Masusing Banghay Para sa Pakitang-Turo sa Filipino 10

I. Kasanayang Pagkatuto (Layunin)

1.Naiisa-isa ang bawat elemento at anyo ng tula.

2.Nailalahad ang kahalagahan ng tula sa pamamagitan ng paglinang ng kultura at
panitikan ng isang bansa.
3.Nakabubuo ng isang maikling tulang may sukat at tugma tungkol sa pag-ibig,
pamilya, kaibigan at edukasyon.

II. Pamantayang Pangnilalaman

Paksa: Tula at Mga Elemento Nito

Sanggunian: Filipino Modyul para sa mag-aaral pp. 185-193
Kagamitan: PowerPoint Presentation, Kagamitang Biswal, yeso, pisara

III. Proseso ng Pagkatuto

Gawain ng Guro Gawain ng Mag-aaral

1. Panimulang Gawain
1.1 Panalangin
1.2 Pagbati
1.3 Pagsasaayos ng silid
T-U-L-A TSEK
T- umayo ng tuwid
U- mikot ng dalawang beses
L- imutin ang kalat sa ila-ilalim
A- yusin ang hanay ng upuan
1.4 Pagtatala ng Liban

A. Aktibiti

Mayroon ako ritong inihandang isang tula

at ito nga ay pinamagatang ‘’Awit kay Inay”
Hahatiin ko kayo sa tatlo. Ako muna ang
magbabasa ng unang saknong, ang unang
pangkat sa ikalawang pangkat, ikalawa sa
ikatlo at ikatlong pangkat naman sa ikapat
na saknong. Nauunawaan ba?
-Opo!
(Pagbasa ng Tula “ Awit kay Inay ”)

Sino sa inyo ang mahilig makinig ng

musika?
(Ang mga mag-aaral ay tataas ang kamay)

Ngayon ay lalapatan naman natin ito ng

tono. Nais kong ipikit ninyo ang inyong
mga mata habang pinakikinggan ang
awitin .

(Pagpaparinig ng awit “ Awit kay Inay ”) -Ang awitin pong aming napakinggan ay
Tungkol saan ang pinakinggang awitin? patungkol sa pagmamahal ng isang ina sa
 kanyang anak.

Tama, ang awit na (Awit kay inay ni Carol

Banawa) ay tungkol sa pagmamahal ng
isang ina na kayang gawin at isakripisyo
ang lahat para lamang sa kanilang mga
anak na kahit na nakakagawa tayo ng mga
kasalanan sa kanila ay kaya pa rin nila
tayong patawarin at tanggapin ng buo
sapagkat wala namang magulang ang
kayang tiisin ang kanyang anak. Ganyan -Opo!
tayo kamahal ng ating mga magulang.
Tama ba?

B. Analisis

Ngayon, batay sa ating ginawa, nagkaroon -Opo!

ba kayo ng ideya sa kung ano ang ating
paksang tatalakayin ngayon?

Sa inyong palagay, ang inyong -Maaari pong ang aming napakinggan ay

napakinggan ba ay isang tula o isang isang tula at maaari din naman pong isang
awitin? awitin sapagkat ang tula ay nilalapatan ng
tono upang maging isang ganap na awit.

Tama! Maaaring ang inyong napakinggan

nga ay isang tula o isang awitin sapagkat
bago ka makagawa ng isang awitin ay
kinakailangan mo munang makalikha ng
isang tula saka mo pa lamang ito -Opo!
maaaring lapatan ng tono upang maging
isang ganap na awit. -Wala po!
Naiintindihan ba?

Mayroon ba kayong katanungan?

