▪ Chủ đề, bối cảnh nghiên cứu

▪ Mục tiêu/Câu hỏi nghiên cứu
▪ Lý thuyết liên quan
▪ Các concepts đặc biệt
▪ Phương pháp nghiên cứu
▪ Kết quả
Phát triển khung lý thuyết

Lý thuyết:

Mô tả các khái niệm (concepts A, B, C)

Diễn giải mối quan hệ giữa các concepts

Phân loại lý thuyết:

Phổ cập (universal);

Đặc thù (có tính địa phương hoặc một chương trình cụ
thể)

Ví dụ: Lý thuyết trọng trường về TMQT, Lý thuyết

dual systems trong hành vi của cá nhân
Phát triển khung lý thuyết

• Ví dụ: Khung lý thuyết về customer

engagement dựa trên lý thuyết về Đồng kiến tạo
giá trị (Co-creation value, hoặc Service Dominant
theory): khách hàng tham gia tương tác với
brand community cũng góp phần xây dựng giá trị
cho thương hiệu. Đồng kiến tạo bao gồm 3 yếu
tố: chia sẻ, học hỏi và sử dụng nguồn lực tham
gia vào cộng đồng.
Nguồn: Hollebeek, Linda D., Rajendra K.
Srivastava, and Tom Chen. "SD logic–informed
customer engagement: integrative framework,
revised fundamental propositions, and application
to CRM." Journal of the Academy of Marketing
Science 47.1 (2019): 161-185.
Phát triển khung khái niệm

▪ Khung khái niệm là cơ sở của vấn đề nghiên

cứu. Khung khái niệm bắt nguồn từ khung
lý thuyết và thường tập trung vào (các)
phần nền tảng của nghiên cứu

▪ Trong khi khung lý thuyết bao gồm các lý

thuyết hoặc vấn đề mà nghiên cứu đề cập,
khung khái niệm mô tả nội dung được chọn
liên quan đến khung lý thuyết gắn với vấn
đề nghiên cứu cụ thể.
Phát triển khung khái niệm

• Ví dụ: Khung lý thuyết của nghiên cứu “Tham gia

vào các cộng đồng thương hiệu online: ảnh hưởng
của tính cách văn hóa” (Engagement in the Online
Brand Community: Impacts of Cultural Traits)
• Khái niệm về cộng đồng thương hiệu online (online
brand community): là cộng đồng người dùng có
cùng sở thích, mối quan tâm về thương hiệu và
hình thành các nhóm trực tuyến.
• Lý thuyết về Đồng kiến tạo giá trị (Co-creation
value, hoặc Service Dominant theory): khách hàng
tham gia tương tác với brand community cũng góp
phần xây dựng giá trị cho thương hiệu. Đồng kiến
tạo bao gồm 3 yếu tố: chia sẻ, học hỏi và sử dụng
nguồn lực tham gia vào cộng đồng.
• Lý thuyết về văn hóa của Hofstede: khác biệt văn
hóa từ 5 thành tố
Phát triển khung khái niệm từ khung lý thuyết
 Cách viết lược khảo lý thuyết
Mục đích:
• Cung cấp nền tảng lý thuyết cho
nghiên cứu
• So sánh nghiên cứu được đề xuất
một cách hệ thống với các kết quả
nghiên cứu trước. Chỉ ra điểm khác
biệt của nghiên cứu đề xuất với các
nghiên cứu trước đó.
Các bước khi viết:
• Tóm lược các nghiên cứu rời rạc có liên
quan, ghi nhận các tương đồng, khác biệt
• Lựa chọn lý thuyết (có thể có hoặc không
có lý thuyết chính)
• Xây dựng các đề mục (headlines) giải thích
khái niệm và các quan hệ từ lý thuyết
• Tổng hợp các nghiên cứu rời rạc theo các
đề mục
• Xây dựng giả thuyết và mô hình nghiên
cứu
 ▪ Xác định và mô tả các lý thuyết khác nhau
(nếu có) liên quan đến lĩnh vực nghiên cứu

