KONSTRUKCJE BUDOWLANE WW-III cz.

1-2

W opracowaniu wykorzystano materiały:

[1 ] Macdonald A.J., Structure and Architecture, Architectural Press, 2 nd , Oxford, 2001
[2 ] G.G. Schierle, Architectural Structures Excerpts, University of Southern California Custom Publishing, 2003
[3 ] Cyril M. Harris, Dictionary of Architecture& Construction, McGraw-Hill, NY, 2006
[4 ] Charleson A.W. Structure as Architecture, Architectural Press is an Imprint of Elsevier, Amsterdam, 2005
[5 ] Chodor L. Konstrukcje budowlane a architektura
1. Miejsce konstrukcji w architekturze
Troszkę historii…
Witruwiusz (I w.pne ) , De architectura (O architekturze ksiąg dziesięć)
Dobry budynek powinien spełnić trzy reguły (triada architektoniczna):
1. Firmitatis (trwałość =KONSTRUKCJA)
2. Utlitatis (użyteczność= FUNKCJA)
3. Venustatis (piękno = ESTETYKA)

Le Corbousier (XX w); Zatrudnisz kamień, drewno i beton i za pomocą tych

materiałów budujesz domy i pałace: to jest konstruowanie. ...Ale nagle dotykasz
mojego serca, sprawiasz mi przyjemność. Jestem szczęśliwy i mówię: To jest
piękne. To jest architektura.

Architekt i inżynier (konstruktor):

Apollodoros z Damaszku (RzymI /II w pne) - Forum Trajana
Antemiusz z Tralles (Grecja VI wpne ) - Hagia Sophia
Leonardo da Vinci - człowiek odrodzenia, czyli również konstruktor
Pier Luigi Nervi - stadiony, sale ekspozycji, dworce,
Santiago Calatrava - lotniska, muzea, mosty
Richard Buckminster Fuller - m in. kopuły geodezyjne
Pietro Belluschi , - m.in. gmachy, kościoły

Hongkong Bank Headquartes (w 2008) , arch. . Foster+Partners

 Umiejscowienie konstrukcji w architekturze
Konstrukcja jest szkieletem, czyli strukturą
Konstrukcja nadająca kształt i stanowiąca podporę dla I«•■I

JŁ C I I C

pozostałych elementów obiektu.

Rola Konstrukcja współistnieje z architekturą:

konstrukcji w 1) na zewnątrz obiektu, często stanowiąc
architekturze
główny element architektoniczny ->
2) wewnątrz obiektu, kształtując ramy
(ograniczenia funkcjonalne
zarówno w pionie (np. stropy jak i w poziomie
(słupy , ściany)

W wielu przypadkach konstrukcja stanowi

podstawową treść utworu jut

architektonicznego.
Dotyczy to głównie obiektów inżynierskich:
mostów, wież, konstrukcji powłokowych, itd.
Hongkong Bank Headquartes (2008)
W każdym przypadku konstrukcja jest arch. . Foster+Partners
nieodzowną częścią budowli, nawet jeśli nie Źródło:Wikipedia .org

jest eksponowana.
 Znaczenie konstrukcji w architekturze }
Niewidoczne znaczenie
konstrukcji
w architekturze

Einstein Tower,
Potsdam, 1917 arch
Erich Mendelsohn
Statue of Lieberty NY Harbour ,
arch. . Frederic Augustę Bartholdi
Eng Gustave Eiffel

Mimo, że konstrukcja jest obecna w każdej budowli, to jej

znaczenie w architekturze istotnie zależy od rodzaju
obiektu.
Skrajnie w nurcie dekonstruktywizmu 1 - konstrukcja nie
jest zupełnie uwidaczniana
 Widoczne znaczenie konstrukcji w architekturze
Widoczne Centrum Pompidou jest skrajnym przypadkiem,
duże w którym świadome ujawnienie konstrukcji (i
znaczenie instalacji obiektu) stanowi sedno architektury.
konstrukcji w
architekturze Eksponowanie konstrukcji jest obecne na
obiektu zewnątrz obiektu jak i wewnątrz.

