Α γυμνασίου εντός ύλης Μαθηματικά ΘΕΩΡΙΑ

You might also like

Download as docx, pdf, or txt
Download as docx, pdf, or txt
You are on page 1of 9

2.

 Δύο κλάσματα   και   


λέγονται ισοδύναμα ή ίσα όταν εκφράζουν
το ίδιο τμήμα ενός μεγέθους ή ίσων μεγεθών.
Επειδή ακριβώς εκφράζουν το ίδιο τμήμα
ενός μεγέθους είναι και ίσα και

γράφουμε: 

 Αν δύο κλάσματα   και   είναι


ισοδύναμα τότε τα "χιαστί
γινόμενα" α · δ και β · γ είναι ίσα.

Δηλαδή:

Για να κατασκευάσουμε ισοδύναμα κλάσματα ή για να διαπιστώσουμε ότι δύο κλάσματα είναι
ισοδύναμα, μπορούμε να εφαρμόζουμε τους παρακάτω κανόνες:

 Όταν πολλαπλασιαστούν οι όροι ενός κλάσματος με τον ίδιο φυσικό


αριθμό (≠0) προκύπτει κλάσμα ισοδύναμο.
 Όταν οι όροι ενός κλάσματος διαιρεθούν με τον ίδιο φυσικό αριθμό
(≠0) προκύπτει κλάσμα ισοδύναμο.

 Η διαδικασία αυτή λέγεται απλοποίηση του κλάσματος και έχει ως αποτέλεσμα ένα


κλάσμα ισοδύναμο με το αρχικό με μικρότερους όρους.

 Το κλάσμα εκείνο που δεν μπορεί να απλοποιηθεί (δεν υπάρχει


κοινός διαιρέτης αριθμητή και παρονομαστή) λέγεται ανάγωγο

 Όταν δύο ή περισσότερα κλάσματα έχουν τον ίδιο παρονομαστή


λέγονται ομώνυμα και όταν έχουν διαφορετικούς παρονομαστές
ονομάζονται ετερώνυμα.

2.3
Θυμόμαστε - Μαθαίνουμε

Γενικά, για τη σύγκριση κλασμάτων ισχύουν τα εξής:

 Από δύο ομώνυμα κλάσματα, εκείνο που έχει τον


μεγαλύτερο αριθμητή είναι μεγαλύτερο.

 Για να συγκρίνουμε ετερώνυμα κλάσματα τα μετατρέπουμε


σε ομώνυμα και συγκρίνουμε τους αριθμητές τους.

 Από δύο κλάσματα με τον ίδιο αριθμητή μεγαλύτερο είναι


εκείνο με τον μικρότερο παρονομαστή.

2.4

Μικροπείραμα 

Θυμόμαστε - Μαθαίνουμε

Γενικά, για την πρόσθεση και την αφαίρεση κλασμάτων ισχύουν τα εξής:
 Προσθέτουμε δύο ή περισσότερα ομώνυμα κλάσματα προσθέτοντας
τους αριθμητές τους, αφήνοντας τον ίδιο παρονομαστή.

 Προσθέτουμε ετερώνυμα κλάσματα αφού πρώτα τα μετατρέψουμε σε


ομώνυμα.

 Αφαιρούμε δύο ομώνυμα κλάσματα αφαιρώντας τους αριθμητές τους.

 Αφαιρούμε δύο ετερώνυμα κλάσματα αφού τα μετατρέψουμε πρώτα


σε ομώνυμα.

 Ισχύουν όλες οι ιδιότητες της πρόσθεσης των φυσικών στα κλάσματα.  

 Μερικές φορές αντί να γράφουμε  , γράφουμε πιο απλά 


 Ο συμβολισμός αυτός, που παριστάνει το άθροισμα ενός ακέραιου με ένα κλάσμα 
ονομάζεται μεικτός αριθμός.

2,5

 όλου του πεζόδρομου που καταλαμβάνουν οι κόκκινες πλάκες;

Θυμόμαστε - Μαθαίνουμε

Από τα παραπάνω μπορούμε να διατυπώσουμε τον ακόλουθο κανόνα:

 To γινόμενο δύο κλασμάτων είναι


το κλάσμα που έχει αριθμητή
το γινόμενο των αριθμητών και
παρονομαστή το γινόμενο των
παρονομαστών.

 To γινόμενο ενός φυσικού αριθμού επί


ένα κλάσμα είναι το κλάσμα με
αριθμητή το γινόμενο του αριθμητή επί
τον φυσικό αριθμό και με τον ίδιο
παρονομαστή.

 Δύο κλάσματα λέγονται αντίστροφα όταν έχουν γινόμενο 1.

Επειδή   τα κλάσματα   είναι αντίστροφα.

