9

Araling Panlipunan
Unang Markahan–Modyul 5:
Karapatan at Tungkulin ng mga
Mamimili
Araling Panlipunan – Ikasiyam na Baitang
Alternative Delivery Mode
Unang Markahan – Modyul 5: Karapatan at Tungkulin ng mga Mamimili
Unang Edisyon, 2020

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman, kailangan
muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung ito
ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay
ang pagtakda ng kaukulang bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand name,
tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa aklat na ito ay
nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang
makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at
mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa aklat na ito ay
kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.

Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa anomang
paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Kalihim: Leonor Magtolis Briones
Pangalawang Kalihim: Diosdado M. San Antonio

Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul

Manunulat: Arnel O. Rivera
Editor: Name
Tagasuri: Name
Tagaguhit: Name
Tagalapat: Name
Tagapamahala: Name of Regional Director
Name of CLMD Chief
Name of Regional EPS In Charge of LRMS
Name of Regional ADM Coordinator

Inilimbag sa Pilipinas ng ________________________

Department of Education – Bureau of Learning Resources (DepEd-BLR) (Sample)

Office Address: ____________________________________________

____________________________________________
Telefax: ____________________________________________
E-mail Address: ____________________________________________
 9

Araling Panlipunan
Unang Markahan – Modyul 5:

Karapatan at Tungkulin ng mga

Mamimili
Paunang Salita
Para sa mga guro:

Ang ekonomiks ay mahalagang bahagi ng buhay ng isang mag-aaral. Ang aplikasyon

nito sa tunay na buhay ay makakatulong sa mag-aaral upang magtagumpay sa
makabagong daigdig. Layunin ng serye ng mga modyul na ito na ipaunawa sa mag-
aaral ang katuturan ng ekonomiks sa kanyang pang-araw-araw na pamumuhay.

Sinikap ng may-akda na gawing simple ang pagtalakay lalo na sa mga aspektong

teknikal upang higit itong maunawaan ng mag-aaral. Ang ilan sa mga salitang
teknikal ay sadyang hindi isinalin sa Filipino upang mapanatili ang tunay na
kahulugan at maiwasan ang pagkalito ng mga mag-aaral sa kanilang pagtuntong sa
kolehiyo at Senior High School kung saan ang ekonomiks ay itinuturo sa wikang
Ingles.

Para sa Mag-aaral:

Kamusta mga bata? Mabuhay!

Ako si ...at ako naman

EKO…. si MIYA!

Kami ang makakasama mo sa pag-aaral ng mga aralin

tungkol sa EKONOMIKS.
Pinagkunan: http://www.neda.gov.ph/wp-content/uploads/2019/10/Eko-Miya-Series.png

Narito ang mga dapat tandaan sa paggamit ng modyul:

• Maging maingat sa paggamit ng modyul.
• Basahin at unawain ang mga direksyon sa bawat pagsubok.
• Maging tapat sa pagsagot at pagwawasto ng mga pagsubok.
• Huwag sulatan ang anumang bahagi ng modyul na ito.
• Tapusin ang naunang aralin bago tumuloy sa susunod na aralin.

2
 Alamin

Aralin 5 – Karapatan at Tungkulin ng mga

Mamimili
Sa pagtatapos ng aralin na ito, inaasahang
maipamalas mo ang talino sa pagkonsumo sa
pamamagitan ng pamantayan sa pamimili,
maipagtanggol ng mga karapatan at magampanan
ang mga tungkulin bilang isang mamimili.

Pinagkunan: https://giphy.com/gifs/nerd-miya-eko-and-igyg
HaGwIpguodhh2v

Sa araling ito, inaasahang matututuhan ang mga sumusunod:

• Naipagtatanggol ang mga karapatan at nagagampanan ang

mga tungkulin bilang isang mamimili.

Tiyak na Layunin:

• Naipamamalas ang talino sa pagkonsumo sa pamamagitan

ng paggamit ng pamantayan sa pamimili.
• Nauunawaan ang mga karapatan at mga tungkulin bilang
isang responsableng mamimili.

