Filipino Reviewer - 2nd Quarter

Panitikan: Sina Thor at Loki sa Lupain ng mga

Higante (Mitolohiya mula sa Iceland) ni Snorri
Sturluson
Sina Thor at Loki sa Lupain ng mga Higante
Isinalin sa Filipino ni Sheila C. Molina
Mga Tauhan:
Diyos

Thor- diyos ng kulog at kidlat; pinakamalakas sa mga diyos ng Aesir

Loki – kasama ni Thor sa paglalakbay, may kapilyuhan
Higante
Skymir – naninirahan sa kakahuyan
Utgaro-Loki - hari ng mga higante
Logi, Hugi, at Elli - kabilang sa kuta ni Utgaro-Loki
Mga tao:
Thjalfti at Rosvka – anak na lalaki at babae ng magsasaka

Filipino Reviewer - 2nd Quarter 1

 Buod ng Kwentong Sina Thor at Loki sa Lupain ng mga Higante
Napagpasiyahan nina Thor at Loki na maglakbay patungo sa Utgaro, lupain ng mga higante, ang
kalaban ng mga diyos sa Norse. Kinaumagahan, sila ay naglakbay sakay ng karwahe na hinihila
ng dalawang kambing at nang abutin ng gabi sa paglalakbay, nagpahinga sila sa bahay ng isang
magsasaka. Kinatay ni Thor ang dalawang kambing at pinagsaluhan ito. Kinabukasan aalis na
sila Thor, binentidahan ni Thor ang kambing at nung nakita nya na bali ang isang paa sa likod ng
kambing nagalit ito. Natakot ang pamilya ng magsasaka kaya't handang ibigay lahat ng
magsasaka kung ano ang gusto ni Thor kaya't sa huli sina Thjalli at Roskva ang anak ng
magsasaka ay naging alipin niya pagkatapos. Naglakbay sila hanggang sa makita nilang ang
natutulog na si Skymir isang uri ng higante na naninirahan sa kakahuyan. Sa tuwing umiinit ang
ulo ni Thor at habang si Skymir ay natutulog, kinukuha niya ang kanyang maso at pinupukpok
niya ito sa kanyang ulo nito upang ito ay magising. Dinala ni Skymir sina Thor kay Utgaro- Loki
ang hari ng mga higante. Nakipag paligsahan sila dito upang malaman kung gaano kalakas sina
Thor. Sa unang paligasahan si Loki at Logi, sila ay nagpaligsahan sa pabilisan ng pagkain ngunit
natalo si Loki dahil may natirang buto sa kanyang pagkain sapagkat kay Logi naman ay simot na
simot ang kanyang pagkain, sa pangalawang paligsahan lumahok si Thjalfi sa pabilisan tumakbo
ngunit natalo ulit ito dahil hindi niya mahuli si Hugi. Sa sumunod na paligsahan ay lumahok si
Thor sa pabilisan uminom ngunit talo ulit ito dahil hindi nababawasan ang tambuli kahit
nakakailang lagok na sya. Sa kasamaang palad ay natalo sina Thor sa lahat ng paligsahan na
kanilang sinalihan. Ngunit ang totoo nito ay nilinlang lang sila ni Utgaro-Loki sa kanyang
mahika dahil walang kapantay ang kanyang lakas at ayaw ni Utgaro na may makatalo sa kanya.
Inamin niya ito noong paalis na sina Thor nang matapos na ang mga paligsahan. Si Thor ay
lumisan at ipinagpatuloy ang kaniyang paglalakbay hanggang sa makabalik sa Thruovangar, ang
mundo ng mga Diyos.

Mga Elemento ng Mitolohiya

1. Tauhan

mga diyos o diyosa na may taglay na kakaibang kapangyarihan

mga karaniwang mamamayan sa komunidad

2. Tagpuan

may kaugnayan ang tagpuan sa kulturang kinabibilangan

sinaunang panahon naganap ang kuwento ng mitolohiya

Filipino Reviewer - 2nd Quarter 2

 3. Banghay

maraming kapana-panabik na aksyon at tunggalian

maaaring tumalakay sa pagkakalikha ng mundo at mga natural na mga pangyayari

nakatuon sa mga suliranin at paano ito malulutas

ipinakikita ang ugnayan ng tao at ng mga diyos at diyosa

tumatalakay sa pagkakalikha ng mundo, pagbabago ng panahon at interaksiyong nagaganap

sa araw, buwan at daigdig

4. Tema

ipinaliliwanag ang natural na mga pangyayari

pinagmulan ng buhay sa daigdig pag-uugali ng tao

mga paniniwalang panrelihiyon katangian at kahinaan ng tauhan mga aral sa buhay

Pamagat: Moses Moses

May Akda: Rogelio R. Sikat

Mga Tauhan:
1. Regina - nanay ni Aida, isang guro
2. Tony - kapatid ni Aida na pumatay sa anak ng mayor
3. Ben - kapatid ni Aida na nagsumbong sa kanyang ina na may dalang baril si Tony.
4. Ana - kapatid ni Regina
5. Aida - ang babaeng nagahasa
6. Alkalde - ama ng gumahasa kay Aida
7. Konsehal- kasama ng mayor nang nakipag usap ito kay Regina.

Tagpuan: Apartmant nila Regina

Buod:
Ang anak ni Regina na si Aida ay nagahasa ng anak ng mayor. Kaya naman si Aida ay hindi
parin makapasok sa paaralan dahil siya ay na-trauma. Kaya't kumuha ng leave si Regina sa
pagtuturo upang mabantayan niya si Aida.
Naguusap sina Ana at Regina nang biglang dumating ang mayor kasama ang konsehal. Pumunta
sila roon upang makipag ayos ngunit sa maling paraan. Pinauurong nila ang kaso laban sa anak

Filipino Reviewer - 2nd Quarter 3

 ng mayor at binibigyan pa ng pera para lang itigil ang demanda. Ngunit hindi pumayag si
Regina.
Pagkaalis ng mayor, nagsalita si Tony at inilalabas ang kanyang sama ng loob sa mayor at anak
nito. Nang sinabi nila kay Tony na bumili ng gamot para kay Aida. Hindi alam ng magulang nito
na siya ay may dalang baril at papatayin ang anak ng mayor. Nalaman lamang ito ni Regina nang
makaalis na si Tony dahil nakita ni Ben na kinuha ni Tony ang nakatagong baril ng kanilang ama
na pinatay din.

Sa sumunod na araw, dumating si Tony na nagmamadaling pinapaalis at pinapalayo ang pamilya.

Napatay niya ang anak ng mayor. Bago man matapos ang pagtatalo nila kung aalis o hindi ay
dumating na ang mga pulis at mayor. Kinuha nila si Tony, ngunit parang gustong patakasin ng
mga pulis si Tony para mapatay na ito. Kaya ang ginawa ni Regina na ay siya na mismo ang
bumaril sa kanyang anak. At doon, si Regina ang kinuha ng mga pulis.

Panitikan: Sipi mula sa Sintahang Romeo at

Juliet(Dula mula sa England) ni William
Shakespeare
Gramatika: Pagbabagong Morpoponemiko

1. Pagtukoy sa Etimolohiya o Pinanggalingan - ito ay mga salitang hiram mula sa ibang wika
gaya ng sumusunod:

Ang salitang trabaho ay hiram na salita mula sa Espanyol na trabajo nangangahulugang

gawain, tungkulin at hanapbuhay.