▪ Chỉ ra những khoảng trống trong các

nghiên cứu trước

▪ Tích hợp kết quả từ nghiên cứu của mình

Cách viết lược với các nghiên cứu trước và so sánh

khảo lý thuyết ▪ Nên viết tài liệu dưới các tiêu đề phụ dựa
trên tiêu đề chính

▪ Dưới mỗi nhóm, ghi ra các phát hiện chính,

nêu rõ các lý do và tranh cãi, xác định
khoảng trống nghiên cứu
 Phác thảo của lược khảo lý thuyết

Ví dụ: Nghiên cứu “Engagement in the

Online Brand Community: Impacts of Cultural
Traits”
Các đề mục (headlines):
2. Literature review
2.1. Online brand community
2.2. Online consumer engagement under the
lens of service-dominant theory
2.3. Consumer engagement with the extension
of individual cultural traits
2.3.1., 2, 3, 4, 5: Năm khía cạnh của văn hóa
 Cách viết lược khảo lý thuyết

Bối cảnh hóa kết quả nghiên cứu liên quan đến các nghiên cứu khác

▪ Phải so sánh rất hệ thống kết quả của bạn với kết quả của nghiên cứu
khác.

▪ Trích dẫn từ các nghiên cứu này để cho thấy kết quả của bạn mâu thuẫn,
xác nhận hoặc thêm vào kết quả trước đó

▪ Đặt kết quả nghiên cứu của bạn trong bối cảnh những gì người khác đã tìm
ra cung cấp tài liệu tham khảo đầy đủ trong một định dạng được chấp
nhận
 Cách viết lược khảo lý thuyết

Viết lược
Đọc tài liệu
khảo
• Từ khóa • Theo nội dung
• website • Đọc lướt • Theo mức độ • Tư duy
• Đọc kỹ quan trọng phản biện
• Tổng hợp
Tìm kiếm Phân nhóm
Cách trình bày trích dẫn và tài liệu tham khảo

Mục đích:

▪ Tránh đạo văn

▪ Xác minh trích dẫn
▪ Ghi nhận cập nhật của kiến thức, từ đó giới
thiệu những đóng góp của mình

▪ Cho phép người đọc theo dõi và truy cập

nguồn trích dẫn
 • Các hệ thống trích dẫn
Trích dẫn • Nguyên tắc trích dẫn

• Phần mềm hỗ trợ trình bày

trích dẫn và tài liệu tham
khảo
 Khái niệm trích
dẫn

• Trích dẫn là mô tả ngắn

gọn nguồn thông tin mà
mình đã sử dụng.
• Trích dẫn trong nội dung
bài (in-text) luôn đi kèm chi
tiết thông tin bài ở phần
Danh mục tài liệu tham
khảo (References)
 Hệ thống trích dẫn tiêu
chuẩn

Có nhiều hệ thống trích dẫn

▪ APA (American Psychological

Association)

▪ MLA (Modern Language Association)

▪ The Harvard system
▪ Chicago manual of style
▪ ISO 690
▪ ….
 So sánh các trích dẫn và tài liệu tham khảo

APA MLA Harvard Chicago

Năm xuất Năm theo sau tác giả và để Năm theo sau nhà xuất bản Năm theo sau tên Năm theo sau tên
bản trong ngoặc đơn trong trích dẫn và tác giả nhà xuất bản
không trong ngoặc đơn.

Tên tác giả Chỉ ghi họ còn tên viết tắt Cả tên và họ tác giả Chỉ ghi họ còn tên Chỉ ghi họ còn tên
viết tắt viết tắt

Viết Chỉ từ đầu tiên của tựa đề, tự
hoa/Dấu đầu tiên của phụ đề, và bất kỳ
câu danh từ riêng (như tên) là viết
hoa.Mọi thứ khác là chữ
thường. Ngoài ra, tiêu đề được
viết bằng chữ in nghiêng.
Tất cả các từ khóa trong tiêu đề
được viết hoa và
tiêu đề được gạch dưới
Dấu phẩy giữa các Tựa đề viết hoa và
phần ngoại trừ viết tên sách in nghiêng
tắt tên tác giả và
năm. Kết thúc câu
với dấu chấm.