3
 Subukin
=Panimulang Pagtataya=
Isulat ang TAMA kung ang pangungusap ay wasto at MALI naman kung hindi
wasto.

1. Layunin ng mamimili ang matamo ang kasiyahan.

2. Lahat ng tao ay maituturing na konsyumer.
3. Hindi maaaring ibalik ang produktongnabili na may sira o depektibo.
4. Walang pananagutan ang nagtitinda sa mamimili.
5. May parehong interes ang nagtitinda at mamimili.
Isulat kung ano ang tinutukoy sa pangungusap. Piliin ang sagot mula sa
kahon. Isulat ang titik ng tamang sagot.

A. CONSUMER ACT OF THE PHILIPPINES

B. DEPT. OF TRADE & INDUSTRY
C. HOARDING
D. KONSYUMER
E. PANIC BUYING

6. Mga taong bumibili at gumagamit sa kalakal o serbisyo.

7. Nagbibigay proteksyon sa mg konsyumer laban sa mga madaya at hindi
patas na mga pamamaraan at gawain.
8. Sangay ng pamahalaan na nangangalaga sa mga mamimili.
9. Ang tawag sa artipisyal na kakulangan na bunga ng pagtatago ng mga
produkto.
10. Ang tawag sa hindi matalinong pagbili ng kalakal o serbisyo.

Bago tumuloy sa sususnod na gawain, i-

CHECK ang iyong sagot gamit ang gabay sa
pagwawasto na makikita sa huling bahagi ng
modyul. Salamat sa iyong PAGTITIYAGA at
KATAPATAN.

4
 Aralin
Karapatan at Tungkulin ng
5 mga Mamimili
 Ang pagbili ng produkto at serbisyo ay nangangahulugan ng pagtatamo sa
kapakinabangan mula rito bilang tugon sa pangangailangan at kagustuhan
ng tao.
 Ang napakaraming pangangailangan at kagustuhan ng tao ang dahilan
kung bakit kailangan maging matalino sa pagkonsumo ng mga kalakal at
serbisyo.

Balikan

Tukuyin kung anong salik na nakakaapekto sa pagkonsumo ang ipinapakita sa

bawat pangungusap. Isulat kung ito ay may kinalaman sa PAGBABAGO SA
PRESYO, KITA, MGA INAASAHAN, PAGKAKAUTANG o DEMONSTRATION
EFFECT.

1. Marami ang bumibili ng hamon tuwing magpapasko.

2. Bumili si Mackoy ng sardinas, bigas at kandila matapos malaman na Signal
No.3 ang bagyo na tatama sa kanilang lugar.
3. Hindi muna bumili ng bagong damit si Laleng matapos malaman na tumaas
ang bill ng kanilang kuryente.
4. Bumili si Michael ng deodorant matapos mapanood ang commercial ni
Manny Pacquia.
5. Binili ni Edith ang Michael Corrs na damit matapos malaman na ito
ay may 50% na discount

Isulat kung ano ang tinutukoy sa pangungusap. Piliin ang sagot mula sa
kahon. Isulat ang titik ng tamang sagot.

6. Pagbili at paggamit ng kalakal o serbisyo. A. ECONOMIC ORDER

7. Kasiyahang nakukuha sa paggamit ng B. PAGKONSUMO
kalakal o serbisyo.
8. Nararanasan ng tao kapag natutugunan C. SATISFACTION
ang kanyang pangangailangan at D. UTILITARIANISM
kagustuhan.
E. UTILITY
9. Ang prinsipyo sa ekonomiks na
nagsasaad na nagmumula ang halaga ng
isang bagay sa nalilikha nitong
kapakinabangan sa tao.
10. Batas sa pagkonsumo na nagsasaad na
ang pagpapasya na bigyan ng prayoridad
ang mas mahalagang bagay kaysa mga
luho.

5
 Mga Tala para sa Guro
Pangunahing Paksa:

• Karapatan at Tungkulin ng mga Mamimili

Mahahalagang Terminolohiya:
• KONSYUMER
• CONSUMER RIGHTS
• PANIC BUYING
• CONSUMER ACT OF THE PHILIPPINES
• DEPARTMENT OF TRADE AND INDUSTRIES
Pangunahing Tanong:

• Anu-ano ang mga katangian ng matalinong

mamimili?
• Anu-ano ang mga karapatan at tungkulin ng
responsableng mamimili?