Galing naman sa salitang Ingles na dismay ang dismaya. Ito ay nangangahulugang pagkasira
ng loob.

Bongsu mula sa Malay ang pinanggalingan ng salitang bunso na nangangahulugang

pinakabatang anak.

Ang salitang budhi ay galing sa Sanskrit na Bodhi na ang ibig sabihin ay kalooban ng tao.

Binpo mula sa Chinese naman ang pinanggalingan ng salitang bimpo na nangangahulugang

kapirasong tela na ginagamit sa pampunas ngmukha.

Filipino Reviewer - 2nd Quarter 4

 2. Paraan ng Pagkakabuo ng Salita - ito ay pagbabago ng anyo at pagbigkas sa ilang salita sa
wikang Filipino kapag nilapian o di kaya‘y ang dalawang magkaibang morpema ay pinagsama.

Morpema – pinakamaliit na yunit ng salita na nagtataglay ng kahulugan.

Halimbawa:

Ang salitang matao ay may dalawang morpema ang morpemang ma- at morpemang tao.
Ang parehong morpema ay may taglay na kahulugan: ma - na nangangahulugang marami at tao
na nangangahulugang nilikha ng Diyos.

Tatlong Uri ng Morpema.

Salitang-Ugat – payak o mga simpling mga salita lamang gaya ng bansa, kape, dami, galaw,
kuha, ganda, bilis at iba pa.

Panlapi – ikinakabit o inilalapit sa iba pang morpema (salitang-ugat) gaya ng [mag-]+

[tanim] = magtanim;[kain]+[-um-]= kumain; [mag-] + [mahal] + [-an] = magmahalan.

/O/ At /A/ - nagpapakita ng kasariang panlalaki o pambabae gaya ng dekano at dekana,

abogado – abogada, tindero – tindera

Ngayong alam mo na ang mga uri ng morpema, paraan ng pagkakabuo ng salita para matukoy
ang kahulugan nito. Nagbabago ang kahulugan ng isang salita dahil sa impluwensya ng mga
morpemang nakapaligid dito. Tinatawag natin itong Pagbabagong Morpoponemiko

Pagpapalit-Ponema – ang ponema ay ang tunog ng letra

Halimbawa:
marumi - [ma-] + [dumi] = madumi = marumi ; tawirin – [tawid] + [-in] = tawidin = tawirin

Metatesis o paglilipat – ang salitang-ugat na nagsisimula sa /l/ o/y/ at ginitlapian ng [-in-]

ay nagkakapalit ng posisyon ang /n/ at /l/ o /y/

Halimbawa:

nilangoy – [langoy]+[-in] = linangoy =nilangoy; niyakap – [yakap]+ [-in-]= yinakap = niyakap

Pagkakaltas ng ponema – nawawala ang huling patinig sa huling pantig ng salitangugat

kapag nilalapian.

Halimbawa:
bilhan – [bili]+[-han] = bilihan = bilhan; lagyan- [lagay]+[-an]= lagayan = lagyan

Filipino Reviewer - 2nd Quarter 5

 Asimilasyon- pagbabagong nagaganap sa mga panlaping [pang-], [mang-], [sang-] at
[sing-]. Ang mga panlaping ito ay:

Nagiging [pam-], [mam-], [sam-] at [sim-] kung ang salitang-ugat ay nagsisimula sa /b/ at /p/.
Halimbawa:

pampaypay – [pang-]+[paypay] = pangpaypay = pampaypay, pampili – [pang-]+[bili] = pangbili

= pambili
Nagiging [pan-], [man-], [san-] at [sin-] kapag ang salitang-ugat ay nagsisimula sa /d/,/l/, /s/, /t/.

Halimbawa:

pandakot – [pang] + [dakot] = pangdakot = pandakot

Dalawang Uri ng Asimilasyon

1.Asimilasyong Parsyal o Di-ganap - walang ibang pagbabago sa mga morpema maliban sa
transpormasyon ng mga [pang-], [mang-], [sang-] at [sing-].

Halimbawa:

pampaypay, pambili, pandakot, panlakad, pansuporta, pantali.

2.Asimilasyong Ganap- maliban sa pagbabago sa mga morpemang [pang-], [mang-], [sang-] at
[sing-], naaasimila ang tunog ng unang titik ngsaltang-ugat sa morpemang ikinabit.

Halimbawa:
pamasko

= [pang-]+[pasko]

= pangpasko
= pampasko (asimilasyong parsyal)

= pamasko (asimilasyong ganap)

Reduplikasyon – nagkakaroon ng pag-uulit sa mga ponema ng salitang-ugat.

Halimbawa:

= mamimili

= [mang-] + [pili]

= mangpili
= mampili (asimilasyong di-ganap)

Filipino Reviewer - 2nd Quarter 6

 = mamili (asimilasyong ganap)
= mamimili - reduplikasyon

Ang tulang liriko o tula ng damdamin ay puno ng masisidhing damdamin ng tao tulad ng pag-
ibig, kalungkutan, kabiguan, kaligayahan, tagumpay, at iba pa. Maikli at payak ang uring ito ng
tula.

Uri ng Tulang Liriko

Pastoral – ang salitang pastoral ay mula sa salitang Latin na ―pastor. Ang tulang pastoral ay
hindi lamang tungkol sa buhay ng isang pastol at pagpapastol. Ito ay tulang pumapaksa at
naglalarawan ng simpleng paraan ng pamumuhay, pag-ibig, at iba pa.

Ang mga sopistikadong alagad ng sining ang sumusulat ng tulang pastoral na nagpapalagay at
dinarama ang katauhan ng isang simpleng tao. Maaaring pagaralan ang tulang pastoral bilang.

isang alegorya na gumagamit ng simbolismo

panitikang nagbibigay ng pagkakataon sa mga mambabasa na maranasan ang pagtakas sa

magulong buhay at madama pansamantala ang malaya at walang kaguluhang buhay

Paglagay ng komplikado sa simple Sa Pilipinas ito‘y tulang naglalahad ng buhaybuhay sa

bukid at pagpapahalaga sa gawain at pamumuhay sa bukid.

Halimbawa: Halika sa Bukirin ni Milagros B. Macaraigb.

Elehiya – Isang tula ng pamamanglaw na madaling makilala ayon sa paksa, gaya ng
kalungkutan, kamatayan, at iba pa. Maaaring ito‘y pagdaramdam o kahapisan para sa isang
minamahal, pamimighati dahil sa isang yumao o nag-aagaw-buhay pa lamang na dahil sa
kalungkutan ay nagnanais na ang maliligayang sandali ay agad lumipas.
Halimbawa: Ang Pamana ni Jose Corazon de Jesusc.

Soneto – tulang may labing-apat na taludtod hinggil sa damdamin, kaisipan at pananaw sa buhay
ng tao, may malinaw na kabatiran ng likas na pagkatao. Sa kabuuan, ito‘y naghahatid ng aral sa
mambabasa.
Halimbawa: Soneto ng Buhay ni Fernando B. Monleond.

