GIZARTE ETA ESKOLA

2022-2023
(2. SEIHILEKOA)
 1. ZIKLOA: Hezkuntza: gizarteak, familiak eta
eskolak konpartitutako erantzukizuna

Gizartea:
Bizitzeko eta harremanetarako ohitura, arau edo lege berak dituen giza talde, herri edo nazio
iraunkorra.

Gizartearen ezaugarriak:
● Globala
● Digitala (komunikabideen indar handia)
● Gizarte-baztertzailea (xenofobia,
arrazismoa, homofobia, matxismoa...)
● Askea: familia eredu ezberdinak,
bikotekidea, janzkera….
● Independentea: adib. emakumeen
presentzia lan arloan
● Bortitza: biolentzia eta erasoak
● Lanpetuak eta alferrak: NINI-ak eta
SISI-ak.
● Baloreen galketa (indibidualismoa)
● Kontsumista (berrien moda; eskaintza
asko; erabilera gutxiko objektuak)
● Kapitalista
● Pobrezia
● Eleanitza
● Eskupeko berehalakotasuna (Ya, ya, ya)
● Tradizionala
● Anitza: aniztasun kulturala: etorkinak eta
migrazioak. 6 Gizartearen ezaugarriak

Gaur egungo gizartea...

● Berria
● Postindustriala
● Postkapitalista {Informazioaren eta ezagutzaren gizartea
● Postmodernoa

Eskolen ezaugarriak
● Multikulturalitatea ● Edukien pilaketa
● Eskola porrota. Abandonu tasa ● Aniztasuna
● Biolentzia ● Digitala
● Pobrezia ● Eleaniztasuna
● IKTen erabilera eskasa ● Diziplina arazoak
● Abiadura motela: eskolek ezin dute ● Drogen kontsumoa
gizartearen aldaketa ugariak eta azkarrak ● Irakasleek autoritatea galdu
barneratu ● Sistema produktiboarekin/ lan
● Funtsezko konpetentzien heziketa munduarekin harreman eskasa
● Burnout
Familien ezaugarriak:
Familia: Bi pertsona edo gehiagok osaturiko bizikidetza-taldea da, pertsona horiek ezkontzaz
edo horren harreman batez loturik daudenean, edo elkarren artean guraso eta seme-alaba
direnean edo beste edozein ahaidetasuna dutenean.

● Emakumearen emantzipazioa ● Emakumeen presentzia lan munduan

● Jaiotze tasa baxuak ● Dibortzioak
● Familia heterogeneoak ● Koherentzia falta
● ….

ALDAKETA ASKO

Gizartea etengabe aldatzen doa:

Familia:

● Familia nuklearra ● Familia elkartua

● Guraso bakarreko familia ● Familia homoparentala
● Adopziozko familia ● Familia zabala
● Seme-alabarik gabeko familia
● Banandutako gurasoen familia

Lana

● Ordutegi malgua ● Etxetik lan egin

● Eszedentzia ● Adimen artifizialaren presentzia
● Zatika
Aisialdia Elikadura Erlijioa
Zer egin dezakegu gure gizartea aldatzeko?
 2. ZIKLOA: Lengoai informatiko eta
ikus-entzunezko lengoaien inpaktu soziala eta
hezitzailea

Teknologia berriak egunero erabiltzen dituzu?

Teknologia berriak: azkeneko urteotan sortutako produktu teknologikoak

Produktu teknologikoak

- Mugikorra - Bideojoko kontsola

- Argazki kamera - Inprimagailua 3D
- Aire girotua - Kotxea - Entzungailuak
- Telebista - Telefonoa
- Kafe-makina - GPS
- Tableta - Kalkulagailua
- Hozkailua - USB memoriak
- Ordenagailua - Sagua
- Garbigailua - Mikrouhina
- MP4 - Bideokamera
- Webcam - Drone
- Irratia

Informazioaren eta ezagutzaren gizartea. Aro digitala.

Informazioaren eta Komunikazioaren Teknologiak modu masiboan erabiltzeak sortzen duen
ekoizpen eta truke sistema (Landa, 2004).
Zeintzuk dira IKTen abantailak eta desabantailak? IKTek
abantaila edo desabantaila gehiago eskaintzen dizkigute?

Nomofobia…
Gure mugikorra gurekin gertu ez dugunean, antsietatea eta beldurra sentitzen dugunean.

IKT-en abantailak eta desabantailak

● Grooming: beste pertsona baten izenean ● Phishing: iruzur egin eta informazio
jokatu, asetze sexuala lortzeko. konfidentziala lortu.
● Sexting: argazki erotikoak edo errekurtso ● Ciberbullying: erasoa IKT bidez.
sexualak hirugarren pertsona bati bidaltzen
direnean gure baimenik gabe.
Zulo digitala
IKT-ak egunero erabiltzen dituztenen eta IKT-ak erabiltzeko ezintasuna dutenen arteko tartea
da.