Nguồn Trang nguồn được gọi là Tài liệu được gọi là “công trình được Harvard online Chicago style
tham khảo trích dẫn” “works cited” reference generator reference generator
 APA MLA Harvard Chicago

Trong Graber (2002) Doris Graber media are most Doris Graber
bài suggests that suggests that “media influential in suggests that
“media are most are most influential areas in which “media are
influential in areas in areas in which the the audience most influential
So sánh in which the audience knows knows in areas in
các trích audience least” (210). least”(Graber which the
knows least” (p. 2002) audience
dẫn và tài 210). knows least.”1
liệu tham
khảo
Tài liệu Klaphake, E. Klaphake, Elizabeth. Pollan, M 2006, Pollan, M, The
tham (1999). My life as My Life as an English The Omnivore’s Omnivore’s
khảo an English Professor. Bellevue, Dilemma: A Dilemma: A
professor. Nebraska: Bellevue Natural History Natural History
Bellevue, University Press. of Four Meals, of Four Meals
Nebraska: 1999. New York: (New York:
Bellevue Penguin,99-100. Penguin, 2006),
University Press. 99–100.
Cách trình bày trích dẫn và tài liệu tham khảo

Các bước trích dẫn:

1. Chuẩn bị tài liệu tham khảo: các chi tiết trong danh
mục, bao gồm cả số trang.

2. Đặt trích dẫn vào nơi thích hợp trong văn bản của
tài liệu.

3. Cung cấp danh sách các tài liệu tham khảo ở trang
cuối của tài liệu

Phần mềm tự động: Endnote (tính phí), Zotero (miễn

phí, có extension để download bài từ Chrome, FireFox)
 Cách trình bày trích dẫn và tài liệu tham khảo
▪ Trích dẫn trực tiếp (direct quotation): Ghi Tên tác giả, Năm, Số trang.
Nguyễn Văn A (2010, trang 50) cho rằng “việc không dẫn nguồn thông tin đầy đủ là một thực trạng khá
phổ biến trong các khóa luận của sinh viên Việt Nam”.
“Việc không dẫn nguồn thông tin đầy đủ là một thực trạng khá phổ biến trong các khóa luận của sinh
viên Việt Nam” (Nguyễn Văn A 2010, trang 50).

▪ Trích dẫn gián tiếp (paraphrasing): Tên tác giả (Năm)

Sinh viên Việt Nam thường không dẫn nguồn cho các thông tin mà họ trích dẫn trong khóa luận của
mình (Nguyễn Văn A 2010).
Nguyễn Văn A (2010) nêu lên thực trạng không dẫn nguồn tài liệu tham khảo trong khóa luận của sinh
viên Việt Nam.
 Nguyên tắc trích dẫn

Chữ thường
Chấm + khoảng trắng

Chữ nghiêng (Tên tạp chí)

Chữ thường (Nhà xuất bản, trường/viện, tổ chức)
phẩy + khoảng trắng

Tác giả. (Năm). Nhan đề. Cơ quan xuất bản, thông tin ấn loát.

Chữ thường
Chấm + khoảng trắng
(lưu ý tác giả người chấm hết
Viêt)
Chữ thường (tên bài báo, phần/chương sách)
Chữ nghiêng (tên sách, tập báo cáo, luận án, hội nghị)
chấm + khoảng trắng
 Trích dẫn theo APA Format
▪ Sách
 Trích dẫn theo APA Format
▪ Bài trên Tạp chí:
 Trích dẫn theo APA Format
▪ Websites
World Health Organization. (n.d.). Greece. Retrieved
from http://www.who.int/countries/grc/en/
 Loai trích Trích lần đầu, Trích lần Trích dẫn lần Trích dẫn lần sau,
đầu câu sau đầu, cuối câu cuối câu

Một tác giả Walker (2007) Walker (2007) (Walker, 2007) (Walker, 2007)

Hai tác giả Walker và Allen (2004) Walker và Allen (Walker và Allen, (Walker và Allen, 2004)
(2004) 2004)

Ba tác giả trở lên Bradley, Ramirez, và Bradley và ctg (Bradley, Ramirez, và (Bradley và ctg, 1999)
Soo (1999) (1999) Soo, 1999)