)wle.pl/building,centrum-pompidou.html

Centre Pompidou, Paryż, 1971-77

arch. . Richard Rogers, Renzo Piano

Stadion Olimpijski w Munich 1968-72

jest reprezentantem konstrukcji inżynierskich,

w których architektura jest kształtowana przez
konstrukcję. Przy tym w większości
konstrukcja jest świadomie eksponowana .
Ostatnio projektuje się stadiony (np. stadion w
Pekinie), w których konstrukcja nie odgrywa już
pierwszorzędnej roli.
Olympic Stadium Munich 168-72
arch Erich Mendelsohn
 2. Znaczenie konstrukcji w architekturze

Tradycyjne
znaczenie
konstrukcji
w
architekturze

' ■ ./®2t»5 byarchitetturaeviaggi

Inmos Microprocesor Factory, Newport Walia, 1982 Villa Savoye Poissy, France, Beying Stdium Pekin 2008, arch . Herzog &
arch . Richard Rogers, kstr. Anthony Hunt 1931, arch . Le Corbusier de Meuron
 Związek pomiędzy architekturą i konstrukcją
Definicja: Konstrukcja jest to
część budowli spełniająca
Konstrukcja jest niezbędna , lecz jej
Definicja funkcję nośną i, to znaczy umiejscowienie może być różne i
konstrukcji funkcję przenoszenia często jest integrowane z różnymi
obciążeń klimatycznych,
[potoczna] niekonstrukcyjnymi (architektonicznymi i
użytkowych na grunt za
pośrednictwem elementów instalacyjnymi) elementami w rozmaity
sposób. Przykłady igloo ; namiot.
konstrukcyjnych.
Dalsze przykłady jeszcze na tym
Elementy niekonstrukcyjne są to
elementy nie uczestniczące w wykładzie
przenoszeniu obciążeń -nie
wymagające sprawdzenia
Źródło : [1 ]
warunków wytrzymałości i
stateczności Źródło : [1 ]
Konstrukcje
powłokowe
Elementy
konstrukcyj
no-
architekto
niczne
MIHIIHHIIIIII
(również
tworzące
powierzc
hnię
kształt)
CNIT Exibition Hall, Paryż , 1982 arch . Nicolas Esquillan Notr Dam du Haut , Ronchamp,, , 1954 arch . Le Corbusier
Analog igloo - powłoka żelbetowa Analog igloo - powłoka żelbetowa oraz ściany
 Związek pomiędzy architekturą i konstrukcją
Konstrukcja jest Najczęściej typ
szkieletem na którym konstrukcji jest mieszany
rozpięta jest skóra – Szkieletowe - powło kowy
jak niżej
tj. powłoka

Konstrukcje
szkieletowe

Warehause , Thamesmead, UK, 1973; arch Norman Foster,

konstr Anthony Hunt

Konstrukcje Renault Sales Headquarters, Swindon, UK, 1983; arch Norman Foster, konstr
Ove
mieszane: I

szkieletowo
-powłokowe

Willis, Faber and Dumas Office, Ipswich, UK, 1974

; arch Norman Foster, konstr Anthony Hunt Assc
 Związek pomiędzy architekturą i konstrukcją
<- Konstrukcję szkieletową
stanowią ramy żelbetowe.
Na nich opiera się
zewnętrzna powłoka ze
szklanej fasady
Konstrukcje
szkieletowe

Carre d’Art, Nimes, France, 1993; Norman Foster,

Na szkielecie żelbetowym
zawieszono bloki kamienne i płyty
żelbetowe ->

Źródło : [1 ]

Ulm Exhibition , Germany, 1986-93, arch R.Meier Antigone, Montpellier, France, 1983; arch. Ricardo Bofill ^
 Związek pomiędzy architekturą i konstrukcją
<- Konstrukcję szkieletową stanowią ramy
stalowe . Na nich opierają się żelbetowe stropy,
a także nienośna fasada szklana.