Oda – Nagpapahayag ng isang papuri, panaghoy, o iba pang uri ng damdamin; walang tiyak na
bilang ng pantig o tiyak na bilang ng taludtod sa isang saknong. Nagpapahayag ang oda ng

Filipino Reviewer - 2nd Quarter 7

 matayog na damdamin at kaisipan ng makata. Sa matandang panulaan, karaniwang ito‘y isang
awit ng papuri patungkol sa mga pambihirang nagawa ng isang dakilang tao, bansa o anumang
bagay (buhay man o patay) na maaaring papurihan sa pamamagitan ng pagtula.
Halimbawa: Tumangis si Raquel
Awit – Ang karaniwang pinapaksa nito ay may kinalaman sa pag-ibig, kabiguan, kalungkutan,
pag-asa, pangamba, poot, at kaligayahan. Tinatawag na kundiman na ayon kay Jose Villa
Panganiban ay isang awit hinggil sa pag-ibig o palasintahan. Ito‘y nilalapatan ng tugtugin,
karaniwang maikli at punong-puno ng pagsamo at pagluhog sa isang sinisinta.

Halimbawa: May Isang Pangarap ni Teodoro Generf.

Dalit – Noong araw ito ay isang awitin patungkol sa paglilingkod sa Diyos at pananampalataya.
Nabibilang din sa uring ito ang tula ng pagmamahal at pagkalugod na ang layunin ay pagdakila
at pagpaparangal. Sa panahon ng mga Espanyol ang dalitsamba at dalitbansa ay itinuturing nang
iisa dahil kilala ang dalawa sa taguring dalit. Ang dalitsamba ay patungkol sa Diyos,
samantalang ang dalitbansa ay pagpapahayag ng pag-ibig at pagdakila sa bayan.

Halimbawa: Halika sa Bukirin ni Milagros Macaraig.

Mga Elemento ng Tula

1. Sukat – Ito‘y bilang ng pantig sa bawat taludtod. Ang isang taludtod ay karaniwang may 8,12
at 16 na pantig o sukat.
Halimbawa: Sukat: Lalabindalawahing pantig

Ako‘y magsasakang bayani ng bukid,

Sandata‘y araro matapang sa init
Hindi natatakot kahit na sa lamig,

Sa buong maghapon gumagawang pilit.

2. Tugma – Ito‘y ang pagkakasintunugan ng mga salita sa huling pantig ng bawat taludtod.
Maaaring ganito ang tugma ng hulihan: a-a-a-a, a-b-a-b, o kaya ay a-b-d-a.

Halimbawa: Tugmang a-a-a-a (magkatugma lahat ng linya)

Sa aking lupain doon nagmumula

Lahat ng pagkain nitong ating bansa

Ang lahat ng tao, mayaman o dukha

Filipino Reviewer - 2nd Quarter 8

 Sila‘y umaasa sa pawis ko‘t gawa.

3. Talinghaga – Ito‘y ang matayog na diwang ipinahihiwatig ng makata. Ayon kay A. Abadilla,
tugma at hindi tula ang binasa kapag sa unang pagbasa ay nauunawaan agad ang ibig sabihin.
Kailangang may naitatagong kahulugan sa salita o pahayag. Dito kinakailangan ang paggamit ng
tayutay o matalinghagang mga pahayag.
Halimbawa:
Nahuli sa pain, umiyak. Ako‘y hawak ng iyong pag-ibig. Hindi ako makaalpas

4. Kariktan – Ito‘y ang malinaw at di-malilimutang impresyon na nakikintal sa isipan ng

mambabasa. Mahusay ang tula kapag may naibibigay na impresyong mahirap mabura sa puso at
isipan ng bumabasa.

Mga Paraan sa Pagsulat ng Tula

Magmasid sa paligid, paglakbayin ang imahinasyon at magbasa ng mga halimbawa ng tula.

Sa ganitong paraan, detalyado at malinaw na mailalarawan ng makata ang kaisipang nais
niyang palutangin sa tula.

Lahat na ng paksa ay naitampok na sa tula subalit nakasalalay pa rin sa makata ang pagiging
orihinal ng akdang kaniyang isinusulat. Nagiging bago ang lumang paksa sa pagbibigay ng
makata ng bagong pananaw tungkol dito. Ang pananaw na ito ay maaaring batay sa sarili
niyang karanasan, mga namasid niya o bunga lamang ng kanyang makulay na imahinasyon.

Ang tula ay siksik at nag-uumapaw sa mensahe na ipinahahayag sa kakaunting salita

lamang. Magiging busog sa kahulugan at malikhain ang pagpapahayag ng kaisipan kung
gagamitan ng tayutay (sinadyang paglayo sa karaniwang paraan ng pagpapahayag ng
kaisipan) at matatalinghagang pananalita

Kailangang maging mapagparanas ang isang tula upang mag-iwan ng kakintalan sa

mambabasa. Mapagparanas ang isang tula kung ipinakikita at ipinadarama (nalalasahan,
naaamoy, naririnig) ng makata ang mensahe ng kanyang akda hindi lamang niya ito sinasabi.

Ang Aking Pag-ibig (How Do I Love Thee-Sonnet XLIII ni Elizabeth Barret Browning
Isinalin sa Filipino ni Alfonso O. Santiago)
Ibig mong mabatid, ibig mong malaman

Kung paano kita pinakamamahal?

Tuturan kong lahat ang mga paraan,

Filipino Reviewer - 2nd Quarter 9

 Iisa-isahin, ikaw ang bumilang.
Iniibig kita nang buong taimtim,
Sa tayog at saklaw ay walang kahambing,

Lipad ng kaluluwang ibig na marating

Ang dulo ng hindi maubos-isipin.
Yaring pag-ibig ko’y katugon,

Kabagay ng kailangan mong kaliit-liitan,

Laging nakahandang pag-utus-utusan,

Maging sa liwanag, maging sa karimlan.

Kasinlaya ito ng mga lalaking
Dahil sa katwira’y hindi paaapi,

Kasingwagas ito ng mga bayaning

Marunong umingos sa mga papuri.
Pag-ibig ko’y isang matinding damdamin,

Tulad ng lumbay kong di makayang bathin

Noong ako’y isang musmos pa sa turing

Na ang pananalig ay di masusupil.

Yaring pag-ibig ko, ang nakakabagay
Ay ang pag-ibig ko sa maraming banal,

Na nang mangawala ay parang nanamlay

Sa pagkabigo ko at panghihinayang.
Yaring pag-ibig ko ay siyang lahat na,

Ngiti, luha, buhay at aking hininga!

At kung sa Diyos naman na ipagtalaga

Malibing ma’y lalong iibigin kita.

Filipino Reviewer - 2nd Quarter 10

 Ang patalinghagang pagpapahayag o tayutay ay sinadyang paglayo sa paggamit ng mga
pangkaraniwang salita upang maging kaakit-akit, maharaya at mabisa ang pagpapahayag. Ito ay
nakapagdaragdag ng kagandahan ng isang katha, pasalita man o maging pasulat.

1. Pagtutulad – naghahambing sa dalawang magkaibang tao, bagay at pangyayari. Gumagamit

ng mga salitang tulad, katulad, sing, kasing.

Halimbawa: Ang pangaral ng kanyang ina ay katulad ng isang sulong tumanglaw sa kanyang
nadirimlang kaisipan.
2. Pagwawangis – tiyakang naghahambing at hindi gumagamit ng mga pariralang katulad ng,
kapwa ng, para ng at iba pa.
Halimbawa: Ikaw ay tinik sa lalamunan ni Mercy.
3. Pagmamalabis – lubhang pinalalabis o pinakukulang ang tunay na kalagayan ng tao, bagay at
pangyayari.
Halimbawa: Pumutok ang kanyang ulo sa dami ng mgaproblema.
4. Pagbibigay-katauhan – pagsasalin ng talino at katangian ng tao sa mga karaniwang bagay.

Halimbawa: Ngumiti ang bulaklak sa liwanag ng buwan.