Teknologia digitalaren bi aurpegiak hezkuntza arloan

1. Ikaskuntzaren helburu bezala (oinarrizko 2. Beste edozein ikaskuntza garatzeko

alfabetatzea, irakurketa eta idazketa eta erreminta bezala
kalkulua bezala)

IKT-en erabileraren irakaskuntza estrategikorako printzipioak

● Irakasleak IKTak erabiltzen konpetenteak ● Izaera orokorra du (irakasle guztiek

izan behar dira. dituzten funtzioetan oinarrituta egituratuta
● Curriculumaren arlo guztietan eta era dago).
integratu batean landu. Ez da aparteko
jarduera.

Orain arte aurrera eramandako proiektu eta ekintzak

(1) Eskola 2.0 proiektua

● Eusko Jaurlaritzaren Kontseiluak 2009. ● 2010-2013 bitarteko ekitaldietan gauzatu:

urtean programa hori sartzea erabaki zuen.
Lehen Hezkuntzako 5. mailatik Bigarren
Hezkuntzako 2. mailako ikasgela guztiak
digitalizatuz, irakasleak metodologia berriak
erabiltzeko prestatuz eta
multimedia-edukiak sortuz.
HELBURUAK:

• Ohiko ikasgelak ikasgela digitalak • Eten digitala murriztea.

bilakatzea. • Lan dinamikoa, partehartzailea, beste
• Irakasleak IKT-dun gaitasunetan ikastetxeekin lankidetzan eta sarean
trebatzea. sustatzea.
Ikasgeletako metodologia aldaketari • HEZIKETA KALITATEA HOBETZEA
laguntzea.

(2) “Pantallas amigas” proiektua

Interneten erabilera arduratsua sustatzeko laguntza
IKT heldutasun ereduak
-174/2012 Dekretua, irailaren 11koa, ikastetxeetako teknologia-heldutasuneko ereduak (IKT
heldutasuneko ereduak) onartzen dituena, eta ikastetxeko heldutasun-mailak egiaztatzeko
ziurtagiriak eta zigiluak ezartzen dituena
-Agindua, 2017ko urriaren 16koa

174/2012 Dekretua IKT heldutasuneko ereduak onartzen dituena

- Helburua: euskal eskolen IKT heldutasun ereduak definitzea
- Ezarpen-eremua: EAEko ikastetxe publikoak eta pribatuak
- Eremuak: Irakaskuntza, administrazioa, informazioa eta komunikazioa.
- 3 maila: Oinarrizko maila, tarteko maila eta maila aurreratua

Oinarrizko maila: irakasteko materialak eta administraziokoak digitalizatu, IKT gelak,

ordenagailuak, arbel digitalak, proiektorea, aplikazio informatikoen erabilera…

Tarteko maila: IKTak curriculumean: Interneten erabilera, teleprestakuntza, blog,

intranet-extranet, wikiak, webgunea, buletin elektronikoak…

Maila aurreratua: ikastetxea birtualizatzea: irakaskuntza, kudeaketa, administrazio eta

komunikazioko prozesuetan IKTen erabilera.

- Prozedura: gutxienez bi urtetik behin

- Ziurtagiria lortzen denean jarraipena
- Zigilua erabili

Agindua, 2017ko urriaren 16koa, 174/2012 dekretuaren

eranskina eguneratzen duena
- DIGCOMP proiektua (Digital Competence, 2013an)
Konpetentzia digitala
Konpetentzia digitalak ikaskuntzarako, lanerako eta gizartean parte hartzeko teknologia
digitalen erabilera kritikoa, segurua, osasungarria, iraunkorra, sortzailea eta arduratsua
eskatzen du, bai eta teknologia horien bidez pertsonekin edo gailuekin elkarreragitea ere.
Konpetentzia digitalaren barruan sartzen dira:

● informazioaren eta datuen alfabetizazioa ● askotariko eduki digitalen sorrera

● komunikazio eraginkorra eta hainbat
kanal eta inguruneren bidezko lankidetza
● hainbat hizkuntzaren erabilerari buruzko
alfabetatze mediatikoa
(programazioa barne),
● segurtasuna (ongizate digitala barne)
● herritartasun digitala (pribatutasuna,
jabetza intelektuala, arazoen ebazpena,
pentsamendu konputazionala eta kritikoa)

Irakasleen Konpetentzia Digitalaren Erreferentziazko Esparrua

(2022)

A1: Hasiberria (oinarrizko ezagutzak) C1: Liderra (estrategia digitalen errepertorio

A2: Esploratzailea (oinarrizko ezagutzak zabala, etengabeko hausnarketa eta
inguru errealetan aplikatzea modu gidatuan) hobekuntza)
B1: Integratzailea (testuinguru C2. Transformatzailea (ikastetxeko
desberdinetan esperimentatzea) berrikuntzaren burua eta beste irakasleen
B2: Aditua (zuhurtasunez jardun, erabilera eredua)
sortzaile eta kritikoa sustatuz)