Centrum Cinema UEFA Drezno, 1998, arch Coop Himmelblau

Konstrukcje
szkieletowe

Szkielet stalowy- fasada szklana Widoczna

wewnętrzna budowla Źródło : [1]
-Roof skm supported
by trusses

Centre Pompidou, Paryż, (2) 1971-77 arch

Richard Rogers, Renzo Piano

Ściany
Tradycyjna konstrukcja domu Ftaor finish Floor board

nośne
(konstrukcyj Ściany nośne (konstrukcyjne)- drewnian
ne)
Wszystkie elementy konstrukcyjne w okładzinach
Ceihng hmsh Fioor joist
 Przykłady - forma architektoniczna a konstrukcyjna
arch Moshe Saf( isociates Inc., 1995
Typowe ramy podłużne
i skrajne ramy
poprzeczne

„Architektoniczne Osiem systemów konstrukcyjnych, które są syntezą związku pomiędzy formą architektoniczną i konstrukcyjną:
formy konstrukcyjne” -
1. Konstrukcje powłokowe (łupinowe, cienkościenne): powłoki najczęściej żelbetowe lub z blach metalowych
Osiem typów
2. Konstrukcje membranowe - odmiana konstrukcji powłokowych, najczęściej z tkanin wielowarstwowych
3. Konstrukcje cięgnowe - elementami nośnymi są cięgna najczęściej zwite stalowe na których rozpięte jest przekrycie / pokrycie
4. Konstrukcje kopułowe -kopuły żebrowe lub powłokowe , najczęściej geodezyjne
5. Przekrycia łukowe - ustrój nośny z łuków płaskich , stężane układami poprzecznymi lub ukośnymi
6. Konstrukcje ramowe - przykład rys. powyżej, najczęściej stosowane z innymi układami (stężeniami)
7.Konstrukcje tarczowo- płytowe - układ złożony z płaskich ścianek (pionowych -tarcz, poziomych - płyt)
8.Konstrukcje pneumatyczne - Powłoki wypełnione sprężonym powietrzem ( na zasadzie balonu)
 Konstrukcje powłokowe

Konstrukcje powłokowe
To forma architektoni
czno-konstrukcyj na ,
będąca samodzieln ą
formą nośną lub
(częściej) żebrowaną
belkami lub łukami

Palazzetto dello Sport, Rome, Italy, Pier Luigi Nervi with A

Wewnętrzna powłokowa konstrukcja żelbetowa. (Courtesy J. Chilton) Vitellozzi, 1957pochyłe, podpory pod powłoką żelbetową.

Powłoka żebrowa żelbetowa

Eden Project, Cornwall, England, Nicholas Grimshaw &

Partners, 2001. A cluster of interlinked biomes.
 Konstrukcje membranowe

Konstrukcje
membrano
we, to
przekrycia
namiotowe,
w których
tkanina jest
napięta na
sztywnych
elementach
konstrukcyj
nych , Stellingen Ice Skating Rink and Velodrome, Hamburg, Kontrastująca forma architektroniczna pomiędzy powierzchniami
Germany, Silcher, Werner Partners, 1996. Widok ogólny wewnętrznymi, a elementami konstrukcyjnymi
najczęściej
słupach,
Kościół Piotra i Pawła w Maassluis, Royal Haskoning Architects
cięgnach
lub łukach

Przekrycie membranowe widowni amfiteatru w Ustroniu - widoczne

zadaszenie sceny
 Konstrukcje cięgnowe

Konstrukcje
cięgnowe ,
to ustroje w
których
zostoso-
wano
cięgna, tzn
elementy
przenosząc
e wyłącznie
rozciąganie,
Dulles International Airport, Washington, DC, USA, Saarinen (Eero)
więc and Associates, 1962 Nachylone pomosty obsługuje płyta pwołoki. Hall 26, Trade Fair, Hanover, Germany, Herzog + Partner, 1996. Trzy
układające liny nośne rozciągnięte-między masztami..
się zgodnie Golden Jubilee Bridge, London, 2002, WSP/Lifschutz Davidson, UK
z krzywą
łańcuchową
Cięgna są
rozpięte
między
innymi
elementami

konstrukcyj
nymi

żelbetowych
 Konstrukcje kopułowe

Kopuły są
historyczny
mi ,
architektoni
cznymi
formami
konstrukcyj
nymi -
sklepienie
w formie
czaszy.
Licorne Soccer Stadium, Amiens, France, Chaix & Morel et
Uogólnienie Associes, 1999. Zakrzywione żebrowane ściany otaczają
m opisu iJ- •tners, 1999. boisko i widzów.
Pawilon US EXPO 1967, Fuller R.B. (Eng)
The Reichstag Cupola, Berlin, Germany,
Promieniowe żebra i obwodowe rur.
formy
geodezyjne
( Fuller).
 Konstrukcje łukowe

