1

Mövzu 8. Şəxsi və inzibati sənədlər

Plan:
1. Şəxsi sənədin növləri: Tərcümeyi-hal, CV, Xülasə (rezüme), ərizə, izahat.
2. Şəxsi sənədlərin əsas xüsusiyyətləri.
3. Şəxsi sənədlərin strukturu və məzmunu.
4. Şəxsi sənədlərin dil və üslub xüsusiyyətləri. Nümunələr.
5. İnzibati sənədlərin əsas vəzifəsi və janr orijinallığı.
6. İnzibati sənədin növləri: Əmr, protokol, çıxarış, töhmət, təşəkkür, rəsmi
məktub, vəkalətnamə, zəmanət, xasiyyətnamə, arayış, təqdimat,
müqavilə, akt, raport, hesabat, bildiriş, xəbərdarlıq, elan, pretenziya,
qaimə, qəbz.
7. Nümunələr.

Şəxsi sənədlər
Şəxsi iş kağızı –işgüzar ünsiyyətdə iştirak edən bir şəxsin ehtiyaclarına
xidmət edən sənəddir. Belə sənədlərdən biri də tərcümeyi-haldır.

Şəxsi sənədlər

Tərcümeyi-hal
İzahat
(CV)

Xülasə
Ərizə
(Rezüme)
Tərcümeyi-hal
"Tərcümeyi-hal" ərəbcə "tərci" (geri çevirmə, təkrar etmə) və hal (surət,
vəziyyət) sözlərinin birləşməsindən düzəlmişdir. Tərcümeyi-hal şəxsin öz əli ilə
həyatını ətraflı təsvir etməsi, müəllifin özü haqqında müstəqil tərtib etdiyi sənəddir.
Bütün məlumatlar xronoloji qaydada verilir. Tərcümeyi-halın strukturu:
• sənədin adı;
• müəllifin soyadı, adı, atasının adı;
• tarix və anadan olduğu yer;
• Təhsil (təhsil yeri və müddəti, aldığı ixtisas);
• əmək fəaliyyətinin növü;
• son iş yeri və vəzifəsi;
• mükafatlar, diplomlar;
•ailə vəziyyəti;
• valideynlər və yaxın qohumlar haqqında məlumat (soyadı, adı, atasının adı,
doğum tarixi, iş yeri, təhsil yeri və yaşayış yeri);
• tərcümeyi-halın tərtib edildiyi tarix;
 2

• şəxsi imza.
Nümunə:
Tərcümeyi-hal

Mən, Məmmədov Əhməd Səməd oğlu, 1970-ci ildə Bakı şəhərində anadan olmuşam.
1976-cı ildə Bakı şəhərindəki 42 nömrəli məktəbin birinci sinfinə daxil olmuş, 1986-cı ildə oranı
bitirmişəm. Həmin il Azərbaycan Dövlət Pedaqoji İnstitutunun (indiki ADPU-nun) birinci kursuna
qəbul olmuş, 1990-cı ildə isə fizika müəllimi ixtisası alaraq ali təhsilimi başa vurmuşam.
1990-1993-cü illərdə ordu sıralarında xidmət etmişəm. 1993-cü ildən indiyə qədər Bakı
şəhərində 34 nömrəli orta məktəbdə fizika müəllimi işləyirəm.
Atam – Məmmədov Səməd Məmməd oğlu, təqaüdçüdür.
Anam – Məmmədova Nazilə Cəbrayıl qızı, təqaüdçüdür.
Evliyəm. Həyat yoldaşım – Məmmədova Fidan Rəsul qızı evdar xanımdır.
Oğlum – Məmmədov İlkin Əhməd oğlu Bakı Dövlət Universitetinin III kurs tələbəsidir.
Qızım – Məmmədova Əfsanə Əhməd qızı Azərbaycan Dövlət Tibb Universitetinin I kurs
tələbəsidir.
Yaradıcı əməyimə görə Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin Fəxri Fərmanını
almışam.

İmza: Əhməd Məmmədov

12 iyul 2020-ci il

Curriculum vital (latın dilində) (Azərbaycan dilində Xülasə, fransız dilində

resume – “həyatın axını”, tərcümeyi-hal) qısaldılmış forması CV-bacarıqlar, iş
təcrübəsi, təhsil və təqdim olunan yer üzrə digər lazımi məlumatları özündə saxlayan
sənəd. Mahiyyətcə işəqəbulolunma sənədi sayılır.
Tərcümeyi-hal, yəni CV, Xülasənin həcmi bir namizədin bacarıqları ilə
müəyyənləşir.
Tərcümeyi-hal (ingiliscə Curriculum Vital – Tərcümeyi-hal) CV-I də
adlanır. CV-i də adlanır. CV-i qısaca olaraq tərcümeyi-haldır. CV vasitəsilə hər bir
kəs özünü professional şəkildə təqdim edə bilər. Əgər hər hansı bir şirkət vakansiya
elan edibsə və siz bu vakansiyaya müraciət etmək istəyirsinizsə, onda həmin şirkətin
insan resursları mütəxəssisinə (HR) özünüzü təqdim etmək üçün CV forması
göndərməli olacaqsınız. CV sizin vakansiyaya uyğun olub olmadığınızı çatdıracaq
və ilkin baxışdan sonar sizing barənizdə bir fikir formalaşacaq. CV yazılma
məqsədləri müxtəlif ola bilər: buna təhsil, iş, təcrübə proqramları, konfrans və s.
CV hazırlayarkən aşağıdakı məlumatlara xüsusi diqqət yetirilməlidir:
• Ad, soyad, doğum tarixi, doğum yeri, ünvan, telefon nömrəsi, electron
poçt ünvanı – Bu məlumatların tam dəqiq və düzgün olmasına əmin olun. Çünki işə
götürənin ilk baxdığı məlumatlar bunlar olur və burada yanlış hər bir məlumat sizin
haqqınızda artıq mənfi rəyin formalaşmasına səbəb olur.
• Təhsil – Burada sizin sahib olduğunuz təhsil dərəcələriniz qeyd olunur.
Burada bitirdiyiniz və ya hal-hazırda təhsil aldığınız universitet haqqında məlumatın
olması daha vacibdir. Çünki insan resursları mütəxəssisləri və ya CV-nin
ünvanlandığı şəxsləri məktəb təhsilindən çox ali təhsil maraqlandırır.
• İş təcrübəsi – Əgər varsa, iş təcrübəsini mütləq qeyd edin. Bu mütəxəssis
insanın sizing barədə ümumi fikir formalaşmasına böyük ölçüdə təsir edir. Bununla
 3