1. etapa (A). Benetako egoeratan aplikatzen diren ezagutzak, prozedurak eta jarrerak
hartzea lehenesten dira, mentore baten laguntzarekin.
2. etapa (B). Esperientzia lortzeko etapa bat da, irakaskuntza-praktikaren barruan, teknologia
digitalen (TD) erabileran ezagutzak, prozedurak eta jarrerak aplikatuz. Autonomia handia
ematen da teknologia digitalak praktikan erabiltzerakoan eta, batzuetan, berdinen arteko
laguntza ematean.
3. etapa (C). Etapa honen bereizgarria da praktika berriak garatzeko ebaluazioan eta
ikerketan oinarritutako berrikuntza. Ikastetxe osoari edo, azken mailan, lanbide osoari edo,
oro har, hezkuntza-esparruari eragiten dioten analisiak, balorazioak eta proposamenak
egiteko ikuspegia zabaltzen da, erreferentziazko rola hartuz
Zertarako?
● KOHERENTZIA [ DigCompOrg(1) eta DigComp(2) ]
● KONPETENTZIA DIGITALAKA EBALUATZEKO TRESNEN ERABILERA [ SELFIE
eta SELFIE for teachers (3) ]
● EUROPAKO BESTE HERRIALDE BATZUEKIKO ELKARLANA ERRAZTEA ETA
SUSTATZEA

(1) DigCompOrg: organizaciones educativas digitalmente competentes

(2) DigComp: competencias digitales de la ciudadanía
(3) Europako Batzordeak sortutako autoebaluaziorako tresnak

Egitura
Konpromiso profesionala

● Komunikaziorako TD-en erabilera ● TD-ak formakuntzarako

● Ikastetxeko eta ikastetxe kanpoko beste ● Datu pertsonalen babesa eta pribatasuna
profesionalekin lankidetza ● Ikasleen segurtasuna eta ongizate digitala
● Norberaren gogoeta lanaren
hobekuntzarako

Hobekuntzarako, kolaboraziorako eta seguratasuna bermatzeko jarrera eta ekintzak

Ikaskuntza eta Irakaskuntza

TD-en erabileraren kudeaketa eta antolaketa irakas-ikaskuntza prozesuan

Ebaluazioa
Teknologia eta estrategia digitalak erabiltzea ikasleen ikaskuntza eta irakas-ikaskuntza
prozesua hobetzeko.

Adibidez:
→ Ebaluaziorako errubrikak
→ Alud-en ikasleen bisitak
→ Bideotutorialak jarduera baten inguruko feedback-a helarazteko
→ Portafolioen erabilera

Ikasleak ahalduntzea
TD-en erabilera ikasleen inklusioa, ikaskuntza pertsonalizatua eta ikasleen konpromiso eta
ekimena bultzatzeko.

Ikasleen gaitasun digitalari eragitea

● Ikasleen Konpetentzia Digitala garatzea TD-ak….

○ Sormenarekin ○ edukien sormena

○ modu arduratsuan ○ arazoen konpoketarako
○ komunikaziorako ○ proiektu pertsonalen garapena
○ parte-hartze segurua (ongizatea,
pribatasuna)

Jarduera
1. Konpetentzia Digitalaren hobekuntzarako esparru zehatz bat identifikatu
2. Hobekuntzarako ideia diseinatu eta azaldu
3. Proposatutako ideiaren diseinua ebaluatzeko ebaluazio irizpideak ezarri
4. Beste talde baten ideia ebaluatu
5. Praktikan jarri!
Talde lana egiteko denbora klasean
● Ebaluazio adierazleak birformulatu
● Irakasleak emandako feedback-a kontuan
hartuta, zalantzak argitu eta hobekuntzak
egin.
● Beste taldearekin lana partekatu
(irakasleak zein taldearekin tartekatu behar
duzuen esango dizue) eta feedback eman.
Emailez eta irakaslea kopian jarriz.

Talde lana egiteko azken urratsak klasetik kanpo

● Behin beste talde baten feedback-a ● Taldeko inork baliabidea sortu nahi izanez
jasota, azken hobekuntzak egingo dituzue. gero, zuen artean hitz egin eta
● Talde lana alud-en igoko duzue (martxoak azken-ebaluazioan kontuan hartuko da.
13), beste taldeak emandako feedback-a
adieraziz.

Identitate digitala. Nortasun digitala

Sarean beste batzuentzat garena da. Zerbitzuetan zuzenean edo zeharka parte hartzen
dugun heinean osatzen da.

Zein da zure identitate digitala?

1º pausua: Nola nahiko zenuke jendeak zu definitzea? Zein ezaugarriekin?
2º pausua: Zerk dio internet zutaz? Zure izen-abizenak “googleatu”

Termino edo hitz gakoak

IP-ak gure dispositiboaren inguruko informazioa ematen du. Ad.: kokapen geografikoa eta
gailu mota.
Cookie-ak: gure nabigatzailean web-orrialdeek sortzen dituzten digitu-kateak ( guk ezabatu
arte)
● Pasahitzak gogorarazteko.
● Informazio pertsonala: egindako erosketak, gure sexua, osasuna, informazio
ekonomikoa, etab.
Big Data: sarean gauden bakoitzean sortzen den informazio guztia. Profilak eraikitzeko balio
du. Gutziok daukagu nortasun digitala:
● Sarean uzten dugun aztarna
● Sare sozialen bitartez sortzen dugun profila (sortu nahi dugun itxura)

Arriskuak
Gure aztarna hackerrek asko baloratzen duten edukia da.
→ Nortasun digitalaren ordezte edo “lapurketa”
→ Informazio konfidentziala edo sentikorra argitaratu pertsona edo enpresa baten izena
kaltetzeko.
Inteligentzia Artifiziala
Kalkulagailua erabiltzea ohikoa den bezala, zer-nolako erabilera izan dezake Inteligentzia
Artifizialak gaur egungo hezkuntza-sisteman?

