TRƯỜNG CAO ĐẲNG KỸ THUẬT CAO THẮNG

KHOA ĐIỆN – ĐIỆN TỬ

BỘ MÔN ĐIỆN CÔNG NGHIỆP

MÔN HỌC: CƠ SỞ KỸ THUẬT ĐIỆN

Giảng viên: K.S Tô Đình Dự

Email: todinhdu@caothang.edu.vn
Tel: 0705 766 258

Mar 17, 2020 Cơ sở Kỹ thuật Điện KS. Tô Đình Dự

Các phương pháp ghép nối nguồn điện

 Tại sao phải ghép nối nguồn điện?

Trong thực tế ta có thể ghép nối các nguồn điện một chiều để tăng dung
lượng hoặc đạt được các mức điện áp phù hợp với nhu cầu sử dụng.

 Các phương pháp ghép nối?

- Ghép nối tiếp các nguồn điện.

- Ghép song song các nguồn điện.

- Ghép hỗn hợp các nguồn điện.

Mar 17, 2020 Cơ sở Kỹ thuật Điện Trang 2/27

Ghép nối tiếp các nguồn điện

Các nguồn được được ghép nối tiếp với nhau khi cần tạo ra điện áp một
chiều lớn hơn điện áp của các nguồn điện riêng lẻ, ta có thể ghép nối
tiếp các nguồn điện để đạt được mức điện áp phù hợp với nhu cầu sử
dụng.

UAB = U1 + U2 + U3

Mar 17, 2020 Cơ sở Kỹ thuật Điện Trang 3/27

Ghép nối tiếp các nguồn điện

Ví dụ: Ghép nối tiếp 3 ắc quy có điện áp 12V thành một nguồn điện có
điện áp 36V để cung cấp cho một phụ tải có điện áp 36V

UAB = U1 + U2 + U3 = 12+ 12+ 12 = 36V

Mar 17, 2020 Cơ sở Kỹ thuật Điện Trang 4/27

Ghép song song các nguồn điện

Các nguồn có cùng điện áp được được ghép song song với nhau khi cần
tăng dung lượng.

UAB = U1 = U2 = U3

I = I1 +I2 + I3

Mar 17, 2020 Cơ sở Kỹ thuật Điện Trang 5/27

Ghép song song các nguồn điện

Ví dụ: Ghép song song 3 ắc quy 12V cùng dung lượng để cung cấp cho
một bóng đèn có điện áp định mức 12V sẽ tăng gấp ba thời gian cấp
nguồn thắp sáng cho đèn.

UAB = U1 = U2 = U3 = 12V

Mar 17, 2020 Cơ sở Kỹ thuật Điện Trang 6/27

Ghép hỗn hợp các nguồn điện

Ghép hỗn hợp các nguồn điện có thể ghép hỗn hợp với nhau để đạt
được thông số phù hợp về cả điện áp và dung lượng của bộ nguồn.

UAB = U1 + U2
= U3 +U4
= U5 + U6

I = I1 +I2 + I3

Mar 17, 2020 Cơ sở Kỹ thuật Điện Trang 7/27

Ghép hỗn hợp các nguồn điện

Ví dụ: Ghép hỗn hợp 6 Ắc quy 12V để tăng dung lượng và điện áp của
nguồn cung cấp (dung lượng của nguồn tăng lên gấp 6, điện áp nguồn
tăng gấp 3).

Mar 17, 2020 Cơ sở Kỹ thuật Điện Trang 8/27

Điện trở mắc nối tiếp

A B
IAB IR1 IR2 IR3 IR4

R1 R2 R3 R4
A + - + - + - + - B
UR1 UR2 UR3 UR4
+ UAB
-

Điện trở giữa hai đầu A-B: RAB  R1  R2  R3  R4

Điện áp giữa hai đầu A-B: U AB  U R1  U R 2  U R3  U R 4

Dòng điện giữa hai đầu A-B: I AB  I R1  I R 2  I R3  I R 4

Mar 17, 2020 Cơ sở Kỹ thuật Điện Trang 9/27

Điện trở mắc song song

UR1
IR1 + -

IR2 +UR2-
IAB
IR3 UR3
A B + - B
U
IR4 + R4-

1 1 1 1 1
Điện trở giữa hai đầu A-B:    
RAB R1 R2 R3 R4
Điện áp giữa hai đầu A-B: U AB  U R1  U R 2  U R3  U R 4
Dòng điện giữa hai đầu A-B: I AB  I R1  I R 2  I R3  I R 4