o, sizin ona nə vəd etdiyinizi ilkin formada anlaya bilər. İş təcrübəsinizi qeyd
edərkən, burada hansı vəzifənin sahibi olduğunuzu və gördüyünüz işləri qısa
formada yazmaq olar.
• Xüsusiyyətləriniz – Burada namizədin nə qədər “təchizatlı” olduğu önə
çıxır. Burada siz xarici dil bilgiləriniz, kurs və ya seminarlar, nailiyyətləriniz,
texnoloji bilikləriniz və əlavə nə ağlınıza gəlirsə istifadə edə bilərsiniz. Bu hissə
sizinlə tərcümeyi-hala baxan arasında tam ümumi bir fikir formalaşmasına səbəb
olur. Namizədin öz üzərində nə qədər işlədiyi, nələrə sahib olduğu və bunlardan
potensial vakansiya üçün necə istifadə edəcəyi fikri yaranır.
• Sosial aktivlik – Burada boş zamanınızı necə dəyərləndirdiyinizi qeyd
edə bilərsiniz. Qeyd edək ki, məqsədinə görə bu hissəni əlavə etmək könüllüdür.
Çünki bu hissədə yazacaqlarınız daha çox komanda şəraitində necə işləyə
biləcəyiniz barədə kiçik fikir formalaşdırır. Məsələn, foto çəkmək, həvəskar
aktyorluq və s.
CV yazarkən ən çox edilən səhvlər. CV ünvanlanan şəxsdə sizin barəsində
ilk fikir formalaşmasına səbəb olan vasitədir. Əgər tərcümeyi-halınızı əl yazısı ilə
təqdim edirsinizsə, bu zaman xəttinizin səliqəli olmasına fikir verir. Əgər elektron
formada təqdim edirsinizsə, bu zaman yazınızın strukturunun səliqəli olmasına
diqqət yetirin və heç bir çap xətasına yol verməyin. İstifadə etdiyiniz söz və
cümlələrin anlaşılan və axıcı olmasına çalışın. Çünki istifadə etdiyiniz yazı üslubu
işə götürənin fikrinə ciddi təsir edir. İşə götürənin sizinlə bağlı bilmək istədiyi
məlumatlara daha çox yer verin. Məsələn, hansı məktəbi bitirdiyinizdən çox, hansı
universiteti bitirdiyiniz və hansı ixtisasa yiyələndiyiniz daha vacibdir.
CV rezümedən nə ilə fərqlənir? Rezüme amerikan yanaşması, amerikan
tərzidir. Amerikan yanaşmasına əsasən Curriculum Vital alimin və yaxud elmi
əməkdaşın, kitabxanaçının, müəllimin və ya tədqiqatçının elmi sənədidir. İlk
növbədə burada təhsil ətraflı şəkildə təsvir edilir. İş təcrübəsinə də bir o qədər diqqət
ayrılır. Belə bir sənədin ölçüsü 3 və daha çox səhifədir. CV təhsil və iş barədə daha
dərin məlumatların verildiyi sənəddir. Lakin bununla yanaşı, Avropa və Böyük
Britaniyada emerikalıların rezüme adlandırdığı sənəd də CV adlandırılır.
Əsl rezümenin isə CV-dən keyfiyyət baxımından fərqləri aşağıdakılardır:
• qısalıq (əsasən 1 səhifə)
• müəyyən edilmiş bir vəzifə və işəgötürmə istiqamətlənmək (hər bir
vakansiya üçün ayrı bir rezümenin hazırlanması məqsədəuyğundur);
• rezümeni hazırlayarkən sərbəstliyə sahib olmaq.
Rezüme Azərbaycan dilində xülasə adlanır.
Özünüzü işəgötürənin yerində təsəvvür etməyə çalışın. Onu ilk növbədə
şəxsi maraqları maraqlandırır. O yaxşı təşkil edilmiş həyata sahib insan axtarmır. Bu
səbəbdən də həqiqi bacarıq və təcrübələrinizi gizlətməyin bir mənası yoxdur.
İşəgötürən sizdən çox şey istəmir. Onun istədiyi səliqəli, asanlıqla başa düşülən bir
sənəddir. Rezümenin elə formada təşkil edilməlidir ki, rəhbər onu oxuduqda məhz
sizi axtardığını anlasın. Müsahibəyə dəvət edilmək isə rezümenin əsas məqsədidir.
Bir faktı yadda saxlamaq lazımdır ki, müəyyən bir vakansiya üçün bəlkə də
yüzlərlə rezüme göndərilir və rəhbərin onların birini nəzərdən keçirmək üçün 30
 4

saniyəsi var. Yaxşı təşkil edilmiş rezüme üçün 30 saniyə kifayətdir ki, lazımi insanın
siz olduğuna qərar versinlər.
Müasir CV nümunəsi:

Rezüme – Xülasə
Xülasə vakant vəzifəyə kimin müraciət etdiyi haqqında işəgötürən üçün
lazım olan məlumatları ümumiləşdirən bir iş sənədidir. Xülasə. bir insanın əmək
fəaliyyətini, peşə bacarıqlarını və biliklərini qısa (1-2 səhifə) xarakterizə edir.
Xülasə mümkün qədər müəyyən bir vakansiya üçün ixtisas tələbləri nəzərə
alınmaqla tərtib olunur. Üç əsas nəticə növü var: xronoloji, funksional və əlavə.
Xronoloji xülasə bir iş tərcümeyi-halının faktlarının xronoloji qaydada
təsviridir.
İşəgötürənlər üçün bu növ CV-nin üstünlüyü ondan ibarətdir ki, CV-də
şəxsin işinin aydın bir mənzərəsini görə bilir. Müraciət edən üçün üstünlük tələb
olunan fəaliyyət sahəsində karyera və peşəkar inkişaf nümayiş etdirmək imkanı olur.
Ancaq ərizəçinin son mövqeyi (və ya tamamilə rəsmi şəkildə qeydiyyata alınmış
əmək yolu) gözlədiyi fəaliyyətlə əlaqəli deyilsə və ya iş tərcümeyi-halında çox sayda
nöqsan varsa,onda belə hallarda bu cür davam etməkdən imtina etmək daha yaxşıdır.
Bir şəxs işləməyəndə, ya da uzun fasilədən sonra istədiyi fəaliyyət sahəsinə
qayıdarkən, habelə iş təcrübəsi olmadıqda, işəgötürənə əmək fəaliyyətinin
xronologiyasını göstərmədən tərtib olunmuş funksional bir resume təqdim etmək
faydalıdır. Burada ərizəçinin əsas diqqəti peşə bacarıqlarına və müxtəlif fəaliyyət
sahələrində qazandığı uğurlara yönəldilməlidir.
Birləşdirilmiş CV funksional və xronoloji xülasənin əsas xüsusiyyətlərini
 5

özündə birləşdirir. Bu sənəd peşə bacarıqlarını və müxtəlif fəaliyyət sahəsindəki

uğurlarını vurğulayır, bir əsərin tərcümeyi-halının əsas faktları xronoloji qaydada
təqdim olunur.
Bu cür xülasənin üstünlüyü ondan ibarətdir ki, işəgötürənə müxtəlif fəaliyyət
sahələrində ərizəçinin peşəkarlığına yönəltməyə, diqqət göstərməyə və işin dəqiq
ardıcıllığını görməyə imkan verir. Hansı növ CV-ni seçməyinizdən asılı olmayaraq,
yazarkən xülasənin aşağıdakı xüsusiyyətlərini nəzərə alın.
1. Lakonilik, yığcamlıq. Xülasə yalnız sizin nöqteyi-nəzərinizdən xüsusi işə
başlamaq şansınızı artıran şeyləri göstərir. Buna görə xülasənin həcminin az olması,
təkliflərin mümkün qədər qısa olması və yalnız müvafiq məlumatların olması arzu
edilir.
2. Düzgünlük. CV nə qədər həqiqətsə, hər hansı bir reklamın nə qədər
həqiqət olduğunu göstərir.Ona görə ki, bir CV sizin şəxsi reklamınızdır. Əlbəttə ki,
işəgötürəni aldatmamalı olduğunuzu nəzərə alaraq, unutmayın ki, işəgötürən sizdən
şəxsən qısa müddət ərzində əldə edə biləcəyiniz xüsusi bir bacarıq gözləyirsə,həmin
bacarıq tez-gec üzə çıxacaqdır. Digər tərəfdən, iş tərcümeyi-halınızdan
arzuolunmaz, xoşagəlməz faktlar bəzən CV-dən silinə bilər.
3. Dəqiqlik. Təhsil və iş illərini dəqiq göstərmək lazımdır.Təhsil aldığınız
və işlədiyiniz institutların adını tam olaraq qeyd edin.İxtisasınızı, aldığınız
diplomları, sertifikatları və s. düzgün göstərin.
4. Pozitivlik. Xülasə mətnində mənfi və ya mənfi mənada olan sözlərdən
çəkinmək lazımdır: yazılmamışdı, iştirak etməzdim, istəməzdim, təcrübəm yoxdur,
müştəri şikayətlərini həll etmək və s.
5. Enerji. İşəgötürən və ya kadr meneceri ilə fərdi görüşdə enerjiniz danışma
sürəti və həcmi, əl tutması və s. ilə göstəriləcəkdir. Enerjinizlə əlaqədar olanı yazılı
nitqinizdəseçdiyiniz cümlələrin quruluşunun düzgünlüyü və kəskinliyi
bildirəcəkdir.
6. Savadlılıq. CV düzgün, ardıcıl vahid bir üslubda yazılmalıdır.
7. Estetika. CV heç vaxt əl ilə yazılmır. CV-nin hazırlanması texnikası və
çap olunduğu kağız nə qədər yaxşıdırsa, işəgötürənin sizə diqqət yetirməsi şansları
bir o qədər çoxdur.
Müxtəlif onlayn cv hazırlanma proqramları var:
• https://cvlogin.com/az/ -nümunəni bu linkin proqramı üzrəindən
qeydiyyatdan keçib hazırlayın

Nümunə:
Xronoloji Xülasə

İVANOVA VALENTİNA PETROVNA Rusiya, Tomsk, 634050, ul. İnşaatçılar, d 12, a.