Gaur egungo gizarte teknologoa

● Natibo digitalak: 90.hamarkadatik hona jaiotako pertsonak. Teknologiarekiko harremana.
IKTetan ondo moldatu.
● Etorkin digitalak: teknologien hizkuntzan berriak dira.

Natibo digitalak:
● Informazioa oso azkar barneratzen dute ● Sarean lan egiten dutenean hobeto
● Multitareak nahiago dituzte aritzen dira
● Irudiak testuak baino hobeto barneratzen ● Jolasak eta ekintza aktiboak nahiago
dituzte dituzte “lan serioa” baino

Baby Boomers
● Telebista, eskutitza eta telefono finkoa ● Telebista, garbigailua, ordenagailua,
erabili. mugikorra, Internet eta faxaren sorrera.
● Mundu digitalean interesa, baina
erabiltzaileak ez dira.

X Belaunaldia
● Korreo elektronikoa, telefono mugikorra, walkman eta ordenagailua.

Y Belaunaldia
Ordenagailu eramangarria, Myspace, Facebook, Messenger, Tuenti eta mugikorrak.
● Irakurtzea ez dute gustuko. ● Era autodidaktan ikasi.
● Sare sozialen bidez komunikatzen dira. ● Bideojokoak gustukoak dituzte.

Z Belaunaldia
● TikTok, Instagram, Whatsapp, Youtube, ● Internetetik erosketak egin.
Snapchat, Tabletak eta Smartphoneak. ● Astero 20 orduz internetera
konektatuta.
Laburbiltzeko:
- Diziplinarteko IKTen erabilera - Irakasleok gizartearen ereduak
- Hasierako eta etengabeko formakuntza - IKTek berez ez dute irakaskuntzarik
- Erabilgarritasunaren arabera abantailak errazten
edo desabantailak - Gaitasun digitala menperatzea ez da
- Gure ikasleen errealitate eta interesetara bakarrik whatsapp erabiltzen jakitea
egokitu
 3. ZIKLOA: Barneratze soziala

Edukiak argitzen

Barneratzea (definizioa)
Ikasle guztiek hezkuntza jasotzeko, honetan parte hartzeko eta arrakasta lortzeko aukera
bera izatea.

Barneratzera heltzeko pausuak

1. Pertsona guztiei ikasteko aukera ematea
2. Denok eskolan integratu.
3. Ikaskuntza ikasleen beharrizanetera moldatzen da.
- Ikaslea ez da hezkuntzara moldatu behar; baizik eta hezkuntza ikasle horren
beharrizanetara moldatu behar da.
- Hezkuntza eta eskolako jarduerak moldatzen dira ikasle guztiek parte hartzeko eta
ikasteko aukera berdina izan dezaten.

Barneratze soziala zergatia

Gaur egun, nahiz eta herrialde gehienek euren hezkuntza legeetan denontzako hezkuntza
planteatu, ezberdintasun nabariak ematen dira ikasleen artean jasotako aukeretan.
Gaur egungo egoera
Hala ere, ikasleak barneratzeko ahaleginak egiten ari dira, batez ere HPB dituzten
umeentzat. Tamalez, beste motatako ikasleak diskriminatzen ari dira.

Nahiz eta aniztasuna egon eskoletan, ia eskola gehienak oso homogeneoak dira eta kasu
gutxitan moldatzen dira.

Arazoa ez da umearena, hezkuntza sistemarena baizik.

Ikaslearen aurrerapena ez dago bere gaitasunen menpean bakarrik, ematen zaion

laguntzaren menpe ere badago.

Oztopoak: baliabide eskasak, hezkuntza eta curriculumaren zorroztasuna, irakasleen

formazioa, talde lanaren eza eta jarrera diskriminatzaileak

Eskolek edozein motatako ikasleak jaso behar dituzte.

Eskolek ikasleak ezin dituzte aukeratu. Eskolak ezin du ezberdintasun guztiekin amaitu.
Politika ekonomikoak eta sozialak behar dira
Barneratzea hezkuntzan
Amaitzen ez den prozesua da, beti agertzen dira ikasleak diskriminatzeko edo baztertzeko
oztopoak.
Bermatu behar da:

-Ikasle bakoitzak bere gaitasunak ahalik eta - Denok curriculum bera ahalik eta gehien
gehien garatzeko aukera eukitea. lantzea.
- Ikasle guztiek eskoletan parte hartzeko eta
erabakiak hartzeko aukera izan behar dute.

Eskolak, orduan, zer egin behar du?

- Giza eskubideak garatu. - Ekitatea eta gizarte demokratikoa

- Lantzen diren estrategiak, jarduerak, bermatu.
dinamikak,... ikasle guztien parte hartzea - Ikaslea inportanteena dela pentsatzea.
sustatu behar dute. - Ikasleen ezaugarrietara eta
- Ikasle bakoitzari behar dituen aukerak beharrizanetara moldatu.
eman.
Ezberdintasunak ematen direnean, eskolak, gehienetan, ikasleen curriculama aldatzen du,
euren praktikak eta lan egiteko erak aldatu baino lehen.