Mar 17, 2020 Cơ sở Kỹ thuật Điện Trang 10/27

Ứng dụng nguồn điện một chiều

 Ắc quy dùng cho ô tô, xe máy

Khởi động động cơ xe máy hay ô tô

Cung cấp điện cho đèn, EFI (Hệ thống phun
xăng), hệ thống đánh lửa và các thiết bị điện khác.

http://www.gsbattery.vn/dic
h-vu/dich-vu/thong-tin-ve-
ac-quy/chuc-nang-cua-ac-
quy

Mar 17, 2020 Cơ sở Kỹ thuật Điện Trang 11/27

Ứng dụng nguồn điện một chiều

 Sử dụng cho các mạch điện tử

Điện thoại Laptop

Tất cả các mạch điện tử trong các thiết bị như điện thoại, laptop, tv, và các
thiêt bị điện tử khác đều sử dụng nguồn điện một chiều

Cục sạc

Mar 17, 2020 Cơ sở Kỹ thuật Điện Trang 12/27

Ứng dụng nguồn điện một chiều

 Kích từ cho máy phát

https://www.pinterest.com/pin/158259374383792215/

Mar 17, 2020 Cơ sở Kỹ thuật Điện Trang 13/27

 Ứng dụng nguồn điện một chiều

 Hệ thống điện mặt trời

Mar 17, 2020 Cơ sở Kỹ thuật Điện Trang 14/27

Ắc quy

 Các loại ắc quy thông dụng

Ắc quy axit

Đây là loại ắc quy a xít chì. Dung dịch a xít.

Phía trên ắc quy được đóng thêm một đầu
chụp bịt kín không cho axit và hơi thoát ra
ngoài. Sau khoảng 3 hoặc 4 năm sử dụng
thì dung dịch trong ắc quy sẽ cạn và acquy
không còn khả năng tích điện cũng như
duy trì dòng phóng nữa.

Mar 17, 2020 Cơ sở Kỹ thuật Điện Trang 15/27

Ắc quy

 Các loại ắc quy thông dụng

Ắc quy khô

Bên trong của ắc quy không dùng a xít

Sulfuric mà là gel a xít. Sản phẩm này
được thiết kế đặc thù cho ngành hàng
không, ngành Viễn thông, hoặc những nơi
cần sự ổn định cao. Vì những ưu điểm đó
nên loại ắc quy này thường có giá thành
cao hơn.

Mar 17, 2020 Cơ sở Kỹ thuật Điện Trang 16/27

 Ắc quy

 Dung lượng của ắc quy

Dung lượng ắc quy là số Ah ghi trên nhãn ắc quy. Thông số này nói lên
khả năng phóng dòng điện của ắc quy trong 1 giờ.

Ví dụ: Trên nhãn ắc quy có

ghi 200Ah. Về lý thuyết, điều
này có nghĩa là ắc quy phóng
dòng điện 200A trong 1 giờ sẽ
hết năng lượng. Còn nếu ắc
quy phóng dòng điện 50A thì
trong vòng 4 giờ mới hết năng
lượng.

Tuy nhiên trong thực tế, chỉ cho phép sử dụng khoảng 70-80% dung lượng
để đảm bảo đặc tính và tuổi thọ của ắc quy.

Mar 17, 2020 Cơ sở Kỹ thuật Điện Trang 17/27

Ắc quy

 Thời gian sử dụng ắc quy

t = (A.V. η)/P

t: thời gian sử dụng ắc quy (h)

A: dung lượng ắc quy (Ah)

V: điện áp ắc quy (V)

P: công suất tải (W)

η: hệ số sử dụng ắc quy

Mar 17, 2020 Cơ sở Kỹ thuật Điện Trang 18/27

 Ắc quy

 Thời gian sử dụng ắc quy

t = (A.V. η)/P
Ví dụ: Một ắc quy 12V, dung lượng 100Ah, cấp nguồn cho một phụ tải
có công suất 100W. Hỏi thời gian ắc quy cho thể cấp nguồn cho phụ tải
vận hành liên tục ở chế độ định mức là bao lâu. Biết rằng hệ số sử
dụng của ắc quy là 0,7.

A (dung lượng ắc quy) = 100 (Ah)

V (điện áp ắc quy) = 12 (V)
t   AV
. .  / P  100.12.0.7  / 100  8.4  h 
P (Công suất tải) = 100 (W)
η (hệ số sử dụng ắc quy) = 0.7

Mar 17, 2020 Cơ sở Kỹ thuật Điện Trang 19/27

 Ắc quy

Bài tập 1.5:

A (dung lượng ắc quy) = 9 (Ah)

V (điện áp ắc quy) = 12 (V) 12V
P (Công suất tải) = 3 (W) + 12V - 3W
100Ah
η (hệ số sử dụng ắc quy) = 0.7
Ắc quy
Mar 17, 2020 Cơ sở Kỹ thuật Điện Trang 20/27
 Ắc quy

Bài tập 1.5: PR = UR.I = I2.R = (UR)2/R

a) Hãy tính dòng điện chạy trên dây dẫn cấp nguồn cho đèn?

Bóng đèn có công suất PR = 3W và điện áp UR = 12V , nên ta có

PR 3
PR  U R .I  I    0.25  A
U R 12

A (dung lượng ắc quy) = 9 (Ah)

V (điện áp ắc quy) = 12 (V) 12V
P (Công suất tải) = 3 (W) + 12V - 3W
100Ah
η (hệ số sử dụng ắc quy) = 0.7
Ắc quy
Mar 17, 2020 Cơ sở Kỹ thuật Điện Trang 21/27
 Ắc quy

Bài tập 1.5: t = (A.V. η)/P

b) Tính thời gian sử dụng ắc quy với tải đèn trên?

t   AV
. .  / P   9.12.0.7  / 3  25.2  h 

A (dung lượng ắc quy) = 9 (Ah)

V (điện áp ắc quy) = 12 (V) 12V
P (Công suất tải) = 3 (W) + 12V - 3W
100Ah
η (hệ số sử dụng ắc quy) = 0.7
Ắc quy
Mar 17, 2020 Cơ sở Kỹ thuật Điện Trang 22/27
 Ắc quy

Bài tập 1.5: t = (A.V. η)/P

c) Hãy tính thời gian nạp cho ắc quy trên khi ắc quy được xả 70% và dòng nạp
lựa chọn là 1A. Bỏ qua hiệu suất sạc của ắc quy.?

Ắc quy đã xả 70% → Dung lượng mà ắc quy đã xả là 70%xA = 70%x9 = 6.3 (Ah)

Vậy, cần phải nạp điện cho ắc quy một dung lượng là 6.3 (Ah).

A (dung lượng ắc quy) = 9 (Ah)

V (điện áp ắc quy) = 12 (V) 12V
P (Công suất tải) = 3 (W) + 12V - 3W
100Ah
η (hệ số sử dụng ắc quy) = 0.7
Ắc quy
Mar 17, 2020 Cơ sở Kỹ thuật Điện Trang 23/27
 Ắc quy

Bài tập 1.5: t = (A.V. η)/P

c) Hãy tính thời gian nạp cho ắc quy trên khi ắc quy được xả 70% và dòng nạp
lựa chọn là 1A. Bỏ qua hiệu suất sạc của ắc quy.?

Với dòng sạc là 1A, thì trong vòng một giờ ắc quy được sạc với dung lượng là 1
(Ah).
Vậy để sạc cho ắc quy dung lượng 6.3 (Ah) thì phải mất 6.3 (h).

A (dung lượng ắc quy) = 9 (Ah)

V (điện áp ắc quy) = 12 (V) 12V
P (Công suất tải) = 3 (W) + 12V - 3W
100Ah
η (hệ số sử dụng ắc quy) = 0.7
Ắc quy
Mar 17, 2020 Cơ sở Kỹ thuật Điện Trang 24/27
Ắc quy

Bài tập 1.6:

6V
+ 12V
- 3W

Ắc quy 6V
3W

Mar 17, 2020 Cơ sở Kỹ thuật Điện Trang 25/27

Ắc quy

Bài tập 1.6:

a) Hãy vẽ sơ đồ nối dây 2 đèn trên với ắc quy để 2 đèn sáng bình thường?

Điện áp của mỗi bóng đèn là 6V, trong khi điện áp của ắc quy là 12V

→ Để đèn hoạt động bình thường ta phải mắc nối tiếp hai đèn trên với nhau.

6V
+ 12V
- 3W

Ắc quy 6V
3W

Mar 17, 2020 Cơ sở Kỹ thuật Điện Trang 26/27

Ắc quy

Bài tập 1.6:

b) Tính dòng điện chạy trên dây dẫn cấp nguồn cho 2 đèn?
Hai bóng đèn mắc nối tiếp với nhau nên chụi cùng một dòng điện chạy qua
PR 3
PR  U R .I  I    0.5  A
UR 6

6V
+ 12V
- 3W

Ắc quy 6V
3W

Mar 17, 2020 Cơ sở Kỹ thuật Điện Trang 27/27