 Ισχύουν όλες οι ιδιότητες των πράξεων των φυσικών αριθμών στα κλάσματα.

 
2.6

Μικροπείραμα      Μικροπείραμα 
Θυμόμαστε - Μαθαίνουμε

 Για να διαιρέσουμε δύο φυσικούς αριθμούς αρκεί να


πολλαπλασιάσουμε τον διαιρετέο με τον αντίστροφο
του διαιρέτη.

 Για να διαιρέσουμε δύο κλάσματα αρκεί να


πολλαπλασιάσουμε τον διαιρετέο με τον αντίστροφο
του διαιρέτη.

 Ένα κλάσμα, του οποίου ένας τουλάχιστον όρος του είναι


κλάσμα, ονομάζεται σύνθετο κλάσμα.

3.1
Θυμόμαστε - Μαθαίνουμε

 Σε κάθε δεκαδικό αριθμό διακρίνουμε το ακέραιο μέρος και το δεκαδικό


μέρος του. Αυτά διαχωρίζονται από την υποδιαστολή.
 Στο δεκαδικό μέρος οι τάξεις είναι τα δέκατα, τα εκατοστά, τα χιλιοστά,
τα δεκάκις χιλιοστά, τα εκατοντάκις χιλιοστά, τα εκατομμυριοστά κ.λπ.
 Στο ακέραιο μέρος οι τάξεις είναι σε μονάδες, δεκάδες κ.λπ.
 Δέκα μονάδες μίας τάξης είναι μια μονάδα μεγαλύτερης τάξης.

 Αν δύο δεκαδικοί αριθμοί έχουν διαφορετικό ακέραιο 8,97453 < 9,432


μέρος, με- γαλύτερος είναι εκείνος που έχει το μεγαλύτερο
ακέραιο μέρος.

 Αν δύο δεκαδικοί αριθμοί έχουν το ίδιο ακέραιο μέρος, 105,3842 > 105,3789


συγκρίνουμε τα δεκαδικά τους μέρη, ένα προς ένα από 6
αριστερά προς τα δεξιά και βρίσκουμε το πρώτο ψηφίο στο
οποίο διαφέρουν. Τότε ο αριθμός με το μεγαλύτερο ψηφίο
είναι ο μεγαλύτερος.

 Για να στρογγυλοποιήσουμε ένα δεκαδικό αριθμό:


957,3842  957,384
– Προσδιορίζουμε τη δεκαδική τάξη στην οποία θα γίνει η
στρογγυλοποίηση. 957,3842  957,38
– Εξετάζουμε το ψηφίο της αμέσως μικρότερης τάξης.
– Αν αυτό είναι μικρότερο του 5, το ψηφίο αυτό και όλα 957,3842  957,4
τα ψηφία των μικρότερων τάξεων αντικαθίστανται από το 957,3842  957
μηδέν.
– Αν είναι μεγαλύτερο ή ίσο του 5, το ψηφίο αυτό και όλα 957,3842  960
τα ψηφία των μικρότερων τάξεων αντικαθίστανται από το 957,3842  1000
μηδέν και το ψηφίο της τάξης
στρογγυλοποίησης αυξάνεται κατά 1..
Θυμόμαστε - Μαθαίνουμε

Μονάδες μέτρησης μήκους


 Η βασική μονάδα μήκους  
είναι
το μέτρο (συμβολίζεται
με m)
Υποδιαιρέσεις του μέτρου:

– 1 δεκατόμετρο ή παλάμη (dm)

1dm =  m = 0,1m
– 1 εκατοστόμετρο ή πόντος (cm)

1cm =  m = 0,01m
− 1 χιλιοστόμετρο ή χιλιοστό
(mm)
Πολλαπλάσια του μέτρου 1mm =   m =
0,001m
− 1 χιλιόμετρο (Km) 1Km = 1000m

 Στη ναυσιπλοία, ως μονάδα μέτρησης μήκους, χρησιμοποιούμε το ναυτικό μίλι.

Μονάδες μέτρησης εμβαδού


 Η βασική μονάδα μέτρησης εμβαδού είναι τo τετραγωνικό μέτρο (συμβολίζεται με m2)
 που είναι η επιφάνεια ενός τετραγώνου με πλευρά ένα μέτρο.
Υποδιαιρέσεις του τετραγωνικού μέτρου:

− 1 τετραγωνικό δεκατόμετρο (dm2)

1 dm2 =  m2 = 0,01 m2


− 1 τετραγωνικό εκατοστόμετρο (cm2)
1 cm2 =  m2 =0,0001 m2
− 1 τετραγωνικό χιλιοστόμετρο (mm2)
1 mm2 =  m2 =0,000001 m2
 Στην Ελλάδα ως μονάδα επιφανείας 1 Km2 = 1.000.000 m2 = 106 m2
χρησιμοποιούμε το στρέμμα.

