‫وزارت تحصیالت عالی‬

‫پوهنتون تعلیم و تربیه کابل‬

‫پوهنحی علوم طبیعی‬
‫دیپارتمنت حفاظت محیط زیست‬

‫بررسی عوامل تهدید کننده امنیت غذایی‬

‫ترتیب کننده‪ :‬تمنا(شجاعی)‬

‫استاد رهنما‪ :‬پوهنیار زمری (نیازی)‬
‫سال‪:‬‬
‫‪۱۴۰۱‬‬
‫بسم هللا الرحمن الرحیم‬
 ‫فهرست‬
‫پیشگفتار ‪‌.............................................................................................................................‬أ‬
‫چکیده ‪‌...........................................................................................................................‬ب‬
‫فصل اول ‪1........................................................................................................................‬‬
‫‪.1‬مقدمه ‪1.........................................................................................................................‬‬
‫‪.1.1‬بیان مساله ‪3.................................................................................................................‬‬
‫‪.1.2‬اهمیت و ضرورت تحقیق ‪4.................................................................................................‬‬
‫‪.1.3‬اهداف تحقیق ‪5..............................................................................................................‬‬
‫‪.1.4‬سواالت تحقیق ‪5............................................................................................................‬‬
‫فصل دوم ‪6........................................................................................................................‬‬
‫‪.2‬پیشینه تحقیق ‪6................................................................................................................‬‬
‫‪.2.1‬کشور های متاثر از نظر امنیت غذایی ‪13.................................................................................‬‬
‫‪.2.1.1‬بحران امنیت غذایی در فلسطین ‪15........................................................................................‬‬
‫‪.2.1.2‬بحران امنیت غذایی در افغانستان ‪15..................................................................................‬‬
‫‪.2.1.3‬رسیدگی به تهدیدات فرآیند امنیت غذایی ‪16..........................................................................‬‬
‫‪.2.1.4‬امنیت غذایی در نیجریه ‪17.................................................................................................‬‬
‫‪.2.1.5‬امنیت غذایی در سومالیا ‪18................................................................................................‬‬
‫فصل سوم ‪19.....................................................................................................................‬‬
‫‪.3‬مواد و روش تحقیق ‪19.......................................................................................................‬‬
‫فصل چهارم‌ ‪20...................................................................................................................‬‬
‫‪.4‬یافته های نتایج تحقیق ‪20....................................................................................................‬‬
‫‪.4.1‬عوامل تهدید کننده امنیت غذایی ‪20.......................................................................................‬‬
‫‪.4.1.1‬فلزات سنگین ‪20.........................................................................................................‬‬
‫‪.4.1.2‬جنگ و امنیت غذایی ‪22.................................................................................................‬‬
‫‪.4.1.3‬کمبود آب و تاثیر آن بر امنیت غذایی ‪25...............................................................................‬‬
‫‪.4.1.4‬گرمایش جهانی و امنیت غذایی ‪27.....................................................................................‬‬
‫الف‪:‬کاهش سطح تولیدی ‪28....................................................................................................‬‬
‫ب‪ :‬افزایش قیمت دام ‪29.........................................................................................................‬‬
‫‪.4.1.5‬افزایش ضایعات غذایی تاثیر آن بر امنیت غذایی ‪31..................................................................‬‬
‫‪.4.1.6‬کوید ‪ 19‬تاثیر آن بر امنیت غذایی ‪33......................................................................................‬‬
‫‪.4.1.7‬اثرات امنیت غذایی در زندگی بشری ‪35...............................................................................‬‬
‫فصل پنجم ‪37.....................................................................................................................‬‬
‫‪.5‬مناقشه ‪37......................................................................................................................‬‬
‫فصل ششم ‪38....................................................................................................................‬‬
‫‪.6‬نتیجه گیری و پیشنهادات ‪38.................................................................................................‬‬
‫‪.6.1‬نتیجه گیری ‪38.................................................................................................................‬‬
‫‪.6.2‬پیشنهادات ‪40...............................................................................................................‬‬
‫مآخذ ‪42..............................................................................................................................‬‬
‫ا‬

‫پیشگفتار‬

‫ب;;ا درود; ب;;ه پیون;;دگان راه ح;;ق و حقیقت و تش;;نگان وادی علم و مع;;رفت و ب;;ا س;;پاس از درگ;;اه‬
‫خداوندی که ب;ه این ذرات ب;ه مق;دار اقی;انوس; بی ک;;ران هس;تی ک;;رامت فرم;;ود; ت;ا بت;وانیم; رس;اله‬
‫حاضر را با کوشش ش;بانه روزی ب;ه دانش آم;وزان تق;دیم نم;;اییم‪ .‬از آنجاییک;;ه معم;;ول ب;وده ه;ر‬
‫دانشجو بعد از سپری نمودن چهار سال دوره پوهنت;;ون بای;;د پای;;ان نام;;ه ای تحص;;یلی ب;;رای خ;;ود‬
‫بنویسد‪ .‬من نیز از این امر مستثنا نبوده و بخاطر دریافت; مدرک لیسانس خود باید پای;;ان نام;;ه ی‬
‫بنویسم ‪،‬موضوع; تحقیق ام بررسی; عوامل تهدید کننده امنیت غذایی مورد بررسی; و تحقی;ق ق;رار‬
‫گرفته است این تحقیق از نوع پژوهش های کتابخانه ای وبه ش;;یوه توص;;یفی تحلیلی اس;ت‪ .‬ک;ه ب;ا‬
‫غور و بررسی کتاب ها و مقاله های که در رابطه به بررسی; عوامل تهدی;;د کنن;;ده ام;;نیت غ;;ذایی‬
‫نوشته شده است ‪،‬مورد برسی قرار گرفت ‪،‬آن گاه مجموعه های این موض;;وع; مطالع;;ه گردی;;ده ‪،‬‬
‫مفاهیم مورد; نظر که ارتباط; به موضوع پایان نامه داشت استخراج و سپس مورد بررس;;ی ق;;رار‬
‫گرفت‪ .‬در مرحله تحقیق خود با مشکالت نیز دچار گردیده ام که از جمله نبود منابع و کتابخانه‬
‫در اخیر قابل یاد آوری است که هیچ کتابی به جز کت;;اب هللا متع;;ال ع;;اری از نقص و اش;;تباه نمی‬
‫باشد ‪.‬‬
‫و این پایان نامه که بخشی از کتاب است ن;;یز نمی توان;;د ع;;اری از اش;;تباهاتی; باش;;د بن;;ابراین از‬
‫خوانندگان محترم خواهشمندم که در صورت; روبرو; شدن ب;;ا نواقص;;ی بن;;ده را م;;ورد عف;;و ق;;رار‬
‫دهند‪ .‬کدام آخر اینکه به عنوان یک پژوهشگر; این رساله از استاد رهنم;;ایم; جن;;اب اس;;تاد پوهنی;;ار;‬
‫زمری نیازی در تهی;;ه این رس;;اله بن;;ده را نه;;ایت همک;;اری نم;;وده ان;;د کم;;ال تش;;کر و ق;;در دانی‬
‫نمایم ‪.‬‬

‫به امید فردا های روشن‬

‫خزان ‪ 1401‬هجری شمسی‬

‫تمنا "شجاعی "‬

‫چکیده‬
‫امنیت غذایی و تامین آن از جمله مهمترین نگرانی های بشر در عصر حاضر محس;;وب میگ;;ردد‬
‫امنیت غذایی جز جدایی ناپذیر تغذیه میباشد ‪.‬امنیت غذایی یع;;نی دسترس;;ی هم;;ه اف;;راد جامع;;ه در‬
‫طول عمر به غذایی سالم و کافی برای داشتن زندگی سالم و فعال است‪ .‬امروزه با توجه ب;ه رش;;د‬
‫ب‬

‫روز افزون جمعیت ‪،‬استفاده آفت کش ها‪،‬ضایعات مواد غذایی‪ ،‬تغیرات اقلیمی‪،‬گرم;ایش جه;انی‪،‬‬
‫فقر‪ ،‬حوادث طبیعی ‪ ،‬بیماری های فراگیر ‪ .....‬همه این ها امنیت غذایی را تهدید کرده گرسنگی;‬
‫و قحطی; سوتغذیه را به وج;ود; آورده در تحقی;;ق کتابخان;;ه ای حاض;ر; ب;ه منظ;ور; معل;وم; نم;ودن‬
‫عوامل تهدید کننده امنیت غذایی راه ان;;دازی و نت;;ایج تحقیق;;ات انج;;ام یافت;;ه قبلی ب;;ا م;;رور نم;;ودن‬
‫مقاالت علمی ‪ ،‬سایت های معتبر و کتب گ;;رد آوری گردی;;ده اس;;ت ‪.‬در این س;;عی ب;;ر آن ش;;ده ک;;ه‬
‫عوامل تهدید کننده امنیت غذایی ‪ ،‬اثرات آن بر جوامع انسانی و راهکار های عملیاتی جهت رف;;ع‬
‫این معضله به بحث بررسی گرفته شود‪ .‬عوامل تهدی;;د کنن;;ده ام;;نیت غ;;ذایی در اث;;ر فع;;الیت ه;;ای‬
‫انسانی بوج;;ود آم;;ده و ب;;اعث گرس;;نگی ‪ ،‬قحطی ‪ ،‬مح;;دود; ش;;دن م;;واد غ;;ذایی و هم چن;;ان ن;;اامنی‬
‫غذایی باعث تشدید بیماری های متعدد مثل سوءتغذیه‪ ،‬کمبود وزن ‪ ،‬و سایر بیماری ها در جهان‬
‫شده است ‪ .‬بناء الزم است ب;;رای جلوگ;;یری ازین عوام;;ل تهدی;;د کنن;;ده راهک;;اری ه;;ای از جمل;;ه‬
‫اس;تفاده از فن;اوری ه;;ای ن;;وین چ;;ون کش;;اورزی; پای;دار; از نی;;از ه;;ای انس;;ان در جوام;ع بش;;ری‬
‫بوده‪،‬باز داری رشد جمعیت‪ ،‬ساده کردن رژیم; های غذایی ‪،‬استفاده از کود های ارگانیک‪ ،‬تعلیم‌و‬
‫تربیه و در کنار آن رویک;رد; ه;ای جدی;د ج;ایگزین ه;ای مناس;ب نبات;ات مق;اوم تحت ه;ر ش;رایط‬
‫اقلیمی مانند نبات تریتیکاله‪ ،‬کینوا‪ ،‬سورگوم; ‪ ،‬را میتوان اشاره کرد ‪.‬‬
‫کلمات کلیدی‬
‫امنیت غذایی‪ ،‬عوامل تهدید کننده‪،‬راهکار ها‪ ،‬جایگزین‬
‫‪1|Page‬‬

‫فصل اول‬
‫‪.1‬مقدمه‬
‫غذا منبع انرژی است غذا به مواد خوردنی; ‪،‬آشامیدنی که بوس;یله موج;ودات زن;ده مص;رف; و ب;ه‬
‫عنوان منبع انرژی و مواد مغذی به مصرف; سوخت و بدن میرسد; گفته میشود; ‪ .‬دسترسی مح;;دود‬
‫به غذا به طرق مختلف به سالمتی تاثیر میگذارد ‪..‬تقریبا یک میلیارد افراد در جهان فاق;;د مق;;ادیر‬
‫کافی غذا برای تامین نیاز های تغذیه ای خود استند دچار سوء تغذی;;ه میباش;;ند‪)Barrett2001 (.‬‬
‫نقش غذا در بدن با رشد سالمت بدن وتغذیه سالم در ارتباط; است‪  .‬تغذیه سالم باید شامل سه گروه‬
‫های غذایی ک اربوهایدریت‪،‬پروتئین‪ ،‬و چربی متناسب به سن‪ ،‬جنس هر فرد باشد ت;;ا نی;;از ه;;ای‬
‫بدن اورا تامین کند‪ .‬هر کدام این گروه بسیار مهم اس;;ت چ;;ون ممکن اس;;ت اس;;تفاده بیش از ح;;د و‬
‫کافی نبودن آن دربدن فرد را دچار بیماری; کند‪.‬امنیت غذایی جز جدایی ناپذیر تغذی;;ه اس;;ت ‪.‬نی;;از‬
‫انس;;ان ب;;ه غ;;ذا مهم ت;;رین و حی;;اتی ت;;رین نی;;از روزم;;ره از تول;;د ت;;ا م;;رگ اس;;ت‪.‬رش;;د‪،‬ط;;ول‬
‫عمر‪،‬تندرستی‪ ،‬تولید مثل‪،‬آرامش روانی‪.....‬به نوعی ب;ه تغذی;ه س;الم بس;تگی دارد‪.‬و; نش;ان دهن;ده‬
‫ارتباط بین سالمت و روح است‪ (.‬احمد لقمانی ‪1393‬مقول;ه ام;;نیت غ;ذایی ام;روزه م;;ورد توج;;ه‬
‫روز افزون کشورها; ب;وده از جمل;ه واژه ه;ای بس;یار; مهم ک;اربردی ان;د‌در کش;ور; ه;ای در ح;ال‬
‫توسعه ودر; اقتصاد دنیا و صنعت غذا جایگاه دارد‪.‬توجه سیاست مداران ‪،‬محققان ‪،‬و مس;;وولین را‬
‫به خود جلب کرده است‪.‬سه عنصر اص;لی و اساس;ی مح;ور اص;لی ام;نیت غ;ذایی را تش;کیل می‬
‫دهد‪.‬کافی بودن غذا‪ ،‬دسترسی به غذا و پایداری; دریافت غذا و امنیت غذایی در واقع ب;;ه معن;;ای‬
‫دسترسی; همه افراد یک جامعه در طول عمر به غذای سالم و کافی برای داشتن یک زندگی; سالم‬
‫و فعال است‪ .‬آشکار است رشد جمعیت و رشد اقتص;;ادی; کش;;ورهای درح;;ال توس;;عه ب;;اعث رش;;د‬
‫تقاضای بیشتر برای غذا از لحاظ کمی و کیفی خواهد شد‪ .‬تقاضای جهان را دچار تغ;;یرات عم;;ده‬
‫ای خواهد کرد‪.‬‬
‫سازمان جهانی ( ‪ FAO)food Agriculture organization‬اعالم کرده است که برای تامین‬
‫غذای یک جمعیت میلیارد; نفری در دنیا تا سال ‪ 2050‬باید دو براب;;ر تولی;;دات نس;;بت ب;;ه تولی;;دات‬
‫کنونی داشت‪ .‬تا نیاز بیشتر به منابع غ;ذایی رف;ع گ;ردد‪ .‬ب;رای ب;ر آورده ش;دن این موض;وع; بای;د‬
‫موانع مانند گرم;ایش جه;;انی‪  ،‬کمب;;ود آب‪ ،‬اف;زایش ض;;ایعات غ;ذایی‪ ،‬کمب;;ود س;رمایه گ;;ذاری در‬
‫بخش تحقیقات کشاورزی‪  ،‬خشکسالی; ‪،‬سیالب‪،‬اثرات‪  ‬جن;;گ ‪،‬س;;وخت ه;;ای فس;;یلی ‪،‬فق;;ر‪،‬جنگ;;ل‬
‫زدایی‪ ،‬رش;;د جمعیت ‪ ،‬تغ;;یرات اقلیمی‪  ،‬فرس;;ایش; خ;;اک ‪ ،‬اس;;تفاده از ک;;ود ه;;ای کیمی;;اوی‪ ،‬هم;;ه‬
‫گیری کرونا‪ ،‬ضایعات محصوالت کشاورزی‪ ،‬رکود; اقتص;;ادی‪ ،‬ش;;وری; آب‪ ،‬آل;;ودگی ه;;ای افت‬
‫کش ها‪  ‬در زراعت ‪ ،‬جه;;;انی ش;;;دن تج;;;ارت م;;;واد غ;;;ذایی ‪، ،‬چ;;;الش ه;;;ای زیس;;;ت محیطی ‪،‬‬
‫اقتص;;ادی‪ ،‬اجتم;;اعی از جمل;;ه عوام;;ل تهدی;;د کنن;;ده ام;;نیت غ;;ذایی ب;;وده (مه;;دی ک;;ریمی تفرش;;ی‬
‫‪ )  1398‬و این عوامل باعث میگردد; زندگی انسان ه;;ا را در هم;ه ابع;;اد تحت ت;اثیر ق;;رار داده و‬
‫اثراتی برجا بگذارد‪ .‬ناامنی غذایی باعث شیوع انواع بیماری ها و الودگی ها ک;;ه از جمل;;ه رایج‬
‫ترین‪  ‬الودگی; های که ایمنی غذایی را تهدید میکن;د عبارتن;د از؛ عوام;ل بیم;اری; زا مث;ل ب;اکتری;‬
‫ها‪ ،‬ویروس و انگل‪ ،‬سموم قارچی مثل آفالتوکسین‪ ،‬اوکراتوکس;;ین‪  ،‬فل;;زات س;;نگین مث;;ل س;;رب‪،‬‬
‫جیوه ‪ ،‬کادمیوم; ‪ ،‬سموم; شیمایی دفع آفات مورد استفاده در کش;اورزی‪  ،‬آالین;ده ه;ای عض;وی در‬
‫محیط زیست می باشد‪.‬که این الودگی; ها سبب ان;;واع ام;;راض و مس;;مومیت غ;;ذایی در انس;;ان ه;;ا‬
‫‪2|Page‬‬