5. Pagpapalit-saklaw – naisasagawa ang pagpapahayag dito sa pamamagitan ng pagbanggit sa
bahagi bilang pagtukoy sa kabuuan at maaari namang isang tao ang kumakatawan sa isang
pangkat.
Halimbawa: Sampung bibig ang umaasa sa kanya.

6. Pagpapalit-tawag – nagpapalit ng katawagan o pangalan sa bagay na tinutukoy ng uring ito

ng pagpapahayag.
Halimbawa: Binato niya ng tinapay ang nagkasala sa kanya.

7. Pag-uyam – ginagamitan ng mga salitang nangungutya sa tao o bagay sa pamamagitan ng

mga salitang tila kapuri-puri ngunit ang tunay a kahulugan ay mauunawaan ayon sa paraan ng
pagsasalita ng isang tao.

Halimbawa: Tunay na magagalang ang ilang mga kabataan, umaalis ng bahay nang hindi man
lamang nagpapaalam sa kanilang mga magulang.

Filipino Reviewer - 2nd Quarter 11

 PAKSA: Aginaldo ng mga Mago ni O. Henry
(William Sydney Porter)

Mahalaga ang dayalogo para sa kasiningan ng isang akda. Napauunlad nito ang daloy ng mga
pangyayari sa isang maikling kuwento, nobela, dula, pelikula o teleserye. May mga dayalogo na
tumatatak sa isipan. Ang dayalogo ay may kaakibat na emosyon. Nagkakaroon ng tunggalian
dahil sa dayalogo.

Gamit ng dayalogo
1. Nagbibigay-impormasyon – dayalogo na nagpapabatid kung ano ang gampanin ng tauhan.
Ito ay maaaring isang ina na nagsisikap para sa mga anak; isang martir na asawa; isang batang
ina o isang batang delingkwente.
2. Dini-define ang karakter – dayalogo na nagpapakilala sa pagiging bida o kontrabida ng
tauhan; pagiging ambisyosa o ambisyoso ng tauhan; pagiging mapaghiganti ng tauhan o pagiging
masipag ng tauhan.
3. Nakadaragdag ng ambiance o atmosphere – pinagtitibay ng dayalogo ang kapaligiran sa
isang pangyayari. Kung mahirap ang nagsasalita, ilalarawan ng manunulat ang kahirapan sa
paligid gaya ng barong-barong ang mga bahay o salat sa buhay ang mga nasa paligid ng tauhan.
Kung mayaman naman ang nagsasalita, ilalarawan ng manunulat ang pananamit ng tauhan, mga
nagtatayugang gusali, sasakyan na limitado ang edisyon at iba pa.

4. Nagbibigay-backstory – pasalit-salit na pagkukuwento, nalalaman ang nakalipas ng tauahan.

5. Nagpapasabog ng rebelasyon – Nagpapabago sa takbo ng eksena

Mga Dapat Isaalang-alang sa Pagbabasa nang Malakas

1. Isipin mo na isa ka sa mga nakikinig, ano ang gusting gawin ng mambabasa kung ikaw ang
tagapakinig.
2. Malinaw mong nabibigkas ang mga salita.
3. Ang mga salitang binibigkas ay angkop ang hina o lakas depende sa damdamin o tindi ng
emosyon.

Filipino Reviewer - 2nd Quarter 12

 4. Huminto o huminga sa bantas na tuldok, kuwit, tandang pananong, tandang padamdam at iba
pa.
5. Bigyang-buhay ang pagsasalaysay sa pamamagitan ng pagbago-bago ng tono, baryasyon ng
pagbigkas ng mga salita, pagbibigay-diin sa mga mahahalagangsalita.

AGINALDO NG MGA MAGO – Ang mago ay ang mga haring matatalino na pumunta kay
Hesus sa kanyang kapanganakan.

Heto ang buod ng kwentong “Aginaldo Ng Mga Mago:

Hindi alam ni Delia kung anong regalo ang ibibigay niya sa asawang si Jim. Bukod rito, hindi
niya rin alam kung anong regalo ang pwede niyang bilhin sa natitirang perang piso at walumpu’t
sentimos.
Dahil rito, napaisip siyang ipagupit ang kanyang napakagandahang buhok. Ang kanyang buhok
ay ma alon-alon kaya naman plano niyang ibenta ito.
Napaiyak si Delia dahil sa kanyang ginawa pero napalitan rin ito ng ligaya nang maka tanggap
siya ng bente pesos para sa kanyang buhok. Ngayon, may pera na siyang pambili ng regalo sa
kanyang asawa.
Bumili siya ng Kadenang platino para sa paboritong relo ng kanyang asawa na matagal na
niyang inaasam. Pag-uwi ni Delia, nakaabang na rin upang ibigay ang kanyang asawa upang
magbigay ng kanyang regalo. Nung nakita ni Jim ang kanyang asawa, nagulat ito dahil sa
bagong hitsura niya.

Niregaluhan panaman sana ni Jim si Delia ng magagandang suklay para sa magandang buhok ng
kanyang asawa na mataga na rin nitong gusto. Bukod rito, binenta rin ni Jim ang kanyang
paborito na relo para ma bili ang mga suklay.
Hindi na ngayon magagamit ng mag-asawa ang mga regalo nila para sa isa’t-isa. Dito nila na
intindihan na ang pasko ay hindi lamang tungkol sa mga materyal na regalo, kundi pati ang
pagpapalitan ng pagmamahalan.
Mga tauhan sa kwento:

Delia Dilingham

James Dilingham

Jim

Filipino Reviewer - 2nd Quarter 13

 PAKSA: Ang Matanda at Ang Dagat ni Ernest
Hemingway

May iba‘t ibang pagdulog o pananaw o teoryang pampanitikan

1.Teoryang Sikolohikal – Pananaw na ang akdang pampanitikan ay nagsisiwalat sa natatagong

bahagi ng isip , damdamin at personalidad ng mga tauhan. Inaanalisa ang mga behavior ng mga
tauhan , kilos at kaisipan , at ang relasyon ng bawat isa. Kung bakit nagbago ang dating
paniniwala , kung bakit tinalikuran ang dating ipinaglalaban , ang pinagdaanang buhay o
nakaaapekto sa kanilang pananaw.
2.Teoryang Realismo – Layon nitong ipakita ang karanasan ng tao at lipunan sa isang
makatotohanang pamamaraan. Paglalarawang nakabatay sa makatotohanan at wastong
paglalarawan ng lipunan at buhay.
3.Teoryang Feminismo – Ang teoryang feminismo ay prinsipyo o paniniwalang dapat maging
pantay ang mga babae at mga lalake sa pagtatamasa ng mga karapatang sosyal, ekonomiko at
political.
4.Teoryang Eksistensyalismo – Nabubuhay ang mga karakter bilang mga nilalang na may laya,
responsible at isang indibidwal. Sila ang nagpapasya ng kanilang ikinikilos at iniisip.

5.Teoryang Markismo – Ipinakikita nito ang pakikipagtunggali ng mahina sa malakas, ng

mahirap sa mayaman. Binibigyang-pansin ng pananaw na ito ang mga umiiral na tunggalian:
tauhan sa sarili niya, sa ibang tauhan, sa lipunan o sa kalikasan.
6.Teoryang Sosyolohikal – Sa isang pagsusuring Sosyolohikal, tinitingnan ang kalagayan at
ugnayan ng mga panlipunang institusyon tulad ng pamahalaan, simbahan, pamilya, paaralan at
iba pa sa pagtatakda ng sitwasyon at oportunidad para sa mga mamamayan nito.