6
 Tuklasin

 Ang pagbili ng produkto at serbisyo ay may

layuning tugunan ang mga pangangailangan at
kagustuhan ng tao.
 Dahil sa kakapusan, dapat na maging
matalino sa pagpili ng mga kalakal o serbisyo
na bibilhin.
Pinagkunan:
https://www.slideshare.net/sirarnelPHhistory/aralin-5-pagkonsumo-at-
ang-mamimili-97962293

Matalino ka bang mamimili?

Lagyan ng kaukulang score ang bawat item batay sa inyong ginagawa.

4 - palagi
3 - madalas
2 - minsan
1 - hindi

_________ Nagsasauli ng produkto kung ito ay depektibo.

_________ Nagdadala ng listahan kung mamimili.

_________ Binabasa ang label ng produkto bago ito bilhin.
_________ Pinaghahambing ang presyo ng mga kalakal bago mamili.
_________ Tumitingin o naghahanap ng mga bagong produkto sa diyaryo, TV,
internet at sa iba pang bababasahin.
_________ Bumibili ng produkto na renekomenda ng kaibigan.

Kompyutin ang average ng inyong mga score at gamitin ang scale sa

ibaba upang malaman ang iyong level.
3.25-4.00 Lubhang Matalino
2.50-3.24 Matalino
1.75-2.49 Katamtamang Matalino
1.00-1.74 Hindi Matalino

7
 Suriin

Sino ang MAMIMILI?

• Tumutukoy sa mga taong bumibili at
gumagamit ng mga produkto at serbisyo
upang matugunan ang pangangailangan
at magkaroon ng kasiyahan.
• Tinatawag din sila bilang konsyumer.

Pinagkunan:
http://lrmds.depedldn.com/DOWNLOAD/47_MATALINONG_MAMIMILI.PDF

May magkasalungat na interes ang nagtitinda at mamimili .

Mataas na presyo Mababang presyo

Pinagkunan:
https://www.slideshare.net/sirarnelPHhistory/aralin-5-pagkonsumo-at-ang-mamimili-97962293

• Dahil dito, mahalaga na maging matalino sa pagbili upang maiwasan

ang maloko at madaya.

Para mas lalo mo pang maintindihan kung paano maging isang

matalinong mamimili panuorin natin ang video sa Youtube gamit ang
link na https://www.youtube.com/watch?v=mSrHWFZnMDQ&t=39s

8
Mga Katangian ng MATALINONG mamimili
Nais ng lahat na maging matalinong mamimili dahil ibig sabihin nito ay
nasusulit natin ang bawat sentimong ating ginagastos para sa bawat produkto. Ang
sumusunod ay ilan sa mga pamantayan sa pamimili:
1. Mapanuri
• Sinusuri ang produktong bibilhin. Tinitingnan ang sangkap, presyo,
timbang, pagkakagawa, at iba pa.
• Inihahambing ang mga produkto sa isa’t isa upang makapagdesisyon nang
mas mabuti at mapili ang produktong sulit sa ibabayad.

Pagmasdan ang larawan sa kanan.

• Ano ang mapapansin ninyong

mali sa larawan?
• Paano ito makakalinlang sa mga
mamimili?

Pinagkunan:
https://www.facebook.com/photo.php?fbid=2085543271517987&set=g.630343783795541&type=1&t
heater&ifg=1
2. Marunong Maghanap ng Alternatibo o Pamalit na Produkto
• Ang matalinong pamimili ay marunong humanap ng pamalit na kalakal
na makatutugon din sa pangangailangang tinutugunan ng produktong
dating binibili.

3. Hindi Nagpapadaya
• Ang matalinong mamimili ay laging handa, alerto, at mapagmasid sa mga
maling gawain lalo na sa pagsusukli at paggamit ng timbangan.

