VITAMINAT DHE ANEMITË

VITAMINA A VITAMINA D VITAMINA E VITAMINA K VITAMINA C

Ë shtë qenësor në ndërtim dhe funksion Luan rol në homeostazën e kalciumit e Antioksidant Luan rol të rëndësishëm Antioksiduese. Merr
të qelizave epiteliale të lëkurës dhe cila në fakt është hormon, ndonëse potent. në koagulim. pjesë në sintezën e
mukozave, reprodukim si dhe adaptim është ruajtur emri vitaminë. Mungesa e Hipovitaminoza K: kolagjenit, si dhe në
gjatë të parit në terr. -Lidhet me receptorët citosolik, vitaminës E manifestohet me etapat fillestare të
-Përdoret si profillaksë e kompleksi arrin në bërthamë kur jep shkakton: abort gjakderdhje nga TGI, sintezës së
hipovitaminozës kur rritet kërkesa për efektet biologjike, rezultat i saj është spontan dhe trakti urinar, mukoza hormoneve
këtë vitaminë (shtatzani, laktacion, rritja e koncentrimit të kalciumit në çrregullon nazale dhe ekimoza. steroide.
fëmijëri). plazmë përmes strimulimit të stimulimit spermatogjenezën. -përdoret për trajtimin -Hipovitaminoza C:
-Hipovitamonza A: ankesa okulare, të absorbimit të kalxiumit nga zorra e Dozat e mëdha nuk e simptomave të sëmundja e
ngecje në zhvillim dhe rritje, hollë dhe stimulimit të reabsorbimit të kanë efekte hipovitaminozës K si skorbutit.
hiperkeratozë lëkurore, keratinizim të joneve Ca nga tubuler renale. anësore serioze. pasojë e sëmundjeve -Vitamina C
epitelit sipërfaqësor, urogjenital dhe -Hipovitaminoza D: rahitin tek fëmijët, malabsorbuese, përdoret për
gastrointestinal. osteomalacionin te të rriturit. profillaksë te të trajtimin e
-Hipervitaminoza akute: përgjumje, -Hipervitaminoza D: hiperkalcemi, posalindurit dhe skorbutit, ndihmon
kokëdhembje, vjellje, deskuamim i kalcifikime ektopike. hipotrombinemi si përthithjen e
lëkurës, fryerje e fontanellave te Kolekalciferoli dhe Ergokalciferoli për pasojë e hekurit.
foshnjet. rahitin nutritiv. antikoagulantëve oral. -Përdorimi i sasive
-Mbidozimi: vjellje, anoreksi, Dihidrotakisteroli për psoriazëm. të mëdha ndikon në
pigmentim, thonjë të brishtë, alopeci, paraqitjen e gurëve
gingivit, ndryshime psikiatrike. oksalat në veshkë.

TIAMINA – B1
-Në organizëm shndërrohet në
tiamin pirofosfat (forma aktive e
saj). Ë shtë koenzim i rëndësishëm
në metabolizmin e karbohidrateve.
-Bën trajtimin e gjendjeve
deficitare. (IV tek akute, per os tek
kronike).
-Hipovitaminoza B1: Beri-Beri,
sindroma Ë ernicke-Korsakoff.
RIBOFLAVINA – B2
Hipovitaminza është e rrallë,
shoqëron deficiencat e vitaminave
tjera të kompleksit B. Manifestohet
me dermatit lokal, cheilitis
angularis dhe glossitis.
VITAMINAT GRUPIT B
NIACINA – B3
-hipovitaminoza B3 manifestohet
me simptomatologjinë e Pellagrës
(3D, Dermatit, Diarre, Demencion)
kur konsumohet misri në sasi të
madhe.
Gjithashtu në trajtimin e
hiperlipidemisë.
PIRIDOKSINA – B6
-Hipovitaminoza B6 rrallë
paraqitet si pasojë e deficiencave
nutritive, kryesisht tek alkoolistët.
Më shpesh araqitet si pasojë e
trajtimit të tuberkulozit me
Izoniazid dhe përdorimit të
kontraceptivëve. Manifestohet me
simptomatologji neurologjike dhe
dermatologjike.
VITAMINA B12-Acidi folik
E rëndësishme për sintezën e ADN dhe
ndarjen qelizore.Sintetizohet vetëm nga
mikroorganizmat.Merret me
ushqim,lirohet nën ndikimin e lëngut
gastrik,lidhet me faktorin e brendshëm
dhe formon kompleks që mundëson
bartjen nëpër zorrë dhe lidhjen me
receptorë në qelizat e mukozës së
ileumit.Pas absorbimit lidhet me
proteinat plazmatike e bartet në gjakë.
Hipovitaminoza:anemi makrocitare ose
megaloblastike dhe simptomatologji
neuropsikiatrike.
Merret parenteral në formë të
ciankobalamonës apo
Hidroksikobalaminës.
Acidi folik
Përbëhet prej pteridinës,acidit para-
aminobenzoik dhe glutamatit.
Merr pjesë në sintezën e
purineve,timinës dhe disa aa.
Kryesisht deponohet në mëlqi.
Hipovitaminoza:anemi megaloblastike
por pa simptoma neuropsikiatrike.
Mungesa e tij lidhet me kërkesën e rritur
për të,çrregullime të absorbimit si
pasojë e semundjeve që prekin zorrët e
holla,alkoolizmit dhe barnave që
inhibojnë dihidrofolat reduktazën.
HEKURI
Sasi normale3-4g.
Dieta normale rreth 10-15 mg Fe
kryesisht në formë të
paabsorbueshme feri.
Absorbimi i tij është i lidhur me
nivelin e tij në organizëm.
Absorbimi i hekurit nga mukoza
intestinale bëhet me transport
aktiv.Hekuri i absorbuar lidhet me
apoferitinën dhe
feritinën,deponohet në mukozën e
zorrëve dhe bartet në gjak.Nga gjaku
bartet në palcën eshtërore për
sintezën e Hgb apo në mëlqi ku
deponohet si ferritin.
Hekuri është nutrient vital në
formimin e eritrociteve funksionale,
sintezën e mioglobinës dhe disa
enzimeve.
Mungesa e Fe manifestohet me
anemi sideropenike apo
ferodeficitare.
Merret me rrugë orale në formë të
kriprave ferro-sulfat,ferro-glukonat
apo ferro-fumarat.Trajtimi duhet
vazhduar 3-6 muaj pas normalizimit
të vlerave te Hgb për të mbushur
depot dhe penguar shfaqjet e
anemisë.
Jepet edhe parenteral kur ekziton
keqabsorbim i Fe të dhënë oral ose
nuk mund të tolerohet pëe shkak të
efekteve anësore.
Efekte anësore:nauze,dhembje
epigastrike,ngjyrosje zi te
fecesit,opstipacion apo diarre.