“Ang Matanda at ang Dagat”

Isinalin sa Filipino mula sa Ingles ni Jesus Manuel Santiago
“ The Old Man and the Sea “ ni Ernest Hemingway
Nang makita ng matanda na paparating ito, alam niyang isa itong pating na walang takot at
gagawin ang lahat ng gusto nitong gawin. Inihanda niya ang salapang at hinigpitan ang lubid

Filipino Reviewer - 2nd Quarter 14

 habang pinagmamasdan niya ang paglapit ng pating. Maigsi ang lubid dahil binawasan niya ito
ng ipinangtali sa isda.
Malinaw at matino ang isip ng matanda ngayon at buong-buo ang pasiya pero halos walang
pagasa. Sa loob-loob niya, makatagal sana ang katinuang ito. Pinagmasdan niyang maigi ang
malaking isda habang pinanonood ang paglapit nito. Mas mabuti pang naging isang panaginip
lang ito, sa loob-loob niya. Hindi ko siya mapipigil sa pag-atake sa akin pero baka makuha ko
siya. Dentuso, sa loob-loob niya.
Mabilis na nakalapit sa popa ang pating at nang sagpangin nito ang isda, nakita ng matanda ang
pagbuka ng bunganga at ang kakatwa nitong mata at ang lumalagatok na pagtadtad ng mga
ngipin habang nginangatngat ang karne sa may ibabaw ng buntot. Nakaangat sa tubig ang ulo ng
pating at lumilitaw ang likod at naririnig ng matanda ang ingay ng balat at lamang nalalaslas sa
malaking isda nang isalaksak niya ang salapang sa ulo ng pating sa dakong nagtatagpo ang guhit
ng mga mata at ang guhit ng ilong. Walang gayong mga guhit. Ang naroon lamang ay ang
mabigat at matulis na ulong asul at ang malalaking mata at ang lumalagutok, umuulos,
nanlalamong mgapanga.
―Alam ng Diyos kung gaano ang nakuha ng huling iyon,‖ sabi niya. ―Pero hamak na mas
magaan siya ngayon.‖ Ayaw niyang isipin ang nagkagutay-gutay na tiyan ng isda. Alam niyang
sa bawat pakislot na bunggo ng pating ay napipilas ang karne at ngayo‘y sinlapad ng haywey sa
dagat ang nalilikhang bakas ng isda na pagsusumundan ng lahat ng pating.
Mairaraos ng isang tao ang buong taglamig sa isdang iyon, sa loob-loob niya. Huwag mong
isipin iyan. Magpahinga ka lang at ihanda ang mga kamay mo para sa ipagtanggol ang nalalabi
sa kaniya. Balewala na ang amoy ng dugo sa mga kamay ko ngayong nangangamoy ang buong
dagat. Bukod pa‘y hindi na sila gaanong nagdurugo. Walang anumang sugat na dapat ikabahala.
Baka makatulong pa ang pagdurugo para huwag pulikatin ang kaliwa.

Ang panunuri ay isang uri ng pagtalakay na nagbibigay-buhay at diwa sa isang likhang-sining.

Hindi lamang ito nagsusuri o nagbibigay-kahulugan kundi ito‘y isang paraan ng pagsusuri sa
kabuuan ng tao - ang kaniyang anyo, ugali, kilos, paraan ng pagsasalita at maging ang kaniyang
pakikipag-ugnayan sa kaniyang kapwa at sa lipunang kinabibilangan niya.
Halimbawa sa panunuri ng maikling kuwento, dapat suriin ang mga elementong taglay nito:
tauhan, tagpuan, banghay, tunggalian, simbolo, pahiwatig, magagandang kaisipan o pahayag at
maging ang paraan kung paano ito nagsimula at nagwakas.

Filipino Reviewer - 2nd Quarter 15

 Samantala sa nobela, karaniwan na inaalam ang mga katangiang pampanitikang napapaloob sa
akda (tulad ng elemento ng maikling kuwento); inaalam din ang aspektong panlipunan,
pampolitikal, pangkabuhayan, at pangkultural na nakapaloob sa nobela at paggamit ng angkop na
teoryang gagamitin sa pagsusuri.

Panunuri o Suring Basa

Ang suring basa ay isang anyo ng pagsusuri o rebyu ng binasang teksto o akda tulad ng nobela,
maikling kuwento, tula, sanaysay, o iba pang gawa/uri ng panitikan.
Ang pagsusuri o rebyu ay ang pag-alam sa nilalaman (content), kahalagahan (importance) at ang
estilo ng awtor o may-akda (author‘s writing style).
Sa pagsasagawa nito maaaring gumamit ng isang balangkas o format ng suring-basa tulad ng
sumusunod:
1. Pamagat, may-akda, genre
2. Buod (kung maikling kuwento, sanaysay, nobela)
3. Paksa
4. Bisa (sa isip, sa damdamin)

5. Mensahe
6. Teoryang Ginamit
Ang buod ay maaaring isulat sa lima hanggang anim na mahahalagang pangungusap (lalo na
kung maikling kuwento). Matapos basahin ang teksto, balikan isa-isa ang mahahalagang
pangyayari, pagdugtung-dugtungin ito at mabubuo ang buod.
Kung pelikula o kaya naman maikling kuwento, magsimula sa pangunahing tauhan at sabihin
ang mahahalagang nangyari sa kanya mula simula hanggang wakas.
Samantala, ang paksa ay sumasagot sa tanong na tungkol saan ang binasa.
Tumutukoy naman sa kung paano naimpluwensiyahan ang pag-iisip/utak/ o paraan ng pag-iisip
ng mambabasa ang Bisa sa Isip.Bisa sa damdamin naman ay kung ano ang nadama at paano
natigatig ang emosyon ng mambabasa.Tumutukoy ang mensahe sa kung ano ba ang gustong
sabihin ng teksto sa mambabasa, o maaari ding gustong sabihin ng sumulat ng teksto. Mas
madaling makuha ang mensahe ng manunulat kung ang mambabasa ay may malalim na pag-
unawa sa panitikan.
Nagpapahiwatig ang manunulat at hinihinuha naman ng mambabasa ang pahiwatig
nito.Mahalaga rin na masuri ang tiyak na teoryang pampanitikan na lumutang sa nasabingakda.

Filipino Reviewer - 2nd Quarter 16

 Halimbawa kung mas binigyangdiin ang tungkol sa pagiging marangal ng tauhan, humanismo.
Naturalismo kung pinahahatid ng awtor sa pamamagitan ng mga pangyayari sa buhay ng tauhan
na ang kapalaran ay bunga ng kultura at heredity at hindi sa pamamagitan ng kaniyang sariling
pagpili. Eksistensiyalismo kung ipinakita at mas lumutang na ang naganap sa buhay ng tauhan,
mga pangyayari ay bunga ng kaniyang sariling pagpili dahil naniniwala siya na ang isa dahilan
ng existence ng tao sa mundo at hubugin ang sarili niyang kapalaran.
Mahalagang makapagbigay ng maraming halimbawa ang guro para mas malawak ang sakop ng
pagtalakay. Sa teoryang ginamit madalas nakikita din ang kahalagahan ng panitikan sa lipunan
lalo na kung ang teksto ay nasulat sa isang mahalagang panahon ng kasaysayan.