4. Makatwiran
• Isinasaalang-alang niya ang presyo at kalidad sa pagpili ng isang
produkto. Isinasaisip din ang kasiyahan na matatamo sa pagbili at
paggamit ng produkto pati na rin kung gaano katindi ang
pangangailangan dito.
• Inuuna ang mga bagay na mahalaga kompara sa mga luho lamang.

5. Sumusunod sa Badyet
• Tinitimbang ang mga bagay-bagay ayon sa kaniyang badyet.
• Hindi nagpapadala sa popularidad ng produkto na may mataas na
presyo upang matiyak na magiging sapat ang kaniyang salapi sa
kaniyang mga pangangailangan.

6. Hindi Nagpapadala sa Anunsiyo

• Ang pag-endorso ng produkto ng mga artista ay hindi nakapagpapabago
sa pagkonsumo ng isang matalinong konsyumer. Ang kalidad ng
produkto ang tinitingnan at hindi ang paraan ng pag-aanunsiyo na
ginamit.

9
7. Hindi Nagpapanic-buying

• Ang artipisyal na kakulangan na bunga ng pagtatago ng mga produkto

(hoarding) ng mga nagtitinda upang mapataas ang presyo ay hindi
ikinababahala ng isang matalinong konsyumer dahil alam niyang ang
pagpapanic-buying ay lalo lamang magpapalala ng sitwasyon.

Pinagkunan: Pugad Baboy by Pol Medina Jr.

https://www.facebook.com/photo.php?fbid=565365260852234&set=gm.3063546133697064&type=3
&theater&ifg=1

Batas na Nangangalaga sa Kapakanan ng mga Mamimili

Pinagkunan:
https://www.slideshare.net/sirarnelPHhistory/aralin-5-pagkonsumo-at-ang-mamimili-97962293

Nakatakda sa Republic Act 7394 (Consumer Act of the Philippines) ang

kalipunan ng mga patakarang nagbibigay ng proteksiyon at nangangalaga sa
interes ng mga mamimili. Isinusulong din ng batas na ito ang kagalingang dapat
makamit ng lahat ng mamimili. Itinatadhana ng batas na ito ang mga
pamantayang dapat sundin sa pagsasagawa at operasyon ng mga negosyo at
industriya. Ang sumusunod ang binibigyang-pansin ng batas na ito:
a. Kaligtasan at proteksiyon ng mga mamimili laban sa panganib sa kalusugan
at kaligtasan.
b. Proteksiyon laban sa mapanlinlang at hindi makatarungang gawaing may
kaugnayan sa operasyon ng mga negosyo at industriya.

10
 c. Pagkakataong madinig ang reklamo at hinaing ng mga mamimili.
d. Representasyon ng kinatawan ng mga samahan ng mamimili sa
pagbalangkas at pagbuo ng mga patakarang pangkabuhayan at panlipunan.

WALONG (8) KARAPATAN NG MGA MAMIMILI

Ang Kagawaran ng Kalakalan at Industriya (Department of Trade and
Industry) ay naglabas ng walong karapatan ng mga mamimili upang maging gabay
sa kanilang transaksiyon sa pamilihan.

1. Karapatan sa mga pangunahing pangangailangan

• May karapatan sa sapat na pagkain, pananamit, masisilungan,
pangangalagang pangkalusugan, edukasyon at kalinisan upang
mabuhay.

2. Karapatan sa Kaligtasan
• May karapatang bigyan ng katiyakang ligtas at mapangangalagaan ka
laban sa pangangalakal ng mga panindang makasasama o mapanganib
sa iyong kalusugan.

3. Karapatan sa Impormasyon
• May karapatang mapangalagaan laban sa mapanlinlang, madaya at
mapanligaw na patalastas, mga etiketa at iba pang hindi wasto at hindi
matapat na gawain. Ito ay kailangang malaman ng mga mamimili upang
maiwasan ang pagsasamantala ng iba.

4. Karapatang Pumili
• May karapatang pumili ng iba’t ibang produkto at paglilingkod sa
halagang kaya mo. Kung ito ay monopolisado ng pribadong kompanya
man, dapat na magkaroon ka ng katiyakan sa kasiya-siyang uri at
halaga ng produkto nila.