48 Telefon: (022) 684-391 (ev), 563-297 (ofis), 796-21-03 (mobil) Şəxsi məlumatlar: Rusiya
Federasiyasının vətəndaşı, 18 aprel 1977-ci ildə Tomsk şəhərində anadan olmuşdur. Ailəlidir.
1997-ci il təvəllüdlü oğul. Sağlamlıq yaxşıdır. Məqsəd: Menecer kimi iş tapmaq. Təhsil: 07/1999
- 08/2000 Köməkçi katiblərin kursları (danışıqlar, iş, PC, mətbəə). 09/1994 - 06/1999 Tomsk
Dövlət Pedaqoji İnstitutu, Xarici Dillər fakültəsi. İxtisası İdarəetmə. Təcrübə: 11/2002 - indiki
 6

"Dizayn Salonu". Mühasib.

Funksional Xülasə
Vasilets Artem Viktorovich Doğum tarixi: 09.06.1985
Ünvan: Tomsk, st. Lenin, 153, mənzil. 68 Telefon: mob. 8 (***) 666-66-66
e-poçt: vasilez_a@mail.ru
Məqsəd: 1C təcrübəsi olan bir proqramçı işini əldə etmək:
Sentyabr 2007 - Yanvar 2009 - proqramçı 1C v7.7, MMC "X", boyalar və laklar istehsalı,
Tomsk
Funksional vəzifələr:
• standart və qeyri-standart konfiqurasiyaları yeniləmək, konfiqurasiyanı şirkətin
tələblərinə uyğunlaşdırmaq;
• platforma 1C istifadə edərək proqramlaşdırma: Enterprise v.7.7;
• 1C verilənlər bazası arasında məlumat mübadiləsinin təşkili. Tərəqqi:
• sıfırdan 7.7 platformasında konfiqurasiya yaratmaq. Təhsil: 2002-2007 Tomsk
Politexnik Universiteti, Avtomatika və Kompüter Mühəndisliyi Fakültəsi, "Tətbiqi Riyaziyyat"
ixtisası, mütəxəssis diplomu. Əlavə təhsil:
Fevral 2009. Kurs "1C-də Proqramlaşdırma: Müəssisə 7.7. Giriş kursu ”,“ Mütəxəssis
”kompüter təlimi mərkəzi, Moskva, sertifikat 1C.
Peşəkar bacarıqlar: təcrübəli PC istifadəçisi: MsWord, Excel, 1C7.7, İnternet. İngilis
dilinin əsas bilik səviyyəsi.
Şəxsi keyfiyyətlər: məsuliyyət, təşkilatçılıq, qətiyyət, zəhmət, əzm.
Tövsiyələr sorğuya əsasən veriləcəkdir.

Ərizə
Ərizə və ya petisiya (ingilis dilində petition) bir adam və ya birliyin düşüncə
və şikayətlərini, ya da müəyyən bir mövzudakı istəklərini səlahiyyətli orqanlara
(rəsmi orqanlara) göndərilməsini təmin edən yazıdır.
Ərizənin iki mənası vardır. “Müraciət etmək”, “ərz” mənasında işlənir.
Müəyyən formaya malik olub, rəsmi şəkildə yazılmış müraciətdir. Məzmununa görə
ərizənin iki növünə təsadüf olunur:
1) Şikayət xarakterli ərizələr;
2) Xahiş etmək məqsədi ilə yazılan ərizələr.
Ərizəyə verilən tələblər aşağıdakılardır:
• Ərizənin başlığı, yəni kimə və kimdən yazılması dəqiq olmalıdır;
• Ərizənin məzmunu qısa, faktlar isə konkret olmalıdır;
• Ərizəni ərizəçi öz xətti ilə yazılmalıdır;
• Ərizənin sonunda gün, ay, il və ərizəçinin şəxsi imzası qoyulmalıdır.
Ərizənin yazılış forması belədir:
• Vərəqin əvvəlində abzasdan böyük hərflə təşkilatın və kimə müraciət
edilirsə, onun adı, atasının adı, soyadı qeyd olunur.
• Sətrin ikidə bir hissəsi həcmində sağ tərəfdə kimdən sualını verməklə
ərizəçinin adı, soyadı və atasının adı göstərilir.
• Vərəqin ortasında böyük hərflə “Ərizə” sözü yazılır.
• Təzə sətirdən qısa, aydın və məzmunlu şəkildə ərizəçinin fikri şərh olunur.
• Ərizəçinin sonunda imza qoyulur və onun yazılma tarixi göstərilir.
Ərizə rəhbərlik tərəfindən baxıldıqdan sonra onun üzərinə dərkənar qoyulur
və ərizədə danışılan məsələ barədə icra ilə bağlı müvafiq şöbəyə tapşırıqlar verilir.
 7

Ərizə– təşkilatın və ya qurumun vəzifəli şəxsinin ünvanına müraciət, təklif

və ya şikayət olan sənəd. Ərizənin quruluşu belədir.
1. Ərizənin "başlığı" – müraciət edənin adı (kimə və ya hara); yuxarıda,
sağda yazılır.
2. Ərizə verən şəxsin adı (atası, atasının adı) və soyadı (kimə, kimdən).
3. Müəllifin mövqeyi və ya ünvanı.
4. Sənədin mərkəzində "Ərizə" sözü. "Ərizə" sözündən sonra nöqtə yoxdur.
"Ərizə" sözü, ümumiyyətlə, böyük hərflə yazılır.
5. Ərizənin əsas mətni. Tələb, təklif və ya şikayətin dəqiq ifadəsi öz əksini
tapır.Zəruri hallarda əlavə edilmiş sənədlərin inventarı da olur.
6. Ərizəçinin imzası. Sağ alt hissədə yerləşdirilir.
7. Yazılma tarixi. İmza altında və solda yerləşdirilib.
Ərizədə dəqiq və konkret məlumatlar göstərilməlidir.
Məsələn:. 10/01/11 tarixindən 1 il müddətinə akademik məzuniyyət vermək;
• 02/01/11 tarixindən işə qəbul.
Nümunə:
S.Məhərrəmov adına Qaradağ rayonu 106 nömrəli
orta məktəbin direktoru Hüseyn Əhmədova
həmin məktəbin X sinif şagirdi Sevinc Nəsirovadan

Ərizə

Anam xəstə olduğundan aprel ayının 18-dən 22-ə qədər ona qulluq etmək üçün mənə
icazə verməyinizi xahiş edirəm.
İmza: Sevinc Nəsirova
16 aprel 2020-ci il

İzahat məktubu
İzahat məktubu şirkət daxilində yazışmaların növlərindən biridir.Yuxarı
rəhbərə əmr yerinə yetirilməməsinin səbəblərini, əməyin və ya texnoloji intizamın
pozulması faktını izah edən sənəddir. İzahat qeydini tərtib edərkən inandırıcı və
məlumatlandırıcı bir mətn hazırlamalısınız.
İzahatın strukturu:
İzahat məktubu işgüzar məktubların tərtib edilməsinin əsas tələblərinə uyğun
qurulur və ona bunlara daxildir:
• alıcının rekvizitləri (göndərildiyi şəxsi göstərməklə);
• sənədin adı (İzahat məktubu);
• yaradılması tarixi, sənəd nömrəsi;
• mətnin başlığı ("Haqqında ...", "Gələcək ...");
• izahlı notun əsas mətni (izahat yazmasının səbəbi olan pozuntu faktı və bu
faktın izahı);
• təşəbbüskarın imzası.
“İzahat” ərəb mənşəli sözdür. İzah sözünün cəmində işlənir. Bir məsələni
ətraflı surətdə aydınlaşdırma, şərh etmə, bəyan etmə mənalarını özündə ehtiva edir.
İzahat yazılı və şifahi, sadə və müfəssəl olur.
Nümunə:
 8

35 nömrəli məktəbin direktoru

Sevinc Əliyevə
həmin məktəbin Xa sinif şagirdi
Seymur Vəliyevdən

İzahat

Evdə vacib işim olduğundan icazəsiz bir gün dərs buraxmışam. Sinif nümayəndəsi məni
dərsə buraxmır. Məni üzürlü hesab edərək dərsə buraxılmağım üçün göstəriş verməyinizi xahiş
edirəm.