‫میگردد ‪.‬که حدود ‪ 200‬بیماری; منتقله از از انواع مواد غذایی به انسان وجود; دارد که رایج ترین‬
‫آن شامل سرطان ‪ ،‬آرتریت‪  ‬و اختالالت عصبی ‪ ،‬سوءتغذیه ‪ ،‬چاقی‪ ،‬بیماری; سالمونال‪ ،‬عف;;ونت‬
‫کمپیلوباکتر‪ ،‬مس;مومیت غ;ذایی ب;ا اس;تاف میباش;د و ب;رای ره;ایی; ازین ام;راض و ال;ودگی ه;ا‬
‫امنیت غذایی بسبار; مهم میباشد; و باید عوام;;ل تهدی;;د کنن;;ده آن برط;;رف; گ;;ردد‪ (.‬لک;;زایی فرحن;;از;‬
‫‪)1398‬‬

‫‪.1.1‬بیان مساله‬
‫یکی از چالش های ق;رن بیس;ت و یکم ب;رعالوه رک;;ود اقتص;;ادی; ‪،‬ال;;ودگی ه;;ای محی;;ط زیس;تی‪ ،‬‬
‫بیماری های متعدد‪  ‬میان انسان‪  ‬ها و همچن;;ان تغ;;یرات آب ه;;وا‪ ،‬جمعیت جه;;ان ب;;ه کمب;;ود آب و‬
‫ک;;اهش س;;طح حاص;;ل دهی از م;;زارع ودر; نتیج;;ه تغذی;;ه ناپای;;دار مواج;;ه س;;اخته اس;;ت‪.‬در جه;;ان‬
‫امروزی; امنیت غذایی با دسترسی فزیکی; و اقتصادی همه افراد جامعه در ط;;ول عم;;ر ب;;ه غ;;ذای‬
‫س;;الم و ک;;افی از چ;;الش ه;;ای‪  ‬مهم توس;;عه پای;;دار ش;;ناخته ش;;ده اس;;ت ‪food agriculture (.‬‬
‫‪FAO ; )organization‬س;;ازمان غ;;ذا و کش;;اورزی تولی;;د م;;واد غ;;ذایی در ح;;ال حاض;;ر را ب;;ا‬
‫مشکالت گوناگون;‪  ‬روبرو; می داند‪  .‬تبدیل شدن زمین های زراعتی به شهرها ‪ ،‬کمب;;ود و بح;;ران‬
‫جه;;انی آب‪  ،‬اف;;زایش روز; اف;;زون هزین;;ه ان;;رژی ‪ ،‬تغ;;یرات اقلیمی ‪ ،‬ح;;وادث ط;;بیعی; ‪،‬اختالف;;ات‬
‫سیاسی‪،‬بلند بودن هزینه های واردات و نظایر آن ها نشان می دهد‪ ،‬که م;;ردم جه;;ان را ب;;ا چ;;الش‬
‫های بزرگ تری در آینده روبرو; خواهند بود‪  .‬ازین رو رشد تولیدات کشاورزی در واح;;د س;;طح‬
‫با واحد آب محور امنیت غذایی و عامل حیاتی و زیستی پایدار شناخته می ش;;ود ‪ 1397 (.‬فاطم;;ه‬
‫پاسبان) یکی از واقعیت های امروزی یک میلی;;ارد نف;;ر ب;;ا کم;;تر از ی;;ک دال;;ر در روز و ‪2.8‬‬
‫میلیارد نفر با کمتر از دو دالر در روز; زندگی میکنند‪ .‬و ‪ 850‬میلیون نف;;ر از س;;و تغذی;;ه رنج می‬
‫برند‪.‬تقریبا; ‪200‬میلیون کودک زیر سن ‪ 5‬سال به دلیل کمبود غذا دچار کاهش وزن ان;;د‪ .‬ودر ه;;ر‬
‫‪ 5‬ثانیه یک کودک بر اثر گرسنگی; و عوامل مرتبط به آن جان خود را از دست میده;;د‪.‬گرس;;نگی;‬
‫و سوء تغذیه ساالنه بیشترین میزان مرگ میر را نسبت به امراض چ;;ون چ;;ون ای;;دز ‪ ،‬مالری;;ا‪ ،‬‬
‫وبا را دارد‪( .‬دی جان شاو ‪)1945‬‬

‫‪.1.2‬اهمیت و ضرورت تحقیق‬

‫در بسیاری از نقاط جهان ‪ ،‬امنیت غذایی و گرسنگی تا حد زیاد مربوط; مسائل محیط زیس;;تی ان;;د‬
‫و به طور غیر قابل انکار باهم‪  ‬گره خورده اند‪.‬پایان دادن به گرسنگی; مس;;تلزم; توس;;عه بین المللی‬
‫سیستم های تولید‪  ‬مواد غذایی پایدار و همچنین پ;;ذیرش گس;;ترده ش;;یوه ه;;ای کش;;اورزی; انعط;;اف‬
‫پذیر توسط کشاورزان و تولید کننده گان مواد غذایی در کشور; های درحال توسعه است‪.‬در سطح‬
‫جهانی جامعه ما با چالش بزرگی برای تغذیه ‪،‬مسکن و تامین‪  ‬زن;;دگی; س;;الم ب;;رای جمعیت روب;;ه‬
‫رشد انسانی در عین حال‪  ‬حفظ محیط زیست و منابع طبیعی; به نفع نسل های آین;;ده مواج;;ه اس;;ت‪.‬‬
‫برای رویارویی ب;;ا این چ;;الش ه;;ا ‪،‬تولی;;د غ;;ذای پای;;دار و نظ;;ارت ب;;ر محی;;ط زیس;;ت ام;;ر الزم و‬
‫‪3|Page‬‬

‫ضروری; است‪ .‬و‪  ‬رویکرد; که سالمت انسان حیوانات و محیط زیست را به ط;;ور ج;;دایی ناپ;;ذیر‬
‫مرتبط س;;ازد دارای اهمیت خواه;;د ب;;ود‪ .‬این رویک;;رد; را میت;;وان ب;;ا گ;;رد هم آوردن تیم ه;;ای بین‬
‫رشته ای برای ایجاد یک شبکه برای مقابله با این چالش های امنیت‪  ‬غ;;ذایی‪ ،‬تولی;;د م;;واد غ;;ذایی‬
‫پایدار و نظارت بر محیط زیست اعمال کرد‪ .‬تا جمعیت بالغ بر ‪ 9‬میلیارد نفر را تا سال ‪ 2050‬با‬
‫آنکه‪  ‬کاهش منابع طبیعی اندک در دسترس است‪ .‬تغذیه گ;;ردد‪  ‬و در عین‪  ‬ح;;ال س;;المت م;;ردم; و‬
‫ک;;ره زمین تض;;مین ش;;ود ‪.‬ایج;;اب میکن;;د ت;;ا م;;ا تقاض;;ای جه;;انی غ;;ذا در آین;;ده را ب;;ه نقش عل;;وم‬
‫کش;;;اورزی و غ;;;ذایی در تولی;;;د و تث;;;بیت م;;;واد غ;;;ذایی‪  ‬مرتب;;;ط گ;;;ردد‪(.‬م;;;ارتین و همک;;;اران‬
‫‪) 2018‬درین مجموعه روی موض;;وعات چ;;ون چ;;الش ه;;ای سیس;;تم; ه;;ای غ;;ذایی و کش;;اورزی‬
‫موجود فرصت; های کاهش هدررفتن ضایعات مواد غذایی و‪  ‬دی;دگاه ه;ای ام;نیت م;واد غ;ذایی و‬
‫به;;ره ب;;رداری; مناس;;ب از کش;;اورزی پای;;دار ‪،‬راه ه;;ای ایمن س;;ازی غ;;ذای م;;ورد نی;;از جامع;;ه‬
‫انسانی ‪،‬ایجاد فضای; مناسب تغذیوی برای جمعیت های روبه افزون بررسی چالش ه;;ای ب;;زرگ‬
‫امنیت غذایی در سطح جهانی و منطق;وی و راهک;ار ه;ای عملی;اتی جهت رف;ع معض;الت ام;نیت‬
‫غذایی مورد بحث است ‪ .‬تا باشد خال موجود; در این بحث را پر سازد‪ ;.‬‬
‫‪4|Page‬‬

‫‪.1.3‬اهداف تحقیق‬
‫هدف اصلی‬

‫بررسی عوامل تهدید امنیت غذایی‬

‫اهدف فرعی‬
‫‪ .1‬بررسی اثرات امنیت غذایی در جوامع انسانی‬
‫‪ .2‬بررسی راهکار; های عملیاتی جهت رفع مشکالت امنیت غذایی‬

‫‪.1.4‬سواالت تحقیق‬
‫عوامل تهدید کننده امنیت غذایی کدام ها اند؟‬
‫کاهش مواد غذایی چه اثراتی را در جوامع انسانی دارد؟‬
‫راهکار های عملیاتی جهت رفع مشکالت کاهش مواد غذایی کدام ها اند؟‬

‫فصل دوم‬
‫‪.2‬پیشینه تحقیق‬
‫امنیت غذایی یکی از چالش‪  ‬برانگیز ترین موضوعات در سطح جه;;ان اس;;ت ‪ .‬نگ;;رانی درم;;ورد‬
‫امنیت غذایی‪  ‬چندسال پس از جنگ جهانی‪ 1939-1945  ‬به وج;;ود; آم;;د و ب;;رخی از محقق;;ان ب;;ه‬
‫تحقیق;ات در ‪ 1798‬ک;ه ب;ه عن;وان آغ;از مطالع;ات درم;ورد; ام;نیت غ;ذایی جمعیت اش;اره میکن;د‬
‫‪5|Page‬‬

‫مالتوس در سال ‪ 1798‬پیش بینی کرد ‪.‬که رشد جمعیت ب;;ه ط;;ور اجتن;;اب ن;;ا پ;;ذیری;‪  ‬از تولی;;دات‬
‫غذایی پیشی می گیرد‪ .‬در دهه ‪ 1970‬تعریف; امنیت غذایی از دیدگاه تامین مواد غذایی به وج;;ود‬
‫آمده و هدف آن ن;;یز اطمین;;ان ازین موض;;وع ب;;ود ک;;ه تم;;ام م;;ردم جه;;ان غ;;ذای ک;;افی‪  ‬در اختی;;ار;‬
‫دارند ‪ .‬نگاهی به تحوالت قرن بیستم به خصوص نمیه دوم آن نشان می دهد ‪ .‬ک;;ه زن;;دگی انس;;ان‬
‫دستخوش تغیرات سریع و گسترده بوده است ‪ .‬که این تغیرات بر کشاورزی; و امنیت غ;;ذایی ن;;یز‬
‫تاثیر داش;ته اس;ت‪ .‬جن;;گ جه;انی دوم ت;;اثیر عمیقی ب;ر کش;اورزی; و تولی;;د غ;ذا در جه;ان داش;;ته‬
‫است‪ .‬طبق گزارش ها وضعیت غذا وتولیدات کشاورزی; جهان در‪  ‬ختم جنگ ‪ 5‬درصد پایین ت;;ر‬
‫از م;;یزان قب;;ل از جنگ‪  ‬ب;;ود‪.‬کش;;اورزی; در اروپ;;ا‪  ،‬اتح;;اد جم;;اهیر ش;;وروی‪  ،‬من;;اطق ب;;زرگ‬
‫اقیانوسیه و شمال آفریقا دچار تخریب عظیمی گردی;;د‪  ;.‬ک;;اهش تولی;;دات کش;;اورزی; درین من;;اطق‬
‫باعث ناتوانی در تامین مالی‪  ‬بر واردات غذا همراه شد و موجب کمبود غذا به صورت;‪  ‬مزمن و‬
‫ح;;تی پس از توق;;ف; جن;;گ گردی;;د‪ 1943_ 1940 .‬طی جن;;گ جه;;انی کش;;ور; ه;;ای جه;;ان در‬
‫کنفرانسی درمورد غذا و‪  ‬کش;;اورزی; توس;;ط ریس جمه;;ور آمریک;;افرانکلین روزولت; تص;;میم ب;;ه‬
‫تاسیس سازمان غذا و کشاورزی‪  ‬سازمان ملل متحد گرفتند; و پس از جنگ‪  ‬دولت ه;;ا ب;ه حم;;ایت‬
‫و تقویت بخش کشاورزی و تولیدات آن تصمیم; متحد شدند چرا که پس ازجنگ هم تامین غذا یک‬
‫نگرانی اصلی کشور های در حال توسعه بود ‪  1950 .‬که‪  ‬دهه رشد انکشاف می;;ان فق;;یر و غ;;نی‬
‫و وض;;عیت غ;;ذا و کش;;اورزی; عن;;وان گ;;رفت ‪ .‬درآن ب;;ر اهمیت توس;;عه کش;;اورزی; در پیش;;رفت‬
‫وضعیت‪  ‬اقتصادی; کشور هاو جوامع تاکید شد‪.‬در ‪ 1960‬قطعنامه درم;;ورد‪  ‬ط;;رح س;;ازمان مل;;ل‬
‫متحد برای مردمی; که دچ;;ار کمب;;ود; م;;واد غ;;ذایی ان;;د ص;;ادر; ش;;د و برنام;;ه جه;;انی غ;;ذا (‪)WFP‬‬
‫تاسیس شد‪ .‬قرن ‪ 21‬سال ‪ 2000‬هدف آن ریشه کن کردن فقر شدید وگرسنگی; بود و هدف عم;;ده‬
‫آن درسال ‪ 1990‬ت;;ا س;;ال ‪ 2015‬جمعیت ک;;ه از گرس;;نگی رنج می برن;;د ب;;ه نص;;ف ک;;اهش یاب;;د‪.‬‬
‫(محمد امامی ‪) 1400‬‬
‫(جرون بایس;;ه ‪) 2015‬در تحقیقی تحت عن;;وان اس;;تفاده‪  ‬روش ه;;ای ایمن ک;;ردن محص;;والت در‬
‫سطوح امنیت غذایی‪ ‬خانواده های کشاورز بوروندی(یکی; از کشور ه;;ای آفریق;;ایی)‪  ‬و تض;;مین‪ ‬‬
‫بهره برداری; محصوالت منابع مورد نیاز برای تامین غذا های حاوی انرژی و پروتئین کافی در‬
‫خانواده ه;;ا را بررس;ی; کردن;;د ‪ .‬محقق;;ان ب;;ا اس;;تفاده‪  ‬از پرسش;;نامه ‪  ‬و اس;;تفاده از‪  ‬داده هایک;;ه از‬
‫سطح‪  ‬خانواده ها جمع آوری شده و چهار مدل توسعه داده شده که هر کدام نشان دهنده ی;;ک ن;;وع‬
‫مزرعه متفاوت است که داده های سال ‪ 2007‬با سال ‪ 2012‬مقایس;;ه گردی;د; در نتیج;;ه بای;;د زمین‬
‫های بزرگ و زمین های متوسط که تولیدات محصوالت; شان کمتر است باید محصوالتی استفاده‬
‫گردد که برتری زیادی دارند و حاصل دهی آن زیاد است و تجارت محصول; میتوان;;د به;;ره وری‬
‫محصول را بهبود; بخشیده و برای این کار باید کارگران اضافی‪  ‬استخدام; گردد‬
‫(دیوید اکوتو‪ ،‬ساموئل‪) 2016 ،‬در تحقیقی تحت عنوان ویژه گی های تنوع غ;;ذایی خ;;انواده ه;;ای‬
‫ش;هری و تجزی;ه و تحلیل‪  ‬ام;نیت غ;ذایی در آک;را (پ;ایتخت کش;ور آفریق;ایی; غن;ا) ‪ ‬ک;ه درم;ورد;‪ ‬‬
‫بررسی امنیت غذایی و ارزیابی آن در محی;;ط ش;;هری; ب;;وده محقق;;ان ب;;ا اس;;تفاده از داده هایک;;ه از‬
‫‪ 452‬خانواده در دور دوم مطالعه‪  ‬انیس;;توت منطق;;ه ای مطالع;;ات جمعیت درب;;اره فق;;ر و س;;المت‬
‫شهری استفاده کردند و تجزیه و تحلیل بر اساس دو متغیره و چند متغیره انجام ش;;ده درنتیج;;ه این‬
‫تحقیق دریافتند; که تنوع غذایی باالیی در جوام;;ع آک;;راه وج;;ود; داش;;ته ام;;ا غ;;ذاهای غ;;نی از م;;واد‬
‫‪6|Page‬‬