5. Karapatang Dinggin at Pagpapahayag

• May karapatang makatiyak na ang kapakanan ng mamimili ay lubusang
isaalang-alang sa paggawa at pagpapatupad ng anumang patakaran ng
pamahalaan.

6. Karapatang Bayaran sa Kapinsalaan

• May karapatang bayaran at tumbasan sa ano mang kapinsalaan na
nagbuhat sa produkto na binili mo. May karapatan kang mabayaran sa
ano mang kasinungalingan o mababang uri ng paninda o paglilingkod na
ibibigay o ipinagbibili kahit na ito ay sa pagkakamali, kapabayaan o
masamang hangarin. Dapat na magkaroon ka ng walang bayad na tulong
sa pagtatanggol sa hukuman o nang pag-aayos sa paghahabol.

11
 7. Karapatan sa Pagiging Matalinong Mamimili
• May karapatan sa consumer education, nagtatanong at nagtatanggol sa
iyong karapatan. Ito ay nagtataglay ng karapatan sa katalinuhan at
kaalaman na kinakailangan upang makagawa ng hakbanging
makatutulong sa mga desisyong pangmamimili.

8. Karapatan sa Malinis na Kapaligiran

• May karapatan sa kalayaan, pagkakapantay-pantay at sapat na mga
kalagayan sa buhay na nagbibigay pahintulot sa isang marangal at
maayos na pagkatao at ikaw ay may malaking pananagutan na
pangalagaan at pagbutihin ang iyong kapaligiran para sa kalusugan at
kinabukasan ng ating saling lahi.

Para mas lalo mong maintindihan ang iyong

mga karapatan bilang mamimili, panuorin ang
video sa Youtube gamit ang link na
https://www.youtube.com/watch?v=o_9Y-
u1ibos

Pinagkunan:
https://www.dreamstime.com/illustration/youtube-frame.html

LIMANG PANANAGUTAN NG MGA MAMIMILI

Ang Department of Trade and Industry (DTI) ay nagpalaganap rin ng
limang pananagutan ng mga mamimili. Ang sumusunod ay ang mga pananagutang
binabanggit:

1 Mapanuring Kamalayan - ang tungkuling maging listo at mausisa tungkol

sa kung ano ang gamit, halaga, at kalidad ng mga paninda at paglilingkod
na ating ginagamit.

2 Pagkilos - ang tungkuling maipahayag ang ating sarili at kumilos upang

makatiyak sa makatarungang pakikitungo. Kung tayo’y mananatili sa
pagwawalang-bahala, patuloy tayong pagsasamantalahan ng mga
mandarayang mangangalakal.

3 Pagmamalasakit na Panlipunan - ang tungkuling alamin kung ano ang

ibubunga ng ating pagkonsumo ng mga kalakal at serbisyo sa ibang
mamamayan, lalong-lalo na ang pangkat ng maliliit o walang
kapangyarihan, maging ito ay sa lokal, pambansa, o pandaigdig na
komunidad.

4 Kamalayan sa Kapaligiran - ang tungkuling mabatid ang kahihinatnan ng

ating kapaligiran bunga ng hindi wastong pagkonsumo. Kailangang
pangalagaan natin ang ating likas na kayamanan para sa ating
kinabukasan.

5 Pagkakaisa - ang tungkuling magtatag ng samahang mamimili upang

magkaroon ng lakas at kapangyarihang maitaguyod at mapangalagaan ang
ating kapakanan.

12
 Para mas lalo mong maintindihan ang iyong
mga tungkulin bilang mamimili, panuorin ang
video sa Youtube gamit ang link na
https://www.youtube.com/watch?v=BZ9nQfkH
e3Y