Ang bawat pagwawakas ay bahagi ng anumang anyo ng akdang tuluyan gaya ng maikling
kuwento, nobela, teleserye, pelikula o mga drama. Ang pagwawakas ay malaking impluwensiya
o epekto sa nararamdaman ng tao sa binabasa o sinusubaybayan. Ang wakas ng isang akda ay
nag-iiwan ng huling impresyon hinggil sa nabasa o napanood.
Ang mabuting wakas ang nagbibigay-tuldok sa kasiyahan ng mambabasa. Maaari nilang isipin
ito nang paulit-ulit o kaya naman pag-uusapan pa ito nang mahabang panahon matapos nilang
mabasa o mapanood ito.
Masaya o malungkot ang maaaring katapusan ng isang akda. Makapagpapasaya ito o mag-iisip
sila nang malalim o magiging sawi sila. Kailangan, wasto ang kanilang mararamdaman.
Maaari kang mag-ensayo sa pagsusulat ng iyong sariling wakas nang paulit-ulit pero maaari
karing mag-ensayo na magsulat ng wakas ng isunulat na wakas ng iba.Maaari mong muling
isulat ang wakas ng iyong paboritong aklat, ng iyong paboriting pelikula, ng iyong paboritong
Kdrama. Magugulat ka sa iyong maaaring magawa.
Isipin mo ang mga kuwento na kung saan namatay ang iyong paboritong tauhan. Higit mong
mapabubuti ito sa pamamagitan ng pananatilihin silang buhay. O kaya, kaya naman masyadong
naging madali sa tauhan ang kanyang buhay, paano kung namatay siya? Ano ang mangyayari sa
iba pang tauhan?
Sa pagwawakas, maaari mong baligtarin ang kuwento. Baguhin mo ang tono. Palitan mo ang
tagpuan at panahon. Paano mo babaguhin ang huling bahagi? Kapag tapos ka na sa pagbabagong
ginawa mo sa iyong sariling akda o akda ng iba, tiyakin mo na alam mo kung bakit. Bakit mo
binago ang mga pinalitan mo? Paano naiiba ang bagong akda sa orihinal na akda? Kailangan
may dahilan.

Filipino Reviewer - 2nd Quarter 17

 Ang sumusunod ay maaaring gamitin sa pagwawakas ng isang akda:
1. Ang mahusay na wakas ay nagpapakita (nagbibigay-suhestyon) ng kinalabasan ng mga
tunggalian sa kuwento.
2. Ang epektibong wakas ng kuwento ay mula sa mga desisyon at kilos ng pangunahing tauhan.
3. Maaaring huwag baguhin ang wakas pero palitan ang ilang mga eksena sa ibang elemento
gaya ng papataas na aksyon o kasukdulan.
4. Kailangang may maramdaman ang mambabasa o manonood sawakas.

Sa pagsusuri ng akdang pampanitikan maaaring bigyan ng pansin ang sumusunod:

Pamagat – Ang pamagat ang sumasalamin sa kabuuan ng isang akda. Ipaliwanag kung ano ang
kaugnayan ng pamagat sa pangyayari sa akda.
Awtor, tono – ano ang tingin ng awtor sa mga tauhan, sa pangyayari o sa paksa sa akda at
pagbabalik-tanaw o flashback opagbabalik-tanaw sa pangyayari.
Ang nobela ay itinuturing na makulay, mayaman at makabuluhang anyo ng panitikang tuluyan?
Binubuo ito ng mga yugto na nagsasalaysay ng mga kawing-kawing na pangyayari ng buhay ng
mga tao na bukod sa nagbibigay-aliw ay nagpapakilos at pumupukaw sa damdamin at kamalayan
ng mga mambabasa.
Sa nobela, maraming pangyayari ang inilalahad, samantalang sa maikling kuwento, iisang
pangyayari lamang ang inilalahad. Iisa ang balangkas ng nobela at maikling kuwento ngunit
nagkakaiba lamang ito sa nilalaman dahil ang mga pangyayaring isinasalaysay dito ay may
kaugnayan sa lipunang ginagalawan ng mamamayan at naglalarawan ng kultura ng bawat
bansang pinanggalingan nito.
Ang isang nobela ay may mga katangiang dapat taglayin. Ito ay ang sumusunod:
a.) maliwanag at maayos na pagsulat ng mga tagpo at kaisipan,
b.) pagsaalang-alang sa kailangang kaasalan,
c.) kawili-wili at pumupukaw ng damdamin,

d.) pumupuna sa lahat ng larangan sa buhay at sa mga aspekto ng lipunan tulad ng gobyerno at
relihiyon,
e.) malikhain at may dapat maging maguniguning paglalahad, at
f.) nag-iiwan ng kakintalan

Filipino Reviewer - 2nd Quarter 18

 Elemento ng Nobela

Tagpuan - lugar at panahon ng mga pinangyarihanb.

Tauhan - sa nagpapagalaw at nagbibigay-buhay sa nobela.
Banghay - pagkakasunod-sunod ng mga pangyayarid.
Pananaw - panauhang ginagamit ng may-akda (a. una-kapag kasali ang mayakda; b. pangalawa-
ang may-akda ang nakikipag-usap; c. pangatlo- batay sa nakikita o obserbasyon ng may-akda)

Tema - paksang-diwang binibigyang-diin sa nobelaf.

Damdamin - nagbibigay-kulay sa mga pangyayarig.
Pamamaraan - estilo ng manunulat/awtorh.
Pananalita - diyalogong ginamiti.
Simbolismo - nagbibigay nang mas malalim na kahulugan sa tao, bagay, at pangyayar

Panitikan – Talumpati ni Dilma Rousseff sa

kaniyang Inagurasyon(Kaunaunahang
Pangulong Babae ng Brazil)

Sino ba si Dilma Rousseff ?

Noong Enero 1, 2011, nanumpa ang kauna-unahang babaeng pangulo ng Brazil matapos manalo
sa eleksiyon noong 2010. Siya ay si Dilma Rousseff. Isinilang siya noong Disyembre 14, 1947
sa Belo, Horizonte, Brazil. Ang kaniyang ama ay isang Bulgarian at ang kaniyang ina ay isang
Brazilian. Estudyante pa lamang si Dilma ay naugnay na siya sa isang militanteng sosyalistang
grupo kung saan nakasama niya si Carlos Araujo na kinalaunan ay siya niyang naging
pangalawang asawa. Noong 1970, dahil sa kaniyang pakikipaglaban sa diktaturyal siya ay
nakulong na tumagal ng tatlong taon. Habang nasa kulungan, nakaranas siya nang labis na
pagpapahirap tulad ngelectric shocks.Nang siya ay makalaya, tinapos niya ang kaniyang pag-
aaral (1977) at pumasok sa lokal na politika bilang kasapi ng Democratic Labor Party. Sa loob ng
dalawang dekada, ginampanan ni Rousseff ang pagiging consultant at mahusay na tagapamahala
ng partido.

Filipino Reviewer - 2nd Quarter 19

 Nang mangampanya si Luis ―Lula‖ de Silva bilang pangulo noong 2002, kinuha niya si
Rousseff bilang consultant. Matapos ang eleksiyon hinirang siya bilang Minister ng Enerhiya.
Dahil sa kaniyang kahusayan sa hinawakang posisyon, siya ay kinuha ni Pangulong ―Lula‖
bilang Chief of Staff noong 2005 hanggang mapagdesisyunan niyang tumakbo sa eleksiyon
bilang kahalili ni―Lula‖ noong 2010.