Łuk jest
dżwigarem
zakrzywion ym w
płaszczy źni e
zginania,
najczęściej o
kształcie
kołowym,
paraboliczn ym,
eliptycznym

Ze względu na
możliwość utraty Ludwig Erhard I e, Berlin,
lo use, Berlin, The Great Glasshouse, Carmarthenshire, Wales, Foster and
Germany, Nicht
stateczności z Partners, 1998.
las Grimshaw & ■Partners,- 1998.^, . •. ■** Arched roof. -
płaszczyzny
wymaga
stosowania
dodatkowych
elementów
konstrukcyj nych

Wiadukt króla Filipa II w

Barcelonie, S. Calatrava

Drewniane dzwigary łukowe u producenta

 Konstrukcje ramowe

Rama jest dźwigarem

Złożonym z prostych belek i
słupów
Jest najczęściej
stosowanym ustrojem
konstrukcyjnym
w budynkach ortogonalnych La Grande Arche, Paris, France, Johan
, np. mieszkaniowych Otto van
Spreckelsen, 1989. Ramy w ramce Kratownica Vierendeel.

San Cataldo Cemetery columbarium, Modena,

Wewnętrzny hol podzilony ramami
Italy, Aldo Rossi, 1984. Ścisła ortogonalność.
 Konstrukcje tarczowo-płytowe

Układ
płytowo-
tarczowy
jest
przestrzenny
m układem
płaskich
ścianek
najczęściej
Faculty of Journalism, Pamplona, Spain, Vicens and Ramos, 1996. Ściany dominujące 'ewnętznych
prostopadłyc Architektur;
ścian
h do siebie i
obciążonych
pionowo i
poziomo

Casa del Fascio, Como, Italy, Giuseppe Terragni, 1936 Ściany w budowlach ziemnych
Układ ramowo-ścianowy.
 Konstrukcje pneumatyczne

Konstrukcje pneumatycz ne
są szczególną postacią
konstrukcji membranow ych
, w których sprężony gaz
podtrzymywany we wnętrzu
‘balona” utrzymuje kształt
przegród.