Aniztasuna normala da. Denok ezberdinak gara: ezaugarri fisikoak, kulturalak, motibazioak,
gaitasunak, ikaskuntza erritmoak…

Eskola inklusiboa
Haur eta gazte guztiak hezkuntzara irits daitezen bermeak ematen dituena da eskola
inklusiboa; baina, edonola ere, ahotan darabilgun hezkuntza hori ez da edonolakoa,
kalitatezko hezkuntza-sistema bat baizik, denei aukera-berdintasuna, justizia eta ekitatea
bermatzen diena (Eusko Jaurlaritza).

Denentzako eskola, ahalik eta garapen pertsonal handiena lortzeko.

Ikastalde kooperatiboak, ikasgelako irakaskuntza partekatua, lankidetza, ikastalde

interaktiboak, berdinen arteko tutoretzak, solasaldi dialogikoak eta proiektuetan oinarritutako
lanak, besteak beste
Transexualitatea
Sexua (gizona/emakumea): jaiotzean izandako ezaugarri fisiologiko eta sexualak
(kromosomak, hormonak, zakila, alua….).

Generoa (maskulinoa/femeninoa): gizartean esleitutako ideia, jokaera eta arauak.

Ley 4/2023, de 28 de febrero, para la igualdad real y efectiva de las personas trans y para la
garantía de los derechos de las personas LGTBI.

Artículo 20. Diversidad LGTBI en el ámbito educativo.

1. El Gobierno (...) de Educación, incluirá entre los aspectos básicos del currículo de las
distintas etapas educativas, el principio de igualdad de trato y no discriminación (...) y el
conocimiento y respeto de la diversidad sexual, de género y familiar de las personas LGTBI.
36 (30468 orr.) Transexualitatea

Artículo 20. Diversidad LGTBI en el ámbito educativo.

2. El Gobierno (...) incluirá contenidos relativos al tratamiento de la diversidad sexual, de

género y familiar de las personas LGTBI como uno de los aspectos que, en el marco de la
atención a la diversidad, podrá ser tratado de manera específica en las pruebas que se
realicen en los procedimientos selectivos de ingreso, acceso (...) a los cuerpos docentes (...)

3. Las administraciones educativas competentes y las universidades impulsarán la

introducción, en los planes de estudio (...) de los títulos universitarios (...) que habilitan para
el ejercicio de profesiones docentes contenidos (...) para abordar la diversidad sexual, de
género y familiar.

4. (...) promoverán grupos de investigación especializados en la realidad del colectivo LGTBI

y sobre las necesidades específicas de las personas con VIH.
Multikulturalitatea eta interkulturalitatea. Inmigrazioa

Terminoen definizioa

KULTURA
Izakiak gizarte kide gisa bereganatzen dituen ezagutzak, sinesteak, artea, morala, legeak,
ohiturak eta beste hainbat gaitasun biltzen dituen konstrukto konplexu bat da.

MULTIKULTURALITATEA
Kultura anitz elkartu egiten direnean lurralde berean, batera existituz, baina elkarrekin bizi
gabe. → TRUKE GABE

INTERKULTURALITATEA
Kultura ezberdinen arteko elkarrizketa eta errespetua bultzatzen dau interakzio batekin
batera. →TRUKEA

INMIGRAZIOA
Jatorrizkoa ez den beste herrialde batean kokatzea, bizi kalitatea hobetzeko. Kanpoko
herrialdetik, beste herrialde batera etortzearen ekintza. →Sarrera

EMIGRAZIOA
Jatorrizkoa den herrialdetik alde egitea, jatorrizko herrialdea atzean uztea bizi kalitatea
hobetzeko.→ Irteera

IMMIGRAZIOA ESPAINIAN
● Espainia betidanik herrialde emigrantea.
● Eskola eta gizartea ez dira prest egon eman den immigrazio fenomenoari aurre egiteko.
● Immigrazioa XX.mendearen azken bi hamarkadetan hasi da

1998: Biztanleriaren %1,6 etorkina

2007: Boom. Biztanleriaren %11 etorkina
Gaur egun: Espainiako biztanleriaren %13,01 etorkina (INE, 2019)
Honen ondorioz:
- Gobernuek egindako integrazio planak
- Legeen aldaketak
- Gorbernuz Kanpoko Eerakundeak sortzen dira

Immigrazio fenomenoa eskoletan ere begi bistakoa da:

- Atzerritik etorritako haurrak
Etorkinen seme-alabak gure herrialdean jaioak

EZBERDINTASUN FAMILIARRAK, KULTURALAK, ERLIJIOSOAK, LINGUISTIKOAK...

NABARIAK DIRA

ETNOZENTRISMOA
Beste kultura baten ebaluaketa gure kulturatik abiatuz. “Epaiketa” gure kulturatik abiatuta.