Talumpati ni Dilma Rousseff sa kaniyang Inagurasyon Salin sa Filipino ni Sheila C. Molina

Minamahal kong Brazilians,

Tinitiyak ng aking pamahalaan na lalabanan at susugpuin ang labis na kahirapan, gayundin, ang
lumikha ng mga pagkakataon para sa lahat.
Nakita natin noon sa dalawang terminong panunungkulan ni Pangulong Lula kung paano
nagkaroon ng pagkilos sa kamalayang panlipunan. Gayunpaman, nanatili sa kahihiyan ang bansa
sapagkat hindi nawala ang kahirapan at nagkaroon ng mga hadlang upang patunayangmaunlad
na nga tayo bilang mamamayan.Hindi ako titigil hangga‘t may Brazilians na walang pagkain sa
kanilang hapag, may mga pamilyang pakalat-kalat sa mga lansangan na nawawalan ng pag-asa,
at habang may mahihirap na batang tuluyan nang inabandona. Magkakaroon ng pagkakaisa ang
pamilya kung may pagkain, kapayapaan at kaligayahan. Ito ang pangarap na pagsisikapan kong
maisakatuparan.
Hindi ito naiibang tungkulin ng isang pamahalaan, isa itong kapasiyahan na dapat gampanan ng
lahat sa lipunan. Dahil dito, buong pagpapakumbaba kong hinihingi ang suporta ng mga
institusyong pampubliko at pampribado, ng lahat ng mga partido, mga nabibilang sa negosyo at
mga anggagawa, mga unibersidad, ang ating kabataan, ang pamamahayag, at ang lahat na
naghahangad ng kabutihan para sa kapwa.Sa pagsugpo nang labis na kahirapan, kailangang
bigyang priyoridad ang mahabang panahong pagpapaunlad. Ang mahabang panahong
pagpapaunlad ay lilikha ng mga hanapbuhay para sa kasalukuyan at sa darating pang henerasyon.
Patuloy nating palalakasin ang ating panlabas na pondo upang matiyak na balanse ang panlabas
na deposito at maiwasan ang pagkawala nito. Gagawin natin nang walang pag-aalinlangan sa
mgamultilateral na paraan na ipaglaban ang maunladat pantay na mga polisiyang pang-
ekonomiya, na pangangalagaan ang bansa laban sa hindi maayos na kompetisyon at dapat na
maunawaan ang daloy ng kapital na ipinakikipaglaban.
Hindi natin pahihintulutan ang mayayamang bansa na pinapangalagaan ang sariling interes na
nagpapahirap sa maraming bansa sa mundo sa kabila ng kanilang sama-samang pagpupunyagiay
walang pagbabagong nagaganap.

Filipino Reviewer - 2nd Quarter 20

 PAKSA: Pangwakas na GawainTerminolohiya sa
Social Media
Mga Popular na Anyo ng Social Media
1. Social Networking – Anyo ng social media kung saan maaaring makipag-ugnayan sa mga
taong miyembro rin ng nasabing social network. Dito’y makapagbubukas ng profile at maaaring
makipag-ugnayan sa iba gamit ang mga paraang tulad ng pagpo-post ng status, larawan, artikulo,
video clip, pagpapadala ng pm o private message, dokumento at iba pa. Ang pinakapopular na
halimbawa nito ay Facebook at Instagram.
2. Media Sharing – Sa mga site na ito pwedeng mag-upload at mag-share ng iba‘t ibang anyo ng
media tulad ng video. Ang makikita sa mga naka-upload na media ay maaaring magsulat ng
komento. Makikita ang popularidad ng naka-upload na media sa dami ng views sa mga ito.
Katunayan, napakaraming personalidad sa showbiz ang nadiskubre sa pamamagitan ng naka-post
nilang video sa mga media sharing websites. Ang mga pinakapopular sa media sharing site ay
Youtube at Flicker.
3. Microblogging – Dito nakapagpo-post ng maiikling update na maaaring i-push sa lahat ng
miyembro ng microblogging site upang mabasa nila. Ang pinakapopular na microblogging site
ay ang Twitter.
4. Blog – Ang blog ay maihahalintulad sa isang pansariling journal o talaarawang ibinabahagi sa
buong mundo. Nagsasaad ito ng sariling pananaw at personal na karanasan ng may akda. Walang
makapagdidkta sa kung ano ang nilalaman ng blog maliban sa manunulat.Gayunpama‘y
pinaaalalahanan ang isang blogger na maging mas responsable at laging isaisip ang paalalang
―think before you click sapagkat ang anumang isulat dito‘y maaaring makita ng buong mundo
at maaaring makaapekto sa positibo o negatibong paraan.
5. Blog Comments at Online Forum – Sa mga online forum ay maaaring makibahagi ang mga
miyembro sa pag-post ng komento o mensahe. Sa Blog comments ay ganoon din maliban sa ang
mga komento sa paksang tinatalakay ng blog.
6. Social News – Sa pamamagitan ng mga site na ito maaaring makapag-post ng mga balita,
artikulo o link sa mga artikulong hindi naka-copy at paste. Ang mga bumibisita sa site ay
maaaring bumoto sa mga artikulong narito. Kung mas maraming botong natatanggap ang isang
artikulo, ibig sabihin ay marami ang nagkakainteres sa artikulo o balita kaya naman nailalagay
mo ito sa pangunahin o higit na prominenteng lugar o site. Ang mga pinakapopular na social
news site ay ang Digg, Propeller at Newsvine.

Filipino Reviewer - 2nd Quarter 21

 7. Bookmarking Sites – Sa pamamagitan ng mga site na ito ay maaari mong i-save at isaayos
ang mga link sa iba‘t ibang website sa Internet. Magiging mas mabilis ang iyong pananaliksik at
pagbabahagi nito sa iba dahil nagsasama-sama na sa iisang site ang magkakaugnay na paksang
hinahanap mo. Ang ilang sa mga bookmarking site ay ang Pinterest at Google

Pagpapalawak ng Pangungusap at Pagsusuri

Maaaring mapalawak ang pangungusap sa pamamagitan ng pagpapalawak sa panaguri sa tulong

ng ingklitik, komplemento, pang-abay, at iba pa. Napalalawak naman ang pangungusap sa tulong
ng paksa sa tulong ng atribusyon o modipikasyon, pariralang lokatibo o panlunan, at pariralang
naghahayag ng pagmamay-ari.
Panaguri – Nagpapahayag ng tungkol sa paksa.
1. Ingklitik – tawag sa mga katagang paningit na laging sumusunod sa unang pangngalan,
panghalip, pandiwa, pang-uri o pang-abay.
Halimbawa:
Batayang Pangungusap : Si Dilma Rousseff ay pangulo ng Brazil.

Si Dilma Rousseff ay pangulo pala ng Brazil.

Si Dilma Rousseff ay pangulo ba ng Brazil?

Batayang Pangungusap : Ibinaba ang poverty income threshold.

Ibinaba rin ang poverty income threshold o ang halagang dapat kitain ng isang pamilya na may
limang miyembro.
Paliwanag: Ang mga katagang pala, ba at rin ay ilan lamang sa mga ingklitik na ginagamit sa
pagpapahaba ng panaguri.
2. Komplemento/Kaganapan – Tawag sa pariralang pangngalan na nasa panaguri na may
kaugnayan sa ikagaganap o ikalulubos ng kilos ng pandiwa. Sangkap ito sa pagpapalawak ng
pangungusap.