Pawilon wystawowy usztywniony powietrzem

(1) Dom
szklany z Harmonijne formy architektoniczno-konstrukcyjne
dużym
zadaszenie
Harmonijne i kontrastowe formy architektoniczno-konstrukcyjne.
m.
Elementy
konstrukcyj
ne
wyznaczają
wyraz
obiektu ,
zarówno na
zewnątrz
jak i
wewnątrz
(2)
Wizualna
wewnętrzn
a (1) Mont-Cenis Academy, Herne, Germany, Jourda &
dominanta Perraudin, 1999. Szklane pudło z wejsciem zadaszonym
Konstrukcja drewniana
przekrycia
drewnianeg
o wypełnia
przestrzeń
konstrukcją
determinują
c odziały
pionowe i
(3) poziome
Złożony
kształt
eksponuje
(4) konstrukcję
Kształt
dach u-
sufitu
nadążą za (3) European Institute of Health and Medical Sciences,
kształtem i Guildford, England, Nicholas Grimshaw Partners Ltd, 1999
układem
żeber
konstrukcyi
(1) Ekspresyjna
forma Harmonijne formy architektoniczno-konstrukcyjne
wspólgra z
układem
elementów
konstrukc
yjnych -żeber
(2) Pólnocna
fasada
ukształtowa
na zgodnie z
kierunkami
konstrukcyj
nymi. We
wnętrzu
widoczne
poziome
(1) Tobias Grau headquarters, Rellingen, Germany, BRT Architekten (2)Pequot Museum, Mashantucket, ISA, Polshek
konstrukcyj ne Partnership Architects, 2000.
łuki
(wiatrownic e)
(3) Przykład (3) Santispark Health and Leisure
harmonijny ch Centre, St Gallen, Switzerland, Raush
form w Ladner, Clerici, 1986.
kontekście
nieregularn
ych kształtów.
Układ
architektoni
czny zgodny z
kierunkami
i kształtem
zadanym
konstrukcyj
nym
przepływem
sił
 (1) Drewniane
kratownice Harmonijne formy architektoniczno-konstrukcyjne
i podciągi
wyznaczają
kształt
dachu i
wnętrza
(2) Konstrukcja
wzorowana
na origiami
nadaje
nieregularn
y kształt
(lecz nie
krzywy) i
jest zgodna
z
kierunkiem
(2) (Eighteen Turns, Serpentine Gallery Pavilion 2001, London
przenoszne r main pool England, Studio Libeskind Angular and planar surfaces.
nia sił
(3)
Nieortogon
alna
geometria
jest
kierunkowa
na przez
konstrukcję
(4) Konstrukcja
wewnętrzn
a nadała
kształt
budowli,
wychodząc
na zewnątrz
nad
(3) Interior ribbed surfaces
wejściami.
(4) Verbier Sports Centre, Switzerland, Andre Zufferey, 1984
Complex stepping roof form.
(1) Kontrast
architektoniczn Kontrastowe formy architektoniczno-konstrukcyjne
ego łuku przed
fasadą oraz
przestrzennej,
prętowej skóry
budynku.
(2) Kontrast
regularnego
pionowego i
poziomego
podziału fasady
z zaburzeniem
trójkątnego
wejścia i
zbieżnych
podpór (1)Exchange House, London, England, Skidmore,
(3) Kontrast: Owings &
a) układ śłL,. Merrill; 1993.
konstrukcji
wnętrza jest
totalnie inny od
architektury
obudowy,
b) w formie
dachu, ścian,
świetlików,
dzielących w
rytmie
kontrastującym
z rytmem
”drzew”, które
ponadto nie
definiują (2) Fleet Place House, London, England, Skidmore, Owings &
regularnej Merrill, 2000. (3) Stuttgart Airport Terminal, Germany, von Gerkan
Marg Partner, 199.1. Stiucturai ‘trees’.
konstrukcji.
(1) Kontrast pomiędzy
Kontrastowe formy architektoniczno-konstrukcyjne
urbanistyką i konstrukcją .
Niezdefinio wane łuki
wewnątrz budynku
(2) Wymuszon e kształty
konstrukcyj ne przez
architekturę

(3) Kontrast geometrii

pomiędzy konstrukcją i
architekturą, ale również
pomiędzy konstrukcją w
budynku

(1) TGV Station, Lille, France, SNCF/Jean-Marie Duthilleul

Vitellozzi, Calini
1994. Side elevation.

r arcl ies in the TGV Station

(3) Hot:el du lartement, Marseilles, France, Alsop & Stormer, 1994
 Kontrastowe formy architektoniczno-konstrukcyjne

(1) Sugestia
niestabilnośc
i konstrukcji

poprzez
ukształtowan
ie podpór
wewnętrznej
elipsoidy (2) Schools of Geography and Engineering, Marne-la-Vallee, Paris,
France, Chaix & Morel, 1996. Vault-like roofs between blocks.
(2) Trzy
równoległe
11 1 ■

kontrastują z
formą
przekrycia
łukowego
rozpiętego
między nimi.
Ustrój służy
do nauki
konstrukcji
inżynierskich

(2) Exterior tension rods and springs

(2) Curved ‘floating’ roof.
 Kontrastowe formy architektoniczno-konstrukcyjne

(1) Konflikt
spójności
konstrukcji (
niepotrzebna
niezależność
układów ),
Kontrast
pomiędzy
zewnętrzną i
wewnętrzną
konstrukcją (1) Stealth Building, Culver City USA, Eric Owei n
Moss Architects, .2001. Tnangu ar form at the (1) An interior office space where the sloping wall angles across the line of
northern end. the truss.
(2) Kontrast -
-przekrycia -
z formą
budynków
pod nim.
Największe
różnice
występują w
kształcie,
materiałach,
stopniu
oświetlenia, i
przeźroczyst
ości

(2) The Great Court, British Museum, London, England, Foster and
Partners, 2000.