APOROFOBIA
Pobreenganako edota babesgabekoenganako gorroto eta mespretxua

XENOFOBIA
Beldurra edo bazterketa sentitzen denean kanpotik etorritako pertsona batengana.
Sentimendu hau normalean bakoitzaren identitatea mehatxatuta sentitzen denean ematen
da.

ARRAZAKERIA
Diskriminatzailea den jarrera, arraza batetatik ondorioztatutako ezaugarriengatik gutxieztu
egiten denean pertsona. Intelektualki, sozialki zein moralki, azpiko maila batetan pertsona
kokatzen denean arrazoi kulturalengatik.

ERLATIBISMO KULTURALA
Portaera kultural guztiak dignoak eta errespetagarriak dirala pentsatzea. … PORTAERA
BATZUK OINARRIZKO ESKUBIDEEN KONTRA DOAZ.

Bullyinga

Definizioa
● Eskola-jazarpena, berdinen arteko tratu txarrak
● Bully → Harroputz edo ahobero

“Ikasle bat erasopean dago edo biktima bihurtzen da etengabe eta denbora tarte batean
beste ikasle baten edo batzuen ekintza negatiboak jasan behar izaten dituenean” (Olweus,
1998, 25. or.).
- Nahita
- Botere desberdintasuna
- Errepikakorra eta etengabea
Protagonistak

Bullying motak
Fisikoa (zuzenean edota zeharka): bultzatzea, ostikoak, ukabilkadak, gauzak erabilita
erasotzea...

Hitzezkoa: irainak eta ezizenak, gezurrak edo zurrumurruak zabaltzea.

Soziala: bazterketa soziala.

Nortzuk jasatzen dute bullyinga? Arrisku faktoreak

Arrisku faktoreak (biktimak)

● Gaitasun sozial gutxi ● Asertibitate falta

● Bereizgarri bereziak (azkarrak, ● HPB
immigranteak, homosexualak, potoloak…) ● Esterotipo sexistak
● Babesgabetasun ezarik
● Gehiegi babestuak

Asertibitatea

Eta zeintzuk dira erasotzaileen ezaugarriak?

Erasotzaileen ezaugarriak

- Jatorrak - Guraso hotzak

- Popularrak; prestigio soziala - Ez dira oso bikainak*
- Gehiegizko babesa
Bullyingaren ondorioak (biktimak)

Bullyingaren ondorioak

- Eskola-porrota - Autoestimu baxua

- Antsietatea - Suizidioa (pentsamenduak)
- Trauma psikologikoa; depresioa - Arazo psikosomatikoak
- Ezbeharra - Estresa

Ziberbullyinga/ ziberjazarpena
Adingabe batek edo adingabeen talde batek beste adingabe bat atsekabetzen, mehatxatzen,
jazartzen, umiliatzen, lotsarazten edo jomuga bihurtzen du baliabide teknologikoen bidez,
hala nola posta elektronikoaren, web-orrien, sare sozialen, online jokoen edo telefono
mugikorretako mezuen bidez (Aftab-en egokitzapena, 2010).

- Irudi deseroso edo konprometitu bat igo - 24/7

- Profil edo espazio faltsu bat sortu - Anonimatoa
- Posta elektronikoko pasahitza lapurtzea - Zaila ezabatzeko eta erruduna
eta haren izenean idatzi (identitatea lapurtu) harrapatzeko
- Foroetan iruzkin edo ohar iraingarriak utzi. - Irudiak eta testuak sarean betirako egon
- Mehatxuzko mezuak bidaltzea posta daitezke
elektronikoz, whatsppp edo SMS bidez- - Eskolako IKT-ak ez badira erabili,
Internet mundua handia eta azkarra ikastetxeek ez dute ahalmen juridikorik

● Irain elektronikoak ● Agerian jartzea eta esanaraztea:

● Jazartzea: Biktima bati mezu iraingarriak
bidaltzea behin eta berriz eta denbora
luzean.
● Laidoztatzea: Beste pertsona baten
gaineko informazio mespretxuzkoa eta
faltsua eta zurrumurruak zabaltzea, eta
jokabide umiliagarriak, etab. eragitea.
● Ordeztea: Biktimaren nortasuna ordeztea,
profil faltsu bat sortuz edo sarbide-gakoa
erabiliz, eta beste pertsona batzuei eduki
desatseginak, iraingarriak edo oldarkorrak
bidaltzea.
Biktimaren informazio konprometitua beste
pertsona batzuei ezagutaraztea.
● Bazterketa: Pertsona bat sare sozial
batetik aktiboki baztertzea, eta parte
hartzen ez uztea.
● Jipoi zoriontsua (happy slapping):
Pertsona bati fisikoki eraso egitea eta hori
mugikorrarekin bideoan grabatzea, eta
ondoren, bideo hori sare sozialetan jartzea.
Egoeraren azterketa eta diagnostikoa

Arreta goiztiarra

1. Adierazleak eskolan
- Komunetan eta hormetan pintadak - Jolastokia saihestu
- Behin eta berriz oihukatzeak - Errendimendu baxuagoa
- Taldeko lanetan baztertzea - Ikasmateriala - Gogo-aldarte aldaketak: tristura,
apurtuta edo galduta antsietatea, bazterketa…
- Txangoetan ez egotea