İmza: Seymur Vəliyev

10 may 2020-ci il

İnzibati sənədlər
İnzibati sənədlər əsas vəzifəsi rəhbərin hərəkətlərinə hüquqi qüvvə
verməkdir. Xidmət sənədləri bütövlükdə müəssisə və ya təşkilatın maraqlarına təsir
göstərir. Funksional məqsədi ilə onlar təşkilati və təşəkkür olur: məlumat və arayış,
maliyyə və mühasibat, rəsmi məktublar. Təşkilati və inzibati sənədlər həm dövlətin
daxilində, həm də ayrı bir təşkilatda obyektlərin idarə olunmasını təmin edir.
İnzibati kargüzarlıqda sənədləşdirmə idarəetmənin inzibati fəaliyyətini
bilavasitə özündə əks etdirir. Bütün idarələrdə bu növ kargüzarlıq idarənin
fəaliyyətindən asılı olmayaraq eyni formada təşkil olunur. Bunu nəzərə alaraq
idarəetmə ilə müdiriyyətlə əlaqədar inzibati sənədlərin tərtibi, göndərilməsi,
qeydiyyatı, icrasına nəzarət və onlardan istifadə etmək dəftərxanaya və ya
kargüzara həvalə edilir.
Təşkilati və inzibati sənədlərin janr orijinallığı aşağıdakı kimidir:
• ciddi forma - təfərrüatların və mətnin əhəmiyyətli hissələrinin
yerləşdirilməsinin məcmusu və ardıcıllığı;
• Sənədin mərkəzi ifadəsinin dizaynını təyin edən dəstəkləyici sözlərin
olması (təklif, məcburi, sifariş, fərman və s.);
• nizamnamənin müddəalarını, plan və hesabatın müddəalarını, müqavilənin
öhdəlikləri və hüquqlarını sadalayarkən tələb olunan rubrikanın olması.
Mətnləri təsnif edərkən mətni bölmək üçün aşağıdakı struktur qaydalarına
əməl olunmalıdır:
• bölmə işarəsi dəyişməz qalmalıdır;
• bölmənin məzmunu əlaqəli bölmələrin (bəndlərin) ümumi məzmununa
bərabər olmalıdır;
• hissənin adı bütövün adı ilə üst-üstə düşməməlidir;
• bölmə üzvləri bir-birini qarşılıqlı surətdə xaric etməlidir;
• bölmə məntiqli və yığcam olmalıdır.
 9

İnzibati sənədlər

Əmr Nizamnamə
Motivasiya Arayış
məktubu Bildiriş
Rəsmi məktub Pretenziya

Çıxarış Protokol
Vəkalətnamə
Müqavilə
Təşəkkür Akt
Zəmanət
Raport
Təqdimat
Xəbərdarlıq
Hesabat Elan
Təlimat
Xasiyyətnamə Töhmət
Qaimə

Qəbz (çek) Bəyannamə

ƏMR
«Əmr» ərəb sözü olub, bir işin görülməsi üçün verilən hökm və göstərişi özündə
ehtiva edən sənəddir. Aşağıdakı mənalarda işlədilir:
Əmr etmək – bir işin görülməsini hökmlə tapşırmaq, buyurmaq.
Əmr vermək – sərəncam yazmaq, nəşr etmək, elan etmək. Yazılı sənəd kimi,
əsasən, hökumət orqanlarının, idarə, müəssisə, təşkilat və s. rəhbərlərinin rəsmi
sərəncamı hesab edilir. Hərbi Komissarlığın əmri, universitet rektorunun əmri, işə
qəbuletmə, işdən azadetmə, müəyyən işi tapşırma, komissiya yaratma, tədbir
keçirmə, kitabça nəşrini təsdiqetmə və s.
• Əmrin mahiyyəti – Nazirliklərin, baş idarələrin, yerli idarəetmə orqanlarının,
onların şöbə və idarə rəhbərlərinin, habelə birliklərin, müəssisə, təşkilatların
rəhbərlərinin idarəetmə aktı. Hüquqi təbiətinə görə əmr müəyyən ictimai
münasibətləri nizama salan hüquq normaları aktıdır. Bəzi hallarda müəssisə rəhbəri
əmr verərkən həmkarlar təşkilatının razılığını almalı, əmri hüquqşünasla
razılaşdırmalıdır. Əmr imzalandığı andan qüvvəyə minir.
• Əmrin məzmunu – Hüquqi akt olaraq əmrlər çoxməzmunlu olur. İşə qəbul
etmək, işdən azad etmək, töhmət vermək, təşəkkür etmək, iş rejimində dəyişiklik
etmək, idarə və müəssisənin daxilində struktur dəyişiklikləri etmək və s. bu kimi
 10

məsələlər müəssisə rəhbərinin əmri ilə hüquqi qüvvəyə minir. Əmrlər xüsusi
formada verilir. Vərəqin birinci sətrində əmr verilən müəssisənin adı qeyd edilir.
İkinci sətirdə “əmr” sözü yazılır. Üçüncü sətirdə sol tərəfdən əmrin verildiyi tarix,
sağ tərəfdə isə əmrin verildiyi şəhərin adı yazılır. Aşağıda əmrin verilmə səbəbi və
məqsədi göstərilir. Ondan aşağıdakı sətirdə vərəqin ortasında «ƏMR EDİRƏM»
sözləri yazılır. Sonra isə əmrin məzmunu verilir. Əgər əmr müəyyən şəxsə və ya
şəxslərə aiddirsə, onda şəxsin (şəxslərin) adı, atasının adı və soyadı əvvəlcə qeyd
edilir. Onun qаrsışında isə əmrin ona aid hissəsi verilir. Əmrin aşağı hissəsində
əmrin əsası verilir. Sonra əmri verən məsul şəxsin vəzifəsi, titulu, adı və soyadı
göstərilir. Rəhbər imzasından sonra əmri hazırlayan və əmri verməyə razılıq vermiş
şəxsin imzası verilir. Əmrin icrası ilə bağlı olan, yəni əmrlə əlaqəsi olan qurumlara
göndərilməsi haqqında qeydlə tamamlanır.
• Əmrin dil xüsusiyyəti – Əmrlər ədəbi dildə verilir. Onların dili rəsmi olur.
Orada heç bir subyektiv münasibət bildirən söz və ifadəyə yol verilmir. Əmr, bir
qayda olaraq, şərh və sərəncam hissələrindən ibarət olur. Şərh hissəsində əmr
verilməsi üçün əsas götürülən faktlar ifadə edilir, sərəncam hissəsində isə görülməli
tədbirlər sadalanır. Əmrin sərəncam hissəsi mətn qaydalarından «əmr edirəm»
sözləri ilə başlanır. Nəzərdə tutulan fikirlər ərəb rəqəmləri ilə nömrələnən bəndlər
üzrə yerləşdirilir. Hər bənd struktur bölməsinin konkret icrasının və ya vəzifəli
şəxsin adının və soyadının göstərilməsi ilə başlanır. Əmrin mətni əlaqədar struktur
bölmələri lazımi hallarda isə tabelikdə olan əlaqədar təşkilatlarla razılaşdırılır.
Əmrin layihəsinin son variantına ancaq əmri imzalayan və tarix qoyan təşkilat
rəhbəri düzəlişlər edə bilər. Əmri hazırlayarkən icraçı onun struktur bölmələrə və
tabelikdə olan təşkilatlara göndərilmək zərurətini və əmrin tirajını müəyyən edir.
Ünvan sahiblərinin siyahısı həmin əmrin son vərəqinin əks tərəfində çap olunur və
ya müstəqil sənəd kimi əlavə edilir ( tiraj böyük olduqda).
Əmrlər təqvim ili boyunca nömrələnir və müvafiq kitabda qeydə alınır

Nümunə:
“Fidan” Elm İstehsalat Birliyi üzrə
12 saylı Əmr

Bakı şəhəri 24 yanvar 2015-ci il

İlham İman oğlu İmanov 01.02.2015-cü il tarixdən maaşı ştat cədvəlinə uyğun olmaqla bir ay
sınaq müddəti ilə mühəndis təyin edilsin.
Əsas: İ.İmanovun ərizəsi