Halimbawa:

Sinang-ayunan ni Dilma Rousseff ang karaingan ng mamamayan. (Tagaganap)

Paliwanag: Ang gumawa ng kilos (Dilma Rousseff) ay nasa bahaging panaguri.

Filipino Reviewer - 2nd Quarter 22

 Ang food threshold sa almusal ay tortang kamatis, kape at gatas para sa matatanda at
bata. (Tagatanggap)•

Nagpapatuloy ng paggamit ng pondo ng bayan ang mahusay na lider. (layon)

Nagtalumpati sa plasa ang pangulo. (Ganapan)

Napagaganda sa pamamagitan ng pagmamanipula sa mga panukat ang larawan ng

kahirapan. (kagamitan)

Dahil sa mga pagbabagong ito, ang bilang ng mahihirap na pamilya ay bumaba mula4.9
milyon hanggang 3.9 milyon. (sanhi)

Nagtungo sa harap ng Palasyo ang mga tao sa harap ng Palasyo upang makinig sa
talumpati ng pangulo. (direksyunal)

3. Pang-abay – Nagbibigay-turing sa pandiwa, pang-uri at kapwa pangabay.

Batayang Pangungusap : Nagtalumpati ang pangulo.
Pagpapalawak: Mahusay na nagtalumpati ang pangulo.

Paksa – Ang pinag-uusapan sa pangungusap

1. Atribusyon o Modipikasyon – May paglalarawan sa paksa ng pangungusap.
Halimbawa: Batayang pangungusap

Pakinggan mo ang nagpapaliwanag.

Pakinggan mo ang nagpapaliwanag na opisyal.

Halimbawa: Batayang pangungusap

Ito si Dilma Rousseff.

Ito si Dilma Rousseff, pinakamahusay kong pangulo.

2. Pariralang Lokatibo/Panlunan – ang paksa ng pangungusap ay nagpapahayag ng lugar

Halimbawa: Batayang pangungusap

Inayos ang plasa.

Inaayos ang plasa sa Brazil.

Filipino Reviewer - 2nd Quarter 23

 3. Pariralang Nagpapahayag ng Pagmamay-ari – Gamit ng panghalip na nagpapahayag ng
pagmamay-ari.
Halimbawa: Batayang pangungusap:

Maayos na maayos ang talumpati ng aking mag-aaral.

Halimbawa: Batayang pangungusap:

Pakikinggan ko ang talumpati.

Pakikinggan ko ang talumpati ng kapatid ko.

Pagsusuri sa Kasanayan at Kaisahan sa Pagsusuri ng Pangungusap

Mahalaga ang pagsusuri sa kasanayan at kaisahan sa pagsusuri sa pangungusap. Sa kasanayan at

kaisahan, nagiging gabay ang mga ito upang malaman kung paano gagamitin ang bahagi ng
panalita sa pagpapalawak ng pangungusap. Nasusuri na mula sa batayang pangungusap,
nasasanay at nagkakaroon ng kaisahan kung paano lumalawak ang pangungusap sa tulong ng
pagdaragdag ng salita at parirala na angkop sa ginawang pagpapalawak. Sa kaisahan, kailangan
ng konsistensi ng gamit ng mga paraan ng pagpapalawak ng pangungusap.

Sa pagsulat ng talumpati, ito ay dapat na maging makabuluhan, makahulugan at kawiliwili sa

mga tagapakinig ang paksang pipiliin. Pag-isipan at suriin kung ano ang motibasyon at layunin
ng tagapakinig.
Narito ang ilan sa mga uri ng talumpati batay sa layunin
1. Nagbibigay-impormasyon

2. Nanghihikayat
3. Nagtataguyod ng pagbubuklod-buklod ng lipunan
4. Kaanyuan at hitsura

Upang ang talumpati ay maging kawili-wili, dapat itong magpahiwatig o magpakilala ng

pagkadalubhasa ng mananalumpati hinggil sa paksa. Ang kaalaman niya ay dapat
nakahihigit sa kanyang tagapakinig. Nangangahulugan ito na dapat siyang manaliksik
tungkol sa paksa at planuhing mabuti ang kanyang pangunahing kaisipan. Ang sumusunod
na hakbang ay maaaring isagawa:

Filipino Reviewer - 2nd Quarter 24

 1. Pananaliksik ng Paksa
2. Pagbuo ng Tesis
3. Pagbatid sa mga Pangunahing Kaisipan o Punto

PAGBABALANGKAS NG TALUMPATI
1. Kronolohikal na Hulwaran – Ito ang mga pagsasaayos ng mga materyales batay sa ugnayan
ng panahon. Maaaring ang paksa ay nagsasaalang-alang sa nakaraan, kasalukuyan at hinaharap.
Maaari ring ang paksa ay tatalakayin sa pamamagitan ng sunod-sunod na hakbang na posibleng
sundin batay sa particular napagkasunod-sunod.
2. Topikal na Hulwaran – Inaayos ang mga materyales ng talumpati batay sa pangunahing
paksa. Kung ang punto ng tesis ay ang maliwanag na pag-uuri-uri ng pangkalahatang paksa, ang
topikal na hulwaran ang ginagamit na halimbawa. Kung ang paksa ay kailangang hatiin sa
heograpiya, kasaysayan, kultura at sining, ang topkal na hulwaran din ang gagamitin.
3. Hulwarang Problema-Solusyon – ginagamit ang hulwarang ito sa talumpating nanghihikayat
o nagpapakilos. Dito, ang talumpati ay nahahati sa dalawang bahagi: ang pagsasalarawan ng
suliranin at ang solusyon na maaaring isagawa.
PAGSULAT NG TALUMPATI

Sa pagsulat ng talumpati, isaalang-alang ang uri ng wika at mga angkop na salita na magiging
kaaya-aya at mauunawaan ng tagapakinig. Ang mga gagamiting salita ay dapat makatawag ng
pansin sa mga tagapakinig at dapat itong matagpuan sa panimula o introduksyon ng
talumpati.Upang mapaunlad ang mga ideya, maghanda ng isang balangkas ng paghahanda at
pagbuo ng talumpati. Sinimulan ito sa introduction, tesis at mga pangunahing ideya/punto.
Palawakin ang balangkas sa pamamagitan ng pagtatala, sa ilalim ng bawat pangunahing punto o
kaisipan, ng ilang mahahalagang aytem na nais mong maalala sa paglinang ng mga punto.

Pagkaraang maihanda ang balangkas, simulant ang pagsulat ng introduksyon. Laging isaisip ang
uri ng tagapakinig.Tandaan ang introduksyon ay dapat na maglaman ng iyong tesis. Dapat
maisanib dito ang pamamaraan kung paano lilinangin ang tesis.
Gayundin, isulat na rin ang konklusyon. Dapat taglayin ng konklusyon ang pagbubuod.
Nangangahulugan din ito na dapat ipaalala sa tagapakinig ang mga pangunahing ideya ng iyong
talumpati. Sa pagtatalumpati, dapat na maipahayag ang mga pangunahing ideya at mga
suportang detalye sa pamamagitan ng wikang makapanghihikayat at mauunawaan ng
tagapakinig. Nangangahulugan ito ng paggamit ng bokabularyo at istruktura ng pangungusap na

Filipino Reviewer - 2nd Quarter 25

 simple lamang at di masalimuot; konkreto at hindi abstrakto. Gamitin lamang ang mga angkop
na salita para sa tamang okasyon

Maayos na maayos ang talumpati.

Filipino Reviewer - 2nd Quarter 26