Pinagkunan:
https://www.dreamstime.com/illustration/youtube-frame.html

CONSUMER PROTECTION AGENCIES

Ang sumusunod ay mga ahensiya ng pamahalaan na tumutulong upang
maisulong ang kapakanan ng mga mamimili:
Bureau of Food and Drugs (BFAD) - hinggil sa hinaluan/pinagbabawal/maling
etiketa ng gamot, pagkain, pabango, at make-up.
City/Provincial/MunicipalTreasurer - hinggil sa timbang at sukat, madayang
(tampered) timbangan at mapanlinlang na pagsukat.
Department of Trade and Industry (DTI) - hinggil sa paglabag sa batas ng
kalakalan at industriya-maling etiketa ng mga produkto, madaya at mapanlinlang
na gawain ng mga mangangalakal.
Energy Regulatory Commission (ERC) - reklamo laban sa pagbebenta ng di-
wastong sukat o timbang ng mga gasolinahan at mga mangangalakal ng “Liquified
Petroleum Gas.”
Environmental Management Bureau (DENR-EMB) - namamahala sa
pangangalaga sa kapaligiran (polusyon-halimbawa ay pagsalaula sa hangin at
tubig).
Fertilizer and Pesticide Authority (FPA) - hinggil sa
hinaluan/pinagbabawal/maling etiketa ng pamatay-insekto at pamatay-salot.
Housing & Land Use Regulatory Board (HLURB) - nangangalaga sa mga bumibili
ng bahay at lupa pati na rin ang mga subdibisyon.
Insurance Commission - hinggil sa hindi pagbabayad ng kabayaran ng seguro
Philippine Overseas Employment Administration (POEA) - reklamo laban sa
illegal recruitment activities.
Professional Regulatory Commission (PRC) - hinggil sa mga hindi matapat na
pagsasagawa ng propesyon kabilang na ang mga accountant, doctor, engineer, atbp.
Securities & Exchange Commission (SEC) - hinggil sa paglabag sa binagong
Securities Act tulad ng pyramiding na gawain.

13
 Pagyamanin

Tukuyin kung alin sa mga sumusunod na ugali ng matalinong

mamimili ang iyong ginagawa. Lagyan ng tsek (√) ang angkop
na kahon.
Palagi Minsan Hindi Katangian ng Matalinong Mamimili
1. Naghahanda ng talaan/listahan ng
pamilihan upang makatipid sa oras at
pagod.
2. Sinusunod ang badyet para sa pagkain,
kagamitan at iba pang pangangailangan
3. Bumibili ng maramihan upang
makamura.
4. Mapagmasid sa mga timbangan upang
hindi madaya.
5. Maingat sa paghawak ng mga pinamili.
6. Mapagmasid sa mga expiration date.
7. Tumatawad nang magalang at
humihingi ng pahintulot na makapamili
ng gustong bilhin.
8. Hindi ipinamamahala sa tindahan ang
mga pinamimili kung hindi ito lubusang
kakilala.
9. Hindi nagpapadala sa mga
advertisement at pananalita ng tindera
dahil may sariling pagpapasya.
10. Tinitiyak ang mga pangangailangan at
pamalit dito kung hindi matagpuan.
11. Isinaalang-alang ang sustansya ng
pagkain sa pamamimili.
12. Inuuna ang mga bilihin na magaan at
hindi babasagin kung walang
kasamahang tagabuhat.
13. Tinatangkilik ang sariling produkto
para sa pag-unlad at pagsulong ng
bansa.

Pinagkunan: http://lrmds.depedldn.com/DOWNLOAD/47_MATALINONG_MAMIMILI.PDF

14
 Isaisip

• Ang mga mamimili ay may mga karapatan na

dapat malaman at ipagtanggol.
• Dapat maunawaan at sundin ng mga mamimili
ang mga batas pangkonsyumer.
• May mga tungkulin ang mga mamimili na dapat
gampanan.

PAGNILAYAN

• Bakit mahalaga na maging isang

matalinong mamimili?
• Alin sa mga karapatan ng mga mamimili
ang higit na dapat na bigyang pansin ng
pamahalaan?

15
 Isagawa

Gumawa ng synthesis ng mga natutunan mong impormasyon tungkol sa

karapatan at tungkulin ng isang matalinong mamimili gamit ang graphic organizer
sa ibaba.