Baş direktor: Əli Əliyev

NİZAMNAMƏ
Nizamnamə müəssisələrin, təşkilatların yaranmasını rəsmiləşdirən və onlann
quruluşunu, funksiyasını, hüquqi vəziyyətini müəyyənləşdirən hüquqi akta deyilir.
Nizamnamə idarə və təşkilatın məqsədini, vəzifəsini, quruluşunu, maddi bazasını,
müəssisənin və onun ləğv olunması qaydasını, hüququnu, vəzifəli şəxsin vəzifəsini
və məsuliyyətini göstərən ximəti sənəddir. Hər bir təşkilatın və xüsusi müəssisənin
 11

nizamnaməsi işlənilir. Nizamnamə təsdiq olunur və qeydiyyatdan keçirilir. Yeni

yaradılan müəssisə Vergilər Nazirliyi tərəfindən qeydiyyata alınır və fəaliyyətə
başlayır. Müəssisələrin yaranması üçün hazırlanan nizamnamənin strukturu
bunlardır:
1. müəssisənin adı
2. təsdiqetmə qrifı
3. sənədin adı
4. hazırlanma yeri
5. tarixi, indeksi
6. sərlövhəsi
7. razılaşdırma qrifı
8. vizalar və mətn.
Nümunə:
12
 13

Rəsmi məktub
Statistikadan göründüyü kimi, şirkətə daxil olan və şirkətdən gedən
sənədlərinin 80% -ə qədəri işgüzar yazışmalardır. Hətta ən adi işçi çox sayda
müxtəlif iş məktubları ilə qarşılaşır. Müxtəlif əsaslarla rəsmi məktubların müxtəlif
təsnifatları mövcuddur. Məktubların növləri mesaj alıcısında və məqsədində
fərqlənir. Satışları stimullaşdırmaq üçün istehlakçıya bir məktub yazırlar – satmaq
təklifi; istehlakçıların üstünlükləri barədə məlumat əldə etmək üçün müraciət
məktubu yazırlar; kreditin ödənilməsini həssas şəkildə sürətləndirməyə çalışaraq
müştəriyə məktub yazılır – kredit nəzarəti; müştərilərin kontingentini qorumaq üçün
təbrik məktubları yazırlar.
Tematik əsasda iş məktubları kommersiya əməliyyatının bağlanmasına
hazırlıq zamanı istifadə olunan, müqavilələrin şərtlərini yerinə yetirərkən istifadə
olunan və məqsədyönlü müxtəlif təşkilati, hüquqi məsələlərin həlli olan məktublara
bölünür. Funksional əsasda işgüzar məktublar təşəbbüs məktublarına – müəyyən bir
məqsəd üçün adresin təşəbbüsü ilə tərtib edilmiş məktublara və cavab məktublarına
bölünür.
Məktubun quruluşu.
Giriş. Adresin dərhal məktubun nə ilə əlaqəli olduğu barədə dəqiq bir fikir
əldə etməsi üçün edilir. Girişdə başlıq qısa şəkildə məqsədini təyin edən məktubun
mövzusudur. Məsələn: Ehtiyat hissələrin tədarükü üçün, məhsul qiymətlərinin
dəyişməsi barədə.
Ünvan: şəxsi bir ünvandan istifadə etmək daha yaxşıdır; mümkünsə, adresi
və soyadını tapmağa çalışın. Məsələn: Hörmətli cənab Abbasov!, hörmətli
Sevilxanım, hörmətli cənab direktor!, hörmətli tərəfdaşlar!,Müraciətdə (ad, soyad)
adresin baş hərflərindən istifadə etmək düz deyil.
Məktubun məqsədi bu iş məktubunun göndərilməsinin əsas səbəbinin qısa
bir açıqlamasıdır. Məsələn: ... ilə əlaqəli bir məktub yazıram, telefon danışığına görə
..., şirkət "Y" təklif edir ..., zəhmət olmasa tövsiyə olun ki ...
Əsas hissə bir iş məktubunun əsas mahiyyətinin ifadəsidir. Əsas hissə bir-
biri ilə əlaqəli və məntiqi qaydada düzülmüş bir neçə cümlədən ibarət olmalıdır. Bu
hissə bir ümid, inam, üzr və s. ifadəsi ilə başa çatır. Bu, məktubun mövzusundan
asılı olur.
Nəticə – nəzakətli bir imza. Son ifadələr məktubun mövzusundan və adreslə
tanışlıq dərəcəsindən asılıdır. Məsələn: Hörmətlə ...,Dərin hörmətlə ... Bu ifadələr
mövqeyinizi və imzanızı göstərir – soyadı, adı, atasının adı. Məktub yazılan şəxslə,
ünvanla kifayət qədər tanışsınızsa, sadəcə yaza bilərsiniz: Ən xoş arzularla,...

Nümunə:
Azərbaycan Respublikasının Birinci vitse-prezidenti
Mehriban xanım Əliyevaya
Çox hörmətli Mehriban xanım!
Sizin, uzun illər ərzində çoxşaxəli fəaliyyəti ilə müstəqil Azərbaycanın tərəqqisinə əvəzedilməz töhfələr
verən respublikamızın birinci xanımının Azərbaycan Respublikasının Birinci vitse-prezidenti təyin
olunmağınız xalqımız tərəfindən böyük sevinc hissi ilə qarşılandı. Bu münasibətlə Sizi elmi
 14
ictimaiyyət adından, şəxsən öz adımdan səmimi qəlbdən təbrik edir, Sizə müstəqil Azərbaycan
dövlətçiliyinin möhkəmləndirilməsinə, milli maraqların qorunmasına, ölkəmizin beynəlxalq imicinin
yüksəldilməsinə hədəflənmiş bu məsuliyyətli və şərəfli vəzifənizin həyata keçirilməsində uğurlar
arzulayırıq!
Son illər Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə həyata keçirilən
ardıcıl siyasət nəticəsində ölkənin demokratik idarəedilməsi mexanizmlərinin təkmilləşdirilməsi, daxili
sabitliyin qorunub saxlanılması, respublikamızın beynəlxalq imicinin yüksəldilməsi istiqamətində böyük
uğurlar əldə edilmişdir. Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasında dəyişiklik edilməsi ilə bağlı
ölkəmizdə həyata keçirilən referendumun nəticələri bir daha sübut etdi ki, xalqımız bu siyasəti yekdilliklə
dəstəkləyir. Biz əminik ki, Siz Azərbaycan Respublikasının Birinci vitse-prezidenti olaraq, cənab İlham
Əliyevin rəhbərliyi altında həyata keçirilən dövlət siyasətinin daha da gücləndirilməsinə öz töhfələrinizi
verəcəksiniz.
Dünyada və regionda olduqca mürəkkəb hadisələrin cərəyan etdiyi müasir şəraitdə müstəqil
Azərbaycanın dövlət idarəetməsində mühüm əhəmiyyətə malik belə bir yüksək vəzifəyə Sizin təyin
edilməyiniz heç də təsadüfi deyildir. Siz neçə illərdir ki, Milli Məclisin deputatı və Yeni Azərbaycan
Partiyasının sədr müavini kimi yüksək siyasi potensiala malik olduğunuzu əməli
fəaliyyətinizlə təsdiqləmisiniz. Fəaliyyətinizdə milli maraqların daim prioritet təşkil etməsinin nəticəsidir
ki, Siz bütün xarici səfərlərinizdə, keçirdiyiniz görüşlərdə müstəqil dövlətimizin maraqlarını yüksək
səviyyədə müdafiə edirsiniz.
Müasir dövrdə Siz həm də Azərbaycan mədəniyyətinin hamisi və yorulmaz təbliğatçısısınız. Məhz Sizin
sayənizdə Azərbaycanın tarixi abidələri, muğam, saz, tar, Novruz bayramı dünyanın maddi-mədəni inciləri
sırasına daxil edilmişdir. Son illərdə Sizin həyata keçirdiyiniz möhtəşəm mədəniyyət layihələri rəhbərlik
etdiyiniz Heydər Əliyev Fondunu əsl mədəniyyət himayədarına çevirib. Siz “Avroviziya” mahnı
müsabiqəsində gənc istedadlara verdiyiniz dəstəklə müasir musiqinin sivil Şərq ölkəsi olaraq Azərbaycan
üçün əlçatmaz olmadığını dünyaya nümayiş etdirdiniz.
Fəaliyyətinizin əsas istiqamətlərindən birini Azərbaycan təhsilinin inkişafı təşkil edir. Siz “Yeniləşən
Azərbaycana yeni məktəb”, “Təhsilə dəstək” layihələri, “Uşaq evləri və İnternat məktəblərinin inkişafı”,
“Məktəbəqədər təhsil müəssisələrinin inkişafı proqramı” üzrə yüzlərlə orta məktəb və uşaq bağçası
binalarının təməlini qoymuş və bərpasına nail olmusunuz. Sizin rəhbərliyinizlə “Təhsilə dəstək” layihəsi
ölkə sərhədlərini aşaraq dünyanın müxtəlif güşələrində yaşayan soydaşlarımızı da əhatə etmişdir.
Sizin dövlət və xalq qarşısında ən böyük xidmətinizdən biri 2004-cü ildə təsis edilmiş Heydər Əliyev
Fondu ilə bağlıdır. Rəhbərlik etdiyiniz Fond dünya şöhrətli dövlət xadimi, Ümummilli lider Heydər
Əliyevin Azərbaycanın sosial-iqtisadi, mədəni inkişafını, xalqımızın maddi rifahının yaxşılaşması, onun
min illər boyu yaratdığı, yaşatdığı dəyərlərin qorunması naminə müəyyən etdiyi siyasətin öyrənilməsi,
təbliği və bu ideyaların həyata keçirilməsi istiqamətində misilsiz rol oynayır. Heydər Əliyev
Fondunun milli-mənəvi dəyərləri qoruyaraq himayə etməsi, əslində Azərbaycançılığa elmi əsaslarla
töhfənin bariz nümunəsidir.
Çoxşaxəli fəaliyyətinizdə idmanın inkişaf etdirilməsi xüsusi istiqamətlərdən birini təşkil edir. "Bakı-
2015" birinci Avropa Oyunlarının, "Formula 1" Bakı Qran Prisinin və bir sıra digər beynəlxalq miqyaslı
möhtəşəm idman tədbirinin uğurla həyata keçirilməsi məhz Sizin təşkilatçılığınız sayəsində mümkün
olmuşdur. Həyata keçirdiyiniz bu layihələr nəticəsində artıq Azərbaycan dünyanın idman mərkəzlərindən
birinə çevrilmişdir.
Sizin milli tarixi ənənələrə əsaslanan fəaliyyətiniz sayəsində müstəqillik illərində, xüsusən, son on ildə
Azərbaycan qadınlarının ictimai fəallığı bütöv bir hərəkat səviyyəsinə yüksəlmişdir. Bu gün Siz dünyaya
sülhün, həmrəyliyin və qardaşlığın gözü ilə baxaraq Azərbaycan qadınının haqq səsinə çevrilmisiniz.
Qloballaşan dünyanı tolerantlığa, dünyəvi dəyərlərə, insan haqlarına çağırmaqla Azərbaycan qadınının
mənəvi aləminin təmsilçisinə çevrilir, onu dünyaya tanıdırsınız.
Çox hörmətli Mehriban xanım!
Sizi, mənəvi və intellektual enerjisini ölkəmizin inkişafına yönəltməklə Azərbaycan qadınının ictimai
fəaliyyətinin yeni səhifəsini açmış respublikanın birinci xanımını bir daha Azərbaycan Respublikasının
Birinci vitse-prezidenti təyin olunmağınız münasibətilə elmi ictimaiyyət adından səmimi qəlbdən təbrik
edirik. Biz əminik ki, bu hadisə müasir Azərbaycan dövlətçiliyi tarixində elmi-intellektual inkişaf modelinə
əsaslanan və sosial-iqtisadi, mədəni-mənəvi tərəqqi ilə müşahidə olunan ölkəmizin yeni inkişaf
mərhələsinin başlanğıcı olacaqdır.