2. Adierazleak etxean
- Umore aldaketak -Arropak apurtuta, dirua edo ikasmateriala
- Tristura galdu…
- Bakarrik dago; lagunekin ez doa - Beltzuneak edota zauriak
- Etxetik irten denbora justuarekin - Igandetan buruko mina
- Sintoma psikosomatikoak (buruko mina,
botaka, tripako mina…)

3. Estrategiak

- Adi egon - Soziogramak

- Informazio kanalak zabaldu salaketak - Inkestak
erraztu (postontzia, korreo elektronikoa, - Behaketak
erreferentziazko pertsona…). - Elkarrizketak

4. Entzumen aktiboa
Aldez aurretiko ezarpen-baldintzak:

- Informazioa lortu - Altura berdineko aulkiak

- Erasotzaileak ez epaitu (jarrera neutrala) - Leihoak itzi
- Irakaslea berbera - Erasotzaile bakoitza aldez aurretiko
inolako abisurik gabe deitua

PIKAS metodoa: Adin egokia 9-16 urte bitartekoa

3 etapa:
• 1. ETAPA: taldeko kide bakoitzarekin banan-banako elkarrizketak (7-10 minutu pertsona
bakoitzeko).
- Liderra
- Gainontzeko erasotzaileak
- Biktima
• 2. ETAPA: Jarraipen elkarrizketak neska-mutil bakoitzarekin (3 minutu inguru).
• 3. ETAPA: Talde osoarekin (ordu erdi).

5. Sentsibilizazioa eta beste batzuk

- Emozioak identifikatu (ariketa) - Jazarpena identifikatu

Lagun minak eta pertsona guztien - Asertibitatea landu
harremanak identifikatu (ariketa) - Autodefentsa pertsonala
- Besteenganako errespetua
- Rolak

Hartu beharreko neurriak

- Hezkuntzako langile guztiek modu - Konfidentzialtasun-printzipioa bete - Eusko
koordinatuan esku hartu - Ikastetxeko Jaurlaritzaren protokoloa martxan jarri
zuzendaritzari jakinarazi
KiVa. Eskola-jazarpenaren aurkako programa
- Programa berritzailea. Zientifikoki frogatua.
- Finlandiako ikerketa taldea. Finlandiako Turkuko Unibertsitateak sortu eta garatua
- 3 unitatea:
1.unitatea → 6-9 urteko haurrentzat
2.unitatea → 9-12 urteko haurrentzat
3.unitatea → Bigarren Hezkuntzan
 4. ZIKLOA: Garapen jasangarria

Garapen iraunkorra, garapen jasangarria

Gaur egungo beharrizanak gerora izango diren belaunaldiek eurenak izango dituzten
beharrizanak asetzeko ahalmena konprometitu gabe asetzera datorren garapena da (Nazio
Batuen Batzar Nagusia, 1987).

- Populazioa handitu
- Elikagaien kontsumoa handitu
- Energiaren kontsumoa handitu { Herrialde guztien kooperazioa
beharrezkoa, epe luzera ondorioak ikusteko
- Baliabide materialen kontsumoa handitu
- Ekonomia handitu
MUNDUA MUGATUA DA. ERREKURTSO MUGATUAK.

Zenbat pertsona bizi gara munduan ?

2060.urtean munduan zenbat pertsona biziko gara?

Estraktibismoa: lurra desjabetzea eta bertan bizi den jendea mugitu behar izatea baliabide
naturalak ustiatzeko.

Ondorioak
- Ingurunearen kutsadura; Produktu - Hondakin gehiago
kimikoen kutsadura - Nekazari-lurzoru emankorrak gutxitu
- Petroleoaren gorakada (Populazioa - Klima-aldaketa
%1,7an handitu; petroleoa %51n) - Pobreen eta aberatsen arteko aldea
- Energiaren hazkundea handitu
- Elikagai gutxiago
- Hiperkontsumoa

Populazio eta politikaren pasibitatea

Zer egin dezakegu gure mundua zaintzeko?

Proposamenak:
- Energia berriztagarriak erabili
- Energia nuklearra eta erregai fosilak
murriztu
- Energia kontsumoa murriztu
- Eraikuntzen eraginkortasun energetikoa
hobetu
- Kotxeen erabilera murriztu
- Aireko trafikoa murriztu
- Garraio publikoen erabilpena
- Garraio elektrikoen erabilpena handitu -
Pisu hutsen zigorra
- AGENDA 21/ Agenda 2030 sustatu
- Uren xahubidea murriztu
 - Produktu kimikoak murriztu - Ekosistema zaindu
- Animalia babestuak zaindu - Barbakoak basoetan debekatu
- Kontsumo erantzulea - Birziklapena eta konpostajea
- Arrantza arduratsua (ad. arrastea) - Hondakinak murriztu
- Errekurtso naturalak zaindu - Kooperazioa
- Urtegiak sortu

Biodegradagarria
4 R: Reducir, Reutilizar, Reciclar eta Recuperar.
1. Murriztu: kontsumoa murriztu
2. Berrerabili: beste erabilera bat eman
3. Birziklatu
4. Berreskuratu: hondakina prozesu ezberdin batean erabili

Zaharkitze programatua
Produktu baten bizitza erabilgarriari bukaera zehatza ezarri.