Ngayon ay dumako naman tayo sa ating

aralin, ang tula.
Ayon kay Alejandro H. Abadilla, ang tula
ay kamalayang nagpapasigasig.
Ayon naman kay Julian Cruz Balmaceda,
ang tula ay isang kaisipang naglalarawan
ng kagandahan, ng kariktan at ng
kadakilaan, ang tatlong bagay na
magkakatipun-tipon sa isang kaisipan
upang mag-angkin ng karapatang
matawag na tula. -Ang mga elemento po ng tula ay ang
sukat, tugma, saknong, kariktan, talinhaga,
Mayroong walong elemento ang tula. Sino tono o indayog, anyo at persona.
sa inyo ang nakakakaalam kung anu-ano
ang mga ito?
Ang unang elemento nga ay ang sukat.
Gawin nating halimbawa ang ikalawang
saknong sa awit.

Ang awit na ito ay alay ko sa iyo=13

Ang himig at titik ay pag-ibig sa puso -Labintatlo po.
ko=14
Ika'y nagiisa Ikaw lang sa mundo=12
-Labing-apat po.
Ang may pusong wagas ganyan ang tulad
mo =12

Ilang pantig mayroon ang unang linya?

Ilang pantig naman mayroon ang

ikalawang linya?

Nangangahulugan na mayroong iba’t

ibang sukat ang bawat linya. Ngayon ay
tingnan naman natin ang ikalawang
halimbawa.

Aling pag-ibig pa ang hihigit kaya=12

Sa pagkadalisay at pagkadakila=12
Gaya ng pag-ibig sa tinub’ang lupa?=12 -Ang sukat po ay ang bilang ng pantig sa
Aling pag-ibig pa? Wala na nga, wala.=12 bawat taludtod.

Ang unang halimbawa ay kakikitaan sa

bawat linyang iba’t ibang bilangng pantig.
HAbang ang ikalawa naman ay mayroong
lalabindalawahing sukat. Ngayon, paano
ninyo bibigyang pakahulugan ang sukat? -Opo!

Tama, ang sukat ay tumutukoy sa bilang

ng pantig ng bawat taludtod na bumubuo
sa isang saknong at ang pantig ay
tumutukoy sa paraan ng pagbasa

Nauunawaan ba?

Mga Uri ng Sukat

1. wawaluhin
2. lalabindalawahin
3. lalabing-animin -Opo! Masasabi ko pong ang tula ay may
4. lalabingwaluhin tugma sapagkat ang mga huling salita sa
bawat linya ang magkakasintunog.
Ang ikalawa naman ay ang tugma.
Pansinin ang mga halimbawa.
(Awit kay Inay)
(Pag-ibig sa Tinubuang Lupa)

Masasabi mo bang ang tula ay may

tugma? Bakit?
-Opo!
Tama,ang mga inihalimbawa nga ay may (Ituturo ng mga mag-aaral kung alin ang
tugma at ang tula ay masasabing may saknong)
tugma kung ang huling salita sa bawat
saknong ay magkakapareho o
magkakasintunog

Nauunawaan ba? -Ang saknong po ay binubuo ng isa o higit

pang linya.
Ang ikatlo naman ay ang saknong.
Alin ba ang tinatawag nating saknong?

(Ipipresenta ang tulang awit kay inay) -Opo!

Ngayon, paano ninyo bibigyang

pakahulugan ang saknong?
Ang saknong ay isang grupo sa loob ng
isang tula na may dalawa o higit pang
linya.
Naunawaan ba?
-Kinakailangan pong magtaglay ang isang
tula ng maririkit na salita nang sa gayon ay
mas magkaroon pa ang mga magbabasa
ng kawilihan o interes sa kanilang
binabasang tula.

Ang ikaapat ay ang kariktan. Bakit sa

tingin ninyo kinakailangang magtaglay ang
isang tula ng maririkit na salita?

Mas kawili-wili kasing basahin ang isang

tula kung ito ay kakikitaan ng maririkit na
salita.Mas napapalawak nito ang ating
isipan.

Kinakailangang magtaglay ang isang tula

ng maririkit na salita nang sa gayon ay
masiyahan ang mambabasa gayon din ay
mapukaw ang kanilang damdamin at
kawilihan. Bilang karagdagan, ito rin ay -masimod-matakaw
koneksyon ng mambabasa sa tula at may - nagkukumahog- nagmamadali
akda.

Halimbawa ng mga salita

maganda – marikit -Simili
mahirap – dukha/maralita -Metapora
kaibigan- kahiramang suklay -Personipikasyon
Sino ang makapagbibigay sa inyo ng ilang
halimbawa ng maririkit na salita?

Ang ikalima naman ay ang talinhaga.

Mayroon tayong iba’t ibang uring tayutay. -Ang talinhaga ay pagamit ng
Maaari ba kayong magbigay ng ilang uri matatalinhagang salita o tayutay.
ng tayutay?
Halimbawa:
1. Ang puso niya ay bato- Metapora
2. Ang puso mo ay gaya ng bato.-Simili

Ngayon, paano ninyo bibigyang

pakahulugan ang talinhaga?

Ang talinghaga naman ay tumutukoy sa

paggamit ng matatalinghagang salita at
tayutay at ang tayutay ay ang paggamit ng -Ang damdamin pong ipinahahayag sa
pagwawangis, pagtutulad, pagtatao upang linya ay pag-ibig o pagmamahal.
ilantad ang talinghaga sa tula, sa ingles
tinatawag natin itong figure of speech.

Ang ikaanim naman ay ang tono o

indayog. Balikan natin ang awitin.
Hal. -Ang tono o indayog ay maaaring
Ang himig at titik ay pag-ibig sa puso ko tumutukoy sa damdaming nais iparating
ng tula.
Ano ang damdaming ipinahahayag sa
linyang ito?

Tama,pag-ibig o pagmamahal ang

ipinahahayag dito.
-Opo!
Ngayon,paano mo bibigyang pakahulugan
ang tono o indayog?

-Ang nagsasalita po sa tula ay ang ina.

Ang tono o indayog ay ang diwang
ipinararating ng tula. Kung ang -Ang persona po ay ang taong nagsasalita
ipinaparating ba ng isang tula ay sa tula.
pagkatuwa, pagkagalit at iba pang mga uri
ng emosyon.
Naunawaan ba?

Ang ikapito ay ang persona.

Sino kaya sa tingin ninyo ang nagsasalita
sa tula o awit?
-Sa una po, sapagkat ang nagsasalita ditto
Ngayon,ano kapag sinabi nating persona? ay ang ina para sa kanyang anak.

Ang persona nga ay tumutukoy sa

nagsasalita sa tula. Una, ikalawa o
ikatlong panauhan. Kapag una ito ay ang -Opo!
taong nagsasalita sa tula, ikalawa ay ang
taong kinakausap at ikatlo naman ay ang
pinag-uusapan sa tula. Ngayon, sa anong
persona nabibilang ang tula?Bakit?
Tama, sa unang persona ito nabibilang at
kagaya ng sinabi ko kanina, ang unang
persona ay ang taong nagsasalita sa tula.
Naunawaan ba?

Ang ikawalo ay ang anyo ng tula.

Mayroong mga anyo ang tula at ang mga

ito nga ay ang mga sumusunod:
- Ang Awit kay Inay ay nasa anyo ng
1.Malayang taludturan-isang tula na walang sukat na may tugma habang ang
walang sinusunod na patakaran kung hindi Pag-ibig sa Tinubuang Lupa ay nasa anyo
ang anumang naisin ng sumusulat. ng tradisyunal na tula.
2.Tradisyunal na tula-may sukat, tugma at
mga salitang may malalalim na kahulugan.

3.May sukat na walang tugma

4.Walang sukat na may tugma
Sa anong anyo nabibilang ang Awit kay
Inay at Pag-ibig sa Tinubuang Lupa -Opo!

-Wala po!

Tama, ang “Awit kay Inay” ay nasa anyo
ng walang sukat na may tugma habang
ang “Pag-ibig sa Tinubuang Lupa” ay nasa
anyo ng tradisyunal na tula dahil ito ay
may sukat at may tugma.
Naunawaan ba?
Mayroon ba kayong katanungan?
-Ang mga elemento ng tula ay ang sukat,
tugma, saknong, kariktan, tono/indayog,
anyo, persona at talinghaga
-Ang mga anyo ng tula ay ang malayang
taludturan, tradisyunal na tula, may sukat
na walang tugma at walang sukat na may
tugma

Kung gayon anu-ano nga muli ang walong

elemento ng tula? -Opo!

Anu-ano naman ang mga anyo ng tula?

Malinaw ba sa inyo ang mga elemento at

anyo ng tula? -Ang tula ay binubuo ng saknong, sukat,
tugma, kariktan, talinhaga, tono, persona,
Apat na Uri ng tula at anyo. Ito ay nagpapahayag ng
1. Tulang Pandamdamin damdamin ng isang tao.
2. Tulang Pasalaysay
3. Tulang Patnigan
4. Tulang Pantanghalan/Padula

C. Abstraksyon

1. Ano ang tula batay sa inyong sariling

-Ang mga elemento ng tula ay ang
pagpapakahulugan?
 saknong, sukat, tugma, kariktan, talinhaga,
tono/indayog, persona at anyo

Ang tula ay isng anyo ng pampanitikang

nagbibigay diin sa ritmo,ngpapahayag ng
damdamin ng isang tao. Ito ay binubuo ng
mg saknong at ang mga saknong ay
binubuo ng taludtod.
-Mahalaga ang tula sa paglinang ng
2. Anu-ano ang mga elemento nito? kultura at panitikan ng isang bansa dahil
nagbibigay ito ng pagkakataon na
maiugnay ang dating kaalaman at
karanasan sa kasalukuyan.
Ang mga elemento nga ng tula ay ang
saknong, sukat, tugma, kariktan, talinhaga,
tono/indayog, persona at anyo

3. Ano ang kahalagahan ng tula sa

paglinang ng kultura at panitikan ng isang
bansa?

Mahalaga nga ang tula sa paglinang ng

kultura at panitikan ng isang bansa dahil
nagbibigay nga ito ng pagkakataon na
maiugnay ang dating kaalaman at
karanasan sa kasalukuyan. Lumilinang ito
ng kakayahan na mag-isip, mag-analisa at
sumuring magbasa.

D. Aplikasyon

(Hahatiin ang mga mag-aaral sa apat na

pangkat. Ang bawat pangkat ay bubuo ng
isang tradisyunal na tula tungkol sa:
a. PAG-IBIG
b. PAMILYA
c. KAIBIGAN
d. EDUKASYON
Rubriks sa Pagbuo ng Gawain
Nilalaman 10 Susi sa Pagwawasto
Kahusayan 6 1-4 Sukat, Tugma, Saknong, Kariktan,
Kaisahan 4 Talinghaga, Anyo, Persona, Tono/Indayog
Kaasalan 5
Kabuuan = 20 puntos 5-7 Malayang Taludturan, Tradisyunal na
tula, May sukat na walang tugma, Walang
2. Pagtataya sukat na may tugma

Panuto: Ibigay ang hinihinging kasagutan 8-10 Tulang Liriko/ Tulang Pandamdamin,
sa bawat bilang. Tulang Pasalaysay, Tulang Patnigan,
Tulang Pantanghalan
1-4 Mga Elemento ng Tula
5-7 Mga Anyo ng Tula
8-10 Mga Uri ng Tula

3. Takdang Aralin

Sa isang long hard copy sumulat ng isang

tradisyunal na tula patungkol sa iyong
pamilya.

Basahin ang tulang ‘’Ang Aking Pag-ibig’’

ni Idelfonso Santiago pp. 187-188