Dərin hörmətlə,
 15
Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının prezidenti,
akademik Akif Əlizadə
24.02.2017

Motivasiya məktubu
Motivasiya məktubu niyə müəyyən bir vəzifə üçün mükəmməl namizəd
olduğunuzu izah etmək üçün istifadə olunan bir səhifəlik məktubdur. Motivasiya
məktubu bu hallarda yazırıq:
• Bir kollec və ya universitetdə (lisenziya, məzun və ya aspirantura) təhsil
proqramına qəbul olmaq üçün müraciət edirsiniz.
• Qeyri-kommersiya təşkilatında işləmək üçün müraciət edirsiniz.
• Bir təşkilatda könüllü kimi müraciət edirsiniz.
• Bir şirkətdə təcrübə üçün müraciət edirsiniz.
• Mübadilə proqramına qəbul olmaq üçün müraciət edirsiniz.
Bütün təşkilatlar həqiqi mənada orada olmaq istəyən və gördükləri işdən həyəcan
duyan insanları axtarırlar. Motivasiya məktubunuzun onları sizi seçməyə
həvəsləndirir.
MOTİVASİYA MƏKTUBUNUN STRUKTURU
Motivasiya məktubunuzu qurmağın iki əsas yolu var:
1. Motivasiya məktubunuzun giriş, əsas və nəticənin olduğu klassik 3 əsas
paraqraf quruluşundan istifadə etmək.
2. Əsas bənd abzasınızı əsas məqamlara görə 1-3 cümləlik abzaslara
böldüyünüz 5-7 abzas quruluşundan istifadə etməklə.
İndi gəlin baxaq görək motivasiya məktubu necə yazılır? Hansı metodu
seçəcəyiniz isə sizə qalır. Hansı quruluşu nəzərdə tutmağınızdan asılı olmyaraq, 3
əsas hissədən ibarət olmalıdır: giriş, əsas və nəticə. Hər birinə nələri daxil etmək
lazımdır?
GİRİŞ
Özünüz və niyə müraciət etdiyiniz barədə qısa, cəlbedici bir parça. Buraya əlavə
edə bilərsiniz:
• Şəxsi məlumat. Sən kimsiniz və nə edirsiniz?
• Nə üçün müraciət edirsiniz? Haraya?
• Məqalənizin əsas hissəsinə giriş. Nə üçün müraciət etdiyinizə dair ümumi
səbəbdən bəhs edin və sonra motivasiya məktubunuzun əsas hissəsini
dərindən araşdırın.
• Əlbəttə ki, yuxarıda əlaqə məlumatlarını qeyd etməyi unutmayın.
MƏKTUBUN “BƏDƏN” HİSSƏSİ
Bu hissə motivasiya məktubunuzun əsas hissəsidir. Müvəffəqiyyətlərinizin,
bacarıqlarınızın və müraciət etdiyiniz şeyə olan marağınızın arxasındakı hekayələri
qeyd edərək özünüzü həqiqətən satdığınız yerdir.
Mümkün qədər gerçək olmağa çalışın – motivasiya məktublarını tez-tez oxuyan
hər kəs uydurma hekayələri gerçəklərdən danışa bilər.
Motivasiya Məktubunda qeyd edə biləcəyiniz strukturlar:
______ dərin həvəsim ______ başladı.
______ etmək istəyirəm, çünki ______.
 16

___ ay / ildir _________ üzvüyəm. Bu mənim üçün ən yaxşı şeydir, çünki

_______.
Bir dəfə ________ olduğumu xatırlayıram ki, bu da mənə _______ olduğumu başa
düşdü.
_______ mənə uyğundur, çünki _________.
Məni yaşıdlarımdan fərqləndirən şey __________.
SONLUQ
Nəhayət, motivasiya məktubunu bağlayıb göndərə bilərsiniz. Bu bölmədə:
Əsas fikirlərinizi qısaca xülasə edin – “__________ sayəsində proqrama uyğun
gələcəyimə inanıram”
Ümumi məqsədinizdən bəhs edin – “_______ -nin bir hissəsi olmağı çox istərdim,
çünki mənə ___________.”
Oxucuya təşəkkür edirəm və motivasiya məktubu bitirirəm. Ən qısa zamanda
cavab gözləyirəm, zaman xərclədiyiniz üçün çox sağ olun və s.
Yekun

Motivasiya məktubu yazarkən maksimum dərəcədə plagiarizmdən uzaq olmaq

lazımdır. Bəzi hallarda tələbə B2 səviyyəsində (məsələn, IELTS 6.0) ingilis dil
biliyi olsa da, yanlış qərar verərək motivasiya məktubunu hansısa bir şirkətə (və ya
şəxsə) C1 ingilis dili səviyyəsində yazdırır. Eyni zamanda, tələbə yazdırdığı
motivasiya məktubumun məzmunu ilə tanış olmur və mümkün müsahibə zamanı
suallara məktubdakı kimi aydın və səlis cavab verə bilmir. Əlbəttə ki, bu kimi
məsələlər universitetin heyəti tərəfindən müsbət qarşılanmır. Bu baxımdan,
məktubu imkanlarınız daxilində özününküləşdirmək və səmimi formada yazmaqda
hər zaman fayda vardır.