‫مغذی ها مانند(پروتئین‪ ،‬کاربوهیدریت ‪،‬چربی ها) ‪،‬میوه ها‪ ،‬محصوالت لبنی مصرف کم وجود‪ ‬‬
‫دارد‪.‬‬
‫( ‪ 2020‬مارکا نتونیو‪  ،‬فدریکا; دی )در تحقیقی تحت عنوان تنوع غذایی و امنیت غذایی در کمپ‬
‫مهاجرین سومالی تحقیق کردند چون سوءتغذیه و ناامنی غذایی از چ;;الش ه;;ای اص;;لی س;;ومالی;‬
‫است‪  ‬محقق;;ان ب;;ا اس;;تفاده از نظ;;ر س;;نجی مقطعی در‪ 11‬اردوگ;;اه آورگ;;ان داخلی در س;;ومالی; در‬
‫‪ 2014‬و ‪ 2015‬انجام گردید‪  ‬در مجموع ‪ 3188‬کودک ‪6‬ت;;ا ‪ 23‬ماه;;ه م ب;;ا اس;;تفاده از پرسش;;نامه‬
‫مورد رژیم غذایی کودکان بررسی صورت; گرفت‪  ‬برای شناسایی; عوامل مرتبط ب;ا تن;وع غ;ذایی‬
‫کودکان از رگرسیون لجستیک چند متغیره استفاده شد‪.‬در نتیجه دریافتند حدود ‪ 15‬درصد; از بیجا‬
‫شدگان کمپ به حداقل تنوع غ;;ذایی رس;;یدند‪ ;.‬و ب;;رای بهب;;ود; تن;;وع غ;;ذایی کودک;;ان در کمپ ه;;ای‬
‫آوارگان داخلی مالحظات امنیت غذایی باید بطور گسترده صورت گرفته ک;ه ش;امل برنام;ه ه;ای‬
‫توانمند سازی زنان و آموزش تغذیه بوده که کودکان را هدف قرار دهد و از خ;;انواده ه;;ا حم;;ایت‬
‫کنند‪(.‬ایویکا پتریکوا;‪ )2013‬درتحقیقی تحت عنوان تقویت امنیت غ;;ذایی از طری;;ق سیاس;;ت ه;;ای‬
‫کشاورزی بوده بررسی سیاست های مهم کشاورزی; در‪  ‬توزیع; زمین‪  ،‬تولید غذای داخلی‪  ‬ب;;رای‬
‫بهبود امنیت غذایی در کشور; های در حال توسعه است را مورد; بررسی قرار; دادند و محققان ب;;ا‬
‫استفاده از روش‪  ‬تجزیه و تحلیل داده های تلفیقی ‪ 58‬کشور; در حال توسعه بین سالهای ‪ 1990‬ت;;ا‬
‫‪ 2009‬استفاده و از طریق مدل ‪ OLS‬و ‪ GMM‬استفاده گردید و داده ها را فق;;ط ب;;رای ‪ 58‬کش;;ور‬
‫درحال توسعه تجزیه و تحلیل ب;;ا اس;;تفاده از نمون;;ه ه;;ای آم;;اری ب;;وده در نتیج;;ه ب;;ه این موض;;وع‬
‫رسیدند که‪  ‬توزیع; مساوی زمین‪  ،‬تولید غذای داخلی ب;;االتر بیش;تر; ب;ر ام;نیت غ;ذایی ت;;اثیر مثبت‬
‫دارند ‪ .‬و بهب;ود; توزی;ع زمین از طری;ق اص;الحات اراض;ی ‪ ،‬اف;زایش س;طح تولی;د م;واد غ;ذایی‬
‫داخلی به هزینه محصوالت; غیر قابل مصرف و آزاد سازی; تجارت ب;;ه ش;;یوه تنظیم ش;;ده میتوان;;د‬
‫ب;;رای کش;;ور ه;;ای در ح;;ال توس;;عه ب;;رای تق;;ویت ام;;نیت غ;;ذایی کم;;ک کن;;د‪ ( .‬عل;;یزاده محم;;د‬
‫‪)2022‬در تحقیقی تحت عن;;وان ارزی;;ابی س;;طح ن;;اامنی غ;;ذایی در بین بیم;;اران س;;رطانی تحت‬
‫درمان‪  ‬در جوامع کم در آمد را بررسی کردند; و تعین سطح ناامنی غذایی با استفاده از وی;;ژه گی‬
‫های اجتم;اعی و اقتص;ادی مرتب;ط; در بیم;اران س;رطانی; م;ورد مطالع;ه ق;رار گرفت;ه محقق;ان ب;ا‬
‫استفاده‪  ‬از پرسشنامه هایکه بروی;‪ 240  ‬بیمار سرطانی; در ایران انجام گردی;;د و این‪  ‬پرسش;;نامه‬
‫های امنیت غذایی وزارت کشاورزی با ‪ 18‬ماده و ‪ 18‬ماده ‪ USDA‬ایالت متحده و ارزیابی ه;;ای‬
‫عمومی‪  ‬اجتماعی و اقتصادی; وضعیت امنیت غذایی بررس;;ی گردی ;د; در نتیح;;ه محقق;;ان دریافتند‪ ‬‬
‫ناامنی غذایی در قالب گرسنگی; ‪ 25.4‬درص;د; ودر ق;الب گرس;نگی; پنه;ان ‪ 525‬درص;;د ب;;ود تنه;ا‬
‫‪ 22.1‬درصد از بیم;اران از ام;;نیت غ;ذایی ب;ر خ;وردار بودن;;د‪ .‬و س;ن س;ال فرزن;;د زی;;ر ‪ 18‬ب;;او‬
‫ضعیت اقتصادی ‪ ،‬سال‪ ،‬سطح تحصیل سرپرست خانواده ها رابطه آماری معنی داری ب;;ا ام;;نیت‬
‫غذایی داشتند ‪ .‬بیماران سرطانی; ن;رخ ب;االی از ن;;اامنی غ;ذایی دارن;د ب;;ا توج;;ه ب;ه اهمیت ام;;نیت‬
‫غذایی برای درمان موثر سرطان توجه نظام سالمت به این موض;;وع ب;;ه وی;ژه از س;;وی سیاس;ت‬
‫گذاران ضروری به نظر می رسد‬
‫(‪   2022‬ح;;زوان حی;;نی‪ ،‬و همک;;اران )در تحقیقی تحت عن;;وان اینک;;ه آی;;ا بیک;;اری ب;;ر ن;;ابرابری‬
‫درآمد و امنیت غذایی در ‪ 143‬اقتصاد پیشرفته و در حال توس;;عه از س;ال ‪ 2000‬ت;;ا ‪ 2019‬ت;;أثیر‬
‫می گذارد یا خیر‪ .‬و تاثیرات منفی نابرابری درآمدی; که امنیت غذایی را تضعیف; میکند‪  ‬را مورد;‬
‫‪7|Page‬‬

‫بررسی قرار; دادند محققان با استفاده از یک شاخص قوی;‪  ‬ام;;نیت غ;;ذایی ب;;ا اس;;تفاده از رویک;;رد‬
‫ح;;داقل مربع;;ات تعمیم یافت;;ه تخمین می زنن;;د‪ .‬س;;پس روش تعمیم یافت;;ه سیس;;تم; ب;;رای تخمین م;;دل‬
‫استفاده می کنند در نتیجه دریافتند که نابرابری; درآمدی رابطه منفی و معناداری با ام;;نیت غ;;ذایی‬
‫در کشور; های درحال توسعه دارند ‪ .‬و‪  ‬نتایج بین اقتصادهای پیشرفته و در حال توس;;عه متف;;اوت‬
‫است‪  .‬جایی که سطوح باالی بیکاری; اثرات نامطلوب نابرابری درآمد بر امنیت غذایی را تش;;دید‬
‫می کند‪ .‬این برای اقتصادهای; پیشرفته تاثیر زیادی ندارد‬
‫( لورن ه;;انتر‪،‬س;;ارا گریتس;;ن ‪)2022‬در تحقیقی تحت عن;;وان اینکه‪  ‬چ;;را ام;;نیت غ;;ذایی بع;;د از‪ ‬‬
‫رویداد های‪  ‬بحرانی مانند حوادث طبیعی‪ ،‬بحران مالی یا بیماری های‪  ‬همه گ;;یر در کش;;ورهای;‬
‫ب;;ا درآم;;د ب;;اال دارند‪  ‬تغ;;یر میکن;;دمحققان ب;;ا اس;;تفاده از روش ‪ ‬تحقیق;;ات اولی;;ه در م;;ورد ت;;أثیر‬
‫همه‌گیری; ‪   COVID-19‬با بحران های سایر کشور های که درآمد باال دارند‪   ‬در سراسر جه;;ان‪ ‬‬
‫مانن;;د طوف;;ان و بح;;ران م;;الی مقایس;;ه گردی ;د; ‪ .‬ب;;ا اس;;تفاده از داده الک;;ترونیکی‪  ‬اگس;;ت ‪ 2020‬‬
‫معلومات‪ 2000  ‬تا ‪ 50‬نشریه مرتبط را ب;;ه دس;;ت آورد ک;;ه در تحلی;;ل موض;;وعی; کیفی گنجانی;;ده‬
‫شدند‪.‬نتایج بدست آمده حاصل ازین تحقیق نشان داد حوادث بحران دسترسی; به غذا را دشوارتر;‬
‫ک;;رده و منج;;ر ب;;ه اف;;زایش ن;;اامنی غ;;ذایی ‪( ‬ناونی;;دی چیک;;ارا ‪) 2019‬در تحقیقی تحت عن;;وان‬
‫بررسی پتانسیل; غذایی نبات سورگوم در ف;;رآوری; م;;واد غ;;ذایی ب;;رای ام;;نیت غ;;ذایی ‪ ‬و بررس;ی;‬
‫فوای ;د; آن ب;;ر س;;المتی پرداختن;;د‪ .‬محقق;;ان ب;;ا اس;;تفاده از مق;;االت معت;;بر‪Web of Science،  ‬‬
‫‪  Google Scholar، Scopus‬برای بدست اوردن ارزش غذایی گیاه سورگوم;‪ 91  ‬منبع علمی‬
‫را پس از مرتب‌سازی; و طبقه‌بندی بر اساس معیاره;;ای مختلف;;ه آن‪  ‬را بررس;;ی کردن;;د نت;;ایج ب;;ر‬
‫اس;;اس مق;;االت بدس;;ت آم;;ده ف;;رآوری س;;ورگوم از طری;;ق روش‌ه;;ای; مختل;;ف‪ ،‬از جمل;;ه آس;;یاب‪،‬‬
‫مالت‌سازی‪ ،‬تخمیر و بالنچینگ‪ ،‬ترکیبات فعال زیستی; و همچنین فواید س;;المتی س;;ورگوم م;;ورد‬
‫بحث قرار گرفت‬
‫(ماریا کارولینا کویس;تا; ‪)2017‬در تحقیقی تحت عن;وان اس;تفاده ق;ارچ ب;ه عن;وان ی;ک اس;تراتژی;‬
‫برای کاهش ناامنی غذایی در کلمبیا و هدف آن‪  ‬پرداختن به موضوع امنیت غ;;ذایی و نقش آن در‬
‫گنجاندن قارچ ه;;ای خ;;وراکی و دارویی; در رژیم; غ;;ذایی جمعیت ه;;ای آس;;یب پ;;ذیر تغذی;;ه ای در‬
‫کلمبیا بود محققان با استفاده از مقاالت زیادی‪  ‬برای توس;;عه این مقال;ه انج;;ام گردی;د ب;;ا توج;;ه ب;ه‬
‫نتایج این بررسی برای تبدیل قارچ‌ه;;ای خ;;وراکی ب;;ه ی;;ک ج;;ایگزین مناس;;ب در فرهن;;گ غ;;ذایی‬
‫کلمبیا تدوین استراتژی‌ها و برنامه‌های آموزش;ی; ب;رای ام;نیت غ;ذایی‪ ،‬انج;ام تحقیق;ات ک;اربردی;‬
‫برای ارزیابی گنجاندن قارچ در فرهنگ غذایی کلمبیا ضروری; اس;;ت‪ .‬جوام;;ع فوای;د; این غ;;ذا را‬
‫در نظ;;ر بگیرن;;د‪ ;.‬این ام;;ر مس;;تلزم ارتق;;ای خ;;واص ق;;ارچ و در نظ;;ر گ;;رفتن س;;هم تغ;;ذیه‌ای و ی;;ا‬
‫دارویی آن است‪.‬‬
‫‪1394‬شیدا رستگاری هنبری; و همکاران )در تحقیقی تحت عنوان نقش ب;;ازار ه;;ای نوظه;;ور; در‬
‫امنیت غذایی محققان امنیت غذایی را از سال ‪ 1975‬بررس;;ی کردن;د; و چه;;ار بع;;د ام;;نیت غ;;ذایی‬
‫جهانی را تشریح می کند‪ .‬محققان‪  ‬رابطه بین بحران جهانی غذا و امنیت غذایی و اهمیت برزیل‪،‬‬
‫روسیه‪ ،‬هند‪ ،‬چین و آفریقای جنوبی; را به عنوان بازارهای نوظهور بررسی; کردن;د‪.‬نت;ایج بدس;;ت‬
‫آمده تحقیق برای دستیابی; به امنیت غذایی توسط; جهان باید کشورها و س;;ازمان ه;;ای بین المللی‪ ،‬‬
‫‪8|Page‬‬

‫نهادها و دولت ها انکشاف یافت;;ه ب;;رای کش;;ور ه;;ای‪  ‬در ح;;ال توس;;عه در ایج;;اد زیرس;;اخت ه;;ای‬
‫مناسب‪ ،‬فراهم کردن فرصت های درآمدی بهتر و کاهش محدودیت های مالی کمک می کند‪.‬‬
‫(رحیمی مق;;دم س;;جاد و همک;;اران‪) 2020‬در تحقیقی‪  ‬تحت عن;;وانی‪  ‬وض;;عیت ام;;نیت غ;;ذایی در‬
‫شهرستان پلدختر را بررسی کردند‪  ‬برای دستیابی; پای;;دار ب;;ه ام;;نیت غ;;ذایی‪ ,‬ان;;دازه گ;;یری آن در‬
‫سطح خانواده ضرورت; دارد‪ .‬محقق;;ان ب;;ا اس;;تفاده از روش پرسش;;نامه در‪ 200  ‬خ;;انواده ش;;هری‬
‫وروستایی را بررسی کردند نتایج‌برست آمده ناامنی غذایی در این بررسی ‪ 70.5‬درصد است که‬
‫در خانواده ه;ای روس;تایی; بیش;تر از خ;انواده ه;ای ش;هری ب;ود‪ .‬نت;ایج همچ;نین نش;ان داد ک;ه ب;ا‬
‫افزایش درآمد خانوادها ناامنی غ;;ذایی ک;;اهش و ب;;ا اف;;زایش ش;;مار; اف;;راد خ;;انواده ن;;اامنی غ;;ذایی‬
‫افزایش یافته است‪.‬‬

‫‪.2.1‬کشور های متاثر از نظر امنیت غذایی‬

‫شامل بحران امنیت غذایی در یمن‬
‫یمن یک کشور; ناامن غذایی است‪ .‬برای چن;;دین ده;;ه‪ ،‬تولی;د; م;;واد غ;;ذایی داخلی ک;;اهش یافت;;ه و‬
‫واردات مواد غذایی افزایش یافته است‪ .‬درگیری; و بحران اقتصادی‪ ،‬ت;;امین م;;الی این واردات را‬
‫برای یمن بسیار دشوارتر; کرده است‪ .‬وابستگی; به واردات مواد غذایی با هر انتقال افزایش یافت;;ه‬
‫است و این وابستگی; ناامنی غذایی را عمیق تر کرده است‪ .‬از زم;;ان آغ;;از درگ;;یری‪ ،‬مح;;دودیت‬
‫های واردات و بحران ارز در سیستم های مالی پراکنده و کم منابع یمن‪ ،‬نا امنی غذایی را تش;;دید‬
‫کرده است‪ .‬بخش خصوصی; رسمی یمن‪ ،‬تحت سلطه چند شرکت بزرگ‪ ،‬با نخبگان دولتی متح;;د‬
‫شده و بر تجارت واردات متمرکز شده است‪ .‬اقتصاد; مصرفی; که واردکنن;;دگان ب;;زرگ ب;;ه وج;;ود‬
‫آورده اند با کاهش تولید کشاورزی; گره خورده است‪ :‬بخش خصوصی; رسمی تق;;ریب اً هیچ چ;;یز‬
‫در کشاورزی; سرمایه گذاری نمی کند‪.‬‬
‫‪ 16.2‬میلیون نفر در معرض ناامنی غذایی هستند ‪ 1.1‬میلیونزن و کودک زیر ‪ 5‬سال هر ماه از‬
‫برنامه جهانی غذا کمک غذایی دری;افت; می کنن;د ‪ 24‬میلی;وننفر در س;ال ‪ 2020‬ب;ه کم;ک ه;ای‬
‫بشردوستانه نیاز دارند سطح فعلی گرسنگی; در یمن بی سابقه است و برای میلیون ها نفر ش;;ریط‬
‫بسیار سختی به وجود آمده است‪.‬نرخ سوء تغذیه میان کودکان یمنی یکی از باالترین ها در جهان‬
‫است و وضعیت; تغذیه هر لحظه در حال بدتر شدن است‪ .‬نظرسنجی; های اخ;;یرا نش;;ان داده اس;;ت‬
‫که تقریبا یک سوم خانواده ها در رژیم غذایی خود شکاف عمیقی دارند و تقریبا هرگ;;ز غ;;ذاهایی‬
‫مانند حبوبات‪ ،‬سبزیجات‪ ،‬میوه‪ ،‬محصوالت; لبنی یا گوشت مصرف; نمی کنند‪.‬‬
‫نرخ سوء تغذیه در زنان و کودکان یمنی همچنان در باالترین سطح در جهان است‬
‫‪www. wfp .org‬در ماه مارس‪ ،‬سازمان ملل متحد گزارش داد که بیش از ‪ 17.4‬میلیون یمنی‬
‫در ناامنی غذایی قرار دارند‪ .‬انتظار; میرود ‪ 1.6WFP‬میلی;;ون نف;;ر دیگ;;ر در م;;اه ه;;ای آین;;ده در‬
‫سطح اضطراری گرسنگی; قرار گیرند‪ .‬برنامه جهانی غذا گزارش می ده;;د ک;;ه نیمی از کودک;;ان‬
‫زیر پنج سال با سوء تغذیه مواجه هستند‪.‬‬
‫‪9|Page‬‬

‫بحران غذایی یمن نتیجه مس;;تقیم و س;;اخته دس;;ت بش;;ر جن;;گ داخلی هفت س;;اله اس;;ت ‪80‬‬
‫درصد از مردم یمنی زیر خط فقر زندگی می کنند‪ .‬سقوط درآمدها; و افزایش قیمت ها‪ ،‬غذا را از‬
‫دسترس بسیاری; از یمنی ها خ;;ارج ک;;رده اس;;ت اگ;;ر درگ;;یری; در یمن ادام;;ه یاب;;د و درگ;;یری; در‬
‫جامعه بزرگ جهانی ادامه یابد‪ ،‬آنگاه یمن از ناامنی غذایی حتی بیشتر رنج خواهد برد‪ .‬تالش ه;;ا‬
‫ناموفق; نبوده است‪ ،‬اما کافی; نبوده است‪ .‬سازمان ملل متح;;د یمن را یکی از ب;;دترین بح;;ران ه;;ای‬
‫بشردوستانه در جهان نامیده است‪ .‬جسیکا داف;;نی ‪ 2020‬کمی;;ابی گن;;دم در جه;;ان‪ ،‬بح;;ران غ;;ذا در‬
‫یمن را تشدید می کندبا توقف; صادرات گندم روسیه‪ ،‬اوکراین و هند که تامین کنندگان اصلی گندم‬
‫یمن بودند و نیز افزایش شدید قیمت ها‪ ،‬میلیون ه;;ا نف;;ر در این کش;;ور در آس;;تانه قحطی و تش;;دید‬
‫بحران گرسنگی; قرار گرفتند;‬
‫‪2022www.farsnews.ir‬‬

‫‪.2.1.1‬بحران امنیت غذایی در فلسطین‬

‫مهم ترین عوامل تهدید کننده در این کشور اشغال‪ ،‬محاص;;ره‪ ،‬تخ;;ریب تونله;;ا و اختالف;;ات داخلی‬
‫باعث شده که امنیت غذایی در فلسطین به خصوص در نوار غزه به چالش بیافت ;د; و بیش از ی;;ک‬
‫میلی;;ون و ششص;;د ه;;زار نف;;ر از فق;;دان ام;;نیت غ;;ذایی در ن;;وار غ;;زه رنج میبرن;;د‪qosna.com .‬‬
‫‪ ))1392‬سازمان ملل متحد در باره تشدید بحران غذایی فلسطینی ها ابراز نگرانی; کرده چونک;;ه‬
‫یک سوم‌فلسطینی; ها امنیت غذایی ندارند; و احتمال افزایش این آمار وجود; دارد ‪.‬‬
‫برنامه جهانی غ;;ذا و آژانس ام;;داد و کاری;;ابی; آوارگ;;ان فلس;;طینی س;;ازمان مل;;ل متح;;د )آن;;روا(ب;;ه‬
‫ص;ورت مش;ترک م;واد غ;ذایی را بین آواره گ;ان فلس;طینی; توزی;ع می کنند‪ .‬اف;زایش قیمت م;واد‬
‫غذایی و کاهش دستمزدها; به این معنی است ک;;ه ی;;ک میلی;;ون و ‪ 600‬ه;;زار فلس;;طینی نمی دانن;;د‬
‫چگونه بای;د وع;ده غ;ذایی بع;دی خ;ود را ت;أمین کنند‪ .‬و ‪ 600‬ه;زار فلس;طینی یع;نی ‪ 34‬درص;د‬
‫خانواده های فلسطینی; از نبود امنیت غذایی رنج می بردند(‪ 2022 .‬ارتارین کازن )‬

‫‪.2.1.2‬بحران امنیت غذایی در افغانستان‬

‫نبود امنیت غذایی سبب اف;زایش بیم;اری س;وءتغذیه می;ان کودک;ان در افغانس;تان ش;ده اس;ت علت‬
‫اساسی مبتال شدن کودکان و مادران به سوءتغذیه ام;;نیت غ;;ذایی در کش;;ور است‪.‬این در حالیس;;ت‬
‫که بیشتر; مواد غذایی از فراورده های زمین های زراعتی به دست می آید و دهقانان همه ساله با‬
‫کشت گندم‪ ،‬حبوبات و سبزی ه;;ای مختل;;ف محص;والت; ش;ان را پس از حاص;;ل گ;یری ب;ه ب;;ازار‬
‫عرضه می کنند‪.‬شماری; از دهقانان شکایت دارند که به دلیل خشکسالی سال های اخ;;یر‪ ،‬زراعت‬
‫شان صدمه دیده و حاصالت شان هم کاهش یافت;;ه است‪) azadiradio.com 2022‬ی;;ک کش;;ور‬
‫زمانی وابس;;ته ب;ه کم;;ک ه;;ای خ;;ارجی تلقی می ش;;ود ک;;ه بیش از ‪ ۱۰‬درص;د; از تولی;;د ناخ;;الص‬
‫داخلی آن توسط; کمک های خارجی ت;امین ش;ود‪ .‬ب;ه گفت;ه بان;ک جه;انی‪ ،‬ت;امین کنن;ده ح;دود ‪۴۰‬‬
‫درصد از تولی;;د ناخ;;الص داخلی افغانس;;تان کم;;ک ه;;ای بین المللی ب;;وده اس;;ت‪.‬بح;;ران غ;;ذایی در‬
‫افغانستان با کمبود; آب و خشکسالی شدید همراه شده است‬
‫‪10 | P a g e‬‬

‫‪ BBC.com 2022‬بیش از ‪ ۴۵‬درصد نفوس کشور از نبود; امنیت غذایی رنج برده و به غذای‬
‫کافی در دسترس ندارند‪ 5‬درصد نفوس کامال فقیر یا زیرخط; فقر قرار دارند‪ ۱٫۱ .‬میلیون طف;;ل‬
‫با سؤ تغذی حاد مواجه همچنان ‪ ۴۵‬است افغانستان در میان ‪ ۱۸۸‬کشور جهان از لحاظ شاخص‬
‫انکشاف بشری در رده ‪ ۱۶۸‬قرار; دارد‪ .‬همینگونه بیش از ‪ ۴۰٫۹‬درصد اطفال کمتر از پنج سال‬
‫از قد کوتاهی ناشی از نبود امنیت غذایی و سؤ تغذی;ه رنج می برند‪ .‬فق;دان ویت;امین دی کمخ;ونی;‬
‫کلسیم وسایر ویتامین ها در میان مادران خیلی بلند است افزایش نفوس‪ ،‬سیستم; ض;;عیف; م;;دیریت‬
‫آب‪ ،‬فقر و وابستگی بیش از حد به کم;ک ه;;ای جامع;;ه جه;انی مه;;اجرت ه;ا ب;ه اث;ر منازع;ات و‬
‫خطرهای طبیعی; و خشکسالی تقاضای; بیشتر از عرصه؛ گرسنگی و بیماری را سبب ش;;ده است‪.‬‬
‫در حالیکه امنیت غذایی به سطح فردی‪ ،‬خانوادگی‪ ،‬ملی‪ ،‬منطقوی و جه;;انی وق;;تی ب;;ر آورده می‬
‫شود که همه مردم در تمام اوقات دسترسی; فزیکی و اقتصادی; به غذایی کافی و مصئون و مغذی‬
‫داشته باشند تا ضرورت ها برای ی;ک زن;دگی فع;ال و ص;حتمند را ب;ر آورده س;ازد(‪.‬س;ید ش;مس‬
‫الدین ‪)2019‬‬

‫‪.2.1.3‬رسیدگی به تهدیدات فرآیند امنیت غذایی افریقا‬

‫آفریقا تنها منطقه ای در جهان است که تعداد گرسنگان آن همچنان رو به افزایش خواهد ب;;ود و‬
‫تعداد کودکان مبتال به سوءتغذیه ن;;یز زی;;اد اس;;ت بیش;;ترین تع;;داد گرس;;نه ه;;ا در جن;;وب ص;;حرای;‬
‫آفریقا زندگی می کنند و مهم ترین عوام;ل تهدی;د کنن;;ده ام;نیت غ;ذایی در افریق;;ا خشکس;الی; ه;ای‬
‫م;;داوم اس;;ت‪ .‬ب;;ر اس;;اس گ;;زارش س;;ال ‪ 2022‬در ب;;اره بح;;ران غ;;ذایی ح;;داقل ی;;ک نف;;ر از پنج‬
‫افریقایی گرسنه اند‪) .) worldbank.org‬این قاره یک سوم گرسنگان جه;;ان را تش;;کیل می ده;;د‬
‫و این ش;;اخص در س;;ال ه;;ای اخ;;یر رون;;د ص;;عودی; را نش;;ان می دهد‪ .‬در عین ح;;ال‪ ،‬بخش قاب;;ل‬
‫توجهی از مردم از چاقی رنج می برند (لیلیا رونکو‪)2022 ،‬‬

‫‪.2.1.4‬امنیت‪ Z‬غذایی در نیجریه‪Z‬‬

‫زم;;انی می گوین;;د ام;;نیت غ;;ذایی وج;;ود; دارد ک;;ه هرکس ;ی; عل;;یرغم ن;;ژاد‪ ،‬عقی;;ده‪ ،‬و م;;وقعیت‬
‫جغرافیایی; خود در هر مقطع زمانی به خوبی به غ;;ذای س;;الم‪ ،‬مغ;;ذی و مطل;;وب دسترس;;ی داش;;ته‬
‫باشد‪ .‬این در واق;;ع در نیجری;;ه قابل دس;;تیابی نب;;وده اس;;ت زی;;را هن;;وز تع;;داد زی;;ادی از م;;ردم ب;;ه‬
‫غذاهای سالم دسترسی; ندارند‪.‬علل ریشه ای که عبارتند از‪:‬‬
‫عدم دسترسی; به فناوری; هایی که تولیدات را بهبود می بخشد‪ ،‬تغییرات آب و هوایی‪ ،‬ش;;یوه ه;;ای‬
‫مدیریت ض;عیف; خ;اک‪ ،‬ش;ورش ه;;ا‪ ،‬مش;کالت حم;ل و نق;ل‪ ،‬فق;;ر‪ ،‬ممن;وعیت واردات خ;ارجی‪،‬‬
‫تکنیک های ضعیف; کنترل آفات‪ ،‬تامین آب ناکافی‪ ،‬شیوع بیماری‪ ،‬هدر رفتن مواد غذایی و نبود‬
‫امکانات نگهداری; کافی‪ .‬برای حل مشکل ناامنی غذایی در نیجریه‪ ،‬نوآوری ه;;ای ام;;نیت غ;;ذایی‬
‫پای;;دار مانن;;د آئروپونی;;ک‪ ،‬آکواپونی;;ک‪ ،‬هی;;دروپونیک‪ ،‬کش;;ت ب;;افت‪ ،‬اص;;الح انتخ;;ابی‪ ،‬مهندس;;ی‬
‫ژنتی;;;ک‪ ،‬ب;;;ذر مس;;;تقیم و تق;;;ویت زیس;;;تی بای;;;د شناس;;;ایی و اج;;;را شد‪Olumkem.O 2021.‬‬
‫‪11 | P a g e‬‬

‫‪))kehinde‬میلیون مردم در شمال شرقی; نیجری;;ه از نظ;;ر غ;;ذایی ن;;اامن هس;;تند ‪% 70‬م;;ردم در‬
‫سراسر کشور; زیر خط فقر ‪ 8.4‬زندگی می کنندباالی ‪ 3‬میلیونافراد; آواره داخلی در ای;;الت ه;;ای‬
‫بورنو‪ ،‬یوبه و آداماوا‬
‫نیجریه با بیش از ‪ 200‬میلیون نفر پرجمعیت ترین کشور; آفریقا و هفتمین کشور در جه;ان است‪.‬‬
‫نرخ رشد‪ .‬ساالنه جمعیت تقریب اً ‪ 2.7‬درصد; اس;;ت و بیش از نیمی از آنه;;ا زی;;ر ‪ 30‬س;;ال س;;ن‬
‫دارند ‪ 4‬روشی که بر امنیت غذایی تأثیر می گذارد در نیجریه ‪ 1‬در دسترس بودن غذا ‪ .3‬استفاده‬
‫از غذا ‪ .4‬ثبات غذا ( ‪Adaku Jane Echendu 2022‬‬

‫‪.2.1.5‬امنیت‪ Z‬غذایی در سومالیا‬

‫در سومالی; رقابت برای نجات جان انسان ها چون بحران آب و هوا و درگیری باعث گرس;;نگی‬
‫می شود خشکسالی; در سومالی; بحران آب و هوا و درگیری ب;;اعث گرس;;نگی; میش;;ود اف;;زایش بی‬
‫سابقه برنامه جهانی غذا مستلزم; بودجه برای ادامه تا سال ‪ 2023‬است ب;;ا قحطی; پیش بی;;نی ش;;ده‬
‫در بایدوآ; و برهاکابا‪ ،‬در منطقه خلیج این کشور‪ ،‬در ماه های آینده ‪ -‬س;;ومالی یکی از کش;;ورهای;‬
‫شاخه افریقا است که از بدترین خشکسالی خود در ‪ 40‬سال گذشته رنج میبرد با این حال‪" ،‬س;;وء‬
‫تغذیه به طور تصاعدی در حال افزایش است‪ ،‬میزان مرگ و میر نیز ب;;ه ط;;ور قاب;;ل ت;;وجهی; در‬
‫حال افزایش است‪) WFP.org 2022(.‬‬
‫‪12 | P a g e‬‬

‫فصل سوم‬
‫‪.3‬مواد و روش تحقیق‬
‫در این تحقیق به بررسی عوامل کلیدی تهدید کننده امنیت غذایی پرداخته شده برای جمع آوری‬
‫اطالعات مرتبط به موضوع; افزایش اسنتادی استفاده شده است که با استفاده از مقاالت علمی‬
‫مجالت مفید و علمی‪ ،‬کتب و سایت های مفید انترنتی اطالعات جمع آوری; گردیده و بعد از‬
‫تجزیه و تحلیل اطالعات نتایج آن در این مجموعه علمی تبارز داده شده است‪.‬‬
‫موانع مشکالت تحقیق از آنجمله میتوان به نبود; کتاب خانه و منابع کافی مرتبط; به موضوع‬
‫نامبرد‪.‬‬

‫فصل چهارم‌‬
‫‪.4‬یافته های نتایج تحقیق‬
‫‪.4.1‬عوامل تهدید کننده امنیت غذایی‬
‫شامل فلزات سنگین ‪ ،‬جنگ ‪،‬فقر‪،‬کود کیمیاوی‪  ،‬آفت کش‪،‬ض;;ایعات موادغ;;ذایی‪ ،‬رش;;د جمعیت ‪،‬‬
‫کوید ‪ ،19‬سیالب‪،‬خشکسالی‪،‬ضایعات; کشاورزی‪ ;،‬نوسانات اقتصادی‪ ;,‬تغیرات اقلیمی و مهم;;ترین‬
‫آن شامل‬
‫‪13 | P a g e‬‬

‫‪.4.1.1‬فلزات سنگین‬
‫فلزات سنگین که از طریق هوا ‪ ،‬آب‪  ،‬و مصرف از طریق زنجیره غذایی ایجاد میگردد‪ .‬فل;;زات‬
‫سنگین سبب تجمع این عناصر; در نباتات و زنجیره غذایی یکی از مشکالت عمده محی;;ط زیس;;ت‬
‫و امنیت غ;ذایی محس;;وب میگ;;ردد ‪.‬فل;;زات س;;نگین فع;;الیت ه;;ای فیزیولوژی;;ک نبات;;ات را مخت;;ل‬
‫ساخته و سبب کندی رشد آن ها شده و کاهش تولید محصول را درپی خواهد داشت غلظت ب;;االی‬
‫فلزات سنگین روی کلورفیل‪ ،‬ترکیب ضیایی‪ ،‬ومت;;ابولیزم نبات;;ات ت;;اثیر منفی دارد و ب;;اعث زرد‬
‫ش;;;دن رنگ‌ب;;;رگ ‪،‬م;;;ردن انس;;;اج ب;;;رگ ‪،‬از دس;;;ت دادن ش;;;ادابیت و اختالل در فع;;;الیت ه;;;ای‬
‫فوتوسنتیزی برگ در نتیحه موجب پیری زودرس و نرگ نب;;ات میگ;;ردد تم;;ام این ت;;اثیرات منفی‬
‫در انس;;اج و حج;رات نب;;ات بوس;یله حض;;ور فل;;زات س;;نگین در خ;اک ه;;ای زراع;;تی و ج;;ذب آن‬
‫بوسیله نباتات بوجود; می آید‪ .‬این آلودگی; ها از طریق; آلودگی محیط زیستی به دلیل فعالیت ه;;ای‬
‫مختلف انسانی مثل استفاده از کود های کیمی;;اوی‪ ،‬مع;;دن ک;;اری‪ ،‬ان;;رژی; و س;;وخت و هم چن;;ان‬
‫فعالیت های زراعتی خاک را آلوده ساخته و برای کشت نامناسب میسازد ‪( .‬پوهندوی; عین ال;;دین‬
‫نوری ‪ ) 1398‬فلزات سنگین میتواند به متابولی;ک انس;ان ت;اثیر بگ;ذارد ک;ه منج;ر ب;ه ع;وارض‬
‫باالی در کشور; ه;;ای در ح;;ال توس;;عه میش;;ود‪ .‬م;;واد غ;;ذایی در نتیج;;ه همین فع;;الیت ه;;ای محی;;ط‬
‫زیستی و زراعتی که از طریق افت کش ها که منجر به ج;;ذب س;طح ب;االی این عناص;;ر س;;می و‬
‫فلزی‪  ‬تجمع آن میگردد‪ (.‬آن;;انی آنت;;ونی و همک;;اران )غلظت کم فل;;زات س;;نگین توس;ط; گیاه;;ان و‬
‫تجمع متعاقب آن در طول زنجیره غ;;ذایی ی;ک تهدی;;د ج;دی ب;;رای س;;المت انس;;ان ه;;ا و حیوان;;ات‬
‫است‪ ( .‬جیوان سینگ ‪)2011‬طبق گفته های س;;ازمان غ;;ذا و داروی; آمریک;;ا رایج ت;;رین فل;;زات‬
‫سنگین در مواد غذایی شامل سرب ‪ ،‬جیوه‪  ،‬کادمیوم‪ ،‬ارسینک استند‪ .‬ماهی‪  ،‬ب;;رنج و آبمی;;وه ه;;ا‬
‫مستعد ترین مواد غذایی آلوده به فلزات سنگین است‪ .‬فلزات سنگین در بدن تجزیه نشده در ب;;افت‬
‫‪14 | P a g e‬‬

‫بدن از جمله مغز انباشته شده و اثرات مخربی; برجا میگذارد;‪  ‬برنج از جمل;;ه م;;واد غ;;ذایی‪  ‬عم;;ده‬
‫انس;;ان ه;;ا است‪  ‬ک;;ه ب;;ه دلی;;ل س;;اختار و اس;;تفاده زی;;اد آب در هنگ;;ام کش;;ت ‪ 10‬براب;;ر بیش;;تر از‬
‫محصوالت کشاورزی دیگر فل;;ز ارس;;نیک ج;;ذب میکن;;د ‪ .‬و عالوه ب;;ر آن‪  ‬ب;;رخی م;;اهی ها‪  ‬فل;;ز‬
‫جیوه را جذب میکن;;د‪ .‬س;;ال ‪).eghtesadsabzonline(1401‬فل;;زات س;;نگین در سراس;ر; جه;;ان‬
‫گسترش یافته و علت اصلی آن رشد سریع شهر نشینی ‪،‬تغیرات ک;اربردی زمین و ص;نعتی ش;دن‬
‫است‪ .‬بویژه در کشور; های در حال توسعه مثل هند و چین بعداز انقالب ص;;نعتی خ;;اک ک;;ه منب;;ع‬
‫اصلی محصوالت غذایی است‪ .‬تحت تاثیر قرار گرفت ‪ .‬ذغال سنگ یکی از منابع اصلی آلودگی;‬
‫جیوه در خاک است‪ .‬لی و همکاران در سال ‪ 2007‬گزارش داد که مصرف طوالنی مدت کاهو ‪،‬‬
‫پالک‪ ،‬لوبیا‪ ،‬غالت برنج که در خاک های آلوده مثل جیوه رشد میکند‪  ‬ی;;ک خط;;ر ب;;زرگ ب;;رای‬
‫امنیت غذایی و سالمت انسان در جهان است‪ .‬ارسنیک بیش;;تر در غ;ذاهای دری;;ایی مث;;ل م;;اهی ‪،‬‬
‫صدف ‪ ،‬برنج‪،‬غالت‪ ،‬قارچ‪،‬مرغ ‪،‬در برخی; میوه ها وجود داشته چون برنج نگ;;رانی زی;;ادی; را‬
‫بوج;;ود; می آورد( س;;ینگ ‪2020‬ا) ب;;ا اف;;زایش غلظت آرس;;نیک در آب و آبی;;اری نباتات;;در ریش;;ه‬
‫برنج باعث میگردد کاهش پی;;دا کن;;د و و از وج;;ود آن در ب;;رنج ‪ ،‬ج;;و برگ‌ه;;ای ج;;وان آن رن;;گ‬
‫زرد اختیار میکند و تولید تخم‌میوه را در نباتات به شدت کاهش میدهد و از اثراتش ب;;االی انس;;ان‬
‫ها مسمومیت در مقابل آن باعث سرطان و ایجاد نقض مادر زادی نوزادان میگ;;ردد‪ .‬ک;;ادمیوم در‬
‫زنجیره غذای وجود داشته‪  ‬ب;;اعث نگ;رانی درم;;ورد; ام;نیت غ;ذایی گردی;;ده ‪  .‬ک;;ادمیوم; از طری;ق;‬
‫تجمع در خاک باعث بیماری در انسان ها می گردد‪.‬کادمیوم; روی ترکیب ضیایی نب;;ات اث;;ر منفی‬
‫دارد سمیت آن نفوذ پذیری; را هستی مالزمت را تحت تاثیر قرار; داده و ب;;اعث ک;;اهش مق;;دار آب‬
‫در برگ‌میگردد‪ 2021 ( .‬سوهانی‪  ،‬و همکاران) سرب یکی از س;;می ت;;رین فل;;ز س;;نگین خط;;ر‬
‫بالقوه به انسان داشته‪ .‬سرب در ان;;زایم ه;;ای تخم‌نب;;ات ت;;داخل ک;;رده از جوان;;ه زدن آن جلوگ;;یری‬
‫میکند و باعث کاهش طول ‪،‬ریشه‪ ،‬ساقه و توسعه برگ نباتات ش;;ده و مق;;دار‪ 500ppm‬ب;;اعث‬
‫کاهش نموی کاهو وریشه زردک میگردد ‪.‬در انسان سبب سرطان و اف;;زایش غلظت‪  ‬س;;رب در‬
‫خون بر رفتار عملکرد شناختی ‪،‬رشد پس از تولد‪ ،‬تاخیر در بلوغ و ک;;اهش ظ;;رفیت; ش;;نوایی; در‬
‫نوزادان و کودکان تاثیر گذار است (اکاومار و همکاران ‪  ) 2020‬جیوه طبق آخ;رین تحقیق;;ات‬
‫که صورت; گرفته جیوه به عنوان یک آالین;;ده س;;می پای;;دار ش;;ناخته ش;;ده‪ .‬در محی;;ط تجزی;;ه نش;;ده‬
‫زیست عص;;بی انس;;ان را و سیس;;تم; قل;;بی ع;;روقی را تحت ت;;اثیر‪  ‬ق;;رار داده( ‪Josef. M 2021‬‬
‫‪)Pacyna‬‬

‫‪.4.1.2‬جنگ و امنیت غذایی‬

‫‪ ‬بسیاری از بحران‌های غذایی کنونی تحت تأثیر; درگیری‌های; خشونت‌آمیز; هستند ی;;ا ب;;ر آن ت;;أثیر‬
‫می‌گذارند‪ ;.‬بارزترین تأثیر درگ;;یری; ه;;ای خش;;ونت آم;;یز ب;;ر ام;;نیت غ;;ذایی‪ ،‬تخ;;ریب ‪ ‬زمین ه;;ای‬
‫کشاورزی ‪ ،‬طرح های آبیاری ‪ ‬و زیرساخت ها است‪ .‬عالوه بر این‪ ،‬جابجایی; و گرس;;نگی دس;;ته‬
‫جمعی به دلیل درگ;;یری ه;;ای خش;;ونت آم;;یز اث;;رات ن;;امطلوب و اغلب ط;;والنی; م;;دت ب;;ر ام;;نیت‬
‫غذایی جمعیت آسیب دیده دارد‪.‬چندین بحران غذایی در دهه های گذشته‪ ،‬ضعف ه;;ای جامع;;ه بین‬
‫‪15 | P a g e‬‬

‫المللی را در مدیریت ن;;اامنی غ;;ذایی در محی;;ط ه;;ای درگ;;یری آش;;کار ک;;رده اس;;ت‪ .‬در ح;;الی ک;;ه‬
‫دولت‌های ملی یا متخاصم اغلب قادر نیستند یا نمی‌خواهند ب;;ه بحران‌ه;;ای غ;;ذایی واکنش مناس;;ب‬
‫نشان دهند‪ ،‬عملیات‌های امدادی بشردوستانه با چالش‌های رسیدن به آن دسته از اف;;رادی; ک;;ه نی;;از‬
‫به تامین مواد غذایی دارند‪ ،‬مواجه هستند‪.‬اخیرااجالس; سیستم‌های; غ;;ذایی س;;ازمان مل;;ل متح;;د در‬
‫سال ‪ 2021‬به عنوان نشستی با مح;;وریت «م;;ردم» و «راه ح;;ل ه;ا» اعالم ش;ده اس;;ت ک;ه طی;ف‬
‫گسترده‌ای از کارشناسان و موسسات; را گ;رد هم می آورد آورد ت;ا راه‌حل‌ه;ایی را ب;رای پیش;برد;‬
‫تحول سیستم‌های غذایی ارائه دهند‪ . ‬در حالی که اجالس اذعان کرد که تح;;ول در سیس;;تم جه;;انی‬
‫غ;;ذا ب;;ه ط;;ور; مس;;تقیم منج;;ر ب;;ه پیش;;رفت; در توس;;عه پای;;دار خواه;;د ش;;د‪.‬عالوه ب;;ر درگیری‌ه;;ای‬
‫خشونت‌آمیز‪ ،‬تغییرات آب‌وهوا نیز گرسنگی جهان را تسریع کرده‪.‬در سال ‪ ،2020‬حدود ‪ 720‬تا‬
‫‪ 811‬میلیون نفر با گرسنگی; مواجه بودند و شیوع‪ ‬سوءتغذیه‪ ،‬که در پنج سال گذش;;ته ث;;ابت ب;;وده‪،‬‬
‫از ‪ 1.5‬درصد; به ‪ 9.9‬درصد; افزایش یافت;ه اس;ت‪ .‬درگ;یری ه;ای خش;ونت آم;یز یکی از مح;رک‬
‫ه;;ای مهم بح;;ران ه;;ای غ;;ذایی کن;;ونی اس;;ت‪ .‬در س;;ال ‪ ،2020‬بیش از ‪ 99.1‬میلی;;ون نف;;ر در ‪23‬‬
‫کشور تحت تأثیر بح;;ران ه;;ای غ;;ذایی ناش;;ی از درگ;;یری ق;;رار گرفتن;;د ‪ ‬این بحران‌ه;;ا بیش;;تر در‬
‫کش;;ورها ی;;ا من;;اطقی دی;;ده می‌ش;;وند; ک;;ه قبال از تغی;;یرات آب و ه;;وا رنج میبردن;د; و ب;;ه ش;;دت ب;;ه‬
‫کشاورزی برای تولید مواد غذایی وابسته اند‪ .‬در آسیا و خاورمیانه‪ ،‬بیش از ‪ 39‬میلیون نفر تحت‬
‫تأثیر بحران های غذایی ناشی از درگیری هستند‪ ،‬به ویژه در یمن‪ ،‬افغانستان; و فلس;;طین‪ ،‬ج;;ایی‬
‫که نارضایتی; های سیاسی‪ ،‬اجتماعی و اقتصادی باعث درگ;;یری ه;;ای خش;;ونت آم;;یز و مس;;لحانه‬
‫طوالنی مدت شده است با این حال‪ 63 ،‬درصد از جمعیت جهان که با بح;;ران غ;;ذایی ی;;ا ب;;دتر از‬
‫آن مواجه‪  ‬هست‪.‬فعل و انفعاالت خشونت آمیز با تخ;;ریب ف;;یزیکی; هم;;راه اس;;ت‪.‬بخش کش;;اورزی;‬
‫نسبت به سایر‪ ‬بخش های اقتصادی ‪ ‬از تخریب فیزیکی بیش;;تری رنج می‌ب;;رد ‪ .‬دلی;;ل آن این اس;;ت‬
‫که بیشتر;‪   ‬نبردها در مناطق روستایی اتفاق می افتد‪ ،‬جایی که شورشیان و گ;;روه ه;;ای شورش;;ی‬
‫به راح;تی; پناهگ;اه ه;ا و مخفیگ;اه ه;ا را پی;دا می کن;د( ویرکوس;کنراد ش;تر‪)2022‬ام;نیت غ;ذایی‬
‫عوامل اصلی س;المت جس;می ‪ ،‬فک;ری و روانی جامع;ه اس;ت‪ .‬و از معی;ار ه;ای توس;عه انس;انی‬
‫است‪.‬جنگ عامل تشدید فقر ‪ ،‬بیکاری; و ناامنی غذایی است‌‪ .‬جنگ های داخلی سبب کاهش غذا و‬
‫صدمه به امنیت غذایی میگردد‪ .‬امنیت غذایی نه تنها از امکانات تولیدی بلکه از محیط سیاس;;ی; ‪،‬‬
‫اجتماعی ‪ ،‬اقتصادی; و فرهنگی; جامعه اثر پذیر است ‪ .‬و عوامل که باعث ب;;ه مخ;;اطره افتی;;دن آن‬
‫میگردد شامل محی;ط سیاس;ی و اجتم;اعی ناپای;دار; ‪ ،‬جن;گ درگ;یری; ‪ ،‬بهداش;ت ض;عیف; ‪،‬بالی;ای‬
‫طبیعی همه عوامل یکدیگر را تهدید کرده تا دستیابی; ناکافی به مواد غذایی در یک کشور بوج;;ود‬
‫آید‪.‬تئودوسجویک; به بررسی; اثر درگیری ه;;ای مس;;لحانه روی ام;;نیت غ;;ذایی در ی;;ک نمون;;ه ‪38‬‬
‫کشوری; برای سال های ‪ 2000_ 1961‬که تجربه جنگ داشتند‪ ،‬میپردازد ‪ .‬دراین تحقیق کش;;ور‬
‫های منتخب از نظر تولیدات زراعتی درزمان ‪ 5‬سال قبل از درگیری در طی درگیری; و ‪ 5‬س;;ال‬
‫بعد از درگیری; ودر‪  ‬طی زمان صلح بررسی شدند ‪ .‬نتایج نشان داده است که تولیدات زراعتی و‬
‫تولید مواد غذایی به طور معنی داری درزمان جنگ در مقایسه ب;ا دوره قب;;ل از درگ;یری; ک;اهش‬
‫یافته است ‪ .‬میانگین سطح سرانه تولیدات در طی دوره بهبود بعد از جنگ پایین تر از مقدار قب;ل‬
‫از جنگ است‪ .‬و همچنان طبق یافته های این تحقیق تولید; ناخالص داخلی س;رانه در ط;;ول جن;گ‬
‫ح;;دود ‪ 2,2‬فیص;;د ک;;اهش یافت;;ه اس;;ت و تولی;;دات زراع;;تی در ح;;دود‪ 1,2‬درص;د; در دوره ه;;ای‬
‫درگیری; کاهش یافت‪ .‬و طبق تحقیقی بادلو و کیندا‪  ‬رموآلد ‪ 2014‬وی اث;;ر منفی تغ;;یرات آب ه;;وا‬
‫‪16 | P a g e‬‬

‫را روی امنیت غذایی در کشور های درگیر جنگ گفت که ش;;دید اس;;ت و جن;;گ داخلی اث;;ر منفی‬
‫روی عرضه غذا دارد‪ .‬هنگام بحث درمورد; ارتباط جنگ و عدم‌امنیت غذایی توجه به من;;اطق; از‬
‫جهان که بیش از سایر مناطق; نسبت به ناامنی غذایی آسیب پذیر اند مفید خواهد ب;;ود‪ .‬این من;;اطق‬
‫شامل خاور; میانه و شمال آفریقا است ‪ .‬که درسال ‪ 2011‬چندین کشور; و منطقه من;;ا بط;;ور ج;;دی‬
‫تحت تاثیر قرار گرفتند و اکثر این مناطق جنگ زده دچار ن;;اامنی غ;;ذایی بودن;;د‪ ;.‬و هم اکن;;ون هم‬
‫نیز بسیاری ازین کشور; ها دچار درگ;;یری; ه;;ای مس;;لحانه ‪ ،‬س;;وء تغذی;;ه و ن;;اامنی غ;;ذایی اس;;تند‪.‬‬
‫جنگ و درگیری; زمین ‪،‬آب و منابع انسانی و اجتماعی را برای تولید م;;واد غ;;ذایی ازبین می;;برد‪.‬‬
‫جنگ ب;;ا اف;;زایش هزین;;ه ه;;ای نظ;;امی ن;;ا ام;;نی غ;;ذایی را ایج;;اد میکن;;د‪ .‬جن;;گ تولی;;د‪ ،‬تج;;ارت و‬
‫دسترسی; به مواد غذایی را تحت تاثیر قرار; میدهد‪ .‬جن;;گ منج;ر ب;ه م;;رگ ‪ ،‬بیم;اری‪  ،‬مه;;اجرت‬
‫ازبین رفتن سرمایه انسانی و باعث خسارت ب;ه محی;;ط زیس;;ت میگ;ردد‪   ;.‬یکی از اث;رات مس;تقیم‬
‫جنگ بر امنیت غذایی آواره گی مردم اس;;ت آوره گ;;ان و پناهن;;دگان اغلب ن;;اامنی غ;;ذایی ح;;اد را‬
‫تجربه میکنند ‪ .‬چنانچه جنگ های داخلی در سودان جنوبی تا سال ‪ 2000‬حدود ‪ 6, 2‬میلیون نفر‪ ‬‬
‫نیاز فوری به کمک غذایی داشتند; را برجا گذاشت ‪ .‬هزینه های نظامی منج;ر ب;ا س;رمایه گ;ذاری;‬
‫کمتر در بخش بهداشت ‪ ،‬آموزش‪  ،‬کشاورزی و حفاظت محیط زیست خواه;;د ش;;د‪ .‬جن;;گ ب;;اعث‬
‫مخت;;ل ش;;دن سیس;;تم ب;;ازار ه;;ا میگ;;ردد‪ .‬محص;;والت کش;;اورزی و دامی را ازبین می;;برد‪  .‬س;;طح‬
‫تولیدات کشاورزی بخصوص‪  ‬در مناطق جنگی بطور; چشمگیری ک;;اهش می یاب;;د ‪.‬جنگ‌معم;;وال‬
‫چهار رکن امنیت غذایی را که عبارت از دسترسی به غذا ‪ ،‬دستیابی; به م;;واد غ;;ذایی‪ ،‬اس;;تفاده از‬
‫مواد غذایی و پایداری در دری;;افت; م;;واد غ;;ذایی را تهدی;;د میکن;;د ‪ .‬در من;;اطق; جنگی کش;;اورزان‬
‫تمایل به فرار دارند‪ .‬در نتیجه کشاورزی; کاهش می یابد ‪.‬زیرا هیچ انگیزه برای سرمایه‪  ‬گ;;ذاری‬
‫در تولید; وجود ندارد‪.‬کنترول منابع غذایی‪  ‬درطول; جنگ مهم است‪ .‬غذا همیشه ب;;ه عن;;وان س;;الح‬
‫جنگی مورد استفاده قرار گرفته ‪ .‬ازجمله جنگ فعلی جنگ اوک;;راین و روس;;یه ت;;اثیر; زی;;ادی ب;;ر‬
‫امنیت غذایی گذاشته چون خاور میانه ب;ه علت وابس;;تگی ب;;ه واردات گن;;دم و غالت از دو کش;;ور‬
‫یعنی روسیه و اوکراین‪  ‬بیشترین آسیب به آنها میرسد; ‪ .‬چون ن;;ان یکی از اص;;لی ت;;رین خ;;وراکی;‬
‫ها در کشور های خاور میانه است ‪ (.‬فطرس و همکاران ‪) 2018‬‬

‫‪.4.1.3‬کمبود آب و تاثیر‪ Z‬آن بر امنیت غذایی‪ ‬‬

‫آب کلی;;د ام;;نیت غ;;ذایی اس;;ت‪ .‬محص;;والت کش;;اورزی; و دام ب;;رای رش;;د ب;;ه آب نی;;از‬
‫دارند‪ .‬کشاورزی به مقادیر زیادی آب برای آبیاری و کیفیت خوب محصوالت ب;;رای فرآین;;دهای‬
‫مختل;;ف تولی;;د نی;;از دارد‪ .‬در ح;;الی ک;;ه کش;;اورزی جه;;ان را تغذی;;ه می کن;;د ب;;ه دلی;;ل تغی;;یرات‬
‫اقلیمی ‪،‬افزایش جمعیت‪ ،‬فشار فزاینده ای بر منابع حیاتی مانن;;د غ;;ذا و آب وج;;ود; دارد‪ .‬بن;;ابراین‪،‬‬
‫کمب;;ود; آب و ام;;نیت غ;;ذایی از جمل;;ه نس;;ایل اس;;ت مس;;ائل جمعیت جه;;ان ب;;ا آن مواج;;ه اس;;ت‪ .‬‬
‫(چاکرابورتی; و همکاران ‪.)2019‬در سال ‪ 1948‬اعالمیه جهانی حقوق بش;;ر ح;;ق هم;;ه اف;;راد را‬
‫برای داشتن غذای کافی تأیید ک;;رد‪ .‬ب;;ا این ح;;ال‪ ،‬دسترس;;ی ب;;ه غ;;ذای ک;;افی در من;;اطق روس;;تایی‬
‫بسیاری از کشورهای; در حال توسعه به ش;دت ب;ه دسترس;ی; ب;ه من;ابع ط;بیعی‪ ،‬از جمل;ه آب‪ ،‬ک;ه‬
‫برای تولید غذا ضروری; است بستگی دارد ‪ ) )www.un.org . ‬ی;;ک شش;;م جمعیت جه;;ان در‬
‫‪17 | P a g e‬‬

‫مناطق کشاورزی ب;;ا مح;;دودیت ش;;دید آب زن;;دگی می کنن;;د‪ .‬عالوه ب;;ر این‪ ،‬بیش از ‪ 170‬میلی;;ون‬
‫هکتار و بیش از ‪ 60‬درصد از اراضی زراعی آبی است و در معرض تنش آبی قرار دارد ‪ .‬سه‬
‫عامل کلیدی که به بهبود عملکرد سیستم های آبی در مواجهه با بح;;ران آب و ه;;وا کم;;ک میکن;;د‪،‬‬
‫از جمله بهبود مدیریت آب‪،‬افزایش سرمایه گذاری در م;;دیریت یکپارچ;;ه من;;ابع آب‪ ،‬ب;;ه وی;;ژه در‬
‫کشورهای; در ح;;ال توس;;عه و کش;;ورهای; کم;;تر توس;;عه یافت;;ه میباش;;د (کی;;و دونگیو ‪ )2021‬طب;;ق‬
‫گزارش های‪ ‬موسسه بین اللملی مدیریت آب کشاورزی; حدود‪ 70 ‬درصد از برداش;;ت آب را ب;;ه‬
‫خو اختصاص داده یکی از از روش ها مدیریت آن مدیریت آبیاری; اس;;ت‪ .‬آبی;;اری ‪ ‬روش;;ی اس;;ت‬
‫برای انتقال آب به محصوالت; کشاورزی ب;;ه منظ;;ور ب;;ه ح;;داکثر رس;;اندن مق;;دار محص;;ول تولی;;د‬
‫ش;;ده‪.‬یکی از روش ه;;ای م;;دیریت آب کش;;اورزی دیم اس;;ت‪ .‬کش;;اورزی; دیم رایج ت;;رین روش‬
‫کشاورزی در کشورهای; در حال توسعه است‪ 80.‬درص;د; از زمین ه;ای کش;اورزی در سراس;ر‬
‫جهان دیم است و حدود ‪ 58‬درصد; به امنیت غذایی جهانی کمک می کند‪.‬برخی از تکنیک ها در‬
‫مدیریت آب برای کش;;اورزی; دیم ش;;امل اس;;تفاده از روش‪ ‬ه;;ای آبی;;اری; تکمیلی و برداش;;ت آب ‪، ‬‬
‫مانند سیستم های ابگیر باران ‪ ‬و‪  ‬سد ه;;ای ش;;نی اس;;ت‪ .‬این تکنی;;ک ه;;ا ب;;ه ت;;امین آب م;;ورد نی;;از‬
‫مناطقی که بارندگی در آنه;;ا ناس;;ازگار اس;;ت کم;;ک می کن;;د‪ .‬داش;;تن این آب ب;;ه اف;;زایش تع;;داد و‬
‫کیفیت محصوالت کشت شده کمک می کند‪.‬پروژه آب با کمک به ساخت سیستم ه;;ای جم;;ع آوری‬
‫آب‪ ،‬مانند‪ ‬س;;رریز; ه;;ا ی;;ا س;;د ه;;ای ش;;نی ‪ ، ‬ب;;رای مب;;ارزه ب;;ا این موض;;وع; تالش می کن;;د ‪ .‬این‬
‫سیستم‌های; جمع‌آوری آب نه تنها آب تمیزی را برای نیازهای روزمره مردم فراهم می‌کنند‪ ،‬بلک;;ه‬
‫می‌توانند; برای آبیاری; ساده استفاده شوند در واقع می‌توانند; با باال ب;ردن س;طح آب زیرزمی;;نی ب;ه‬
‫تولید محصول کمک کنند آب جمع‌آوری و برای آش;امیدن ذخ;یره می‌ش;ود; و بقی;ه ب;;ه داخ;ل زمین‬
‫نفوذ میکند‪ .‬و مزارع حاصلخیز; بیشتری ایجاد می کند‪(.‬کاترین سنتلیگنر; ‪)2022‬‬

‫‪.4.1.4‬گرمایش جهانی و امنیت غذایی و تغییرات اقلیمی‬

‫آب هوا تغییرات قابل توجهی را به بار آورده استفاده بیش از حد از س;;وخت ه;ای فس;یلی; ‪،‬جنگ;;ل‬
‫زدایی‪ ،‬تخریب خاک کشت‪ ،‬در نتیجه فعالیت های انسانی باعث شده ام;;نیت غ;;ذایی را ب;;ه خط;;ر‬
‫مواجه کند ‪.‬اگرچه عوامل اقلیمی متعدد بر رشد گیاهان موثر اند اما درج;;ه ح;;رارت یکی از مهم‬
‫ترین عوامل ب;;رای رش;;د نبات;;ات محس;;وب میگ;;ردد; گیاه;;ان زراعی نقش عم;;ده در تغذی;;ه جمعیت‬
‫جهان دارد در میان گونه های مختلف گیاهان تنها ‪ 5‬یا گونه نباتی است که نزدیک به ‪ 80‬درص;;د‬
‫نیاز مندی های انسان تامین میکند که عمده ترین آن شامل غالت خصوصا گن;;دم ب;;ه عن;;وان مهم‬
‫ترین غالت نقش عنده ای را در تامین ک;الری روزان;ه جامع;ه را دارد ‪.‬ک;اهش ‪ 6‬درص;دی; تولی;د‬
‫گندم به دلیل افزایش هر درجه سانتیگراد دمای جهانی بیش از حد مطلوب قبال مشاهده شده است‪.‬‬
‫در عین حال‪ ،‬پیش بینی ها نیز نشان داد ک;ه دم;;ای جه;;انی میتوان;د; ت;;ا س;;ال ‪ 2100‬ت;;ا ‪ 4.8‬درج;;ه‬
‫سانتی‌گراد; افزایش یابد‪ .‬بنابراین‪ ،‬در آینده نزدیک پایداری; در تولید گندم در شرایط; تنش گرم;;ایی‬
‫برای امنیت غذایی حیاتی است‪ .‬درک مکانیسم; های تحمل گرما در گن;;دم ب;;رای پ;;رداختن ب;;ه اث;;ر‬
‫نامطلوب آن بر عملکرد و کیفیت محصول; در محی;;ط ه;;ای تنش گرم;;ایی ض;;روری; اس;;ت‪ .‬ب;;رای‬
‫بهبود بهره وری; در چنین وضعیت می توان از روش های مختل;;ف پ;;رورش و م;;دیریت اس;;تفاده‬
‫کرد‪ .‬استراتژی; های پرورشی میتوان;د; چ;;الش ه;;ای گرم;;ایش جه;;انی را ک;;اهش دهن;;د‪( .‬بهس;;ال‬
‫‪18 | P a g e‬‬

‫پودل ‪)2021‬بحران جهانی گرمایش زمین‪ ،‬ضربه تازه‌ای به قیمت های دام‪ ،‬جو‪ ،‬گن;;دم‪ ،‬و قه;;وه‬
‫وارد کرده است‪ .‬گرچه قیمت های جهانی به صورت میانگین ‪۲.۱‬درص;;د نس;;بت ب;ه س;;ال گذش;;ته‬
‫افزایش پیدا کرده‌اند اما تورم اقالم غذایی در برخی کشورها; مانند آمریکا به باالترین حد از س;;ال‬
‫گذشته رسیده است‪.‬آمریکایی‌ها; ‪۲.۵‬درصد تورم; اضافه‌تر را نسبت به سال گذشته متحمل شده ان;;د‬
‫که دلیل آن به افزایش ‪۵.۴‬درصدی تورم گوشت سرخ برمیگردد‪;.‬‬

‫الف‪:‬کاهش سطح تولیدی‬

‫در درجه اول دانه‌ه;;ای کوچ;;ک مانن;;د ج;;و‪ ،‬ش;;کر تولی;;د آمریک;;ای جن;;وبی‪ ،‬ذرت برزی;;ل و گن;;دم‬
‫روسیه با افزایش قیمت خود‪ ،‬ضربه جهانی را ایج;;اد ک;;رده ان;;د‪.‬ج;و; دو س;;ر بیش از ‪۸۰‬درص;;د‪،‬‬
‫قهوه ‪۵۹‬درصد‪ ،‬شکر ‪۲۲‬درصد‪ ،‬گندم ‪۱۵‬درصد; و ذرت ‪۱۰‬درص;د; در قیمت ه;;ای جه;;انی خ;;ود‬
‫ضربه تورمی; ایجاد کرده‪ .‬آمریکا ودر جایگ;;اه دوم پس از روس;;یه و اوک;;راین ب;;ا ک;;اهش س;;طح‬
‫تولید خود مواجه شده است‪.‬طبق ارزیابی ‪ ،‬میزان تولید گندم آمریک;;ا در به;;ار امس;ال ب;ه کم;ترین‬
‫حد در دهه اخیر رسیده است‪.‬درسال ‪2022‬در سطح جهانی‪ ،‬کچالو ‪۵۵‬درصد‪ ،‬برنج ‪۲۷‬درصد‪،‬‬
‫شیر ‪۲۵‬درصد‪ ،‬پنیر ‪۲۵‬درصد‪ ،‬ذرت ‪۱۶‬درص;د; و س;;ویا ‪۱۴‬درص;;د‪ ،‬اف;;زایش قیمت داش;;ته ان;;د‪.‬‬
‫‪))rasanews.ir2022‬‬

‫ب‪ :‬افزایش قیمت دام‬

‫قیمت تولیدات دامی متاثر از افزایش هزینه دان;ه ه;ا و خ;وراک اف;زایش یافت;ه اس;ت‪ .‬ب;رای مث;ال‬
‫قیمت تخم‌م;;رغ ‪۹۵‬درص;;د اف;;زایش یافت;;ه اس;;ت ح;;تی قیمت اب;;زارآالت دام;;داری‌ هم از این جهش‬
‫تورمی مصون نمانده است‪ .‬در همین مدت‪ ،‬قیمت گاو نزدیک ب;;ه ‪۱۴‬درص;;د اف;;زایش یافت;;ه اس;;ت‬
‫‪ ))rasanews.ir‬اضافه شدن هر درجه سانتیگراد به دمای کره زمین باعث ک;;اهش ‪ ۶‬درص;;دی;‬
‫‪19 | P a g e‬‬

‫محص;;ول گن;;دم‪ ۳.۲ ،‬درص;;د ب;;رنج و ‪ ۷.۴‬درص;;د; ذرت در جه;;ان میش;;ود‪ .‬اف;;زایش ‪ ۲‬درج;;ه‬
‫سانتیگراد; (دمای کره زمین) ح;;دود ‪ ۸۴‬میلی;;ون نف;;ر دیگ;;ر را ت;;ا س;;ال ‪ ۲۰۵۰‬در مع;;رض خط;;ر‬
‫گرسنگی ق;;رار; میده;;د‪(.‬آن;;اتولی اولس;;وی ‪) 2022‬ب;;ه گفت;;ه دانش;;مندان انگلیس;;ی‪ ،‬اف;;زایش بیش از‬
‫اندازه آفات نباتی از جمله حشرات‪ ،‬قارچ ها‪ ،‬باکتری ها و ویروس; ها به هم;;راه گرم;;ایش زمین‬
‫امنیت غذایی مردم; جهان را تهدی;;د میکن;;د‪.‬دانش;;مندان ب;;رای این تحقی;;ق‪ ،‬پیش;;روی; ‪ ۶۱۲‬ن;;وع آفت‬
‫نباتی را طی ‪ ۵۰‬سال مورد; مطالعه قرار دادند‪))Dan webber 1393 .‬‬
‫ت;اثیرات تغ;یرات اقلیمی; ش;امل تخ;ریب و از بین رفتن من;ابع ط;بیعی‪ ،‬تولی;د پ;ایین کش;اورزی; و‬
‫کاهش عملکرد محصول‪ ،‬افزایش خطرات گرسنگی; و باالتر; از همه امواج مهاجرت و جابج;;ایی‬
‫انسان است‪ .‬‬

‫‪.4.1.5‬افزایش ضایعات غذایی تاثیر آن بر امنیت غذایی‬

‫از دست دادن غذا و ضایعات م;واد غ;ذایی از جمل;ه موض;وعات‪  ‬م;ورد; بحث هس;تند ‪.‬ه;در رفت‬
‫مواد غذایی به م;واد غ;ذایی گفت;ه میش;;ود ک;ه ب;;ا کیفیت خ;;وب و مناس;ب ب;رای مص;;رف ب;;وده ان;;ا‬
‫مصرف نشده دور انداخته شده است ‪.‬و از سوی دیگ;;ر ض;;ایعات غ;;ذایی ب;;ه دور ان;;داختن عم;;دی‬
‫مواد غذایی توسط انس;;ان ه;;ا گفت;ه میش;ود‪ ;.‬ض;ایعات غ;;ذا اعم از تلف;ات تولی;;دپس از برداش;ت ب;ه‬
‫کاهش تصادفی کمیت و کیفیت غذا قب;;ل از مص;;رف اش;;اره دارد‪ .‬تلف;;ات غ;;ذایی ب;;القوه ن;;یز ب;;ا از‬
‫دست رفتن مواد غذایی به دلیل آفات و بیماری; ها‪ ،‬تکنیک های محدود برداش;;ت‪ ،‬نوس;;انات قیمت‬
‫یا تولید نشدن مواد غذایی به دلی;;ل کمب;;ود نه;;اده ه;;ای کش;;اورزی; مرتب;;ط اس;;ت ‪  .‬ض;;ایعات م;;واد‬
‫غذایی برای وضعیت امنیت غذایی مضر است ‪ ‬در حالی که تقاضای جهانی برای غذا در ح;;الی‬
‫افزایش است که‪ ،‬میلیون ها نفر در سراسر; جهان از سوءتغذیه رنج می برن;;د ح;;دود ‪ 1.3‬میلی;;ارد;‬
‫تن مواد غذایی خوراکی; یک سوم تولید جهانی غذا در طول زنجیره تامین مواد غذایی از بین می‬
‫رود یا هدر می رود; از دست دادن و ضایعات غذا ممکن است در طول تولی;;د (ب;;ه عن;;وان مث;;ال‪،‬‬
‫قبل از برداشت‪ ،‬برداشت‪ ،‬پرورش)‪ ،‬روش‌های پس از تولید (مانند جابجایی‪ ،‬ذخیره‌سازی‪ ،‬حمل‬
‫و نقل)‪ ،‬پردازش; (مانند کنسرو; کردن‪ ،‬بسته‌بندی‪ ،‬تبدیل)‪ ،‬توزیع; (به عنوان مث;;ال‪ ،‬خرده‌فروش;;ی)‬
‫رخ دهد‪ .‬ضایعات مواد غذایی هر سال حدود ‪ ۱.۳‬میلیارد تومان ب;;رآورد ش;;ده اس;;ت ک;;ه میتوان;د;‬
‫غذای ‪ ۲‬میلیارد; نفر در سال را تامین کند‪4,1.‬درص;د; از م;;واد غ;;ذایی در طی کاش;;ت‪ ،‬برداش;;ت‪،‬‬
‫ذخیره و حمل و نقل و ‪ ۱۷‬درصد نیز توسط خ;;ود مص;;رف; کنن;;ده ب;;ه ه;;در م;;یرود; در ای;;ران ن;;یز‬
‫ضایعات مواد غذایی حدود ‪ ۳۵‬میلیون تن برآورد شده که در طی فرآیند تولید‪ ،‬توزیع و مص;;رف‬
‫از بین می روند که ‪ ۳۰‬درصد مربوط; به ضایعات ن;ان‪ ۲۵ ،‬ت;ا ‪ ۵۰‬درص;د مرب;وط; ب;ه ض;ایعات‬
‫میوه ها و سبزیجات‪ ۱۰ ،‬درصد برنج و ‪ ۲۵‬درصد; خرما است ‪.‬در کشورهای کمتر توسعه یافت;;ه‬
‫ضایعات مواد غذایی زیادتراست‪ ;.‬در واقع مساله دور ریز بیشتر معطوف; به هدر رفت در س;;طح‬
‫خانواده می باشد ‪ .‬خانواده های بزرگتر; ضایعات غذایی بیشتر دارند مردم در خانواده های چهار‬
‫نفره تقریبا نیم از ضایعات غذایی را نسبت به خانواده های تک نف;;ره دارن;;د بیاش;;رین زبال;;ه ه;;ای‬
‫غذایی در خانواده‌های در آمد باال‪،‬دارای فرزندان جوان‪ ،‬عدم مهارت های آشپزی اتف;;اق میفت;;د و‬
‫‪20 | P a g e‬‬

‫ضایعات کمتر در خانواد; های کوچک تر ‪ ،‬دارای افراد مس;ن ‪ ،‬و ب;ا مه;ارت ه;ای م;دیریت غ;;ذا‬
‫میباشد ‪)K. Lasaridi.choni C2016 (.‬ب;;رای ک;;اهش ض;;ایعات و م;;دیریت آن‪  ‬باید‪  ‬گفت ه;;در‬
‫رفت مواد غذایی در جامعه عمدتا ً ریشه فرهنگی; دارد‪ .‬بنابراین فرهن;;گ س;;ازی; در این زمین;;ه و‬
‫آشنا کردن مردم با ش;;رایط موج;;ود مهم;;ترین اق;;دامی اس;;ت ک;;ه بای;;د ص;;ورت گ;;یرد‪ .‬و در ض;;من‬
‫مصرف کننده باید بر پیشگیری; تمرکز کند ‪.‬از آن جای که هدف ت;;امین م;;واد انس;;ان اس;;ت اه;;دای‬
‫غذا به افراد نیازمند; یکی از راههای مدیریت بوده و نقش رسانه ها بسیار مهم و کلی;;دی اس;;ت از‬
‫سوی دیگر توسعه دانش در زمینه ایجاد محصوالت جدید ب;;ا فن;;اوری ه;;ای ن;;وین‪ ،‬اس;;تفاده ه;;ای‬
‫ن;;;وین ه;;;ز ض;;;ایعات بوج;;;ود آم;;;ده‪ ،‬م;;;دیریت پس از برداش;;;ت ب;;;ا ه;;;دف ک;;;اهش ض;;;ایعات‬
‫غذایی ‪،‬اقداماتی هستند که در این رابطه باید مورد توجه قرار; گیرند(‪..‬بیگ بابایی ‪ )2022‬ت;;أمین‬
‫امنیت غذایی از وظایف; اصلی بخش کشاورزی ه;;ر کش;وری ب;;وده ورس;;الت تمرک;ز; ب;ر تولی;د و‬
‫افزایش غذا به عنوان اصلی ترین راهبردی; مورد توجه و عمل است (‪ .‬میر مجی;;دی ‪ ،‬گ;ودرزی‬
‫‪)1395‬‬

‫‪.4.1.6‬کوید ‪ 19‬تاثیر آن بر امنیت غذایی‬

‫همه‌گیری; کووید‪ 19-‬با کاهش درآمدها; و مختل ک;;ردن زنج;;یره ه;;ای ت;;امین غ;;ذا‪ ،‬ن;;اامنی‬
‫غذایی جهانی را تقریبا ً در همه کشورها افزایش داد‪  .‬این بیماری همه گیر همچنان به ایجاد اثرات‬
‫مخرب بر گرسنگی و فقر جهانی به ویژه بر فق;;یرترین و آس;;یب پ;;ذیرترین جمعیت ه;;ا ادام;;ه می‬
‫دهد‪  .‬امروزه تعداد افرادی; شدیدا ناامن غذایی‪  ‬نسبت به قبل‪  ‬از‪  ‬کرونا دو برابر ش;;ده و ب;;ه ‪۲۷۶‬‬
‫میلیون نفر رسیده است‪. .‬سازمان‪ ‬ملل هشدار میدهد ‪ ‬ک;ه ‪ ،‬بیش از ‪ 43‬میلی;;ون نف;;ر در ‪ 38‬کش;;ور;‬
‫در سراسر; جهان در معرض خطر قحطی; یا شرایطی; مانند قحطی قرار دارند‪ .‬اتی;وپی‪ ،‬س;ومالی‪،‬‬
‫سودان جنوبی‪ ،‬افغانستان و یمن در باالترین خطر قحطی قرار دارند‪.‬از; سال ‪ ،2019‬تعداد اف;;راد‬
‫گرسنه در غ;;رب آفریقا‪ ‬چه;;ار برابر‪ ‬ش;;ده و ب;;ه ب;;االترین س;;طح خ;;ود در ده;;ه ه;;ای اخ;;یر رس;;یده‬
‫است‪ .‬این امر بح;;ران ش;;دید غ;;ذایی را در این منطق;;ه تش;;دید می کن;;د‪ ،‬زی;;را کش;;اورزان ب;;ه دلی;;ل‬
‫خشکسالی‪ ،‬تورم‪ ،‬بسته شدن مرزهای; ‪ COVID-19‬و بی ثباتی سیاسی; برای تامین غذای خانواده‬
‫خود با مشکل مواجه شده اند‪.‬سهم جمعیت جهانی که غذای کافی دری;;افت; نمیکنن;;د از ‪ 8.4‬درص;د;‬
‫به ‪ 9.9‬درصد; در یک سال‪ ‬افزایش یافته ‪ ‬است که دستیابی به هدف توسعه پایدار (گرسنگی صفر‬
‫تا س;;ال ‪ )2030‬را تهدی;;د میکن;;د‪ .‬اگ;;ر رون;د; فعلی ادام;;ه یاب;;د‪ 660 ،‬میلی;;ون نف;;ر ‪ ‬در س;;ال ‪2030‬‬
‫همچن;;ان گرس;;نه خواهن;;د ب;;وداختالالت زنج;;یره ت;;امین ب;;ه دلی;;ل ‪ COVID-19‬و اف;;زایش تقاض;;ای‬
‫مصرف کنندگان ب;;رای غ;;ذا‪ ،‬قیمت م;;واد غ;;ذایی را ب;;ه ش;;دت در سراس;;ر جه;;ان اف;;زایش داد‪.‬در‪ ‬‬
‫‪ ،2022‬قیمت جهانی مواد غذایی با سریع‌ترین سرعت تا کن;ون اف;زایش ی;افت و‪ ‬م;زیت و ب;ه ‪13‬‬
‫درصد رسید‪  ‬و به رکورد جدیدی رسید‪ ;.‬کشورهای; کم‌درآمدی; که در حال تالش برای بهبودی; از‬
‫‪ COVID-19‬هستند و ب;;ه گن;;دم‪ ،‬روغن‌ه;;ای گی;;اهی و س;;ایر م;;واد غ;;ذایی ب;;ا قیمت مناس;;ب متکی‬
‫هستند‪ ،‬بیشترین ضربه رااز افزایش سرسام‌آور; قیمت‌ها خواهند دید‪.‬قیمت; گندم و نفت‪ ‬در سومالی;‬
‫طی بحران اوکراین ‪ ‬در نتیجه‪ ،‬خانواده‌ها مجبور; میشوند به گزینه‌های ارزان‌تر و کم‌مغ;;ذی روی‬
‫بیاورند; که ب;;ه س;;وءتغذیه و چ;;اقی کم;;ک میکن;;د‪.‬هم;;ه گ;;یری کووی;;د‪ 19 -‬گرس;;نگی و س;;وء تغذی;;ه‬
‫کودکان را تشدید کرد‪ .‬در سال ‪ ،2022‬اختالالت ‪ COVID-19‬و چالش های زنجیره تامین ممکن‬
‫است ‪ 9.3‬تا ‪ 13.6‬میلیون کودک دیگر را به سوء تغذی;;ه ح;;اد س;;وق; ده;;د‪5,5.‬میلی;;ون ک;;ودک ‪ ‬در‬
‫‪21 | P a g e‬‬

‫شرق آفریقا به دلیل اثرات کووید‪ ،19;-‬خشکسالی; شدید ب;;ا س;;طوح ب;;االیی از س;;وء تغذی;;ه مواج;;ه‬
‫اند‪..‬تأثیر اقتصادی کووید‪ 19-‬ممکن است منجر به کوتاه‌قدی; بیش از حد و مرگ و م;;یر کودک;;ان‬
‫شود‪ .‬‬

‫‪.4.1.7‬اثرات امنیت غذایی در زندگی بشری‬

‫سوء تغذیه‬
‫ناامنی غذایی و سوءتغذیه در همه اشکال آن بیش از هر علت دیگری; عامل بیماری است‪  .‬ناامنی‬
‫غذایی و سوء تغذیه ناشی از توزی;;ع ن;;ابرابر; و ناعادالن;;ه م;;واد غ;;ذایی مغ;;ذی ب;;ه دلی;;ل کمب;;ود; در‬
‫سیس;تم ه;ای اجتم;اعی‪ ،‬اقتص;ادی‪ ،‬سیاس;ی; و زیس;ت محیطی اس;ت‪ .‬س;ازمان‌ها‪ ،‬سیاس;تمداران; و‬
‫رهبران جامعه خواستار و نویدبخش رویکردهای; دگرگون‌کننده برای فقر عمیق و بحران‌های آب‬
‫و هوا و طبیعت هستند که باعث سوءتغذیه و گرسنگی می‌شوند‪ ;.‬سیاست‌هایی ک;;ه از حق;;وق اولی;;ه‬
‫بش;;;ر و حق;;;وق ط;;;بیعت حم;;;ایت میکنن;;;د‪ ،‬میتوانن;;;د; جوام;;;ع ت;;;اب آوری را ایج;;;اد کن;;;د ‪(.‬‬
‫‪).2022Esubalew Abate‬رژیم; غذای سالم رژیمی ‪ ‬است که مواد مغذی متعادلی; را فراهم می‬
‫کند که نیازهای متابولیک بدن را بدون اضافه یا کمبود; برآورده می کند و غذای کافی اساس ی;ک‬
‫زندگی فعال و سالم است‪ .‬یک رژیم غذایی سالم به محافظت در برابر سوءتغذیه در تم;;ام اش;;کال‬
‫آن و همچنین بیم;;اری ه;;ای از جمل;;ه دی;;ابت‪ ،‬بیم;;اری قل;;بی‪ ،‬س;;کته مغ;;زی و س;;رطان کم;;ک می‬
‫کند‪..‬برخی ازعوامل موثر بر س;وء تغذی;ه عبارتن;;د از‪ :‬فق;;ر‪ ,‬فق;دان دانش‪ ,‬ع;دم تع;;ادل جنس;;یتی‪, ‬‬
‫بیم;;اری; و عف;;ونت ‪،‬کواش;;یورکور‪,‬کوت;;اهی; ق;;د در کودک;;ان ‪,‬چ;;اقی; ‪،‬س;;رطان میباش;;د( ‪Bailey ‬‬
‫‪)Adams,, 2017‬‬
‫‪22 | P a g e‬‬

‫فصل پنجم‬
‫‪.5‬مناقشه‬

‫عوامل تهدید کننده امنیت غذایی شامل فلزات سنگین که باعث زرد ش;;دن و خش;;ک ش;;دن نبات;;ات‬
‫میگرددر; زنجیره غذایی تجمع کرده هم بر امنیت غذایی و در انسان بیم;;اری ه;;ای متع;;دد در ک;;ل‬
‫اثرات مخرب بر سالمت انسان برجا گذاشته‪ .‬تغیرات اقلیمی که بزرگ;;ترین ض;;ربه را ب;;ه غالت‬
‫مهم و اساس مثل گندم و برنج بوجود آورده و تنش های سیاسی و جنگ درگیری; نیز ی;;ک عام;;ل‬
‫مهم تهدید کننده امنیت غذایی بوده که زیادترین ضربه را به کشور های که به واردات کشورهای;‬
‫دیگر وابسته اند می رساند; و مسله کمبود آب چون زراعت متکی به آب است و کمبود آب ب;;اعث‬
‫محدود شدن غذا میگردد‬
‫نتایج مطالعات ‪ Timedayo gabriel 2011 , mc.Tirdo‬و همکاران (‪ )2013‬جودیت میر (‬
‫‪ )2011‬همخوانی; نسبی دارد‪.‬‬
‫و همچنان نتایج مطالعه آدرین;;و مازن;;دا(‪ )2022‬در ش;;هر گاوتن;;گ آفریق;;ای; جن;;وبی نش;;ان داد ک;;ه‬
‫سیاست های کشاورزی پایدار; شهری‪ ،‬بهبود دسترسی; به آموزش افزایش اشتغال درآم;;د‪ ،‬میتوان;;د‬
‫به کمبود; وضعیت امنیت غذایی این کشور; کم;;ک کن;;د و همچن;;ان نت;;ایج مطالع;;ه نش;;ان میده;;د ک;ه‬
‫بیکاری‪ ،‬تحصیالت ‪ ،‬درآمد خانواده ها را از جمله عوامل اص;;لی تهدی;;د کنن;;ده ام;;نیت غ;;ذایی در‬
‫این شهر میداند ‪.‬‬

‫فصل ششم‬
‫‪.6‬نتیجه گیری و پیشنهادات‬
‫‪.6.1‬نتیجه گیری‬
‫از تحقیق انجام شده نتیجه میگیریم که که امنیت غذایی یعنی دسترسی همه افراد جامع;;ه در ط;;ول‬
‫عمر به غذایی سالم و کافی برای داشتن یک زندگی سالم و فعال میباشد; ‪.‬امنیت غذایی جز اهداف‬
‫توسعه پایدار; یعنی (گرسنگی; ص;;فر)(ب;;دون فق;;ر)(مص;;رف و تولی;;د مس;;ئوالنه میباشد‪ . ‬و عوان;;ل‬
‫‪23 | P a g e‬‬

‫تهدید کننده ان شامل ضایعات مواد غذایی ‪،‬درگیری; و جنگ ‪ ،‬خشکسالی ‪ ،‬نوس;;انات اقتص;;ادی‪،‬‬
‫کمبود آب‪ ،‬گرمایش جهانی و تغییرات اقلیمی بوده که بس;;یاری از کش;;ور; ه;;ای جه;;ان ب;;ه ش;;مول‬
‫خاورمیانه‪  ‬آفریقا و کشورهای; روبه توس;;عه را آس;;یب پ;;ذیر س;;اخته و اث;;رات منفی روی س;;المت‬
‫افراد جامعه که این اث;;رات ش;;امل س;;وتغذیه ‪ ،‬چ;;اقی ‪،‬ارت;;ریت‪ ،‬اختالالت عص;;بی ‪ ،‬کوت;;اهی; ق;;د‪ ،‬‬
‫کمبود وزن‪ ،‬عصبی ده ه;;ا م;;وارد دیگ;;ر را بوج;;ود; آورده ک;ه ب;;اعث مح;;دود ش;;دن غ;ذا و ام;;نیت‬
‫غذایی زا به خطر مواحه ساخته و تعداد افراد گرسنه را در جهان بیشتر ساخته است که بیش;ترین‬
‫تاثیر را تنش های سیاسی دارد و همچنان موضوع; تغیرات اقلیمی و گرمایش جهانی ک;;ه ناش;;ی‬
‫از عوامل انسانی; و طبیعی بوده چون گرمایش جه;;انی و تغ;;یرات اقلیمی بیش;;تر بخش زراعت را‬
‫متضرر ساخته و امنیت غذایی را به خطر مواجه کرده ک;;ه از جمل;;ه گن;;دم و برنج‌ک;;ه م;;واد م;;واد‬
‫مغذی جهانیان را تشکیل میدهد امروزه بخاطر; همین موضوعات این غالت مح;;دود; گردی;;ده این‬
‫مشکالت بر میگردد میزان تولید آن از اثر عوامل یاد شده طوریکه مشکالت یاد شده را از منابع‬
‫انسانی یا عوامل طبیعی; شدت میگیرد در مقابل عوامل ط;;بیعی; نمیت;;وان مقابل;;ه ک;;رد چونک;;ه از‬
‫دسترس و کنترول; انس;ان ه;ا خ;ارج میباش;د ‪ .‬بن;ا عوام;ل انس;انی را بای;د مح;دود س;اخت نگ;اهی‬
‫متفاوت به مساله کمبود غذا نم;;ود و اکن;;ون الزم ش;;ده میش;ود; ت;ا سیاس;ت ه;ا گ;رایش ه;ای جهت‬
‫بهبود این وضعیت تغیر داده شود‪ .‬همچنین تعهدات باید ب;;دون قی;;د و ش;;رط تط;;بیق گ;;ردد; چ;;ون‬
‫گرمایش حهانی هر روز; در حال بدتر شدن است باید لز روش هلی نوین کش;;اورزی; ک;;ه ش;;امل‬
‫آبیاری قطره ای‪ ،‬استفاده از کودهای; ارگانی;;ک ی;;ا عض;;وی ‪ ،‬اس;;تفاده ک;;رده و در کن;;ار آن چ;;ون‬
‫غالت مثل برنج و گن;;دم ک;ه غ;ذایی عم;ده جهانی;ان را تش;;کیل میده;;د و هم چن;ان از جمل;ه غالت‬
‫حساس به تغییرات اقلیمی بوده و خود شالیزاری; های برنج به آب فراوان نی;;از دارد دارد آنهم در‬
‫شرایطی که آب کافی برای انسان ها در حال کم ش;;دن اس;;ت بن;;اء بای;;د از فن;;اوری; ه;;ای جدی;;د در‬
‫کشت غالت کار گرفته شود و نباتاتی زرع گردد که با شرایط جدی;;د تواف;ق; داش;ته باش;ند بط;;ور‬
‫مثال جایگزین گندم نبات تریتیکاله و یا ارزن را باید بسازیم چ;;ون این دوگی;;اه میتوانن;د; مش;;کالت‬
‫امنیت غذایی و گرسنگی را رفع و در ضمن مق;;اوم در مقاب;;ل تغ;;یرات اقلیمی و گرم;;ایش جه;;انی‬
‫میباشد و با توحه به کمبود آب و خشکسالی;‪  ‬بجای برنج از گی;;اه کین;;وا و س;;ورگوم ک;;ه هم اث;;رات‬
‫مفید روی انسان ها دارد و هم مقاوم دربرابر تغیرات اقلیمی بود و جایگزین گوشت میتوان س;;ویا‬
‫و قارچ لوبیا نخود سایر غالت دیگر را کرد تا مشکل کمبود غذایی و گرسنگی حل گردد ‪.‬‬
‫‪24 | P a g e‬‬

‫‪.6.2‬پیشنهادات‬
‫‪ _1‬اس;;تفاده از فناوری‌ه;;ای; ام;;نیت غ;;ذایی مهندس;ی; ژنتی;;ک‪ ،‬فن;;اوری; کش;;اورزی; وتکنیک‌ه;;ای‬
‫آبیاری‬
‫‪ _ 2‬افزایش آگاهی از امنیت غذایی همراه با افزایش تقاضا برای م;;واد غ;;ذایی ارگانی;;ک ن;;یز ب;;ه‬
‫رشد بازار امنیت غذایی کمک می کند‪ .‬‬
‫‪_3‬آبی;;اری; قط;;ره ای ک;;ه در آن آب می‌توان ;د; ب;;ا فش;;ار کمی از روزن;;ه ه;;ا ی;;ا تجه;;یزات مختلفی‬
‫همچون قطره چکان ها به ریشه گیاهان برسد‬
‫‪ _4‬استراتژی; یافتن منابع جدید و محصوالت; جایگزین‪ :‬تغییرات در عرضه غذا‪ ،‬نوس;;انات; قیمت‬
‫و تحوالت دیپلماسی; ممکن است کشورهای; فاقد خودکفایی; را با تهدید امنیت غ;;ذایی‪  ‬مواج;;ه کن;;د‪.‬‬
‫بنابراین تالش برای یافتن منابع جدیدی برای جایگزین کردن اقالم غذایی یک استراتژی مناس;;ب‬
‫برای کشورهای; واردکننده محصوالت اساسی; به شمار میرود;‬
‫‪ _5‬کشت فراسرزمینی کشت فراسرزمینی به خری;;د و ف;;روش; ی;;ا اج;;اره طوالنی‌م;;دت زمین‌ه;;ای‬
‫مرغوب کشاورزی; یک کشور; توسط دولت یا س;;رمایه گ;;ذاران و تولیدکنن;;دگان بخش خصوص;ی;‬
‫کش;;ورهای دیگ;;ر گفت;;ه میش;;ود‪ ;.‬ک;;ه زمین ه;;ا خری;;داری ی;;ا اج;;اره ش;;ده و عملی;;ات کش;;ت توس;ط;‬
‫متخصصان کشور خریدار; انجام و تولید نهایی ب;;ه کش;;ور خری;;دار وارد ی;;ا ب;;ه بازاره;;ای; جه;;انی‬
‫صادر میشود‪ ;.‬درین کشت کشوری ک;;ه ب;;ا مح;;دودیت زمین‪ ،‬آب و خ;;اک و هزین;;ه ب;;االی ن;;یروی‬
‫انسانی‪  ‬مواجه است‪ ،‬با اجاره اراضی در سایر; کشورها اقدام به تولید مایحتاج خود یا تولید برای‬
‫صادرات کرده و از این طریق خطر امنیت غذایی و اقتصادی برطرف میگردد;‬
‫‪_6‬حم;;ایت از بخش کش;;اورزی ب;;رای ازبین ب;;ردن ن;;اامنی غ;;ذایی و گس;;ترش محص;;والت بای;;د‬
‫سازمان‌ها و نهاد ها توجه کنند‬
‫‪ _7‬استفاده از کود های ارگانیک‬
‫‪ _8‬باز داری رشد جمعیت تنها راه دستیابی به امنیت غذایی فراهم ک;;ردن خ;;دمات تنظیم خ;;انواده‬
‫برای همگان‬
‫‪ _9‬ساده کردن رژیم; غذایی مصرف; روغن گیاهی بحای روغن حیوانی; مصرف پروتئین گی;;اهی‬
‫بجای حیوانی و جلوگیری از اتالف مواد غذایی‬
‫‪_ 10‬اشتغال بحران امنیت غذایی با بحران بیکاری; همراه است ت;;رغیب ن;;دین س;;ازی کش;;اورزی;‬
‫کارخونه درکشور; های درحال رشد فراهم; کردن خدمات آموزش و پرورش;‬
‫‪25 | P a g e‬‬

‫‪6.3.‬ماخذ‬
‫ام;;یر حس;;ین خوش;;گفتار منش‪ ،‬مجی;;د افی;;ونی‪،‬من;;از پ;;یر زاد ‪ 1391‬ش;;ماره ‪ 60‬وض;;عیت‬ ‫‪.1‬‬
‫کادمیم‌روی خاک های بزنج‬
‫حزوان حی;;نی س;;یتی فاطم;;ه واتی پهین ‪،‬دات;;و موس;ی; ‪،‬پ;;انگ‌وی ل;;ون‪ ،‬خ;;یر اله;;دایت هللا‬ ‫‪.2‬‬
‫بصیر‪ 2022 ‬آیا بیکاری بر رابطه بین نابرابری; درآمد و امنیت غذایی تاثیر دارد‬
‫روشن غالم مرضا ‪،‬اوجی روح اله‪،‬نجفی محمد سعید ‪،‬ش;;اهکویی اس;;ماعیل ‪ 1390‬دوره‬ ‫‪.3‬‬
‫‪ 1‬شماره ‪4‬‬
‫ساموئل نی‪،‬آردی کودجو‪ ،‬دیوید; اوکوتو‪،‬ممونی; ابو جلد ‪,37‬شماره ‪2‬‬ ‫‪.4‬‬
‫عبدال شهریور; ‪،‬مجید خزایی حمزه نور; ‪ 1396‬فرسایش خاک و امنیت غذایی‬ ‫‪.5‬‬
‫عبدهللا سلطان احمدی ‪ 1401‬اثر تنش خشکی بر رشد عملکرد گیاهان بعنوان تهدید جدی‬ ‫‪.6‬‬
‫برای امنیت غذایی‬
‫علی قنبری شیرسوار ‪ 2022‬اهمیت و تاثیر امنیت غذایی‬ ‫‪.7‬‬
‫علیرضا; اریک ادکانیان ‪ 1397‬شماره ‪ 3‬بحران امنیت غذایی در یمن‬ ‫‪.8‬‬
‫فاطمه پاسبان ‪ 1399‬چگونگی; تقویت امنیت غذایی‬ ‫‪.9‬‬
‫کریمی تفرشی ‪ 1401‬ناامنی غذایی و گرسنگی; عوامل تهدید کننده کشاورزی‬ ‫‪.10‬‬
‫کوچکی‪ ,‬بهمن يزدي صمدي‪ ;,‬داريوش مظاهري‪ ,‬ولی زاده‪ ,‬عبدالمجی;;د رض;;ائی‪ ;,‬پروی;;ز‬ ‫‪.11‬‬
‫وجدانی ‪2007‬‬
‫محصوالت ضرورتی ارگانیک برای امنیت غذایی ‪IPC1400‬ای پی س;;ی تحلی;;ل ام;;نیت‬ ‫‪.12‬‬
‫غذایی حاد در افغانستان‬
‫مریم عدالت مقدم‌ ‪ 1401‬شماره ‪4287‬‬ ‫‪.13‬‬
‫نادری‪ ،‬محمد رضا‪ ،‬دانش شهرکی عبدالرزاق و نادری رضوان‪1391 .‬مروری بر گی;;اه‬ ‫‪.14‬‬
‫پاالیی‬

‫‪15.Esfandyai C, Mirabasi B. Examination of the Aspects of the Right to‬‬

‫‪Food and Food Security in International‬‬