 
Μονάδες μέτρησης όγκου
 Η βασική μονάδα μέτρησης όγκου είναι τo κυβικό μέτρο (συμβολίζεται με m3) που είναι ο
όγκος ενός κύβου ακμής ενός μέτρου.
Υποδιαιρέσεις του κυβικού μέτρου:

− 1 κυβικό δεκατόμετρο (dm3)


1 dm3 =  m3 = 0,001 m3
− 1 κυβικό εκατοστόμετρο (cm3)
1 cm3 =  m3 =0,000001 m3
− 1 κυβικό χιλιοστόμετρο (mm3)

1 mm3 =  m3 =0,0000000001 m3
 Το dm3 ονομάζεται και λίτρο (lt) και 1 lt = 1 dm3 = 0,001 m3
συνήθως χρησιμοποιείται για τη
μέτρηση όγκου υγρών.

 To cm3 λέγεται χιλιοστόλιτρο (ml) 1 ml = 0,001 lt = 1cm3 = 0,000001 m3

 
Μονάδες μέτρησης χρόνου
 Η μονάδα μέτρησης του χρόνου είναι το δευτερόλεπτο (συμβολίζεται με s)
Πολλαπλάσια:

- 1 λεπτό (min) = 60 s
- 1 ώρα (h) = 60 min = 3.600 s
- 1 ημέρα = 24 h = 1.440 min = 86.400 s
 
Μονάδες μέτρησης μάζας
 Η βασική μονάδα μέτρησης μάζας είναι το χιλιόγραμμο ή κιλό (συμβολίζεται με Κg)
Υποδιαιρέσεις του κιλού:

- 1 γραμμάριο (g) 1g = 0,001Kg


- 1 χιλιοστόγραμμο (mg) 1 mg = 0,001 = 0,000001K
g g
Πολλαπλάσιο του κιλού:
- 1 τόνος (t)   1t     = 1000 Kg

ΕΞΙΣΩΣΕΙΣ

Παρατηρούμε ότι μπορούμε να διατυπώσουμε μια πρόταση με τη βοήθεια


αριθμών και γραμμάτων, ενώ για να λύσουμε ένα πρόβλημα μπορούμε να
δημιουργήσουμε μια ισότητα με γράμματα και αριθμούς. Τέτοιες ισότητες τις λέμε
εξισώσεις.
 Εξίσωση με έναν άγνωστο είναι μία
ισότητα, που περιέχει αριθμούς και ένα
γράμμα (άγνωστος).
Οι ισότητες:
x + 5 = 12, y – 2 = 3, 10 – z = 1
ω : 5 = 4, 7 · φ =12, 24 : ψ = 6
είναι εξισώσεις
 Λύση ή ρίζα της εξίσωσης είναι ο Λύση ή ρίζα της εξίσωσης
αριθμός που, όταν αντικαταστήσει τον x – 7 = 5 είναι ο αριθμός 12
άγνωστο, επαληθεύει την ισότητα.
διότι 12 – 7 = 5
Τη λύση τη γράφουμε: x = 12
 Η διαδικασία, μέσω της οποίας, Τον άγνωστο μιας εξίσωσης τον συμβολίζουμε
βρίσκουμε τη λύση της εξίσωσης, με ένα γράμμα π.χ. χ, y, z, ω, φ, ψ κ.λπ.
λέγεται επίλυση της εξίσωσης.

 Μια εξίσωση λέγεται ταυτότητα ή Οι εξισώσεις


αόριστη, όταν όλοι οι αριθμοί είναι λύσεις x=xή0·2=0
της.
είναι αόριστες ή ταυτότητες.

 Μια εξίσωση λέγεται αδύνατη, όταν Οι εξισώσεις


κανένας αριθμός δεν την επαληθεύει x + 2 = x + 6 ή 0 · ω = 5
είναι αδύνατες.
 Βάσει των ορισμών των πράξεων  
η εξίσωση: x+α=β έχει λύση την x=β–α
     -//-        x–α=β        -//-          x=β+α Η εξίσωση: x+5=12 έχει λύση την x=12–5 ή x=7
     -//-        α–x=β        -//-          x=α–β     -//-     y–2=3         -//-      y=3+2 ή y=5
     -//-        α·x=β         -//-          x=α:β
     -//-        x:α=β         -//-          x=β·α     -//-     10–z=1        -//-      z=10–1 ή z=9
     -//-        α:x=β         -//-          x=α·β     -//-     7·φ=14       -//-      φ=14:7 ή φ=2
    -//-     ω:5=4        -//-      ω=4·5 ή ω=20
    -//-     24:ψ=6      -//-      ψ=24:6 ή ψ=4

You might also like