Uğurlu və əsaslara söykənən motivasiya məktubu

Hörmətli Cənab və ya Xanım,

Mən, Süni intellektin insan həyatında hansı rollara malik olduğunu praktiki və nəzəri tərəfdən
anlayaraq, London İmperiya Kollecində Süni intellekt üzrə magistratura proqramına müraciət etmək
istərdim.
Mənim, süni intellektin insan həyatına olan təsirlərinə qarşı yaranan marağım Kompüter elmləri üzrə
bakalavr təhsilim zamanı özünü göstərməyə başlamışdır. Bu marağımın nəticəsi kimi, süni intellektlə
birbaşa və dolayısı ilə bağlı olan 7 fənnin hamısından 91+ nəticə əldə etmişəm. Bu marağım təkcə
təhsil ilə çərçivələnmədiyi üçün, Google AI sertifikatını əldə etmişəm. Bundan əlavə, öz CV-də qeyd
etdiyim kimi, sahəmə aid müxtəlif seminar və layihələrdə də iştirak etmişəm. 2020-ci ilə keçirilən
“Universitetlərarası süni intellekt” yarışmasında komandamızın kapitanı qismində 27 universitet
arasında 2-ci yerə layiq görülmüşük. Mən, öz üzərimdə yüksək templə və daxili motivasiya ilə çalışaraq
hər zaman məqsədlərimə bir addım da yaxınlaşmağı hədəfləyirəm. Nümunə üçün qeyd edim ki, ingilis
dil biliyimi 3 ay ərzində inkişaf etdirərək, IELTS 5,5 səviyyəsindən IELTS 7,5 səviyyəsinə qaldırmağa
nail olmuşam.
Hal-hazırda, supervayzerim ilə “Süni intellektin COVİD-19 pandemiya travmaları üçün tətbiqi”
mövzusu ilə diplom işi üzərində çalışıram və istərdim ki, bu layihəmi London İmperiya Kollecində
magistratura pilləsi üzrə də davam etdirim. London İmperiya Kollecində çalışan Dr. Aldo Faysalın
tədqiqat sahəsi mənim planlaşdırdığım mövzu ilə yaxından əlaqəli olduğu üçün, çox böyük həvəslə
onun dərslərində yaxından iştirak etmək istərdim. Sizdən müsbət cavab alacağım halda, Dr. Faysalın
mənim supervayzerim olmasına da çox sevinərdim. Məzun olduqdan sonra, hədəfim IBM-in Süni
 17
intellekt komandasına qatılmaq və təcrübəmi dərinləşdirməkdir. Dünyada ən yaxşı 10 universitetdən
biri olan London İmperiya Kollecindən gözləntilərim isə inkişaf etmiş ölkələrin tələblərinə uyğun
yüksək keyfiyyətli təhsil, çoxmillətli mühitdə akademik fikir mübadiləsi və tamamən sağlam rəqabətdir.
Əldə etdiyim nailiyyət və gələcək hədəflərim sizin komanda tərəfindən müsbət qiymətləndirilməsi məni
çox məmun edəcəkdir.

Hörmətlə,
Samil Niftalıyev

TÖHMƏT
"Töhmət" ərəb mənşəli söz olub "danlama", "qınama", "məzəmmət" mənalarını
verir.Töhmət idarə, müəssisə və təşkilatlarda yazılı şəkildə əmək kitabçasına və
işçilərin şəxsi işinə yazılmaqla rəsmiləşdirilir. Məktəblərdə şagirdlərə və tələbələrə
daxili intizam qaydalarını pozduqlarına görə rəhbərlik tərəfindən yazılı və ya şifahi
töhmət verilə bilər.

Nümunə:
Töhmət
Azərb. DBTİA üzrə
Əmr№8

29 aprel 2017-ci il Bakı şəhəri

1."İdman oyun növləri" fakültəsinin 16-10-cu qrup tələbələrinə icazəsiz ardıcıl iki gün üçüncü
dərsdən getdiklərinə görə töhmət elan edilsin.
2. "Əmr" Akademiyanın bütün qruplarında oxunsun.
Əsas: "İdman oyun növləri" fakültəsinin dekanı Əli Vəli oğlu Eminovun məlumatı.

ADBTİA-nın rektoru, akademik: (imza) Aydın Talıb oğlu Mirzəyev

VƏKALƏTNAMƏ
Vəkalətnamə "birdəfəlik etibarnamə" olub vəsiyyətnamə, etibarnamə kimi
sənədin (bağlama, tərtib etmə, təşkil etmə) bir növüdür. Qiymətli bir əşyanı
müəyyən yerdən almaq üçün lazımi şəxsə verilən sənəddir. Vəkalətnamə vəkil
edilən şəxsin adına yazılarkən imza qoyulur və müəssisənin möhürü ilə, yaxud
notarius tərəfindən təsdiq olunur. Yalnız şəxsiyyət vəsiqəsi ilə etibarlıdır.
Nümunə:
Vəkalətnamə

Mən, Masallı rayonu Şərəfə kənd sakini İzzət Adəm oğlu Seyfullayev adıma göndərilmiş
qiymətli bağlamanı mərkəzi poçtdan almağı oğlum Fərhad İzzət oğlu Seyfullayevə (Şəxsiy- 381
yət vəsiqəsi AZE seriya №09876543, 16 dekabr 2015-ci ildə Masallı rayon DPŞ tərəfindən verilib)
etibar edirəm.
İmza: İzzət Seyfullayev

20 dekabr 2017-ci il
İzzət Seyfullayevin imzasını təsdiq edirəm:
Masallı Dövlət Notariat kontorunun müdiri: imza /A.A.S./ və möhür:
 18

ETİBARNAMƏ
Etibarnamə hər hansı bir işin icrasını bir tərəfin (etibar edən, etibarnaməni verən)
başqa bir nəfərə (etibar edilənə, etibarnaməni alana) etibar etdiyini bildirən sənəddir.
Sənəd hüquqi əhəmiyyət daşıyır. Etibar edilən şəxs etibar edilən işi icra etməyə
borcludur. Hər hansı bir səbəbdən iş icra edilə bilmədikdə, etibar edənə mütləq
məlumat verilməlidir.
Etibarnamənin məzmunu. Etibarnamələr müxtəlif məzmunda ola bilər. Səlahiyyət
həcminə görə etibarnamələrin 3 növü qeyd edilir:
Konkret bir işi görmək üçün birdəfəlik etibarnamə verilir. Buna birdəfəlik
etibarnamə deyilir. Bir nəfər imkanı olmadığı üçün əmək haqqını, ev orderini,
mükafatı ala bilmədikdə istədiyi adama etibarnamə verir ki, bu, birdəfəlik
etibarnamə adlanır.

Fiziki şəxslərin nəzərinə!!!

ETİBARNAMƏNİN NOTARIUS TƏSDİQİ MÜTLƏQDİR
“Silk Way Aviaşirkəti” MMC-nin
“GHC” filialına (SWGH)
və ya
Bakı Baş Gömrük İdarəsinə

ETİBARNAMƏ
Hazırkı Etibarnamə ilə FİZİKİ ŞƏXSIİN ADI, SOYADI, ATASININ ADI,
TƏVƏLLÜDÜ, ŞƏXSİYYƏT VƏSİQƏSİNİN NÖMRƏSİ, QEYDİYYAT
ÜNVANI, mənim adıma daxil olan bütün yüklərin və müşayiət edən yük
sənədlərinin təhvil alınması, göndərilməsi və digər yük əməliyyatlarının
aparılması, bununla bağlı bütün zəruri rəsmiləşdirmə, sənədləşmə və hesablaşma
işlərinin həyata keçirilməsini aşağıdakı adı çəkilən şəxsə etibar edirəm :

- “My Broker” MMC / VÖEN: 100422296

Hazırkı etibarnamə üzrə səlahiyyətlər başqa şəxslərə verilə bilər.

Etibarnamə __ . __ . 20__ tarixinədək qüvvədədir.

Qoşma :
1) Etibar edən şəxsin Şəxsiyyət Vəsiqəsinin surəti
2) Təmsilçinin qeydiyyat sənədləri (Gömrük brokeri şirkətin reyestrdən çıxarışı və
VÖEN-nin surəti)

A.S.A
İmza:
_________________ __ . __ . 20__
ZƏMANƏT
"Zəmanət" ərəb mənşəli sözdür, "zamin olma", "öhdəsinə götürmə"
mənasındadır. Hüquqi sənəd olan zəmanət əsasında məhkəmə, prokuror və ya
müstəntiq müttəhimi azad edə bilər. Zəmanət əmək kollektivləri və ictimai
 19

təşkilatlar tərəfindən hüquq mühafizə orqanlarının adına yazılır.