Katangian ng Matalinong Mamimili

MAMIMILI

Karapatan ng Tungkulin ng
Mamimili Mamimili

16
 Tayahin
=Pangwakas na Pagtataya=
MARAMIHANG PAGPILI. Isulat ang TITIK ng tamang sagot sa sagutang papel.
1. Anong katangian ng mamimili ang ipinapahiwatig kapag isinaalang-alang
niya ang presyo at kalidad ng isang bagay?
A. Marunong maghanap ng alternatibo C. Makatwiran
B. Hindi nagpapadaya D. Mapanuri
2. Anong batas ang nagpaparusa sa sinumang nagtitinda na hindi naglalagay
ng presyo ng paninda.
A. Consumer Rights of the Philippines
B. Revised Penal Code
C. Civil Code of the Philippines
D. Price Tag Law
3. Anong batas ang nangangalaga sa kaligtasan at nagbibigay ng karapatan sa
mga mamimili.
A. Consumer Rights of the Philippines
B. Revised Penal Code
C. Civil Code of the Philippines
D. Price Tag Law
4. Kailan mo masasabing matalino ang isang mamimili?
A. Gumagamit ng credit card C. Sumusunod sa budget
B. Bumibili ng segunda mano D. Bumibili ng mura
5. Anong katangian ng mamimili ang ipinapahiwatig kapag inihahambing ang
mga produkto sa isa’t isa upang makapagdesisyon nang mas mabuti at
mapili ang produktong sulit sa ibabayad?
A. Marunong maghanap ng alternatibo C. Makatwiran

B. Hindi nagpapadaya D. Mapanuri

6. Anong katangian ng mamimili ang ipinapahiwatig kapag marunong

humanap ng pamalit na kalakal na makatutugon din sa pangangailangang
tinutugunan ng produktong dating binibili?

A. Marunong maghanap ng alternatibo C. Makatwiran

B. Hindi nagpapadaya D. Mapanuri

17
7. Ano ang tawag sa artipisyal na kakulangan na bunga ng pagtatago ng mga
produkto?
A. Hoarding C. Smuggling
B. Panic Buying D. Shortage
8. Anong karapatan ng mamimili ang bigyan ng katiyakang ligtas at
mapangangalagaan ka laban sa pangangalakal ng mga panindang
makasasama o mapanganib sa iyong kalusugan?

A. Karapatan sa Kaligtasan C. Karapatang Pumili

B. Karapatan sa Impormasyon D. Karapatang Dinggin

9. Anong karapatan ng mamimili ang mapangalagaan laban sa mapanlinlang,

madaya at mapanligaw na patalastas?
A. Karapatan sa Kaligtasan C. Karapatang Pumili

B. Karapatan sa Impormasyon D. Karapatang Dinggin

10. Anong karapatan ng mamimili ang makatiyak na ang kapakanan ng

mamimili ay lubusang isaalang-alang sa paggawa at pagpapatupad ng
anumang patakaran ng pamahalaan?

A. Karapatan sa Kaligtasan C. Karapatang Pumili

B. Karapatan sa Impormasyon D. Karapatang Dinggin

Bago tumuloy sa sususnod na gawain, i-

CHECK ang iyong sagot gamit ang gabay sa
pagwawasto na makikita sa huling bahagi ng
modyul. Salamat sa iyong PAGTITIYAGA at
KATAPATAN.

18
 Karagdagang Gawain

NEWS ANALYSIS. Basahin ang balita at sagutan ang mga tanong.

