DoÊwiadczenia
CiÊnienie atmosferyczne
DoÊwiadczenie 8. CiÊnienie atmosferyczne
A. Cel doÊwiadczenia:
Obserwacja skutków działania ciÊnienia atmosferycznego
B. Przyrzàdy:
• butelka plastikowa po napoju z zakr´tkà,
• wrzàtek,
• zimna woda,
• foliogram (załàcznik 5., s. 44).
C. Uwagi o realizacji
• Zamiast polewaç butelk´ zimnà wodà mo˝na jà zanu-
rzyç w naczyniu z zimnà wodà.
• Nale˝y zachowaç ostro˝noÊç przy wlewaniu wrzàtku.
D. Przebieg doÊwiadczenia
Wprowadzenie.
Na co dzieƒ nie uÊwiadamiamy sobie, ˝e czàsteczki po-
wietrza wywierajà na nas ciÊnienie. Wi´kszoÊç z nas jest
tak˝e nieÊwiadoma wielkoÊci siły parcia wywieranego
przez to ciÊnienie. To doÊwiadczenie uÊwiadomi nam jak
du˝a jest ta siła.
• Nauczyciel wlewa do plastikowej butelki troch´
wrzàtku.
• Po chwili wylewa go i zakr´ca butelk´.
• Nauczyciel polewa butelk´ zimnà wodà.
• Uczniowie obserwujà zgniecenie butelki.
• Nauczyciel i uczniowie wyjaÊniajà to zjawisko na pod-
stawie wiedzy o budowie materii, wykorzystujà folio-
gram (załàcznik 5., s. 44).
E. Analiza i interpretacja wyników doÊwiadczenia
• Poczàtkowo ciÊnienie wewnàtrz i na zewnàtrz butelki
jest takie samo. Czàsteczki z takà samà siłà wypad-
kowà działajà na Êcianki naczynia od wewnàtrz i z ze-
wnàtrz.
• Wlanie wrzàtku powoduje ogrzanie powietrza we-
wnàtrz butelki. RoÊnie pr´dkoÊç czàsteczek, a co za
tym idzie – roÊnie ciÊnienie w butelce. Układ dà˝y do
wyrównania ciÊnienia, dlatego iloÊç czàsteczek powiet-
rza w butelce si´ zmniejsza.
• Po zakr´ceniu butelki i ochłodzeniu jej ciÊnienie w bu-
telce maleje. Siła parcia czàsteczek z zewnàtrz jest
wi´ksza i nast´puje zgniecenie butelki.
F. Wnioski
Butelka została zgnieciona siłami parcia ciÊnienia atmos-
ferycznego. Warto te˝ zauwa˝yç, ˝e znaczna zmiana obj´-
toÊci wynika nie tylko ze zmniejszania si´ obj´toÊci
powietrza, ale tak˝e ze skraplania si´ pary wodnej, zawar-
tej w butelce.
G. Czynniki istotne i nieistotne
Mo˝e zdarzyç si´, ˝e butelka zmieni kształt pod wpływem
wysokiej temperatury.
H. Podsumowanie
• Uczniowie obliczajà w zeszytach sił´ parcia działajàcà
na 1 cm2 powierzchni przy ciÊnieniu atmosferycznym
równym 1000 hPa.
• Nauczyciel przestrzega przed wrzucaniem pustych
opakowaƒ po dezodorantach do ognia.
Załàcznik 5
oprac. Krzysztof Sadowski
DoÊwiadczenia

A B C