Nümunə:
Zəmanət

Bakı şəhəri, Baş polis İdarəsinin müstəntiqi İlyas Həsən oğlu Kərimova
9-cu mikrorayon, Mir Cəlal küçəsi, bina 12, mənzil 26-da yaşayan 14 yaşlı (2002-ci il
təvəllüdlü), 37 saylı məktəbin VIII sinfində oxuyan oğlum Əvəz İlham oğlu Nağıyevin üç nəfər
sinif yoldaşı ilə avtomobil qaçıraraq əyləndikləri haqqında məlumatı aldım. Məlumata qədər bu
barədə xəbərim olmayıb.
Məktəb rəhbərliyinin iştirakı ilə keçirilən yığıncaqda və evimizdə olan söhbətdə oğlum Əvəz
söz vermişdir ki, bir də 382 heç vaxt belə hadisəyə yol verməyəcəkdir. Mən öz adımdan söz verir
və zamin dururam ki, oğlum Əvəz bir daha belə xoşagəlməz hallara - kiçik dələduzluğa yol
verməyəcəkdir.

İmza: İlham Teymur oğlu Nağıyev Əvəz Nağıyevin valideyni

23 may 2017-ci il

PROTOKOL
"Protokol" yunanca protok "ilk, birinci vərəq", kolos "yapıĢdırmaq" sözlərinin
birləşməsindən düzəldilmişdir. Kollektivlərdə keçirilən müşavirə, konfrans,
yığıncaq, toplantı və iclasların gedişini nizamlamaq üçün sədr və katib seçilir. Sədrin
vəzifəsi yığıncağı nəzərdə tutulmuş formada aparmaq, katibin vəzifəsi isə iclasın
gedişini sənədləşdirməkdir. Bu yazılı sənəd protokol adlanır. Forma və məzmununa
görə protokol bir və ya bir neçə məsələni əhatə edə bilər. Protokolun tərtibi və
yazılışında aşağıda göstərilən cəhətlər nəzərdə saxlanılır:
1. "Protokol" sözü və onun nömrəsi vərəqin yuxarısında, ortada böyük hərflərlə
yazılır.
2. Təşkilatın adı, yığıncağın keçirildiyi tarix və yer qeyd edilir.
3. Yığıncaqda iştirak edən kollektiv üzvlərinin sayı, rəhbər orqanların
nümayəndələrinin adı, soyadı və vəzifəsi göstərilir.
4. Giriş hissədən sonra "Gündəlik məsələlər" qeydi ortadan böyük hərflə
yazılır, müzakirə olunacaq məsələ abzasdan verilir. Məsələ birdən çoxdursa,
nömrələrlə qeyd aparılır.
5. Gündəlik məsələdən sonra yeni sətirdən abzasdan böyük hərflə "EĢidildi"
sözü yazılır.
6. "Çıxış etdilər" hissəsində çıxış edənlərin adı və soyadı sətrin əvvəlində
göstərilir, onların çıxışındakı fikirlərin qısa məzmunu aydın qeyd olunur.
7. Sonra vərəqin ortasında "Qərar" sözü yazılır. Məsələnin qərar hissəsi iclasın
məqsədini ifadə etməli, bəndlər üzrə yığcam şəkildə yazılmalıdır.
8. Protokolun sonunda sədr və katibin adı, soyadı göstərilir və onlar protokolu
imzalayırlar.
Nümunə:

Azərb. DBTİA tələbə-gənclər təşkilatının 18 noyabr 2017-ci il tarixli 8 saylı iclasının

Protokolu

2017-ci il dekabr ayının 18-də Azərb. DBTİA Tələbə Həmkarlar İttifaqı Təşkilatının növbəti
iclası keçirildi. İclasda 25 nəfər təşkilat üzvündən 23 nəfər və Akademiyanın idman işləri üzrə
 20

prorektoru, professor D.Q. Quliyev iştirak edirdi. Təşkilatın sədri Babanlı Y.M. iclasın gündəliyini
təşkilat üzvlərinin nəzərinə çatdırdı.
İclasın gündəliyi:
1. 2017-2018-ci tədris ilinin birinci yarısında tələbələrin dərsə davamiyyəti haqqında.
2. Ali məktəblər arasında keçiriləcək Spartakiadaya hazırlıq haqqında.

Eşidildi:
1. Müzakirə olunan birinci məsələ haqqında təşkilat sədrinin müavini E.Şükürov məruzə etdi
(məruzənin mətni protokola əlavə olunur).
2. İkinci məsələ haqqında Akademiyanın idman işləri üzrə prorektoru D.Q.Quliyev məlumat
verdi.
Çıxışlar:
“İdman təkmübarizliyi” fakültəsinin dekan müavini, dosent Q. M.Cəfərov, "İdman oyun
növləri" fakultəsinin dekan müavini, dosent A.M.İbrahimli, tələbələrdən – Əliyev E. (qrup OA
17-02), Həşimov M. (qrup OA 17-10), Süleymanov Ç. (qrup TA 17-4) çıxış edərək müzakirə
olunan məsələyə münasibət bildirdilər.
Qərar:
1. Birinci məsələ haqqında məruzə edənlər və çıxışçıların göstərdikləri qeydlər nəzərə
alınsın. Qərarın icrasına nəzarət 367 Akademiyanın Tələbə-Gənclər Təşkilatının sədrinə həvalə
edilsin.
2. Ali məktəblər arasında keçiriləcək Spartakiadaya hazırlıqla bağlı ayrı-ayrı idman növləri
üzrə işləri gücləndirmək aidiyyatı olan kafedra müdirlərinin nəzərinə çatdırılsın. Növbəti iclasda
görülmüş işlər haqqında Akademiyanın idman işləri üzrə prorektorunun geniş məruzəsi
dinlənilsin.
Sədr: (imza) G.Qarayev
Katib:(imza) F.Həsənova
ÇIXARIŞ
Çıxarış protokolun qərar hissəsini özündə əks etdirəm imzalı və möhürlü
sənəddir.

Nümunə:
 21

İstifadə edilmiş ədəbiyyat:

1. Süleyman Səfər oğlu Hüseynov, Elvira Muxtar qızı Qaracayeva. Azərbaycan dili və nitq
mədəniyyəti (dərslik). Bakı, Elm və təhsil, 2016, 408 səh.
2. Nəzakət Səlimova. İşgüzar yazışmalar. Metodik vəsait. Bakı, Bakı Biznes Universitetinin
nəşriyyatı, 2017, 108 səh.
3. Abdullayev Nadir Əziz oğlu. Nitq mədəniyyətinin əsasları. Dərs vəsaiti. Bakı, Elm və
təhsil, 2013, 277 səh.
4. Aybəniz Allahverdiyeva. Vüqar İsmayılov, Fizuli Məmmədov,Xədicə Məmmədova,
Elmir Cəfərov. İşgüzar yazışmalar. Gəncə: Gəncə Poliqrafiya, 2016, 281 səh.
5. AMEA-nın prezidenti ölkənin birinci xanımı Mehriban Əliyevaya təbrik məktubu
ünvanlayıb. https://nizamimuseum.az/az/news/1299
6. Aynurə Paşayeva. Şəxsi işgüzar sənədlərin növləri və strukturu. V İnternational scientific
conference of young researchers. BMU, 2021, s. 1279-1283. http://yric.az/books-
2021/BOOK_3.pdf?fbclid=IwAR1c8705bjLWn608I8QkoyKbKLiCgrkmF3sRhowY4VV
G9PO7aQaA2xbHGUY
7. https://www.resumecoach.com/lp/cv-
builder/?utm_source=google&utm_medium=cpc&utm_source=google&utm_medium=cp
c&gclid=Cj0KCQjwreT8BRDTARIsAJLI0KKs9xG_M1osqWnuPt6H94dUcG2nP72dPv
K9qqjs-6oMasXjU-PYs3oaAljLEALw_wcB
8. https://cvonline.me/en/home
9. https://europa.eu/europass/eportfolio/screen/profile-wizard?lang=en
10. https://cvlogin.com/az/
11. https://inkacademy.az/motivasiya-mektubu-yazma-qaydasi/