Consumer Rights: Alamin ni Louie Montemar

Posted December 26, 2018 by Pinas News
NGAYONG panahon na naman ng pasko, mainam na maipaalala sa lahat
ang karapatan ng mga konsyumer lalo na at naglipana ang iba’t ibang uri ng
pamilihan upang pagkakitaan ang panahon ng kapaskuhan kung kailan
maraming namimili.
Dagdag pa rito, kailan lamang ay kumalat sa internet ang reklamo ng
isang mamamayan na kulang daw sa timbang ang mga asukal na nakapakete at
binibenta sa supermarket ng isang tanyag na mall. Kung mabiktima tayo o
makadiskubre ng mga maling gawain gaya nito na laban sa interes ng isang
konsyumer, alalahanin ang ating mga karapatan. May mga instrumento na sa
batas na panangga sa pang-aabuso at maling gawi laban sa ating mga
konsyumer.
Marso 15, 1983 nang unang ipinagdiwang ang Pandaigdigang Araw ng
mga Karapatan ng Konsyumer o ang World Consumer Rights’ Day (WCRD) na
bunsod sa deklarasyon ni Pangulong John F. Kennedy ng Amerika hinggil sa
kanyang kinikilalang apat na pangunahing mga karapatan ng mamamayan:
karapatan sa kaligtasan, karapatan na magpahayag, karapatan na pumili, at
karapatan na mapakinggan.
Sa apat na nabanggit, nagdagdag pa ang United Nations ng apat pang
karapatan: Karapatan sa katugunan ng mga pangunahing pangangailangan;
karapatan sa pag-redress; karapatan sa edukasyon; at, karapatan sa isang
malusog na kapaligiran.
Ang walong mga karapatan ay nagbubuod sa mga karapatan ng mga mga
konsyumer sa buong mundo. Noong Abril 9, 1985, pinagtibay ng UN ang Mga
Alituntunin para sa Proteksyon ng Konsyumer na nagpapalawig sa mga
prinsipyo ng walong karapatang ito.
Sa ating bansa, nakaayon sa mga nabanggit na pandaigdigang pahayag,
naisabatas naman ang Republic Act 7394 o Consumer Act of the Philippines
noong Hulyo 2, 1991 upang protektahan ang interes ng mga mamimili sa
Pilipinas at magtatag ng mga pamantayan para sa negosyo at industriya.
May magagawa tayo. Tumindig tayo bilang mga responsableng
mamamayan at konsyumer.
Huwag nating pabayaang mayurakan ang ating mga karapatan. Maging
mapanuri at masinop tayo sa ating pagiging konsyumer. Lalo na ngayong
Pasko.

Pinagkunan: https://pinasglobal.com/2018/12/consumer-rights/

19
Pamprosesong Tanong:
1. Ano ang pangunahing suliranin ng mga konsyumer ayon sa artikulo?
2. Ano ang layunin ng pagdiriwang ng World Consumer Rights’ Day
(WCRD)?
3. Bakit mahalaga na malaman at ipaglaban ang mga karapatan bilang
mamimili?
4. Paano mo maisasabuhay ang pagiging responsableng mamimili?

20
 Susi sa Pagwawasto

Unang Markahan – Modyul 5:

Karapatan at Tungkulin ng Mamimili

Subukin: Balikan:
1. TAMA 1. Kita
2. TAMA 2. Mga Inaasahan
3. MALI 3. Pagkakautang
4. MALI 4. Demonstration Effect
5. MALI 5. Pagbabago sa Presyo
6. D 6. D
7. A 7. E
8. B 8. C
9. C 9. A
10. E 10. B

Tayahin:
1. C
2. D
3. A
4. C
5. D
6. A
7. A
8. A
9. B
10. D

21
Sanggunian
• Activity Sheets Secondary Quarter 1, Vibal Publishing (2020) retrieved from
https://www.vibalgroup.com/learnathome/wp-
content/uploads/2020/05/Activity_Sheets_Secondary_Tabbed.pdf
• Chua, Johannes L., Panahon, Kasaysayan at Lipunan (Ekonomiks)
Ikalawang Edisyon, DIWA Publishing House
• De Leon, Zenaida M. et. al. (2004), Ekonomiks Pagsulong at Pag-unlad, VPHI
• Eko and Miya characters used with permission from the National Economic
Development Authority (NEDA) retrieved from http://2040.neda.gov.ph/eko-
and-miya-series
• EKONOMIKS 10 Araling Panlipunan – Modyul para sa Mag-aaral Unang
Edisyon 2015
• Mateo, Grace Estela C. et. al., Ekonomiks Mga Konsepto at Aplikasyon
(2012), VPHI
• Nolasco, Libertty I. et. Al. , Ekonomiks: Mga Konsepto, Applikasyon at Isyu,
VPHI

22
Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa:

Department of Education – (Bureau/Office)

(Office Address)

Telefax:

Email Address: