‫دستورالعمل‌هایجامعچاه‌آزماییدرایران چهارمینکنگرهبین‌المللیصنعتحفاریایران‬ ‫میزان تقاضای‪ 5‬سال آینده صنعت حفاری ایران‬

‫تابوی واگذاری مخازن هم می شکند‬ ‫آمار ناوگان حفاری ایران خشکی و دریا‬ ‫آیا پروژه شکاف اسیدی در میدان آذر موفق بوده است؟‬
‫ضرورت پیاده‌سازی ارزیابی و رتبه بندی شرکت‌های حفاری‬ ‫ناوگان فرسوده‪ ،‬تهدید جدی صنعت حفاری‬ ‫پرونده ویژه غرب کارون‬
 ‫به نام خدا‬

‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬ ‫ماهنامه خبری‪ ،‬تحلیلی‪ ،‬آموزشی و پژوهشی‬

‫صاحب امتیاز و مدیر مسئول‬

‫امیر عابدپور‬
‫مدیراجرایی‬ ‫ناظرفنی‬ ‫سردبیر‬
‫صابر پناهی‌شکوه‬ ‫عبدالکریم علیمحمدی‬ ‫مهدی علی‌اقدم‬
‫مرداد و ﺷﻬریور ‪95‬‬

‫مدیر ارتباطات‬ ‫دبیرانتحریریه‪:‬‬

‫صالح‌الدین توماج‌پور‬ ‫عبدالصمدرحمتی‪،‬صابرپناهی‌شکوه‪،‬رامینفروزنده‪،‬عباسموسایی‪ ،‬رضابیرانوند‪،‬علیرضانصراهلل‌نژاد‬
‫مدیر هنری‬ ‫مدیر برنامه‌ریزی‬ ‫اعضایتحریریه‪:‬‬
‫دﺳتورالﻌﻤﻞهایﺟامﻊچاهآزماییدرایران چﻬارمینﮐنﮕرهبینالﻤللیﺻنﻌتﺣفاریایران‬
‫تابوی واگﺬاری مخازن هم می شکند‬ ‫آمار ناوگان حفاری ایران ﺧﺸکی و دریا‬
‫میزان تﻘاﺿای‪ 5‬ﺳال آینده ﺻنﻌت ﺣفاری ایران‬
‫آیا پروژه شکاف اسیدی در میدان آذر موفﻖ بوده اسﺖ؟‬
‫احسان غیاثی‌نسب‬ ‫حسن موسایی‬ ‫ابوالفضل باقری‌نژاد‪ ،‬پدرام سهراب‌لو‪ ،‬یاسر حسن‌پور‬
‫ضرورت پیادهسازی ارزیابی و رتبه بندی شرکﺖهای حفاری‬ ‫ناوگان فرسوده‪ ،‬تهدید جدی صنعﺖ حفاری‬ ‫پرونده ویژه غرب کارون‬

‫انفورماتیک‪:‬‬ ‫مترجمان‪:‬‬
‫‪Drilling magazine‬‬ ‫امین داوودی‪ ،‬محمدصالح محلوجی‬ ‫مهدی حسینی محمد محمدی مرتضی بلباسی فرزانه نظری‬
‫امورمشترکین‪:‬‬ ‫معصومه ملک کالیی حسین حیدری فرناز صابری‬
‫‪@Drillingmag‬‬
‫محمد محمدی‬ ‫اموراداری‪:‬‬
‫فاطمه میرزایی‪ ،‬معصومه گودرزی‪ ،‬مینا عابدپور‬

‫اعضایاتاقفکرنشریه‬
‫فنیومهندسی‬
‫مهندسیحفاری‪ :‬دینیار اشیدری ‪ ،‬شاپور اعتصامی نیا ‪ ،‬احمدرضا بنیادی ‪ ،‬فرزاد حاجیوند ‪ ،‬داریوش حسنوند ‪ ،‬رضا علیزاده ممقانی ‪ ،‬عبدالکریم علیمحمدی ‪ ،‬بابک کریمی دهکردی‪،‬‬
‫حمید رضا میرگلوی بیات عملیات حفاری‪ :‬محمد آل خمیس ‪ ،‬مسعود حیدری ‪ ،‬کیوان داوودی نژاد ‪ ،‬سعید رحمانلو ‪ ،‬شاهرخ سلطانی ‪ ،‬ابوذر نامجو ‪ ،‬حمیدرضا ثقفی‬
‫حفاری فراساحل‪ :‬یوسف اعتمادی ‪ ،‬پوریا پرنوری ‪ ،‬امیر جعفری آذر‪ ،‬نادر خطیبی ‪ ،‬مسعود متین فر ‪ ،‬سعید محمدی حفاری‌جهت‌دار‪ :‬مهرداد ایزدی ‪ ،‬باقر بدیعی‬
‫راد‪ ،‬علیرضا عجم ‪ ،‬میثم عزیزی ‪ ،‬کیوان کهزادی ‪ ،‬حسین مشتاق ‪ ،‬فواد ناطقی بهینه سازی حفاری‪ :‬الینا باقری ‪ ،‬بهزاد بختی ‪ ،‬وحید دانشخواه ‪ ،‬سجاد شجاعی ‪ ،‬کیوان‬
‫کهزادی ‪ ،‬امیر کوشا ‪ ،‬عباس موسایی کنترل فوران‪ :‬نوید دیناروند ‪ ،‬عزیزاله سرشوق ‪ ،‬فرزاد قربانی ‪ ،‬حمیدرضا گلپایگانی‪،‬مهندس مسچی مته حفاری‪ :‬امین اظهر ‪ ،‬اشکان‬
‫اکبری ‪ ،‬محمد تبریزی ‪ ،‬وهاب حسنی ‪ ،‬فرید رفعتی ‪ ،‬داوود کوخانی ‪ ،‬مهیار محضری نمودارگیری از گل حفاری‪ :‬مهرداد ترابی ‪ ،‬امیرعلی شکارچیان ‪ ،‬مسعود صفار زاده ‪،‬‬
‫محمد جواد نورانی مغزه گیری‪ :‬علی بادسار ‪ ،‬وهاب الدین بیات دکلداری‪:‬کاوه ابراهیم زاده ‪ ،‬حمیدرضا تاکایدی ‪ ،‬حسین ترابی ‪ ،‬فاضل جمالزاده ‪ ،‬اصغر رفیعی ‪،‬‬
‫جلیل سروی زاده ‪ ،‬مهران مسیحی ‪ ،‬محمد منجزی لجستیک‪:‬مسعود اسماعیلیان ‪ ،‬آرمین سهرابیان ‪ ،‬فرهاد عرب امینی ‪ ،‬سید اصغر فاتحی‪ ،‬حسین قدمی ‪ ،‬مجید گودرزی ‪،‬‬
‫مصطفی مهدیزادگانگل حفاری‪ :‬سعید بختیاری راد ‪ ،‬مصطفی جشن ساز ‪ ،‬کیوان خان بابایی ‪ ،‬جاسم دشت بزرگی ‪ ،‬علیرضا زرین دفتر ‪ ،‬سروش سهرابی‪ ،‬مصطفی شکوری‬
‫‪ ،‬علی صدرایی ‪ ،‬کوروش طهماسبی ‪ ،‬حسن عباسی ‪ ،‬مجتبی کلهر ‪ ،‬مهدی نظری صارم سیمان حفاری‪ :‬اسماعیل اصغر نیا ‪ ،‬علی خسروگلستان ‪،‬علیرضا سرخیل ‪ ،‬سهیل‬
‫سعیدی ‪ ،‬حمید سلطانیان ‪ ،‬محمد صالحی کسایی مشبک کاری‪ :‬علی ایرانی کرمانی ‪ ،‬امیر رادمنش ‪ ،‬امین هریوندی اسیدکاری و انگیزش چاه‪ :‬حامد جعفری ‪ ،‬علیرضا‬
‫سرخیل ‪ ،‬احمد حسین‌عاشقی ‪ ،‬اردشیر علیزاده ‪ ،‬جمشید مقدسی ‪ ،‬رحیم نظری نیا چاه آزمایی‪ :‬محمد احمدی ‪ ،‬بابک امین شهیدی ‪ ،‬شایان حاجی‌زاده سیکاوردی‪،‬‬
‫ابراهیم جمالی ‪ ،‬منوچهر دانایی ‪ ،‬فرصت دشتی ‪ ،‬عباس دهقان‪ ،‬داوود رحیم پور ‪ ،‬علی زرعی فروش ‪ ،‬علیرضا زنگنه ‪ ،‬محمد شریفی ‪ ،‬داوود طاهری ‪ ،‬افشین قیاسوند ‪،‬‬
‫مسعود متین‌فر ‪ ،‬حسین مصطفوی لوله مغزی سیار‪ :‬احسان اله توکلو ‪ ،‬ابراهیم ربانی ‪ ،‬مصطفی سجادی ‪،‬محمد صالحی‪ ،‬سعید موسویان ‪ ،‬محمدتقی هوشمند‬
‫نمودارگیری‪ :‬هدایت الفتی ‪ ،‬نادر ثابتی ‪ ،‬مجتبی خادم ‪ ،‬حسن راد ‪ ،‬عباس شکرالهی ‪ ،‬علیرضا عاضدی ‪ ،‬رضا کبیری ‪ ،‬ملک محمد گیتی ‪ ،‬رضا محمدی ‪،‬‬
‫بابک مرادی طهماسبی سیم رانی و کابل رانی‪ :‬علی آرام ‪ ،‬دانیال مسعود فر ‪ ،‬دانیال منصوری ‪ : HSEQ‬امیرحسین اکبری ‪ ،‬فرهاد جادری ‪ ،‬پویا رستگار نجمی ‪ ،‬سید افشین‬
‫عالی ‪ ،‬عبدالرحمن عظیمی‪ ،‬ارسالن کرامت ‪ ،‬علی کیانی نژاد ‪ ،‬سارا معصوم ‪ ،‬حامد میرزایی‪ :UBD/MPD‬سید محسن موسوی‪ ،‬حسن موسایی‪ ،‬اشکبوس اشتری‪ ،‬امین اسکندری‬

‫اقتصادومدیریت‬
‫اقتصاد و بازار‪ :‬عبدالصمد رحمتی ‪ ،‬رامین فروزنده ‪ ،‬ملیکا محمد پور ‪ ،‬حسام ندائی حور منابع انسانی و مدیریت دانش‪ :‬امیرحسین اکبری ‪ ،‬الینا باقری ‪ ،‬لیلیان خانبایان ‪،‬‬
‫مهدی رهبر ‪ ،‬کامیار زندی ‪ ،‬عاطفه سرمدی ‪ ،‬فاطمه کاشفی ‪ ،‬آزیتا محمد باقر ‪ ،‬هادی مشهود ‪ ،‬ایوب موحدزاده حقوقی و قراردادی‪ :‬شهرام ارزانی ‪ ،‬محمد امرالهی ‪ ،‬مصطفی‬
‫بهاری زاده ‪ ،‬خشایار زینلی ‪ ،‬روزبه میرچرخچیان مدیریت پروژه‪ :‬محمد طالبی ‪ ،‬شهریار طالبیان‪ ،‬بهروز عباسپور ‪ ،‬حسن مهرابی ‪ ،‬وحید هادی زاده مقدم‬
‫* ترتیب اسامی بر اساس حروف الفبای فارسی است‪.‬‬
‫* اتاق‌های فکر در سایر بخش‌های نشریه صنعت حفاری در حال تشکیل است‪.‬‬

‫لیتوگرافی و چاپ‪ :‬نقش نیزار تیراژ‪ 5000 :‬نسخه‬

‫آدرس‪ :‬تهران‪ ،‬بلوار آفریقا‪ ،‬خیابان ناهید شرقی‪ ،‬پالک ‪ ،2‬واحد ‪2‬‬
‫تلفن‪ 021-22039066 ، 22039088 ، 22059528 :‬پست الکترونیک‪info@drillingmagazine.com :‬‬
‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬ ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬

‫بخش سوم‪ :‬حفاری جهت دار‬ ‫فصل اول؛ خبرنامه‬

‫‪ .128‬حفاری جهت دار‪ ،‬در مسیر آموزش‬ ‫خبرنامهحفاریایران‬ ‫‪. 10‬‬
‫‪ .129‬ضرورت جمع آوری بانک اطالعات چاه های‬ ‫خبرنامه حفاری جهان‬ ‫‪. 18‬‬
‫جهت دار حفاری شده در هر میدان‬ ‫آمار ناوگان صنعت حفاری ایران‬ ‫‪. 22‬‬
‫‪.132‬راهبردهایشرکتهایخدماتحفاریجهتدار‬ ‫میزانتقاضایپیش‌بینیشدهخدماتفنیحفاری‬ ‫‪. 27‬‬

‫‪40‬‬
‫‪ .134‬بایسته های ارتقاء روش های نوین آموزش در‬ ‫ایران در ‪ 5‬سال آینده‬
‫خدمات حفاری جهت دار‬
‫‪.135‬انتظارات متقابل کارفرما و انتخاب پیمانکار در‬

‫‪34‬‬ ‫‪181‬‬
‫فصل دو؛م پرونده‪E & P :‬‬
‫‪ . 34‬شرکت های اکتشاف و تولید؛ گامی به سوی‬
‫شرکت‌هایاکتشاف و تولید گامی به سوی‬ ‫نوسانات بازار نفت خام‬
‫قرارداد خدمات حفاری جهت دار‬
‫‪.137‬چگونه در حفاری جهتدار یک مهندس خوب‬ ‫بنگاهداریاقتصادی‬
‫بنگاه‌داریاقتصادی‬ ‫پاشنهآشیلصنعتدستگاهحفاری‬ ‫باشیم؟‬ ‫‪ . 40‬تابوی واگذاری مخازن هم می شکند‬
‫‪ . 45‬تشکیل شرکت های ‪ E &P‬خصوصی ایرانی در‬
‫بخش چهارم‪ :‬سیمان حفاری‬
‫رابطه با قراردادهای ‪IPC‬‬
‫‪.140‬ساختارهاییکپارچه‪،‬ضرورتسیمانکاریموفق‬ ‫‪ . 52‬خروج از انحصار کارفرمایی‬
‫‪ .142‬عوامل موثر بر ارائه خدمات سیمانکاری مطلوب‬ ‫‪ . 58‬سودایسردرگمی‬
‫‪ .144‬سازو کار واحد یکپارچگی در ارزیابی ریسک‪،‬‬ ‫‪ . 60‬کلید داران نفت‬
‫عوامل میانجی و تاثیر آن بر نتایج سیمانکاری‬ ‫‪ . 62‬پس از ‪IPC‬‬

‫‪45‬‬
‫‪ .147‬ریسک و اثرات سیمانکاری در حفار ی‬ ‫ ‬
‫‪.148‬عواملبهبودعملیاتسیمانکاری‬ ‫فصل سوم؛ پرونده ویژه‪ :‬غرب کارون‬
‫‪ .149‬چگونه می توان در کشور کیفیت عملیات‬ ‫‪ . 68‬معرفی میادین غرب کارون‬
‫سیمانکاری چاه ها را بهبود بخشید ؟‬ ‫‪ . 69‬تولید وحفاری غرب کارون‬
‫‪ . 70‬ایران ایستگاه غرب کارون‬

‫‪132‬‬ ‫‪163‬‬
‫بخش پنجم‪ :‬چاه آزمایی‬
‫‪ . 72‬اهداف تولید پروژه های غرب کارون‬
‫‪.152‬دستورالعملهایجامعخدماتچاهآزماییایران‬ ‫‪ . 73‬پروژه‌های حفاری غرب کارون‬
‫راهبردهایشرکت‌های‬ ‫مهمترین نیاز صنعت حفاری در بخش‬ ‫‪ .153‬استاندارد و دیگر هیچ‪...‬‬ ‫‪ . 74‬یاران شمالی در یک نگاه‬
‫چاه آزمایی چه می باشد ؟‬ ‫‪ .155‬زبان مشترک مهندسان مخازن و بهره برداری‬ ‫‪ . 76‬یاران شمالی در پایان خط‬
‫خدماتحفاریجهت‌دار‬ ‫‪ .156‬محدودیت های سرعت جریان سیال در لوله های‬ ‫‪ . 80‬تخصصرمزموفقیتماست‬
‫تجهیزاتآزمایشچاه‬ ‫‪ . 82‬میدانیارانشمالی‪،‬ازمنظرحفاریجهتداروافقی‬
‫‪.158‬سرعتبادمناسبعملیاتچاه‌آزمایی‬

‫‪52‬‬
‫ ‬
‫‪ .160‬مشارکت تیمی در ارائه راه حل‪ ،‬انتخاب گزینه‬ ‫فصلچهارم؛پروندهویژه‪:‬شکافاسیدی‬
‫بهینه و اجرا‬ ‫‪ . 86‬آیاپروژهشکافاسیدیمیدانآذرموفقبودهاست؟‬
‫‪ .163‬مهمترین نیاز صنعت حفاری در بخش چاه آزمایی‬ ‫‪ . 90‬تاریخچه الیه شکافی در ایران و جهان‬
‫چه می باشد ؟‬ ‫‪ . 92‬معرفیخدماتالیهشکافی‬
‫‪ . 93‬مقایسهالیهشکافیاسیدیباپروپانتی‬
‫بخش ششم‪HSEQ :‬‬
‫‪ .94‬تجهیزات الیه‌شکافی‬
‫‪ .166‬اولویت های ایمنی در صنعت حفاری‬ ‫ ‬
‫‪ .167‬تضمین کیفیت خدمات حفاری با رویکرد‬ ‫فصل پنجم؛ فنی‬

‫‪114‬‬ ‫‪140‬‬
‫سیستمی‬
‫‪ .171‬سیستم های مدیریت و نگرش فرایندی در مقوله‬
‫ساختارهاییکپارچه‪،‬‬ ‫بخشاول‪:‬عملیاتحفاری‬
‫بزرگترینمشکلدکل‌هایایرانی‬ ‫‪HSEQ‬‬

‫‪76‬‬
‫‪.172‬سیستمهایاتوماسیونمدیریتیکپارچهعملیات‬ ‫‪.102‬مدیریتریسکوخطراتعملیاتحفاری‬
‫ضرورتسیمانکاریموفق‬ ‫‪ .104‬زمان های غیر عملیاتی در صنعت حفاری‬
‫در صنعت حفاری‬
‫‪.177‬راهکار شما برای اجرایی شدن الزامات ایمنی در‬ ‫‪ .108‬استانداردها و دستورالعمل های حفاری‬
‫صنعت نفت چه می باشد؟‬ ‫‪ .109‬بهبود مهارت های حفاری با استفاده از دستگاه‬
‫های شبیه ساز‬
‫فصل ششم؛ اقتصاد و مدیریت‬ ‫‪ .111‬چگونه می توان زمان و هزینه پروژه های حفاری‬
‫را کاهش داد؟‬
‫بخش اول‪ :‬بازار‬
‫‪ .181‬نوسانات بازار نفت خام‪ ،‬پاشنه آشیل صنعت‬ ‫بخش دوم‪ :‬دکلداری‬
‫دستگاهحفاری‬ ‫‪ .114‬بزرگترین مشکل دکل های ایرانی‬
‫‪.184‬ارتباط قیمت نفت و سرمایه‌گذاری در صنعت‬ ‫‪ .115‬اهمیتآموزششناختچاهدرشرکتهایدکلدار‬
‫نفتایران‬ ‫‪ .116‬چالش های صنعت حفاری در بخش دکل داری‬
‫‪.186‬بهسویتغییر‬

‫‪80‬‬
‫‪.118‬تاثیرقیمتاجارهدکلبراستانداردهایعملیاتحفاری‬

‫‪167‬‬ ‫‪104‬‬ ‫‪62‬‬

‫‪.189‬نشانه ها‌ی پایان سقوط‬ ‫‪ .121‬سود همه جانبه‬
‫تضمینکیفیتخدمات‬ ‫‪ .122‬ناوگان فرسوده تهدید جدی صنعت حفاری‬
‫حفاریبارویکردسیستمی‬
‫زمان های غیر عملیاتی در صنعت حفاری‬ ‫بخشدوم‪:‬دانشگاه‬
‫‪.125‬آیادکلهایحفاریفعالدرکشورتوانحضوردربازار‬
‫‪ .195‬فرصت‌های از دست‌رفته دانشگاه صنعت نفت‬ ‫هایجهانیرادارند؟‬

‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬ ‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬ ‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬ ‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬ ‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬ ‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬ ‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬ ‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬ ‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬ ‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬ ‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬ ‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬ ‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬ ‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬ ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬

‫پیــش از ورود بــه آنچــه قصــد تبیین و تشــریح آن را در ایــن یادداشــت دارم‪ ،‬بر خود الزم دیدم که از تاخیر دو ماهه در انتشــار نشــریه ای‬
‫کــه آن را متعلــق بــه خانـواده بــزرگ صنعت باالدســت نفــت به خصوص صنعت حفــاری مــی دانــم‪ ،‬از مخاطبــان و خوانندگان فهیم‬
‫پــوزش بطلبــم‪ ،‬هــر چنــد در ایــن مــدت دو ماهه جلســات اتــاق های فکر نشــریه را بصورت منظم تشــکیل گردیــده و سیاســت ها و‬
‫راهبردهــای تولیــد محتـوا را بــه تفکیــک بخش های مختلف تا پایان ســال تعیین نمودند کــه گـزارش و نتایــج آن در صفحات بعدی‬
‫بــه تفصیــل ارائــه خواهــد شــد و امــا در ادامه به اهمیــت و ضرورت انجــام فرآینــد ارزیابی عملکرد و رتبه بندی شــرکت های باالدســت‬
‫و نیــز اهتمــام و تــاش حقیــر‪ ،‬همــکاران و جمعی از مدیران و کارشناســان بـرای طراحی و پیاده ســازی مدلی یکپارچه و جامــع در این‬
‫زمینــه و ایجــاد ســاختاری منســجم و نظامنــد در بدنه فکــری صنعت حفــاری در قالب «اتــاق های فکــر»‪ ،‬خواهــم پرداخت‪ ،‬مباحثی‬
‫کــه ارتباطی ارگانیک و سیســتماتیک با یکدیگر نیــز دارند‪.‬‬

‫نتایج حاصله براســاس شــاخص‌هاي كليدي عملكرد) ترســیم مختلف صنعت حفــاری ‪ ،‬کمبودهای الزم تبیین شــود و بدین‬
‫کــرده و خمیــر مایــه مطلــوب و زیــر ســاخت مبســوط بـرای ســان پتانســیل‌های بــاال بـرای جــذب ســرمایه نیز مشــخص‬ ‫ارزیابیورتبهبندی؛بیانمسئله‪،‬ضرورتها‬
‫خواهند شــد‪.‬‬ ‫ارزیابــی جامــع از عملکــرد شــرکت هــا را فراهــم آورد‪.‬‬ ‫واقداماتاجرایی‬

‫همچنیــن امــکان مقایســه شــرکت ارزیابــی شــده بــا رقبــا‬
‫فراهــم شــده و شــرکت هــا ضمن تعیین نقــاط قــوت و ضعف‬
‫داخلــی و فرصــت هــا و تهدیدهــای محیطــی مــی تواننــد‬
‫اهمیــت و جایــگاه ویــژه ارائــه اطالعــات و آمــار دقیــق «عرضــه و تقاضــا» بــرای‬ ‫بـرای رســیدن بــه اهـداف بر شــمرده شــده‪ ،‬تدویــن یک ســاز و کار منظــم‪ ،‬منســجم و کارآمد‬
‫تصمیــم گیــری درســت و بهینــه مدیــران دولتــی و خصوصــی نکتــه‌ای حایــز‬ ‫در قالــب «اتــاق فکر صنعــت حفــاری» گریز ناپذیر اســت‪.‬‬
‫اهمیــت اســت کــه متاســفانه تــا پیــش از ایــن‪ ،‬در هیــچ ارگان و ســازمان عمومــی و‬ ‫آنچنان‌کــه در شــماره هــای پیشــین اشــاره شــد‪ ،‬نــه تنهــا تمامی محتـوای ارائــه شــده در هر‬
‫خصوصــی بــه ایــن موضــوع توجهــی نشــده بــود اما ایــن مهــم یکــی از رویکــرد های‬ ‫شــماره نشــریه‪ ،‬جزعــی از یــک ســناریو محتوایــی کلــی از پیــش تعییــن شــده اســت بلکه ما‬
‫اصلــی نشــریه قــرار گرفتــه اســت و به‌منظــور دســتیابی بــه ایــن مهــم در شــماره‬ ‫حاصــل خــرد جمعــی برآمــده از اتــاق هــای فکــر اســت‪ .‬گفتنیســت ایــن اتــاق هــای فکــر بــا‬
‫هــای پیشــین وضعیــت عرضــه در بخــش هــای و ســرویس هــای مختلــف فنــی‬ ‫حضــور و عضویــت بیــش از ‪ 200‬نفــر از مدیران و کارشناســان ارشــد صنعت حفاری کشــور به‬
‫بــه خصــوص آخریــن وضعیــت نــاوگان حفــاری و خشــکی در قالــب جــداول آمــاری‬ ‫تفکیــک در بخــش هــا و ســرویس های مختلف از ســال گذشــته تشــکیل گردیده اســت و در‬
‫منتشــر گردیــد کــه در ایــن شــماره بــرای اولیــن بــار میــزان تقاضــا در ســرویس‬ ‫ادامــه مســیر برآنیــم تــا بــا واكاوي رونــد ســیر تکاملــی سيســتم‌هاي مشــاوره و اتاق‌هــای فکر‬
‫هــای فنــی در ‪ 5‬ســال آینــده بــا کمــک اعضــای «اتــاق فکــر بــازار» و بــا محوریــت‬ ‫در کشــور‌های توســعه‌یافته و بهره‌منــدی از تحقیقــات ســطح اول دانشــگاه‌های جهــان در‬
‫و هدایــت مدیریــت برنامــه ریــزی تلفیقــی شــرکت ملــی نفــت ایــران منتشــر مــی‬ ‫ايــن زمينــه و الگو‌بــرداري و انطبــاق آن بــا شـرایط فعلــی صنعــت حفاری کشــور بــه مجموعه‬
‫فعالیــت هــای محتوایــی ســاختار حرفــه ای بخشــیده و یک چارچوب منســجم و مانــدگار در‬
‫گردد(صفحــه ‪ )24‬ایــن آمــار منطبــق بــا اهــداف ترســیمی در برنامــه ششــم توســعه‬
‫پشــتوانه فکــری و تئوریک صنعــت حفاری بــرآورده ســازیم‪.‬‬
‫اســت کــه در ســال گذشــته در ســومین کنگــره حفــاری و اولیــن کنفرانس تخصصی‬
‫در همیــن رابطــه در شــماره‌های آتــی و در بــازه زمانــی پیــش رو بـرای قـوام اهـداف مطروحه‬
‫خدمــات حفــاری ایــران ارائــه گردیــد‪.‬‬
‫جزئیــات ســاختار اتــاق هــای فکــر در جهــان و مــدل پیشــنهادی بـرای پیــاده ســازی آن در‬
‫در نظــر داریــم تــا ایــن رویــه را در «کارگــروه بــازار نشــریه» پــی گیریــم و وضعیــت‬
‫صنعــت حفــاری را مطــرح و مــورد بحــث و تبــادل نظــر قـرار خواهیــم داد‪.‬‬
‫عرضــه و تقاضــا را در ســایر بخــش هــای ایــن صنعــت مــورد بررســی قــرار دهیــم‬
‫بــه هــر حــال در دو مــاه گذشــته اتــاق هــای فکــر مدیریتــی و کارشناســی بــا همــان ســاختار‬
‫کــه موفقیــت در انجــام ایــن مهم مســتلزم حمایــت وهمراهــی مدیــران و متخصصان‬
‫قبلــی تشــکیل جلســه داده انــد ‪ -‬کــه گـزارش تصویــری آن در ادامــه آمــده اســت‪ -‬و ضمــن‬
‫ایــن حــوزه اســت ‪ .‬همچنیــن ارائــه گــزارش هــای تحلیلــی از روندهــای بازار و چشــم‬
‫بررســی و تجزیــه تحلیــل مســائل و موضوعــات بخــش های مختلــف این صنعت پیشــنهادی‬
‫انــداز بازارهــای آتــی ایــن صنعــت نیــز در اولویــت هــای ایــن ماهنامــه اســت‪ .‬در عین‬ ‫را بـرای ورودی تحلیلــی و عمیــق و بــا خــط ســیر مشــخص ارائه نمــوده اند کــه به مــرور برای‬
‫حــال امیدواریــم بــا ترســیم آمــاری و آســیب شناســی وضعیــت موجــود‪ ،‬بســتر الزم‬ ‫آگاهــی مخاطبان منتشــر خواهد شــد‪.‬‬
‫بــرای شکســتن انحصــار اطالعــات و شــفاف ســازی در ایــن حــوزه و عمــل بــه قانــون‬ ‫نتایــج حاصلــه از ایــن اتــاق هــای فکر پــس از پــردازش در قالــب یادداشــت‪ ،‬مقاله یــا مصاحبه‬
‫«گــردش و دسترســی آزاد بــه اطالعــات» هــم فراهــم شــود کــه نتیجــه آن ترغیــب‬ ‫و گـزارش در نشــریه منعکــس و همچنیــن در گردهمایــی ســاالنه صنعت حفاری نیز که ســه‬
‫ســرمایه گــذاران داخلــی و خارجــی بــه ســرمایه گــذاری در صنعــت حفــاری ایــران‬ ‫دوره آن در ســالیان گذشــته برگـزار گردیــده و امســال نیــز دوره چهــارم آن بصورت بین المللی‬
‫خواهــد بــود‪.‬‬ ‫در ‪ 30‬بهمــن و ‪ 1‬اســفند ســالجاری در مرکــز همایــش هــای بین المللــی صدا و ســیما برگزار‬
‫خواهــد شــد‪ ،‬دســتاوردهای ایــن اتــاق هــای فکــر در قالب و فرمــت های یکســان ارائــه خواهد‬
‫گردیــد و امیــد داریــم بــا همراهــی مدیـران ارشــد وزارت نفت نتایــج حاصله را به دســتورالعمل‬
‫هــا و رویــه هــای رســمی و قانونی تبدیــل کنیم‪.‬‬
‫از جملــه مهمتریــن اهـداف کاربــردی و نتایــج حاصلــه از پیاده‬ ‫موضــوع ارزیابــی و رتبــه بنــدی بنــگاه هــای اقتصــادی کشــور‬
‫ســازی مــدل ارزیابــی عملکــرد و رتبــه بنــدی شــرکت هــای‬ ‫و تاثیــر آن بــر قــدرت مانــور شــرکت هــای مــورد رتبــه بنــدی‬
‫باالدســتی و حفــاری در بخــش هــای سیاســتگذار(دولتی و‬ ‫در ســطح بازارهــای داخلــی و بیــن المللی بســیار حائز اهمیت‬
‫اســتراتژی متناســب بــا محیــط و توانمنــدی هــای شــرکت‬ ‫حاکمیتــی) و اجرایی(پیمانکاران‪ ،‬مشــاوران و ســازندگان) را می‬ ‫اســت و بــی گمــان اهمیت و ضــرورت انجــام آن برای مدیـران و‬
‫تدویــن نمایند‪.‬‬ ‫ت ـوان بــه م ـوارد بشــرح ذیــل اشــاره کــرد‪:‬‬ ‫برنامــه ریـزان صنعــت نفت کامال مشــخص اســت به خصوص‬
‫در فضــای امیــد بخشــی کــه در دورنمــای صنعت نفت کشــور‬
‫بهبــود‪ ،‬ارشــاد و هدایــت عملکــرد مدیـران ارشــد شــرکت‬ ‫بــا توجــه بــه اینکــه یکــی از اهـداف وزارت نفــت در مــدل‬ ‫پــس از اجـرای توافقنامــه «برجــام» و رونمایــی از «مــدل جدید‬
‫ارزیابــی شــده و واحدهــای مختلــف آن مبتنــی بــر ارزیابــی ها‬ ‫جدیــد قراردادهــای نفتــی و پذیــرش ســرمایه گـذار خارجــی‪،‬‬ ‫قراردادهــای نفتــی» ایجــاد شــده و ســرمایه گـذاری و حضــور‬
‫یکــی از نتایــج اجرایــی شــدن ایــن مــدل بـرای شــرکت هــای‬ ‫افزایــش یادگیــری فناورانــه و توانمند‌ســازی و رقابت‌پذیــری در‬ ‫شــرکت هــای معتبر بین المللــی را در توســعه میادین کشــور‬
‫پیمانکاری اســت‪.‬‬ ‫چارچــوب ظرفیت‌هــای درو ‌نزا و بنگاه‌هــای داخلی اســت‪ ،‬بهتر‬ ‫در آینــده نزدیــک نویــد مــی دهـد‪.‬‬
‫اســت حجم اعظم این ســرمایه و تخصص‪ ،‬جذب شــرکت‌های‬ ‫رتبــه بنــدی شــرکت هــا یکــی از مهمتریــن ابزارهــای تعیین‬
‫و تجدیــد نظــر در ســرمایه گـذاری های گذشــته و تصمیم‬ ‫فنــی و خدماتی که دارای پتانســیل بیشــتری بـرای یادگیری و‬ ‫نقــاط قوت‪ ،‬ضعف عملکرد‪ ،‬شناســایی فرصت هــا و تهدیدهای‬
‫رقابت‌پذیری هســتند؛ شــود‪ .‬بـرای این منظــور و بـرای هدایت گیــری در خصــوص ســرمایه گـذاری هــای جدیــد بــر اســاس‬ ‫بیرونــی شــرکت هــا بــه شــمار مــی آیــد کــه روش هــا و نظــام‬
‫صحیــح ایــن منابــع‪ ،‬رتبه‌بنــدی شــرکت‌های حفــاری و ارائــه رتبــه بنــدی هــای به عمــل آمــده مبتنی بــر ارزیابــی عملکرد‬ ‫هــای فعلــی رتبــه بنــدی شــرکت هــا در کشــور و در صنعــت‬
‫نیــز مــی تـوان یکــی از دیگــر از نتایــج حاصله بر شــمرد‪.‬‬ ‫دهنــده خدمــات فنــی‪ ،‬گامــی حائز اهمیــت خواهــد بود‪.‬‬ ‫نفــت بــه دلیــل تاکیــد آنهــا تنهــا بــر یــک ســری شــاخص‬
‫هــای کلــی و عمومــی یکســان بـرای بخــش هــای مختلــف و‬
‫عــدم تخصصــی بــودن و جامعیــت آنهــا باعــث گردیــده که به‬
‫بــرای دســتیابی بــه اهــداف ترســیمی در حــد بضاعــت و‬ ‫بــا توجــه بــه اهمیــت توســعۀ همه‌جانبــه‪ ،‬متــوازن و‬
‫پتانســیل‌های موجــود بــر آن شــدیم کــه این موضــوع مهم و‬ ‫هوشــمندانه بخش‌هــای مختلــف صنعــت حفــاری‪ ،‬تبییــن‬ ‫جــای انتخــاب برترین شــرکت ها‪ ،‬بــزرگ تریــن و حجیم ترین‬
‫اساســی را در دســتور کار جلســات اتاق های فکــر قـرار داده و و با‬ ‫اهمیــت بخــش هــای مهــم و اســتراتژیک ایــن صنعــت از یک‬ ‫شــرکت هــا در رده هــای بــاال قـرار گیرنـد‪.‬‬
‫بهــره گیــری از نظرات کارشناســی و همچنیــن الگوهای جامع‬ ‫ادن همــه ی بخش‌هــا و یــا بخش‌هــای‬ ‫ســو‪ ،‬و پوشــش د ِ‬ ‫در صنعــت باالدســت نفــت نیــز بــه دلیل گســتردگی‪ ،‬تنــوع و‬
‫و موفــق بیــن المللــی در ایــن عرصــه به ایفــای نقــش بپردازیم‪.‬‬ ‫اولویــت دار از ســوی دیگــر‪ ،‬اهمیتــی ویــژه دارد‪ .‬در انجــام ایــن‬ ‫پیچیدگــی در حوزه‌هــاي خدمــات فنــی‪ ،‬کاال و دســتگاه‌های‬
‫مهــم باید تــاش شــود در هــر بخش(ســرویس هــای‪ 40‬گانه‬ ‫حفــاری‪ ،‬ارزيابــي و رتبــه بنــدی مســتلزم تدویــن و تنظیــم‬
‫بدیــن منظــور در شــماره هــای آتــی نشــریه صنعــت حفــاری‬ ‫حفــاری) ‪ ،‬وضــع موجــود و وضــع مطلــوب آنهــا مــورد بررســی‬ ‫شــاخص هــای عملکــردی روشــن و قابــل انـدازه گیــری بـرای‬
‫کــه بهتریــن بســتر بهینــه انتقــال داده هــا و اطالعــات میــان‬ ‫قـرار گرفتــه و بـرای پر شــدن ایــن فاصله‪« ،‬طــرح بهبــود» ارائه‬ ‫بخــش هــای مختلــف بصــورت اختصاصــی اســت کــه بـرای‬
‫اندیشــمندان و نیــز جامعــه هــدف و بدنــه کارفرمایــی و اجرایی‬ ‫شــود‪( .‬شــامل‪ :‬لیســت اقدامــات فرابخشــی‪ ،‬اقدامــات بخشــی‪،‬‬ ‫انجــام ایــن مهم می بایســت ضمن نگاه همه‌جانبــه و يكپارچه‬
‫مــی توانــد باشــد‪ ،‬به تشــریح و تبیین شــاخص هــا و ابعــاد این‬ ‫مطالعــات و تقویــت نیــروی انسـانی و‪ )..‬همچنین بنــا به آنچه‬ ‫بــا حضور تمامــي ذي‌نفعان‪ ،‬یــک پایگاه جامــع اطالعاتی ایجاد‬
‫مــدل و بایــد هــا و نبایــد های چگونگــی پیاده ســازی آن اشــاره‬ ‫پیشــتر بیان شــد‪ ،‬هدایت ورود ســرمایۀ خارجی به صنعت نیز‬ ‫شــده تــا وضعیــت و تـوان موجــود صنعــت حفــاری و شــرکت‬
‫خواهیــم کــرد و بــه مــرور نتایــج حاصلــه از اتــاق هــای فکــر در‬ ‫از ایــن طــرح بهره‌منــد خواهــد شــد؛ بــه بیان دیگــر‪ ،‬بــا تدوین‬ ‫هــای فعــال در این حــوزه را از دو منظر کمــی (دارایی‪ :‬تجهیزات‪،‬‬
‫ایــن زمینــه را بــه عمــوم مخاطبــان گـزارش خواهیــم کرد‪.‬‬ ‫«طــرح بهبــود» رســیدن بــه وضــع مطلــوب در بخــش هــای‬ ‫نیــروی انسـانی‪ ،‬تجربه‪ ،‬منابــع مالــی و ‪ )..‬و کیفــی (عملكردها‪:‬‬

‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬ ‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬ ‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬ ‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬ ‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬ ‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬ ‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬ ‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬ ‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬ ‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬ ‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬ ‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬ ‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬ ‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
1395 ‫ مرداد و شهریور‬- ‫ شماره ششم و هفتم‬،‫سال دوم‬
‫گزارش تصویری‬
7 6
Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is
a drilling information media that provide and
publish last information which is unique and
www.irandrillinfo.com
update in Iran’s drilling industry in marketing
and technical fields through three media tools:
Iran drilling info is a unique, reliable website
in Iranian drilling and well completion
industry and also is a source of breaking
news for the iran’s oil and gas industry ,in
particular about drilling and well completion.
Irandrillinfo reports via text alike on the
latest news affecting and shaping the iran
1395 ‫ مرداد و شهریور‬- ‫ شماره ششم و هفتم‬،‫سال دوم‬
‫گزارش تصویری‬
Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is
a drilling information media that provide and
publish last information which is unique and
www.irandrillinfo.com
update in Iran’s drilling industry in marketing
and technical fields through three media tools:
Iran drilling info is a unique, reliable website
in Iranian drilling and well completion
industry and also is a source of breaking
news for the iran’s oil and gas industry ,in
particular about drilling and well completion.
Irandrillinfo reports via text alike on the
latest news affecting and shaping the iran
 ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬
‫مرکــزی را نیــز در کارنامــه خــود دارد به‌عنــوان‬
‫مديــر جدیــد مهندســي شــرکت نفــت و گاز پــارس‬
‫منصــوب شــد‪.‬‬
‫«بهمــن سروشــي» از مديرعاملــي شــركت گلوبــال‬
‫پتروتــك كيــش كنــار رفــت و به‌عنــوان رييــس‬
‫هيــات مديــره شــركت «ســروك آذر» منصــوب شــد‪.‬‬
‫عــاوه بــر آن‪ ،‬هيــات مديــره شــركت ســروك آذر‬
‫دچــار تحــول اساســي شــد‪ ،‬به‌طــوري كــه آقايــان‬
‫قلیچــی‪ ،‬حبیبــی‪ ،‬حاجیونــد و حســینی خلیفانــی‬
‫به‌عنــوان اعضــای جدیــد هیئــت مدیــره ايــن شــركت‬
‫معرفــي شــدند و آقايــان حضرتــی و احمــدی ابهــری‬
‫‪ 30‬بهمن و ‪1‬اسفند ‪95‬‬ ‫كنــار گذاشــته شــدند‪.‬‬
‫«صــادق عالقه‌بنــد» مديرعامــل و «فیض‌الــه‬
‫قــاره‪« ،‬حميدرضــا گلپايگانــي» به‌عنــوان رييــس‬
‫هيــات مديــره ايــن شــركت منصــوب شــد‪ .‬تغييــرات‬
‫حضرتــی» مدیــر پروژه توســعه میــدان آذر در شــركت‬
‫مرکزهمایش‌هایبین‌المللی‬ ‫ســروك آذر پيــش از ابــن از ســمت خــود اســتعفا‬
‫صدا و سیمای جمهوری اسالمی ایران‬ ‫كــرده بودنــد‪ .‬هيــات مديــره جديــد ســروك آذر‬
‫«مجيــد حبيبــي» را بــه جــاي عالقه‌بنــد به‌عنــوان‬
‫مديرعامــل جديــد ايــن شــركت منصــوب كــرد‪.‬‬
‫حبيبــي پيــش از آن در يكــي ديگــر از شــركت‌هاي‬
‫زيرمجموعــه اويــك مشــغول بــه كار بــود‪.‬‬
‫همچنيــن «عبدالرضــا حاجــي حســين‌نژاد» بــا حكــم‬
‫‪IRIB Int`l Conference Center‬‬ ‫بازنشســتگي از مديرعاملي شــرکت مهندسی و توسعه‬
‫نفــت كنــار رفــت و به‌جــاي وي «ســیدنورالدین‬
‫‪Tehran - Iran‬‬ ‫شــهنازی‌زاده» بــا نقــل مــكان از پايين‌دســت نفــت‬
‫‪February 2017‬‬ ‫بــه باالدســت‪ ،‬به‌عنــوان مدیرعامــل و رئیــس هیــات‬
‫مدیــره شــرکت مهندســی و توســعه نفــت (متــن)‬
‫اســت‪« .‬عليرضــا عاضــدي» رییــس خوشــنام بخــش‬
‫پتروفیزیــک ایــن شــرکت کــه ســابقه مدیریــت در‬
‫منصــوب شــد‪.‬‬
‫‪Host Organisations:‬‬ ‫‪ 152.3‬ميليــون دالر و امتيــاز فنــي پايين‌تــر‪،‬‬
‫حفــاري شــمال بــا ‪ 176.2‬ميليــون دالر و شــركت‬
‫مهندســي و ســاختمان نفــت بــا ‪ 218.7‬ميليــون‬
‫دالر در رديف‌هــاي بعــدي قــرار گرفته‌انــد‪.‬‬
‫‪National Iranian‬‬ ‫‪Iranian Offshore‬‬
‫گســترش انــرژي پاســارگاد در مرحلــه اول مناقصــه‬
‫‪Oil Company‬‬ ‫‪Oil Company‬‬
‫شــركت داشــت امــا از ارائــه قيمــت خــودداري‬
‫كــرد و گفتــه مــی شــود شــركت گلوبــال پتروتــك‬
‫كيــش نيــز از مناقصــه كنــار گذاشــته شــده اســت‪.‬‬
‫‪Administrative Organisation:‬‬
‫همچنيــن شــنیده هــا حاکیســت مناقصــه ‪٢٠‬‬
‫حلقــه دیگــر از چاههــای میــدان آزادگان جنوبــی‬
‫در حــال برنامــه ریــزی اســت کــه ایــن مناقصــه‬
‫میــان شــرکتهایی کــه در مناقصــه ‪ ٢٠‬حلقــه چــاه‬
‫‪Official publications:‬‬ ‫قبلــی حاضــر بودنــد برگــزار مــی شــود‪ ،‬امــا بنــا بــه‬
‫دالیــل اعــام نشــده‪ ،‬شــرکت ملــی حفــاری نمــی‬
‫توانــد در ایــن مناقصــه حضــور یابــد‪.‬‬
‫‪11‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬
‫تهران‬
‫چند تغيير در مدیران ارشد و میانی‬
‫شرکت های باالدست‬
‫در دو مــاه گذشــته تغييراتــي در تيم‌هــاي مديريتــي‬
‫برخــي شــركت‌هاي دولتــي و خصوصــي فعــال در‬
‫صنعــت باالدســتي صــورت گرفــت‪.‬‬
‫بــر ايــن اســاس‪« ،‬حميــد بــورد» جایگزیــن «ســعید‬
‫حافظــی» در شــرکت نفــت فــات قــاره ايــران شــد‪.‬‬
‫مهنــدس حمیــد بــورد از مدیــران توانمنــد باالدســت‬
‫نفــت کشــور کــه تجربــه مدیریــت شــرکت هــای‬
‫مناطــق نفتخیــز جنــوب‪ ،‬نفــت و گاز مــارون‪ ،‬عملیات‬
‫اکتشــاف نفــت و اداره حفــاری مناطــق نفتخیــز‬
‫جنــوب را در ســوابق خــود دارد‪.‬‬
‫همچنیــن در تغييــري ديگــر در شــركت نفــت فــات‬
‫در شــركت نفــت فــات قــاره در برخــي رســانه‌ها‬
‫بــه عنــوان «فتــح فــات قــاره بــه دســت بچه‌هــاي‬
‫جنــوب» تعبيــر شــد و پیــش بینــی مــی شــود در‬
‫آینــده نزدیــک تغییراتــی در ســطوح میانــی ایــن‬
‫شــرکت رخ دهــد‪.‬‬
‫در تحولــي ديگــر‪ ،‬در شــركت نفــت و گاز پــارس‪،‬‬
‫«فــرخ عليخانــي» پــس از ارائــه عملکــرد مطلــوب در‬
‫مديريــت مهندســي نفــت و گاز در ســالیان گذشــته‪،‬‬
‫بــه معاونــت عمليــات و پشــتیبانی و عضــو هیئــت‬
‫مدیــره ايــن شــركت منتقــل شــد‪ .‬عليخانــي بــا ايــن‬
‫جابجايــي نفــر دوم شــركت نفــت و گاز پــارس شــده‬
‫شــرکت هــای مناطــق نفتخیــز و نفــت مناطــق‬
‫غرب کارون‬ ‫کاشان‬
‫حواشی و جزئیات مناقصه حفاری‬ ‫پایان عملیات حفاری نصرآباد کاشان و مرگ يكی از کارکنان دستگاه حفاري‬
‫آزادگان جنوبی‬ ‫عملیــات حفــاری نخســتین چــاه ارزیابــی در‬
‫دليــل ســاختار زمين‌شــناختي آن از حفاري‌هــاي‬
‫مناقصــه حفــاري و تكميــل ‪ 20‬حلقــه چــاه در‬ ‫دشــوار محســوب مي‌شــود كــه پیشــنهاد مــی‬ ‫گنبدهــای نمکــی نصرآبــاد کاشــان‪ ،‬در حالــي‬
‫ميــدان آزادگان كــه گشــايش پاكت‌هــاي آن‬ ‫شــود بمنظــور کاهــش احتمــال وقــوع حوادثــی‬ ‫توســط شــركت انــرژي دانــا در مــرداد مــاه بــه‬
‫در آخريــن روزهــاي حضــور «عبدالرضــا حاجــي‬ ‫از ایــن دســت‪ ،‬پيش‌بيني‌هــاي الزم از قبــل‬ ‫پايــان رســيد كــه مــرگ يكــی از پرســنل عملیــات‪،‬‬
‫حســين‌نژاد» در شــركت مهندســي و توســعه‬ ‫صــورت گرفتــه و از پیمانــکاران باتجربــه و مجــرب‬ ‫خاطــره تلخــي را بــه جــاي گذاشــت‪.‬‬
‫قيمــت را ارائــه كرده‌انــد‪.‬‬ ‫نفــت (متــن) انجــام شــد‪ ،‬بــا حواشــی و اتفاقــات‬ ‫در ســرویس هــای فنــی بــه خصــوص ســرویس‬ ‫شــركت انــرژي دانــا بــا به‌كارگيــري دكل «دانــا‬
‫شــركت حفــاري مپنــا بــا قيمــت ‪ 147.5‬ميليــون‬ ‫جالــب و منحصــر بــه فــردی همــراه بــود‪.‬‬ ‫هایــی کــه مــی تواننــد در پیــش بینــی و پیــش‬ ‫‪ »2‬عمليــات حفــاری در طــرح ذخیره‌ســازی گاز‬
‫دالر پاين‌تريــن قيمــت پيشــنهادي را در ايــن‬ ‫بــرآورد اوليــه شــركت مهندســي و توســعه نفــت‬ ‫گیــری فــوران (مادالگینــگ و‪ )...‬نقــش موثــری‬ ‫طبیعــی نصرآبــاد کاشــان را در دســت انجــام دارد‬
‫مناقصــه ارائــه كــرده بــود امــا بــه دليــل پاييــن‬ ‫(متــن) از هزينــه ايــن مناقصــه كــه در قالــب ‪EPDS‬‬ ‫داشــته باشــند‪ ،‬اســتفاده گــردد‪.‬‬ ‫کــه عــدم كنتــرل فــوران چــاه و آزاد شــدن فشــار‬
‫بــودن نمــره فنــي ايــن پيمانــكار‪ ،‬شــركت ملــي‬ ‫(مهندســي‪ ،‬تاميــن كاال‪ ،‬حفــاري و ســرويس‌هاي‬ ‫نشــریه صنعــت حفــاری‪ ،‬ایــن ضایعــه دردنــاک‬ ‫در يكــي از اليه‌هــاي زمين‌شناســي منجــر بــه‬
‫حفــاري بــا قيمــت ‪ 149.9‬ميليــون دالر برنــده‬ ‫حفــاري) تعريــف شــده‪ 220 ،‬ميليــون دالر بــوده‬ ‫را بــه جامعــه صنعــت حفــاری و خانــواده محتــرم‬ ‫فــوت يكــی از پرســنل دکل حفــاری در اواخــر‬
‫ايــن مناقصــه اســت‪.‬‬ ‫اســت‪ .‬بــا ايــن حــال چنــد پيمانــكار حفــاري بــا‬ ‫ایــن عزیــز از دســت رفتــه‪ ،‬تســلیت مــی گویــد‪.‬‬ ‫فصــل بهــار امســال شــد‪.‬‬
‫پدكــس بــا ‪ 157.4‬ميليــون دالر‪ ،‬انــرژي دانــا بــا‬ ‫قيمتــي حــدود ‪ 30‬تــا ‪ 35‬درصــد پايين‌تــر از ايــن‬ ‫حفــاري در گنبدهــای نمکــی نصرآبــاد کاشــان بــه‬
‫‪10‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬
‫چهارمینکنگرهونمایشگاهبین‌المللیصنعتحفاریایران‬
‫موضــوع دیگــر فضــای پســا تحریــم در کشــور اســت؛ بعــد از‬ ‫گزارشــاتی کــه از فعالیــت هــای انجمــن و از نتایج حاصلــه از دوره‬
‫تحریــم فضــای سیاســی مثبــت شــده اســت وتاثیــر ان برصنعــت‬ ‫قبــل کنگــره حفــاری ارائــه شــد باعــث خوشــحالی بنــده گردیــد‬
‫حفــاری بســیار مهــم اســت و بایــد بــا ایجــاد ســرفصلی در کنگره‬ ‫و نشــان دهنــده ایــن اســت کــه ایــن انجمــن (انجمــن توانمنــد‬
‫و بــر روی فرصــت هــا و تهدیدهــای شــرایط جدیــد کار شــود؛‬ ‫ســازی دانــش آموختــگان صنعــت نفــت) جــزء بــا انگیــزه تریــن‬
‫و برنامــه توانمنــد ســازی شــرکت هــا تهیــه گــردد‪ .‬همچنیــن‬ ‫و پرشــتاب تریــن انجمــن هــای تشــکیل شــده در صنعــت نفــت‬
‫شــرکت هــای حفــاری بایــد جایــگاه خودشــان را در ا مــدل جدید‬ ‫اســت‪ .‬بــا توجــه بــه جایــگاه مهــم و اساســی صنعــت حفــاری در‬
‫قراردادهــای نفتــی تعییــن کننــد‪ .‬شــرکت هــا چــه خارجــی چــه‬ ‫توســعه صنعــت نفــت‪ ،‬اگــر در ایــن زمینــه بتوانیم شــرایط خوبی‬
‫داخلــی‪ ،‬انتظاراتــی در ایــن چارچــوب ها برایشــان نهایــی وتعریف‬ ‫را در کشــور ایجــاد کنیــم در کنــار توســعه صنعــت نفــت و گاز‪،‬‬
‫مــی شــود و فرصــت هــای شــرکت هــای داخلــی را بایــد در ان‬ ‫فرصتــی نیــز جهــت حضــور در بازارهــای جهانــی مهیا می شــود‪.‬‬
‫شناســایی کنیــم‪ .‬خود شــما هــم بایــد ایــن کار را بکنید‪ .‬شــرکت‬ ‫همچنیــن نکاتــی کــه در گــزارش آقــای مهنــدس علیخانــی ارائه‬
‫هــا بایــد جایــگاه خــود را در دوران جدیــد صنعــت حفــاری تبیین‬ ‫شــد بنــده را بیشــتر امیــدوار کــرد کــه ایــن قــدم هــا هــر چــه‬
‫و تعییــن کننــد؛ شــرکت هــای مطرح بیــن المللــی در حــال ورود‬ ‫بیشــتر در جهــت تعمیق ســاختارها و ســازماندهی هــای منظم و‬
‫بــه بــازار صنعــت نفــت ایــران هســتند لــذا پیشــنهاد میکنــم در‬ ‫حرفــه ای پیــش رود و در نتیجــه عملکــرد صنعــت حفــاری روز به‬
‫کارگــروه هــای تخصصــی ســرفصلی بــاز شــود و ایــن فرصــت هــا‬ ‫روز ارتقــاء پیــدا کنــد و بــا کارهــای بزرگــی که در صنعــت حفاری‬
‫و تهدیــد هــا‪ ،‬چگونگــی ورود بــه بــازار‪ ،‬نحــوه معرفــی بــه شــرکت‬ ‫در ســالیان گذشــته صــورت گرفتــه و اقداماتــی کــه اکنــون انجام‬
‫هــای اکتشــاف و تولیــد‪ ،‬انتظــارات از کارفرمایان و ‪ ...‬مکتوب شــود‪.‬‬ ‫شــده اســت در برخــی مــوارد بــه اســتاندارد هــای حرفــه ای و بین‬
‫در پایــان بــر اهمیــت شــرح وظایــف و قراردادهــا تاکیــد میکنــم‬ ‫المللــی رســیده ایــم و در بعضــی مــوارد نیــز ضعــف داریــم کــه در‬
‫و متاســفانه ایــن مــوارد در شــرکت ملــی نفــت و شــرکت هــای‬ ‫جهــت ارتقــا ســطح کیفــی بایــد خــود را بــا پیشــرفت هــای نوین‬
‫تابعــه در جایــگاه واقعــی خــود قــرار ندارنــد‪ ،‬قراردادهــای ما خیلی‬ ‫همــراه کنیــم کــه گزارشــهای ارائــه شــده نشــان مــی دهد کــه در‬
‫شرکت ها باید جایگاه‬
‫کیفــی هســتند در حالیکــه بایــد کمــی باشــد و تــا کمــی نباشــد‬ ‫بخــش حفــاری در حــال ورود بــه یــک دورانــی از بلــوغ در زمینــه‬
‫نهضــت کار ســطحی ادامــه پیــدا مــی کنــد‪ ،‬اختالفــات طوالنی تر‬ ‫هــای مختلــف هســتیم و ایــن تکامــل در ایجــاد شــرکت هــا و‬
‫خود را در دوران‬
‫مــی شــود و نهایتــا در قیمــت تمــام شــده‪ ،‬رقابــت هــا و کار تاثیــر‬ ‫فعالیــت هــای متنوعــی در ســرویس های حفــاری و ایجــاد رقابت‬
‫مــی گــذارد‪ .‬ایــن مــوارد از ضعــف نیــروی انســانی نیســت بلکــه از‬ ‫اثــر گــذار اســت‪.‬‬
‫جدید صنعت حفاری‬
‫قراردادهایــی کــه منعقــد مــی شــود‪ ،‬چارچــوب هایــی که شــفاف‬ ‫همچنیــن پیشــنهاد میکنــم برای قــوام و تــداوم فعالیت هــای این‬
‫نیســتند و ابهام دارند و هم پوشــانیهای نانوشــته و نوشــته بســیار‬ ‫مجموعــه‪ ،‬ســازوکارهای مشــارکت و حضورتــان را پــر رنــگ کنید‪.‬‬
‫زیــادی را دارنــد‪ ،‬لــذا اگــر قرادادهــای حرفه ای داشــته باشــیم می‬ ‫بخشــی از ایــن ســازوکار انتشــارات اســت عــاوه بــر مجله‪ ،‬انتشــار‬
‫ایجاد کنند‬
‫توانیــم بــه تــداوم ارتباطــات و رفاقــت هــا امیــدوارم باشــیم و برای‬ ‫کتــاب و همچنیــن بخشــی دیگــر برگــزاری دوره هــای آموزشــی‬
‫انجــام ایــن کار مــی بایســت ایــن موضــوع در دســتور کار کارگروه‬ ‫حرفــه ای اســت‪ .‬انتظــار اســت بیشــتر روی آمــوزش ســرمایه‬
‫هــای تخصصــی قــرار گیــرد و بــا الگوبــرداری از نمونه هــای موفق‬ ‫گــذاری شــود‪ .‬ارتقــاء ســطح فنــی کشــور ارتقــاء دانــش عمومــی‬
‫بیــن المللــی و انطبــاق آن بــا شــرایط داخلــی مــی تــوان شــرح‬ ‫کشــور اســت و مــا هــم از آن بهــره منــد مــی شــویم‪ .‬ایــن نــگاه‪،‬‬
‫خدماتمــان را کمــی نمــوده و قرادادهایمــان را اصــاح کنیــم‪.‬‬ ‫نــگاه عاقالنــه ای اســت و اگــر نگاه بلندی داشــته باشــیم میتوانیم‬
‫پیشــرفت و توســعه را ســریعتر رقــم بزنیــم ‪.‬‬
‫تمرکز بر خدمات حفاری به منظور افزایش راندمان‬ ‫تاکید بر شناخت تکنولوژی ها و حمایت‬
‫حفاری چاه‌های نفت و گاز‬ ‫شرکت های کارفرمایی‬
‫فرخعلیخانی‬
‫معاون عملیات و پشتیبانی شرکت نفت و گاز پارس (رئیس دور سوم کنگره)‬ ‫مدیرعامل شرکت نفت فالت قاره ایران (رئیس دور چهارم کنگره)‬
‫و منابــع انســانی و هفــت کمیتــه دیگــر‬ ‫ســومین کنگــره صنعــت حفــاری ایــران‬ ‫شــرکت هــا و افــراد بتواننــد از آن هــا‬
‫در زمینــه ‪ ،HSEQ‬بهره‌بــرداری‪ ،‬ســیال‬ ‫بــا توجــه بــه اهمیــت موضــوع خدمــات‬ ‫اســتفاده کننــد‪ .‬همچنیــن الزم اســت‬
‫حفــاری‪ ،‬پیمایــش‪ ،‬نمودارگیری‪ ،‬لجســتیک‬ ‫حفــاری تحــت عنــوان اولیــن کنفرانــس‬ ‫بــا نقــش حمایتــی شــرکت هــای‬
‫و عملیــات حفــاری‪ ،‬تشــکیل و جلســاتی‬ ‫خدمــات حفــاری‪ ،‬برگــزار شــد‪ .‬چش ـم‌انداز‬ ‫کارفرمایــی و مدیــران عامــل شــرکت‬
‫برگــزار گردیــد‪ .‬برنامــه کمیته‌هــای فنــی‬ ‫ایــن کنفرانــس افزایــش راندمــان حفــاری‬ ‫هــای تابعــه و حضــوران معاونــان‬
‫شــامل جمــع‌آوری داده (عرضــه و تقاضــا)‪،‬‬ ‫چاه‌هــای نفــت و گاز بــا تاکیــد بــر‬ ‫وزیــر بــه عنــوان عضــو شــورای‬
‫آسیب‌شناســی‪ ،‬اولویت‌بنــدی آســیب‌ها‪،‬‬ ‫تــوان شــرکت‌های داخلــی تعییــن شــد‪.‬‬ ‫سیاســتگذاری افــق هــای الزم جهــت‬
‫الگوبــرداری از نمونه‌هــای موفــق جهانــی‪،‬‬ ‫ماموریت‌هــای در نظــر گرفته‌شــده بــرای‬ ‫ایــن کنگــره بــه درســتی پایــه گــذاری‬
‫تعییــن شــاخص‌های کلیــدی عملکــرد و در‬ ‫ایــن کنفرانــس افزایــش کیفیــت خدمــات‬ ‫گــردد‪.‬‬
‫نهایــت تدویــن نقشــه راه صنعــت حفــاری‬ ‫حفــاری‪ ،‬کاهــش زمان‌هــای غیرمولــد‬
‫به‌منظــور ارائــه راهــکار در ســطوح مختلــف‬ ‫دکل‌هــای حفــاری ناشــی از خدمــات فنــی‬
‫صــورت پذیرفــت‪ .‬خروجــی ایــن فرآینــد‪،‬‬ ‫و حمایــت از پیمانــکاران توانمنــد داخلــی‬
‫تحــت عنــوان ســند خدمــات حفــاری ایــران‬ ‫بــوده اســت‪ .‬بدیــن منظــور پنــج کمیتــه در‬
‫تهیــه شــده و در مراحــل انتشــار قــرار دارد‪.‬‬ ‫حوزه‌هــای اقتصــاد‪ ،‬بــازار‪ ،‬بیمــه‪ ،‬قراردادهــا‬
‫‪13‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬
‫چهارمینکنگرهونمایشگاهبین‌المللیصنعتحفاریایران‬
‫جلسهشورایسیاست‌گذاریچهارمینکنگرهونمایشگاهبینا‌لمللیصنعتحفاریایرانباحضوررکن‌الدینجوادی‪،‬معاوننظارتبرمنابعهیدروکربوریوزارتنفتو‬
‫رئیسشورایسیاست‌گذاریکنگره‪،‬حمیدبوردمدیرعاملشرکتنفتفالتقارهایرانورییسدورهچهارمکنگره‪،‬فرخعلیخانی‪،‬معاوتتولیدوعملیاتشرکتنفتوگاز‬
‫پارسورییسدورهسومکنگره و سایرمدیران وکارشناسانارشدصنعتحفاریدرسالنجلساتهیأتمدیرهشرکتملینفتایراندرتیرماهسالجاریبرگزارشد‪.‬‬
‫دراینجلسهابتداگزارشیازفعالیت‌هایانجمن توانمندسازیدانش‌آموختگانصنعت نفت ارائهگردیدودرادامهپسازارائهگزارشسومیندورهکنگرهتوسطفرخ‬
‫علیخانی‪ ،‬رکن‌الدینجوادیوسایر حاضرانبهارائهدیدگاه‌هایخوددربارهبرگزاریدورهچهارم کهمقرراست بصورتبینالمللی در‪ 30‬بهمنو‪ 1‬اسفندسالجاریدرمرکز‬
‫همایشهایبینالمللیصداوسیمابرگزارگردد‪،‬پرداختند‪.‬‬
‫رکن الدین جوادی‬
‫معاون نظارت بر منابع هیدروکربوری وزارت نفت‬
‫(رئیس شورای سیاست‌گذاریکنگره)‬
‫نفــت و گاز پــارس تشــکیل شــد کــه بــا برگــزاری بیــش از ‪ 200‬جلســه‪ ،‬صــرف قریب بــه ‪6000‬‬ ‫انجمــن توانمندســازی دانش‌آموختــگان صنعــت نفــت‪ ،‬در ســال ‪ 1386‬تاســیس شــد‪ .‬یــک‬
‫نفرســاعت زمــان جهــت بررســی و تحقیــق بــا حضــور بیــش از ‪ 400‬مدیــر و کارشــناس ترســیم‬ ‫دهــه فعالیــت مســتمر؛ پایه‌گــذاری و برگــزاری ســه رویــداد تخصصــی در بخــش باالدســتی‬
‫وضعیــت موجــود‪ ،‬آسیب‌شناســی‪ ،‬ترســیم وضعیــت مطلــوب‪ ،‬تدویــن ‪ KPI‬و ارائــه راهــکار بــرای‬ ‫صنعــت نفــت ایــران شــامل «کنگــره ملــی صنعــت حفــاری ایــران»‪« ،‬توســعه میادیــن نفتــی و‬
‫خدمــات حفــاری صــورت گرفــت‪ .‬خروجــی ایــن فراینــد در قالــب ســند خدمــات حفــاری ایــران‬ ‫توســعه نظــام پیمانــکاری» و «تاســیس و مدیریــت مرکــز مطالعــات صنعــت حفــاری»؛ از جمله‬
‫تدویــن شــده و در حــال انتشــار اســت‪ .‬همزمــان‪ ،‬ســازماندهی کارگروه‌هــای پنج‌گانــه ســیاالت‬ ‫فعالیت‌هــای ایــن انجمــن اســت‪ .‬انجمــن بــا مستندســازی و اشــتراک‌گذاری آموخته‌هــا‪ ،‬ارائــه‬
‫حفــاری بــا محوریــت شــرکت ملــی مناطق نفتخیز جنوب تشــکیل شــدند کــه فرایند برگــزاری‬ ‫به‌روز‌تریــن داده‌هــا‪ ،‬روند‌هــا و تحلیل‌هــا و آسیب‌شناســی و ارزیابــی عملکــرد پروژه‌هــا و‬
‫رویــدادی ملــی بــرای ایــن حــوزه در حــال انجــام اســت‪ .‬در تمامــی ایــن مــوارد‪ ،‬تغییــر پارادایــم‬ ‫عملیــات حفــاری‪ ،‬در مســیر ارتقــای تــوان فنــی و مدیریتــی‪ ،‬بهبــود قــدرت تصمیم‌گیــری و‬
‫ذی‌نفعــان صنعــت حفــاری ایــران به‌عنــوان یــک چشـم‌انداز در پیــش روی قــرار داشــته اســت‪.‬‬ ‫بهبــود اجــرای پروژه‌هــا و افزایــش راندمــان عملیــات حفــاری گام برمـی‌دارد‪ .‬تاکنــون ســه دوره‬
‫به‌منظــور پیگیــری رهنمــود ســوم‪ ،‬همزمــان بــا تــداوم جلســات کارگروه‌هــای تخصصــی‪،‬‬ ‫کنگــره صنعــت حفــاری ایــران در ســال‌های ‪ 1393 ،1387‬و ‪ 1394‬برگــزار شــده اســت‪ .‬بهمــن‬
‫برنامه‌ریــزی به‌منظــور برگــزاری کنگــره ســوم صنعــت حفــاری ایــران بــا محوریــت خدمــات‬ ‫ســال ‪ 1393‬در جلســه شــورای سیاسـت‌گذاری دومیــن کنگــره ملــی صنعــت حفــاری ایــران‪،‬‬
‫حفــاری صــورت گرفــت و کنگــره مذکــور در دی و بهمــن ‪ 1394‬برگــزار شــد‪ .‬در ایــن کنگــره‬ ‫آقــای مهنــدس جــوادی‪ ،‬مدیرعامــل وقــت شــرکت ملــی نفت ایــران‪ ،‬ســه رهنمــود ارائــه کردند‬
‫به‌صــورت گســترده از درس‌آموخته‌هــای رویدادهــای مشــابه قبلــی اســتفاده و فرآینــد برگــزاری‬ ‫کــه انجمــن فعالیت‌هــای خــود را بــا تمرکــز بــر آن ادامــه داد‪:‬‬
‫مــورد بازنگــری قــرار گرفــت‪.‬‬ ‫تشکیلمرکزیبرایپیگیریمستمرفعالیت‌هایپژوهشیوتخصصیدرصنعتحفاری‬
‫بــا عنایــت بــه مــوارد یادشــده‪ ،‬اکنــون در نخســتین جلســه شــورای سیاسـت‌گذاری چهارمین‬ ‫تشکیل کارگروه‌های دائمی و برگزاری رویدادهای تخصصی در کارگروه‌های مربوطه‬
‫کنگــره ملــی صنعــت حفــاری ایــران‪ ،‬برنامه‌ریــزی به‌منظــور برگــزاری ایــن رویــداد بــزرگ‬ ‫برگزاری تخصصی و حرفه‌ای کنگره حفاری با الگوبرداری از نمونه‌های موفق جهانی‬
‫صنعــت حفــاری ایــران به‌صــورت بین‌المللــی و بــا مشــارکت کلیــه شــرکت‌های دولتــی و‬ ‫به‌منظــور پیگیــری رهنمــود اول‪ ،‬تشــکیل «مرکز مطالعــات صنعت حفــاری ایران» در دســتور‬
‫خصوصــی فعــال در حوزه‌هــای مختلــف زنجیــره ارزش ایــن صنعــت اســتراتژیک در حــال انجام‬ ‫کار قــرار گرفــت و ایــن مرکــز در ســال ‪ 1393‬تحــت نظــارت و مدیریــت انجمــن تاســیس شــد‪.‬‬
‫اســت‪ .‬بــرای ایــن رویــداد کــه در بهمن‌مــاه ‪ 1395‬برگــزار خواهــد شــد‪ 16 ،‬پانــل تخصصــی‪50 ،‬‬ ‫برقــراری ارتبــاط مســتمر و موثــر میان کلیه ذی‌نفعــان صنعت حفاری‪ ،‬تشــکیل بانــک اطالعات‬
‫ســخنرانی کلیــدی‪ ،‬انتشــار کتــاب و لــوح فشــرده‪ ،‬برگــزاری کارگاه‌هــای آموزشــی و نمایشــگاه‬ ‫شــرکت‌ها و متخصصــان صنعــت حفــاری ایــران‪ ،‬جم ـع‌آوری و انتشــار مســتمر اخبــار و آمــار‬
‫تخصصــی‪ ،‬انتشــار ویژه‌نامــه تخصصــی نشــریه حفــاری و ارائــه گزارش‌هــا‪ ،‬آمارهــا و تجــارب‬ ‫پروژه‌هــا و رویدادهــای صنعــت حفــاری ایــران‪ ،‬گــردآوری بانــک اطالعاتــی دســتگاه‌های حفــاری‬
‫موفــق در دســتور کار قــرار دارد‪ .‬شــش کارگــروه تخصصــی در زمینــه اقتصــاد و مدیریــت و ‪8‬‬ ‫دریایــی و خشــکی بــه تفکیــک پــروژه و فعالیــت و انتشــار نشــریه صنعــت حفــاری ایــران بــه دو‬
‫کارگــروه تخصصــی در زمینــه فنــی و مهندســی برنامه‌ریــزی شــده اســت کــه جلســات اغلــب‬ ‫زبــان فارســی و انگلیســی‪ ،‬از جملــه اقدامــات ایــن مرکــز بوده اســت‪.‬‬
‫آنهــا از ســومین کنگــره تاکنــون بــه صــورت مــداوم ادامــه دارد‪.‬‬ ‫رهنمــود دوم به‌صــورت پایلــوت در مباحــث «خدمــات حفــاری» و «ســیاالت حفــاری» بــا‬
‫حمیدبورد‬ ‫موفقیــت اجــرا شــد‪ .‬در زمینــه خدمــات حفــاری‪ ،‬کارگروه‌هــای ‪12‬گانــه بــا محوریــت شــرکت‬
‫از ســال ‪ 87‬کــه اولیــن کنگــره ملــی‬
‫حفــاری برگــزار شــد بــه صــورت‬
‫غیررســمی دبیرخانــه ای بــرای کنگــره‬
‫ملــی حفــاری تشــکیل شــد‪.‬در مــورد‬
‫کنگــره هــای اول‪،‬دوم و ســوم خروجــی‬
‫هــا بــه صــورت کتــاب چــاپ و توزیــع‬
‫گردیــد و بــرای ایــن دوره هــم بنــا‬
‫بــر ایــن شــده اســت کــه اطالعــات و‬
‫خروجــی جلســات بــه صــورت مســتند‬
‫بــر روی وبســایتی قــرار بگیــرد تــا‬
‫‪12‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬
‫چهارمینکنگرهونمایشگاهبین‌المللیصنعتحفاریایران‬
‫یکــی از مســائلی کــه االن در حفــاری بــا آن‬
‫مواجــه هســتیم‪ ،‬مســئله تکنولوژی اســت‪ .‬رفع‬
‫تحریــم هــا واقعــا مســئله ی از هــم بریدگــی‬
‫حفــاری اســت‪ .‬از نظــر تکنولــوژی شــاید در‬
‫برخــی مــوارد بیــش از ‪ 15 -10‬ســال از دنیــا‬
‫عقب هســتیم‪ .‬ایــن یکــی از مواردیســت که در‬
‫کنگــره بایــد بــه آن توجــه شــود ‪ .‬بــه خصوص‬
‫تکنولــوژی هایــی کــه تاثیــر تعیین کننــده ای‬
‫در هزینــه هــای حفــاری دارنــد‪ .‬انتظــار مــی‬
‫مدیرعاملشرکتحفاریپتروپارس‬
‫رود در جلســات کنگــره ایــن مــوارد مطــرح‬
‫شــده و بــا نقــش تعییــن کننــده شــرکت های‬
‫کارفرمایــی تجربیاتــی که در زمینــه ی حفاری‬ ‫سعیشودتجربیاتمختلفدر‬
‫داریــم منتقــل شــود نــه اینکــه چــرخ از اول‬
‫اختــراع شــود و در نهایــت ایــن مــوارد موجــب‬
‫بــاال رفتــن ســطح فنــی کنگــره مــی شــود ‪.‬‬
‫مجتبیخادم‬
‫شرکت ول‌سرویسز ایران‬
‫صنعتحفارینیازمندبانکجامع‬
‫داده‌هایاطالعاتتخصصیاست‬
‫یــک موضــوع بســیار مهــم در صنعــت حفــاری‪ ،‬بحــث بانک‬
‫داده‌هــای ایــن صنعــت اســت کــه در ایــران بایــد در ســطح‬
‫شــرکت ملــی نفــت آن را داشــته باشــیم ولــی به‌صــورت‬
‫تخصصــی مــا هیــچ بانــک اطالعاتــی به‌خصــوص در‬
‫شــرکت‌های کارفرمــا نداریــم‪ .‬مــورد بســیار مهــم در بررســی‬
‫نتایــج دور قبــل کنگره‪ ،‬آســیب‌های مشــترکی اســت کــه در‬
‫تمــام کمیته‌هــا شناســایی شــده‌اند‪ .‬اگــر قــرار اســت ایــن‬
‫آســیب‌ها بررســی شــود‪ ،‬مي‌بايســت از یــک نــگاه و مرجــع‬
‫باالتــری مــورد بررســی قــرار بگیــرد و مــوازی‌کاری انجــام‬
‫نشــود‪.‬‬
‫‪15‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬
‫چهارمینکنگرهونمایشگاهبین‌المللیصنعتحفاریایران‬
‫از پیگیــری هــای انجــام شــده تقدیــر شــود‬
‫‪ .‬حفــاری در ای ـران در حــال حاضــر نســبت‬
‫بــه گذشــته پیشــرفت خوبی داشــته اســت‪.‬‬
‫در حــال حاضــر مشــکل اصلــی تجهی ـزات‬
‫و آمــوزش مــی باشــد کــه بایــد در جهــت‬
‫رفــع آنهــا پیگیــری الزم انجــام شــود ‪ .‬مقـدار‬
‫راندمــان حفــاری در مقایســه با ســایر کشــور‬
‫هــای دنیــا بــه نســبت پیشــرفت کمتــری‬
‫محمودجوادیان‬ ‫داشــته اســت و انتظــار اســت در آینــده ایــن‬ ‫سیامکجاوید‬
‫رونــد ســریعتر شــود ‪ .‬پیشــنهاد میشــود که‬ ‫مدیر عامل شرکت ول سرویسز ایران‬
‫مدیــران در جلســات مشــارکت و حضــور‬
‫داشــته باشــند و شــرکت های پیمانکار فعال‬
‫در کشــور در کنــار رقابــت هــای موجــود در‬ ‫مدیران و شرکت ها در این دوره‬
‫بــازار صنعــت حفــاری بــه عنـوان همــکار و با‬
‫زمینهحفاریمنتقلشود‬ ‫رویکــرد مثبت جهت پیشــبرد اهـداف کالن‬ ‫مشارکتبیشتریداشتهباشند‬
‫صنعــت حفــاری کشــور ســهیم باشــند ‪.‬‬ ‫پوریاپرنوری‬ ‫محمدرضاتاکایدی‬ ‫مسعودعیدی‬ ‫فاضل جمال زاده‬
‫رئیس اداره حفاری شرکت نفت فالت قاره ایران‬ ‫قائم مقام شرکت ملی حفاری ایران‬ ‫مدیرعامل شرکت حفاری‪PEDEX‬‬ ‫مدیرعاملشرکتبینالمللیحفاری‬
‫کارگروههایتخصصی‬ ‫برگزاری بین المللی کنگره‬ ‫انجمن‌هایفعالصنعتحفاری‬ ‫هماهنگیسایرانجمن‬
‫با توجه به تفاوت های نوع‬ ‫صنعت حفاری‬ ‫برای حضور و مشارکت فعال‬ ‫ها و مراکز پژوهشی با‬
‫کارکارفرمایانتشکیلگردد‬ ‫دعوتشوند‬ ‫کنگرهصنعتحفاری‬
‫ابتـدا از دســت انــدر کاران انجمــن کــه از ســال ‪1387‬‬
‫حمیدرضامیرگلویبیات‬ ‫احمدرضامردان‬ ‫ایــن کنگــره را پایــه گـذاری نمودنــد تشــکر میکنــم‪،‬‬
‫رئیس مهندسی حفاری شرکت پتروپارس‬ ‫مدیرمهندسیشرکتپتروپارس‬ ‫نــوع نــگاه کارفرمــا بــا نــوع نــگاه پیمانــکار‬ ‫امــروزه در کشــور در حــال مشــاهده رشــد و توســعه‬ ‫الزم اســت در برنامه‌ریزی‌هــای‬ ‫بایــد ســاز و کار هایــی حرفــه ای در‬
‫متفــاوت اســت البتــه نقــاط اشــتراکی نیــز‬ ‫دانــش حفــاری هســتیم‪ .‬ایــن موضــوع در افزایــش‬ ‫صورت‌گرفتــه همــه تشــکل‌ها و‬ ‫جهــت هماهنــگ ســازی فعالیــت هــا و‬
‫وجــود دارد ‪ ،‬ولــی لزومــا آن چیــزی کــه مد‬ ‫راندمــان حفــاری و نیــز کاهــش قیمــت نهایی بســیار‬ ‫انجمن‌هــای صنعــت حفــاری به‌صــورت‬ ‫اقدامــات انجــام شــده بــا ســایر انجمــن‬
‫دوستانپیمانکار ‪،‬کارفرما وهمه ‪،‬باید وضعیت‬ ‫الزم است در بحث سرویس ها بحث‬ ‫نظــر کارفرمــا هســت‪ ،‬مــد نظــر پیمانــکار‬ ‫تاثیــر گـذار اســت‪ .‬کنفرانــس خدمــات حفــاری تاثیــر‬ ‫هماهنــگ بــا یکدیگــر در برنامه‌ریزی‌هــا‬ ‫هــا و مراکــز تحقیقاتــی در جهــت‬
‫بســیار زیــاد و خوبــی داشــته اســت ‪ .‬انجمــن شــرکت‬
‫موجودمان رابار دیگربا دقتبیشتری نگاهکنیم‪.‬‬ ‫نیســت و شــاید حــرف دل پیمانــکار‬ ‫و اجرای کنگره مشــارکت داشــته باشــند و‬
‫تکمیلچاهمجزادیدهشود‬ ‫حــرف دل کارفرمــا نباشــد‪ .‬مشــکلی کــه‬ ‫هــای پیمانــکار حفــاری و دبیــر خانــه دائمــی کنگــره‬
‫انتظــار مـی‌رود کــه این دعــوت و همکاری‬
‫حصــول نتیجــه بهتــر و جلوگیــری از‬
‫صنعــت حفــاری بــا هــم ارتبــاط بســیار خوبــی دارنــد‬ ‫مــوازی کاری صــورت گیــرد ‪ .‬همچنیــن‬
‫در ســطح کارفرماهــا در شــرکت هــا وجــود‬ ‫به شــکل بهتــری صورت گیــرد‪ .‬همچنین‬ ‫فراینــد هــای انتشــار مطالــب و محتوای‬
‫در کنفرانــس خدمات حفــاری کارفرما و پیمانــکار آزادانه در کنار‬ ‫مــا همیشــه بحــث از حفــاری مــی کنیــم ‪ .‬تکمیــل چــاه‬ ‫و ایــن موضــوع در تقویــت دو مجموعــه بســیار مفیــد‬
‫دارد تفــاوت در نــوع کار هســت‪ .‬در میــدان‬ ‫بــا توجه بــه تشــکیل انجمن شــركت‌هاي‬ ‫بررســی شــده در کارگــروه هــای‬
‫هــم بودنــد و ایــن فضــای منحصــر بــه فــردی بــود ‪ .‬کمــاکان ما‬ ‫بخشــی از حفــاری در نظــر گرفتــه مــی شــود ‪.‬یکــی از عمده‬ ‫و موثــر خواهــد بــود‪ .‬ارتبــاط ایــن کنگــره بــا کنگــره‬
‫پــارس جنوبــی یــا در میــدان ازادگان تقریبا‬ ‫حفــاری نفــت و گاز ایران‪ ،‬حضــور نماینده‬ ‫تخصصــی جهــت اطــاع رســانی بهتــر‬
‫توانمنــدی داخلــی مــان را نمیشناســیم و اگــر ایــن کار را انجــام‬ ‫مخاطــرات برمیگــردد بــه تکمیــل چاه ‪ .‬و بیشــتر زمــان های‬ ‫هــای مشــابه در ســطح بیــن الملــل‪ ،‬ماهنامــه صنعت‬
‫مــی شــود گفــت برنامــه هــا شــبیه بــه هم‬ ‫ایــن انجمــن و شــرکت‌های عضــو آن‬ ‫در نظــر گرفتــه شــود ‪.‬‬
‫دهیــم‪ ،‬مــی توانیــم از ایــن حالــت شــعارگونه و پوپولیســتی و‬ ‫انتظــاردر حفــاری مربــوط بــه تکمیــل چــاه مــی باشــد‪ .‬الزم‬ ‫حفــاری کــه بــه ســرعت جایــگاه خــود را در صنعــت‬
‫هســتند؛ ولــی در فــات قــاره بــه دالیــل‬ ‫حفــاری ایــران پیــدا کــرده اســت و شــرکت ملــی‬ ‫به‌طــور قطــع مفیــد خواهــد بــود‪.‬‬
‫بحــران بــا تکیــه بــر مشــارکت همــه عبــور کنیــم‪ .‬دوســتان‬ ‫اســت در بحــث ســرویس هــا بحــث تکمیــل چــاه مجــزا‬ ‫مختلفــی قابــل اجــرا نیســت ‪ .‬و ایــن رویــه‬
‫پیمانــکار ‪ ،‬کارفرمــا و همــه ‪ ،‬بایــد وضعیــت موجودمــان را بــار‬ ‫حفــاری نیــز بـرای تمــام پرســنل فنــی خــود بصورت‬
‫دیــده شــود ‪ .‬کمیتــه تکمیــل چــاه دو شــاخص مهــم دارد‬ ‫هــا در تشــکیل کارگــروه هــای تخصصــی‬
‫دیگــر بــا دقــت بیشــتری نــگاه کنیــم و بعــد راهکارهایــی را بــر‬ ‫ماهانــه ایــن نشــریه را تهیــه نمــوده اســت‪ ،‬همچنیــن‬
‫یکــی ســرویس و یکــی کاال ‪.‬‬ ‫بایــد مدنظــر قــرار گیــرد‪.‬‬
‫اســاس همــان پیشــنهادهای اســتراتژیک ارائــه دهیم‪ .‬امیــدوارم‬ ‫حضــور شــرکت هــای مطرح و بیــن المللــی در کنگره‬
‫در کنفرانــس اینــده بــا صبــر و حوصلـه‌ی بیشــتر و کار بیشــتر‬ ‫بــا توجــه بــه رونــد دیپلماســی کشــور مــوجب رشــد‬
‫بتوانیــم خروجــی بهتــر و بیشــتری داشــته باشــیم‪.‬‬ ‫کیفــی کنگــره خواهد شــد‪.‬‬
‫‪14‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬ ‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬ ‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬ ‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬ ‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬ ‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬ ‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬ ‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬ ‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬ ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬

‫چهارمینکنگرهونمایشگاهبین‌المللیصنعتحفاریایران‬ ‫چهارمینکنگرهونمایشگاهبین‌المللیصنعتحفاریایران‬

‫در ادامــه ســناریو محتوایــی ســال گذشــته ایــن کارگــروه هــا در ســالجاری نیز بــه فعالیت‬
‫خــود ادامــه داده کــه گ ـزارش تصویــری جلســات اول و دوم کارگــروه هــای تخصصــی‬
‫«ســیاالت حفــاری» و «بهداشــت‪ ،‬ایمنــی و محیط زیســت» در ادامه این مطلب مشــاهده‬
‫مــی نمایید‪.‬‬
‫جلســات ســایر کارگــروه هــا نیز به میزبانی شــرکت هــای اصلــی کارفرمایــی و پیمانکاری‬
‫در جریــان اســت کــه عالقه منـدان جهت حضور مــی توانند با شــماره هــای‪22039066‬و‬
‫‪ 22039088‬تمــاس و یا بــه وب ســایت ‪ www.irandrilling .com‬مراجعه نمایند‪.‬‬
‫مرکــز مطالعــات صنعــت حفــاری ایران بــا هدف مستندســازی و اشــتراک گـذاری تجارب‬
‫و درس آموختــه هــا و ارتقــاء راندمــان حفــاری از ســال گذشــته اقـدام به تشــکیل کارگروه‬
‫هــای تخصصــی در بخــش هــای مختلف صنعــت حفــاری نموده اســت که نتایــج حاصله‬
‫از ‪ 6000‬نفــر ســاعت مطالعــه کــه در قالــب برگـزاری حــدود ‪ 200‬جلســه کارشناســی و‬
‫مدیریتــی بــا حضــور ‪ 400‬نفــر از مدیـران و کارشناســان صــورت پذیرفتــه بود در ســومین‬
‫دوره کنگــره ملــی صنعــت حفــاری ایران(اولیــن کنفرانــس خدمــات حفــاری ایـران) اراده‬
‫گردید‪.‬‬

‫جلسات کارگروه سیاالت حفاری‬ ‫جلسات کارگروه ایمنی بهداشت و محیط زیست‬

‫‪17‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
‫‪16‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
 ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬ ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬

‫کانادا‬
‫حفر ‪1000‬مين چاه چندشاخه‌اي‬
‫شرکت هالیبرتون‬
‫شــرکت هالیبرتــون اعــام کــرد کــه هزارمیــن‬
‫چــاه چندشــاخه‌ای را در چاه‌هــای خــود حفــر‬
‫‪IRIB Int`l Conference Center‬‬ ‫کــرد‪ .‬گــروه تکنولــوژی گلوبــال ایــن شــرکت‬
‫بخش‌هــاي چندشــاخه‌ای را نصــب کرده‌انــد‬
‫‪Tehran - Iran‬‬ ‫کــه ایــن کار را از ســال ‪ 1993‬در ‪ 840‬چــاه در‬
‫‪19&18 February 2017‬‬ ‫جهــان انجــام داده‌انــد و میــزان موفقیــت آنهــا‬
‫‪ 98‬درصــد بــوده اســت‪ .‬ایــن میــزان بیشــترین‬
‫نــرخ موفقیــت در صنعــت نفــت در بخــش‬
‫حفــر چندشــاخه‌اي اســت‪.‬‬
‫ایــن موفقیــت در مــاه مــی و بــا اســتفاده از‬
‫سیســتم ‪ Mill Rite Milled Exit Multilateral‬بــه‬
‫دســت آمــده اســت‪ .‬شــرکت هالیبرتــون تنهــا‬
‫‪The biggest gathering‬‬ ‫شــرکتی اســت کــه توانایــی حفــر این‌گونــه‬
‫‪of iran drilling operators‬‬ ‫چاه‌هــای چندشــاخه‌ای و به‌صــورت کامــا‬
‫سیمان‌شــده در چهــار ســطح (‪ )junction‬را‬
‫‪and contractors‬‬ ‫دارد‪.‬‬

‫آمریکا‬
‫افزايش دكل‌هاي شرکت بیکرهیوز‬
‫در ماه جوالی‬
‫‪www.irandrilling.com‬‬ ‫طبــق آخریــن آمــار دکل‌هــای شــرکت بیکــر‬ ‫آمریکا‬
‫هیــوز کــه در تاریــخ ‪ 22‬جــوالی منتشــر‬
‫شــد‪ ،‬ايــن شــركت ‪ 440‬دکل فعــال خشــکی‬ ‫بزرگترین دکل‌های جک آپ در‬
‫در آمریــکا دارد کــه یــک افزایــش ‪18‬تایــی را‬ ‫دریای شمال‬
‫نســبت بــه قبــل داشــته اســت‪ .‬ایــن افزایــش‬
‫تعــداد بیشــترین افزایــش تعــداد دکل‌هــای‬ ‫بزرگتریــن دکل‌هــای جــک‌آپ‪ ،‬دکل‌هایــی‬
‫ایــن شــرکت در خشــکی از آوریــل ‪2014‬‬ ‫هســتند کــه توانایــی حفــاری در عمق‌هــای‬
‫تاكنــون اســت‪ .‬ایــن در حالــی اســت کــه‬ ‫بیشــتر از ‪ 350‬فــوت یــا ‪ 100‬متــر را‬
‫تعــداد دکل‌هــای دریایــی آمریــکا در ایــن مــاه‬
‫دارنــد و دارای پایه‌هــای مســتقل هســتند‪.‬‬
‫کاهــش یافتــه اســت‪ .‬این مســاله نشــان‌دهنده‬
‫‪National Iranian‬‬ ‫‪Iranian Offshore‬‬
‫شــرکت‌های زیــادی بــا یــک یــا دو نــوع از‬
‫‪Oil Company‬‬ ‫‪Oil Company‬‬
‫ایــن اســت کــه هزینــه کنونــی نفــت بــرای‬ ‫ایــن دکل‌هــا در منطقــه دریای شــمال فعالیت‬
‫اکتشــافی مســاحتی حــدود ‪ 540‬کیلومتــر‬
‫اســتخراج از خشــکی ســودآور اســت ولــی‬ ‫دارنــد ولــی بزرگ‌تریــن شــرکت‌های دارنــده‬
‫مربــع اســت‪ .‬برنامــه شــرکت بــرای شــروع‬
‫همچنــان بــرای اســتخراج از دریــا خیلــی‬ ‫ایــن نــوع دکل‌هــا شــرکت اســتات اویــل بــا‬
‫مناســب نیســت‪.‬‬
‫چهــار دکل و شــرکت کونکــو فیلیپــس بــا ســه‬
‫دکل هســتند‪.‬‬
‫اکنــون از ‪ 40‬دکل موجــود از ایــن نــوع‪28 ،‬‬
‫دکل در حــال حفــاری هســتند کــه میانگیــن‬
‫قــرارداد آنهــا ‪ 230‬هــزار دالر در روز اســت‪.‬‬
‫ايــن آمــار نشــان می‌دهــد به‌طــور کلــی در‬
‫دریــای شــمال اســتفاده از ایــن نــوع دکل‌هــا‬
‫نســبت بــه قبــل کاهــش یافتــه اســت‪.‬‬
‫ترکیه‬
‫استات اویل به دنبال گاز در ترکیه‬ ‫برداشت ‪ 3‬میلیون بشکه نفت در دریای‬
‫کاسپین‬
‫شــرکت اســتات اویــل بــرای انجــام کار‬ ‫شــرکت بــي پــي کــه در دریــای کاســپین‬
‫اکتشــافی در دو منطقــه شــمالی ترکیــه‬ ‫مشــغول کار اســت‪ ،‬می‌خواهــد تولیــد را‬
‫وارد ایــن کشــور می‌شــود‪ .‬ایــن مناطــق‬ ‫از میــدان نفتــی ‪ ACG‬آذربایجــان بــه ســه‬
‫میلیــون بشــکه در روز برســاند‪ .‬ایــن شــرکت‬
‫از ســال ‪ 1997‬بــر روی ایــن میــدان در‬
‫کار حفــر یــک چــاه اکتشــافی در خشــکی‬ ‫آذربایجــان کار می‌کنــد‪.‬‬
‫تــا پایــان ســال ‪ 2016‬اســت‪.‬‬ ‫رییــس منطقــه آذربایجــان‪ ،‬ترکیــه و‬
‫گرجســتان شــرکت ‪ BP‬ایــن ميــزان برداشــت‬
‫را یــک موفقیــت بــزرگ بــرای شــرکت بــي‬
‫پــي و كشــور آذربایجــان عنــوان كــرد‪.‬‬
‫آذربایجــان ذخایــر نفــت بزرگــی در حــدود ‪7‬‬
‫میلیــارد بشــکه دارد کــه به‌طــور میانگیــن‬
‫‪ 850‬هــزار بشــکه در روز تولیــد می‌کننــد‪.‬‬
‫دریای خزر‬ ‫استرالیا‬
‫ساخت بزرگ‌ترین دکل نیمه‌شناور‬
‫شــركت ‪ DNV GL‬بــه تازگــی بزرگتریــن دکل نیمه‌شــناور را‬
‫وارد بــازار کــرده اســت‪ .‬ایــن دکل ‪ 123‬متــر طــول و ‪ 78‬متــر‬
‫عــرض دارد و بــه کــره جنوبــی انتقــال داده شــده اســت‪ .‬این‬
‫نــوع دکل بــا طراحــی جدیــد ‪ MOSS CS60E‬ســاخته شــده‬
‫اســت و بزرگتریــن دکل از نــوع ‪ MOSS CS60E‬اســت‪.‬‬
‫ایــن دکل بــرای کار در اســترالیا بــا شــرکت بــی پــی در حال‬
‫آماده‌ســازی اســت و توســط شــرکت ‪Diamond offshore‬‬
‫ســاخته شــده اســت‪ .‬ایــن دکل می‌توانــد در عمق‌هــای‬
‫بــاالی ‪ 3000‬متــر کار کنــد و تــا عمــق ‪ 10670‬متــری را‬
‫حفــاری کنــد‪ .‬همچنیــن ایــن دکل اولیــن دکلــی اســت که‬
‫بــه سیســتم یکپارچــه نرم‌افــزار (‪ )ISDS‬شــرکت ‪DNV GL‬‬
‫مجهــز اســت‪ .‬ایــن مجموعه‌هــای یکپارچــه بــه کارفرماهــا‬
‫و پیمانــکاران کمــک می‌کنــد تــا خطاهــا و تاخیــرات را در‬
‫انجــام کار بــه حداقــل برســانند‪.‬‬

‫‪19‬‬ ‫‪18‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬ ‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬ ‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬ ‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬ ‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬ ‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬ ‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬ ‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬ ‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬ ‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬ ‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬ ‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬ ‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬ ‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬ ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬

‫واگذاري سهام ‪Circle oil‬‬ ‫استفاده از سنسورهای‬

‫در مصر‬
‫الکترومغناطیسی‬
‫شــرکت ‪ circle oil‬قصــد دارد تــا ‪ 40‬درصــد‬ ‫در سيمان‌كاري‬
‫از ســهام خــود در منطقــه خلیــج ســوئز را‬
‫بفروشــد‪ .‬دولــت مصــر گفتــه اســت کــه‬
‫شــرکت‌های بــزرگ حاضــر بــه پرداخــت‬
‫در قالــب ‪ EGP‬هســتند ولــی شــرکت‌های‬
‫کوچك‌تــر از قبــول ‪ EGP‬امتنــاع می‌کننــد‪.‬‬
‫شــرکت‌هايی شــامل ‪ BP، Kuwait energy‬و‬
‫همینقصــد خریــد ســهام ایــن‬ ‫قبل در‬
‫‪hopper‬‬ ‫شرکت بیکر هیوز اعالم کرد که تعدا دکل های بین المللی درحال حاضر ‪ 937‬عدد می باشد که نسبت به تعداد دکل های سال‪Rock‬‬
‫آگوست‬
‫دارنــد‪.‬‬ ‫زمان ‪ 200‬عدد کاهش یافته است‪.‬این تعدا نسبت به ماه جوالی ‪ 2016‬یک عدد کاهش یافته است‪.‬تعداد دکل های دریایی بین المللی در‬
‫شــرکت را‬
‫شرکت بیکر هیوز اعالم کرد که تعدا دکل های بین المللی درحال حاضر ‪ 937‬عدد می باشد که نسبت به تعداد دکل های سال قبل در همین‬
‫ـتهکه ‪ 270‬عدد بوده است‬ ‫ـش داشـ‬
‫‪2015‬‬ ‫افزایـسال‬
‫آگوست‬‫‪ 32‬عبهــدد‬
‫نسبت‬ ‫ولیـال‬
‫ـان سـ‬ ‫افزایشهمـ‬
‫یافته‬ ‫تعــداددو ج‬
‫عددــوالی‬ ‫کــه ‪2016‬‬ ‫کــردجوالی‬‫نسبت به‬‫هیــوزکهاعــام‬
‫بوده است‬ ‫بیکــر‬
‫شــرکت‪228‬‬
‫سال ‪ 2016‬به تعداد‬
‫آگوست‬ ‫در‬ ‫المللی‬ ‫بین‬ ‫دریایی‬ ‫های‬ ‫دکل‬ ‫است‪.‬تعداد‬ ‫یافته‬ ‫کاهش‬
‫است‪.‬بین‌المللــی درحــال حاضــر ‪ 937‬اســت کــه نســبت بــه آگوســت ســال قبــل ‪402‬‬ ‫عدد‬ ‫یک‬ ‫‪2016‬‬ ‫جوالی‬
‫‌هــای‬ ‫ماه‬
‫دکل‬ ‫زمان ‪ 200‬عدد کاهش یافته است‪.‬این تعدا نسبت به‬
‫یافته‬ ‫‪ 42‬عدد کاهش‬
‫ـداد دکل‬ ‫ـن تعـ‬
‫است‬ ‫‪.‬میانگیـ‬
‫بوده‬ ‫ـت عدد‬ ‫‪270‬‬‫کهاسـ‬
‫یافتــه‬
‫‪2015‬‬ ‫سالـش‬ ‫به دکل‬
‫آگوست کاهـ‬ ‫دکل‬‫نسبت‬ ‫تعــداد‬
‫بــهولی‬
‫نســبتیافته‬
‫کــهافزایش‬‫باشــدعدد‬
‫‪ 2016‬دو‬ ‫جوالیمــی‬
‫سال ‪ 2016‬به تعداد ‪ 228‬بوده است که نسبت به عــدد‬
‫‪ 129‬عــدد‬
‫افزایش داشته است که نسیت‬ ‫‪ 32‬عدد‬‫امســال‬
‫مان سال‬ ‫آگوســت‬
‫کانــادابهدرجوالی ه‬
‫که نسبت‬ ‫هــای‬ ‫عــدد‬ ‫‪200‬‬ ‫زمــان‬ ‫همیــن‬ ‫در‬ ‫قبــل‬
‫میانگین تعداد دکل های آمریکا در آگوست ‪ 481 ، 2016‬عدد بوده است‬‫ســال‬ ‫هــای‬
‫‪ 42‬عدد کاهش یافته است‪.‬‬
‫‪35‬‬ ‫ـال‬‫ـ‬ ‫س‬ ‫ـن‬ ‫ـ‬‫همی‬ ‫ـوالی‬ ‫ـ‬ ‫ج‬ ‫ـه‬‫ـ‬ ‫ب‬ ‫ـبت‬ ‫ـ‬ ‫نس‬ ‫ـه‬
‫ـ‬ ‫ک‬ ‫ـوده‬ ‫کاهــش یافتــه اســت‪.‬این تعــداد نســبت بــه‬
‫تعداد بـ‬
‫دکل های کانادا در آگوست امسال ‪ 129‬عدد بوده که نسبت به جوالی همین‬ ‫به آگوست سال قبل ‪ 402‬دکل کاهش یافته است ‪.‬میانگین‬
‫نســبت بــه‬ ‫ولــی‬ ‫داشــته اســت‬ ‫افزایــش‬ ‫مان دکل‬ ‫یافتــه‬ ‫کاهــش‬ ‫یــک عــدد‬ ‫‪2016‬‬ ‫جــوالی‬ ‫میانگین تعداد دکل های آمریکا در آگوست ‪، 2016‬مــاه‬
‫نسیتاست‪.‬‬ ‫است که‬
‫دکل بوده‬ ‫داشته ‪206‬‬
‫افزایش است و‬ ‫‪ 32‬عدد‬
‫کاهش یافته‬ ‫سالعدد‬
‫قبل ‪77‬‬
‫ـی‬ ‫ـ‬
‫جوالی ه‬
‫سال‬
‫الملل‬ ‫آگوست‬
‫ـن‬ ‫ـ‬‫بی‬
‫به به‬
‫ـی‬
‫نسبت‬
‫ـ‬ ‫کهنسبت‬
‫دریای‬
‫است‬
‫ولی‬
‫ـای‬‫ـ‬ ‫ه‬ ‫است‬
‫دکل‬
‫داشتهبوده‬
‫افزایشعدد‬
‫ـداد‬‫ـ‬ ‫تع‬
‫‪481‬‬
‫ـت‪.‬‬ ‫سال ‪ 35‬دکلاسـ‬
‫آگوســت ســال قبــل ‪ 77‬عــدد کاهــش یافتــه‬
‫جوالی همین‬‫بــودهبهاســت‪.‬‬
‫دکلنسبت‬ ‫بوده که‬
‫عدد ‪206‬‬ ‫امسال ‪129‬‬
‫اســت و‬ ‫آگوستبــوده‬
‫ـداد ‪228‬‬ ‫تعـدر‬
‫کانادا‬
‫های بــه‬
‫دکل‪2016‬‬ ‫تعدادــال‬
‫‪.‬میانگینـت س‬
‫به آگوست سال قبل ‪ 402‬دکل کاهش یافته استدر آگوسـ‬
‫تعداد دکل های جهان در آگوست امسال ‪ 1547‬دکل بوده است که نسبت به جوالی هین سال ‪ 66‬عدد افزایش داشته ‪ ،‬این درحالی است که در‬ ‫شــرکت بیکــر هیــوز سرویســی را طراحــی‬
‫هــای جهــان در آگوســت امســال‬ ‫است‪.‬‬‫بودهدکل‬ ‫‪ 206‬دکل‬
‫تعــداد‬ ‫عــدد‬ ‫‪ 2016‬دو‬
‫است و‬ ‫عددجــوالی‬
‫کاهش یافته‬ ‫‪77‬بــه‬ ‫نســبت‬
‫سال قبل‬ ‫آگوست کــه‬
‫سال ‪ 35‬دکل افزایش داشته است ولی نسبت به اســت‬ ‫کــرده اســت تــا کیفیــت ســیمان‌کاری را‬
‫است‪.‬‬
‫‪ 1547‬دکل بــوده اســت کــه نســبت بــه جــوالی‬ ‫یافته‬ ‫کاهش‬ ‫دکل‬
‫ـال‬ ‫ـ‬‫‪679‬‬
‫س‬ ‫ـت‬ ‫قبل‬
‫ـ‬ ‫سال‬
‫آگوس‬ ‫ـه‬‫به‬
‫ـ‬ ‫ب‬ ‫نسبت‬
‫ـبت‬ ‫ـ‬ ‫نس‬‫و‬ ‫بوده‬
‫ـی‬ ‫ـ‬ ‫ول‬ ‫دکل‬
‫ـه‬‫ـ‬ ‫‪2226‬‬
‫یافت‬ ‫ـش‬ ‫قبلـ‬
‫آگوست سال افزای‬ ‫بــا داده‌هــای صحیح‌تــری ارزیابــی کنــد‪.‬‬
‫است که در‬
‫داشــته ‪ ،‬ایــن‬ ‫درحالی‬
‫افزایــش‬ ‫‪66‬این‬
‫عــدد‬ ‫داشته ‪،‬‬ ‫عــدد عددهمیــن‬
‫افزایشســال‬ ‫سال ‪66‬‬ ‫هین‪42‬‬ ‫اســت‬ ‫بــوده‬
‫جوالی‬ ‫‪ 270‬عــدد‬
‫نسبت به‬ ‫است که‬ ‫‪2015‬دهکــه‬
‫تعداد دکل های جهان در آگوست امسال ‪ 1547‬دکل بو‬ ‫میــزان دقــت ایــن داده‌هــا بــه پیمانــکار ایــن‬
‫درحالــی اســت کــه در آگوســت ســال قبــل‬ ‫اســت‪.‬‬ ‫یافتــه‬ ‫کاهــش‬
‫آگوست سال قبل ‪ 2226‬دکل بوده و نسبت به سال قبل ‪ 679‬دکل کاهش یافته است‪.‬‬ ‫امــکان را می‌دهــد تــا تصمیم‌هــای بهتــري‬
‫آمریکاســال قبــل ‪679‬‬‫کاناداـوده و نســبت بــه‬
‫جهان ‪ 2226‬دکل بـ‬ ‫میانگیــن تعــداد دکل هــای آمریــکا در آگوســت‬ ‫می‌توانیــم بــازده شبیه‌ســازی تکمیــل چــاه را‬ ‫شــرکت هالیبرتــون در کنفرانــس و نمایشــگاه‬
‫بــرای حفــظ یکپارچگــی چــاه بگیــرد‪ .‬بــرای‬
‫‪ 206‬یافتــه اســت‪.‬‬ ‫‪ 2226‬دکل کاهــش‬ ‫ـه‬‫ـ‬ ‫ب‬ ‫ـبت‬ ‫ـ‬ ‫نس‬ ‫ـه‬‫ـ‬‫ک‬ ‫ـت‬ ‫ـ‬ ‫اس‬ ‫ـوده‬ ‫ـ‬ ‫ب‬ ‫ـدد‬ ‫ـ‬ ‫ع‬ ‫‪481‬‬ ‫‪،‬‬ ‫‪2016‬‬ ‫‌توانیــم‬‫به‌صــورت ‪ real time‬مشــاهده کنیــم‪ .‬می‬ ‫لولــه مغــزی ‪ SPE/ICoTA‬کــه در تاریــخ ‪22‬‬
‫آگوست ‪2015‬‬ ‫‪883‬‬ ‫ایــن کار ایــن ســرویس از سنســورهای‬
‫بــر هرآنچــه تــه چــاه اتفــاق می‌افتــد‪ ،‬نظــارت‬ ‫مــارس ‪ 2016‬در آمریــکا برگــزار شــد‪ ،‬از نســل‬
‫جوالی ‪2016‬‬ ‫‪449‬‬ ‫‪94‬‬ ‫‪1481‬‬ ‫الکترومغناطیســی بــرای اندازه‌گیــری‬
‫آمریکا‬ ‫کانادا‬ ‫جهان‬ ‫کنیــم و آنهــا را بــه کارفرمــا منتقــل کنیــم تــا‬ ‫جدیــد لولــه مغزی‌هــای خــود بــا عنــوان‬
‫آگوست ‪2016‬‬ ‫‪481‬‬ ‫‪129‬‬ ‫‪1547‬‬ ‫پارامترهــای کیفیــت ســیمان اســتفاده‬
‫تاثیــر ایــن شبیه‌ســازی بــرای آنهــا آشــکار‬ ‫‪ Spectrum real-time coiled tubing‬رونمایــی کرد‪.‬‬
‫آگوست ‪2015‬‬ ‫‪883‬‬ ‫‪206‬‬ ‫‪2226‬‬ ‫می‌کنــد ‪.‬‬
‫شــود‪».‬‬ ‫ایــن مجموعــه طــوری طراحــی شــده اســت تــا‬
‫جوالی ‪2016‬‬ ‫‪449‬‬ ‫‪94‬‬ ‫‪1481‬‬ ‫خدمــات ‪ ،Spectrum Diagnostic‬فیبــر نــوری‬ ‫اندازه‌گیری‌هــای ته‌چاهــی را دقیق‌تــر و بــا‬
‫آگوست ‪2016‬‬ ‫‪481‬‬ ‫‪129‬‬ ‫‪1547‬‬ ‫توزیع‌شــده را بــرای ســنجش بــه لولــه مغــزی‬ ‫اطمینــان بیشــتری انجــام دهــد‪.‬‬ ‫حداكثرسازي سرعت حفاري‬
‫قابلیت افزایش دکل‌های‬ ‫می‌فرســتد تــا تولیــد و تاثیــرات تکمیــل‬ ‫خدمــات ‪ Spectrum‬شــامل دو قســمت می‌شــود‪:‬‬
‫سیستم اتوماسیون سطحی‬
‫خشکی آمریکا تا سال ‪2017‬‬ ‫و‬ ‫چــاه بــا شــناخت نقــاط شــروع شــکاف‌ها‬ ‫خدمــات تشــخیص و خدمــات پیمایــش‬
‫آگوست ‪2015‬‬ ‫جوالی ‪2016‬‬ ‫آگوست ‪2016‬‬ ‫پروفایــل تولیــد ارزیابــی شــوند‪ .‬ایــن مجموعــه‬ ‫‪ .Spectrum‬در ایــن مجموعــه رانــدن لولــه‬
‫‪2226‬‬

‫قــادر اســت تــا داده‌هــا را به‌صــورت متوالــی‬ ‫مغــزی و اندازه‌گیری‌هــای ته‌چاهــی‪ ،‬ســنجش‬
‫در سراســر چــاه برخــاف الگ‌هــای قدیــم کــه‬ ‫مجموعــه اتوماســیون ســطحی (‪surface‬‬
‫بعــد از کاهــش قیمــت نفــت و تعــداد‬ ‫فیبــر نــوری و اندازه‌گیــری از راه دور به‌صــورت‬
‫‪ )automation‬جدیــد کــه توســط شــرکت‬
‫‪1547‬‬

‫یــک تصویــر لحظــه‌ای می‌دهنــد‪ ،‬ارزیابــی‬ ‫همزمــان انجــام می‌شــوند تــا اطالعــات ‪Real‬‬
‫‪1481‬‬

‫دکل‌هــا در دو ســال اخیــر‪ ،‬فرصــت آن‬ ‫آگوست ‪2015‬‬ ‫جوالی ‪2016‬‬ ‫آگوست ‪2016‬‬ ‫‪ NOV‬ارائــه شــده‪ ،‬در منطقــه اوکالهامــا‬
‫اســت کــه ایــن کاهــش قیمــت تمــام‬ ‫کنــد‪ .‬مــوارد کاربــرد آن شــامل تعییــن نقشــه‬ ‫‪ time‬دقیق‌تــری بــه دســت آیــد‪ .‬همچنیــن‬
‫‪2226‬‬

‫شــکاف‌ها‪ ،‬پروفایــل تولیــد‪ ،‬تشــخیص نشــتی‬ ‫روی ســه چــاه امتحــان شــده اســت‪.‬‬
‫ایــن امــکان بــه کارفرمایــان داده می‌شــود تــا‬
‫‪883‬‬

‫شــود‪ .‬پیش‌بینــی می‌شــود کــه میانگیــن‬ ‫ایــن سیســتم اجــازه می‌دهــد تــا اپراتــور‬
‫چــاه و ارزیابــی یکپارچگــی چــاه اســت‪.‬‬ ‫عــدم قطعیــت را بــه حداقــل برســانند‪ ،‬عملکــرد‬
‫‪481‬‬

‫قیمــت نفــت در پایــان امســال ‪ 60‬دالر و‬

‫‪449‬‬

‫‪1547‬‬

‫دیتاهــای حفــاری را از تــه چــاه بگیــرد و‬

‫‪1481‬‬

‫آقــای هالــي افــزود‪« :‬منظــور مــا ایــن اســت کــه‬ ‫مخــزن را ارزیابــی کننــد‪ ،‬بــر شــرایط چــاه‬
‫‪206‬‬

‫در ســال ‪ 2017‬بــه ‪ 75‬دالر برســد و اگــر‬

‫‪129‬‬

‫بهینه‌تریــن مقــدار را بــرای پارامترهــای‬

‫‪94‬‬

‫قیمــت نفــت بــه آن عددهــا برســد‪ ،‬تعــداد‬ ‫چگونــه می‌تــوان اطالعــات واقعــی تــه چــاه را‬ ‫نظــارت کننــد و عملیــات پیمایــش چــاه و‬
‫وزن روی متــه و ســرعت چرخــش پیــدا‬
‫‪883‬‬

‫دکل‌هــای خشــکی آمریــکا ایــن قابلیــت را‬ ‫آمریکا‬ ‫کانادا‬ ‫جهان‬ ‫دریافــت و ارزیابــی کــرد و همچنیــن قــادر بــود‬ ‫تولیــد را بهبــود بخشــند‪.‬‬
‫تــا تصمیمــات بــرای چاه‌هــای آینــده را اتخــاذ‬ ‫کنــد و در نتیجــه ســرعت حفــاری بــه‬
‫هــر اتفاقــی کــه تــه چــاه می‌افتــد‪ ،‬می‌تــوان‬
‫‪481‬‬
‫‪449‬‬

‫دارنــد کــه تــا ‪1000‬عــدد در ســال ‪2017‬‬ ‫حداكثــر برســد و مقاومــت اصطکاکــی‬
‫و‬ ‫امسال‬ ‫جوالی‬ ‫با‬ ‫ست‬ ‫آگو‬ ‫ماه‬ ‫های‬ ‫دکل‬ ‫تعداد‬ ‫قایسه‬ ‫م‬
‫‪206‬‬

‫کــرد تــا شبیه‌ســازی و عملکــرد تولیــد بهبــود‬ ‫در ســطح مشــاهده کــرد‪« .‬اريــك هالــي»‪Eric( ،‬‬
‫‪129‬‬

‫افزایــش یابــد و تــا ‪ 1300‬عــدد تــا ســال‬

‫‪94‬‬

‫یابــد‪».‬‬ ‫کاهــش یابــد‪.‬‬

‫‪ 2018‬برســد‪.‬‬ ‫آگ و ست سال قبل‬ ‫‪ )Holley‬مدیــر خــط تولیــد ايــن ســرويس‪ ،‬در‬
‫آمریکا‬ ‫کانادا‬ ‫جهان‬ ‫یــک کنفرانــس خبــری گفــت‪« :‬مــا واقعــا‬

‫‪21‬‬ ‫مقایسه تعداد دکل های ماه آگو ست با جوالی امسال و‬ ‫‪20‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬ ‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬ ‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬ ‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬ ‫‪www.irandrillinfo.com‬‬

‫آ گو ست سال قبل‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬ ‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬ ‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬ ‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬ ‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬ ‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬ ‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬ ‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬ ‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬ ‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
 ‫فعال‬ ‫یاران‬ ‫مهندسی و توسعه نفت‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH49‬‬ ‫‪29‬‬
‫فعال‬ ‫مارون‬ ‫مناطق نفت خیز جنوب‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH50‬‬ ‫‪30‬‬
‫فعال‬ ‫مسجد سلیمان‬ ‫مناطق نفت خیز جنوب‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH51‬‬ ‫‪31‬‬
‫فعال‬ ‫کارون‬ ‫مناطق نفت خیز جنوب‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH52‬‬ ‫‪32‬‬
‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬ ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬
‫فعال‬ ‫مارون‬ ‫مناطق نفت خیز جنوب‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH53‬‬ ‫‪33‬‬
‫فعال‬ ‫دارخوین‬ ‫ملی حفاری ایران (‪)EPD‬‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH54‬‬ ‫‪34‬‬
‫فعال‬ ‫پرنج‬ ‫مناطق نفت خیز جنوب‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH55‬‬ ‫‪35‬‬
‫فعال‬ ‫یاران‬ ‫مهندسی و توسعه نفت‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH56‬‬ ‫‪36‬‬
‫فعال‬ ‫دهلران‬ ‫نفت مناطق مرکزی‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH57‬‬ ‫‪37‬‬
‫فعال‬ ‫مارون‬ ‫مناطق نفت خیز جنوب‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH58‬‬ ‫‪38‬‬
‫فعال‬
‫وضعیت‬ ‫مارون‬
‫موقعیت‬ ‫خیز جنوب‬ ‫مناطق نفت‬
‫کارفرما‬ ‫مالک ایران‬
‫ملی حفاری‬ ‫نام دکل‬
‫‪FATH59‬‬ ‫‪#‬‬
‫‪39‬‬ ‫وضعیت‬ ‫موقعیت‬ ‫کارفرما‬ ‫مالک‬ ‫نام دکل‬ ‫‪#‬‬
‫فعال‬ ‫آذر‬
‫منصوری‬ ‫‪)EPD‬‬
‫ایران (جنوب‬ ‫حفاری‬
‫نفت خیز‬ ‫ملی‬
‫مناطق‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH60‬‬
‫‪FATH20‬‬ ‫‪40‬‬
‫‪1‬‬ ‫فعال‬ ‫منصوری‬ ‫مناطق نفت خیز جنوب‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH20‬‬ ‫‪1‬‬
‫فعال‬ ‫کیش‬
‫مارون‬ ‫نفت‬
‫توسعهجنوب‬ ‫مهندسی و‬
‫نفت خیز‬ ‫مناطق‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH61‬‬
‫‪FATH21‬‬ ‫‪41‬‬
‫‪2‬‬ ‫فعال‬ ‫مارون‬ ‫مناطق نفت خیز جنوب‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH21‬‬ ‫‪2‬‬
‫فعال‬ ‫منصوری‬
‫گچساران‬ ‫مناطق نفت خیز جنوب‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH62‬‬
‫‪FATH22‬‬ ‫‪42‬‬
‫‪3‬‬ ‫فعال‬ ‫گچساران‬ ‫مناطق نفت خیز جنوب‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH22‬‬ ‫‪3‬‬
‫فعال‬ ‫زلوی‬
‫اهواز‬ ‫مناطق نفت خیز جنوب‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH63‬‬
‫‪FATH23‬‬ ‫‪43‬‬
‫‪4‬‬ ‫فعال‬ ‫اهواز‬ ‫مناطق نفت خیز جنوب‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH23‬‬ ‫‪4‬‬
‫فعال‬ ‫کوپال‬
‫اهواز‬ ‫مناطق نفت خیز جنوب‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH64‬‬
‫‪FATH24‬‬ ‫‪44‬‬
‫‪5‬‬ ‫فعال‬ ‫اهواز‬ ‫مناطق نفت خیز جنوب‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH24‬‬ ‫‪5‬‬
‫فعال‬ ‫آزادگان‬
‫کرنج‬ ‫نفت‬
‫توسعهجنوب‬ ‫مهندسی و‬
‫نفت خیز‬ ‫مناطق‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH65‬‬
‫‪FATH25‬‬ ‫‪45‬‬
‫‪6‬‬ ‫فعال‬ ‫کرنج‬ ‫مناطق نفت خیز جنوب‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH25‬‬ ‫‪6‬‬
‫فعال‬ ‫اهواز‬
‫آزادگان‬ ‫جنوب‬ ‫خیز‬ ‫نفت‬ ‫مناطق‬
‫مهندسی و توسعه نفت‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH66‬‬
‫‪FATH26‬‬ ‫‪46‬‬
‫‪7‬‬ ‫فعال‬ ‫آزادگان‬ ‫مهندسی و توسعه نفت‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH26‬‬ ‫‪7‬‬
‫فعال‬ ‫شادگان‬
‫آزادگان‬ ‫ایران (جنوب‬
‫‪)EPD‬‬ ‫نفت خیز‬ ‫مناطق‬
‫حفاری‬ ‫ملی‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH67‬‬
‫‪FATH27‬‬ ‫‪47‬‬
‫‪8‬‬ ‫فعال‬ ‫آزادگان‬ ‫ملی حفاری ایران (‪)EPD‬‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH27‬‬ ‫‪8‬‬
‫فعال‬ ‫گچساران‬
‫یاران‬ ‫توسعهجنوب‬
‫نفت‬ ‫نفت خیز‬ ‫مناطق‬
‫مهندسی و‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH68‬‬
‫‪FATH28‬‬ ‫‪48‬‬
‫‪9‬‬ ‫فعال‬ ‫یاران‬ ‫مهندسی و توسعه نفت‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH28‬‬ ‫‪9‬‬
‫فعال‬ ‫کیش‬
‫مارون‬ ‫نفت‬
‫توسعهجنوب‬ ‫مهندسی و‬
‫نفت خیز‬ ‫مناطق‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH69‬‬
‫‪FATH29‬‬ ‫‪49‬‬
‫‪10‬‬ ‫فعال‬ ‫مارون‬ ‫مناطق نفت خیز جنوب‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH29‬‬ ‫‪10‬‬
‫فعال‬ ‫مارون‬
‫اللی‬ ‫مناطق نفت خیز جنوب‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH70‬‬
‫‪FATH31‬‬ ‫‪50‬‬
‫‪11‬‬ ‫فعال‬ ‫اللی‬ ‫مناطق نفت خیز جنوب‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH31‬‬ ‫‪11‬‬
‫فعال‬ ‫کوپال‬
‫آزادگان‬ ‫توسعهجنوب‬
‫نفت‬ ‫نفت خیز‬ ‫مناطق‬
‫مهندسی و‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH71‬‬
‫‪FATH32‬‬ ‫‪51‬‬
‫‪12‬‬ ‫فعال‬ ‫آزادگان‬ ‫مهندسی و توسعه نفت‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH32‬‬ ‫‪12‬‬
‫فعال‬ ‫خشت‬
‫آزادگان‬ ‫اکتشافنفت‬
‫مدیریتتوسعه‬
‫مهندسی و‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH74‬‬
‫‪FATH33‬‬ ‫‪52‬‬
‫‪13‬‬ ‫فعال‬ ‫آزادگان‬ ‫مهندسی و توسعه نفت‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH33‬‬ ‫‪13‬‬
‫فعال‬ ‫حکیمه‬ ‫بی بی‬
‫آغاجاری‬ ‫مناطق نفت خیز جنوب‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH75‬‬
‫‪FATH34‬‬ ‫‪53‬‬
‫‪14‬‬ ‫فعال‬ ‫آغاجاری‬ ‫مناطق نفت خیز جنوب‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH34‬‬ ‫‪14‬‬
‫فعال‬ ‫آذرآباد‬
‫منصور‬ ‫آذرجنوب‬
‫سروکخیز‬
‫مناطق نفت‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH78‬‬
‫‪FATH35‬‬ ‫‪54‬‬
‫‪15‬‬ ‫فعال‬ ‫آذر‬ ‫سروک آذر‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH35‬‬ ‫‪15‬‬
‫فعال‬ ‫حکیمه‬ ‫بی بی‬
‫مارون‬ ‫مناطق نفت خیز جنوب‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH79‬‬
‫‪FATH36‬‬ ‫‪55‬‬
‫‪16‬‬ ‫فعال‬ ‫مارون‬ ‫مناطق نفت خیز جنوب‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH36‬‬ ‫‪16‬‬
‫فعال‬ ‫منصوریه‬
‫آذر‬ ‫آذرجنوب‬
‫سروکخیز‬
‫مناطق نفت‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH80‬‬
‫‪FATH37‬‬ ‫‪56‬‬
‫‪17‬‬ ‫فعال‬ ‫آذر‬ ‫سروک آذر‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH37‬‬ ‫‪17‬‬
‫فعال‬ ‫آزادگان‬
‫آغاجاری‬ ‫نفت‬
‫توسعهجنوب‬ ‫مهندسی و‬
‫نفت خیز‬ ‫مناطق‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH81‬‬
‫‪FATH38‬‬ ‫‪57‬‬
‫‪18‬‬ ‫فعال‬ ‫آغاجاری‬ ‫مناطق نفت خیز جنوب‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH38‬‬ ‫‪18‬‬
‫فعال‬ ‫یاران‬
‫مارون‬ ‫نفت‬
‫توسعهجنوب‬ ‫مهندسی و‬
‫نفت خیز‬ ‫مناطق‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH82‬‬
‫‪FATH39‬‬ ‫‪58‬‬
‫‪19‬‬ ‫فعال‬ ‫مارون‬ ‫مناطق نفت خیز جنوب‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH39‬‬ ‫‪19‬‬
‫فعال‬ ‫کوریت کمپ‬
‫حکیمه‬ ‫بی بی‬ ‫مناطق نفت خیز جنوب‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH83‬‬
‫‪FATH40‬‬ ‫‪59‬‬
‫‪20‬‬ ‫فعال‬ ‫بی بی حکیمه‬ ‫مناطق نفت خیز جنوب‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH40‬‬ ‫‪20‬‬
‫فعال‬ ‫اهواز‬
‫آغاجاری‬ ‫مناطق نفت خیز جنوب‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH84‬‬
‫‪FATH41‬‬ ‫‪60‬‬
‫‪21‬‬ ‫فعال‬ ‫آغاجاری‬ ‫مناطق نفت خیز جنوب‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH41‬‬ ‫‪21‬‬
‫فعال‬ ‫تیمور‬
‫آبخارک‬ ‫قاره جنوب‬
‫نفت خیز‬
‫مناطقفالت‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH85‬‬
‫‪FATH42‬‬ ‫‪61‬‬
‫‪22‬‬ ‫فعال‬ ‫خارک‬ ‫فالت قاره‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH42‬‬ ‫‪22‬‬
‫فعال‬ ‫اهواز‬
‫بی بی حکیمه‬ ‫مناطق نفت خیز جنوب‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH86‬‬
‫‪FATH43‬‬ ‫‪62‬‬
‫‪23‬‬ ‫فعال‬ ‫بی بی حکیمه‬ ‫مناطق نفت خیز جنوب‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH43‬‬ ‫‪23‬‬
‫فعال‬ ‫آغاجاری‬
‫گچساران‬ ‫مناطق نفت خیز جنوب‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH87‬‬
‫‪FATH44‬‬ ‫‪63‬‬
‫‪24‬‬ ‫فعال‬ ‫گچساران‬ ‫مناطق نفت خیز جنوب‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH44‬‬ ‫‪24‬‬
‫فعال‬ ‫مارون‬ ‫جنوب‬ ‫مناطقخیز‬
‫مرکزی‬ ‫مناطق نفت‬
‫نفت‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH88‬‬
‫‪FATH45‬‬ ‫‪64‬‬
‫‪25‬‬ ‫فعال‬ ‫مارون‬ ‫نفت مناطق مرکزی‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH45‬‬ ‫‪25‬‬
‫فعال‬ ‫آزادگان‬
‫گچساران‬ ‫نفت‬
‫توسعهجنوب‬ ‫مهندسی و‬
‫نفت خیز‬ ‫مناطق‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH89‬‬
‫‪FATH46‬‬ ‫‪65‬‬
‫‪26‬‬ ‫فعال‬ ‫گچساران‬ ‫مناطق نفت خیز جنوب‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH46‬‬ ‫‪26‬‬
‫فعال‬ ‫هفتگل‬
‫آغاجاری‬ ‫مناطق نفت خیز جنوب‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH91‬‬
‫‪FATH47‬‬ ‫‪66‬‬
‫‪27‬‬ ‫فعال‬ ‫آغاجاری‬ ‫مناطق نفت خیز جنوب‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH47‬‬ ‫‪27‬‬
‫فعال‬ ‫آزادگان‬
‫دارخوین‬ ‫ایران (‪)EPD‬‬ ‫ملی حفاری‬
‫اروندان‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH92‬‬
‫‪FATH48‬‬ ‫‪67‬‬
‫‪28‬‬ ‫فعال‬ ‫دارخوین‬ ‫اروندان‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH48‬‬ ‫‪28‬‬
‫فعال‬ ‫منصوری‬
‫یاران‬ ‫توسعهجنوب‬
‫نفت‬ ‫نفت خیز‬ ‫مناطق‬
‫مهندسی و‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH93‬‬
‫‪FATH49‬‬ ‫‪68‬‬
‫‪29‬‬ ‫فعال‬ ‫یاران‬ ‫مهندسی و توسعه نفت‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH49‬‬ ‫‪29‬‬
‫فعال‬ ‫گچساران‬
‫مارون‬ ‫اکتشاف‬
‫جنوب‬ ‫مدیریت‬
‫نفت خیز‬ ‫مناطق‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH94‬‬
‫‪FATH50‬‬ ‫‪69‬‬
‫‪30‬‬ ‫فعال‬ ‫مارون‬ ‫مناطق نفت خیز جنوب‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH50‬‬ ‫‪30‬‬
‫فعال‬ ‫رامین‬
‫سلیمان‬ ‫مسجد‬ ‫مناطق نفت خیز جنوب‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH95‬‬
‫‪FATH51‬‬ ‫‪70‬‬
‫‪31‬‬ ‫فعال‬ ‫مسجد سلیمان‬ ‫مناطق نفت خیز جنوب‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH51‬‬ ‫‪31‬‬
‫فعال‬ ‫خوش‬ ‫چشمه‬
‫کارون‬ ‫مرکزی‬
‫جنوب‬ ‫مناطقخیز‬ ‫نفت‬
‫مناطق نفت‬ ‫شمال‬
‫ایران‬ ‫حفاری‬
‫حفاری‬ ‫ملی‬ ‫‪NDC110‬‬
‫‪FATH52‬‬ ‫‪71‬‬
‫‪32‬‬ ‫فعال‬ ‫کارون‬ ‫مناطق نفت خیز جنوب‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH52‬‬ ‫‪32‬‬
‫فعال‬ ‫آزادگان‬
‫مارون‬ ‫نفت‬
‫توسعهجنوب‬ ‫مهندسی و‬
‫نفت خیز‬ ‫مناطق‬ ‫شمال‬ ‫حفاری‬
‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪NDC111‬‬
‫‪FATH53‬‬ ‫‪72‬‬
‫‪33‬‬ ‫فعال‬ ‫مارون‬ ‫مناطق نفت خیز جنوب‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH53‬‬ ‫‪33‬‬
‫فعال‬ ‫دهلران‬
‫دارخوین‬ ‫مرکزی‬ ‫مناطق‬ ‫ملینفت‬
‫حفاری ایران (‪)EPD‬‬ ‫شمال‬
‫ایران‬ ‫حفاری‬
‫حفاری‬ ‫ملی‬ ‫‪NDC112‬‬
‫‪FATH54‬‬ ‫‪73‬‬
‫‪34‬‬ ‫فعال‬ ‫دارخوین‬ ‫ملی حفاری ایران (‪)EPD‬‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH54‬‬ ‫‪34‬‬
‫فعال‬ ‫خانگیران‬
‫پرنج‬ ‫مرکزی‬
‫جنوب‬ ‫مناطقخیز‬ ‫نفت‬
‫مناطق نفت‬ ‫شمال‬
‫ایران‬ ‫حفاری‬
‫حفاری‬ ‫ملی‬ ‫‪NDC113‬‬
‫‪FATH55‬‬ ‫‪74‬‬
‫‪35‬‬ ‫فعال‬ ‫پرنج‬ ‫مناطق نفت خیز جنوب‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH55‬‬ ‫‪35‬‬
‫فعال‬ ‫شانول‬
‫یاران‬ ‫مرکزی‬
‫نفت‬ ‫مناطق‬
‫توسعه‬ ‫نفت‬
‫مهندسی و‬ ‫شمال‬
‫ایران‬ ‫حفاری‬
‫حفاری‬ ‫ملی‬ ‫‪NDC114‬‬
‫‪FATH56‬‬ ‫‪75‬‬
‫‪36‬‬ ‫فعال‬ ‫یاران‬ ‫مهندسی و توسعه نفت‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH56‬‬ ‫‪36‬‬
‫فعال‬ ‫سراجه‬
‫دهلران‬ ‫نفت مناطق مرکزی‬ ‫شمال‬
‫ایران‬ ‫حفاری‬
‫حفاری‬ ‫ملی‬ ‫‪NDC115‬‬
‫‪FATH57‬‬ ‫‪76‬‬
‫‪37‬‬ ‫فعال‬ ‫دهلران‬ ‫نفت مناطق مرکزی‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH57‬‬ ‫‪37‬‬
‫فعال‬ ‫داالن‬
‫مارون‬ ‫مرکزی‬
‫جنوب‬ ‫مناطقخیز‬ ‫نفت‬
‫مناطق نفت‬ ‫شمال‬
‫ایران‬ ‫حفاری‬
‫حفاری‬ ‫ملی‬ ‫‪NDC116‬‬
‫‪FATH58‬‬ ‫‪77‬‬
‫‪38‬‬ ‫فعال‬ ‫مارون‬ ‫مناطق نفت خیز جنوب‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH58‬‬ ‫‪38‬‬
‫فعال‬ ‫آزادگان‬
‫مارون‬ ‫نفت‬
‫توسعهجنوب‬ ‫مهندسی و‬
‫نفت خیز‬ ‫مناطق‬ ‫شمال‬ ‫حفاری‬
‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪NDC117‬‬
‫‪FATH59‬‬ ‫‪78‬‬
‫‪39‬‬ ‫فعال‬ ‫مارون‬ ‫مناطق نفت خیز جنوب‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH59‬‬ ‫‪39‬‬
‫فعال‬ ‫آذرغرب‬
‫پایدار‬ ‫مرکزی‬
‫‪)EPD‬‬ ‫مناطق‬
‫ایران (‬ ‫ملینفت‬
‫حفاری‬ ‫شمال‬
‫ایران‬ ‫حفاری‬
‫حفاری‬ ‫ملی‬ ‫‪NDC119‬‬
‫‪FATH60‬‬ ‫‪79‬‬
‫‪40‬‬ ‫فعال‬ ‫آذر‬ ‫ملی حفاری ایران (‪)EPD‬‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH60‬‬ ‫‪40‬‬
‫فعال‬ ‫آزادگان‬
‫کیش‬ ‫مهندسی و توسعه نفت‬ ‫‪P E DE‬‬
‫ایران‬ ‫ملی ‪X‬‬
‫حفاری‬ ‫‪201‬‬ ‫‪80‬‬
‫‪41‬‬ ‫فعال‪Iran Drilling‬‬
‫کیش )‪Industry Media Group (IDIM‬‬ ‫مهندسی و توسعه نفت‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH61‬‬ ‫‪41‬‬
‫‪FATH61‬‬
‫‪23‬‬ ‫‪22‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬ ‫‪is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬ ‫‪a drilling information media that provide and‬‬

‫فعال‬ ‫آزادگان‬
‫منصوری‬ ‫نفت‬
‫توسعهجنوب‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫مهندسی و‬
‫نفت خیز‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬ ‫مناطق‬ ‫‪P E DE‬‬
‫ایران‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬ ‫ملی ‪X‬‬
‫حفاری‬ ‫‪202‬‬
‫‪FATH62‬‬ ‫‪81‬‬
‫‪42‬‬ ‫فعال‬ ‫منصوری‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫جنوب‬ ‫مناطق نفت خیز‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH62‬‬ ‫‪42‬‬
‫فعال‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫آزادگان‬
‫زلوی‬ ‫نفت‬
‫توسعهجنوب‬
‫خیز‬ ‫مهندسی و‬
‫نفت‬ ‫مناطق‬ ‫‪P E DE‬‬
‫ایران‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫ملی ‪X‬‬
‫حفاری‬ ‫‪203‬‬
‫‪FATH63‬‬ ‫‪82‬‬
‫‪43‬‬ ‫فعال‬ ‫زلوی‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫مناطق نفت خیز جنوب‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH63‬‬ ‫‪43‬‬
‫‪in Iranian‬‬ ‫‪drilling‬‬ ‫‪and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬ ‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫فعال‬ ‫آزادگان‬ ‫توسعه نفت‬ ‫‪ the‬و‬
‫‪news for‬‬ ‫‪iran’s oil and gas industryP,inE DE X‬‬
‫مهندسی‬ ‫‪204‬‬ ‫‪83‬‬ ‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬ ‫‪particular about drilling and well completion.‬‬

‫فعال‬ ‫آزادگان‬ ‫مهندسی و توسعه نفت‬ ‫‪P E DE X‬‬

‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬ ‫‪101‬‬ ‫‪84‬‬ ‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
 ‫فعال‬ ‫گچساران‬ ‫مدیریت اکتشاف‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH94‬‬ ‫‪69‬‬
‫فعال‬ ‫رامین‬ ‫مناطق نفت خیز جنوب‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH95‬‬ ‫‪70‬‬
‫فعال‬ ‫چشمه خوش‬ ‫نفت مناطق مرکزی‬ ‫حفاری شمال‬ ‫‪NDC110‬‬ ‫‪71‬‬
‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬ ‫فعال‬ ‫آزادگان‬ ‫مهندسی و توسعه نفت‬ ‫حفاری شمال‬
‫‪NDC111‬و شهریور ‪1395‬‬ ‫سال دوم‪ ،‬شماره‪72‬‬
‫ششم و هفتم ‪ -‬مرداد‬
‫فعال‬ ‫دهلران‬ ‫نفت مناطق مرکزی‬ ‫حفاری شمال‬ ‫‪NDC112‬‬ ‫‪73‬‬
‫فعال‬ ‫خانگیران‬ ‫نفت مناطق مرکزی‬ ‫حفاری شمال‬ ‫‪NDC113‬‬ ‫‪74‬‬
‫فعال‬ ‫شانول‬ ‫نفت مناطق مرکزی‬ ‫حفاری شمال‬ ‫‪NDC114‬‬ ‫‪75‬‬
‫‪NGSC AOGC‬‬ ‫فعال‬ ‫سراجه‬ ‫نفت مناطق مرکزی‬ ‫حفاری شمال‬ ‫‪NDC115‬‬ ‫‪76‬‬
‫‪1%‬‬ ‫‪1%‬‬
‫فعال‬ ‫داالن‬ ‫نفت مناطق مرکزی‬ ‫حفاری شمال‬ ‫‪NDC116‬‬ ‫‪77‬‬
‫‪SAED‬‬ ‫‪ICOFC‬‬ ‫فعال‬
‫وضعیت‬ ‫آزادگان‬
‫موقعیت‬ ‫توسعه نفت‬ ‫مهندسی و‬
‫کارفرما‬ ‫شمال‬ ‫حفاری‬
‫مالک‬ ‫نام دکل‬
‫‪NDC117‬‬ ‫‪#‬‬
‫‪78‬‬
‫‪6%‬‬ ‫‪8%‬‬
‫فعال‬ ‫غرب‬ ‫پایدار‬
‫منصوری‬ ‫مرکزی‬
‫جنوب‬ ‫مناطقخیز‬ ‫نفت‬
‫مناطق نفت‬ ‫شمال‬
‫ایران‬ ‫حفاری‬
‫حفاری‬ ‫ملی‬ ‫‪NDC119‬‬
‫‪FATH20‬‬ ‫‪79‬‬
‫‪1‬‬
‫فعال‬ ‫آزادگان‬
‫مارون‬ ‫نفت‬
‫توسعهجنوب‬ ‫مهندسی و‬
‫نفت خیز‬ ‫مناطق‬ ‫‪P E DE‬‬
‫ایران‬ ‫ملی ‪X‬‬
‫حفاری‬ ‫‪201‬‬
‫‪FATH21‬‬ ‫‪80‬‬
‫‪2‬‬
‫‪PEDEC‬‬ ‫ظرفیت‬
‫‪70‬‬
‫فعال‬
‫‪70‬‬ ‫‪NIDC‬‬ ‫فعال‬ ‫آزادگان‬
‫گچساران‬ ‫نفت‬
‫توسعهجنوب‬ ‫مهندسی و‬
‫نفت خیز‬ ‫مناطق‬ ‫‪P E DE‬‬
‫ایران‬ ‫ملی ‪X‬‬
‫حفاری‬ ‫‪202‬‬
‫‪FATH22‬‬ ‫‪81‬‬
‫‪3‬‬
‫‪25%‬‬ ‫‪9‬‬
‫‪5‬‬
‫‪9‬‬
‫‪5‬‬
‫‪NDC‬‬
‫‪PEDEX‬‬ ‫فعال‬ ‫آزادگان‬
‫اهواز‬ ‫نفت‬
‫توسعهجنوب‬ ‫مهندسی و‬
‫نفت خیز‬ ‫مناطق‬ ‫‪P E DE‬‬
‫ایران‬ ‫ملی ‪X‬‬
‫حفاری‬ ‫‪203‬‬
‫‪FATH23‬‬ ‫‪82‬‬
‫‪4‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪IOEC‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪TADBIR‬‬ ‫فعال‬ ‫آزادگان‬
‫اهواز‬ ‫نفت‬
‫توسعهجنوب‬ ‫مهندسی و‬
‫نفت خیز‬ ‫مناطق‬ ‫‪P E DE‬‬
‫ایران‬ ‫ملی ‪X‬‬
‫حفاری‬ ‫‪204‬‬
‫‪FATH24‬‬ ‫‪83‬‬
‫‪5‬‬
‫‪NISCO‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪3‬‬
‫‪4‬‬
‫‪3‬‬
‫‪GPT‬‬
‫‪IDSC‬‬ ‫فعال‬ ‫آزادگان‬
‫کرنج‬ ‫نفت‬
‫توسعهجنوب‬ ‫مهندسی و‬
‫نفت خیز‬ ‫مناطق‬ ‫‪P E DE‬‬
‫ایران‬ ‫ملی ‪X‬‬
‫حفاری‬ ‫‪101‬‬
‫‪FATH25‬‬ ‫‪84‬‬
‫‪6‬‬

‫‪IOOC‬‬
‫‪NIOCE‬‬ ‫‪49%‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪3‬‬
‫‪3‬‬
‫‪3‬‬
‫‪NAFTKAV‬‬
‫‪DANA‬‬
‫فعال‬ ‫آذر‬
‫آزادگان‬ ‫سروک آذر‬
‫توسعه نفت‬ ‫مهندسی و‬ ‫کیش‬ ‫پتروتک‬
‫ایران‬ ‫گلوبالحفاری‬
‫ملی‬ ‫‪O1‬‬
‫‪FATH26‬‬ ‫‪85‬‬
‫‪7‬‬
‫‪5%‬‬
‫‪1%‬‬
‫‪NIDC EPD‬‬
‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫‪MAPNA‬‬
‫‪PTS‬‬
‫فعال‬ ‫آذر‬
‫آزادگان‬ ‫آذر(‪)EPD‬‬ ‫سروک‬
‫ایران‬ ‫ملی حفاری‬ ‫کیش‬ ‫پتروتک‬
‫ایران‬ ‫گلوبالحفاری‬
‫ملی‬ ‫‪O2‬‬
‫‪FATH27‬‬ ‫‪86‬‬
‫‪8‬‬
‫فعال‬ ‫آذر‬
‫یاران‬ ‫سروک آذر‬
‫توسعه نفت‬ ‫مهندسی و‬ ‫کیش‬ ‫پتروتک‬
‫ایران‬ ‫گلوبالحفاری‬
‫ملی‬ ‫‪87‬‬
‫‪9‬‬
‫‪4%‬‬
‫‪SABA‬‬
‫‪2‬‬
‫‪1‬‬
‫‪2‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪SEPANTA‬‬
‫‪O3‬‬
‫‪FATH28‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪CNPC‬‬ ‫فعال‬ ‫آذر‬
‫مارون‬ ‫آذرجنوب‬
‫سروکخیز‬
‫مناطق نفت‬ ‫کیش‬ ‫پتروتک‬
‫ایران‬ ‫گلوبالحفاری‬
‫ملی‬ ‫‪O4‬‬
‫‪FATH29‬‬ ‫‪88‬‬
‫‪10‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪SEPEHR‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪OIEC‬‬ ‫فعال‬ ‫اللیجنوبی‬
‫آزادگان‬ ‫نفت‬
‫توسعهجنوب‬ ‫مهندسی و‬
‫نفت خیز‬ ‫مناطق‬ ‫تدبیرایران‬
‫ملی حفاری‬ ‫‪301‬‬
‫‪FATH31‬‬ ‫‪89‬‬
‫‪11‬‬
‫فعال‬ ‫جنوبی‬ ‫آزادگان‬
‫آزادگان‬ ‫مهندسی و توسعه نفت‬ ‫تدبیر‬
‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪302‬‬
‫‪FATH32‬‬ ‫‪91‬‬
‫‪12‬‬
‫‪GPT‬‬ ‫‪DANA‬‬ ‫‪NAFTKAV‬‬ ‫‪IDSC TADBIR PEDEX‬‬ ‫‪NDC‬‬ ‫‪NIDC‬‬
‫فعال‬ ‫جنوبی‬ ‫آزادگان‬
‫آزادگان‬ ‫مهندسی و توسعه نفت‬ ‫تدبیرایران‬
‫ملی حفاری‬ ‫‪303‬‬
‫‪FATH33‬‬ ‫‪91‬‬
‫‪13‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪70‬‬
‫درصد مالکیت ناوگان حفاری خشکی‬
‫فعال‬ ‫جنوبی‬ ‫آزادگان‬
‫آغاجاری‬ ‫نفت‬
‫توسعهجنوب‬ ‫مهندسی و‬
‫نفت خیز‬ ‫مناطق‬ ‫تدبیرایران‬
‫ملی حفاری‬ ‫‪304‬‬
‫‪FATH34‬‬ ‫‪92‬‬
‫‪14‬‬
‫‪IOEC‬‬ ‫‪CNPC‬‬ ‫‪OIEC SEPEHR SEPANTA SABA‬‬ ‫‪PTS‬‬ ‫‪MAPNA‬‬
‫فعال‬ ‫برازجان‬
‫آذر‬ ‫اکتشاف‬ ‫مدیریت‬
‫سروک آذر‬ ‫حفاریدانا‬
‫ایران‬ ‫ملیانرژی‬ ‫‪DANA 1‬‬ ‫‪93‬‬
‫‪15‬‬
‫‪FATH35‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪NDC‬‬
‫‪PEDEX IOEC‬‬
‫‪4%‬‬ ‫‪4%‬‬ ‫‪TADBIR‬‬ ‫فعال‬ ‫کاشان‬ ‫نصراباد‬
‫مارون‬ ‫ایران‬ ‫گاز‬ ‫سازی‬ ‫ذخیره‬
‫مناطق نفت خیز جنوب‬ ‫دانا‬ ‫ملیانرژی‬
‫حفاری ایران‬ ‫‪DANA 2‬‬
‫‪FATH36‬‬ ‫‪94‬‬
‫‪16‬‬
‫‪3% GPT‬‬

‫‪8%‬‬ ‫‪3%‬‬
‫‪IDSC‬‬
‫‪3%‬‬ ‫‪CNPC‬‬ ‫فعال‬ ‫اغارفیروز اباد‬
‫آذر‬ ‫اکتشاف‬ ‫مدیریت‬
‫سروک آذر‬ ‫حفاریدانا‬
‫ایران‬ ‫ملیانرژی‬ ‫‪DANA 3‬‬
‫‪FATH37‬‬ ‫‪95‬‬
‫‪17‬‬
‫‪NAFTKAV‬‬

‫‪SEPANTA‬‬ ‫‪2%‬‬
‫فعال‬ ‫منصوری‬
‫آغاجاری‬ ‫مناطق نفت خیز جنوب‬ ‫حفاریمپنا‬
‫ایران‬ ‫ملیحفاری‬ ‫‪Noor 1‬‬ ‫‪96‬‬
‫‪18‬‬
‫‪3%‬‬
‫‪DANA‬‬
‫‪3%‬‬
‫‪2%‬‬ ‫‪SEPEHR‬‬
‫‪NAFTKAV‬‬ ‫‪IDSC‬‬ ‫‪GPT‬‬ ‫‪TADBIR‬‬ ‫‪IOEC PEDEX‬‬ ‫‪NDC‬‬ ‫‪NIDC‬‬ ‫‪FATH38‬‬
‫‪1%‬‬
‫‪Other‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪70‬‬ ‫فعال‬ ‫منصوری‬
‫مارون‬ ‫مناطق نفت خیز جنوب‬ ‫حفاریمپنا‬
‫ایران‬ ‫ملیحفاری‬ ‫‪Noor 2‬‬
‫‪FATH39‬‬ ‫‪97‬‬
‫‪19‬‬
‫‪OIEC‬‬
‫‪12%‬‬ ‫‪SABA‬‬ ‫‪1%‬‬
‫فعال‬ ‫بیسیاه‬
‫حکیمه‬ ‫بیپر‬ ‫مناطق نفت خیز جنوب‬ ‫پیراحفاری‬
‫حفاری ایران‬ ‫ملی‬ ‫‪102‬‬
‫‪FATH40‬‬ ‫‪98‬‬
‫‪20‬‬
‫‪NIDC‬‬ ‫‪2%‬‬
‫‪MAPNA‬‬
‫‪OIEC‬‬ ‫‪SEPEHR‬‬ ‫‪CNPC‬‬ ‫‪SEPANTA‬‬ ‫‪SABA PTS‬‬ ‫‪MAPNA DANA‬‬
‫فعال‬ ‫مارون‬
‫آغاجاری‬ ‫مناطق نفت خیز جنوب‬ ‫پیراحفاری‬
‫حفاری ایران‬ ‫ملی‬ ‫‪106‬‬
‫‪FATH41‬‬ ‫‪99‬‬
‫‪21‬‬
‫‪PTS‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪ 2‬فعال ‪ 2‬ظرفیت ‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪59%‬‬ ‫‪2%‬‬
‫‪2%‬‬
‫‪70‬‬
‫‪9‬‬
‫‪70‬‬
‫‪9‬‬
‫‪NIDC‬‬
‫‪NDC‬‬
‫فعال‬ ‫مارون‬
‫خارک‬ ‫قاره جنوب‬
‫نفت خیز‬
‫مناطقفالت‬ ‫حفاری ایران‬
‫پیراحفاری‬
‫ملی‬ ‫‪107‬‬
‫‪FATH42‬‬ ‫‪100‬‬
‫‪22‬‬
‫درصد سهم بازار ناوگان حفاری خشکی‬ ‫‪5‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪PEDEX‬‬ ‫فعال‬ ‫اهواز‬
‫حکیمه‬ ‫بی بی‬ ‫مناطق نفت خیز جنوب‬ ‫سپنتاایران‬
‫ملی حفاری‬ ‫‪301‬‬
‫‪FATH43‬‬ ‫‪101‬‬
‫‪23‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪IOEC‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪TADBIR‬‬ ‫غیرفعال‬
‫فعال‬ ‫‪-‬‬
‫گچساران‬ ‫مناطق نفت‪-‬خیز جنوب‬ ‫سپنتاایران‬
‫ملی حفاری‬ ‫‪302‬‬
‫‪FATH44‬‬ ‫‪102‬‬
‫‪24‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪GPT‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪IDSC‬‬ ‫غیرفعال‬
‫فعال‬ ‫‪-‬‬
‫مارون‬ ‫‪-‬‬
‫مناطق مرکزی‬ ‫نفت‬ ‫دریایی‬ ‫تاسیسات‬
‫حفاری ایران‬ ‫ملی‬ ‫‪1‬‬
‫‪FATH45‬‬ ‫‪103‬‬
‫‪25‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪NAFTKAV‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪DANA‬‬ ‫غیرفعال‬
‫فعال‬ ‫‪-‬‬
‫گچساران‬ ‫مناطق نفت‪-‬خیز جنوب‬ ‫دریایی‬ ‫تاسیسات‬
‫حفاری ایران‬ ‫ملی‬ ‫‪2‬‬
‫‪FATH46‬‬ ‫‪104‬‬
‫‪26‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪MAPNA‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪PTS‬‬ ‫غیرفعال‬
‫فعال‬ ‫‪-‬‬
‫آغاجاری‬ ‫مناطق نفت‪-‬خیز جنوب‬ ‫دریایی‬ ‫تاسیسات‬
‫حفاری ایران‬ ‫ملی‬ ‫‪3‬‬
‫‪FATH47‬‬ ‫‪105‬‬
‫‪27‬‬
‫درصد سهم بازار ناوگان حفاری خشکی‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪SABA‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪SEPANTA‬‬
‫غیرفعال‬
‫فعال‬ ‫‪-‬‬
‫دارخوین‬ ‫‪-‬‬
‫اروندان‬ ‫دریایی‬ ‫تاسیسات‬
‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪4‬‬
‫‪FATH48‬‬ ‫‪106‬‬
‫‪28‬‬
‫‪NDC‬‬
‫‪0‬‬
‫‪1‬‬
‫‪2‬‬
‫‪1‬‬
‫‪CNPC‬‬
‫‪SEPEHR‬‬
‫غیرفعال‬
‫فعال‬ ‫‪-‬‬
‫یاران‬ ‫مهندسی و ‪-‬توسعه نفت‬ ‫دریایی‬ ‫تاسیسات‬
‫حفاری ایران‬ ‫ملی‬ ‫‪5‬‬
‫‪FATH49‬‬ ‫‪107‬‬
‫‪29‬‬
‫‪PEDEX‬‬
‫‪8%‬‬ ‫‪5%‬‬
‫‪TADBIR‬‬
‫‪MAPNA‬‬
‫‪PTS‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪OIEC‬‬ ‫فعال‬ ‫جنوبی‬ ‫یاران‬
‫مارون‬ ‫نفت‬
‫توسعهجنوب‬ ‫مهندسی و‬
‫نفت خیز‬ ‫مناطق‬ ‫حفاریکاوایران‬
‫ملی نفت‬ ‫‪101‬‬
‫‪FATH50‬‬ ‫‪108‬‬
‫‪30‬‬
‫‪4%‬‬ ‫‪2%‬‬
‫‪GPT‬‬ ‫‪2%‬‬
‫‪SABA‬‬
‫فعال‬ ‫جنوبی‬
‫آزادگانسلیمان‬
‫مسجد‬ ‫نفت‬
‫توسعهجنوب‬ ‫مهندسی و‬
‫نفت خیز‬ ‫مناطق‬ ‫حفاریکاوایران‬
‫ملی نفت‬ ‫‪102‬‬
‫‪FATH51‬‬ ‫‪109‬‬
‫‪31‬‬
‫‪4%‬‬ ‫‪GPT‬‬ ‫‪DANA‬‬ ‫‪NAFTKAV‬‬ ‫‪IDSC TADBIR PEDEX‬‬ ‫‪NDC‬‬ ‫‪NIDC‬‬
‫‪2%‬‬
‫فعال‬ ‫جنوبی‬ ‫یاران‬
‫کارون‬ ‫نفت‬ ‫توسعه‬ ‫و‬ ‫مهندسی‬
‫مناطق نفت خیز جنوب‬ ‫کاو‬ ‫نفت‬
‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪103‬‬
‫‪FATH52‬‬ ‫‪110‬‬
‫‪32‬‬
‫‪NIDC‬‬ ‫‪Other‬‬ ‫‪SEPANTA‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪70‬‬
‫فعال‬ ‫آذر‬ ‫آذرجنوب‬
‫سروکخیز‬ ‫پرشیا‬ ‫حفاری‬ ‫‪111‬‬
‫‪1%‬‬
‫‪22%‬‬
‫‪DANA‬‬
‫‪SEPEHR‬‬
‫‪1%‬‬
‫مارون‬ ‫مناطق نفت‬ ‫ایران‬ ‫حفاری‬ ‫ملی‬ ‫‪Persia‬‬
‫‪FATH531‬‬ ‫‪33‬‬
‫‪IOEC‬‬ ‫‪CNPC‬‬ ‫‪OIEC SEPEHR SEPANTA SABA‬‬ ‫‪PTS‬‬
‫‪64%‬‬
‫‪MAPNA‬‬
‫‪3%‬‬ ‫‪OIEC‬‬
‫فعال‬ ‫اهواز‬
‫دارخوین‬ ‫ایران (جنوب‬
‫‪)EPD‬‬ ‫نفت خیز‬ ‫مناطق‬
‫حفاری‬ ‫ملی‬ ‫دکل صبا‬
‫ایران‬ ‫تامین‬
‫حفاری‬ ‫ملی‬ ‫‪Saba‬‬ ‫‪201‬‬
‫‪FATH54‬‬ ‫‪112‬‬
‫‪34‬‬
‫‪1%‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪NAFTKAV‬‬ ‫‪IDSC‬‬
‫‪3%‬‬ ‫‪3%‬‬
‫‪CNPC‬‬
‫‪0%‬‬ ‫فعال‬ ‫اهواز‬
‫پرنج‬ ‫مناطق نفت خیز جنوب‬ ‫دکل صبا‬
‫ایران‬ ‫تامین‬
‫حفاری‬ ‫ملی‬ ‫‪Saba‬‬ ‫‪202‬‬
‫‪FATH55‬‬ ‫‪113‬‬
‫‪35‬‬
‫‪IOEC‬‬
‫‪0%‬‬
‫فعال‬ ‫جنوبی‬ ‫یاران‬
‫یاران‬ ‫مهندسی و توسعه نفت‬ ‫حفاری کیش‬
‫ایران‬ ‫پویا سپهر‬
‫ملی‬ ‫‪SEP.1‬‬
‫‪FATH56‬‬ ‫‪114‬‬
‫‪36‬‬
‫‪NAFTKAV‬‬ ‫‪IDSC‬‬ ‫‪GPT‬‬ ‫‪TADBIR‬‬ ‫‪IOEC PEDEX‬‬ ‫‪NDC‬‬ ‫‪NIDC‬‬ ‫فعال‬ ‫خوزستان‬ ‫شهدای‬
‫دهلران‬ ‫مناطقاکتشاف‬
‫مرکزی‬ ‫مدیریت‬
‫نفت‬ ‫حفاری ‪P‬ایران‬
‫ملی ‪T S‬‬ ‫‪PTS.16‬‬
‫‪FATH57‬‬ ‫‪115‬‬
‫‪37‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪70‬‬ ‫فعال‬ ‫چارک‬ ‫بندر‬
‫مارون‬ ‫اکتشاف‬
‫جنوب‬ ‫مدیریت‬
‫نفت خیز‬ ‫مناطق‬ ‫حفاری ‪P‬ایران‬
‫ملی ‪T S‬‬ ‫‪PTS.18‬‬
‫‪FATH58‬‬ ‫‪116‬‬
‫‪38‬‬
‫‪OIEC‬‬ ‫‪SEPEHR‬‬ ‫‪CNPC‬‬ ‫‪SEPANTA‬‬ ‫‪SABA‬‬ ‫‪PTS‬‬ ‫‪MAPNA DANA‬‬
‫فعال کار‬
‫آماده به‬ ‫‪-‬‬
‫مارون‬ ‫مناطق نفت‪-‬خیز جنوب‬ ‫‪C NP‬‬
‫ایران‬ ‫ملی ‪C‬‬
‫حفاری‬ ‫‪GWDC.16‬‬
‫‪FATH59‬‬ ‫‪117‬‬
‫‪39‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫فعال کار‬
‫آماده به‬ ‫‪-‬‬
‫آذر‬ ‫ملی حفاری ‪-‬‬
‫ایران (‪)EPD‬‬ ‫‪C NP‬‬
‫ایران‬ ‫ملی ‪C‬‬
‫حفاری‬ ‫‪GWDC.18‬‬
‫‪FATH60‬‬ ‫‪118‬‬
‫‪40‬‬
‫فعال‬ ‫کیش‬ ‫مهندسی و توسعه نفت‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH61‬‬ ‫‪41‬‬
‫درصد سهم بازار ناوگان حفاری خشکی‬
‫‪25‬‬ ‫‪24‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬ ‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫فعال‬ ‫منصوری‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫مناطق نفت خیز جنوب‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪FATH62‬‬ ‫‪42‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬ ‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫فعال‬ ‫زلوی‬ ‫مناطق نفت خیز جنوب‬ ‫ملی حفاری ایران‬ ‫‪43‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪FATH63‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬ ‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬ ‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬ ‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬ ‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬ ‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬ ‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
1395 ‫ مرداد و شهریور‬- ‫ شماره ششم و هفتم‬،‫سال دوم‬ 1395 ‫ مرداد و شهریور‬- ‫ شماره ششم و هفتم‬،‫سال دوم‬

‫ سال آینده‬5 ‫میزان تقاضای پیش‌بینی شده خدمات فنی حفاری ایران در‬
‫دریا‬ ‫خشکی‬
‫ هزار متر‬800 ‫ میلیون و‬3 # Rig name Owner Client Situation
‫◄ ◄بازرسی فنی‬
‫ هزار متر‬800 ‫ میلیون و‬3 1 Aban 6 Aban Offshore IOOC Active
2 Aban8 Aban Offshore POGC Active
‫ هزار متر‬800 ‫ میلیون و‬3 ‫ هزار متر‬800 ‫ میلیون و‬3 3 CPOE9 CNPC/PGFK POGC Active
‫◄واحد نمودارگیری‬ ◄ ‫◄ ◄کنترل ذرات جامد و‬ 4 CPOE10 CNPC/PGFK POGC Active
‫ هزار متر‬800 ‫ میلیون و‬3 ‫از گل‬ ‫ هزار متر‬800 ‫ میلیون و‬3 ‫مدیریت پسماند‬
5 CPOE15 CNPC/PGFK POGC Active
6 Sina 1 PGFK POGC Active
7 Paradise 400 PGFK POGC Active
8 Seaboss PGFK POGC Active
10 Sahar 1 NDC/PGFK POGC Active
11 Sahar 2 NDC IOOC Active
12 COSL craft COSL/DANA POGC Active
‫ عملیات‬1450 13 COSL force COSL/DANA - Inactive
‫ متر‬500 ‫ هزار و‬29 ‫◄ ◄نمودارگیری تولیدی‬
‫◄ ◄مشبک کاری‬ ‫ عملیات‬150
14 Karoon 1 Dana - Inactive
‫ متر‬600 ‫ هزار و‬16 15 COSL strike COSL/GPT POGC Active
‫ عملیات‬2500
‫◄ ◄فولست نمودارگیری‬ 16 oriental 1 GPT - Inactive
‫ عملیات‬370
‫◄ ◄ لولهمغزیسیار‬ ‫ عملیات‬500 17 Modarres NIDC IOOC Active
‫ عملیات‬2000 18 slant NIDC IOOC Active
‫ عملیات‬5800
VDL ‫ و‬CBL ‫◄ ◄الگ های‬ 19 NOAH Arc NIDC POGC Active
‫ متر‬500 ‫ هزار و‬51 ‫ عملیات‬1000
‫◄ ◄مغزه گیری‬ 20 Rajaie NIDC POGC Active
‫ هزار متر‬15
‫ عملیات‬1200
21 Deep driller 2 sinvest/NIDC POGC Active
‫ و سایر الگ های مشابه‬XPT◄ ◄ 22 Deep driller 4 sinvest IOOC Active
‫ پکیج‬1000 ‫ عملیات‬230
‫◄ ◄سیم رانی‬ 23 Deep driller 6 sinvest/POSCO - Inactive
‫ پکیج‬50
‫ عملیات‬2000 24 Passargad 200 PEDC - Inactive
‫ تجمعی‬FMI ‫ و‬CMR◄ ◄ 25 Pasargad 100 PEDC - Inactive
‫ عملیات‬320 -
‫◄ ◄مانده یابی‬ 26 Alvand NIOC IOOC Active
‫ عملیات‬220
Run 360 27 Iran Amirkabir NIOC/Kepco Kepco Active
WSP ‫◄ ◄لرزه نگاری‬
‫ پکیج‬227 - 28 Alborz NIOC/NIDC - Inactive
-
‫◄کنترل ذرات ماسه‬ ◄ 29 MD-1 MAPNA IOOC Active
‫ هزار متر‬600
30 Forsight driller 5 Forsight driller - Inactive
‫ عملیات‬5500 ‫◄ ◄حفاری جهت دار‬ 31 Forsight driller 3 Forsight driller - Inactive
‫ هزار متر‬400
‫ عملیات‬280 RTTS◄ ◄ 32 Forsight driller 9 Forsight drilling - Inactive
‫ عملیات‬440 33 DCI1 DCI POGC Active
‫ عملیات‬230
‫ عملیات‬217
whipstock ‫◄ ◄عملیات‬ 34 DCI2 DCI Oli layer Inactive
‫ عملیات‬135 ‫◄ ◄چاه آزمایی‬ 35 Sagadrill 2 japan Drilling - Inactive
‫ هزار متر‬500 ‫ میلیون و‬4 36 Snubbing unit Ocean oilfields IOOC Active
‫ هزار متر‬350 LWD ‫ و‬MWD ‫◄ ◄مجموع‬ 37 Shengli 10 Shengli Offshore IOOC Active
‫تهییه و تدوین توسط کارگروه بازار مرکز مطالعات صنعت حفاری ارائه شده در سومین کنگره ملی صنعت حفاری ایران و اولین کنفرانس تخصصی خدمات حفاری‬

27 26
Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is
a drilling information media that provide and a drilling information media that provide and
publish last information which is unique and publish last information which is unique and
www.irandrillinfo.com www.irandrillinfo.com
update in Iran’s drilling industry in marketing update in Iran’s drilling industry in marketing
and technical fields through three media tools: and technical fields through three media tools:
Iran drilling info is a unique, reliable website Iran drilling info is a unique, reliable website
in Iranian drilling and well completion in Iranian drilling and well completion
industry and also is a source of breaking industry and also is a source of breaking
news for the iran’s oil and gas industry ,in news for the iran’s oil and gas industry ,in
particular about drilling and well completion. particular about drilling and well completion.
Irandrillinfo reports via text alike on the Irandrillinfo reports via text alike on the
latest news affecting and shaping the iran latest news affecting and shaping the iran
 ‫اسفند ‪ -1395‬مرکز همایش‌های بین‌المللی صدا و سیمای جمهوری اسالمی ایران‬
‫‪IRIB Int`l Conference Center - Tehran - Iran‬‬
‫‪February 2017‬‬

‫عناوین کارگروه های تخصصی‬

‫اقتصاد و مدیریت‬ ‫فنی و مهندسی‬
‫تامین مالی ‪ ،‬سرمایه‌گذاری‪ ،‬بیمه و مدیریت ریسک‬ ‫مهندسی و عملیات حفاری‬
‫زنجیره ساخت و تامین کاال و تجهیزات‬ ‫دکلداری‬
‫اقتصاد و بازار‬ ‫فراساحل‬
‫منابع انسانی و مدیریت دانش‬ ‫تولید‪ ،‬تکمیل و تعمیر چاه‬
‫حقوقی و قراردادی‬ ‫کنترل فوران چاه‬
‫مدیریت پروژه‬ ‫خدمات فنی حفاری‬
‫تکنولوژی و فناوری‌های نوین‬ ‫سیاالت حفاری‬
‫سنجش ‪ ،‬ارزیابی فنی و اطالع رسانی‬ ‫سالمت‪،‬ایمنی ‪ ،‬محیط زیست و کنترل کیفیت‬
‫هزینه هر متر مربع مازاد بر ‪ 12‬متر‬ ‫هزینه ثبت نام حقوقی بعد از ‪ 31‬شهریور‬ ‫هزینه ثبت نام حقوقی قبل از ‪ 31‬شهریور‬

‫‪ 500‬هزار تومان‬ ‫‪ 17‬میلیون تومان‬ ‫‪ 15‬میلیون تومان‬

‫ثبت نام حقیقی‬
‫ثبت نام از تاریخ ‪95 /7/1‬‬ ‫ثبت نام تا تاریخ ‪95 /7/31‬‬ ‫نوع ثبت نام‬
‫‪ 600‬هزارتومان‬ ‫‪ 500‬هزارتومان‬ ‫آزاد‬

‫ثب‬
‫نام‬

‫ت‬
‫حقیقی‬ ‫‪ 500‬هزارتومان‬ ‫دانشجویانواعضایهیئتعلمی‬
‫‪ 400‬هزارتومان‬
‫‪ 150‬هزارتومان‬ ‫پذیرشمقالهبهصورتغیرحضوری‬

‫رایگان‬ ‫پذیرشمقاله بهصورتسخنرانی‪-‬ارائهدهندهمقاله‬

‫‪ 250‬هزارتومان‬ ‫حضورنویسندهمسئولمقالهپذیرفتهشدهدرکنگره‬

‫مدیران‪،‬کارشناســان و عالقه‌منــدان جهــت ارســال مقــاالت و یــا حضــور در چهارمیــن کنگــره صنعــت حفــاری ایــران‬
‫بــه وبســایت کنفرانــس بــه آدرس ‪ www.irandrilling.com‬مراجعــه و در بخــش ســامانه کاربــران ثبــت نــام نمایند‪.‬‬

‫ثبت نام حقوقی‬

‫همزمــان بــا برگــزاری کنگــره‪ ،‬نمایشــگاه تخصصــی بــا متــراژ بیــش از ‪ 1000‬متــر مربــع برپــا خواهــد شــد کــه شــرکت‌های عالقــه منــد بــه حضــور در نمایشــگاه جانبــی مــی تواننــد‬
‫بــا مراجعــه بــه وبســایت اطــاع رســانی کنگــره‪ ،‬فــرم مربــوط بــه ثبــت نــام نمایشــگاه را تکمیــل نمــوده و بــه دبیرخانــه دائمــی کنگــره ارســال نماینــد ‪.‬‬

‫تسهیالت ارائه شده در نمایشگاه شامل موارد ذیل می باشد ‪:‬‬

‫اختصاص ‪ 12‬متر مربع فضای نمایشگاهی‬
‫غرفه بندي استاندارد‪ :‬پانل اطراف‪ ،‬دو صندلي و‌يك عدد ميز‪‌،‬نور پردازي و كتيبه سردر نام شركت‬
‫اختصاص یک صفحه گزارش فعالیت ها و سوابق شرکت در نشریه صنعت حفاری‬
‫اهدای تندیس و لوح تقدیر به مدیر عامل شرکت‬
‫ثبت نام رایگان ‪ 5‬نفر جهت حضور در کنگره و نمایشگاه‬
‫تخفیف ‪ % 50‬برای ثبت نام ‪ 2‬نفر در کارگاه های آموزشی‬
‫تخفیف ‪ % 50‬ثبت نام ‪ 2‬نفر جهت حضور در غرفه نمایشگاه‬
‫آدرس‪ :‬تهران‪ ،‬بلوار آفریقا‪ ،‬خیابان ناهید شرقی‪ ،‬پالک ‪ ،2‬واحد ‪ 2‬تلفن‪021-22039088 ، 22050129 ، 22059528 :‬‬ ‫درج لوگوی شرکت‌های مشارکت‌کننده همراه با لینک وبسایت شرکت در وب سایت اختصاصی کنگره‬
‫پرونده؛ ‪E & P‬‬
‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬
‫پرونده؛ ‪E & P‬‬
‫قطــب و تكنولــوژي زيردريايي شــناخته‬
‫شــده‌اند‪ ».‬البتــه نبايــد از نظــر دور‬
‫داشــت كــه فعاليت‌هــاي اكتشــاف‬
‫و توليــد تنهــا بخشــي از فعاليــت‬
‫شــركت‌هاي نفتــي بين‌المللــي اســت‬
‫و ايــن شــركت‌ها مديريــت زنجيــره‬
‫گســترده‌تري را از انرژي‌هــاي‬
‫تجديدپذيــر گرفتــه تــا توزيــع ســوخت‪،‬‬
‫برعهــده دارنــد‪.‬‬
‫بــا ايــن توصيــف‪ ،‬شــركت ملــي‬
‫نفــت ايــران تاكنــون شــركتي درون‌نگــر‬
‫بــوده كــه بــراي رفــع نيازهــاي خــود‬
‫در مقاطــع مختلــف زمانــي‪ ،‬بــر اســاس‬
‫محدوديت‌هــا يــا گشــايش‌هاي‬
‫سياســي‪ ،‬بــا «پيمانــكاران مهندســي‪،‬‬
‫تاميــن و ســاخت»‪« ،‬شــركت‌هاي‬
‫بين‌المللــي» و «شــركت‌هاي خدمــات‬
‫نفتــي» داخلــي يــا خارجــي همــكاري‬
‫كــرده اســت‪ .‬شــركت ملــي نفــت در‬
‫سياســت‌هاي جديــد خــود بــا نگاهــي‬
‫برون‌نگــر به‌دنبــال نوعــي از قراردادهــا‬
‫رفتــه اســت كــه بتوانــد بــا ايجــاد‬
‫«مشــاركت اجبــاري» بيــن شــركت‌هاي‬
‫بين‌المللــي و پيمانــكاران داخلــي‪،‬‬
‫زمينــه را بــراي رشــد پيمانــكاران‬
‫داخلــي و در عيــن حــال انتقــال دانــش‬
‫و تكنولــوژي فراهــم كــرده و از ايــن‬
‫رهگــذر آنهــا را بــراي فعاليت‌هــاي‬
‫بين‌المللــي آماده‌تــر ســازد‪.‬‬
‫(روســيه)‪ .‬برخــي از شــركت‌هاي‬
‫مالك‌هاي ارزيابي شركت‌هاي‬
‫‪E&P‬‬
‫از اوايــل آذر مــاه ‪ 1394‬كــه شــيوه‌نامه‬
‫تعييــن صالحيــت شــركت‌هاي‬
‫اكتشــاف و توليــد ابــاغ شــد‪ ،‬تــا‬
‫روز اعــام فراخــوان عمومــي بــراي‬
‫ارائــه مــدارك از طــرف شــركت‌ها در‬
‫اواخــر ارديبهشــت مــاه ‪ ،1395‬حــدود‬
‫شــش مــاه زمــان صــرف شــد تــا‬
‫معاونــت امــور مهندســي وزارت نفــت‬
‫شــيوه ارزيابــي و شــاخص‌هاي الزم‬
‫را در قالــب ســه پرســش‌نامه تهيــه‬
‫و تنظيــم كنــد‪ .‬پــس از آن شــركت‌ها‬
‫يــك هفتــه كاري فرصــت يافتنــد تــا‬
‫پرســش‌نامه‌ها را تكميــل كننــد‪.‬‬
‫بديــن ترتيــب ‪ 49‬شــركت فعــال در‬
‫صنعــت نفــت و گاز كشــور مــدارك‬
‫خــود را بــراي معاونــت امــور مهندســي‬
‫وزارت نفــت ارســال كردنــد كــه در ايــن‬
‫ميــان‪ 12 ،‬شــركت نامرتبــط بودنــد و‬
‫در چرخــه ارزيابــي قــرار نگرفتنــد‪.‬‬
‫بــراي تهيــه مــدل ســنجش‬
‫صالحيــت شــركت‌هاي ‪ E&P‬ايرانــي‪،‬‬
‫از مــدل فراينــدي ‪ E&P‬ســازمان‬
‫‪ ENERGISTICS‬اســتفاده شــده‬
‫‪35‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫درصورتاستفادهازسرویس‬
‫مته‪،‬خریدیکپارچهمته‌های‬
‫حفاریموردنیازیکیاچند‬
‫سالکارفرمایانوصرف‬
‫هزینه‌هایهنگفتبه‌صورت‬
‫یک‌جا‪،‬جایخودرابهصرف‬
‫هزینهاجارهموردیمته‪،‬در‬
‫قبالارائهخدماتخواهدداد‪.‬‬
‫از ســه چهــارم ذخايــر نفــت و گاز و‬
‫بيــش از يــك ســوم موجــودي و توليــد‬
‫را در اختيــار دارنــد‪ .‬ســاختار‪ ،‬عملكــرد‬
‫و نقــش هــر كــدام از آنهــا به‌شــدت‬
‫بــه اقتصــاد و سيســتم سياســي‪،‬‬
‫اهــداف اســتراتژيك‪ ،‬شــالوده مخــازن‪،‬‬
‫درجــه خصوصي‌ســازي و ســاير‬
‫عوامــل بســتگي دارد‪ .‬شــركت‌هاي‬
‫ملــي (‪ )NOC‬محدوديت‌هــاي‬
‫بيشــتري را نســبت بــه شــركت‌هاي‬
‫عمومــي و بين‌المللــي دارنــد و‬
‫معمــوال منابــع خــود را بــا كمــك‬
‫خدمات‌رســاني‬ ‫شــركت‌هاي‬
‫(‪ )Service Companies‬توســعه‬
‫مي‌دهنــد و فعاليت‌هــاي شــراكتي‬
‫(‪ )JV‬كمتــري انجــام مي‌دهنــد مثــل‬
‫ســعودي آرامكــو (عربســتان ســعودي)‪،‬‬
‫پمكــس (مكزيــك) و گازپــروم‬
‫ملــي مثــل شــركت ملــي نفــت‬
‫نيجريــه‪ ،‬شــركت ملــي نفــت قزافســتان‬
‫(‪ ،)KazMunaiGas‬پترونــاس مالزي‬
‫و شــركت ملــي نفــت و گاز چيــن بــا‬
‫شــركت‌هاي بين‌المللــي (‪)IOC‬‬
‫همــكاري و فعاليــت بيشــتري دارنــد‪.‬‬
‫ســاختار شــركت‌هاي تحــت‬
‫حمايــت دولــت (‪ )GSE‬متفــاوت‬
‫اســت و معمــوال اهــداف تجــاري و‬
‫سياســي را دنبــال مي‌كننــد‪ .‬ايــن‬
‫شــركت‌ها معمــوال به‌دنبــال تاميــن‬
‫بودجــه ســرمايه‌گذاري هســتند و از‬
‫ســاختاري برخوردارنــد كــه بــه آنهــا‬
‫اجــازه مي‌دهــد بــه بــازار ســرمايه‬
‫دسترســي داشــته باشــند‪ .‬برخــي از‬
‫ايــن شــركت‌ها بــه قصــد مديريــت‬
‫و كنتــرل توســعه منابــع كشورشــان‬
‫تاســيس شــده‌اند و برخــي ديگــر‬
‫مثــل شــركت هنــدي ‪،ONGC‬‬
‫شــركت نــروژي اســتات اويــل و‬
‫شــركت چينــي پتــرو چاينــا‪ ،‬به‌دنبــال‬
‫پيشــرفت بين‌المللــي هســتند‪ .‬بــراي‬
‫مثــال شــركت پتروبــراس در زمينــه‬
‫حفــاري آب‌هــاي عميــق و اســتات‬
‫اويــل در زمينــه حفــاري فراســاحلي‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
‫(‪ )NOC‬قــرار دارنــد كــه كامــا تحــت‬
‫مالكيــت دولــت هســتند و اطالعــات‬
‫مالــي آنهــا در زمينــه توليــد‪ ،‬مخــازن‪،‬‬
‫ســودآوري و ‪ ...‬در اختيــار عمــوم قــرار‬
‫نمي‌گيــرد‪ .‬طــي چنــد دهــه اخيــر نــوع‬
‫ديگــري از شــركت‌ها اضافــه شــده‌اند‬
‫كــه بــه نــام شــركت‌هاي تحــت‬
‫حمايــت دولــت (‪ )GSE‬شــناخته‬
‫مي‌شــوند و بخــش تحــت مالكيــت‬
‫عمومــي ايــن شــركت‌ها گزارش‌هــاي‬
‫مربــوط بــه توليــد و گزارش‌هــاي‬
‫مالــي را ســاالنه منتشــر مي‌كننــد‪.‬‬
‫‪ Eni‬از ايتاليــا‪ Petrobras ،‬از برزيل‪،‬‬
‫‪ Statoil‬از نــروژ و ‪ PetroChina‬از‬
‫چيــن نمونه‌هايــي از ايــن شــركت‌ها‬
‫هســتند‪.‬‬
‫شــناخته مي‌شــوند كــه ‪ %100‬ســهام‬
‫شــركت‌هاي ‪ NOC‬بــر اقتصــاد‬
‫انــرژي جهانــي تســلط دارنــد و بيــش‬
‫در مقابــل آنهــا شــركت‌هاي ملــي‬
‫‪ 50‬درصــدي در كميتــه‪ ،‬ســهم اندكــي‬
‫از ريســك پروژه‌هــا را نيــز بــه عهــده‬
‫مي‌گيــرد‪ .‬بخشــي از انتقادهــاي‬
‫مطــرح دربــاره قراردادهــاي جديــد‬
‫نفتــي (‪ )IPC‬از هميــن بعــد حاكميتــي‬
‫ناشــي مي‌شــود‪.‬‬
‫نفــت نيــز بــا واگــذاري پروژه‌هــاي‬
‫انواع شركت‌هاي ‪E&P‬‬
‫به‌طــور كلــي «شــركت‌هاي نفتــي‬
‫بين‌المللــي‪ ،‬تركيبــي از مالكيــت‬
‫عمومــي و خصوصــي هســتند و‬
‫روندهــاي تاريخــي‪ ،‬سياس ـت‌هاي ملــي‬
‫و اهــداف اســتراتژيك كشــورها را نشــان‬
‫مي‌دهنــد‪ .‬شــركت‌هاي نفتــي بــزرگ‬
‫چندمليتــي معمــوال به‌عنــوان ‪IOC‬‬
‫آنهــا در بــازار بــورس مبادلــه مي‌شــود‪.‬‬
‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬
‫پرونده؛ ‪E & P‬‬
‫مهدي علي اقدم‪ -‬فرناز صابري‬
‫شرکت گلوبال پتروتک‬
‫بــا پذيــرش ريســك‪ ،‬تاميــن مالــي و‬ ‫بــا چنيــن رويكــردي از نظــر اصــول‬ ‫اكتشــاف و توليــد شــوند‪.‬‬ ‫شــكل‌گيري «كميتــه بازنگــري‬
‫نظــارت بــر اجــراي پروژه‌هــا‪ ،‬اكتشــاف‪،‬‬ ‫تشــكيل شــركت‌هاي اكتشــاف قــراردادي مواجــه مي‌شــوند‪.‬‬ ‫قراردادهــاي نفتــي» در مهــر مــاه ســال‬
‫توليــد و فــروش نفــت ايــران را برعهــده‬ ‫و توليــد (‪ ،)E&P‬بــا معرفــي ‪ E&P‬ايراني‬ ‫‪ 92‬آغــازي بــود بــر رويكــرد جديــد‬
‫داشــته و نقــش يــك شــركت ‪E&P‬‬ ‫شــركت‌هاي صاحب‌صالحيــت در‬ ‫وزارت نفــت در نحــوه مديريــت بخــش‬
‫در يــك تعريــف ســاده شــركت‌‬
‫را بــازي كــرده اســت‪ .‬بنابرايــن عــاوه‬ ‫ـده‬‫ايــن زمينــه‪ ،‬وارد مرحلــه تــازه‌اي شـ‬ ‫باالدســتي صنعــت نفــت و گاز ايــران؛‬
‫‪ E&P‬بــه شــركت‌هايي اطــاق‬
‫بــر پيمانــكاران داخلــي‪ ،‬شــركت ملــي‬ ‫ـت‬ ‫ـ‬ ‫اســت‪ .‬پيمانكارانــي كــه تاكنــون تح‬ ‫رويكــردي كــه بــا تدويــن قراردادهــاي‬
‫مي‌گــردد كــه در بخــش باالدســتي‬
‫عمومــي‬ ‫عناوينــي چــون پيمانــكار‬ ‫جديــد نفــت (‪ )IPC‬و تعييــن‬
‫صنعــت نفــت و گاز بــا پذيــرش مبنــاي‬
‫اكتشــاف و توليــد بــه شــركت‌هاي‬ ‫ـن‬‫ـ‬ ‫تامي‬ ‫ـي‪،‬‬ ‫(‪ )GC‬يــا پيمانــكار مهندسـ‬ ‫چارچــوب نحــوه واگــذاري پروژه‌هــاي‬
‫«ريســك‪ -‬پــاداش» بــه اكتشــاف‪،‬‬
‫‪ E&P‬خــود در وضعيــت جديــدي‬ ‫و‬ ‫مياديــن‬ ‫و ســاخت (‪ ،)EPC‬توســعه‬ ‫باالدســتي‪ ،‬صنعــت نفــت را در معــرض‬
‫توليــد و فــروش نفــت اقــدام مي‌كننــد‪.‬‬
‫قــرار مي‌گيــرد‪.‬‬ ‫باالدســتي‬ ‫اجــراي پروژه‌هــاي بخــش‬ ‫دگرديســي قــرار داد‪.‬‬
‫شــركت‌هاي ‪ E&P‬بــراي دســتيابي‬
‫به‌نوعــي مي‌تــوان گفــت كــه‬ ‫ـتند‪،‬‬‫ـ‬ ‫داش‬ ‫ـده‬ ‫صنعــت نفــت و گاز را برعهـ‬ ‫يكــي از آثــار تبعــي ايــن قراردادهــا‪،‬‬
‫بــه اهــداف خــود بســياري از پيمانكاران‬
‫شــركت ملــي نفــت در قراردادهــاي‬ ‫‌هايي‬ ‫ت‬ ‫شــرك‬ ‫اكنــون در رديــف‬ ‫تغييــر در نظــام بنــگاه‌داري اقتصــادي‬
‫مهندســي‪ ،‬تاميــن و ســاخت (‪ )EPC‬و‬
‫قبلــي از جملــه در بيــع متقابــل‬ ‫بــر‬ ‫مبتنــي‬ ‫كــه‬ ‫قــرار مي‌گيرنــد‬ ‫صنعــت باالدســتي اســت‪ .‬چنانكــه‬
‫شــركت‌هاي خدمــات حفــاري (‪)OSC‬‬
‫به‌عنــوان «پيمانــكار اصلــي» مطــرح‬ ‫كليــه‬ ‫در‬ ‫پــاداش»‪،‬‬ ‫«ريســك‪-‬‬ ‫اصــول‬ ‫تشــكيل شــركت‌هاي ‪ E&P‬شــرط‬
‫را بــه خدمــت مي‌گيرنــد‪ .‬آنهــا از ايــن‬
‫مي‌شــد امــا در قراردادهــاي جديــد‪،‬‬ ‫ـور‬‫ـ‬ ‫حض‬ ‫ـد‬‫ـ‬ ‫تولي‬ ‫ـا‬
‫ـ‬ ‫ت‬ ‫ـاف‬
‫ـ‬ ‫اكتش‬ ‫ـاي‬‫ـ‬ ‫فراينده‬ ‫الزم بــراي پيمانــكاران ايرانــي اســت‬
‫طريــق داده‌هــاي فنــي بســياري را‬
‫در قالــب ايجــاد يــك كميتــه مديريــت‬
‫خواهنــد داشــت‪ .‬چنيــن تغييــري جمــع‌آوري و تحليــل مي‌كننــد‪.‬‬ ‫تــا بتواننــد در شــراكت (‪ )JV‬بــا‬
‫مشــترك‪ ،‬به‌عنــوان يــك «ناظــر‬ ‫بــراي پيمانــكاران ايرانــي بســيار بديــع‬ ‫شــركت‌هاي نفتــي بين‌المللــي‬
‫بــا ايــن تعريــف‪ ،‬شــركت ملــي نفــت‬
‫فنــي» مطــرح مي‌شــود كــه بــا ســهم‬
‫اســت‪ .‬ايــن اوليــن بــار اســت كــه آنهــا ايــران تنهــا شــركتي اســت كــه تاكنون‬ ‫(‪ )IOC‬وارد عرصــه يكپارچــه امــور‬
‫‪34‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬ ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬

‫پرونده؛ ‪E & P‬‬ ‫پرونده؛ ‪E & P‬‬

‫دانــا انــرژی‪ ،‬گــروه مپنــا (شــرکت نفــت‬
‫جدول مشخصات و مقایسه برخی توانمندی‌های شركت‌هاي ‪ E&P‬ايراني‬ ‫و گاز مپنــا)‪ ،‬ايــدرو (شــرکت مدیریــت‬
‫طرح‌هــای صنعتــی ایــران)‪ ،‬قــرارگاه‬
‫ســازندگی خاتم‌االنبیــا و ســتاد‬
‫اجرایــی فرمــان امــام (ره) (شــرکت‬
‫توســعه نفــت و گاز پرشــیا)‪.‬‬
‫راه يافتــه امــا امتيــاز الزم را كســب‬
‫‪ E&P‬هاي خارجي‬
‫مديرعامــل شــركت ملــي نفــت‬
‫ايــران در مراســم تودیــع و معارفــه‬
‫مدیــران عامــل ســابق و جدیــد شــرکت‬
‫مهندســی و توســعه نفــت از شناســايي‬
‫‪ 34‬شــرکت بين‌المللــي حرفـه‌اي دارای‬
‫رتبــه بــاال بــراي واگــذاري مياديــن‬
‫خبــر داد‪ .‬شــايد بتــوان بــر اســاس‬
‫ســوابق همــكاري‪ ،‬نام‌آشــنا بــودن و‬
‫مذاكــرات صورت‌گرفتــه‪ ،‬برخــي از‬
‫ايــن شــركت‌ها را در جــدول زيــر و‬
‫بــر مبنــاي ســابقه فعاليتشــان مقايســه‬
‫كرد‪(.‬جــدول شــماره ‪)1‬‬
‫بــه ايــن ليســت مي‌تــوان شــركت‌هايي‬
‫چــون ‪Schelumberger، Great‬‬
‫‪wall company، Stolt Offshore،‬‬
‫‪Petro Fac، Far Eastern Group‬‬
‫و ‪ Japan Drilling Company‬را‬
‫به‌عنــوان شــركت‌هايي كــه ســابقه‬
‫فعاليــت در ايــران دارنــد‪ ،‬اضافــه كــرد‪.‬‬
‫‪ ENERGISTICS‬مــورد ســنجش‬
‫قــرار گرفــت كــه نتيجــه آن معرفــي‬
‫هشــت شــركت به‌عنــوان شــركت‌هاي‬
‫داراي صالحيــت بــراي تبديــل شــدن‬
‫بــه شــركت ‪ E&P‬اســت‪ .‬يكــي از‬
‫شــركت‌هايي كــه بــه ايــن مرحلــه‬
‫فرايندهــاي «مديريــت كســب‬
‫نكــرده بــود‪ ،‬فرصــت دو ماهــه يافــت تــا‬
‫مــدارك خــود را تكميــل كنــد‪.‬‬
‫هيدروكربنــي»‪« ،‬توســعه و مديريــت‬
‫شركت‌هاي ‪ E&P‬ايراني‬
‫قراردادهــاي ‪ IPC‬تنهــا مــدل‬
‫قــراردادي بــراي واگــذاري پروژه‌هــاي‬
‫نفتــي نيســت و مــدل ‪ EPCF‬و بيــع‬
‫متقابــل نيــز همچنــان بــه كار گرفتــه‬
‫خواهنــد شــد‪ .‬همچنيــن معــاون امــور‬
‫بين‌الملــل وزيــر نفــت گفتــه اســت‬
‫كــه شــركت‌هاي خارجــي ملــزم‬
‫بــه انتخــاب شــريك خــود از ليســت‬
‫تاييدشــده نيســتند‪.‬‬
‫بــا ايــن وجــود شــركت‌هاي‬
‫معرفي‌شــده بيــش از ديگــران شــانس‬
‫ايــن را دارنــد كــه مدلــي جديــد از‬
‫كســب و كارهــاي نفتــي را آغــاز كننــد‪.‬‬
‫ایــن شــرکت‌ها عبارتنــد از‪ :‬پتــرو‬
‫پــارس‪ ،‬مهندســی و ســاختمان صنایــع‬
‫نفــت (‪ ،)OIEC‬توســعه پتــرو ایــران‪،‬‬
‫دو شــركت نيــز به‌صــورت مشــاركتي‬ ‫اســت‪ ENERGISTICS .‬يــك‬
‫اقــدام كــرده بودنــد كــه مقــرر شــد‬ ‫ســازمان غيرانتفاعــي آمريكايــي اســت‬
‫در فرصــت دو ماهــه اقدامــات حقوقــي‬ ‫كــه در ســال ‪ 1990‬ميــادي تاســيس‬
‫الزم بــراي تاســيس شــركت مشــترك‬ ‫شــد و بــا مشــاركت و حمايــت مالــي‬
‫جديــد را انجــام دهنــد‪.‬‬ ‫بــي پــي‪ ،‬شــورون‪ ،‬توتــال و اكســون‬
‫ســپس در مرحلــه «پيش‌ارزيابــي»‪،‬‬ ‫موبيــل رويه‌هــا و اســتانداردهايي‬
‫را در صنعــت باالدســتي نفــت و گاز‬
‫دارايي‌هــاي هيدروكربنــي»‪« ،‬مديريــت‬ ‫ارائــه كــرد‪ .‬ايــن ســازمان يــك مــدل‬
‫توســعه و توليــد دارايي‌هــاي‬ ‫فراينــدي دربــاره شــركت‌هاي ‪E&P‬‬
‫را توســعه داده اســت كــه فرايندهــاي‬
‫فناوري‌هــاي باالدســتي»‪« ،‬توســعه و‬ ‫حــوزه «مديريــت و رهبــري»‪،‬‬
‫مديريــت ســرمايه انســاني»‪« ،‬مديريــت‬ ‫«خدمــات مالــي و ســتادي» و «امــور‬
‫فنــاوري اطالعــات»‪« ،‬مديريــت‬ ‫فنــي و تخصصــي» را شــامل مي‌شــود‪.‬‬
‫منابــع مالــي»‪« ،‬مديريــت ريســك»‪،‬‬ ‫معاونــت مهندســي وزارت نفــت در‬
‫«مديريــت روابــط خــارج از ســازمان»‬ ‫يــك مــدل ســه مرحلـه‌اي‪ ،‬ابتــدا تحــت‬
‫و «توســعه قابليت‌هــاي كســب و كار»‬ ‫عنــوان مرحلــه «غربالگــري»؛ «تــوان‬
‫مــورد ارزيابــي قــرار گرفــت‪ .‬در ايــن‬ ‫مالــي»‪« ،‬تــوان ســرمايه‌گذاري»‪،‬‬
‫مرحلــه ‪ 9‬شــركت از چرخــه ارزيابــي‬ ‫«تــوان مشــاركت بــا شــركت‌هاي‬
‫خــارج شــدند‪ .‬چهــار شــركت نيــز‬ ‫خارجــي»‪« ،‬تــوان منابــع انســاني‬
‫كــه بــه ايــن مرحلــه راه يافتــه بودنــد‪،‬‬ ‫مديريتــي و فنــي» و «اســتراتژي تغييــر‬
‫فرصــت دو ماهــه يافتنــد تــا اســناد‬ ‫كســب و كار بــه حــوزه اكتشــاف و‬
‫خــود را تكميــل كننــد‪.‬‬ ‫توليــد» شــركت‌ها را مــورد ارزيابــي‬
‫در مرحلــه نهايــي «ارزيابــي»‪ ،‬ســه‬ ‫قــرار داد‪ .‬در ايــن مرحلــه از ميــان ‪37‬‬
‫حــوزه «مديريــت و رهبــري»‪،‬‬ ‫شــركت‪ 20 ،‬شــركت از چرخــه ارزيابــي‬
‫«خدمــات مالــي و ســتادي» و‬ ‫خــارج شــدند‪ .‬همچنيــن در ايــن‬
‫«حــوزه فنــي‪ -‬تخصصــي» بــر‬ ‫مرحلــه دو شــركت فرصــت دو ماهــه‬
‫اســاس شــاخص‌هاي مــدل فراينــدي‬ ‫يافتنــد تــا مداركشــان را تكميــل كنند‪.‬‬

‫جدول شماره ‪1‬‬

‫‪37‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
‫‪36‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬ ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬

‫پرونده؛ ‪E & P‬‬ ‫پرونده؛ ‪E & P‬‬

‫بــه شــركت‌هاي بين‌المللــي و نحــوه‬ ‫بــا اســتفاده از روش ‪ »AHP‬در شــماره‬
‫قيمت‌گذاري‌هــا لزومــا تابــع مــوارد‬ ‫‪ 130‬مجلــه «اكتشــاف و توليــد» چــاپ‬
‫فنــي نيســت و گاهــي معامــات در‬ ‫شــده‪ ،‬نويســندگان مقالــه نتيجــه‬
‫معــادالت سياســي صــورت مي‌گيــرد‪.‬‬ ‫گرفته‌انــد‪« :‬در بيــن موانــع اصلــي بــه‬
‫در واقــع هدايــت ســرمايه‌گذاري‌ها‬ ‫ترتيــب موانــع سياســي‪ ،‬اقتصــادي‪،‬‬
‫بــه ســمت يــك كشــور يــا ايجــاد مانــع‬ ‫فرهنگــي و حقوقــي مهم‌تريــن موانــع‬
‫بــراي آن‪ ،‬قبــل از آنكــه در محاســبات‬ ‫جــذب ســرمايه‌گذاري خارجــي در‬
‫ســود و زيــان شــركت‌ها بگنجــد‪ ،‬در‬ ‫پروژه‌هــاي باالدســتي صنعــت نفــت‬
‫مبــادالت سياســي بيــن كشــورها تعريف‬ ‫اســت‪ .‬همچنيــن در بيــن موانــع فرعــي‪،‬‬
‫مي‌شــود‪ .‬رقابت‌هــاي سياســي داخلــي‬ ‫بــه ترتيــب قوانيــن تحريــم‪ ،‬گســترش‬
‫نيــز بــر ايــن وضعيــت تاثيــر مي‌گــذارد‪.‬‬ ‫بيــش از حــد بخــش دولتــي‪ ،‬عــدم‬
‫موسســه وودمكنــزي بــراي دوره‬ ‫ثبــات سياســي‪ ،‬عــدم اجمــاع داخلــي‪،‬‬
‫زمانــي ‪ 2017‬تــا ‪ 2025‬پتانســيل‬ ‫مشــكالت امنيتــي و بســته بــودن‬
‫جــذب ‪ 60‬ميليــارد دالر را از طريــق‬ ‫اقتصــاد مهم‌تريــن موانــع جــذب‬
‫قراردادهــاي ‪ IPC‬و بيــع متقابــل‬ ‫ســرمايه‌گذاري خارجــي در پروژه‌هــاي‬
‫بــراي ايــران پيش‌بينــي كــرده اســت‪.‬‬ ‫باالدســتي صنعــت نفــت هســتند‪».‬‬
‫(نمودار شماره ‪)4‬‬ ‫بــا در نظــر گرفتــن ايــن مــوارد‪،‬‬
‫مي‌تــوان گفــت كــه واگــذاري مياديــن‬
‫و ريســك‌هاي سياســي‪ ،‬حقوقــي و‬
‫فرهنگــي نيــز از فاكتورهــاي تاثيرگــذار‬
‫بــراي ورود ســرمايه‌گذاران اســت‪ .‬طبــق‬
‫اصــول قراردادهــاي ريســك‪ -‬پــاداش‪،‬‬
‫ريســك بــاال بــا پــاداش بــاال جبــران‬
‫مي‌شــو د ‪.‬‬
‫تحليل‌گــران اقتصــادي‪ -‬مالــي بــا‬
‫اســتفاده از روش‌هــاي مختلــف‪ ،‬موانــع‬
‫جــذب ســرمايه‌گذاري خارجــي در‬
‫پروژه‌هــاي باالدســتي نفــت و گاز كشــور‬
‫را بررســي كرده‌انــد‪ .‬ايــن بررســي‌ها‬
‫نشــان مي‌دهــد كــه «موانــع سياســي» و‬
‫«اقتصــادي» داليــل اصلــي بازدارنــده در‬
‫جــذب ســرمايه‌گذاري خارجــي اســت‪.‬‬
‫به‌طــور مثــال در مقالـه‌اي كــه بــا عنــوان‬
‫«شناســايي و اولويت‌بنــدي موانــع موثــر‬
‫بــر جــذب ســرمايه‌گذاري خارجــي در‬
‫پرو ‌ژه‌هــاي باالدســتي صنعــت نفــت‬
‫و آب‌هــاي عميــق دريــاي خــزر هزينــه‬ ‫بســيار پاييــن خواهــد بــود‪».‬‬
‫بااليــي دارنــد‪ .‬كمبــود ســرمايه‌هاي‬ ‫شــركت‌هاي بين‌المللــي‬
‫داخلــي به‌عنــوان عامــل اصلــي و نيــاز‬ ‫اســتراتژي‌هاي متفاوتــي بــراي حضــور‬
‫برخــي از پروژه‌هــا بــه تكنولــوژي‬ ‫در بــازار دارنــد‪ .‬برخــي انعطــاف بيشــتري‬
‫پيشــرفته در زمينه‌هــاي ‪ EOR‬و ‪IOR‬‬ ‫در ســرمايه‌گذاري دارنــد و بــا نرخ‌هــاي‬
‫و حفــاري جهــت‌دار‪ ،‬جلــب ســرمايه و‬ ‫بازگشــت ســرمايه پاييــن نيز وارد ريســك‬
‫مشــاركت شــركت‌هاي بين‌المللــي را‬ ‫مي‌شــوند امــا برخــي حاشــيه ســود‬
‫بــراي دســتيابي صنعــت نفــت ايــران بــه‬ ‫باالتــري را بــراي خــود در نظــر مي‌گيرنــد‪.‬‬
‫اهــداف برنامــه‌اي تعيين‌شــده ضــروري‬ ‫در نمــودار شــماره ‪ ،3‬بازدهــي پروژه‌هــاي‬
‫مي‌كنــد‪.‬‬ ‫جديــد در برابــر انعطــاف ســرمايه‌گذاري‬
‫بــا وجــود جذابيــت ذاتــي‬ ‫بــراي شــركت‌هاي مختلــف بررســي‬
‫ســرمايه‌گذاري در صنعــت نفــت‬ ‫شــده اســت‪.‬‬
‫ايــران‪ ،‬به‌دليــل هزينه‌هــاي پاييــن‬ ‫جذابيت سرمايه‌گذاري‬
‫توليــد و داشــتن توجيــه اقتصــادي‬ ‫بررســي‌هاي فنــي‪ ،‬از پاييــن‬
‫حتــي در قيمت‌هــاي پاييــن نفــت‪،‬‬ ‫بــودن هزينه‌هــاي توليــد نفــت در‬
‫ورود ســرمايه‌گذاران چنــدان آســان‬ ‫بيشــتر مياديــن ايــران حكايــت دارد‪،‬‬
‫نخواهــد بــود‪ .‬ارزيابــي ريســك‌هاي‬ ‫بــا ايــن وجــود برخــي حوزه‌هــا ماننــد‬
‫ســرمايه‌گذاري فقــط جنبــه فنــي نــدارد‬ ‫پروژه‌هــاي مربــوط بــه نفــت ســنگين‬
‫از جملــه پــروژه ســردار جنــگل و‬
‫گلشــن و فردوســي مقــرون بــه صرفــه‬
‫نيســتند‪« .‬همايــون فلك‌شــاهي» از‬
‫تحليل‌گــران وود مكنــزي بــه «نشــريه‬
‫صنعــت حفــاري» مي‌گويــد‪« :‬عــاوه بــر‬
‫ميدان‌هــاي ســردار جنــگل و گلشــن‬
‫و فردوســي‪ ،‬برخــي پروژه‌هــا ماننــد‬
‫چنگولــه نيــز هزينه‌هــاي بااليــي دارنــد‬
‫و بــا نــرخ پــاداش بيــن ‪ 5‬تــا ‪ 7‬دالر در‬
‫هــر بشــكه نفــت مقــرون بــه صرفــه‬
‫خواهــد بــود‪ .‬البتــه مي‌تــوان بــا اســتفاده‬
‫از روش‌هايــي ماننــد اشــتراك امكانــات‬
‫و تجهيــزات در دو پــروژه چنگولــه و‬
‫آذر‪ ،‬هزينــه پروژه‌هــا را كاهــش داد‪.‬‬
‫همچنيــن برخــي از ميدان‌هــا ماننــد آب‬
‫تيمــور هزينــه بســيار پايينــي دارنــد امــا‬
‫احتمــاال شــرايط قــراردادي در چنيــن‬
‫ميدان‌هايــي‪ ،‬ســخت و پرداخــت پــاداش‬
‫بــر اســاس ديــدگاه و دسترســي‌هاي‬ ‫هزينه پروژه‌ها‬
‫خارجي‌هاســت و مي‌توانــد دربرگيرنــده‬ ‫در حالــي كــه در داخــل كشــور‬
‫منافــع آنهــا باشــد‪.‬‬ ‫بحث‌هــا بــر ســر چرايــي و چگونگــي‬
‫در يــك نمونــه‪ ،‬موسســه وودمكنــزي‬ ‫قراردادهــاي جديــد نفتــي بيــن‬
‫هزينــه توليــد در ‪ 49‬ميــدان نفتــي و‬ ‫موافقــان و مخالفــان آن باالســت‪ ،‬مراكــز‬
‫گازي ايــران را بررســي كــرده و هزينــه‬ ‫تحقيقاتــي و شــركت‌هاي بين‌المللــي‬
‫بيشــتر پروژه‌هــا را پاييــن ارزيابــي‬ ‫نفتــي بــا بررســي‌هاي اقتصــادي‬
‫كــرده اســت‪( .‬نمــودار شــماره ‪)1‬‬ ‫به‌دنبــال ارزيابــي ســودمندي پروژه‌هــا‬
‫بــا توجــه بــه اينكــه هنــوز قراردادهــاي‬ ‫هســتند‪ .‬به‌طــور قطــع مذاكره‌كننــدگان‬
‫‪ IPC‬نهايــي نشــده و برخي شــاخص‌هاي‬ ‫داخلــي هــم بــه آمــار و اطالعــات‬
‫آن در مذاكــرات تعييــن خواهنــد شــد‪،‬‬ ‫دقيــق دسترســي دارنــد و بــا نگاهــي‬
‫موسســه وود مكنــزي بــه بررســي «ميزان‬ ‫واقع‌بينانــه بــراي دســتيابي بــه توافــق‬
‫صرفــه ناشــي از توليــد در مقيــاس بــاال»‬ ‫بــه مذاكــره و بــده بســتان خواهنــد‬
‫در مياديــن معرفي‌شــده ايــران پرداختــه‬ ‫پرداخــت امــا از آنجــا كــه دسترســي‬
‫اســت كــه نتايــج نشــان مي‌دهــد‬ ‫بــه اطالعــات دقيــق از داخــل تقريبــا‬
‫(نمــودار شــماره ‪ )2‬بــا فــرض قيمــت‬ ‫ناممكــن اســت‪ ،‬مي‌تــوان بــه برخــي از‬
‫نفــت ‪ 70‬دالري و نــرخ بازگشــت ‪15‬‬ ‫بررسـي‌هاي موسســات خارجــي اســتناد‬
‫درصــدي (‪ ،)IRR‬برخــي پروژه‌هــا‬ ‫كــرد‪ ،‬البتــه تحليل‌هــاي صورت‌گرفتــه‪،‬‬

‫نمودار شماره ‪1‬‬

‫نمودار شماره ‪3‬‬

‫نمودار شماره ‪4‬‬ ‫نمودار شماره ‪2‬‬

‫‪39‬‬ ‫‪38‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬ ‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬ ‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬ ‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬ ‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬ ‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬ ‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬ ‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬ ‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬ ‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬ ‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬ ‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬ ‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬ ‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬ ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬

‫پرونده؛ ‪E & P‬‬ ‫پرونده؛ ‪E & P‬‬

‫می‌گوید یک روزی مطالعه مخزن‬

‫و تهییه طرح توسعه توسط بخش‬
‫خصوصی در کشور تابو بود‪ ،‬اما امروزه‬
‫در حال انجام است‪ .‬واگذاری مخازن‬
‫به شرکت‌های خصوصی هم در نهایت‬
‫چنین خواهد شد‪ .‬فقط داستان به‬
‫مقاومت و کندی ما در پذیرش تفسیر‬
‫مربوط است که یکی از موانع توسعه‬
‫در کشور است‪ .‬سید صالح هندی‪،‬‬
‫مدیر اکتشاف شرکت ملی نفت ایران‬
‫در این گفت و گو به سواالت و شبهات‬
‫مربوط به قراردادهای جدید نفتی‬
‫پاسخ می دهد‪.‬‬

‫مــردم بــه او وابســته بــوده هیــچ وقــت فرصــت نکــرده به‬

‫خــودش برســد‪ .‬زمانــی کــه ایــن شــرکت بــه تغییــر نیاز‬ ‫وارد ایــران شــوند و ســهم بــازار مــا را وزارت نفتبایدنمایندگی حاکمیت‬ ‫پیمانــکاران هیــچ مســئولیتی نمی‌پذیرفتنــد‪ .‬بحــث قــراردادی نداریــم کــه نتوانیــم از آن اشــکال بگیریــم‪ .‬لذا‬
‫انتقــال تکنولــوژی در بیــع متقابــل اص ـ ً‬
‫اگــر بــه ابالغیــه ســال ‪ 92‬وزیــر‬
‫بگیرنــد‪ ،‬ولــی خودمــان حتــی نتوانیــم در‬ ‫ا دیــده نشــده بیــع متقابــل باوجــود برخــی ایــرادات‪ ،‬در زمــان خــود‬ ‫در مــورد بازنگــری قراردادهــای نفتــی‬
‫داشــته‪ ،‬از آن دور مانــده و ضمنـاً ایــن موضــوع بــا یــک‬ ‫منطقــه خاورمیانــه فعالیــت بیــن المللــی جمهوری اسالمی را داشته باشد و در‬ ‫بــود و متــن ضمیمــه در بیــع متقابــل ‪ ،‬بــه ایــن پرداخته بــرای صنعــت نفــت مفیــد بــوده اســت‪.‬‬
‫ســری مســائل و ســوءتفاهم‌های حاکمیتــی و سیاســی‬ ‫برگردیــم‪ ،‬بــه نظــر شــما چــه چیــز‬
‫ا در قوانیــن جمهــوری‬ ‫نیــز گــره خــورده اســت‪ .‬مثــ ً‬
‫مقابلشرکتنفتقدرتبگیرد؛البته‬ ‫در فضــای رقابتــی داشــته باشــیم ؟‬ ‫بــود کــه فنــاوری چیســت وآیــا خــوب اســت یــا نــه‪.‬‬
‫باعــث شــد بازنگــری توســط فــردی‬
‫البتــه بعضــی معتقدنــد تنهــا کافــی‬ ‫هیــچ برنامــه‪ ،‬الــزام و ســاختاری بــرای کنتــرل آن وجود‬
‫اســامی ایــران‪ ،‬کــه مخــازن و معــادن جــزو انفــال‬ ‫مــن فکــر مــی کنم ایــن یــک ایــراد ســاختاری در زمینه قدرت حاکمیتی نه تصدی گری‪ .‬شرکت‬ ‫نداشــت‪ .‬مــوارد دیگــری مثــل محــدود بــودن ســقف‬ ‫صــورت گیــرد کــه در دوران خــود ایشــان‬
‫هســتند‪ ،‬بیــن یــک مخــزن و معــدن بــه لحــاظ حقوقی‬ ‫فعالیــت وزارت نفــت و شــرکت ملــی نفــت ایــران اســت‪ .‬نفت نیز باید در یک فضای کسب و کار‬ ‫هزینــه پیمانکاران‪،‬کــه ریســک کار را بــاال مــی بــرد و بــود اصالحــات جزئــی روی بیــع متقابــل‬
‫قراردادهــای بیــع متقابــل بــه صــورت‬
‫و شــرعی هیــچ فرقــی نیســت‪ .‬امــا بــرای معــدن پروانــه‬ ‫ســرمایه گــذار را بــا مشــکالتی مواجــه میکــرد باعث می انجــام مــی گرفــت نــه اصالحــات‬
‫ـت رقابتی و حرفه ای ‪ ،‬فعالیت کند‪.‬‬‫بــه اعتقــاد مــن‪ ،‬وزارت نفــت بایــد نمایندگــی حاکمیـ‬
‫گســترده مــورد اســتفاده قــرار گرفتنــد؟و‬
‫اکتشــاف و بهره‌بــرداری توســط بخــش خصوصــی صــادر‬ ‫جمهــوری اســامی را داشــته باشــد و در مقابــل شــرکت‬ ‫شــد جذابیــت بیــع متقابــل کــم شــود‪ .‬مجمــوع ایــن اساســی‪.‬‬
‫می‌شــود‪ ،‬امــا بــرای نفــت نــه! دلیــل ایــن اســت کــه‬ ‫نفــت قــدرت بگیــرد؛ البتــه قــدرت حاکمیتــی نــه‬ ‫ا اصلــی تریــن ایــرادات بیــع متقابل‬‫اصـ ً‬
‫مــوارد در نظــر گرفتــه و تیمــی متشــکل از متخصصــان‬
‫مســاله اوالً بــه منافــع عــده‌ای گــره خــورده و دومـاً بــه‬ ‫تصــدی گــری‪ .‬شــرکت نفــت نیــز بایــد در یــک فضــای‬ ‫حقوقــی‪ ،‬قــراردادی و فنــی و بــه طــور کلــی افــرادی کــه مــن معتقــدم اصالحــات اساســی اتفــاق نیفتــاده و ایــن‬ ‫چــه بــود؟‬
‫صــورت یــک تابــو درآمــده‪ .‬البتــه خیلــی از ایــن تابوهــا‬ ‫شــرکت نفــت قبــل از وزارت نفــت‬ ‫کســب و کار رقابتــی و حرفـه‌ای ‪ ،‬فعالیــت کنــد‪NIOC .‬‬ ‫تجربــه بیــع متقابــل را داشــتند‪ ،‬شــکل گرفت و از نســل قــرارداد تنهــا اصــاح شــده همــان قــرارداد بیــع متقابــل‬
‫شکســته شــده و ایــن کار در نهایــت اجــرا خواهــد شــد‪.‬‬ ‫تاســیس شــد‪ .‬شــاید دلیل قــدرت آن در‬ ‫بایــد مثــل ‪ STATOIL، Petrobras‬یــا ‪ Petronas‬باشــد کــه‬ ‫جدیــد قراردادها‪،‬کــه تقریباًهمــان نســخه اصــاح شــده اســت‪ .‬مــن خط‌کشــی بــرای تعییــن و تمییــز تغییــرات‬ ‫بــه طــور کلــی‪ ،‬بحــث بهبــود مســتمر‪ ،‬فراینــدی اســت‬
‫یــک روزی مطالعــه مخــزن و تهیــه طرح توســعه توســط‬ ‫شــاکله دولتــی دارنــد‪ ،‬ولــی فضــای حاکــم بــر آن‌هــا‪،‬‬ ‫کلــی از جزئــی نــدارم؛ ولــی بــه نظرمــی رســد‪IPC‬‬ ‫بیــع متقابــل اســت‪ ،‬بــا عنــوان ‪ IPC‬رونمایــی شــد‪.‬‬ ‫کــه مربــوط بــه موضــوع یــا زمــان خاصــی نیســت‬
‫مقابــل وزارت هــم همیــن باشــد‪ .‬ضمــن‬
‫بخــش خصوصــی هــم یــک تابــو بــود‪.‬‬ ‫ا اقتصــادی و مبتنــی بــر ســودآوری اســت‪ .‬اگــر مــا‬ ‫کامـ ً‬ ‫قــرارداد اصــاح شــده قبلــی اســت‪ .‬البتــه جالــب اســت‬ ‫و اتفاقــاً ایــن کار شــجاعت آقــای مهنــدس زنگنــه را‬
‫اینکــه قوانیــن مصــوب ســال هــای بعــد‬ ‫شــرکت ملــی نفــت را ایــن گونــه تعریــف می‌کردیــم‪،‬‬ ‫بــا وجــود انتقادهایــی کــه بــه بیــع افــرادی کــه از بیــع متقابــل ایــراد می‌گرفتنــد ‪،‬اکنــون‬ ‫می‌رســاند‪ .‬کــه بــا اینکــه خودشــان بــه نوعــی معمــار‬
‫از انقــاب بــرای تنظیــم روابــط ایــن دو‪،‬‬ ‫حــاال وضعیــت بهتــری داشــتیم‪ .‬شــرکت ملی نفــت باید‬ ‫کــه ایــرادات وارده آنهــا اصــاح شــده از اصــاح شــده‬ ‫و مجــری قراردادهــای بیــع متقابــل در ایــران بودنــد‪ ،‬از‬
‫مســاله‌ای کــه مطــرح مــی کنیــد‪ ،‬بــا‬ ‫متقابــل وارد مــی شــود‪ ،‬بــه نظــر شــما‬
‫چنــدان واقــع بینانــه نبودنــد‪ .‬چــرا؟‬ ‫عملیــات اکتشــاف‪ ،‬توســعه و تولیــد نفــت را انجــام دهد‬ ‫آن‌هــم ایــراد میگیرنــد‪ .‬بــه عنــوان مثــال بــارز در مــورد‬ ‫چیــزی کــه خودشــان ســاختند‪ ،‬انتقــاد کردنــد و بــه آن‬
‫چارچوبــی کــه در ذهــن سیاســتمداران‬ ‫و بــرای بــاال بــردن تــوان خــود در فضــای بیــن المللــی‬ ‫اگــر ایــن قــرارداد شــکل نمــی گرفــت‪ ،‬مــدت زمــان قــرارداد‪ .‬آنهــا قطعـاً نمــی تواننــد بــه ایــن‬ ‫ایرادهایــی گرفتنــد و در صــدد اصــاح آن برآمدنــد‪ .‬یکی‬
‫ایــران و برخــی کشــورها اســت همخوانی‬ ‫زمانــی بــود کــه شــرکت نفــت بــا ســاختار فعلــی‪ ،‬بــه‬ ‫ورود پیــدا کنــد و پروژه‌هایــی را در خــارج از کشــور در‬ ‫وضعیــت صنعــت نفــت مــا بهتــر بــود؟ ســوال پاســخ دهنــد کــه چــرا در کشــوری مثــل ویتنام‪،‬‬ ‫از مشــکالت قراردادهــای بیــع متقابــل‪ ،‬زمــان کوتــاه آن‬
‫نــدارد‪ .‬بــه طــور مثــال‪ ،‬چــاوز در ونزوئــا‬ ‫خوبــی عمــل مــی کــرد‪ .‬ولــی قرار نیســت مــا این گــزاره‬ ‫دســت بگیــرد‪ .‬یکــی از برنامــه هــای مــن در مدیریــت‬ ‫کــه هیــچ ســابقه نفتــی نــدارد و ســاختار سیاســی آن‬ ‫بــود‪ .‬مــن هــم جــزء مخالفــان ایــن زمــان کوتــاه بــودم‪.‬‬
‫خواســتار مشــارکت نفــت در طــرح هــای‬ ‫را در تمــام گســتره تاریــخ تعمیــم بدهیــم‪ .‬ســازمان هــا‬ ‫اکتشــاف‪ ،‬بکارگیــری ‪ 20‬درصــد از ظرفیت‌هــای آن در‬ ‫‪ 100‬درصــد خیــر‪ .‬مــا بایــد حســاب کنیــم کــه در حــال تاحــدودی شــبیه ایــران اســت‪ ،‬شــرکت هــای ‪E&P‬‬ ‫بــه دلیــل ایــن زمــان کوتــاه‪ ،‬هیــچ الزامــی و انگیــزه ای‬
‫اجتماعــی شــد و نفــت را بــرای تمــام‬ ‫ماننــد مخــزن نفــت هســتند و زمــان اکتشــاف‪ ،‬توســعه‬ ‫خــارج از کشــور اســت کــه مقدمــات آن بــرای کســب‬ ‫حاضــر چنــد درصــد از تولید مــا بــه خاطــر آن قراردادها شــکل مــی گیرنــد و شــرکتی مثــل پتروویتنــام در ‪19‬‬ ‫وجــود نداشــت کــه توســعه‌دهندگان بــه دنبــال بــه‬
‫و ‪ plateau‬دارنــد‪ .‬اگــر در زمــان بلــوغ ســازمان هــا‪ ،‬دچــار‬ ‫مجــوز را مهیــا خواهــم کــرد‪ .‬مــا بایــد بتوانیم یــک بلوک‬ ‫اســت و اگــر بیــع متقابــل نبــود‪ ،‬در چــه وضعیتــی بــه کشــور عملیــات اکتشــاف و تولیــد دارد‪.‬‬ ‫کارگیــری فنــاوری نــو یــا تولیــد صیانتــی باشــند‪ .‬البتــه‬
‫مــردم دانســت کــه بــا روش بنــگاه داری‬ ‫تحــول نشــوند‪ ،‬قطعـاً بــه کهولــت و ســپس مــرگ دچار‬ ‫اکتشــافی را در رقابــت برنــده شــویم‪ ،‬خــود را بیازماییــم‬ ‫ســر مــی بردیــم‪ .‬خیلــی ســاده در بلوکهــای اکتشــافی‬ ‫بهتــر اســت از واژه تولیــد بهینــه بــه جای تولیــد صیانتی‬
‫در تناقــض اســت‪ .‬مشــابه همیــن‬ ‫خواهنــد شــد‪ .‬عمــر دراز شــرکت نفــت‪ ،‬بــه جــای ایــن‬ ‫و متوجــه شــویم کــه چقــدر در مدیریــت ریســک و‬ ‫مــن ایــن ســوال را هــم اضافــه بــر‬ ‫نزدیــک بــه یــک و نیــم میلیــارد دالر جــذب شــد‪ ،‬چنــد‬ ‫اســتفاده کنیــم‪ .‬شــرکت پیمانــکار در بیــع متقابــل بــه‬
‫موضــوع‪ ،‬در ایــران هــم وجــود دارد‪.‬‬ ‫کــه باعــث بلــوغ آن شــود‪ ،‬بــه کهولــت آن منجــر شــده‬ ‫مســایل فنــی توانایــی داریــم‪ .‬کمــا اینکــه در ســال‌های‬ ‫میــدان نفــت و گاز کشــف شــد و بســیاری از مناطــق‬
‫هــم بــا ریســک ســرمایه گــذار تعییــن تکلیــف شــد ســوال شــما مطــرح مــی کنــم کــه‬
‫دنبــال ایــن بــود کــه هــر چــه زودتــر از میــدان تولیــد‬
‫اســت‪ .‬البتــه ایــن موضــوع بــه مقــدار زیــادی هــم بــه‬ ‫قبــل از انقــاب‪ ،‬شــبیه ایــن اتفــاق در دریــای شــمال‬ ‫کنــد و مبلــغ ســرمایه گــذاری شــده اش را بــردارد‬
‫نقــش شــرکت نفــت در اقتصــاد کشــور مربــوط میشــده وضعیــت امــروز ونزوئــا را خودتــان مــی بینیــد‪ .‬مــن‬ ‫افتــاد و مــا االن در میادینــی کــه آن زمــان مدیریــت می‬ ‫کــه نبایــد در آنجاهــا بــه دنبــال نفــت و گاز بگردیــم‪ .‬چــرا مــا بعــد از ایــن همــه مــدت بایــد‬ ‫و و بــرود‪ .‬مــا مشــاهده می‌کردیــم کــه ســناریوهای‬
‫اســت کــه ایــن پــدر خانــواده کــه نــان هــر شــب تمــام ایــن رویکــرد را قبــول نــدارم‪ .‬شــرکت نفــت بایــد در‬ ‫کردیــم هنــوز حضــور داریــم‪.‬‬ ‫بایــد بپذیریــم کــه قــرارداد کامــل وجــود نــدارد؛ یعنــی نگــران باشــیم کــه کشــورهای خارجــی‬ ‫برخــی پروژه‌هــا اشــتباه هســتند؛ ولــی باوجــود ایــن‬

‫‪41‬‬ ‫‪40‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬ ‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬ ‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬ ‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬ ‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬ ‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬ ‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬ ‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬ ‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬ ‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬ ‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬ ‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬ ‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬ ‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬ ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬

‫پرونده؛ ‪E & P‬‬ ‫پرونده؛ ‪E & P‬‬

‫دارد‪ ،‬قطعــاً بــه داللــی بســنده نمی‌کننــد‪ .‬بلکــه‬

‫ال تولیدی‬
‫شــراکت واقعــی خواهنــد داشــت و ارتقا خواهنــد یافت‪.‬‬
‫شــرکتهای ایرانــی بایــد بتواننــد در تــراز جهانــی عمــل‬
‫کنند‪.‬شــرکتهایی مثــل دانــا یــا عملیــات اکتشــاف‪ ،‬در‬
‫برهــه هایــی وارد پــروژه هــای بیــن المللــی شــدند کــه‬
‫نشــان از مدیریــت خــوب آنهــا دارد‪ .‬در عیــن حــال باید‬
‫حاکمیــت نیــز حمایــت الزم را انجــام دهــد‪ .‬اخیــرا ً یک‬
‫شــرکت چینــی پیشــنهاد همــکاری داده و میگفــت که‬
‫بــدون پرداخــت پــول‪ ،‬پــروژه انجــام مــی دهــد و هزینه‬
‫هــا را ظــرف چنــد ســال آینــده دریافــت مــی کنــد‪ ،‬آن‬
‫هــم بــدون بهــره‪ .‬تنهــا بــرای اینکــه پرســنلش بیــکار‬
‫نباشــند و بــه طــور دائــم در فعالیــت باشــد‪ .‬از ســوی‬
‫دیگــر ‪ ،‬دولــت چیــن از ایــن شــرکت حمایــت کــرده و‬
‫گفتــه اســت در ازای صــورت وضعیتهــای تاییــد شــده‬
‫آن‪ ،‬وام بــدون بهــره پرداخــت مــی کنــد‪ .‬همیــن قانــون‬
‫ســاده‪ ،‬باعــث تشــویق شــرکت بــه حضــور در بــازار بین‬
‫المللــی شــده اســت‪ .‬ایــن همــان نقــش رگوالتــوری‬
‫دولــت اســت‪ .‬دولــت مــی توانــد بــرای رشــد شــرکتها‪،‬‬
‫معافیــت هــای مالیاتــی وضــع کنــد‪ .‬یــا تغییراتــی در‬
‫مالکیــت شــرکتها بدهــد‪ .‬اینجــا دوســتان منتقــد بایــد‬
‫جــواب دهنــد کــه چــرا بــا خصوصــی شــدن پتــرو‬
‫پــارس مخالفــت کردنــد؟ آقــای زنگنــه برنامــه داشــتند‬
‫کــه پتروپــارس ماننــد مپنــا در نفــت بــه یــک قطــب‬
‫تبدیــل شــود؛ چنانکــه االن مپنــا یکــی از موفــق تریــن‬
‫شــرکت هــای خصوصــی در حــوزه نیــرو و از بهتریــن‬
‫هــای خاورمیانــه اســت‪ .‬اگــر آن جوســازی هــای‬
‫قطعــاً یکــی از راه هــا‪ ،‬کار کــردن آنهــا در کنــار دربــاره داللــی هــم واقعـاً جــای نگرانــی نیســت‪ .‬مثـ ً‬
‫سیاســی در مــورد پتروپــارس صــورت نمــی گرفــت‪ ،‬و‬
‫ایــن شــرکت در یــک فضــای اقتصــادی فعالیــت مــی‬
‫کــرد‪ ،‬اکنــون در جایــگاه بهتــری قــرار داشــت‪.‬‬
‫همین االن به‪‎‬جز دارخوین که قب ً‬
‫در کل خــوب بــود‪ .‬انتقــاد مــن ایــن اســت کــه چــرا‬ ‫یــا بطئــی صــورت گیــرد‪ .‬جامعــه مــا تــوان پذیــرش‬ ‫فضــای اقتصــادی و رقابتــی فعالیــت کنــد تــا صــره از کار حاکمیــت ملــی از بیــن مــی رود‪ .‬نظــر‬
‫بایــد همزمــان ‪ 8‬شــرکت را بــا هــم بــه عنــوان ‪E&P‬‬ ‫تغییــرات ســریع را نــدارد و اصالحــات بایــد پلــه پلــه‬
‫شده بود‪ 210 ،‬هزار بشکه در روز از این‬ ‫ناصــره جــدا شــود‪ .‬زمیــن بــازی در صنعــت نفــت بــد شــما چیســت؟‬
‫بپذیریــم و توســعه دهیــم‪ .‬چــرا راه نرفتــه در صد ســال‬ ‫اتفــاق بیفتــد‪ .‬متاســفانه تغییــرات در ایــران‪ ،‬هــم‬ ‫طراحــی شــده؛ چــون بــر اســاس کســب و کار نبــوده‬
‫منطقه تولید داریم که طی دو سال آینده به‬ ‫را میخواهیــم دو ســاله طــی کنیــم؟ در مقطعــی از‬ ‫کنــد هســتند و هــم پرهزینــه‪ .‬ایــن یکــی از موانــع‬ ‫بایــد تعریــف کنیــم کــه اص ـ ً‬ ‫اســت‪ .‬مــن ‪ 25‬ســال در توســعه فنــاوری فعالیــت‬
‫ا حاکمیــت ملــی یعنــی‬
‫‪ 600‬هزار بشکه در روز افزایش یافته و طی‬ ‫زمــان شــرکت هــای ‪ TOTAL‬و ‪ ELF‬و ‪ FINA‬بــا هــم‬ ‫توســعه ماســت‪ .‬حــدود ‪ 20‬ســال قبــل‪ ،‬یعنــی در‬ ‫کــرده ام‪ .‬وقتــی یــک فنــاوری بــه ســازمانی ارائه شــود‬
‫چــه؟ دولــت هم اکنــون از نفــت اســتفاده ابزاری مــی کند‪.‬‬
‫چشم‌انداز اجرای فاز ‪ 2‬طرح‌های توسعه‬ ‫ادغــام مــی شــوند‪ ،‬ولــی مــا حاضــر نیســتیم حتــی ‪2‬‬ ‫ســال ‪ ،1376‬مــا حتــی تــوان پذیــرش ایــن را نداشــتیم‬ ‫طبــق فرمایــش مقــام معظــم رهبــری‪ ،‬مــا نمــی خواهیــم‬ ‫کــه بــا کمــی ریســک مــی توانســت موجــب بهبــود‬
‫میادین تا یک میلیون و ‪ 100‬هزار بشکه در‬ ‫شــرکت کوچــک را بــا هــم تلفیــق کنیــم؟ بــه نظــر من‬ ‫ا خصوصــی‪،‬کار مطالعــه‬ ‫کــه یــک شــرکت کامــ ً‬ ‫تعامــات خــود را بــا جهــان بــر هــم بزنیــم‪ ،‬بلکــه مــی‬ ‫یــا کاهــش هزینــه آن ســازمان شــود‪ ،‬چــون ســازمان‬
‫روز افزایش پیدا خواهد کرد‪.‬‬ ‫وزارت نفــت بایــد در جایــگاه حاکمیتــی‪ ،‬شــرکت هــای‬ ‫مخــزن را انجــام دهــد‪ .‬امــا حــاال پذیرفتــه شــده و‬ ‫خواهیــم خودمــان بــرای خودمــان تصمیــم گیــری کنیم‪.‬‬ ‫نســبت بــه هزینــه حســاس نیســت ‪ ،‬چــه انتظــاری در‬
‫موجــود را بــه ادغــام تشــویق مــی کــرد تــا نهایتـاً ‪ 2‬یا‬ ‫خــود شــرکت هــای تابعــه‪ ،‬مناقصــه مطالعــه مخــزن‬ ‫مــا انــواع و اقســام تجــارب جهانــی را داریــم و بــا مقایســه‬ ‫مــورد پذیــرش آن می‌تــوان داشــت؟ وقتــی شــرکتی‬
‫‪ 3‬شــرکت قــوی ایجــاد مــی شــدو اگــر واقعـاً در آینــده شــرکتهای ایرانــی رشــد کــرده انــد‪ .‬ما در ســال‬ ‫برگــزار مــی کننــد‪ .‬امــا طوالنــی شــدن ایــن تغییــر‬ ‫آنهــا مــی توانیم یــک نتیجه گیــری خوب داشــته باشــیم‪.‬‬ ‫در مــورد هزینــه و درآمــدش حســاس نیســت‪ ،‬نمــی‬
‫‪ ،1376‬تنهــا یــک شــرکت ایرانــی در حــوزه مطالعــه‬ ‫رشــد خوبــی ایجــاد شــد از هــم جــدا شــوند‪.‬‬ ‫و پذیرش‪،‬بــه توســعه و پیشــرفت کشــور آســیب زد‪.‬‬ ‫تــوان بــرای اصــاح آن کاری کــرد‪ .‬بــه همیــن دلیــل‬
‫تجربــه ونزوئــا‪ ،‬کره شــمالی‪ ،‬برزیــل‪ ،‬مالــزی و حتی چین‪.‬‬
‫مخــزن داشــتیم‪ .‬در ابتــدا تصمیــم گرفتیــم بخــش‬ ‫طــی هشــت ســال گذشــته‪ ،‬باوجــود انتقــادات وارده‪،‬‬ ‫پیــش روی ماســت‪ .‬بــا کــدام الگــو شــرکتهای نفتی چینی‬ ‫اســت کــه در ســال هــای گذشــته‪ ،‬چــاه هایــی کــه‬
‫یــک مســاله ایــن اســت کــه گفتــه مطالعــه ی مخــزن را بــه شــرکت هــای خارجــی‬ ‫شــرکت هــای خوبــی در زمینــه تجهیــزات و خدمــات‬ ‫بــا حاکمیــت کمونیســتی در کمتــر از دو دهــه بــه ســطح‬ ‫تولیدشــان بــه دو تــا ســه هــزار بشــکه در روز مــی‬
‫مــی شــود ایــن شــرکت هــای داخلــی‪ ،‬بســپاریم‪ ،‬کــه بــا مقاومــت شــدیدی روبــه رو شــد‪.‬‬ ‫ا پیش‌تــر تنهــا جایــی‬ ‫حفــاری شــکل گرفتنــد‪ .‬مثــ ً‬ ‫‪ 10‬شــرکت تــراز اول جهانــی راه پیــدا کردنــد‪ .‬نمــی توانیم‬ ‫رســید‪ ،‬بســته مــی شــدند؛ ولــی در آذربایجــان و‬
‫در کنــار شــرکت هــای خارجــی دانــش پــس از شــراکت پژوهشــگاه بــا‪ STATOIL‬و ‪،SINTEF‬‬ ‫کــه عملیــات لــرزه نــگاری را انجــام مــی داد‪ ،‬مدیریــت‬ ‫الگویــی را بیابیــم کــه بــا دخالــت کامــل دولــت در تصدی‬ ‫عمــان بــا دبــی چندصــد بشــکه در روز هــم تولیــد‬
‫اولیــن مطالعــه آزادگان صــورت گرفــت و ســپس‬ ‫اکتشــاف و بعــدا ً شــرکت عملیــات اکتشــاف بــود‪.‬‬ ‫گــری‪ ،‬بــه موفقیت رســیده باشــد‪.‬‬ ‫مــی کننــد‪ .‬چــون بــرای آنهــا بــه عنــوان بخــش‬
‫کافــی بــه دســت نمــی آورنــد و بــه یک بــر روی میادیــن مــارون‪ ،‬اهــواز و بــی بــی حکیمــه‬ ‫امــا اکنــون در مناقصــات شــش تــا هفــت شــرکت‬ ‫خصوصــی صرفــه دارد‪ ،‬ولــی بــرای شــرکت نفــت‬
‫‪ E&P‬تبدیــل نمــی شــوند‪ .‬راه ارتقــای مطالعــه شــد‪ .‬از آن ‪ 17‬شــرکتی کــه ابتــدا در حــوزه‬ ‫خــوب حضــور پیــدا مــی کننــد‪ .‬قبــا ســرویس هــای‬ ‫ایــران باایــن همــه هزینــه ســربار نــه‪ .‬همیــن موضــوع‬
‫رقابــت پذیــری و تــوان ایــن شــرکت مطالعــه مخــزن تاســیس و ارزیابــی شــدند‪ ،‬تنهــا یــک‬ ‫حفــاری را فقــط یــک یــا دو شــرکت ارایــه میکردنــد‬
‫شــرکت هــای ‪ E&P‬ایرانــی برخــاف‬ ‫دربــاره بحــث ‪ E&P‬هــم مصــداق دارد‪ .‬مــن نمــی گویم‬
‫ا کار را‬‫هــای ‪E&P‬ایرانــی چیســت؟ بــه ویــژه شــرکت واقع ـاً فعــال و توانــا بــود و بقیــه عم ـ ً‬ ‫ولــی حــاال وضعیــت خیلــی بهتــر شــده اســت و‬ ‫غول‌هــای خارجــی‪ ،‬پاالیشــگاه و‬ ‫کــه یکبــاره آغاجــاری یــا مــارون را واگــذار کنیــم‪ ،‬امــا‬
‫بــا توجــه بــه انتقــادات موجــود دربــاره بــه شــرکتهای خارجــی مــی ســپردند‪ .‬امــا االن مــا در‬ ‫ســرویس‌کمپانی‌های خوبــی در تمــام فعالیتهــای‬ ‫پتروشــیمی و بخــش مارکتینــگ و ‪...‬‬ ‫می‌تــوان توســعه یــک میــدان کوچــک را بــه یــک‬
‫داخــل حــدود هشــت شــرکت فعــال و خــوب فقــط‬ ‫باالدســتی پــا گرفتــه انــد‪ .‬مــا بایــد تــاش کنیــم‬ ‫شــرکت خصوصــی داخلــی واگــذار کــرد تــا خــودش‬
‫ندارنــد‪ .‬چــه آینــده ای در انتظــار آنهــا‬
‫حضــور شــرکتهای خارجــی و اینکــه می در حــوزه مطالعــه مخــزن داریــم کــه بــا همــکاری‬ ‫همیــن تــوان شــکل گرفتــه و موجــود در بخشــهای‬ ‫الگــوی اقتصــادی آن را تنظیــم کنــد و ســود بــه‬
‫گویند شــرکتهای ایرانــی در نهایت دالل شــرکت هــای خارجــی پیشــرفت کــرده انــد و اکنــون‬ ‫مختلــف کشــور بــه ویــژه طــی دوران تحریــم‪ ،‬در زمینه‬ ‫ا ایــن فرآینــد را‬‫خواهــد بــود؟ اصــ ً‬ ‫دســت آورد و ســهم دولــت را هــم بپــردازد‪.‬‬
‫بــه صــورت مســتقل فعالیــت دارنــد‪ .‬در مــورد شــرکت‬ ‫خواهند شــد‪.‬‬ ‫‪ E&P‬بــکار رود‪ .‬ارزیابــی شــرکت هــای ‪ E&P‬بــا تســامح‬ ‫مــا حتــی اگــر بخواهیــم بهــره چطــور ارزیابــی می‌کنیــد؟‬
‫هــای ‪ E&P‬نیــز همیــن پیشــرفت را خواهیــم داشــت‪.‬‬ ‫فــراوان انجــام گرفــت و اگــر ســخت گیرانــه انجــام مــی‬
‫بلــه االن اصــ ً‬
‫بــرداری را بــه پتروپــارس یــا پتــرو‬
‫ا‬ ‫شــد‪ ،‬هیــچ کــدام از ایــن هشــت شــرکت پذیرفتــه نمی‬ ‫ا بــه جــز شــرکت ملــی نفــت ایــران‪،‬‬
‫شــرکت هــای بزرگــی مثــل ‪ Total‬و ‪ ENI‬و‪ ...‬اســت‪ .‬امــا قــرارگاه ســازندگی خاتــم االنبیــاء یــا پتروپــارس و دانــا‬ ‫ا شــرکتی در حــوزه اکتشــاف نداریــم‬ ‫شــدند‪ .‬مــا اص ـ ً‬ ‫هیــچ ‪ E&P‬ایرانــی واقعــی نداریــم‪ .‬امــا بایــد توجــه‬ ‫ایــران‪ ،‬کــه ‪ 100‬درصــد دولتــی هســتند‪،‬‬
‫دربــاره مســاله ای کــه گفتیــد‪ ،‬واقعیــت ایــن اســت کــه و ‪ ،...‬کــه ســاختار و تجهیــزات و کارکنــان متخصــص‬ ‫کــه کل کارهــای اکتشــاف را انجــام دهــد‪ .‬امــا حرکــت‬ ‫داشــت کــه تغییــرات مــی توانــد بــه صــورت ســریع‬ ‫بدهیــم‪ ،‬عــده ای مــی گوینــد کــه بــا این‬

‫‪43‬‬ ‫‪42‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬ ‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬ ‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬ ‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬ ‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬ ‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬ ‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬ ‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬ ‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬ ‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬ ‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬ ‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬ ‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬ ‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬ ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬

‫پرونده؛ ‪E & P‬‬ ‫پرونده؛ ‪E & P‬‬

‫مجموعهگسترشانرژیپاسارگادازجمله‬
‫شركت‌هايخصوصياستكهسرمایه‌گذاری‬
‫گسترده‌ايرادربخشانرژیوصنایعوابستهآنانجام‬
‫دادهوازجملهدرحوزهصنایعباالدستينيزفعال‬
‫است‪.‬اينشركتيكيازاولينشركت‌هاييبودكهبا‬
‫مطرحشدنتشكيلشركت‌هاي‪،E&P‬خيليسريعبه‬
‫فكرايجادساختارالزمبراياينكارافتادوشركتيرا‬
‫تحتهمينعنوانثبتكرد‪.‬شركتجديدكهبااتكا‬
‫بهتوانمندي‌هاياوليهخوددرارزيابيشركت‌هاي‪E&P‬‬
‫شركتكردهبود‪،‬ازانتخابدراينارزيابي‌هابازمانداما‬
‫درفرصتدوماهه‌ايکهبهاینشرکتوتعدادیدیگراز‬
‫متقاضیانبرایتکمیلمدارکدادهشدانتظارمیرود‪،‬‬
‫اينشرکتنیزبهليستشركت‌هاي‪ E&P‬اضافهگردد‪.‬‬
‫علی‌اکبروحیدیآلآقا‪،‬نایبرئیسهیاتمدیرهو‬
‫مدیرعاملشركتاكتشافوتوليدهلدينگپاسارگاد‬
‫است‪.‬ويدانش‌آموختهمهندسینفتازامپرالکالج‬
‫لندناستوازجملهسوابقمدیریتیویمی‌توان‬
‫بهمدیریتمنطقهآغاجاری‪،‬عضوهیئتمدیرهو‬
‫مدیرمهندسیشرکت‌هایملیحفاری‪،‬فالتقارهو‬
‫مهندسیتوسعهنفت‪،‬قائممقامشرکتمهندسیو‬
‫توسعهنفت‪،‬هماهنگ‌کنندهفنیدعاوینفتیایراندر‬
‫دیوانالههوکارشناسارشدمحیطزیستوهمچنین‬
‫عرضهوتقاضادردبیرخانهاوپکاشارهکرد‪.‬باويدر‬
‫مورد«تاثيرتشكيلشركت‌هاي‪E&P‬درنظامبنگاهداري‬
‫صنعتباالدست»ب ‌هگفت‌وگونشستيمكهدرادامه‬
‫مي‌خوانيد‪:‬‬
‫می‌کننــد ولــی در واقــع ‪ E&P‬نمی‌شــوند‪ E&P .‬در‬
‫مناطــق بین‌المللــی و عــرف نفــت جهانــی بایــد «حــق‬
‫ســهم» (‪ )Equity‬داشــته باشــد‪ ،‬يعنــي بایــد ذخایــر و‬
‫دارایی‌هــای نفتــی داشــته باشــد‪ .‬در قراردادهــای خدماتی‬
‫گفــت در ابتــدا قــرار بــود طــرف قــرارداد شــركت ملــي‬
‫قــرار نیســت مالکیتــی بــه کســی تعلــق بگیــرد‪ .‬مالــک‬
‫مخــازن نفــت و گاز ایــران‪ ،‬ملت هســتند و به تبعیــت آن‪،‬‬
‫شــرکت ملــی نفــت ایــران اســت کــه حــدود اختیــارات‬
‫مالکیــت را اعمــال می‌کنــد نــه شــرکت‌های‪ .E&P‬مــا‬
‫متنــی کــه بنــده دیــده‌ام‪ ،‬ایــن مــورد حــذف شــده و فقط‬
‫بــه‌نوعــی یــک مجموعــه پیمانــکاری هســتیم‪.‬‬
‫مســاله ســوم ایــن اســت کــه مــا در ایــران ‪E&P‬‬
‫نداشــتیم و ایــن شــرکت‌هایی کــه ایجــاد شــده‌اند‪،‬‬
‫شــرکت‌های نوپــا هســتند کــه به‌طــور قطــع و یقیــن‬
‫در ‪ E&P‬ســابقه‌اي ندارنــد‪ .‬بعضــی شــرکت‌ها کــه در‬
‫بيــن هشــت شــركت معرفي‌شــده هــم هســتند‪ ،‬توســعه‬
‫نفــت در قراردادهــاي جديــد در جايــگاه «مشــاور فنــي»‬
‫میــدان انجــام داده‌انــد ولــی نــه‪( E‬اكتشــاف) انجــام‬
‫داده‌انــد و نــه ‪( P‬توليــد)‪ ،‬بلكــه شــرکت‌های مهندســي‪،‬‬
‫تاميــن و ســاخت (‪ )EPC‬يــا پیمانــکار اصلــی (‪)GC‬‬
‫بودنــد‪ .‬ايــن شــركت‌ها خیلــی هــم زحمــت کشــیده‌اند‬
‫قبــل از هــر چيــز بايــد گفــت چــون مــا متــن آخــر‬
‫قراردادهــاي جديــد نفــت را ندیده‌ایــم‪ ،‬نمي‌توانيــم بــر‬
‫(‪ ،)IPC‬پروژه‌هــاي جديــد اكتشــافي‬
‫اســاس آن نظــر قطعــي بدهيــم‪ ،‬امــا بــر اســاس آنچــه‬
‫تاكنــون گفتــه شــده و مــا اطــاع داريــم‪ ،‬مي‌تــوان‬
‫‪ E&P‬واگــذار خواهنــد شــد‪ .‬تشــكيل‬
‫نفــت‪ ،‬یــک «شــركت مشــترك بين‌المللــي و يــك‬
‫شــركت ايرانــي» (‪ )JV‬ثبت‌شــده (‪ )Incorporated‬يــا‬
‫ثبت‌نشــده (‪ )Unincorporated‬باشــد‪ ،‬امــا در آخریــن‬
‫نفــت را در موقعيــت جديــدي قــرار‬
‫در یــک جــا آمــده اســت کــه در سراســر زمــان قــرارداد‪،‬‬
‫یــک شــرکت ایرانــی حضــور دارد‪ .‬پــس مســاله اول ایــن‬
‫اســت کــه آیــا در ابتــدای کار شــركت بين‌المللــي و ايراني‬
‫بــه‌عنــوان شــریک كنــار هــم هســتند یــا خیــر؟‬
‫مســئله دوم ایــن اســت کــه به‌هیچ‌وجــه شــرکت‬
‫مي‌يابــد‪ .‬بــه نظــر شــما تشــكيل چنيــن‬
‫قــرار نمي‌گيــرد و ســهم برابــر طرفيــن در كميتــه‬
‫مشــترك (‪ )JOA‬بــه معنــاي نقــش برابــر نيســت‪.‬‬
‫شــرکت‌هايي کــه تشــکیل می‌شــوند‪ ،‬فعالیــت ‪E&P‬‬
‫کلید حل مشکالت‪ ،‬حرکت در مسیر‬
‫اقتصاد آزاد با حکمرانی خوب است‪ .‬اقتصاد‬
‫آزاد همه چیز را درست می کند‪ .‬ریشه‬
‫مشکالت این است که ما کسب و کار و‬
‫مختصاتی را که برای فضای اقتصاد آزاد‬
‫و رقابتی ساخته شده است‪ ،‬می خواهیم‬
‫در اقتصاد دولتی پیاده کنیم که امکانپذیر‬
‫نیست‪.‬‬
‫طــرح توســعه مــی نویســند‪ ،‬اجــرا مــی کننــد و بــه‬ ‫مــا مــی دانیــم کــه قــرار اســت‬ ‫یکــی از دالیــل مــا بــرای حضــور‬
‫تولیــد مــی رســانند‪ ،‬چگونــه مــی تــوان فهمیــد خــوب‬ ‫شــرکت هــای خارجــی در ایــران‪ ،‬ایجــاد‬
‫ا گفتــه مــی شــوداز فــان‬ ‫عمــل مــی کننــد یــا نه؟مثـ ً‬ ‫تعــدادی از شــرکتهای داخلــی در میادین‬
‫مخــزن ایــن میــزان تولیــد صــورت مــی گیــرد‪ .‬از کجــا‬ ‫بــزرگ بــا یــک ســری شــرکت هــای‬ ‫فضــای رقابــت اســت؛ ولــی برخــی‬
‫مــی دانیــم نمــی تــوان بیشــتر و بهتــر تولیــد کــرد؟ این‬ ‫مــی گوینــد کــه ایــن شــرکتها عملکــرد‬
‫خارجــی ‪ joint‬شــوند‪ .‬فکــر مــی کنیــد‬
‫مــوارد‪ ،‬حــرف مــن نیســت؛ بلکــه ادبیــات علــم مدیریت‬ ‫خوبــی در میادیــن مــا نداشــته انــد؛ لــذا‬
‫چــه تغییــری نیازاســت تــا بــه تجربــه‬
‫اســت‪ .‬فراینــدی کــه قابــل انــدازه گیــری نباشــد‪ ،‬قابــل‬ ‫بایــد حضــور آنهــا را محــدود بــه میادین‬
‫مدیریــت نیــز نیســت‪ .‬اهــداف بایــد قابــل انــدازه گیــری‬ ‫هــای موفــق جهانــی نزدیــک شــویم؟‬
‫خاصــی کــرد‪ .‬نظــر شــما چیســت؟‬
‫باشــند و تعریــف شــوندتا مجــری‪ ،‬پاســخگو باشــد‪ .‬بــا‬ ‫کلیــد حــل مشــکالت‪ ،‬حرکــت در مســیر اقتصــاد آزاد‬ ‫اصــل اینکــه مــا میادیــن خــود در واگــذاری را رتبــه‬
‫پاســخگویی بــه حاکمیــت‪ ،‬شــرکت قطع ـاً بــه ســمت‬ ‫بــا حکمرانــی خــوب اســت‪ .‬اقتصــاد آزاد همــه چیــز را‬ ‫بنــدی کنیــم‪ ،‬قطعــا ایــده خوبی اســت‪ .‬امــا باید پرســید‬
‫تکنولــوژی روز خواهــد رفــت و با شــرکتهای بیــن المللی‬ ‫درســت مــی کنــد‪ .‬ریشــه مشــکالت ایــن اســت کــه مــا‬ ‫آیــا‪Shell‬و‪ Total‬فقــط در ایــران عملکــرد بــدی داشــتند و‬
‫مشــارکت خواهــد کرد‪ .‬نمــی شــود فرایند برنامــه ریزی‪،‬‬ ‫کســب و کار و مختصاتــی را کــه بــرای فضــای اقتصــاد‬ ‫ا بــه فرض کــه اینطور باشــد‪.‬‬ ‫در بقیــه کشــورها نــه؟ اصـ ً‬
‫اجــرا و کنتــرل و ارزیابــی در یــک جــا انجام شــود‪.‬ما باید‬ ‫آزاد و رقابتــی ســاخته شــده اســت‪ ،‬مــی خواهیــم در‬ ‫آیــا دلیــل آن ضعــف نظــارت در سیســتم مــا نیســت؟‬
‫بــه جــای اینکــه نگــران باشــیم بــا حضــور شــرکتهای‬ ‫اقتصــاد دولتــی پیــاده کنیــم کــه امکانپذیــر نیســت‪.‬‬ ‫از جملــه اینکــه مــا معمــوالً نمــی دانیــم چــه چیــزی از‬
‫خارجــی‪ ،‬ســازندگان داخلــی آســیب ببیننــد؛ در ایــن‬ ‫آنهــا مــی خواهیــم‪ .‬بــه قــول آقایــان حقوقــی‪ ،‬اص ـ ً‬
‫ا‬
‫فکــر باشــیم کــه اگــر از ســازندگان داخلــی خریــد‬ ‫دربــاره میادیــن ‪ Brown‬گفتــه‬ ‫چــه عنصــر معنــوی وجــود دارد کــه ‪ Shell‬بــه ایــران‬
‫بــر اســاس قراردادهــاي جديــد نفتــي‬ ‫نکنیــم‪ ،‬آنهــا آنقــدر توانمنــد خواهنــد شــد تــا بتواننــد‬ ‫بیایــد و کار خــود را بــد بــه پایــان ببــرد و رزومــه اش‬
‫محصــوالت و خدماتشــان را صــادر کننــد‪ .‬بایــد بــه جای‬
‫می‌شــود کــه همــان شــرکتهای بهــره‬
‫بــرداری کــه ‪ 50‬یــا ‪ 100‬ســال متولــی‬ ‫را خــراب کنــد و احیانـاً خــود را از پــروژه هــای جــذاب‬
‫يــا توســعه مياديــن بــه شــركت‌هاي‬ ‫شــعار قطع واردات‪ ،‬شــعار توســعه صــادرات بدهیــم‪ .‬چرا‬ ‫آتــی در ایــران و جهــان محــروم ســازد؟ بســیاری از ایــن‬
‫شــرکتهای مــواد غذایــی محتــاج و چشــم بــه دســت‬ ‫تولیــد بودنــد‪ ،‬بهتریــن گزینــه بــرای‬ ‫شــرکتها در رده بنــدی هــای جهانــی‪ ،‬جــزء بهتریــن هــا‬
‫«شــركت‌هاي اكتشــاف و توليــد»‪،‬‬
‫دولــت نیســتند‪ ،‬ولــی صنعــت خــودرو همیشــه وبــال‬ ‫افزایــش تولیــد و ازدیــاد برداشــت و ‪...‬‬ ‫هســتند‪ .‬یعنــی ایــن مســاله اتفاقی بــوده؟ بایــد بپذیریم‬
‫گــردن دولــت و مــردم اســت؟ چــون نتوانســته اســت‬ ‫هســتند‪ .‬نظــر شــما چیســت؟‬ ‫کــه یــک ســری مشــکل در مجموعــه هــای کارفرمایــی‬
‫شــركت‌هاي پيمانــكار و شــركت ملــي‬ ‫پیشــرفت کنــد و توســعه صــادرات داشــته باشــد‪.‬‬ ‫خودمــان وجــود دارد؛ از جملــه ضعــف نظــارت‪ .‬مــا بایــد‬
‫مــن بــا ایــن حــرف مخالــف نیســتم‪ ،‬بــه شــرطی‬ ‫باالتــر از پیمانکارهایمــان باشــیم و اگــر نیســتیم‪ ،‬بایــد‬
‫مي‌دهــد‪ .‬شــركت‌هاي پيمانــكار بــه‬ ‫امــا برخــی مــی گویندنبایــد خــودرو و‬ ‫کــه بــرای آن معیــاری مشــخص شــود‪ .‬یعنــی اجــازه‬ ‫بهــای آن را پرداخــت کنیــم‪ .‬بــه خاطــر داریــم کــه در‬
‫‪ E&P‬تبديــل مي‌شــوند و شــركت ملــي‬ ‫دهیــم وزارت نفــت‪ ،‬و نــه شــرکت ملــی نفــت ایــران‪ ،‬پفــک را بــا نفــت مقایســه کــرد‪.‬‬ ‫یکــی از قراردادهــا بــا یــک شــرکت خارجــی کــه طــرف‬
‫نفــت در كميتــه مشــترك بــا ســهم ‪50‬‬ ‫(‪ KPI (Key Performance Index‬تعریــف و براســاس آن‬ ‫ایرانــی یکــی از شــرکت هــای بهــره بــردار داخلــی بــود‪،‬‬
‫درصــدي‪ ،‬جايگاهــي چــون «مشــاور فني»‬ ‫قبــول دارم کــه در مصادیــق بایــد فاکتــور امنیــت و‬ ‫داوری کنــد‪ .‬و اگــر عملکردشــان خــوب باشــد قطعــا‬ ‫بایــد بــر بخشــی از مــدل ســازی زمیــن شناســی نظارت‬
‫سیاســت را هــم مدنظــر داشــت ولــی در کلیــات چــه‬ ‫شــرکتهای خارجــی کار را بــه آنهــا خواهنــد ســپرد‬ ‫انجــام مــی دادیــم‪ .‬درخواســت شــرکت داخلــی ایــن بود‬
‫فرقــی دارد؟ منطــق اقتصــادی یکــی اســت‪ .‬محتــوا‬ ‫کــه البتــه قوانیــن حاکمیتــی هــم بایــد حمایــت کنــد‪.‬‬ ‫کــه شــرکت خارجــی نــرم افــزار را ظــرف یــک هفتــه‬
‫شــركت‌هايي چــه تاثيــري در فضــای‬ ‫و شــاکله‪ ،‬ثابــت اســت‪ .‬حرکــت در مســیر اقتصــاد‬ ‫شــرکت هــای بهــره بــرداری بایــد بپذیرنــد کــه توســط‬ ‫بــه آنهــا یــاد دهــد تــا بتواننــد بــر کار شــرکت خارجــی‬
‫بنــگاه‌داري صنعــت باالدســتي و کســب و‬ ‫آزاد‪ ،‬توســعه صــادرات‪ ،‬رگوالتــوری مناســب‪ ،‬تفکیــک‬ ‫شــخص ثالــث و مســتقل ممیــزی (‪)Audit‬شــوند؛ امــا‬ ‫نظــارت کننــد! مــا بایــد بپذیریــم کــه بلــد نیســتیم و‬
‫کار آن خواهــد داشــت؟‬ ‫حاکمیــت از تصــدی گــری و حکمرانــی خــوب‪.‬‬ ‫وقتــی خودشــان مطالعــه مخــزن انجــام مــی دهنــد‪،‬‬ ‫بایــد توانمنــد شــویم‪.‬‬

‫‪45‬‬ ‫‪44‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬ ‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬ ‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬ ‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬ ‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬ ‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬ ‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬ ‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬ ‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬ ‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬ ‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬ ‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬ ‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬ ‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬
‫پرونده؛ ‪E & P‬‬
‫بــه اســتعفا شــدند‪ .‬چرا چــون موسســاتی مثــل ‪ SEC‬در‬
‫آمریــکا و موسســات مشــابه آن در اروپــا‪ ،‬شــرکت‌هایی را‬
‫کــه در بــورس هســتند‪ ،‬کنتــرل مي‌کننــد‪ .‬چــون مــردم‬
‫بــر اســاس ایــن اطالعــات ســهام می‌خرنــد‪.‬‬
‫تــا اینجــا درســت اســت کــه مدافعــان می‌گوینــد‬
‫شــركت خارجــي دنبــال ایــن اســت کــه ارزش شــرکتش‬
‫بــاال بــرود و پــول بــه دســت بیــاورد و اگــر از طریــق‬
‫افزایــش ارزش ســهام بــه دســت نیــاورد‪ ،‬ممکــن اســت‬
‫ايــن پــول را در قــرارداد از مــن بگیــرد‪ .‬امــا اگــر یــک‬
‫روز شــما بــه هــر دلیلــی نخواســتید شــركت خارجــي در‬
‫ايــران بمانــد و خواســتید حاکمیــت خــود را بــر نفت‌تــان‬
‫اعمــال کنیــد‪ ،‬آن‌وقــت چــه؟ آن‌وقــت او می‌گویــد شــما‬
‫کــه مالــک همــه نفــت نیســتید‪ .‬در بیانیــه الجزایــر مــا‬
‫خســارت بســياري بابــت همیــن مســئله دادیــم‪ .‬آنهــا‬
‫مي‌گفتنــد شــما مصــادره امــوال کردیــد و ایــن بــا خلــع‬
‫يــد یــک شــرکت یــا پیمانــکار فــرق می‌کنــد‪ .‬مطابــق‬
‫قــرارداد اگــر خلــع يــد بی‌دلیل باشــد‪ ،‬بایــد خســارت او را‬
‫بدهیــد‪ .‬به‌عنــوان مثــال اگــر ســاختماني را بــا مشــاركت‬
‫توليــد را مشــاركت در مخــزن مي‌داننــد و هــم صحبــت کننــد‪ ،‬خواهنــد دیــد کــه هــر دو راســت‬
‫يــك پیمانــکار ســاختيد و بــه او گفتيــد تــا ‪ 30‬ســال‬
‫نصــف اجــاره ســاختمان متعلــق بــه شماســت‪ ،‬در صورت‬
‫خلــع يــد بــه شــما مي‌گويــد درســت اســت كــه مــن‬
‫‪ 20‬میلیــون بــرای ســاختمان پــول آورده‌ام امــا ایــن را‬
‫بــا انتظــار ‪ 200‬میلیــون درآمــد آورده‌ام‪ ،‬بنابرايــن از شــما‬
‫خســارت ‪ 200‬میلیــون را مي‌خواهــد و متاســفانه داوری‬
‫هــا‪ ،‬از جملــه داوری ایــران و ایــاالت متحــده در الهــه‪،‬‬
‫اصــل انتظــارات معقــول را نیزپذیرفتــه انــد هــر چنــد نــه‬
‫لزوم ـاً در حــد کامــل آن در نتیجــه اگــر مــا بــه دالیــل‬
‫حاکمیتــی بخواهیــم در پروژه‌هــا اعمــال نظــر کنیــم‪،‬‬
‫ممکــن اســت دســت و بالمــان بســته‌شــود‪ .‬ایــن یــک‬
‫واقعیــت اســت‪ .‬بنــده به‌عنــوان كســی کــه در قــرارداد‬
‫الجزیــره ســال‌ها درگیــر بــودم‪ ،‬بســیار نســبت بــه ایــن‬
‫مســئله حســاس هســتم‪.‬‬
‫‪47‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬
‫پرونده؛ ‪E & P‬‬
‫در مجمــوع هیــچ شــرکت عاقــل و پول‌ســازی بــرای‬ ‫و نتیج ـ ‌ه كارشــان خــوب بــوده اســت‪ ،‬بنابرايــن حمــل‬
‫یــک کار دیگــر‪ ،‬پول‌ســازی ایــن کارش را رهــا نمی‌کنــد‪.‬‬ ‫بــر دســت‌کم‌گرفتن کار آنهــا نشــود ولــی بــه هــر‬
‫اصــا منطقــي نيســت‪ .‬آقــای وزیــر هم گفتــه انــد آنهایی‬ ‫حــال ‪ E&P‬نبوده‌انــد‪ .‬قــرار هــم نيســت شــرکت‌های‬
‫کــه می‌خواهنــد ‪ E&P‬شــوند‪ ،‬بایــد آن کار را رهــا کنند‪.‬‬ ‫شــوند و اگــر مي‌شــوند‪ ،‬بایــد‬
‫فــرض كنيــد شــركت اويــك (‪ )OIEC‬بخواهــد ‪E&P‬‬ ‫دســت از کار قبلــي بردارنــد‪ ،‬چراكــه در اين صــورت‪ ،‬صنعت‬
‫شــود و همــه زيرمجموعه‌هايــش را كــه پیمانــکاران اصلی‬ ‫نفــت مــا ‪ EPC‬و ‪ GC‬را از دســت می‌دهــد‪ .‬ايــن يــك‬
‫هســتند‪ ،‬رهــا كنــد‪ .‬خــوب حیــف اســت‪ .‬پتروپــارس و‬ ‫فاجعــه اســت چــون قـرار نیســت شــرکت ‪ E&P‬عملیــات‬
‫پتــرو ایــران و بقيــه هــم همين‌طــور‪ .‬اینهــا كــه پیمانــکار‬ ‫توســعه را انجــام دهــد‪ .‬بــر اســاس شــیوه‌نامه ابالغــي آقــای‬
‫اصلــی (‪ )GC‬يــا ‪ EPC‬کار هســتند‪ ،‬بایــد باقــی بماننــد‪.‬‬ ‫وزیــر‪ ،‬اگــر یــک شــرکت حفــاری ‪ E&P‬شــود‪ ،‬ديگــر‬
‫یکــی از پایه‌هــای صنعــت نفــت مــا همین‌هــا هســتند‪.‬‬ ‫نمی‌توانــد كار حفــاری انجــام دهــد‪ ،‬چــون ایــن بــا طبیعت‬
‫امــا ايــن مجموعه‌هــا می‌تواننــد در كنــار خــود‪ ،‬یــک‬ ‫‪ E&P‬مغایــرت دارد‪ .‬پــس درخواســت بنــده اســت کــه‬
‫شــرکت ‪ E&P‬هــم ايجــاد کننــد‪ .‬چنانكــه ايــن امــر‬ ‫‪ E&P‬درســت کنیــد و بــه ‪ E&P‬تبديــل نشــوید‪ ،‬چون ما‬
‫در هلدينــگ پاســارگاد و انــرژي دانــا اتفــاق افتــاده ولــی‬ ‫آن ماهیــت اولیــه را نیــز به‌شــدت الزم داریــم‪.‬‬
‫ظاهــرا ً هنــوز در ‪ ،OIEC‬پتروپــارس و ‪ ...‬اتفــاق نیفتــاده‬
‫اســت‪.‬‬ ‫روال كار شــركت‌هاي بين‌المللــي‬
‫منطــق و عــرف بين‌المللــي هــم همیــن اســت‪ .‬شــركت‬ ‫در زمينــه مســاله ســومي كــه اشــاره‬
‫مرســك (‪ )Mearsk‬هــم حفــاری انجــام مي‌دهــد و هــم‬
‫‪ E&P‬اســت‪ .‬ايــن شــركت ابتــدا شــركت کشــتیرانی‬ ‫كرديــد‪ ،‬چگونــه اســت؟ آيــا شــركت‌هاي‬
‫(‪ )Shipping Company‬بــود و در حــال حاضــر هــم‬ ‫‪ E&P‬فقــط در شــیوه‌نامه وزارت نفــت از‬
‫هســت‪ .‬در واقــع هــر شــرکتی می‌توانــد اساســنامه‌اش‬ ‫فعاليت‌هــاي پيمانــكاري منــع شــده‌اند‬
‫را تصحیــح کنــد و در زمينه‌هــاي دیگــر هــم کار کنــد‪.‬‬ ‫يــا در عــرف بين‌المللــي هــم چنيــن‬
‫مــا به‌عنــوان گــروه پاســارگاد اكنــون «خریــد و فــروش‬ ‫اســت؟‬
‫فــرآورده»‪« ،‬حفــاری» و «نیــروگاه بــرق» داریــم‪ .‬اکنــون‬
‫‪ E&P‬هــم داریــم امــا مجموعــه گــروه نمی‌توانــد‬
‫«مشــاركت در توليــد» هســتم و ایــن را به‌عنــوان موافقت‬ ‫نیامــده اســت و مطلقــا تــا آن را نبینــم نمی‌توانــم ایــن‬ ‫یــک شــرکت ‪ E&P‬باشــد و اصــا معنــی نــدارد‪ .‬مثــا‬ ‫ایــن شــیوه‌نامه بــه آقــای زنگنــه و صنعــت نفــت‬
‫بر اساس قانون اساسی‪ ،‬شرع و‬ ‫نمی‌گویــم‪ .‬اســم قــرارداد لزومــا تعیین‌کننــده محتوایــش‬ ‫ســوال شــما را جــواب بدهــم‪ .‬مکانیــزم یــک چیــز اســت‪،‬‬ ‫آيــا شــما شــنیده‌اید کــه شــركت شــل خــودش یــک‬ ‫ایــران مربــوط اســت و طبیعتــا نمی‌توانــد تســری بــه‬
‫عرف‪ ،‬شرکت نفت اصال نمی‌تواند‬ ‫نیســت‪ .‬االن کــه اصــا نیســت‪ ،‬یــک اســم می‌گذارنــد‬ ‫حــدود اختیــارات يــك چيــز ديگــر‪ .‬مهــم اين نيســت كه‬ ‫دکل حفــاری يــا سکوســازی داشــته باشــد؟ نــدارد‪ .‬شــل‬ ‫بقیــه دنیــا داشــته باشــد‪ .‬امــا آیــا در دنیــا شــرکت‌های‬
‫و هــر چــه می‌خواهنــد می‌نویســند‪ .‬بــر اســاس قانــون‬ ‫چــه کســی شــیر نفــت را می‌بنــدد‪ .‬ســال‌های ســال مــا را‬ ‫نفتــی از ابتــدا ‪ E&P‬بوده‌انــد یــا از طريــق شــركت‌هاي‬
‫مالكيت مخزن را واگذار کند‪ .‬عين‬ ‫اساســی‪ ،‬شــرع و عــرف شــرکت نفــت اصــا نمی‌توانــد‬ ‫مشــغول کرده‌انــد بــه اینکــه چــه کســی شــیر را می‌بندد‬
‫مدیریــت می‌کنــد‪ .‬توتــال هــم همين‌طــور‪ .‬بنابرايــن‬
‫پيمانــكار به‌وجــود آمده‌انــد‪ ،‬بايــد گفــت هــر دو نــوع را‬
‫شــركت ‪ E&P‬مدیریــت پــروژه می‌کنــد‪ .‬البتــه در قدیــم‬
‫اين مي‌ماند كه دولتی قانونگذاری‬ ‫مالكيــت مخــزن را واگــذار کنــد‪ .‬ماننــد ایــن اســت كــه‬ ‫و چــه کســی بــاز می‌کنــد؟ مهــم ایــن اســت کــه چــه‬ ‫شــرکت نفــت ایــران و انگلیــس وقتــي در ایــران بــود‪،‬‬ ‫داريــم‪ .‬به‌عنــوان مثــال شــركت شــل‌‪ ،‬در ابتدا دو شــرکت‬
‫دولتــی قانونگــذاری و اجــرای قانــون را از خــود ســلب‬ ‫کســی تصمیــم می‌گیــرد كــه شــیر بســته يــا بــاز باشــد‪.‬‬ ‫بــود؛ یــک شــرکت نفتــی هلنــدی بــود بــه نــام «رويــال‬
‫و اجرای قانون را از خود سلب کند‪،‬‬ ‫کنــد‪ ،‬آن دولــت ديگــر دولــت نیســت‪ .‬شــما بعضــی‬ ‫اوســت کــه حاکمیــت و مالکیــت را تعییــن می‌کنــد‪ ،‬نــه‬
‫دکل‌هــا هــم بــرای خــودش بــود‪ ،‬چــون در آن زمــان‬
‫داچ» (‪ )Royal dutch‬و یکــی شــرکت انگلیســی‬
‫اصــا شــرکت حفــاری وجــود نداشــت امــا االن دنیــا‬
‫آن دولت ديگر دولت نیست‪.‬‬ ‫چیزهــا را می‌توانیــد تفویــض کنیــد‪ .‬می‌توانیــد خریــد‬ ‫آن کارگــری کــه شــیر را می‌بنــدد‪ .‬مــا بــا آن شــخص‬ ‫خیلــی فــرق کــرده اســت‪.‬‬ ‫«شــل» (‪ )Shell‬بــود کــه حمــل و نقــل دريايــي‬
‫خانــه را وکالــت بدهیــد‪ ،‬می‌توانیــد نگهــداری بچه‌تــان‬ ‫هیــچ مشــکلی نداریــم‪ .‬بایــد تصمیم‌گیری‌هــای کالن‬ ‫(‪ )Shipment‬انجــام مــی‌داد و بیــن هنــد و انگلیــس‬
‫ـل‬ ‫را کفالــت بدهیــد ولــی پدری‌تــان را نمی‌توانیــد منتقـ‬ ‫و اصلــی را ببینیــم‪ .‬ممکــن اســت مــا فقــط ســه نفــر‬ ‫كاال جابجــا مي‌كــرد‪ .‬بعــد وقتــی دیدنــد محــل تولیــد‬
‫نمی‌توانیــد از آن حفاظــت کنیــد‪ ،‬خودمــان ایــن کار را‬
‫کنید ‪.‬‬ ‫در كميتــه مشــترك داشــته باشــیم‪ ،‬ممکــن اســت يــك‬ ‫بــه ســوال اولــم در مــورد جايــگاه‬ ‫نفــت یــک جــا و بازارهــای مصــرف در بعضــی مــوارد‬
‫می‌کنیــم‪ .‬اينگونــه شــد كــه حداقــل تحــت بهانــه حفــظ‬ ‫شــركت ملــي نفــت در وضعيــت جديــد‬
‫نفــر داشــته باشــیم‪ ،‬ولــی او حــق وتــوي کامــل داشــته‬ ‫جــای دیگــر اســت‪ ،‬بــه فکــر حمــل نفــت در مخــازن آب‬
‫خــط لولــه در آن کشــور نيــروي نظامــي پیــاده کردنــد‪.‬‬
‫بحثــی کــه اینجــا مطــرح مي‌شــود‪ ،‬یکــی از بهانه‌هــای تجــاوز بــه ایــران و اشــغال جنــوب‬ ‫باشــد‪ .‬اگــر شــرکت نفــت درســت کار کنــد‪ ،‬می‌توانــد‬ ‫قراردادهــاي نفتــي برمي‌گــردم‪ .‬منتقــدان‬ ‫افتادنــد‪ .‬چــون پيــش از آن نفــت در قوطی‌هــاي كوچـك‌‬
‫هــر پــروژه‌ای را كــه بــا منافــع ملــی‪ ،‬نفتــی‪ ،‬حاکمیتــي و‬ ‫حضــور پنجــاه درصــدي شــركت ملــي‬ ‫بســته‌بندي و حمــل مي‌شــد و در زمــان رســيدن بــه‬
‫امــکان رزرو تولیــد بــرای شــرکت‌هاي ایــران درجنــگ جهانــی دوم هــم همیــن بــود‪ .‬يعنــي‬
‫مالکیتــي تناقــض داشــته باشــد‪ ،‬وتــو کنــد و اگر نداشــته‬ ‫نفــت در كميتــه مشــترك فنــي را نقــض‬ ‫مقصــد‪ ،‬آســيب مي‌ديــد‪ .‬بعــد بــه ايــن فكــر افتادنــد كــه‬
‫بين‌المللــي اســت‪ .‬در واقــع بــا تفاســیر به‌اصطــاح حفاظــت از ســرمایه دولــت و اتبــاع انگلیــس‪.‬‬
‫باشــد‪ 180 ،‬درجــه از آن طرفــي‌شــود‪ .‬در نتیجــه باید دید‬ ‫بــه جــاي اينكــه هــر بــار نفــت يــك شــركت را حمــل‬
‫وقتــی مالکیــت نســبت بــه مخــزن باشــد‪ ،‬منتقــدان‬
‫متفاوتــی روب ـه‌رو هســتيم‪ .‬منتقــدان رزرو‬ ‫اختیــارات ایــن ترکیــب چیســت‪ ،‬وگرنــه ‪ JMC‬فقــط‬ ‫حاكميــت ملــي مي‌داننــد‪ .‬نظــر شــما‬ ‫كننــد‪ ،‬خودشــان مالــك نفــت باشــند‪ ،‬بــراي هميــن بــه‬
‫راســت می‌گوینــد‪ .‬امــا خــوب اگــر دو طــرف بنشــینند بــا‬ ‫چيســت؟‬
‫يــك اســم اســت‪ .‬شــما می‌توانید ‪ JMC‬داشــته باشــید و‬ ‫رويــال داچ پیوســتند‪ .‬امــروز هــم اســم اصلــی شــرکت‬
‫بــه هیــچ وجــه االن نمی‌شــود قضــاوت کــرد‪ .‬حتــی‬
‫موافقــان چنيــن ديدگاهــي ندارنــد‪.‬‬ ‫يــك عــده فقط بــراي جلســاتي در خــارج از كشــور بروند‪،‬‬ ‫‪ RoyalDutchShellgroupofcompanies‬است‪.‬‬
‫می‌گوینــد‪ .‬آن وقــت بایــد ببینیــم کــه کدام‌یــک بــرای‬ ‫متــن مصوبــه هیئــت وزرا اگــر قطعــی و نهایــی هــم‬
‫بگوینــد‪ ،‬بخندنــد و برگردنــد‪ ،‬چنانكــه پيــش از ايــن هــم‬ ‫شــركت بريتيــش پتروليــوم (‪ )BP‬از ابتــدا بــا نفــت‬
‫مــا بــد یــا خــوب اســت و کــدام یــک تحــت قوانیــن ایران‬ ‫باشــد‪ ،‬چــون هنــوز قــرارداد نشــده اســت‪ ،‬نمي‌تــوان بــر‬
‫وجــود داشــته اســت‪ .‬امــا شــما می‌توانیــد یــک ‪JMC‬‬ ‫شــروع كــرد و در آمریــکا نیــز وقتــي در پنســیلوانیا نفــت‬
‫بایــد خیلــی دقــت کــرد‪ .‬متاســفانه خیلــی از عزیــزان قابــل انجــام مــی باشــد‪.‬‬ ‫اســاس آن قضــاوت كــرد‪ .‬ايــن يــك متــن بســیار مختصر‬
‫دفاع‌کننــده و انتقادکننــده‪ ،‬بــدون تعمــق در معانــی و‬ ‫داشــته باشــید کــه ســتون فقــرات طــرف را بلرزانــد‪ .‬در‬ ‫کشــف شــد‪ ،‬بالفاصلــه شــرکت نفتــی برایــش ایجــاد‬
‫دلیــل اصلــی کــه شــرکت‌های نفتــی خارجــی شــدیدا‬ ‫از یــک قــرارداد بســیار مفصــل ترجمــه‌شــده اســت‪ .‬اول‬
‫نتیجــه واقعــا نمی‌شــود ایــن را گفــت‪.‬‬ ‫شــد‪ .‬اینهــا از ابتــدا ‪ E&P‬بودنــد‪ .‬امــا مثــا شــلمبرژه‬
‫شــناخت مســائل البتــه بــا نیــت خــوب نظــری می‌دهند‪ .‬مایلنــد کــه مالکیــت پیــدا کننــد‪ ،‬ایــن اســت کــه ارزش‬ ‫اينكــه در ترجمــه گاهــی اوقــات الفــاظ معنــای خــود را‬
‫آنچــه می‌توانــم بگویــم ایــن اســت کــه اگــر ایــن‬ ‫(‪ )Schlumberger‬در ابتــدا صرفــا یــک شــرکت‬
‫ببينيــد مــا در جزیــره خــارک نفــت را می‌فروشــیم و سهام‌شــان در بــازار بــا فاکتــوري بــه نــام ‪ R/P‬بــاال بــرود‪.‬‬ ‫از دســت می‌دهنــد و نــه خــدای ناکــرده بــه دلیــل نیــت‬
‫قــرارداد «خدماتــي» (‪ )service contract‬باشــد‪‌،‬‬ ‫خدماتــی نمودارگيــري از گل حفــاري (‪)Logging‬‬
‫يــك شــرکت مالــک نفــت می‌شــود‪ .‬پــس مالکیــت ایــن وقتــي كســي مي‌خواهــد ســهام شــرکت‌های نفتــی را‬ ‫بــد مــا‪ ،‬بلكــه چــون متــرادف بعضــی از ایــن واژه‌هــا را‬
‫نمي‌توانــد بــراي شــركت خارجــي مالکیــت ایجــاد کنــد‪.‬‬ ‫بــود‪ ،‬بعــد کــه رشــد کــرد‪ ،‬شــروع کــرد بــه خریــدن‬
‫نفــت آن‌قــدر مهــم نیســت‪ .‬مالکیــت کــدام نفــت مهــم بخــرد‪ ،‬خیلــی مهــم اســت کــه ایــن شــرکت چقــدر نفت‬ ‫به‌طــور مشــخص نداریــم‪ .‬دوم اینکه بعضــی از ایــن واژه‌ها‬
‫پــس نبایــد بــه آن خدشــه وارد کــرد‪ .‬ولــی اســم قــرارداد‬ ‫دیگــر شــرکت‌ها‪ .‬بعــد هــم در کارهــای نفتــی وارد‬
‫اســت؟ نفتــي كــه در زیــر زمیــن و در اقلیــم حاکمیــت دارد‪ .‬ممکن اســت‪ ،‬پاالیشــگاه داشــته باشــد ولی بعد باید‬ ‫تخصصــی اســت و یــک معنــای عــام دارنــد و یــک معنی‬
‫نیســت کــه تعیین‌کننــده اســت‪ ،‬بلكــه محتــوای آن‬ ‫شــد‪ .‬هاليبرتــون (‪ )Halliburton‬هــم همین‌طــور‪.‬‬
‫ایــران اســت‪ .‬چــرا؟ چــون اگــر یادتــان بیایــد یــک زمانــی بــرای ایــن پاالیشــگاه نفــت بخــرد‪ .‬پــس ذخائــر خیلــی‬ ‫خــاص‪.‬‬
‫اســت‪ .‬شــما می‌توانیــد قــرارداد «مشــاركت در توليــد»‬ ‫ايــن شــركت هــم در ابتــدا یــک شــرکت ســيمانكاري‬
‫در کلمبیــا گروه‌هــای انقالبــی یــا تروریســتی لوله‌هــا را مهــم انــد‪ .‬اگــر خاطرتــان باشــد شــرکت شــل چندیــن‬ ‫آنچــه بیــن دو طــرف قــرارداد حاکــم خواهــد بــود‪ ،‬متن‬
‫(‪ )production sharing‬بنویســید امــا منافــع ملــی را‬ ‫(‪ )Cementing‬بــود امــا بعدهــا یــک زيرمجموعــه‬
‫منفجــر می‌کردنــد‪ .‬شــرکت‌های نفتــی کــه آنجــا قــرارداد ســال پیــش بــه خاطــر اینکــه کمتــر از ‪ %2‬ذخائــرش را‬ ‫قــرارداد اســت که به انگلیســی خواهــد بود و هنــوز بیرون‬
‫هــم رعايــت كنيــد‪ .‬البتــه مــن از مخالفــان قراردادهــاي‬ ‫درســت کردنــد‪.‬‬
‫داشــتند‪ ،‬مــی گفتنــد ایــن امــوال ماســت و چــون شــما باالتــر گــزارش داده بــود‪ ،‬تمــام هیئــت مدیــره‌اش مجبور‬
‫‪46‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬ ‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬ ‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬ ‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬ ‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬ ‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬ ‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬ ‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬ ‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬
‫پرونده؛ ‪E & P‬‬
‫برایــش جــاده می‌زنــد‪ ،‬حتــی طراحــی ســطح‌االرض را‬
‫ممکــن اســت برون‌ســپاری کنــد‪ .‬در مرحلــه توســعه‪ ،‬اگــر‬
‫نگوییــم بــرای کل عمــر مخــزن تصمیم‌گيــري مي‌شــود‪،‬‬
‫مي‌توانيــم بگوييــم تصمیمــات آن در طــول کل عمــر‬
‫مخــزن اثــر خواهــد داشــت‪ .‬به‌عنــوان مثــال شــما اگــر‬
‫روزی مي‌خواهیــد در يــك مخــزن گاز تزريــق كنيــد‪ ،‬در‬
‫آينــده بــا افزايــش میــزان گاز تولیــدی‪ ،‬بــه توســعه واحــد‬
‫توليــد نيــاز خواهيــد داشــت‪ ،‬پــس کارخانــه بایــد جــای‬
‫کافــی بــرای توســعه یافتــن داشــته باشــد‪ .‬بــراي هميــن‬
‫مطالعــات جامــع طــرح (‪ )MDP‬را خــود شــركت‌ها‬
‫انجــام می‌دهنــد‪ .‬در بخــش توليــد هــم نظــارت‬
‫مي‌كننــد‪ .‬نظــارت ايــن نيســت كــه از دور نــگاه کننــد یــا‬
‫گــزارش بگیرنــد‪ ،‬بلكــه از نزديــك در فراينــد عملكــرد چاه‬
‫حضــور دارنــد و تصمیــم گیــری مــی کننــد‪.‬‬
‫بــراي مدیریــت مخــزن از روز تولــد تــا مــرگ بايــد کنــار‬
‫آن بــود‪ .‬برنامــه و مديريــت بــا شــركت ‪ E&P‬اســت امــا‬
‫اجــراي آن بــه شــركت‌هاي پيمانــكار ســپرده مي‌شــود‪.‬‬
‫به‌طــور مثــال‪ ،‬بعضــی اوقــات انــرژی مخــزن هــدر مـي‌رود‬
‫یــا کــم می‌شــود و مخــزن نمیتوانــد تولیــد کنــد‪ ،‬اینجــا‬
‫مــا بايــد ‪ EOR‬انجــام دهیــم‪ .‬يــا گاهــي مخــزن نفــت را‬
‫بــه چــاه مي‌رســاند ولــی مــا نمی‌توانیــم آن را بــه ســطح‬
‫برســانیم‪ ،‬اینجــا بایــد ‪ IOR‬انجــام دهيــم‪ .‬چــون ‪IOR‬‬
‫فقــط بــه تولیــد چــاه کمــک می‌کنــد و بــه انــرژی مخــزن‬
‫اضافــه نمی‌کنــد امــا ‪ EOR‬در حقیقــت بــه مخــزن‬
‫انــرژی مي‌دهــد‪ .‬ايــن نــوع تصميمــات بــا شــرکت‪E&P‬‬
‫اســت امــا انجــام آن را برون‌ســپاری می‌کنــد‪ .‬در پایــان‬
‫كار متروک‌ســازی انجــام مي‌شــود‪ ،‬یعنــی بــا اتمــام‬
‫توليــد‪ ،‬کار شــركت ‪ E&P‬تمــام نمي‌شــود‪ .‬در اينجــا‬
‫بایــد متروک‌ســازی انجــام شــود تــا اطمينــان حاصــل‬
‫شــود كــه مثــا ســفره‌های آب و محیــط زیســت در خطــر‬
‫نباشــد‪ .‬يــا اگــر متروک‌ســازی انجــام نشــود‪ ،‬مثــا ممکــن‬
‫اســت گاز ‪ H2S‬از چــاه بــاال بيايــد و از طريــق ايجــاد‬
‫خوردگــی در لوله‌هــا وارد ســفره‌هاي آب زيرزمينــي‬
‫شــود‪ .‬کال کار شــرکت هــای ‪ E&P‬از ابتــدا تــا انتهــا تــوام‬
‫بــا ریســک اســت‪.‬‬
‫در مجمــوع توصیــه مــن بــه شــرکت‌های ایرانــی ایــن‬
‫اســت کــه اگــر مــا هــر کــدام بــه یــک میــدان برویــم‪،‬‬
‫ریســک باالیــی کرده‌ایــم‪ .‬اگــر مــا کنسرســیوم تشــکیل‬
‫بدهیــم و اگــر مثــا پنــج میــدان داریــم‪ ،‬همــه با هــم روی‬
‫آن پنــج میــدان به‌صــورت شــراکتی کار کنیــم‪ ،‬آن وقــت‬
‫می‌توانیــم تنوع‌ســازی ســبد دارایی‌مــان را انجــام دهیــم‬
‫و ریســک مجموعه‌مــان را کــم کنیــم‪ .‬اگــر پــول داشــتيم‪،‬‬
‫بهتریــن مــدل ایــن بــود كــه يــك شــرکت بــه تنهايــي‬
‫پنــج میــدان را می‌گرفــت‪ ،‬ولــی نــه از نظــر تعــداد‬
‫ميدان‌هــا امکانــش هســت و نــه از نظــر مالــی در حــد‬
‫شــرکت‌ها اســت كــه ايــن تعــداد ميــدان را يك‌جــا كار‬
‫كننــد‪ .‬همچنيــن اگــر ســهام شــركت‌هاي ايرانــي در كنــار‬
‫شــركت‌هاي بين‌المللــي خیلــی پاییــن باشــد‪ ،‬متاســفانه‬
‫و بــر اســاس تجربــه نقــش پــادو خواهنــد داشــت‪ .‬مثــا‬
‫اگــر ‪ 5‬تــا ‪ 10‬درصــد ســهام داشــته باشــیم‪ ،‬در پــروژه‌اي‬
‫كــه پنــج نفــر عضــو ‪ JMC‬دارد‌‪ ،‬فقــط نصــف جــا بــراي‬
‫شــما هســت‪ .‬لــذا شــما را عضــو علی‌البــدل می‌گذارنــد و‬
‫هــر وقــت کاری و نیــازی بــود‪ ،‬بــه شــما خبــر می‌دهنــد‪،‬‬
‫چــون شــما ‪ 10‬درصــد ســهام داریــد و نمی‌توانیــد بــا‬
‫ایــن ســهم منافــع بقیــه را زیــر پــا بگذاریــد‪ .‬حداقــل‬
‫بایــد در حــدی باشــید کــه بتوانیــد تاثیرگــذار باشــید‪ .‬مــا‬
‫نمی‌گوییــم آنهــا دشــمن مــا هســتند‪ ،‬امــا دوســت مــا‬
‫(‪ )MDP‬و مدیریــت کالن توســعه بــا خــودش اســت و‬
‫هــم نیســتند و در كســب و كار نبایــد ســخنان عاطفــی‬
‫را مطــرح دانســت‪.‬‬
‫‪49‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫پــروژه اكتشــافي گرفــت‪ ،‬فوق‌العــاده برایــش خطرنــاک‬
‫اســت چــون اگــر موفــق نشــود‪ ،‬ورشکســت مي‌شــود‪.‬‬
‫دســته ديگــري كــه مي‌تواننــد پروژه‌هــاي اكتشــافي انجــام‬
‫دهنــد‪ ،‬شــرکت‌هایی هســتند کــه تخصص‌شــان اكتشــاف‬
‫هســت‪ .‬معمــوال از زمین‌شــناس‌ها‪ ،‬ژئوفیزیســت‌ها‪،‬‬
‫ژئوشیمیس ـت‌ها و تمــام علــوم مربــوط بــه اکتشــاف کــه‬
‫تخصص‌هــای بــاال دارنــد‪ ،‬اســتفاده مي‌كننــد و مناطــق‬
‫مناســب را شناســایی می‌کننــد و یــک بلــوك را بــراي‬
‫اکتشــاف بــه دســت مي‌گيرنــد و بــه محــض اینکــه موفــق‬
‫شــدند‪ ،‬می‌فروشــند‪ .‬ایــن نــوع شــركت‌ها در اســترالیا و‬
‫آمریــکا هســتند‪ .‬امــا اکثــر شــرکت‌ها‪ ،‬اگــر در اكتشــاف‬
‫موفــق شــدند‪ ،‬خودشــان هــم آن را توســعه می‌دهنــد‪ .‬باید‬
‫متذکــر شــد کــه پــس از امــکان ســنجی اولیــه عملیــات‬
‫اکتشــافی شــامل لــرزه نــگاری‪ ،‬بررســی های ژئوشــیمیایی‬
‫و باالخــره حفــاری صــورت مــی پذیــرد و تنهــا در صــورت‬
‫اثبــات وجــود ذخائــر تجــاری هیدروکربونــی مــی گوئیــم‬
‫یــک میــدان کشــف شــده اســت‪.‬‬
‫بعــد از اکتشــاف‪ ،‬به‌طــور طبیعــي بایــد میــدان را‬
‫ارزیابــی (‪ )appraisal‬کــرد‪ .‬ایــن عمليــات یــک مرحلــه‬
‫جــدا از مراحــل ديگــر نیســت‪ .‬در بعضــی از کشــورها جــزء‬
‫‪ E‬و در خیلــی از کشــورها جــزء ‪ D‬اســت‪ .‬امــا چــه زمانــی‬
‫از ‪ E‬بــه ‪ D‬می‌رویــم یــا بــه ارزیابــی‪ .‬یعنــی چــه موقعــی‬
‫تصمیــم می‌گیریــم کــه موفــق بوده‌ایــم یــا نــه‪ .‬ایــن‬
‫بســیار مهــم اســت و تعریــف دارد و بایــد در قراردادهــا‬
‫خیلــی مواظــب باشــیم‪ .‬فــرض کنیــم ‪ 50‬میلیــون دالر‬
‫بــراي اکتشــاف خــرج شــده اســت و ميــدان مي‌توانــد‬
‫‪ x‬میلیــون بشــکه نفــت تولیــد کنــد‪ .‬قیمــت نفــت هــم‬
‫تخمينــي در نظــر مي‌گيريــم‪ .‬فــرض كنيــد می‌شــود‬
‫‪ 80‬میلیــون دالر‪ .‬خــوب ‪ 30‬ميليــون دالر می‌مانــد‪ .‬ايــن‬
‫بــرای یــک شــرکت نفتــی بســيار خــوب اســت‪ ،‬امــا بــرای‬
‫مــن به‌عنــوان كشــور میزبــان خــوب نيســت‪ .‬چــون مــن‬
‫دارم ذخایــرم را از دســت می‌دهــم (‪Depletion of‬‬
‫‪ .)Resource‬پــس مــا بایــد خیلــی دقــت بکنیــم چــون‬
‫اول اينكــه شــرکت ‪ E&P‬خصوصــی در کشــوری‬
‫کــه منافــع و معیارهــای مــا و شــرکت نفتــی یکی نیســت‪.‬‬
‫اقتصــادی بــودن یــک اکتشــاف بــرای کشــور میزبــان و‬
‫پيمانــكار دو امــر متفــاوت اســت‪ .‬اگــر بــرای كشــور میزبان‬
‫شــرکت ‪ E&P‬چــه می‌کنــد؟ وقتــی می‌گوییــم‬
‫اقتصــادی باشــد‪ ،‬قطعــا بــرای آن شــرکت هــم هســت ولی‬
‫اگــر بــرای آن شــرکت اقتصــادي باشــد‪ ،‬لزومــا بــرای مالک‬
‫اقتصــادي نیســت‪ .‬بایــد حواســمان بــه ايــن موضوع باشــد‪.‬‬
‫برگردیــم بــه شــرکت ‪ E&P‬کــه چــه کار می‌کنــد؟ اگــر‬
‫مرحلــه اکتشــاف موفقيت‌آميــز بــود‪ ،‬شــركت بــه مرحلــه‬
‫ارزیابــی‪ ،‬توســعه و تولیــد مــي‌رود‪ .‬یــک شــرکت ‪E&P‬‬
‫دو کار اصلــی دارد‪ :‬اول اينكــه يــك ســري كارهــا را بايــد‬
‫خــودش انجــام دهــد‪ ،‬از جملــه مطالعــات و تصمیم‌گیــری‬
‫روی مخــازن‪ .‬شــل و توتــال هيچ‌کــدام مطالعــات مخــازن‬
‫خودشــان را برون‌ســپاری نمی‌کننــد‪ ،‬بــه هیــچ وجــه‪.‬‬
‫چــون دارایــی اصلــی آنهاســت و ایــن مطالعــات مبنــای‬
‫تصمیم‌گیــری آنهاســت‪ .‬مــن بــر اســاس مطالعــات یــک‬
‫ای‪ ،‬امــکان ســنجی اولیــه اکتشــاف را انجــام می‌دهنــد‪.‬‬
‫شــركت دیگــر‪ ،‬اموالــم را حــراج نمی‌کنــم‪ .‬دوم اينكــه‬
‫مدیریــت توســعه انجــام مي‌دهنــد‪ ،‬نــه خــود انجــام‬
‫عمليــات توســعه‪ .‬بــه همیــن دلیــل هــم ‪ D‬در وســط ‪E‬‬
‫و‪ P‬نیســت‪ .‬بعــد از مرحلــه توســعه‪ ،‬مرحلــه تولیــد اســت‬
‫كــه شــايد بتــوان آن را بــا برون‌ســپاري هــم انجــام داد‪.‬‬
‫در مجمــوع شــركت ‪ E&P‬در بخش اكتشــاف‪ ،‬مطالعات‬
‫زمین‌شناســی و مخــزن را خــودش انجــام می‌دهــد‪.‬‬
‫در بخــش توســعه‪ ،‬تصمیم‌گیــری کامــل و برنامــه جامــع‬
‫در ‪ 100‬نقطــه دنيــا اكتشــاف انجــام می‌دهنــد کــه اگــر‬
‫انجامــش را برون‌ســپاری می‌کنــد‪ .‬مثــا یــک شــرکت‬
‫حفــاری چاه‌هایــش را می‌زنــد‪ ،‬یــک شــرکت عمرانــي‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬
‫پرونده؛ ‪E & P‬‬
‫از اینجــا بــه بعــد برایــش مهــم خواهــد‬ ‫بعضــی جاهــا ممکــن اســت بعــد از یــک مــدت تخلیــه آن‬ ‫قراردادهــاي جديــد تصريــح دارد كــه مالکیــت بــه طــرف‬
‫بــود و الزم اســت کــه آمادگــی الزم را در‬ ‫ســخت شــود امــا مالکیــت از شــما ســلب نمی‌شــود‪ .‬حــاال‬ ‫وقتیشرکت‌هاییمثل‪ 7‬خواهرانباهمنشستی‬ ‫خارجــي نمی‌دهــد‪ .‬برعکــس بیشــتر تصريــح دارد بــه اینکــه‬
‫آن راســتا پیــدا کنــد؟‬ ‫در آن قــرارداد اجــاره‪ ،‬شــما می‌توانیــد حــدود اختیــارات و‬ ‫گذاشتندوباتصميمجمعيدربارهمنافعشان‬ ‫آنهــا مالــک نفــت در زیــر زمیــن نیســتند‪ .‬با ايــن وجــود اگر‬
‫مســئولیت‌های خــود را تعییــن کنیــد‪ .‬در مــورد قــرارداد‬ ‫صنعتنفتدنیاراگرفتند‪،‬چراشرکت‌های‪E&P‬‬ ‫قــرار باشــد مــا بــر حســب هــر بشــكه نفــت توليــدي پــول‬
‫نفتــی طــرف مقابــل اصــل مــال را در طــول قــرارداد تولیــد‬ ‫پرداخــت کنیــم‪ ،‬طــرف قــرارداد می‌توانــد مدعــی شــود کــه‬
‫ایران با هم ننشینند و بر سر اصول با هم توافق‬
‫کــه مالکیــت خصوصــی نســبت بــه منابــع وجــود نــدارد‪،‬‬ ‫میکنــد لــذا بــه ایــن ســادگی نیســت‪ .‬آنچــه می‌توانــد‬ ‫آنچــه مــن به‌طــور منطقــی در زمــان عقــد قــرارداد انتظــار‬
‫تعییــن کننــده باشــد بازمی‌گــردد بــه محتــوای قــرارداد‪ .‬اين‬ ‫نکنند‪.‬بانزاعبینشرکت‌هاباهم‪،‬همهآنهاازبین‬
‫یــک مقــدار بــا تعاریــف بین‌المللــی تفــاوت دارد‪ .‬یــک‬ ‫داشــتم‪ ،‬ایــن بــود کــه مخــزن را بــه تولیــد می‌رســانيم و‬
‫نكتــه مهمــي اســت‪ .‬حقــوق طرفيــن بايــد در قــرارداد ديــده‬ ‫می‌روند‪،‬حتیاگرمجموعه‌ایبرایاینتعاملبه‬ ‫ظــرف مدتــي كــه نفتــش تولیــد می‌شــود‪ ،‬بــه ازاي هــر‬
‫‪ ،E&P‬واضــح اســت کــه در وســط آن ‪ D‬يعنــي توســعه‬ ‫شــود‪ .‬به‌طــور قطــع طــرف مقابــل هــم منافعــی دارد و اگــر‬ ‫وجودآید‪،‬بهترمی‌توانیممدیریتریسکوغیره‬ ‫بشــكه مثــا ‪ 2‬دالر بــه مــن خواهــد رســيد‪ .‬پــس درآمــد‬
‫(‪ )Development‬مخفــی شــده اســت‪ .‬چــون وقتــی‬ ‫آن منافــع تعییــن نشــود‪ ،‬وارد قــرارداد نمی‌شــوند‪ .‬طبيعــي‬ ‫راانجامدهیم‪.‬‬ ‫مــورد انتظــار مــن می‌شــود قیمــت فــی مــن ضربــدر نفــت‬
‫شــما ‪ E‬انجــام می‌دهیــد‪ ،‬نمی‌توانیــد از ‪ E‬برویــد بــه ‪.P‬‬ ‫اســت كــه طرفیــن حــق یــک ســری انتظــارات دارنــد امــا‬ ‫قابــل تولیــدی کــه بعضـاً هنــوز آن زیــر اســت‪.‬‬
‫بعــد از اكتشــاف (‪ )Exploration‬بایــد ميــدان را توســعه‬ ‫اگــر ایــن کلمــه و شــرط حــق را كنــار بگذاريــد‪ ،‬انتظــارات‬ ‫می‌توانــد به‌طــور متوســط ‪ 20‬تــا ‪ 25‬ســال طــول بکشــد‬ ‫بــراي رفــع ايــن مســاله‪ ،‬بايــد در قــرارداد در مــاده فســخ‪،‬‬
‫بدهیــد‪ ،‬بعــد برویــد توليــد (‪ .)Production‬یعنــی کار‬ ‫می‌توانــد تــا بی‌نهایــت ادامــه پیــدا کنــد‪ .‬ایــن وظیفــه و‬ ‫و شــاید هــم در ایــران بیشــتر شــود‪ .‬در دریــای شــمال‬ ‫بگوييــم در صــورت فســخ‪ ،‬آنهــا هیچ حــق و حقوقی نســبت‬
‫اینهــا ‪ E&D&P‬اســت‪ .‬امــا به‌طــور کلــی در دنیــا بــه‬ ‫نقــش ماســت کــه در قــرارداد آنچــه می‌دهیــم در چارچــوب‬ ‫طــول عمــر مخــزن ‪ 10‬تــا ‪ 12‬ســال اســت‪ .‬ایــن اســت کــه‬ ‫بــه نفــت تولیــدي باقیمانــده نخواهنــد داشــت‪ .‬بــه ايــن‬
‫اســم ‪ E&P‬شــناخته مي‌شــوند‪ .‬خــوب کار اینها چیســت؟‬ ‫توقعــات حــق باشــد‪ ،‬نــه اینکــه بگوییــم اگــر ایــن را ندهیــم‬ ‫در طــول عمــر مخــزن بايــد بــا یــک برنامه‌ریــزی صحیــح‬ ‫طريــق مي‌تــوان مســاله را حــل كــرد‪ .‬تمــام ایــن ايــرادات‬
‫کار اینهــا ایــن اســت کــه در مناطقــی کــه به‌خاطــر‬ ‫نمی‌آینــد‪ .‬بــراي آن بایــد یــک فکــر دیگــری بکنیــم‪.‬‬ ‫کــه مرتــب هــم ب ـه‌روز می‌شــود‪ ،‬مخــزن مدیریــت شــود‪.‬‬ ‫را بایــد در چارچــوب کلــی قــرارداد ديــد‪ .‬الیه‌هــاي مختلــف‬
‫ســاختار و زمین‌شناســی رســوبی دیرینــه امــکان رســوبات‬ ‫طبيعــي اســت اگــر توقعــات حــق آنهــا را در نظــر نگيريم‪،‬‬ ‫دربــاره لــزوم مديريــت مخــزن شــکی نیســت‪ ،‬حــاال اگــر اين‬ ‫قــرارداد را به‌تنهایــی نبینیــم‪.‬‬
‫مناســب در شــرایط مناســب بــرای تولیــد نفــت بــوده و‬ ‫بــراي ســرمايه‌گذاري نمی‌آینــد‪ .‬پــس اگــر آمدنشــان‬ ‫مســاله از مرحلــه اکتشــاف شــروع نشــود‪ ،‬بایــد بالفاصله بعد‬
‫بــا اســتفاده از نقشــه‌های فضایــی و زمینــی و ماهــواره‬ ‫ضــروری اســت‪ ،‬بــا ایــن فــرض بایــد توقعــات حــق آنهــا را‬ ‫از اکتشــاف شــروع شــود تــا زمــان متروک‌ســازی‪ .‬اینكــه مــا‬
‫تشــخیص بدهیــم و آنهــا را تامیــن کنیــم‪.‬‬ ‫کــی‪ ،‬چگونــه و بــا چــه اختیاراتــی ايــن موضــوع را مديريــت‬ ‫طوالني‌مــدت بــودن قراردادهــا هــم از‬
‫احتمــال موفقيــت اکتشــاف در مناطــق مختلــف زمیــن‬ ‫مي‌كنيــم‪ ،‬بحــث ديگــري اســت‪.‬‬ ‫ايــن زاويــه قابــل بحــث اســت‪.‬‬
‫متفــاوت اســت و ریســک دارد‪ .‬شــرکت‌های نفــت هــم این‬ ‫اجــازه دهيــد برگرديم به شــركت‌هاي‬ ‫به‌طــور مثــال مي‌توانيــد پیمانــکار را بــرای دوران کوتــاه‬
‫را مطــرح کــرده و بــه مــا باورانده‌انــد کــه اکتشــاف مثــل‬ ‫بــه خدمــت بگيريــد‪ ،‬به‌شــرط اینکــه خودتــان بــه مديريــت‬ ‫یــادم می‌آیــد در زمــان قراردادهــاي بیــع متقابــل بســیاری از‬
‫‪ .E&P‬تاكنــون شــركت ‪ E&P‬در كشــور‬ ‫نقــادان شــاید به‌حــق می‌گفتنــد پیمانــکار در میــدان یــک‬
‫قمــار اســت و قمــار هــم کار دولت‌هــا نیســت‪ ،‬بنابرایــن‪E‬‬ ‫مخــزن اشــراف داشــته باشــید و مواظــب باشــید برنام ـه‌ای‬
‫کار آنهاســت‪ .‬واقعــا کار پرریســکی اســت‪ ،‬به‌همیــن دلیــل‬
‫نداشــته ایــم و تجربــ ‌ه داخلــي در ايــن‬ ‫کــه ایــن پيمانــكار می‌دهــد دســت و بــال شــما را بــرای‬ ‫ســری کار می‌کنــد و مــي‌رود و ظــرف ‪ 5 – 4‬ســال هــم‬
‫دو گــروه هســتند کــه می‌تواننــد ‪ E‬انجــام بدهنــد‪ .‬یکــی‬ ‫زمينــه وجــود نــدارد‪ .‬می‌خواهيــم ببینيــم‬ ‫برنامه‌هــای بعــدی نبنــدد‪ .‬يــا مي‌توانيــد بــا يــك شــريك‬ ‫پولــش را می‌گیــرد‪ .‬بنابرايــن تولیــد در ایــن ‪ 5 -4‬ســال‬
‫شــرکت‌هایی کــه خیلــی بــزرگ هســتند و می‌تواننــد بــا‬ ‫ايــن شــركت‌ها بــه لحــاظ فنــی‪ ،‬دانشــی‬ ‫تجــاري ديگــر ايــن بخــش را مديريــت كنيــد‪ ،‬بــاز به شــرط‬ ‫برایــش مهــم اســت‪ ،‬بعــد از آن هــر بالیــی ســر مخــزن بيايد‬
‫تعــداد بســیار زیــاد پــروژه‪ ،‬مدیریــت ریســک بکننــد‪ .‬مثــا‬ ‫اینکــه حقــوق شــما مشــخص باشــد‪.‬‬ ‫برايــش مهــم نيســت‪ .‬اکنــون قراردادهــا را طوالنی‌مــدت‬
‫و مالــی چــه توانمندی‌هایــی را بايــد در‬ ‫شــما بــا بســتن یــک قــرارداد اجــاره ‪ 20‬ســاله‪ ،‬مالکیــت‬ ‫ديده‌انــد و آن مهــم مــورد انتظــار اســت‪ .‬مــا چیــز مطلقی در‬
‫‪ 10‬تــای آن بــه نتیجــه برســد‪ ،‬بــرای آنهــا کافیســت‪ .‬امــا‬ ‫خــود ايجــاد كننــد‪ .‬یعنــی شــرکتی کــه‬ ‫ســاختمان را از دســت نمی‌دهیــد‪ .‬هــر چنــد بایــد مواظــب‬ ‫دنیــا نداریــم‪ ،‬امــا طــول عمــر یــک مخــزن بــا توجــه بــه نوع‬
‫اگــر یــک شــرکت ‪ E&P‬داخــل ایــران درســت شــد و يك‬ ‫می‌خواهــد ‪ E&P‬شــود‪ ،‬چــه چیزهایــی‬ ‫باشــید کــه بــه ملــک شــما آســیبی وارد نشــود‪ .‬البتــه در‬ ‫مخــزن‪ ،‬مکانیــزم تولیــد و شــیوه‌ای کــه تولیــد می‌کنیــم‪،‬‬
‫‪48‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬ ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬

‫پرونده؛ ‪E & P‬‬ ‫پرونده؛ ‪E & P‬‬

‫نبــود‪ ،‬چــه می‌کنيــد؟ در همــه مــوارد از ‪ Valve‬هــا و‬ ‫مخــازن ایــران و زمین‌شناســی ایــران اســت و از همــه مهم‌تــر‬ ‫نظــر شــما دربــاره نحــوه ارزيابــي‬
‫‪ Pressure gage‬هــا گرفتــه تــا محاســبات ســاخت گل‬ ‫بــرای مــن ایرانــی بــودن اســت‪ ،‬بــه دلیل آشــنایی بــا فرهنگ‬ ‫شــركت‌هاي ‪ E&P‬و شــاخص‌های‬
‫حفــاري و غيــره‪ .‬یــک شــرکت خارجــی اینهــا را دارد امــا‬ ‫مــردم‪ .‬يعنــي در اصــل بایــد این‌طــور باشــد‪ .‬ایــن مائیــم کــه‬
‫مــا نداریــم‪.‬‬
‫ارائه‌شــده چيســت؟ آيــا خروجــي آن‪،‬‬
‫بایــد بگوییــم حــاال در ایــن وضعیــت شــرکت خارجــی چــه‬
‫مــا قراردادهــا را غیــر قابــل مذاکــره نکرده‌ایــم‪ ،‬پــس‬ ‫چیــزی بــرای ارائــه دارد و نــه بالعکــس‪ .‬مثــل ایــن اســت کــه‬ ‫نماينــده تــوان شــرکت‌های داخلــی در‬
‫شــرکت‌های خارجــی شــروع بــه مذاکــرات قــراردادی‬ ‫مهمــان بــه داخــل بیایــد و بعــد تصميم‌گیــری کنــد کــه آیــا‬ ‫صنعــت باالدســت هســت؟‬
‫می‌کننــد‪ .‬اگــر بیــع متقابــل مبنــای مقایســه باشــد‪،‬‬ ‫میزبــان را قبــول دارد یــا نــه‪ .‬ايــن غلــط اســت‪.‬‬
‫ایــن مذاکــرات بیــن يــك تــا دو ســال طــول می‌کشــد‪.‬‬ ‫یکــی از مشــکالت بــزرگ‪ ،‬ارزیابــی ایــن شــرکت‌ها بــوده‬
‫پــس شــرکت‌های ایرانــی پتانســیل بالقــوه دارنــد ولــی‬
‫حــاال هــر کــدام از ایــن شــرکت‌هاي داخلــي مهنــدس‬ ‫و هســت‪ .‬اگــر شــرکت‌های ‪ E&P‬ســابقه‌اي در ايــن زمينــه‬
‫بــه حمایــت نیــاز دارنــد‪ .‬مثــا وقتــی شــما بــه ســمت یــک‬
‫مشــاور‪ ،‬پیمانــکار حفــاری يــا پیمانــکار راه و ســاختمان‪،‬‬ ‫داشــتند‪ ،‬بررســی می‌کردنــد کــه مثــا در ایــن ‪ 20‬ســال چــه‬
‫شــرکت بين‌المللــی می‌رویــد كــه هزينــه ســرمايه آن‬
‫اگــر بخواهنــد‪ ،‬در ایــن فاصلــه می‌تواننــد تمامــی‬ ‫کرده‌انــد؟ چنــد میــدان توســعه داده‌انــد؟ در چنــد پــروژه‬
‫(‪ %4 )capital cost‬اســت و می‌خواهیــد شــریک شــوید ولــی‬
‫گواهينامه‌هــاي (‪ )Certification‬مربوطــه را بگیرنــد و‬ ‫موفــق بوده‌انــد؟ کارایی‌شــان چقــدر بــوده اســت؟ امــا وقتــی‬
‫بایــد از جایــی‪ %20‬وام بگیریــد‪ ،‬در پــروژه ‪ %16‬عقــب هســتید‬
‫ساختارشــان را درســت کننــد‪.‬‬ ‫از صفــر شــروع می‌کنیــد ‪-‬چــه در ‪ E&P‬و چه در هــر کاری‪-‬‬
‫و احتمــاال مــا نمی‌توانيــم تاميــن ســرمايه کنيــم‪ .‬کدام‌یــک‬
‫مــا فردمحــور هســتیم‪ ،‬آنهــا ســاختارمحور هســتند‪ .‬آنهــا‬ ‫روش متفــاوت اســت‪ .‬مثــا فــرض كنيــد در یــک شــرکت‬
‫از شــرکت‌های ‪ E&P‬مــا (جــز یکــی دو مــورد کــه وضــع‬
‫می‌خواهنــد در شــرکت چیدمــان الیه‌هــای مخالــف‪،‬‬ ‫می‌خواهیــد یــک مشــاور در امــور مالــی بگیرید‪ .‬ســه شــرکت‬
‫مالــی خوبــی دارنــد) دارايــي فيزيكــي بــرای گرفتــن وام‌هــای‬
‫پروســه‌ها و فرایندهــا و مســئولیت‌ها و ارتبــاط بیــن‬ ‫در مناقصــه شــرکت می‌کننــد‪ .‬دو تــای آنهــا ‪ 20‬ســال ســابقه‬
‫میلیــاردی دارنــد‪ .‬حتــی اويــك‪ ،‬پتــرو پــارس و پتــرو ايــران‬
‫اینهــا را بداننــد‪ .‬شــرکت‌های ایرانــی اگــر زبــان خــود را‬ ‫دارنــد و ســومی ســابقه‌اي نــدارد‪ ،‬آیــا ایــن شــرکت ســوم باید‬
‫همچنيــن دارايــي ندارنــد‪ .‬شــركت بين‌المللــي بــا ‪%6-%4‬‬
‫تقویــت کننــد‪ ،‬خیلــی می‌توانــد مفيــد باشــد‪ .‬مــا دعواهــا‬ ‫بالفاصلــه كنــار گذاشــته شــود؟ بــه هیــچ وجــه‪ .‬چــون ســوال‬
‫‪ capital cost‬می‌آیــد‪ ،‬شــركت ايرانــي اگــر بتوانــد فاینانــس‬
‫را می‌بریــم‪ ،‬امــا جنگ‌هــا را می‌بازیــم‪ .‬مــا بایــد جلــوی‬ ‫بعــدی در مــورد افــرادی اســت کــه در شــرکت کار می‌کننــد‬
‫ارزی هــم بنمایــد بایــد بــا حــدود ‪ %12‬بــرود و اگر پــروژه ‪%16‬‬
‫بهانه‌گیــری آنهــا را بگیریــم‪.‬‬ ‫یــا ســاختار‪ ،‬برنامــه کاری و اصــول شــرکت اســت‪ .‬شــما اگــر‬
‫ســود داشــته باشــد‪ ،‬بــرای شــركت بين‌المللــي ‪ %10‬حاشــیه‬
‫دیدیــد افــراد بــا گواهينامه‌هــاي معتبــر و ســابقه‌هاي خــوب‬
‫ســود هســت و بــرای شــركت ايرانــي ‪ . %4‬اینهــا در آینــده‬
‫در ایــن شــرکت هســتند و کارشــان بصــورت فــردی مــورد‬
‫به‌عنــوان آخريــن ســوال بفرماييــد‬ ‫می‌توانــد جــز مشــکالت شــرکت‌های ‪ E&P‬باشــد و اگــر‬
‫قبــول بــوده‪ ،‬چــاره‌ای جــز ارزیابــی نفــرات‪ ،‬ســخت‌افزار و‬
‫آيــا انتقــال فنــاوري از طريــق مشــاركت‬ ‫بخواهیــم آنهــا را تقویــت کنیــم‪ ،‬بایــد بــه ایــن شــرایط نابرابر‬
‫نرم‌افزارشــان نیســت‪.‬‬
‫توجــه داشــته باشــیم‪ .‬مثــا توســط صنــدوق توســعه ملــی‬
‫شــركت‌هاي ايرانــي و خارجــي قابــل‬ ‫بــه ایــن شــرکت‌ها وام بدهیــم کــه بتواننــد در یــک حجــم‬
‫ســوالی کــه فرمودیــد در مــورد توانمنــدی شرکت‌هاســت‬
‫و مــن حــق نــدارم وارد توانمنــدی شــرکت‌ها شــوم‪ .‬البتــه‬
‫دســتيابي خواهــد بــود؟‬ ‫معقولــی کار کننــد‪ ،‬وگرنــه ‪ EPC‬کار به‌مراتــب از جهــت‬
‫بــدون ذکــر نــام می‌تــوان گفــت بعضــی از ایــن شــرکت‌ها‬
‫اقتصــادی وضــع بهتــری خواهــد داشــت‪.‬‬
‫افــراد قابلــی دارنــد‪ .‬من اعتقــاد دارم همــه ما توانمنــدی بالقوه‬
‫اول بایــد فنــاوری را خــوب تعریــف کنیــم‪ .‬خیلــی از‬
‫خیلــی خوبــی داریــم ولــی بالفعــل خیــر‪.‬‬
‫افــراد معنــی فنــاوری را بــا دانــش يكــي می‌گیرنــد کــه‬ ‫پــس در مجمــوع از نظــر شــما فکــر‬ ‫بایــد بــه یــاد داشــته باشــیم کــه االن کســی کــه ســابقه‬
‫اصــا این‌طــور نیســت‪ .‬دانــش از طریــق دانشــگاه و امثــال‬
‫آن منتقــل می‌شــود‪ .‬مــا از ايــن نظــر هیــچ چیــز کمتــر‬ ‫داشــتن شــركت ‪ E&P‬مثبــت اســت؟‬ ‫‪ E&P‬دارد‪ ،‬یــا بایــد از شــاغلین شــرکت نفــت بیــرون بیایــد‬
‫یــا باید بازنشســته شــود کــه دیگر حضــورش در شــرکت‌های‬
‫از خــارج نداریــم‪ ،‬امــا پــس از ‪ 10‬ســال آنهــا از مــا جلــو‬
‫نیــاز بــه بازســازي (‪ )Over hall‬دارد‪ .‬پــس شــرکتی کــه‬ ‫نیســت‪ .‬پــس بایــد تعریــف ایــن را به‌خوبــی بدانیــم‪ .‬متــه‬ ‫خیــر چــون شــركت‌هاي ايرانــي نمي‌تواننــد‪ asset‬نفتــی‬ ‫بلــه ‪ 100‬درصــد‪ .‬بحــث اینجاســت کــه مــا اگــر می‌خواهیــم‬ ‫خصوصــی ایــرادی نداشــته باشــد‪ .‬ایــن افــراد اغلــب ســن‬
‫می‌افتنــد کــه آن هــم بــه دلیــل کاربــرد ایــن دانــش اســت‪.‬‬
‫می‌خواهــد ایــن دکل را روی جكــت خــود قــرار دهــد‪ ،‬در‬ ‫حفــاری‪ ،‬شــیرآالت و ‪ ....‬آیــا همــه‌اش ‪Iranian Content‬‬ ‫داشــته باشــند‪ ،‬مگــر اینکــه در کنــار ایــن شغل‌شــان در خارج‬‫شــرکت‌های خارجــی بــه ایــران بیاینــد و صاحــب همــه‬ ‫باالیــی دارنــد کــه باالخــره ب ـه‌زودي از ایــن سیســتم خــارج‬
‫اگــر فنــاوری را کاربــرد دانــش بدانیــم‪ ،‬بایــد ببینیــم چــه‬
‫صــورت بــروز مشــکل تمــام پلت‌فرمــش دچــار مشــکل‬ ‫اســت یــا صرفــا به‌خاطــر اينكــه در داخــل مونتــاژ مي‌شــوند‬ ‫کارهــا شــوند و بعــد از انجــام برونــد کــه درســت نیســت‪ .‬مــا‬
‫اقــدام بــه خریــد مخــزن و دارایی‌هــای نفتــی کننــد‪ .‬مــا هــم‬ ‫می‌شــوند‪ .‬پــس یکــی از بزرگ‌تریــن توانمندی‌هــای‬
‫چیــز از آنهــا می‌خواهیــم یــاد بگیریــم‪ .‬بايــد بفهمیــم‬
‫می‌گــردد‪ .‬پــس ایــن شــرکت‌ها یــا دکل نــو می‌خواهنــد‬ ‫یــا برخــی کارهایــش در ایــران انجــام مي‌شــود‪Iranian ،‬‬ ‫دنبــال آن هســتیم‪ .‬وقتــی شــرکت‌هایی مثــل ‪ 7‬خواهــران‬ ‫می‌توانیــم بــرای انتقــال فنــاوری وآوردن بخشــی از ســود بــه‬ ‫شــرکت‌های ‪ E&P‬در ایــران بایــد قــدرت تربیــت‪ ،‬آمــوزش‬
‫چــه چیــز یــا كــدام تکنولــوژی فــان شــرکت از مــا بهتــر‬
‫یــا دکلــی کــه ‪ Over hall‬شــده باشــد‪ .‬آنها قوانیــن ‪HSE‬‬ ‫‪ Content‬می‌شــود؟ ضمنــاً مــا دو قانــون در ايــن زمينــه‬ ‫بــا هــم نشســتی گذاشــتند و بــا تصميــم جمعــي دربــاره‬ ‫داخــل مملکــت با آنها شــریک شــویم‪ .‬شــرکتی که بتوانــد در‬ ‫دادن و آماده‌ســازی گــروه بعــدی باشــد کــه بســیار هــم مهــم‬
‫اســت‪ .‬ایــن بهتــر بــودن می‌توانــد دالیــل مالــی‪ ،‬مدیریتی و‬
‫مربــوط بــه خودشــان را دارنــد و ایــن قوانیــن را مــا هــم‬ ‫داريــم‪ .‬یکــي قانــون حداقــل ســهم بخــش ايرانــي اســت كــه‬ ‫منافعشــان صنعــت نفــت دنیــا را گرفتنــد‪ ،‬چــرا شــرکت‌های‬ ‫کنــار آنهــا کار کنــد‪ ،‬بایــد یــک شــرکت مشــابه باشــد‪ .‬وقتــي‬ ‫اســت‪ .‬امــروز افــرادي مثــل مــن را بــا توجــه بــه ســوابقمان‬
‫فنــاوری داشــته باشــد‪ .‬مــا يكــي در مدیریت خیلــی ضعیف‬
‫بایــد رعایــت کنیــم‪ .‬خدمــات بايــد از نظر کمیــت و کیفیت‬ ‫تعييــن مي‌كنــد مثــا در قــرارداد حداقــل درصــد مشــخصي‬ ‫‪ E&P‬ایــران بــا هــم ننشــینند و بــر ســر اصــول بــا هــم‬ ‫مي‌خواهیــم بــا آنهــا قراردادهــای طوالنی‌مــدت ببندیــم تــا‬ ‫تاييــد مي‌کننــد‪ ،‬امــا چنــد ســال بعــد کــه مــا نباشــیم‪ ،‬چــه‬
‫هســتیم و دیگــری در روش‌هــای اجرایــی کارهــا از طراحــی‬
‫قابــل رقابــت باشــد‪ ،‬مــن نمی‌توانــم بگویــم وقتــی شــرکت‬ ‫از خریدهــا بایــد ایرانــی باشــد‪ .‬قانــون دوم‪ ،‬ایــن اســت کــه‬ ‫کارهــای ‪ E&P‬کننــد‪ ،‬پــس بایــد شــرکت‌هاي داخلــي هــم‬
‫توافــق نکننــد‪ .‬بــا نــزاع بیــن شــرکت‌ها بــا هــم‪ ،‬همــه آنهــا‬ ‫بــر ســر شــرکت‌ها می‌آیــد؟ چــه برنامــه‌ای بــرای آینــده‬
‫تــا اجــرا‪ ،‬ســخت‌افزاری یــا نرم‌افــزاری‪.‬‬
‫خارجــی مثــا دكل خشــكي را‪ 18000‬دالر در روز می‌دهــد‬ ‫خدماتــی را کــه در داخــل ایــران اســت‪ ،‬نبایــد از خــارج گرفت‪.‬‬ ‫از بیــن می‌رونــد‪ ،‬حتــی اگــر مجموعـه‌ای بــرای ایــن تعامــل‬ ‫‪ E&P‬باشــند‪ .‬تنهــا شــرکت ‪ E&P‬ایراني شــرکت ملی نفت‬ ‫شــركت‌ها هســت؟ چگونــه می‌خواهیــد در آينــده افــرادی‬
‫مديريــت دانــش هــم نوعــی فنــاوری اســت کــه با اســتفاده‬
‫و داخلــی ‪ 27000‬دالر‪ ،‬تــو حتمــا بیــا از داخلــی بگیــر‪ ،‬ولی‬ ‫پــس اصــول زیربنایــی شــرکت نفــت در مــورد خریدهــا بایــد‬ ‫بــه وجــود آیــد‪ ،‬بهتــر می‌توانیــم مدیریــت ریســک و غیــره‬ ‫ایــران اســت‪ ،‬امــا مــا می‌خواهیــم شــرکت ملــی نفــت در ایــن‬ ‫را بــرای ورود بــه سیســتم‪ ،‬ارزیابــی و شناســایی کنیــد؟ آيــا‬
‫از آن بــر حســب مشــکالتمان می‌توانیــم بــه رفــع آن‬
‫اگــر برابــر باشــند‪ ،‬بایــد از داخلــی بگیرنــد‪.‬‬ ‫رعایــت شــود و مکانیــزم انجــام فراینــد نيــز به‌صــورت شــفاف‬ ‫را انجــام دهیــم‪ .‬در نهایــت هــم بــه نفــع مملکــت می‌شــود‪.‬‬ ‫قــرارداد هــا کارفرمــا باشــد‪ .‬اگــر بخواهیــم هــم کارفرما باشــد‪،‬‬ ‫برنامــه جــذب نیروهــای جــوان بااســتعداد را داریــد؟ آيــا‬
‫بپردازیــم‪ .‬در مدیریــت تکنولــوژی چهــار فاکتــور داریــم‪:‬‬
‫مــا می‌توانیــم شــعار بدهیــم و بگوییــم شــرکت‌هايي کــه‬ ‫مشــخص باشــد‪.‬‬ ‫چنيــن مجموعـه‌اي تــوان مالــی بهتــری هــم دارد و می‌توانــد‬ ‫هم شــریک‪ ،‬باید قــرارداد مشــاركت در توليــد (‪production‬‬ ‫برنام ـه‌ای بــرای دوره ســنی ميانــه داریــد؟ چــون بایــد ســه‬
‫مغزافــزار‪ ،‬ســخت‌افزار‪ ،‬نرم‌افــزار و ســاختارافزار‪ .‬یعنــی‬
‫می‌خواهنــد بــه ایــران بیاینــد‪ ،‬بایــد فارســی بلــد باشــند‪،‬‬ ‫در خــارج هــم به‌صــورت کنسرســیوم فعــال باشــد‪.‬‬ ‫‪ )sharing‬ببندیــم کــه برخــی مثــل خــود مــن با ایــن حالت‬ ‫نســل از افــراد را بررســی کــرد‪ .‬در حــال حاضــر كســاني را بايد‬
‫ســازمان مــا بایــد بــرای رســیدن بــه مدیریــت فنــاوری‪،‬‬
‫حــاال ببینیــم اصــا خــود مــا چنــد کتــاب فنــی نفتــی‬ ‫مخالــف هســتند‪ ،‬خیلی‌هــا هــم بــر حســب نــوع دیــد موافق‬ ‫داشــت كــه مي‌تواننــد بــا علــم و دانــش فعلــی هــم شــرکت‬
‫مدیریــت شــود‪ .‬مراحــل آن هــم شــناخت نیــاز و بعــد‬ ‫تعييــن اينكــه شــركت‌هاي خارجــي‬ ‫هســتند‪ .‬در نهايــت همــه بایــد بــه تصمیــم نهایــی پایبنــد‬ ‫را بچرخاننــد و هــم مي‌تواننــد بــه خارجی‌هــا نشــان دهنــد‬
‫تشــخیص راه حــل برای برطــرف کردن نیاز اســت‪ .‬اگــر قرار‬ ‫بــه فارســی داریــم‪ ،‬چنــد دســتورالعمل بــه فارســی داریــم‪،‬‬
‫به‌طــور حتــم بايــد بــا شــركت‌هاي‬ ‫اســتفاده از تــوان شــركت‌هاي ايرانــي‬ ‫كــه يــك ارزش افــزوده دارنــد‪ .‬مثــا اگــر مــن ادعــا کنــم کــه‬
‫اســت ار خــارج وارد کنیــم‪ ،‬بعــد بایــد به‌دنبــال بومی‌ســازی‬ ‫چقــدر مطلــب از وقتــی ایــن شــعار را داده‌ایــم‪ ،‬ترجمــه‬ ‫باشیم‪.‬‬
‫کرده‌ایــم؟‬ ‫ايرانــي شــريك شــوند‪ ،‬از ديــد آنهــا‬ ‫اگــر بخواهیــم مشــاركت در توليــد نباشــد‪ ،‬یــک شــركت در قراردادهــاي جديــد (‪)Iranian Content‬‬ ‫می‌خواهــم بچه‌هــای اســتعداد درخشــان را اســتخدام کنــم‪،‬‬
‫و ســپس نگهــداری باشــیم‪ .‬مــا خیلــی از تکنولوژی‌هــا را‬
‫وارد کرده‌ایــم ولــی آنهــا را ب ـه‌روز نکرده‌ایــم‪ .‬نگهــداری بــه‬ ‫مجموعـه‌ای کنــار هــم جمع شــود‪ ،‬حداقــل کار ترجمه را‬ ‫چگونــه ارزيابــي مي‌شــود؟ بــه فــرض در‬ ‫‪ E&P‬خصوصــي بجــز شــرکت ملــی نفــت ایــران بايــد هــم بخشــي از قراردادهــاي جديــد اســت‪.‬‬ ‫خــوب شــركت‌هاي بين‌المللــي هــم ایــن توانایــی را دارنــد‪،‬‬
‫انجــام دهــد‪ .‬مثــا انجمن حفــاری بــرای تدویــن ‪Drilling‬‬ ‫در کنــار آنهــا قــرار بگیــرد‪ .‬بــاز اگــر شــركت دولتــی باشــد‬ ‫پــس مــا بایــد یــک ارزش افــزوده‌ای داشــته باشــيم کــه در‬
‫معنــی حفــظ و ب ـه‌روز کــردن اســت‪.‬‬ ‫بحــث ارزیابــی شــرکت‌های حفــاری‪ ،‬آیــا‬
‫‪operation manual , Well control manual‬‬ ‫چــون دولــت نماینــده ملــت در اعمــال حاکمیــت اســت‪ ،‬در جمــات قــراردادی مهــم هســتند امــا اینکه ما ایــن تعاریف‬ ‫مقابــل شــرکت‌های خارجــی ادعــا کنیــم‪ .‬بهتریــن مثــال‬
‫بایــد از شــرکت‌هاي ‪ E&P‬یــاد بگیریــم‪ ،‬وقتــی یــک‬
‫تکنولــوژی بــرای یــک پــروژه اســتفاده شــود‪ ،‬بعــد از پــروژه‬ ‫‪ , Drilling mud manual‬هیئت‌هایــی را تشــکیل‬ ‫آنهــا تــن بــه مکانیزم‌هــای داخــل کشــور‬ ‫حقیقــت کارفرماســت و پیمانکار بودنــش ایــراد دارد‪ .‬پس باید را کلــی بگذاریــم‪ ،‬چــه چيــزي بــه دســت مي‌آوريــم؟ مــن در‬ ‫اینکــه‪ ،‬دانــش بومــی داریــم‪ ،‬مخــازن ایــران را کامــل و دقیــق‬
‫و پایــان کار ‪ E&P‬داخلــی ایــن تکنولــوژی چــه میشــود؟‬ ‫دهــد و ایــن مطالــب را بــه فارســی و انگلیســی تهيــه كنيم‪.‬‬ ‫مــا می‌دهنــد؟‬ ‫دوران بیــع متقابــل‪ ،‬قائــم مقــام و مدیر مهندســی متــن بودم‪.‬‬ ‫شــرکت‌های خصوصــی ‪ E&P‬درســت کنیــم‪.‬‬ ‫می‌شناســیم يــا مثــا مدیــر حفــاری مــن ‪ 40‬ســال در ایــران‬
‫شــرکت خارجــی كــه می‌آیــد اول می‌پرســد تحــت چــه‬ ‫مــا می‌گفتیــم ‪ Iranian Content‬بــرای حمایــت از صنایــع‬ ‫حفــاری انجــام داده و به‌خوبــی بــر تمــام جزئیــات ومســائل‬
‫پــس بــرای ورود تکنولــوژی بایــد برنامــه دقیقــی داشــته‬
‫اســتانداردهايي كار مي‌كنيد‪‌،‬مثــا ‪Well control‬‬ ‫مگــر هنگامــی کــه آنهــا در دوران بیــع متقابــل اینجــا کار‬ ‫آیــا شــركت‌هاي ‪ E&P‬خصوصــی و خدمــات و مهندســی ایــران اســت نــه دالل‌هــا‪ .‬صــرف اینکه‬ ‫حفــاری در ایــران واقــف اســت‪.‬‬
‫باشــیم‪ .‬شــركت‌هاي ‪ E&P‬خصوصــی به‌عنــوان دینــی بــه‬
‫‪ policy‬شــما چیســت؟ و اگــر فشــار چــاه زيــاد شــد‪ ،‬چــه‬ ‫کردنــد‪ ،‬دکل‌هــای مــا را چــه در دريــا و چــه در خشــكي بــه‬ ‫ایــران قابــل مقایســه بــا شــرکت‌های یــک شــرکت در ایــران بــه ثبــت رســیده باشــد‪Iranian ،‬‬ ‫شــرکت‌های خارجــی امکانــات مالــی و نرم‌افــزاری بســیاری‬
‫شــرکت ملــی نفــت‪ ،‬بایــد ایــن تکنولوژی‌هــا را بــه شــرکت‬
‫می‌کنیــد؟ حفــار مــا می‌گویــد مــن بلــدم‪ ،‬ولــی شــرکت‬ ‫کار نگرفتنــد؟ مــن در هیئــت خریــد دکل شــهید رجایــی‬ ‫‪ Content‬نیســت‪ .‬یــا خریــد از کســی کــه جنــس خارجــی‬ ‫دارنــد امــا اینهــا هیچ‌کــدام بــرای آنهــا ارزش یــک شــریک‬
‫نفــت تحویــل دهنــد‪ .‬انتقــال تکنولــوژی نبایــد فردمحــور‬
‫را بــه اســم خــود ثبــت می‌کنــد‪Iranian Content ،‬‬ ‫‪ E&P‬خارجــي هســتند؟‬ ‫را ندارنــد‪ .‬نکتــه اصلــی و مهــم بنظــر مــن شــناخت خــوب‬
‫باشــد‪ .‬بقــای انتقــال تکنولــوژی بایــد تضمیــن شــود‪.‬‬ ‫خارجــی در مــورد‪ Policy‬شــرکت می‌پرســد‪ ،‬اگــر حفــار‬ ‫بــودم‪ .‬طبیعتــا دکلــی کــه ‪ 20‬ســال از عمــرش گذشــته‪،‬‬

‫‪51‬‬ ‫‪50‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬ ‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬ ‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬ ‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬ ‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬ ‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬ ‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬ ‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬ ‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬ ‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬ ‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬ ‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬ ‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬ ‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬ ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬

‫پرونده؛ ‪E & P‬‬ ‫پرونده؛ ‪E & P‬‬

‫و بــه ســطح زمیــن آمــد‪ ،‬ایــن دیگــر انفــال نیســت‪،‬‬

‫همانطــور کــه نفــت را می‌فروشــیم یعنــی مالکیــت‬
‫آن را بــه دیگــري انتقــال می‌دهیــم‪ ،‬پــس مي‌تــوان‬
‫نفــت تولیــدي از مخــزن را بــه توســعه‌دهندگان آن‬
‫هــم فروخــت يــا بخشــی از محصــول تولیــدی را در ازاي‬
‫دستمزدشــان بــه آنهــا واگــذار نمــود‪ .‬ایــن اســتداللی‬
‫اســت کــه موافقــان قراردادهــاي مشــاركت در توليــد‬
‫بيــان مي‌كننــد‪ .‬امــا در مــدل جدیــد قــراردادي حتــی‬
‫در قراردادهــای بيــع متقابــل هــم امــکان ایــن وجــود‬
‫داشــت و دیــده شــده بــود کــه شــرکت پیمانــکار بــه‬
‫‌جــای دســتمزد‪ ،‬یــک بخــش از محصــول را بــردارد‪.‬‬
‫یعنــی توافــق می‌کردنــد از محصــول تولیــدی مثــ ً‬
‫ا‬
‫‪ %30‬بــرای پيمانــكار و ‪ %70‬بــرای كارفرمــا باشــد‪ ،‬بعــد‬
‫پيمانــكار ‪ %30‬را هــرکاری کــه دوســت داشــت انجــام‬
‫مــی‌داد‪ .‬در ایــن قراردادهــا هــم تــا ســقف ‪ %50‬از‬
‫محصــول قابــل واگــذاری اســت‪.‬‬

‫شــركت‌هاي تازه‌تاســيس ‪ E&P‬در‬

‫پیــش نیازهــای آنهــا را لحــاظ کنیــم و بتوانیــم بــا آنهــا‬
‫آيــا انتقــال فناوري از طريق مشــاركت‬
‫حــرف بزنیــم‪ ،‬مشــکلی اســت کــه بایــد بــرای رفــع آن‬
‫شــركت‌هاي ايرانــي و خارجــي قابــل‬
‫دســتيابي خواهــد بــود؟‬
‫بتوانیــم از منابــع مالــی دنیــا اســتفاده کنیم‪ .‬البتــه بدون‬
‫ببینــد انتقــال تکنولــوژی یکــی از پیوسـت‌هایی اســت‬
‫کــه در قراردادهــای ‪ IPC‬وجــود خواهد داشــت‪ .‬چارچوب‬
‫چگونگــی انتقــال تکنولــوژی و وظایــف شــرکت‌های‬
‫خارجــی در انتقــال تکنولــوژی در آن پیوســت و بــه‬
‫تفســیر بیــان شــده اســت‪ .‬تــا آنجــا که مــن اطــاع دارم‪،‬‬
‫در ایــن پیوســت چهــار شــیوه بــرای انتقــال تکنولــوژی‬
‫دیــده شــده اســت کــه شــرکت‌های خارجــی را ملــزم‬
‫بــه رعایــت ایــن چارچــوب می‌کنــد‪ .‬مســلماً اگــر یــک‬
‫مــدل اجرایــی بــرای انتقــال تکنولــوژی وجــود داشــته‬
‫باشــد‪ ،‬خیلــی خــوب اســت و کمــک خواهــد كــرد‪،‬‬
‫امــا واقعیــت ایــن اســت کــه كل ماجــرا ایــن نیســت‪.‬‬
‫اینکــه مــا بگوییــم یــک مــدل خیلــی خــوب داریــم و‬
‫وظایــف طرفيــن مشــخص شــده اســت و فكــر كنيــم از‬
‫كشــور بــه لحــاظ فنــی‪ ،‬دانشــی و‬
‫مالــی چــه توانمندی‌هایــی را بايــد در‬
‫خــود ايجــاد كننــد؟ یعنــی شــرکتی کــه‬
‫می‌خواهــد ‪ E&P‬شــود‪ ،‬چــه خصوصياتــي‬
‫بايــد داشــته باشــد؟‬
‫همان‌طــور کــه بــه‌دفعــات گفتــه شــده اســت‪،‬‬
‫شــرکت‌های ‪ E&P‬ســه ویژگــی را بایــد دارا باشــند؛‬
‫مهندســی مخــزن‪ ،‬مدیریــت پــروژه قــوی و تامیــن منابع‬
‫مالــی‪ .‬اینهــا در واقــع ارکان هــر شــرکت ‪ E&P‬اســت‪ .‬بـ ‌ه‬
‫طــور طبیعــي هــر کــدام از شــرکت‌های ایرانــی کــه‬
‫بخواهنــد بــه شــرکت ‪ E&P‬تبديل شــوند‪ ،‬باید خودشــان‬
‫را بــه ایــن ســه رکــن تجهيــز کننــد‪ .‬شــاید مــا در بخش‬
‫مهندســی مخــزن شــرکت‌های موفــق ایرانــی داشــته‬
‫باشــيم‪ .‬بــدون تعصــب می‌توانیــم مدعــی باشــیم کــه در‬
‫در مــورد ســهيم شــدن شــركت‌هاي‬
‫ایــن حــوزه کمتریــن مشــکل را داریــم‪ .‬اصــوالً مخــازن‬
‫ایــران بــه‌خاطــر ویژگی‌هــای ســاختاری و ســاختمانی‬
‫از پیچیده‌تریــن مخــازن نفتــی و گازی دنیــا هســتند‪ ،‬در‬
‫نتیجــه مهندســین مخازنــی کــه در ایــران کار می‌کننــد‪،‬‬
‫مهندســین خبــره‌ای می‌شــوند امــا واقعیــت ایــن اســت‬
‫اقــدام کنیــم‪ .‬ایــن مســیری اســت کــه بایــد طــی شــود‬ ‫کــه مــا در دو بخــش دیگــر عقب‌ماندگــی داریــم‪.‬‬
‫بــه‌طــور كلــي در حــال حاضــر ســه نــوع قــرارداد‬
‫و یــاد گرفتــه شــود‪ .‬بایــد خودمــان را آمــاده بکنیــم تــا‬ ‫در مدیریــت پــروژه بــا روش‌هــای جدیــد و بین‌المللــی‬
‫کار نمی‌کنیــم و کمتــر بــا آنهــا آشــنا هســتیم‪ .‬بایــد‬
‫اينكــه بخواهيــم بــا نــگاه سیاســی بــه مســائل بپردازيــم‪،‬‬ ‫ســعی کنیــم بــا روش‌هــای جدیــد و بین‌المللــی کار‬
‫بايــد اذعــان کنیــم کــه پیش‌نیــاز ایــن ارتبــاط‪ ،‬حــل‬ ‫بکنیــم و درک بهتــری از ایــن روشــها داشــته باشــیم‪.‬‬
‫مســائل بين‌المللــي و روابــط مــا بــا دنیاســت‪ .‬در اینهــا‬ ‫البتــه ممکــن اســت دانــش آن را داشــته باشــیم ولــی‬
‫تردیــدي نیســت امــا بــا فــرض اینکــه کلیــه مســائل‬ ‫تجربــه آن را نداریــم‪ .‬یکــی از دالیــل عقب‌ماندگــی مــا‬
‫سیاســی حــل شــود‪ ،‬آیــا می‌توانیــم بــا موسســات مالــي‬ ‫در پروژه‌هــا همیــن اســت‪ .‬در ايــن زمينــه بایــد کنــار‬
‫دنیــا ارتبــاط برقــرار کنیــم؟ شــرکت‌ها بــرای تامیــن‬ ‫شــرکت‌هایی کــه بــا روش‌هــاي جدیــد مدیریــت پــروژه‬
‫مالــی توســط موسســات مالــی ارزیابــی می‌شــوند و‬ ‫و تحلیــل ریســک کار می‌کننــد قــرار بگيريــم و بتوانیــم‬
‫ایــن فراینــدی اســت کــه شــاید مــا نمره‌هــای خوبــی‬ ‫از تجــارب آنهــا اســتفاده کنیــم‪ .‬از بعــد مالــی هــم در‬
‫در آن نگیریــم‪ .‬موسســات مالــی حســب امتیازاتــی که ما‬ ‫واقــع مــا خیلــی عقــب هســتیم‪ .‬مــا بــا اســتانداردهای‬
‫می‌گیریــم‪ ،‬بــه مــا پــول می‌دهنــد‪ ،‬در نتیجــه بایــد ایــن‬ ‫بین‌المللــی بــرای تامیــن منابــع مالــی خیلــی فاصلــه‬
‫اقدامــات را انجــام دهیــم‪ .‬بــودن در کنــار شــرکت‌های‬ ‫داریــم‪ .‬امــروزه بنگاه‌هــای اقتصــادی و موسســات مالــی‬
‫خارجــی کــه تجربــه ایــن کارهــا را دارنــد‪ ،‬می‌توانــد‬ ‫وجــود دارنــد کــه کارشــان تامیــن منابــع مالــی اســت‪،‬‬
‫بــرای مــا آموختنــی باشــد‪.‬‬ ‫امــا اینکــه مــا بتوانیــم بــا آنهــا ارتبــاط برقــرار کنیــم و‬
‫«شركت مهندسي و ساختمان نفت ايران» (‪ )OIEC‬يكي از شركت‌هاي تاييد صالحيت‌شده براي فعاليت در زمينه اكتشاف و توليد است‪ .‬اين شركت‬
‫تاكنون بطور مستقیم و همچنین از طريق شركت‌هاي وابسته خود در زمينه توسعه‌های ميادين‪ ،‬حفاري و خدمات حفاري فعال بوده و اكنون براي‬
‫تبديل شدن به شركت ‪ E&P‬نيازمند تجديد ساختار است‪« .‬شرکت خدمات مهندسی نفت کیش» (‪« ،)KPE‬شرکت توسعه صنایع نفت و انرژی نفت قشم»‬
‫(‪« ،)OEID‬شرکت حفاری نفت و گاز پرشیاقشم» (‪ )POGDC‬و «شرکت تامین دکل صبا» (‪ )SRP‬چهار شرکت فعال در بخش باالدست گروه ‪ OIEC‬هستند‬
‫که هرکدام با شرح وظایف معین در این حوزه مشغول به کار هستند‪ .‬با «عليرضا بهبهاني‌نيا» مديرعامل شركت خدمات مهندسي نفت كيش و معاون‬
‫باالدستی گروه ‪ OIEC‬درباره تاثيرات ايجاد شركت‌هاي ‪ E&P‬در نظام پيمانكاري نفت گفت‌وگو كرده‌ايم كه در ادامه مي‌خوانيد‪:‬‬
‫پيمانــكاران تــاش خواهنــد کــرد بتواننــد بــا فعالیــت شــرايطي روبــه‌رو نبوده‌ایــم و ایــن اقــدام شــاخه‌های‬ ‫تشــكيل «شــركت‌هاي اكتشــاف‬
‫بیشــتر قراردادهــاي جديــدي را منعقــد کننــد کــه اینها بســیار زیــادی وارد کســب و کار مــا مي‌کنــد کــه اینهــا‬ ‫و توليــد» چــه تاثيــري در فضــای‬
‫همــه باعــث رشــد و پیشــرفت خواهــد شــد‪ .‬اینکــه همــه تاثیــرات بســیار مهمــی خواهنــد داشــت‪.‬‬
‫بنــگاه‌داري صنعــت باالدســتي و کســب‬
‫شــرکت‌های داخلــی در کنــار شــرکت‌های خارجــی‬
‫دور یــک میــز بــا کارفرمــا قــرار بگیرنــد‪ ،‬در نهایــت‬ ‫و کار آن از نظــر كارفرمايــي و پيمانــكاري‬
‫خواهــد داشــت؟‬
‫بــه پيشــرفت شــرکت‌ها منجــر خواهــد شــد‪ ،‬چراكــه ‪ E&P‬در محصــول توليــدي تفســيرهاي‬
‫شــرکت‌های ‪ E&P‬یــک نــوع کارفرمــا خواهنــد بــود و‬
‫بــراي امــور اجرايــي پروژه‌هــا مناقصــه برگــزار و پیمانکار متفاوتــي وجــود دارد‪ .‬آيــا محدوديــت‬ ‫یکــی از مهم‌تریــن تاثیراتــی کــه تاســيس شــرکت‌های‬
‫انتخــاب خواهنــد كــرد‪ .‬حــال این پیمانــکار ایرانی باشــد قانونــي در ايــن زمينــه وجــود دارد؟‬ ‫‪ E&P‬در صنعــت نفــت و گاز كشــور خواهــد داشــت‪ ،‬خــارج‬
‫یــا خارجــی یــا تلفیقــی از هــر دو‪ ،‬باعــث آمیخته شــدن‬ ‫کــردن انحصــار کارفرمایــی از فضــای ایــن کســب و کار‬
‫شــرکت‌های ایرانــی و خارجــی و فراهــم شــدن زمينــه‬ ‫اســت کــه مــا در طــی فعالیت‌هــای صنعــت نفــت و گاز‬
‫عملكــرد بين‌المللــي شــركت‌ها می‌شــود‪ .‬بــه هــر نفتــی در دنیــا وجــود دارد؛ قراردادهــای امتیــازی‪،‬‬ ‫همیشــه بــا آن مواجــه بوده‌ایــم‪ .‬طبیعــی اســت همان‌طور‬
‫حــال ایــن کســب و کار جدیــدی اســت کــه بنــده بــه قراردادهــای مشــاركت در توليــد (‪ )Production Sharing‬و‬ ‫کــه انحصــار در حــوزه پیمانــکاری می‌تواند فســادآور باشــد‬
‫آينــده آن خیلــی خوش‌بیــن هســتم و آن را موجــب قراردادهــای خدماتــي‪ .‬مــدل جدیــد قراردادهــاي نفتي از‬ ‫و مانــع رشــد شــود‪ ،‬انحصــار کارفرمایــی هــم همین اثــر را‬
‫رشــد نظــام پيمانــكاري در صنعــت باالدســتي مي‌دانــم‪ .‬نــوع خدماتــی هســتند‪ .‬در زمينـ ‌ه قراردادهاي مشــارکت‬ ‫خواهــد داشــت‪.‬‬
‫از بعــد دیگــر شــرکت‌های ‪ E&P‬طبــق مــدل در توليــد برخــی متعقدنــد کــه ما بـ ‌ه خاطــر محدودیت‬ ‫عمدتــاً قراردادهــای شــرکت ملــي نفــت بــه‌عنــوان‬
‫قــراردادی کــه رونمایــی شــده اســت‪ ،‬در زنجیــره ارزش قانونــی کــه داریــم‪ ،‬نمی‌توانیــم چنيــن قرارداد‌هایــی‬ ‫کارفرمــای منحصــر بــه فــرد‪ ،‬بــا پیمانکارهــای مختلــف‬
‫برنامه‌ريــزي‪ ،‬اجــرا‪ ،‬توليــد و فــروش قــرار مي‌گيرنــد‪ ،‬داشــته باشــیم‪ ،‬هــر چنــد ایــن موضــوع مــورد پذیــرش‬ ‫ا یک‌ســویه اســت‪ .‬به‌طــور حتــم وجــود‬ ‫کامــ ً‬
‫بــ ‌ه طــوري كــه خودشــان دربــاره محصــول توليــدي همــه صاحبنظــران نیســت و برخــی دیگــر اعتقــاد دارند‬ ‫شــرکت‌های نفتــی دیگــر در کنــار شــرکت نفــت‪ ،‬ایــن‬
‫نهايــي تصمي ـ ‌م مي‌گيرنــد‪ .‬اینکــه محصــول بفروشــند مــا طبــق قانــون فعلــی هــم می‌توانیــم قراردادهــای‬ ‫انحصــار و يــك‌جانبه‌گرايــي را از بیــن خواهــد بــرد كــه‬
‫یــا پاالیشــگاه احــداث کننــد و بنزیــن تولیــد کننــد مشــاركت در توليــد داشــته باشــیم‪ .‬آنچه در قانــون آمده‬ ‫بــه عقیــده بنــده‪ ،‬ايــن یــک نــوع رشــد تلقــی می‌شــود‪.‬‬
‫و آن را بفروشــند‪ .‬همیــن کاری کــه االن در همــه اشــاره بــه ایــن دارد کــه مخــازن نفتــی و معــادن جــزو‬ ‫ایــن اتفــاق باعث ارتقــای نوع همــکاری کارفرمــا و پیمانکار‬
‫جــای دنیــا انجــام می‌شــود‪ .‬ایــن وضعيــت موقعيــت انفــال بــوده و در مالکیــت عمومــی اســت و دولــت بــه‬ ‫نيــز خواهــد شــد‪ .‬عــاوه بــر اینکــه‪ ،‬تشــکیل شــرکت‌های‬
‫جدیــدی اســت‪ ،‬یعنــی شــما شــرکتی را داریــد کــه نمايندگــي از ملــت حــق اعمــال حاكميــت روی ایــن‬ ‫‪ E&P‬به‌طــور قطــع در حــوزه پیمانــکاری هــم تاثیــر خواهد‬
‫ســرمایه‌گذاری و تولیــد می‌کنــد و دربــاره محصــول مخــازن دارد و نمی‌توانــد مالکیــت آنهــا را بــه غيــر‬ ‫داشــت‪ .‬یعنــی هــم در حــوزه کارفرمایــی موثر خواهــد بود‬
‫تصمیــم می‌گیــرد‪ .‬مــا در ایــران تاكنــون بــا چنيــن واگــذار کنــد‪ ،‬امــا وقتــی ایــن مخــزن بــه تولیــد رســيد‬ ‫و هــم در حــوزه پیمانــکاری‪.‬‬

‫‪53‬‬ ‫‪52‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬ ‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬ ‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬ ‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬ ‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬ ‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬ ‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬ ‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬ ‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬ ‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬ ‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬ ‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬ ‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬ ‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬ ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬

‫پرونده؛ ‪E & P‬‬ ‫پرونده؛ ‪E & P‬‬

‫چنيــن تضمينــي بــراي شــركت‌هاي‬ ‫بــه نظــر مــن در اینجــا مجموعــه وزارت نفــت‬
‫‪ E&P‬خارجــی وجــود نــدارد‪.‬‬ ‫كنــد‪.‬‬ ‫ايفــا‬ ‫را‬ ‫خــود‬ ‫حمایتــی‬ ‫نقــش‬ ‫‌توانــد‬
‫تعییــن صالحیــت شــرکت‌های نفتــی کــه وزارت‬
‫بــا توجــه بــه اینکــه قــرارداد ‪ IPC‬قــرارداد مشــاركت در‬
‫توليــد نيســت‪ ،‬هيــچ تضمينــي بــراي آنهــا وجود نــدارد‪.‬‬
‫اگــر قــرارداد مشــاركت در توليــد بــود‪ ،‬تکلیــف روشــن‬
‫بــود چــون ســهم ســرمايه‌گذار در توليــد مشــخص‬
‫مي‌شــد و هميــن مي‌شــد تضمیــن ســرمايه‌گذاري‪ .‬در‬
‫قراردادهــای بیــع متقابــل هــم تضمین به نحــوی تعریف‬
‫شــده بــود‪ .‬امــا در قراردادهــاي جديــد هيــچ تضمينــي‬
‫وجــود نــدارد‪ .‬اینجــا شــرکت پیمانــکار نمی‌توانــد‬
‫چیــزی را بــه نــام خــودش ثبــت بکنــد‪ .‬اســتحضار دارید‬
‫كــه در قراردادهــای مشــاركت در توليــد ســود مهمــی‬
‫کــه شــرکت‌های توســعه دهنــده می‌برنــد‪ ،‬عــاوه بــر‬
‫ســود ناشــی از اجــرای پــروژه‪ ،‬ســود حاصــل از مالکیــت‬
‫ذخیــره قابــل اســتحصال میــدان اســت کــه منجــر بــه‬
‫افزایــش بهــای ســهام ایــن شــرکت‌ها می‌شــود‪ .‬در‬
‫قراردادهــای ‪ IPC‬ایــن اتفــاق نمی‌افتــد‪ ،‬هرچنــد برخــی‬
‫اعتقــاد دارنــد کــه قــرارداد ‪ IPC‬قابــل ارائــه بــه بانــک‬
‫اســت و تضمیــن تلقــی می‌شــود امــا مــن نمی‌دانــم‬
‫همیــن اســت‪ .‬بنابرایــن فکــر می‌کنــم مجموعــه‬
‫ایــن حــرف چقــدر درســت اســت و آيــا شــرکت‌های‬
‫تامین‌کننــده منابــع مالــی ایــن قــرارداد را به‌عنــوان‬
‫تضمیــن می‌پذیرنــد یــا نــه؟ بــه هــر حــال این مشــکلی‬
‫اســت کــه ایــن شــرکت‌ها در تامیــن مالــی بــا آن مواجــه‬
‫کامــل می‌کنیــد و بعــد راجــع بــه ادامــه کار تصمیــم‬
‫ی‬ ‫م‬ ‫ابعــاد‬ ‫می‌گیریــد‪ .‬یعنــی ریســک در نهایــت بــه‬
‫مالــی برمي‌گــردد و ایــن مهنــدس مخــزن اســت‬
‫نفــت انجــام داد‪ ،‬بســیار کار درســتی بــود کــه‬
‫طبــق قانــون برنامــه پنجــم توســعه نفــت بــرای‬
‫شــرکت‌های ایرانــی یــک موضــوع جدیــد اســت‪ ،‬در‬
‫وزارت نفــت در نظــر گرفتــه شــده بــود‪ .‬روش آن‬
‫هــم روشــی بســیار علمــی و بــر اســاس واقعیت‌هــا‬
‫و بضاعــت موجــود مملکــت بــود‪ .‬ایــن امــر نشــان‌‬
‫مي‌دهــد کــه شــرکت نفــت می‌خواهــد یــک‬
‫مســيري را ایجــاد بکنــد کــه شــرکت‌ها بتواننــد‬
‫در ایــن مســير قــرار بگیرنــد و خودشــان را تقویــت‬
‫بکننــد تــا در چنــد ســال آینــده بتواننــد روی پــای‬
‫خودشــان باشــند‪ .‬ایــن خیلــی خــوب اســت امــا‬
‫ایــن شــرکت‌ها هنــوز بــه حمایــت‌ نیــاز دارنــد‪.‬‬
‫طبــق مــدل قــراردادی ‪ IPC‬دولــت و‬
‫مجموعه‌هــای دولتــی هیچ‌گونــه تضمینــی بــه‬
‫ســرمایه‌گذار نخواهنــد داد‪ .‬شــما اگــر بــا هــر کــس‬
‫کــه بخواهــد ســرمایه‌گذاری بکنــد صحبــت بکنیــد‪،‬‬
‫اول می‌پرســد تضمیــن شــما چیســت؟ یکــی از‬
‫مشــکالت اصلــی شــرکت‌ها بــرای تامیــن مالــی‬
‫نمي‌كنــد و به‌نظــر مي‌رســد تــوان مالــي‬
‫حاکمیتــی بایــد بــه حمایــت خــود ادامــه دهــد و‬
‫بــرای ایــن موضــوع یــک فکــری بکنــد‪ ،‬چــون ايــن‬
‫مشــکل‪ ،‬مشــكل همــه شرکت‌هاســت‪.‬‬
‫تجربــه آن را ندارنــد و ایــن موضــوع ایجــاب می‌کنــد‬
‫کــه می‌گویــد ریســک ایــن اقــدام چقــدر اســت‪،‬‬
‫خــوب اســت‪ ،‬کــم اســت یــا زیــاد اســت‪ .‬ایــن بــرای‬
‫نتیجــه شــاید مهمتريــن دليــل حضــور شــرکت‌های‬
‫خارجــی ایــن باشــد کــه مــا چگونگــی تحلیل ریســک‬
‫و ســرمایه‌گذاری را یــاد بگیریــم و البتــه بعــد از آن‬
‫تامیــن مالــی اســت‪ .‬تردیــدی وجــود نــدارد کــه مــا به‬
‫ســرمایه‌گذار خارجــی نيــاز داريــم‪ .‬پروژه‌هــای نفتــی‬
‫پروژه‌هــای بســیار پرســودی هســتند ولــی در عیــن‬
‫حــال بســیار هزینه‌بــر نیــز هســتند و بــرای رســیدن‬
‫بــه آن ســود بایــد هزینــه کــرد‪.‬‬
‫پاييــن بــودن ســهم شــركت‌هاي‬
‫‪ E&P‬ايرانــي در مشــاركت بــا بخــش‬
‫خارجــي‪ ،‬جايــگاه مناســبي بــراي آنهــا‬
‫در تركيــب مديريتــي پروژه‌هــا ايجــاد‬
‫اقدامــی انجــام دهیــم و اطالعاتمــان بــرای اینکــه‬
‫تصمیــم مطمئنــی در مــورد آن بگیریــم‪ ،‬کافی نیســت‪.‬‬
‫شــركت‌هاي ايرانــي چنــدان زياد نيســت‪.‬‬
‫بــراي اثرگــذاري بيشــتر در ايــن زمينه چه‬
‫اقداماتــي مي‌تــوان انجــام داد؟‬
‫ايــن طريــق انتقــال تکنولــوژی صــورت مي‌گيــرد‪ ،‬شــاید‬
‫شــرایط الزم باشــد ولــی یقینـاً کافــی نیســت‪ .‬در کنــار‬
‫انتقالتکنولوژییکیاز‬ ‫داشــتن یــک مــدل مشــخص و روشــن‪ ،‬الزامــات دیگری‬
‫هــم بایــد باشــد‪.‬‬
‫پیوست‌هاییاستکهدرقراردادهای‬ ‫مــا وقتــی از انتقــال فنــاوری و تکنولــوژی صحبــت‬
‫‪ IPC‬وجود خواهد داشت‪.‬‬ ‫می‌کنیــم‪ ،‬بايــد ابعــاد مختلــف آن را تبییــن كنيــم‪ .‬یک‬
‫ما وقتی از انتقال فناوری و تکنولوژی‬ ‫زمــان صحبــت از تکنولــوژی اســت و یک زمــان صحبت‬
‫از مهــارت و دانــش‪ .‬در ایــن مباحــث وقتــی می‌گوینــد‬
‫صحبتمی‌کنیم‪،‬بايدابعادمختلف‬ ‫انتقــال تکنولــوژی‪ ،‬منظورشــان همــه اينهاســت امــا‬
‫آنراتبیینكنيم‪.‬یکزمانصحبت‬ ‫واقعیــت ایــن اســت کــه اینهــا بــا هم متفــاوت هســتند‪.‬‬
‫اســتفاده از تکنولــوژی مهــم اســت و باعــث ســرعت‬
‫از تکنولوژی است و یک زمان‬ ‫عمــل‪ ،‬افزایــش بهــره‌وری و کاهــش هزینه‌هــا می‌شــود‪،‬‬
‫صحبت از مهارت و دانش‪.‬‬ ‫امــا انطبــاق نیازهــای فنــی مــا بــا تکنولــوژی مهمتــر‬
‫ا فکــر کنیــد مــن یــک موبایــل هوشــمند‬ ‫اســت‪ .‬مث ـ ً‬
‫مــدل بــاال دارم امــا از آن فقــط بــرای صحبــت‬
‫اســت‪ .‬اگــر مــن به‌عنــوان مثــال در مجموع ـه‌ای باشــم‬
‫تلفنــی اســتفاده می‌کنــم‪ ،‬عکــس مي‌گیــرم‪ ،‬کمــی‬
‫کــه ایــن مســائل برایــم اهمیــت نداشــته باشــد‪ ،‬ممکــن‬
‫فیلمبــرداری مي‌کنــم یــا صدایــی ضبــط مي‌کنــم‪.‬‬
‫اســت فراينــد انتقــال بــه خوبــي انجــام نگــردد‪ .‬بــا توجه‬
‫مــن چنــد درصــد از این تکنولــوژی را اســتفاده کــرده‌ام؟‬
‫بــه انگیزه‌هــای اقتصــادی موجــود در بخــش خصوصــی‪،‬‬
‫هزینـه‌اي را صــرف کــرده‌ام تــا ایــن تکنولــوژی را اختیار‬
‫بــه نظــر می‌رســد کــه ایــن بخــش نســبت بــه بخــش‬
‫کنــم‪ ،‬امــا چنــد درصــد از آن را اســتفاده كــرده‌ام؟ آیــا‬
‫دولتــی‪ ،‬گیرنــده بهتــری خواهــد بــود‪ .‬لــذا پیــش‌نیــاز‬
‫کار درســتی کــرده‌ام؟ مســلم اســت کــه جــواب منفــی‬
‫اصلــی کــه بایــد اتفــاق بیفتــد‪ ،‬ایــن اســت کــه نیازهــای‬
‫اســت چــون هزینــه زیــادی کــرده‌ام‪ .‬می‌شــود بــا‬
‫مــا رشــد بکنــد و بــه یــک جایــی برســیم کــه محتــاج‬
‫هزینــه کمتــر هــم ایــن نیازهــا را برطــرف نمــود خــوب‬
‫یــک تکنولــوژی باشــیم‪ ،‬در ایــن صــورت به‌طــور قطــع‬
‫چــرا ایــن مقــدار هزینــه را کــرده‌ام ولــی از آن اســتفاده‬
‫بـ ‌ه دنبــال آن می‌رویــم و ســعی می‌کنیــم آن را کســب‬
‫نمی‌کنــم‪ ،‬بــه خاطــر اینکــه تحلیــل درســتی از نیازهای‬
‫کنیم ‪.‬‬
‫خــودم نداشــته‌ام‪ .‬مــن هنــوز آن احســاس نیــاز را نــدارم‬
‫کــه از ســایر امکانــات ایــن تکنولوژی اســتفاده کنــم‪ .‬اگر‬
‫برخــي معتقدنــد بــا توجــه بــه‬ ‫نیــاز وجــود داشــته باشــد‪ ،‬مــن حتمـاً از ایــن تکنولوژی‬
‫توانمنــدي پيمانــكاران داخلــي و نيــز‬ ‫کــه در اختیــارم هســت اســتفاده می‌کنــم‪ .‬حتــی اگــر‬
‫تغييــر وضعيــت بين‌المللــي ايــران كــه‬ ‫نیــاز باشــد و تکنولــوژی در اختیــارم نباشــد‪ ،‬م ـی‌روم و‬
‫امــكان همــكاري پيمانــكاران خصوصــي‬ ‫آن را كســب می‌کنــم‪ .‬پــس مــا اول بایــد بفهمیــم کــه‬
‫نیازمــان کجاســت و بــر اســاس نیازمان برویــم تکنولوژی‬
‫پذیــرش ریســک کــه از ارکان اصلــی قراردادهــای ‪IPC‬‬
‫را بــا شــركت‌هاي خارجــي تســهيل‬
‫کســب کنیــم‪ .‬ایــن هــم مثــل هــر ســرمایه‌گذاری‬
‫اســت موضــوع جدیــدی اســت کــه شــرکتهای ایرانــی‬ ‫مي‌كنــد‪ ،‬شــايد بتــوان بــا محوريــت‬ ‫دیگــری اســت و مــا بایــد اول نیازهایمــان را بشناســیم‬
‫بخــش خصوصــي داخلــي بــه اكتشــاف‬ ‫کــه ایــن هوشــمندی می‌خواهــد‪ .‬همــه مــا می‌دانیــم‬
‫کــه مــا خارجی‌هــا را هــم مشــارکت بدهیــم‪.‬‬ ‫و توليــد از ميدان‌هــا فكــر كــرد‪ .‬يعنــي‬ ‫کــه میادیــن مــا االن در نیمــه عمر خودشــان هســتند و‬
‫اینکــه مجموعــه حاکمیتــی‪ ،‬ريســك اکتشــاف و‬ ‫خیلــی جاهــا صحبــت از اعمــال روش‌هــای ‪ IOR‬و ‪EOR‬‬
‫به‌جــاي واگــذاري اكتشــاف و توليــد‬
‫توســعه را بــه فــروش بگــذارد‪ ،‬صحیــح اســت یــا‬ ‫در مخــازن میکننــد‪ .‬درســت اســت كــه مــا بایــد ضریب‬
‫نیســت‪ ،‬موضوعــی اســت کــه می‌شــود در جایــگاه‬
‫بــه شــركت‌هاي خارجــي‪ ،‬بــا محوريــت‬
‫بازیافــت را زیــاد بکنیــم امــا آیــا االن بــا توجــه بــه نــوع‬
‫خــود مــورد بحــث قرارگیــرد‪ ،‬امــا مســلم اســت کــه در‬ ‫شــركت‌هاي داخلــي اقــدام كــرد؟ چــرا‬ ‫ن و ویژگی‌هــای مخزنــی بایــد ســراغ روشــهای‬ ‫مخــاز ‌‬
‫مبحــث قراردادهــای ‪ IPC‬فــروش ریســک موضوعیــت‬ ‫بايــد محوريــت بــا شــرکت‌های خارجــی‬ ‫‪ EOR‬کــه گران‌قیمــت هســتند برویــم؟ یــا اول برویــم‬
‫دارد و طرفیــن بــا علــم بــه اینکــه در ايــن قراردادهــا‬ ‫باشــد؟‬ ‫ســراغ روش‌هــای ارزان‌قیمت ‪IOR‬؟ اینها مســائلی اســت‬
‫بــه ویــژه در قراردادهــای اکتشــافی ريســك معاملــه‬ ‫کــه بایــد بــه آن توجــه شــود‪ .‬اینکــه مــا بگوییــم االن‬
‫می‌شــود‪ ،‬بــه آن ورود پیــدا می‌کننــد‪ .‬ایــن ریســک‬ ‫خــوب ایــن ســوالی اســت کــه پاســخ آن می‌توانــد‬ ‫یک‌دفعــه برویــم ســراغ باالتریــن تکنولــوژی‪ ،‬بــه نظــر‬
‫تلفیقــی از آن ســه رکنــی اســت کــه پيــش از ايــن‬ ‫خیلــی مباحــث دیگــر را بــه‌دنبــال بیــاورد‪ .‬در مــورد‬ ‫مــن کمــی تامــل می‌خواهــد‪ ،‬بايــد ببینیــم آیــا مــا بــه‬
‫عــرض کــردم‪ .‬محــور اصلــی در ايــن زمينــه مهندســي‬ ‫ســوال شــما حتــی می‌تــوان یــک مرحلــه عقب‌تــر‬ ‫باالتریــن تکنولــوژی نیازمنــد هســتیم‪ .‬در عیــن داشــتن‬
‫مخــزن اســت و بعــد دو عامــل دیگــر مديريــت پــروژه‬ ‫رفــت و گفــت کــه اگــر قــرار باشــد کــه مــا توســعه‬ ‫مــدل و رویه‌هــای اجرایــی‪ ،‬یکــی از پیش‌نیازهــای‬
‫و تاميــن مالــي کــه متعاقــب آن هســتند‪ ،‬بایــد بــا هــم‬ ‫میادیــن و اکتشــاف را بــه شــرکت‌های ایرانــی واگــذار‬ ‫انتقــال تکنولــوژی ایــن اســت کــه پيمانــكاران همــه‬
‫تلفیــق شــوند‪ .‬ریســک ايــن نــوع ســرمایه‌گذاری را‬ ‫کنیــم‪ ،‬چــرا ایــن واگــذاری بــه شــرکت‌های خصوصــی‬ ‫تــاش خــود را بــراي اســتفاده از ايــن فرصــت بــه‬
‫ابتــدا بايــد تحلیــل و بعــد ارزیابــی کــرد‪.‬‬ ‫باشــد؟ چــون شــما اگــر كار را بــه شــرکت‌های‬ ‫كار گيرنــد‪ .‬بــه هــر حــال تجربــه‪ ،‬دانــش و تکنولــوژی‬
‫وقتــي می‌گوییــم ریســک‪ ،‬یعنــی مــا می‌خواهیــم‬ ‫ایرانــی خصوصــی واگــذار بکنیــد‪ ،‬بــه احتمــال زیــاد‬ ‫شــركت‌هاي بين‌المللــي از شــركت‌هاي پيمانــكار مــا‬
‫ســراغ شــرکت‌های خارجــی خواهنــد رفــت‪ .‬يعنــي در‬ ‫بيشــتر اســت و طبيعــي اســت كــه شــركت داخلــي كــه‬
‫واقــع شــركت‌هاي خارجــي بــا یــک واســطه بــه ايــران‬ ‫ســرمايه‌گذاري مي‌كنــد همــه تــاش خــود را خواهــد‬
‫بایــد اول تــاش کــرد تــا اطالعــات را تکمیــل کــرد‪.‬‬ ‫می‌آینــد‪ .‬حــاال اینکــه بــه چــه شــکل و بــا چــه قالبــی‬ ‫کــرد تــا بتوانــد از دانســته‌های شــریک خارجــی خــود‬
‫همیــن تــاش بــرای کامــل کــردن اطالعــات هزینــه‬ ‫بحــث ديگــري اســت‪ .‬امــا اگــر بخواهــم ســوال شــما را‬ ‫خــود اســتفاده کند‪ .‬بــه عبارت دیگــر گیرنــده تکنولوژی‬
‫دارد‪ .‬شــما ایــن هزینــه را می‌پذیریــد و اطالعــات را‬ ‫پاســخ بدهــم‪ ،‬بــه نظــرم این‌طــور می‌رســد کــه موضــوع‬ ‫هــم بــه انــدازه فرســتنده آن در انتقــال تکنولــوژی مؤثــر‬

‫‪55‬‬ ‫‪54‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬ ‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬ ‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬ ‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬ ‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬ ‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬ ‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬ ‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬ ‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬ ‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬ ‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬ ‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬ ‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬ ‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬ ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬

‫پرونده؛ ‪E & P‬‬ ‫پرونده؛ ‪E & P‬‬

‫انتخــاب يــك شــريك داخلي از يك‬

‫‪ E&P‬شدن یک فرایند و مسیر تکاملی ليســت مشــخص تاييدصالحيت‌شــده‬
‫از ديــد شــركت‌هاي بين‌المللــي‬ ‫است که باید طی شود‪.‬‬
‫چگونــه ديــده مي‌شــود‪ .‬آيــا خروجــي‬ ‫مابایداجازهبدهیمشرکت‌هافرايند‬
‫ارزيابي‌هــا‪ ،‬نمايانگــر توانمنــدي‬ ‫رشد خود را داشته باشند و خودشان‬
‫شــركت‌هاي ايرانــي در صنعــت نفــت‬
‫تشخیصبدهندکه‪ EPC‬کاربمانندیانه‪.‬‬
‫هســت؟‬

‫مــن فکــر می‌کنــم تعییــن صالحیــت یــک‬

‫الــزام اســت‪ .‬البتــه همانطــور کــه گفتــه شــده‪،‬‬
‫شــرکت‌های خارجــی محــدود بــه ایــن هشــت‬
‫شــرکت نیســتند و می‌تواننــد خودشــان شــریک‬
‫خودشــان را خــارج از ایــن لیســت انتخــاب بکننــد‪،‬‬
‫ولــی آن شــرکت ایرانــی حتمــا بایــد تعییــن‬
‫صالحیــت شــود‪ .‬شــرکت‌های خارجــی هــم بایــد‬
‫تعییــن صالحیــت شــوند‪ .‬همان‌طــور کــه عــرض‬
‫کــردم تعییــن صالحیــت شــرکت‌های نفتــی بــر‬
‫اســاس قانــون برنامــه پنجــم نفــت صــورت گرفتــه‬
‫ا حــرف جدیــدی نیســت و االن هــم‬ ‫اســت و اصــ ً‬
‫طبــق همــان قانــون عمــل شــده اســت‪ .‬اینکــه‬
‫همــكاري شــرکت‌های خارجــی بــا شــرکت‌هاي‬
‫ایرانــی یــک ریســک بــراي آنهــا اســت‪ ،‬مــن‬
‫موافــق آن نیســتم‪ .‬شــرکت‌های خارجــی حتمــا‬
‫بــه شــركت‌هاي ايرانــي (‪)Local Companies‬‬
‫نیــاز دارنــد‪ ،‬چراکــه شــركت‌هاي داخلــي‬
‫قوانیــن و فرهنــگ قــراردادی و کاری منطقــه‌ای‬
‫را می‌داننــد‪ .‬عالوه‌بــر آن شــرکت‌های ایرانــی‬
‫هــم از لحــاظ فنــی‪ ،‬شــرکت‌های عقب‌مانــده‌ای‬
‫محســوب نمی‌شــوند ایــن یــک واقعیــت اســت‪،‬‬
‫بــدون اینکــه بخواهیــم از خودمــان تعريــف‬
‫كنيــم‪ .‬نمی‌گویــم شــرکت‌های خارجــی حتمــا‬
‫از ايــن موضــوع اســتقبال می‌کننــد‪ .‬اســتفاده از‬
‫شــريك و توانایی‌هــای داخلــي (‪)Local Content‬‬
‫یــک قانــون اســت و شــرکت‌هاي خارجــی كــه‬
‫وارد ایــران می‌شــوند‪ ،‬پیــرو پذیــرش ایــن قانــون‬
‫وارد می‌شــوند و قــرارداد امضــا می‌کننــد‪ .‬آنهــا‬
‫قانــون پنجــاه درصــدی را می‌داننــد و آن را‬
‫امضــا می‌کننــد‪ ،‬ولــی بدیهــی اســت كــه شــركت‬
‫خارجــی به‌خاطــر شــريك ايرانــي‪ ،‬اســتاندارد‬
‫کاری خــود را پاییــن نم ـي‌آورد بلكــه ایــن مســئله‬
‫باعــث خواهــد شــد کــه شــرکت‌های داخلــی‬
‫خودشــان را بــاال ببرنــد‪.‬‬
‫البتــه اســتانداردهایی کــه مــا می‌گوییــم چیــز‬
‫جدیــدی نیســت‪ .‬اســتانداردهای صنعــت نفــت در‬
‫چمــدان كســي نيســت كــه آن را بــا خــود بــه‬
‫ايــران بيــاورد بلكــه ايــن اســتانداردها مشــخص و‬
‫مــن از آن مالحظــات خبــر نــدارم و مطلع نیســتم‪ .‬آنچه‬
‫در دســترس هســتند‪ .‬تفــاوت در ميــزان پايبنــدي‬
‫بــه ايــن اســتانداردها اســت‪ .‬بــه ‌عنــوان مثــال مــا‬
‫ایرانی‌هــا شــاید بــه دلیــل کاهــش هزینه‌هــا‪،‬‬
‫جدیــت الزم را در رعايــت اســتانداردهای ‪HSE‬‬
‫نداريــم ولــی اگــر آن خارجــی بیایــد و بگویــد ایــن‬
‫خــط قرمــز مــن اســت‪ ،‬مــا هــم ملــزم بــه رعايــت‬
‫ایــن نگرانــی همچنــان وجــود دارد و همــه می‌خواهنــد‬
‫آن می‌شــويم‪.‬‬
‫واقعیــت ایــن اســت کــه ایــن موضــوع در حــال‬
‫بررســی اســت‪ .‬شــرکت‌های تعییــن صالحیت‌شــده یــا‬
‫حتــی شــرکت‌هایی کــه تمایــل بــه حضــور در حــوزه‬
‫‪ E&P‬دارنــد‪ ،‬نگــران ايــن موضــوع هســتند‪ .‬در ايــن‬
‫شــيوه‌نامه قیــد شــده اســت کــه شــرکت‌هایی کــه‬
‫وارد حــوزه ‪ E&P‬می‌شــوند‪ ،‬دیگــر نمی‌تواننــد کارهــای‬
‫‪ GC‬بکننــد‪ .‬ایــن نگرانــی بــرای همــه شــرکت‌ها وجــود‬
‫دارد و برایشــان ســخت اســت کــه فعالیت‌هــای تجــاری‬
‫جــاری خــود را رهــا کننــد و منتظــر بماننــد تــا ببيننــد‬
‫‪ E&P‬بــه کجــا می‌رســد‪ .‬واقعیــت ایــن اســت کــه بــرای‬
‫بــه نتيجــه رســیدن قراردادهــاي جديــد هنــوز خیلــی‬
‫فاصلــه داریــم‪ .‬هرچنــد عنــوان شــده اســت کــه تــا مــاه‬
‫آینــده اولیــن مناقصــه را برگــزار می‌کنیــم و مــن خیلــی‬
‫امیــدوارم کــه ایــن کار انجــام شــود و بعــد هــم بالفاصله‬
‫مناقصــات بعــدی‪ ،‬امــا بــه هــر حــال مشــکالتی در ايــن‬
‫زمينــه وجــود دارد‪ .‬همیــن تامیــن منابــع مالــی یکــی از‬
‫مشــکالت عمــده اســت کــه بایــد بــه آن پرداختــه شــود‪.‬‬
‫شــرکت‌ها نمي‌تواننــد فعاليــت جــاری خــود را رهــا‬
‫کــرده و بیاینــد فقــط ‪ E&P‬شــوند‪ .‬مــن نمی‌دانــم چــرا‬
‫چنيــن تصميمــي گرفتــه شــده اســت‪ .‬بــه نظر می‌رســد‬
‫ایــن فعاليت‌هــا می‌تواننــد هیــچ تقابلــی بــا هــم نداشــته‬
‫باشــند‪ .‬چنانکــه خیلــی از شــرکت‌ها در دنیــا هســتند‬
‫کــه هــم شــرکت نفــت هســتند‪ ،‬هــم در پروژه‌هــای‬
‫‪ EPC‬حضــور دارنــد‪ .‬نکتــه اینجاســت کــه‪ E&P‬شــدن‬
‫یــک فرآینــد و مســیر تکاملــی اســت کــه بایــد طــی‬
‫شــود‪ .‬ايــن كار بــا بخشــنامه و ابالغیــه پيــش نمـي‌رود‪.‬‬
‫این‌طــور نیســت کــه مــا بگوییــم و ابــاغ بکنیــم کــه از‬
‫فــردا شــرکت اويــك یــا هر شــرکت دیگــری‪ E&P‬شــود‪.‬‬
‫مــا بایــد اجــازه بدهیــم شــرکت‌ها فراينــد رشــد خــود را‬
‫داشــته باشــند و خودشــان تشــخیص بدهنــد کــه ‪EPC‬‬
‫کار بماننــد یــا نــه‪ .‬آيــا نفع‌شــان در ایــن اســت کــه صرفا‬
‫بــه‪ E&P‬بپردازنــد و به‌عنــوان یــک شــرکت نفــت عمــل‬
‫بکننــد یــا‪ EPC‬بماننــد یــا اینکــه هــر دو را با هم داشــته‬ ‫بــر اســاس شــيوه‌نامه نحــوه‬ ‫فرآينــد انجــام ارزيابــي پيمانــكاران‬
‫هســتند‪ .‬اگــر شــما در قراردادهایــی کــه بــا شــرکت‌های‬
‫باشــند‪ .‬بگذاریــم خودشــان تصمیــم بگیرند و این مســیر‬ ‫تعييــن صالحيــت شــركت‌هاي‬ ‫خارجــی بســته خواهد شــد‪ ،‬درصــد کمی مشــارکت و تامین‬
‫را طــی کننــد و نتیجه‌گیــری کننــد‪ .‬حتمــا مالحظاتــی‬ ‫صاحب‌صالحيــت ‪ E&P‬را چگونــه ديديــد؟‬ ‫در اين شيوه‌نامه قید شده است‬ ‫مالــی داشــته باشــید‪ ،‬به‌طــور طبیعــي درصــد کمــی هــم در‬
‫اكتشــاف و توليــد‪ ،‬ايــن شــركت‌ها‬
‫بــوده کــه در ایــن شــیوه‌نامه چنيــن آمــده اســت‪ ،‬امــا‬ ‫که شرکت‌هایی که وارد حوزه‪E&P‬‬ ‫اجـرا و مدیریت ســهم خواهيد داشـت‪ .‬اینجا کماکان حمایت‬
‫فقــط بايــد در ايــن حــوزه تمركــز‬ ‫مــن اعتقــاد دارم کــه مســیر خوبــی طــی شــد‪.‬‬
‫كننــد و نبايــد وارد حــوزه پيمانــكاري‬
‫می‌شوند‪،‬دیگرنمی‌توانندکارهای‪GC‬‬ ‫دولتــی الزم اسـت‪ .‬عــدم ارائه تضمیــن دولتی‪ ،‬منطــق دارد اما‬
‫مــن می‌بینــم دل‌نگرانــی اســت كــه بــرای شــرکت‌ها‬ ‫تحلیل‌هــای خوبــی انجــام گرفــت و ارزیابــی بــر اســاس‬ ‫بایــد بـرای آن یــک راهــکار پیـدا کــرد‪ .‬اینکــه شــرکت‌ها را به‬
‫بــه وجــود آمــده اســت و نمي‌داننــد بــا ايــن موضــوع‬ ‫(‪ GC‬يــا ‪ )EPC‬شــوند‪ .‬بنابرايــن‬ ‫واقعیــت بــود‪ .‬یکــی از ویژگی‌هــای پرسشــنامه‌های‬ ‫بکنند‪.‬‬ ‫حــال خــود رهــا کنیم و بگوییــم منابع مالــی را خودتــان پیدا‬
‫چــه كننــد‪ .‬مــا هــم از اين قاعــده مســتثني نيســتيم‪ .‬ما‬ ‫شــركت‌هايي مثــل اويــك يــا بايــد‬ ‫منتشــره‪ ،‬ایــن بــود کــه شــرکت‌ها خودشــان را بــا‬ ‫شرکت‌هانمي‌توانندفعاليتجاریخود‬ ‫کنيــد‪ ،‬خیلــی فــرق دارد بــا ایــن کــه دولــت بیاید بــه‌صورت‬
‫بــا انتخــاب مشــاور معتبــر بین‌المللــی و انجــام مطالعات‬ ‫شــركت جديــد ‪ E&P‬ايجــاد كننــد يــا‬
‫واقعیت‌هایــی کــه بایــد بــه آن برســند‪ ،‬مقايســه كردنــد‪.‬‬ ‫را رها کرده و بیایند فقط‪ E&P‬شوند‪.‬‬ ‫عمومــي مذاكــره کند و توافقات کلــی را انجــام دهد که منتج‬
‫الزم ســاختار اويــك را بررســی کاملــي کرده‌ايــم ولــی‬ ‫مــا در مجموعــه اويــك ايــن مراحــل را گذرانديــم و برای‬ ‫بــه ارائــه تضامین دولتی نشــود‪ .‬اگر دولــت وارد مذاکره شــود و‬
‫دارايي‌هايــي خــود را در ايــن زمينــه‬ ‫‪ E&P‬تعییــن صالحیــت شــدیم‪ ،‬امــا هم‌اکنــون در عیــن‬ ‫بهنظرمی‌رسداینفعاليت‌هامی‌توانند‬ ‫موسســات مالــی را به ســمت شــرکت‌های صاحب‌صالحیت‬
‫بداننــد کــه چــه اتفاقــی دارد می‌افتــد تــا بتواننــد‬ ‫واگــذار كننــد‪ .‬شــما از نظــر ســاختاري‬ ‫حــال می‌دانیــم کــه فاصلــه مــا بــا آنچــه بايــد باشــیم‬ ‫هیچتقابلیباهمنداشتهباشند‪.‬‬ ‫هدایــت بکنــد‪ ،‬حتمــا وضعیــت یــک ســری حمایت‌هــا بــه‬
‫تصمیــم خودشــان را پیاده‌ســازی بکننــد‪.‬‬ ‫چــه اقداماتــي انجــام داده‌ايــد؟‬ ‫چقــدر اســت و کجاهــا را بایــد تقویــت بکنیــم‪.‬‬ ‫ایــن شــکل می‌توانــد موثــر باشـد‪.‬‬