Politika honen helburua kontsumoa areagotzea da → Kutsadura eta hondakinak

Produktu berriak behar baino lehenago erostera behartzen du

ESKOLAKO AGENDA 21 - Jasangarritasunerako hezi

Ikastetxearen jasangarritasunerako eta kalitaterako hezkuntza-programa bat da.
Komunitatearen partaidetzan oinarritzen da, eta udalerriko garapen jasangarrian esku hartu
eta laguntzen du.

Bere ezaugarri garrantzitsuenetarikoak hauek dira:

● Bi eremu lantzen ditu, eskola bera eta udalerria edo eskualdea.
● Hezkuntza-komunitatearen partaidetza du ardatz eta oinarri, eta ikasleen protagonismoa
bilatzen du.
● Kudeaketa arduratsu eta jasangarria sustatzen du.
● Curriculum-berrikuntza eragiten du.

Zeren inguruan lantzen da:

Eskolako Agenda 21 gai edo arazo baten inguruan garatzen da, eta, horretarako,
programaren helburuak ditu oinarri eta erreferentzia. Jasangarritasuna oso kontzeptu zabala
da, eta gai ugari hartzen ditu bere barnean. Guztiak dira baliagarriak programa garatzeko.
Horien artean hauexek aipa daitezke: biodibertsitatea, klima-aldaketa, hondakinak,
kontsumo-ohiturak, garraioa eta mugikortasuna...
 5. gaia: Hezkuntza eta gizartearen
inplikazio esperientziak

Ikas-komunitateak

Nortzuk bolondresak izan ahal dira?

- Gurasoak - Gazte Elkarteak
- Beste senideak - Emakume Elkarteak
- Ikasle ohiak - Unibertsitateko ikasleak
- Jubilatuak - (Gizarte Zerbitzua, Magisteritza,
Psikopedagogia…) - ...

● 1º 1978an helduentzako ikastetxe batean “La Verneda – Sant Martí” (Bartzelonan).

● CREA ikerketa zentroak (Bartzelonako Unibertsitatea) Haur Hezkuntza, Lehen Hezkuntza
eta Bigarren Hezkuntzako ikastetxeetara moldatzen du.
● 1995‐an CREA ikastetxeak aholkatzen hasten da.
● Jokaera arrakastatsua da: elkarreragina eta komunitatearen parte hartzea.
Talde elkarreragileak
Ikasgela antolatzeko era bat da.

Ikasleak tamaina txikiko talde heterogeneotan banatuta daude (kultura, generoa, ideologia,
ikasketa maila…)

Talde bakoitzean heldu bat (irakaslea, familiakoa, boluntarioak…)→Moderatzailea

Talde bakoitzean jarduera ezberdinak →Talde guztiak jarduera batetik beste batera pasatzen
dira

Tertulia dialogikoak
- Aukera literatura klasiko unibertsalak irakurtzeko.
- Aldez aurretik: liburua aukeratu eta orrialde kopuruak adostu.
- Konpromisoak: liburua ekarri, zehaztutakoa irakurri, paragrafo/esaldi bat azpimarratu eta
zergatiak adierazi.
- Besteen iritziak errespetatu: errespetua, solidaritatea, elkarbizitza sustatu.

Tertulia dialogikoak arauak

- Edonori irekita -Partaide batzuk paragrafo berbera

-Guztion iritziak baliogarriak dira eta
errespetatu behar dira. Irainak,
errespetu faltak edo mespresatzea ez dira
onartzen.
-Ekarpen guztiak errespetatu eta baloratuko
dira.
izatekotan, batek irakurri eta komentatuko
du, baina besteei ere haien arrazoiak
komentatzeko aukera ere eman.
- Akordatutako zatia baino gehiago irakur
dezakete, baina ezin dute hortik paragrafoa
aukeratu.

Gaur egun
Autonomia erkidego guztietatik zabaldu da eta gero eta ikastetxe gehiago saiatzen ari dira
proiektu hau aurrera eramaten.

Ikaskuntza zerbitzua
“Ikaskuntza zerbitzua hezkuntza-proposamena da, eta ikasketa zein erkidegoarentzako
zerbitzua bateratzen ditu ondo egituratutako proiektu bakar batean. Bertan, hain zuzen ere,
parte-hartzaileek ikasi egiten dute eta, aldi berean, inguruneko benetako premietan lan
egiten dute, hobetzeko asmoz” (Puig et al., 2007) 17

- Asmo solidarioa
- Erronkei aurre egin
- Partaidetza aktibo, arduratsu, kooperatibo eta solidarioa
Baldintzak
1. Ikasketa sistematizatua. Garapen curricularra, planifikazioa eta eragile desberdinen arteko
komunikazioa eta ebaluazioa.
2. Benetako zerbitzua. Inguru hurbil edo globalaren benetako premiei erantzun behar die.
3. Partaidetza aktiboa. Ikasleak protagonistak.
4. Hausnarketa: erabilgarritasun soziala hausnartu.
5. Solidarioa: eskaintzen den zerbitzua dohainik da.
6. Erakunde hezitzailearen laguntza: proiektua jasangarria izateko.