Nhóm tác giả (có thể viết National Institute of NIMH (2003) (National Institute of (NIMH, 2003)
tắt) Mental Health (NIMH, Mental Health
2003) [NIMH), 2003)

Nhóm tác giả (không thể University of Pittsburgh University of (University of (University of Pittsburgh, 2005)
viết tắt) (2005) Pittsburgh (2005) Pittsburgh, 2005)

Nguyên tắc trích dẫn

 Trích dẫn theo APA
Format

Loại tài liệu Ví dụ trích dẫn trong bài viết Ví dụ trình bày danh mục tài liệu tham khảo

Sách
Sách một tác giả Author Last name, First initial. Middle initial. (Year Published).
Title of work. Location: Publisher.
Sách hai hay nhiều Last name, First initial. Middle initial., Last name, First initial.
tác giả Middle initial., & Last name, First initial. Middle initial.
(Date). Title. Location: Publisher.
Chương trong sách Last name of chapter author, First initial. Middle initial. (Year
published). Chapter title. In First initial. Middle initial. Last name within social networking and the library. In D. E. Agosto & J.
of Editor (Ed.), Book title (pp. xx-xx). Publishing City, State:
Publisher.
E-books Author Last Name, First initial. Middle initial. (Year Published).
Title of work [E-reader version]. http://dx.doi.org/xxxx or
Retrieved from http://xxxx
Moriarty, L. (2014). Big little lies. New York, NY: G. P.
Putnam’s Sons.
Goldin, C. D., & Katz, L. F. (2008). The race between
education and technology. Cambridge, MA: Belknap Press of
Harvard University Press.
De Abreu, B.S. (2001). The role of media literacy education
Abbas (Eds.), Teens, libraries, and social networking (pp. 39-
48). Santa Barbara, CA: ABC-CLIO.
Auster, P. (2007). The Brooklyn follies [Nook version].
Retrieved from http://www.barnesandnoble.com/
 Ví dụ trình bày danh mục tài liệu tham khảo
Loại tài liệu Ví dụ trích dẫn trong bài viết

Bài tạp chí

Bài tạp chí in Author Last name, First initial. Middle initial. (Year Published). Gleditsch, N. P., Pinker, S., Thayer, B. A., Levy, J. S., &
Title of article. Title of Periodical, Volume(Issue), page range. Thompson, W. R. (2013). The forum: The decline of war.
International Studies Review, 15(3), 396-419.

Tạp chí Author Last name, First initial. Middle initial. (Year Published).
online Title of article. Title of Periodical, Volume(Issue), page range.
http://dx.doi.org/xxxx or Retrieved from URL if no DOI.
Websites Author Last Name, First initial. (Year, Month Date Published).
Title of webpage. Retrieved from URL
Burnell, K. J., Coleman, P. G., & Hunt, N. (2010). Coping with
traumatic memories: Second World War veterans’ experiences of
social support in relation to the narrative coherence of war
memories. Ageing and Society, 30(1), 57-78.
http://dx.doi.org.i.ezproxy.nypl.org/10.1017/S0144686X0999016X
.
Austerlitz, S. (2015, March 3). How long can a spinoff like ‘Better
Call Saul’ last? Retrieved from
http://fivethirtyeight.com/features/how-long-can-a-spinoff-like-
better-call-saul-last/

Trích dẫn theo APA Format

 Sử dụng footnote, endnote
Hỗ trợ trình
bày trích dẫn Sử dụng hỗ trợ trực tuyến
và tài liệu Sử dụng Word
tham khảo
Sử dụng các phần mềm trích dẫn
 Tài liệu tham khảo
▪ Kumar, R. (2011). Research Methodology. A Step-by-Step Guide for Beginners. Washington
DC: SAGE Publications. Chapter 3, 17.

▪ Trần Tiến Khai (2014). Phương pháp nghiên cứu kinh tế- Kiến thức cơ bản. TP. HCM: Nhà
xuất bản Lao động xã hội. Chapter 3.

▪ APA (2010). Publication Manual of the American Psychological Association. Washington, DC:
American Psychological Association. Chapter 6, 7