‫‪57‬‬ ‫‪56‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬ ‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬ ‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬ ‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬ ‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬ ‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬ ‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬ ‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬ ‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬ ‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬ ‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬ ‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬ ‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬ ‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬ ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬

‫پرونده؛ ‪E & P‬‬ ‫پرونده؛ ‪E & P‬‬

‫عکس‪ :‬شرکت گلوبال پتروتک‬

‫یــا ایــن شــرکت‌ها را از اســتفاده‬
‫از خدمــات داخلــی در پروژه‌هــای‬
‫اکتشــاف و توســعه میــدان خــود‬
‫منــع نمــود یــا طــی ســاز و کاری‬
‫حساب‌شــده و تحــت نظــارت‬
‫دقیــق‪ ،‬آنهــا را مجــاز بــه رقابــت بــا‬
‫دیگــر ارایه‌دهنــدگان خدمــات در‬
‫مناقصاتــی دانســت کــه هــر شــرکت‬
‫در بــازه زمانــی مشــخص ملــزم بــه‬
‫برگــزاری آنهــا می‌شــود‪ .‬الزم بــه‬
‫ذکــر اســت کــه ســابقه اجــرای الگــوی‬
‫دوم در قالــب قراردادهــای بیــع‬
‫متقابــل بــا شــرکت‌های چینــی در‬
‫میادیــن غــرب کارون وجــود دارد کــه‬
‫البتــه بــا اجــرای ســازوکارهای دقیــق‬
‫نظارتــی و برقــراری الزام‌هــای کیفــی‬
‫و مشــخص در ارایــه خدمــات از ســمت‬
‫کارفرمــای اصلــی یعنــی شــرکت ملــی‬
‫نفــت و زیرمجموعه‌هــای تابعــه‪،‬‬
‫می‌تــوان از بــروز شــایبه تبانــی‬
‫شــرکت توســعه‌دهنده بــه نفــع‬
‫زیرمجموعه‌هــای خــود جلوگیــری‬
‫کــرد‪.‬‬
‫در شــرایطی کــه نیــاز بــه‬
‫جــذب ســرمایه‌گذاری خارجــی از‬
‫اصلی‌تریــن اولویت‌هــای صنعــت‬
‫نفــت و گاز کشــور محســوب‬
‫می‌شــود و انتقــال دانــش و تجربــه‬
‫مدیریــت پروژه‌هــای کالن از ســوی‬
‫مجموعه‌هــای باســابقه بین‌المللــی‬
‫بــه ســمت شــرکت‌های غالبــا نوپــای‬
‫ایرانــی از رمــوز اصلــی پیشــرفت‬
‫پایــدار ایــن صنعــت تلقــی می‌گــردد و‬
‫مجموعــه عظیــم دولتــی و پیمانــکاری‬
‫کشــور در تکاپــوی تحقــق آرمان‌هایــی‬
‫از ایــن دســت هســتند‪ ،‬پاســخ دادن‬
‫بــه ســواالت ملموســی از ایــن دســت‬
‫ســبب رهایــی همــه ذی‌نفعــان ایــن‬
‫توســعه از ســردرگمی مزمــن جــاری‬
‫در صنعــت بیــش از صــد ســاله نفــت‬
‫کشــور می‌گــردد‪ .‬صنعتــی کــه ایــن‬
‫بــار قــرار اســت بــا اســتفاده از همــه‬
‫امکانــات و فرصت‌هــای داخلــی و‬
‫خارجــی موتــور محرکــه شــکوفایی‬
‫اقتصــاد داخلــی باشــد و به‌طــور‬
‫قطــع بــرای ایــن کار‪ ،‬داشــتن نقشــه‬
‫راهــی روشــن و اجرایــی پیــش فرضــی‬
‫غیرقبــل انــکار اســت‪.‬‬
‫مجموعه‌هــای یادشــده خواســت تــا‬
‫فعالیت‌هــای ارایــه خدمــات خــود‬
‫‪1. Engineering, Procurement, Construction‬‬
‫را در قــدم اول به‌طــور کامــل از‬
‫‪2. Oil Service Company‬‬
‫بخــش مدیریــت پــروژه و توســعه‬
‫میــدان منفــک کننــد و آن را در قالــب‬
‫ســازمانی مجــزا پیگیــری نماینــد‪.‬‬
‫ســپس بــا ارایــه شــیوه‌نامه‌ای جدیــد‪،‬‬
‫ایــن نکتــه تاکیــد شــده اســت‪« :‬بــا‬ ‫پتروپارس‬
‫توجــه بــه ایــن نکتــه بســیار مهــم کــه‬ ‫مهندســی و ســاختمان صنایــع‬
‫هــدف‪ ،‬ایجــاد و تقویــت شــرکت‌های‬ ‫نفــت (‪)OIEC‬‬
‫‪ E&P‬و رفــع ایــن نقیصــه در زنجیــره‬ ‫انــرژی دانا‬
‫مدیریــت و عملیــات نفتــی کشــور‬ ‫توســعه پتروایران‬
‫اســت‪ ،‬شــرکت‌های ‪ E&P‬ایرانــی کــه‬ ‫گــروه مپنــا (شــرکت نفــت و گاز‬
‫بــرای تشــخیص صالحیــت مراجعــه‬ ‫مپنــا)‬
‫می‌کننــد‪ ،‬بایــد صرف ـاً فعالیــت ‪E&P‬‬ ‫قرارگاه ســازندگی خاتم االنبیا‬
‫داشــته باشــند و مجــاز بــه فعالیــت در‬ ‫ســازمان گســترش و نوســازی‬
‫حوزه‌هــای ســاخت کاال و تجهیــزات و‬ ‫صنایــع ایــران (شــرکت مدیریــت‬
‫ارایــه خدمــات متعــارف نفتــی ( ‪EPC‬‬ ‫طرحهــای صنعتــی ایــران)‬
‫یــا ‪ ) OSC‬نیســتند‪.‬‬ ‫ســتاد اجرایــی فرمــان امــام (ره)‬
‫تبصــره – در صورتــی کــه شــرکت‌های‬ ‫(شــرکت توســعه نفــت و گاز پرشــیا)‬
‫ایرانــی کــه داوطلــب فعالیت‌هــای‬ ‫از میــان شــرکت‌های یادشــده‪،‬‬
‫‪ E&P‬هســتند‪ ،‬در حــال حاضــر‬ ‫بخــش اعظــم آنهــا به‌طــور مســتقیم‬
‫در بخشــی از زنجیــره فعالیت‌هــای‬ ‫در زمینــه تامیــن و ارایــه خدمــات‬
‫‪ OSC‬یــا ‪ EPC‬فعالیــت دارنــد‪ ،‬بایــد‬ ‫حفــاری یــا دکلــداری فعــال بوده‌انــد‬
‫بــه ترتیــب و در مــدت زمانــی کــه بــه‬ ‫و اتفاقــا ابــزارآالت ارایــه ایــن خدمــات‬
‫تاییــد کارگــروه موضــوع بنــد ‪ ۲‬ایــن‬ ‫جــزو اصلی‌تریــن ســرمایه‪‎‬های آنهــا‬
‫شــیوه نامــه می‌رســد‪ ،‬تصــدی ایــن‬ ‫محســوب می‌شــود‪ .‬همچنیــن تقریبــا‬
‫گونــه فعالیت‌هــا را واگــذار نماینــد‪».‬‬ ‫همــه ایــن شــرکت‌ها فعالیت‌هــای‬
‫تناقــض اصلــی زمانــی هویــدا‬ ‫اصلــی خــود در حــوزه نفــت و گاز‬
‫می‌شــود کــه تصــور کنیــم گــروه‬ ‫را در قالــب پروژه‌هــای ‪EPC1‬‬
‫مپنــا کــه هزینــه بســیاری جهــت‬ ‫انجــام داده‌انــد و مهیــای انجــام‬
‫راه‌انــدازی ســرویس‌های متعــدد‬ ‫پروژه‌هایــی از ایــن جنــس هســتند‪.‬‬
‫حفــاری و خریــد دکل دریایــی نمــوده‬ ‫مثال‌هایــی از ایــن مــوارد را می‌تــوان‬
‫اســت و تــاش بســیاری جهــت ارایــه‬ ‫در انجــام پروژه‌هــای مربــوط بــه‬
‫خدمــات یکپارچــه حفــاری دارد‪،‬‬ ‫فازهــای متعــدد پــارس جنوبــی‪،‬‬
‫حاضــر اســت همــه ایــن ســرمایه‌ها را‬ ‫برخــی از میادیــن غــرب کارون یــا‬
‫واگــذار نمایــد تــا به‪‎‬عنــوان شــرکت‬ ‫بعضــی از میدان‌هــای شــرکت نفــت‬
‫اکتشــاف و توســعه بــه فعالیــت‬ ‫فــات قــاره توســط ایــن شــرکت‌ها‬
‫بپــردازد؛ یــا حتــی مجموعه‌هــای‬ ‫یافــت‪ .‬ایــن در حالــی اســت کــه در‬
‫دانــا انــرژی و پتروایــران حاضــر بــه‬ ‫شــیوه‌نامه وزارت نفــت آمــده اســت‪:‬‬
‫واگــذاری زیرمجموعه‌هــای خدمــات‬ ‫«شــرکت‌های نفتــی یــا شــرکت‌های‬
‫دکلــداری یــا ســرویس‌های حفــاری‬ ‫‪E&P‬‬ ‫(& ‪(Exploration‬‬
‫خــود باشــند‪ ،‬بــه ایــن امیــد کــه‬ ‫ً‬
‫کال‬ ‫‪ Production‬مــورد نظــر‪،‬‬
‫پروژه‌هایــی را در قالــب اکتشــاف‬ ‫عملکــردی متفــاوت بــا شــرکت‌های‬
‫و توســعه بــه انجــام رســانند‪ .‬ایــن‬ ‫‪ OSC2‬و ‪ EPC‬داشــته و عمومــا هیــچ‬
‫موضــوع دربــاره اغلــب شــرکت‌های‬ ‫ورود مســتقیمی در خدمــات ‪ EPC‬یــا‬
‫تاییدشــده فــوق صــادق اســت و‬
‫خداحافظی شرکت‌های اکتشاف و توسعه با خدمات حفاری؛ از رویا تا واقعیت‬
‫ســاخت کاال‌هــا یــا ارایــه خدمــات‬
‫تصــور فرامــوش کــردن فعالیت‌هــای‬ ‫‪ OSC‬ماننــد حفــاری ندارنــد‪.‬‬
‫اجرایــی توســط آنهــا دور از ذهــن بــه‬ ‫اینگونــه شــرکت‌ها عمومــاً وظایــف‬
‫نظــر می‌رســد‪.‬‬ ‫و مســوولیت‌های ســرمایه‌گذاری‪،‬‬
‫بــا ایــن تفاصیــل‪ ،‬قبــل از نزدیک‌تــر‬
‫شــدن بــه فــاز اجرایــی پروژه‌هــا‬
‫طراحــی و مدیریــت عملیــات‬ ‫نیســت‪ .‬از مشــخص نبــودن نحــوه‬
‫را کلیــد زد‪ .‬اگرچــه ایــن رویــدادی‬ ‫منتقــدان و مدافعــان ایــن قراردادهــا‬ ‫در حالــی کــه بــه نظــر می‌رســد‬ ‫روزبه میرچرخچیان‬
‫اکتشــافی‪ ،‬مهندســی مخــزن‪ ،‬ارایــه‬ ‫انتخــاب شــریک ایرانــی هــر کــدام‬
‫بایــد بــه فکــر الگویــی عملــی و‬ ‫مبــارک در جهــت توانمندســازی‬ ‫بــود و در مباحثــات مختلــف به‌صــورت‬ ‫بحث‌هــای باالگرفتــه بــر ســر‬ ‫شرکت مپکو‬
‫‪ MDP‬بــرای هــر مخــزن‪ ،‬مدیریــت‬ ‫از توســعه‌دهندگان خارجــی و ابهــام‬
‫قابــل دسترســی در ایــن زمینــه‬ ‫شــرکت‌های ایرانــی اســت و امــکان‬ ‫پررنــگ جلــوه داشــت‪ ،‬نحــوه انتفــاع‬ ‫الگــوی جدیــد قراردادهــای نفتــی‬
‫پروژه‌هــا‪ ،‬تامیــن مالــی و بهره‌بــرداری‬ ‫عــدم الــزام خارجی‌هــا بــه اســتفاده‬
‫بــود‪ .‬به‌عنــوان مثــال می‌تــوان از‬ ‫ورود آنهــا بــه بازارهــای بین‌المللــی‬ ‫شــرکت‌های داخلــی از همــکاری بــا‬ ‫بــه ســرانجام خــود نزدیــک می‌شــود‬
‫از تاسیســات باالدســتی نفتــی را بــر‬ ‫از شــرکت‌های داخلــی اعالم‌شــده‬
‫را در درازمــدت فراهــم می‌ســازد‪،‬‬ ‫شــرکت‌های صاحــب نــام خارجــی و‬ ‫و صنعــت نفــت و گاز کشــور خــود را‬
‫عهــده می‌گیرنــد و بــرای عملیــات‬ ‫توســط وزارت نفــت کــه بگذریــم‪،‬‬
‫امــا بــا وجــود گذشــت نزدیــک بــه‬ ‫حتــی چگونگــی ذات ایــن همــکاری‬ ‫انــدک انــدک بــرای اجــرای آخریــن‬
‫مــورد نیــاز خــود در ایــن مســیر‬ ‫الزامــات و چگونگــی‪ E&P‬شــدن‬
‫‪ 10‬مــاه از زمــان ابــاغ آن شــیوه‌نامه‬ ‫بــود‪ .‬بــر همیــن اســاس‪ ،‬وزارت نفــت‬ ‫نســخه اصالح‌شــده ایــن نــوع از‬
‫از ظرفیــت ‪OSC‬هــا‪ ،‬پیمانــکاران‬ ‫خــود ایــن شــرکت‌ها نیــز چنــدان‬
‫و بررســی درخواســت شــرکت‌های‬ ‫بــا ابــاغ شــیوه‌نامه‌ای در روزهــای‬ ‫قراردادهــا آمــاده می‌کنــد‪ ،‬هنــوز‬
‫‪ EPC‬یــا ســازندگان تجهیــزات‪،‬‬ ‫روشــن بــه نظــر نمی‌رســد‪.‬‬
‫متعــدد ایرانــی و همچنیــن تاییــد‬ ‫آغازیــن آذر مــاه ‪ 1394‬خطــوط کلــی‬ ‫ابهامــات اجرایــی مختلفــی بــر ســر‬
‫حســب مــورد اســتفاده می‌کننــد‪ .‬در‬ ‫نگاهــی بــه فهرســت شــرکت‌های‬
‫صالحیــت هشــت شــرکت داخلــی‬ ‫ایــن همکاری‌هــا را اعــام کــرد و در‬ ‫راه ذی‌نفعــان ایــن دســته از قراردادهــا‬
‫بنــد چهــارم همــان ابالغیــه و تبصــره‬ ‫تاییــد صالحیت‌شــده دالیــل ایــن‬
‫در ایــن مــورد‪ ،‬هنــوز ســاز و کار‬ ‫واقــع پــروژه شــکل‌گیری شــرکت‌های‬ ‫وجــود دارد‪ .‬در ایــن میــان‪ ،‬موضوعــی‬
‫تکمیلــی آن نیــز ایــن چنیــن بــر‬ ‫ادعــا را بیشــتر روشــن می‌ســازد‪:‬‬
‫اجرایــی ایــن موضــوع چنــدان روشــن‬ ‫اکتشــاف و توســعه (‪ )E&P‬در کشــور‬ ‫کــه همــواره مــورد توجــه هر دو دســته‬

‫‪59‬‬ ‫‪58‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬ ‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬ ‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬ ‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬ ‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬ ‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬ ‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬ ‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬ ‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬ ‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬ ‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬ ‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬ ‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬ ‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬ ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬

‫پرونده؛ ‪E & P‬‬ ‫پرونده؛ ‪E & P‬‬

‫شرکت‪‎‬های ‪ E&P‬مجریان قراردادهای کلید در دست در صنایع باالدستی نفت و گاز‬

‫و پیمانــکار متناظــر بــا ماهیــت ایــن قراردادها‬ ‫صنعت نفت و گاز در ذات‬ ‫آنــان بیشــتر رقابتــی شــد و از اســاس میــزان‬ ‫توانایــی بــرای تثبیــت هزینه‌هــا و انتقــال‬ ‫دولتــی یا خصوصــی بودنــد‪ ،‬واگذار نماینــد‪ .‬از‬ ‫صرف‌نظــر از کارهــای فنــی کــه شــرکت‬ ‫تغییــری در ســاختار خــود ایجــاد کننــد کــه‬ ‫مصطفی بهاری‌زاده‬
‫و شــرط نتیجـه‌ای کــه پیمانــکار را ملــزم بــه‬ ‫خود یک صنعت پرریسک‬ ‫عملیات‪‎‬هــای انجام‌شــده بــر مبنــای قــرارداد‬ ‫ریســک‪ ،‬قــرارداد کلیــد در دســت را به‌طــور‬ ‫ایــن مطلــوب مالــکان مخــازن یا نماینــدگان‬ ‫هــای ‪ E&P‬انجــام می‪‎‬دهنــد‪ ،‬بــرای تجــارت‬ ‫بتواننــد از قیــد و بندهــای دســت و پاگیــر‬ ‫دکتری حقوق خصوصی و‬
‫رســیدن بــه محصــول نهایــی بــا مشــخصات‬ ‫اما انتفاعی و پرسود است و‬ ‫کلیــد در دســت افزایــش یافــت‪.‬‬ ‫بســیار زیــادی بــرای کارفرمایــان جذاب‌تــر‬ ‫آنــان کــه در قالــب شــرکت‌های ملــی نفــت‬ ‫در ایــن حــوزه داشــتن دو عامــل بــرای ایــن‬ ‫شــرکت‪‎‬های صرفــاً دولتــی رهایــی یابنــد و‬ ‫کارشناسحقوقیصنعتنفت‬
‫مــورد نظــر کارفرمــا می‌نمایــد‪ ،‬تغییــر یابــد‬ ‫ه‪ -‬قــرارداد کلیــد در دســت بــرای پیمانکاران‬ ‫کــرده اســت‬ ‫(‪ )NOC‬مشــغول بــه کار بودنــد می‌خواســتند‬ ‫شــرکت‪‎‬ها بســیار مهــم و حیاتــی اســت‪ :‬اول‪،‬‬ ‫آزادانه‪‎‬تــر بــه تجــارت و ســرمایه‌گذاری در این‬
‫طبق یک اصل اقتصادی سود به‌طــوری کــه چنانچــه یــک شــرکت ایرانــی‬ ‫نیــز مفیــد خواهــد بــود زیــرا میزان ریســکی‬ ‫ب‪ -‬در صورتــی کــه پیمانــکار هنگام عملیات‬ ‫از قراردادهایی اســتفاده کنند‪ ،‬ضمن اســتفاده‬ ‫ســرمایه‪‎‬گذاری و دوم‪ ،‬مدیریــت‪ .‬صنعــت نفت‬ ‫حــوزه بپردازنــد‪.‬‬
‫متحمــل ریســک گــردد‪ ،‬بتوانــد به ســود قابل‬ ‫بیشتر برابر است با توان‬ ‫کــه بــه پیمانــکار منتقــل می‌شــود‪ ،‬هزینــه‬ ‫اکتشــاف یــا حفاری بــر مبنــای روش کلید در‬ ‫از «خدمــات مالــی و فنی» پیمانــکار به‌صورت‬ ‫و گاز علیرغــم پرســود بــودن‪ ،‬هزینه‌بــر نیــز‬ ‫صنعــت نفــت و گاز در ذات خــود یــک‬
‫پیش‌بینــی در ابتـدای قـرارداد دســت یابــد و از‬ ‫تحمل ریسک باالتر و هر‬ ‫عملیــات را نیــز بــرای کارفرمــا در ایــن نــوع‬ ‫دســت بــا مشــکلی روبه‌رو شــود و عمــق مقرر‬ ‫همزمــان «ریســک» دســتیابی بــه محصــول‬ ‫هســت و بــرای دســتیابی بــه محصــول نهایی‬ ‫صنعــت پرریســک امــا انتفاعــی و پرســود‬
‫طــرف دیگــر نیــز کارفرما کــه تقبــل پرداخت‬ ‫قــرارداد بــاال می‌بــرد و مبلــغ بیشــتری بــه‬ ‫در قــرارداد کلیــد در دســت بــه دســت نیایــد‪،‬‬ ‫نهایــی نیــز بــه پیمانــکار منتقــل گــردد و بــه‬ ‫کــه همــان نفــت خــام یــا گاز یــا میعانــات‬ ‫اســت و طبــق یــک اصــل اقتصــادی ســود‬
‫کسی بتواند ریسک بیشتری‬
‫حق‌الزحمــه اضافــه نســبت بــه قراردادهایــی‬ ‫پیمانــکار پرداخــت می‌شــود‪ .‬البتــه پــاداش‬ ‫بــه پیمانــکار مبلغــی پرداخت نمی‌شــود‪.‬‬ ‫تبــع آن بــرای رســیدن بــه ایــن هــدف بایــد‬ ‫گازی اســت‪ ،‬بایــد ســرمای ‌ه‪‎‬گذاری عظیمی در‬ ‫بیشــتر برابــر اســت بــا تــوان تحمــل ریســک‬
‫در سرمایه‌گذاری تحمل کند‪ ،‬کــه در گذشــته در بخش‌هــای باالدســتی‬ ‫بــه پیمانــکاران نیــز می‌توانــد بــرای آنهــا‬ ‫ج‪ -‬ایــن برنامــه توســط کارفرمایــی انجــام‬ ‫«مدیریــت» اجــرای عملیــات نفتــی بــرای‬ ‫بخــش تحــت‌االرض و ســطح‌االرضی انجــام‬ ‫باالتــر و هــر کســی بتوانــد ریســک بیشــتری‬
‫احتمال به دست آوردن سود منعقــد می‌شــد‪ ،‬داشــته اســت‪ ،‬باید بــه هدف‬ ‫بســیار ســودمند باشــد‪ ،‬در صورتی کــه برنامه‬ ‫می‌پذیــرد کــه قــادر به تامیــن مالی مناســب‬ ‫دســتیابی بــه محصــول نهایــی با مشــخصات‬ ‫داد‪ .‬عــاوه بــر ســرمایه‪‎‬گذاری می‌بایســت‬ ‫در ســرمایه‌گذاری تحمــل کنــد‪ ،‬احتمــال‬
‫مــورد نظــر خــود کــه محصــول نهایــی بــا‬ ‫بیشتری را خواهد داشت‪.‬‬ ‫عملیــات طبــق برنامــه زمانــی بــا پایین‌ترین‬ ‫و کافــی نیســت امــا دارای منابــع مناســبی‬ ‫مــورد نظــر کارفرمــا نیــز در دســتان پیمانکار‬ ‫میــان عوامــل تاثیرگــذار بــر اجــرای عملیــات‬ ‫بــه دســت آوردن ســود بیشــتری را خواهــد‬
‫کیفیــت مــورد نظــر اســت دســت یابــد‪ .‬امــا‬ ‫مقــدار هزینــه تکمیــل شــود‪ .‬عــاوه بــر آن‪،‬‬ ‫بــرای بهره‌بــرداری اســت‪ .‬در ایــن صــورت‬ ‫باشــد‪ .‬از ایــن رو قراردادهایــی بــا ماهیــت‬ ‫نفتــی اعــم از هدایــت ســرمایه‪‎‬گذاری‪ ،‬عوامــل‬ ‫داشــت‪ .‬از ایــن رو در ابتــدای زمــان اکتشــاف‬
‫پیمانــکاران ایــن نــوع قراردادهــا می‪‎‬تواننــد خوشــبختانه در چندیــن ســال گذشــته در پایــان ایــن نکتــه الزم بــه ذکــر اســت کــه‬ ‫بــا پیمانــکاران کلیــد در دســت مختلفــی‬ ‫«کلیــد در دســت» در صنایــع باالدســت‬ ‫طبیعی‪ ،‬نیــروی انســانی‪ ،‬شــیوه‌های بازرگانی‬ ‫نفــت و گاز در دنیــا شــرکت‪‎‬هایی کــه‬
‫عــاوه بــر دریافــت حق‌الزحمــه بیشــتر‪ ،‬اســتفاده از قراردادهایــی بــا عنــوان قراردادهای کارفرمایــان دولتــی باید در نظر داشــته باشــند‬ ‫توافقنامــه‪‎‬ای منعقــد می‪‎‬کنــد کــه ایــن‬ ‫نفــت و گاز شــکل گرفــت کــه از جملــه اولین‬ ‫و ‪ ....‬آنچنــان مدیریــت قــوی و پایــداری حاکم‬ ‫تــوان پذیــرش ریســک بیشــتر را داشــتند‪،‬‬ ‫در قــرن گذشــته و دهه‌هــای اخیــر بــا‬
‫از محصــول میــدان به‌جــای حق‌الزحمــه «کلیــد در دســت» در بیــن کارفرمایــان کــه همان‌طــور کــه در بــرآورد هزینــه انجــام‬ ‫پیمانــکاران تمام هزینــه و مخارج‌شــان را بعد‬ ‫حــوزه‌ای کــه ایــن نــوع قراردادهــا در آن اجــرا‬ ‫نمــود تــا بتــوان بــه محصــول نهایــی بــا‬ ‫از ســود بیشــتری بهره‪‎‬منــد شــده و اولیــن‬ ‫اکتشــاف نفــت و گاز در کشــورهای نفت‌خیز‪،‬‬
‫قــراردادی خــود بهره‌منــد شــوند و در کار دولتــی ایرانــی رواج یافتــه امــا بــه دلیــل نبود یــک پــروژه هــر یــک از اجــزاء فنــی دارای‬ ‫از تولیــد کامــل چاه‌هــای حفاری‌شــده در‬ ‫شــد‪ ،‬قراردادهــای «اکتشــاف» و قراردادهــای‬ ‫بیشــترین بهــره‌وری و کمترین هزینه دســت‬ ‫شــرکت‪‎‬های تخصصــی در صنایــع باالدســت‬ ‫ایجاد ســاختار مناســب بــا باالترین بهــره‌وری‬
‫تجــارت نفــت خــام و بازاریابــی محصــوالت شــرکت‌های خصوصــی ‪ E&P‬ایرانــی‪ ،‬اجــرای قیمتــی اســت که مجمــوع آنهــا بــرآورد نهایی‬ ‫آینــده دریافــت کننــد‪ .‬منفعــت آشــکاری که‬ ‫«حفــاری» بــوده اســت‪.‬‬ ‫یافــت‪ ،‬به‌طــوری کــه عــاوه بــر اینکــه تمــام‬ ‫نفــت و گاز (‪ )E&P‬کــه کار اکتشــاف تــا تولیــد‬ ‫از ایــن منابــع خــدادادی جهــت اکتشــاف تــا‬
‫ایــن قراردادهــا بیشــتر توســط شــرکت‌های کارفرمــا از مبلــغ پــروژه را تشــکیل می‌دهــد‪،‬‬ ‫نهایــی وارد شــوند‪.‬‬ ‫بــرای هــر دو طــرف در ایــن قــرارداد وجــود‬ ‫از جملــه ایــن ویژگی‌هــای قراردادهــای‬ ‫هزینه‌هــای انجام‌شــده بازگــردد‪ ،‬بنــا بــه‬ ‫و بهره‌بــرداری از ایــن مــاده پرســود را انجــام‬ ‫تولیــد نفــت و گاز در مرحلــه دوم از اهمیــت‬
‫لــذا بــه نظــر می‌رســد بــا توجــه بــه اینکــه دولتــی یــا شــرکت‌های وابســته بــه نهادهــای درج «شــرط نتیجــه» رســیدن بــه محصــول‬ ‫دارد‪ ،‬ایــن اســت کــه چاه‌هــا حفــاری شــوند‬ ‫«کلیــد در دســت» می‌تــوان بــه مــوارد ذیــل‬ ‫روش‌هــای قــراردادی موجــب ســودی نیــز‬ ‫می‌دهنــد را تشــکیل دادنــد‪ .‬بــه عبــارت‬ ‫قــرار داشــت و کشــورهای صاحــب نفــت‬
‫قراردادهــای «کلیــد در دســت» در ذات خــود عمومــی غیردولتــی انجــام پذیرفتــه کــه بــه نهایــی و ضمانــت اج ـرای نرســیدن بــه ایــن‬ ‫و عملیــات اســتخراج نفــت بــه درســتی انجام‬ ‫اشــاره کــرد‪:‬‬ ‫در ایــن زمینــه نصیــب شــرکت ‪ E&P‬شــود‪ .‬از‬ ‫دیگــر شــرکت‌هایی هســتند کــه در بخــش‬ ‫بیشــتر بــه دنبــال تولیــد و اســتفاده ســریع‬
‫قراردادهــای پرریســک و در عین حال پرســود لحــاظ دولتــی بــودن شــرکت‌های کارفرمــا و محصــول مــورد نظــر کارفرما نیز خــود قیمت‬ ‫پذیــرد و مخــازن به‌عنــوان «خزانـه‌ای» بــرای‬ ‫الــف‪ -‬کارفرمایــان از قــرارداد کلید در دســت‬ ‫ایــن رو حصــول نتیجــه و دســتیابی بــه یــک‬ ‫خاصــی از صنعــت نفــت و گاز کار می‌کننــد‬ ‫از منافــع ایــن مخــازن زیرزمینــی بودنــد‪.‬‬
‫هســتند‪ ،‬تنهــا شــرکت‪‎‬هایی می‌تواننــد پیمانــکار‪ ،‬دقــت کافــی در انعقــاد قراردادهایی مج ـزا از ســایر اج ـزای فنــی پــروژه دارد کــه‬ ‫تمــام عملیــات بــه حســاب می‌آیــد‪.‬‬ ‫بــرای محدودکــردن ریســک‌های ذاتــی‬ ‫میــدان نفــت و گاز کــه از لحــاظ تجــاری برای‬ ‫کــه در معــرض ریســک و خطــر باالیــی‬ ‫بنابرایــن بــا توجــه بــه اینکــه ایــن صنعــت‬
‫ایــن قراردادهــا را انجــام و اجــرا نماینــد کــه بــا شــرایط واقعــی یــک قــرارداد «کلیــد می‌بایســت بـرای آن قیمــت مجزایــی در نظــر‬ ‫د‪ -‬واضــح اســت کــه معیار رقابــت در قــرارداد‬ ‫در چاه‌هــای حفــاری اســتفاده می‌کننــد‪.‬‬ ‫مالــک میــدان ارزشــمند باشــد‪ ،‬شــرط اصلی‬ ‫قــرارداد دارنــد کــه بــرای ایــن کار پــاداش و‬ ‫پرســود در هــر کشــوری جدیــد بــود و فضای‬
‫در وهلــه اول توانایــی ســرمایه‌گذاری در در دســت» و اجــرای ایــن قراردادهــا بــه گرفــت کــه ایــن عامل خــود مبلــغ نهایی یک‬ ‫کلیــد در دســت از طریــق ارزیابی‌هــای‬ ‫بــه طورقطــع در قــرارداد کلیــد در دســت‬ ‫برای کســب ســود در شــرکت‌هایی اســت که‬ ‫ســود بســیار زیــادی هــم از اکتشــاف‪ ،‬تولیــد‬ ‫ایــن کســب و کار تــازه ایجــاد شــده بــود‪ ،‬در‬
‫ایــن بخــش را داشــته باشــند و دروهلــه دوم عمــل نیامــده اســت‪ .‬خوشــبختانه بــا ایجــاد ق ـرارداد کلیــد در دســت را نســبت بــه ســایر‬ ‫پیمانــکاران در قیمــت قــرارداد نیســت و آنچه‬ ‫پیمانــکار ریســک‌های مهــم بیشــتری را‬ ‫به‪‎‬صــورت ‪ E&P‬کار می‌کننــد‪.‬‬ ‫و بهره‪‎‬بــرداری و بازاریابــی انــواع متفــاوت نفت‬ ‫ابتــدا شــرکت‌های دولتــی مدیریــت و اجــرای‬
‫بــا تحمــل پذیــرش ریســک باالتــر‪ ،‬ایــن شــرکت‌های ‪ E&P‬کــه وابســته بــه دولــت قراردادهــای مشــابه افزایــش می‌دهــد و عــدم‬ ‫باعــث افزایــش ســهم بــازار و رقابــت در اجرای‬ ‫نســبت بــه ســایر قراردادهــا تحمــل می‌کند و‬ ‫هرچنــد مالــکان منابــع نفــت و گاز در دنیا و‬ ‫و گاز بــه دســت می‌آورنــد‪ .‬عــاوه بــر ایــن‬ ‫عملیــات دســتیابی بــه اکتشــاف و اســتخراج‬
‫قراردادهــا را بــه اجــرا گذارنــد تــا بــا مدیریــت نیســتند و لــزوم ورود ایــن شــرکت‌ها در تمام در نظــر گرفتــن ایــن عامــل در بــرآورد نهایی از‬ ‫ایــن قراردادهــا می‌شــود‪ ،‬کاهــش هزینه‌هــای‬ ‫کارفرمــا حداقــل ریســک را متقبــل می‌شــود‪.‬‬ ‫دولت‌هــای صاحــب نفــت در ابتــدا بــا تقبــل‬ ‫شــرکت‌های ‪ E&P‬شــرکت‌هایی هســتند‬ ‫و تولیــد نفــت و گاز را بــه دســت گرفتنــد و‬
‫صحیــح و دقیــق عملیات فنــی و بازرگانــی و‪ ...‬عملیــات اجرایــی صنایع باالدســتی نفــت اعم مبلــغ انجــام یــک پــروژه در قراردادهــای کلید‬ ‫اضافــی از ایــن نــوع قــرارداد اســت‪ .‬این کاهش‬ ‫قــرارداد کلیــد در دســت تنهــا روشــی اســت‬ ‫ریســک دســتیابی بــه مخــازن نفــت و گاز‬ ‫کــه در صنایــع باالدســتی نفــت و گاز تمــام‬ ‫ســپس شــرکت‪‎‬های دولتــی در کشــورهای‬
‫بتواننــد بــه ســود بیشــتری دســت یابنــد و از اکتشــاف‪ ،‬تولیــد و توســعه و بهره‌بــرداری در دســت‪ ،‬ســایر شــروط ایــن ق ـرارداد را نیــز‬ ‫قیمــت‪ ،‬مناقصات قــرارداد کلیــد در دســت را‬ ‫کــه می‌توانــد هزینه‌هــای مالــی عملیــات را‬ ‫شــروع بــه فعالیــت کــرده بودند اما با گذشــت‬ ‫فعالیــت نفــت و گاز از اکتشــاف از ذخایر بالقوه‬ ‫پیشــرو در ایــن صنعــت‪ ،‬خدمــات و دانــش و‬
‫ایــن ســاختار صرف ـاً در اختیــار شــرکت‌های بــر اســاس شــرایط عمومــی مصــوب هیــات تحت‌الشــعاع خــود قـرار داده و هرچنــد اســم‬ ‫به‪‎‬صــورت رقابتــی قــرار داده به‌طــوری کــه‬ ‫پوشــش دهــد و در یــک پــروژه بــه کارفرمایان‬ ‫زمــان و شناســایی بیشــتر ریســک‌های ایــن‬ ‫بــرای تحــول اول از نفــت خــام یــا گاز طبیعی‬ ‫تجــارت خــود را در اســتخراج و تولیــد نفــت‬
‫غیردولتــی و خصوصــی‪ E&P‬وجــود دارد کــه وزیــران در مردادمــاه ســال ‪ ،1395‬نیــاز اســت قـرارداد کلیــد در دســت را بــر آن بگذاریــم امــا‬ ‫یــک «رقابــت واقعــی» ایجــاد شــود‪ .‬در زمانی‬ ‫پیشــنهاد می‌دهــد کــه انعطــاف الزم بــرای‬ ‫صنعــت‪ ،‬تصمیــم گرفتنــد در مقابــل دادن‬ ‫تــا انتقــال محصــول اســتخراج شــده بــرای‬ ‫ت‪‎‬های نفت‌خیــز‬ ‫و گاز در ســایر شــرک ‌‬
‫اختیــار تصمیم‌گیــری و مدیریــت بــر منابــع کــه متــن قراردادهای «کلیــد در دســت» هم در نهایــت یــک ق ـرارداد پیمانــکاری ســاده را‬ ‫کــه پیمانــکاران شــروع بــه حــذف زوائــد و‬ ‫اجــرای عملیــات و مدیریــت منابع‌شــان را‬ ‫حق‌الزحمه‪‎‬هــای بیشــتری بــه طرف‌هــای‬ ‫تصفیــه یــا پاالیــش مشــتقات هیدروکربنــی‬ ‫دنیــا بــکار گرفتنــد‪ .‬از ایــن رو نیــاز بــوده‬
‫خــود را دارنــد و کار تجــاری انجــام می‌دهنــد‪ .‬بازنگــری شــود و حقــوق و تعهــدات کارفرمــا منقعــد و اجـرا خواهیــم کــرد‪.‬‬ ‫کاهــش هزینه‌هــا کردنــد‪ ،‬مناقصه‪‎‬هــای‬ ‫به‌طــور کاراتــر و موثرتــر داشــته باشــند‪ .‬ایــن‬ ‫قــراردادی خــود کــه اکثــرا ً شــرکت‪‎‬های ‪E&P‬‬ ‫انجــام می‌دهنــد‪.‬‬ ‫شــرکت‌های دولتــی در ســطح بین‪‎‬المللــی‬

‫‪61‬‬ ‫‪60‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬ ‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬ ‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬ ‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬ ‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬ ‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬ ‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬ ‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬ ‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬ ‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬ ‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬ ‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬ ‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬ ‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬ ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬

‫پرونده؛ ‪E & P‬‬ ‫پرونده؛ ‪E & P‬‬

‫ورودشــرکتها بــا اســتانداردهای بیــن تهدیدها‬
‫شــاید ســرمایه انســانی را بتــوان پاشــنه‬
‫اشــیل شــرکت ملــی نفــت نامیــد نــه‬
‫از ایــن بابــت کــه افــراد متخصــص و‬
‫توانــا و بــا دانــش بــاال در میــان پرســنل‬
‫شــرکتهای نفتــی داخلــی کــم باشــد‬
‫بلکــه مشــکل در انجایــی اســت کــه بــه‬
‫دلیــل عــدم تکریــم ســرمایه انســانی و‬
‫عــدم افزایــش مناســب حقــوق دســتمزد‬
‫متناســب بــا شــرح شــغل و مســولیت‬
‫هــا همچنیــن عــدم برنامــه ریــزی‬
‫مناســب جهــت امــوزش مســتمرو البتــه‬
‫کالن بــرای زمــان تولیــد اســت یعنــی‬
‫سیســتم ارتقــا و ارزشــیابی ســنتی و غیر‬
‫در پــروژه هــای شــرکت ملــی نفــت‬
‫علمــی و ســلیقه ای کــه بــه هیــچ وجــه‬
‫مبتنــی بر شایســته ســاالری نمی باشــد‬
‫باعــث افزایــش نارضایتــی در ســطح‬
‫نیــروی انســانی بــه صــورت گســترده‬
‫شــده کــه بــه نوبــه خــود باعــث پاییــن‬
‫امــدن کارایــی و اثــر بخشــی نیــروی‬
‫انســانی و در پایــان پاییــن امــدن بهــره‬
‫وری ســازمان مــی شــود کــه در صــورت‬
‫امــدن شــرکتهای بــزرگ و فراهم شــدن‬
‫بــازار کار مناســب ممکن اســت بســیاری‬
‫از پرســنل کارامــد داخلــی در راســتای‬
‫تجربــه کــردن محیــط هــای کاری بهتــر‬
‫جــذب ان شــرکتها شــده و بدیــن ترتیب‬
‫نفــت ایــران از میــان بهتریــن پرســنل‬
‫خــود کــه هزینــه و زمــان زیــادی صــرف‬
‫امــوزش و پــرورش انهــا شــده اســت‬
‫شــاید بهتریــن هــا را بــه ســادگی و‬
‫مجان ـ ٌا بــه شــرکتهای بــزرگ پیشــکش‬
‫مــی نمایــد –همــان فــرار نخبگان‪-‬کــه‬
‫البتــه شــاید ایــن همســو بــا سیاســت‬
‫هــای کوچکتــر کــردن ســازمان بــه نظــر‬
‫بیایــد امــا از ایــن نکتــه نبایــد غافــل‬
‫شــد کــه ســازمان کوچــک و چابــک بــا‬
‫افــراد نخبــه مــی توانــد شــکل گیــرد و‬
‫در شــرایطی کــه افــراد نخبــه عطــای‬
‫مانــدن را بــه لقایــش ببخشــند مطمئنـاً‬
‫کار نظــارت و کنتــرل شــرکتهای بــزرگ‬
‫خارجــی بــا چنیــن روحیــه و وضعیتــی‬
‫بســیار دشــوار مــی نمایــد ‪.‬‬
‫اســت کــه معمــوال مشــمول بروکراســی‬
‫در پایــان بــه نظــر مــی رســد در صــورت‬
‫اجرایــی شــدن قراردادهــای خدماتــی‬
‫آن چیــز کــه بیــش از پیــش نیــاز بــه‬
‫ترمیــم دارد ســاختارها و رویــه و رویکرد‬
‫منابــع و ســرمایه انســانی بــوده و در‬
‫یــک کالم مدیریــت ســازمانها و شــرکتها‬
‫نیــز بایــد بــا عــوض شــدن رخــت نفــت‬
‫پوســت انــدازی کننــد زیــرا وقتــی‬
‫مــدت زمــان پــروژه هــا طوالنــی میشــود‬
‫نظــارت بیــش از پیــش قائــم بــه دانــش‬
‫‪،‬تجربــه و تعهــد کارمنــدان عملیاتــی که‬
‫در تمــام ابعــاد پــروژه در گیــر هســتند‬
‫مــی باشــد‪.‬‬
‫المللــی باعــث توجــه بیــش از پیــش‬
‫بــه مســائل زیســت محیطــی و بــاال‬
‫رفتــن اســتانداردهای ‪ HSE‬خصوصــا‬
‫در فیلدهــای خشــکی شــده و احتمــاال‬
‫باعــث مــی شــود خدمــات دهنــدگان‬
‫ایرانــی خصوصــا در زمینــه دکلــداری‬
‫خــود را بــه حداقــل اســتانداردهای‬
‫بیــن المللــی برســانند‪.‬‬
‫یکــی از بزرگتریــن مشــکالت‬
‫ســاختاری در شــرکت ملــی نفــت‬
‫ایــران عــدم وجــود بودجــه مشــخص و‬
‫ازپیشقائمبهدانش‪،‬تجربهو‬
‫تنهــا در دســت حفــاری و توســعه‬
‫پــروژه تعریــف شــده و ســرمایه گــذاری‬
‫کالن مــی شــود و امــا از زمانــی کــه‬
‫پــروژه تحویــل بهــره بــردار شــد‬
‫بودجــه بــه شــدت کاهــش مــی یابــد‬
‫و در ایــن میــان تعریــف پــروژه هــای‬
‫تحقیقاتــی و گاهــا بســتن چاههــا و یــا‬
‫انجــام عملیــات تســت و چــاه پیمایــی‬
‫امــکان پذیــر نمــی باشــد و بــه ســادگی‬
‫قابــل درک اســت کــه بودجــه ای بــرای‬
‫نــواوری و کار بــر روی روشــهای نویــن‬
‫ازدیــاد برداشــت محلــی از اعــراب نمــی‬
‫باشــد و تــا بــه دلیــل مشــکالت فنــی‬
‫تولیــد در چــاه و یــا واحــدی متوقــف‬
‫نشــده و یــا کاهــش چشــم گیــر پیــدا‬
‫نکنــد مقدمــات کار و عیــب یابــی بــر‬
‫روی ان فراهــم نمــی گــردد و امــا‬
‫بــا تعریــف پــروژه هــای بلنــد مــدت‬
‫بهــره بــرداری همیشــه زمینــه بــرای‬
‫طــرح هــای جدیــد و جمــع اوری و‬
‫پایــش اطالعــات بــه طــور منظــم و‬
‫بودجــه الزم جهــت طرحهــای ازدیــاد‬
‫برداشــت فراهــم مــی باشــد ‪.‬از دیگــر‬
‫مشــکالت اساســی در جمــع اوری‬
‫اطالعــات و اســتفاده از ان عــدم ارتبــاط‬
‫شــفاف و اســان شــرکتهای مختلــف‬
‫زیــر مجموعــه وزارت نفــت وگاهــا‬
‫واحدهــای مختلــف یــک شــرکت‬
‫و معــدود کنفرانســها و نمایشــگاههای‬
‫عریــض و طویــل شــده و در خیلــی‬
‫از مــوارد حتــی اطالعــات بــه طــور‬
‫کامــل انتقــال نمــی یابــد و تمامــی‬
‫ایــن مشــکالت ناشــی از عــدم وجــود‬
‫‪ Coordination procedure‬شــفاف مــی‬
‫باشــد کــه امیــد اســت ایــن مشــکل نیز‬
‫بــا حضــور شــرکتهای خارجی بــر طرف‬
‫شــود همچنیــن مســئله گــزارش دهی و‬
‫ســند ســازی کــه از بزرگترین مشــکالت‬
‫شــرکتهای خصوصــی و دولتــی ایرانــی‬
‫مــی باشــد بــا امــدن خارجــی هــا‬
‫مطمئنــ ٌا بــر طــرف مــی شــود‪.‬‬
‫درصورتاجراییشدن‬
‫قراردادهایخدماتیآنچیز‬
‫کهبیشازپیشنیازبهترمیم‬
‫داردساختارهاورویهورویکرد‬
‫منابعوسرمایهانسانیبودهو‬
‫دریککالممدیریتسازمانها‬
‫وشرکتهانیزبایدباعوضشدن‬
‫رختنفتپوستاندازیکنند‬
‫زیراوقتیمدتزمانپروژهها‬
‫طوالنیمیشودنظارتبیش‬
‫سعید ساویز‬
‫تعهدکارمندانعملیاتیکهدر‬ ‫کارشناس فنی الیه نفتی‬
‫تمامابعادپروژهدرگیرهستند‬
‫میباشد‪.‬‬
‫خواهــد امــد کــه بیــش از پیــش ســبب‬
‫ارتقــا در ســطح ســرمایه انســانی ‪،‬ابــزار‬
‫و دانــش انهــا مــی شــود و از ســویی‬
‫شــرکتهای بــزرگ چــون شــلمبرزه و‬
‫هالیبورتــون اگــر میخواهنــد در ایــن‬
‫بــازار جایگاهــی داشــته باشــند بایــد از‬
‫جدیدتریــن ابــزار بــه روز شــده شــان‬
‫جهــت مزیــت رقابتــی اســتفاده کننــد‬
‫در غیــر ایــن صــورت شانســی بــرای‬
‫بــرد ندارنــد و ایــن یعنــی ورود اخریــن‬
‫اختراعــات و ابداعــات بــه بــازار ایــران ‪.‬‬
‫عــدم وجــود امــوزش مســتمر و عــدم‬
‫وجــود برنامــه کاربــردی بــرای ان‬
‫‪،‬حساســیت شــرکت ملــی نفــت در‬
‫ممانعــت از گســیل کارمنــدان عملیاتــی‬ ‫شــرکت ملــی نفــت ایــران و شــرکتهای‬ ‫را بــه صــورت ادواری و پــس از هــر‬
‫و حتــی سرپرســتان و مدیــران رده‬ ‫فرصت ها‬ ‫تابعــه تــوان و دانــش نظــارت بــر چنین‬ ‫‪ IPC‬اگرچه حیاتی و الزم‬ ‫چنــد ســال داشــته و در صــورت قصــور‬
‫میانــی بــه دوره هــای خــارج از کشــور‬ ‫از فــردای اجرایــی شــدن قراردادهــا‬
‫و نمایشــگاهها و گــرد هماییهــای‬ ‫شــرکت شــروع بــه جــذب نیــروی‬
‫قراردادهایــی را دارنــد یــا نــه‪ .‬بــر فــرض‬ ‫است؛ولیبیعیبنیست‬ ‫پیمانــکار امــکان وجــود فســخ و پنالتــی‬
‫کــه ایــن مدلهــا بــا اصالحــات مکفــی‬ ‫بــا ســاز و کارهــای قانونــی کنترلــی‬
‫جهانــی کــه در راســتای تکنولــوژی‬ ‫انســانی از میــان دانــش اموختــگان و‬ ‫اجرایــی شــد‪ ،‬حــال از فــردای شــروع‬ ‫وبایداصالحاتیرویآن‬ ‫در مــدت زمــان کوتــاه وجــود داشــته‬
‫و دانــش روز مــی باشــند حتــی در‬ ‫زبــدگان صنعــت نفــت در ایــران مــی‬ ‫پــروژه چــه بایــد کــرد؟ پــر واضــح‬ ‫صورتگیرد‪.‬امیدواریمدر‬ ‫باشــد‪ ،‬تاکیــد شــد‪ .‬دربــاره مفیــد بــودن‬
‫صــورت نداشــتن بــار مالــی بــرای‬ ‫نماینــد و در واقــع از بــار نیــروی‬
‫شــرکت ملــی باعــث شــده اســت تــا‬ ‫انســانی متقاضــی کار در داخــل کشــور‬
‫اســت کــه هــر قــرار داد کامــل و بــی‬ ‫اینرفتوبرگشتمتناوب‬ ‫اجــرای چنــد طــرح پایلــوت در مخــازن‬
‫نقصــی بــا اجــرای غلــط مــی توانــد‬ ‫پرچالــش همچــون الیــه نفتــی‪،‬‬
‫بســیاری از مهندســان بــه دلیــل عــدم‬ ‫کاســته مــی شــود و عــده زیــادی بــا‬ ‫ضــررده شــود و هــر قــرارداد ضعیفــی‬
‫مدلقراردادیازنهادهای‬
‫فــروزان و ســردار جنــگل نیــز بســیار‬
‫اشــنایی بــا پیشــرفتهای روز دنیــا و‬ ‫اســتاندارهای بیــن المللــی در ایــن‬ ‫را مــی تــوان بــا نظــارت و اجــرای‬ ‫مختلفبهوزارتنفتجهت‬ ‫بحــث شــده اســت‪ .‬پــس از تمامــی ایــن‬ ‫در خصــوص ضــرورت اجــرای مدلهــای‬
‫بســنده کــردن بــه اموزشــهای داخــل‬ ‫شــرکتها امــوزش از پایــه مــی بیننــد‬
‫کــه بــرای ســاختار ســرمایه انســانی مــا‬
‫هوشــمندانه تــا حــد زیــادی کنتــرل‬ ‫اصالح‪،‬اینعیوبدیدهو‬ ‫بحــث هــا و بررســی و مطالعــه تمامــی‬ ‫قــرارداد خدماتــی‪ ،‬الــزام بــه ایجــاد‬
‫کــرد‪ .‬آن چیــز کــه از انقــاب مهمتــر‬
‫نصفــه و نیمــه داخلــی بیشــتر تبدیــل‬ ‫کــه یــا دولتــی اســت و یــا خصوصــی‬ ‫اســت‪ ،‬حفــظ ان اســت‪ .‬خصوصــاً‬
‫رفعشوند‪.‬‬ ‫مقــاالت موافــق و مخالــف منتشــر‬ ‫جذابیــت بــرای ســرمایه گــذاران بیــن‬
‫شــده‪ ،‬کــم و بیــش مــی تــوان بــه ایــن‬ ‫المللــی‪ ،‬نیــاز صنعــت مــا بــه قــرارداد‬
‫بــه افــرادی بــا انجــام وظایــف تکــراری‬ ‫وابســته بــه دولــت‪ -‬و واژه ای بــه نــام‬ ‫در زمانــی کــه قــرار اســت سیاســت‬ ‫گروهــی‪ .‬منافعــی کــه بــا آمــدن چینــی‬ ‫نتیجــه رســید کــه ‪ IPC‬اگرچــه حیاتــی‬ ‫بلنــد مــدت‪ ،‬اســتفاده از مدیریــت‬
‫و قبــا انجــام شــده شــوند تــا افــرادی‬ ‫امــوزش مســتمر در ان بیگانــه اســت‪-‬‬ ‫هــا بــرای بلنــد مــدت برنامــه ریــزی‬ ‫هــا و کارشــکنی شــان هرگــز بــه خطــر‬ ‫و الزم اســت؛ ولــی بــی عیــب نیســت و‬ ‫و دانــش روز جهانــی در تمــام دوران‬
‫خــاق بــا قــدرت ابــداع و ابتــکار کــه‬ ‫و میرفــت کــم کــم بــا ایرانیــزه شــدن‬ ‫شــوند‪ ،‬نیــاز بــه برنامــه داشــتن و آماده‬ ‫نیفتــاد و یــا در زمــان گــم شــدن دکل‬ ‫بایــد اصالحاتــی روی آن صــورت گیــرد‪.‬‬ ‫عمــر مخــزن و همچنیــن اســتفاده‬
‫شــاید مجــاورت شــرکتهای مــا بــا‬ ‫از اســتانداردهای روز فاصلــه بگیــرد‬ ‫بــودن بیــش از پیــش اســت‪ .‬لــذا در‬ ‫و شــناور و هــزاران اتفــاق ریز و درشــت‬ ‫امیدواریــم در ایــن رفــت و برگشــت‬ ‫از روشــهای نویــن ازدیــاد برداشــت‬
‫شــرکتهای بــزرگ بیــن المللــی اندکــی‬ ‫بــه ماننــد دمیــدن روح تــازه ایســت‬ ‫اینجــا بــه صــورت فهرســت وار نگاهــی‬ ‫دیگــر کســی را بــه یــاد ترکمانچــای‬ ‫متنــاوب مــدل قــراردادی از نهادهــای‬ ‫ســخن بســیار بــه میــان آمــد‪ .‬پــس‬
‫از ایــن نقیصــه بکاهــد البتــه اگــر کمــا‬ ‫از ســویی امــدن خارجــی هــا امــدن‬ ‫خواهیــم داشــت بــه دوران پســا انعقــاد‪،‬‬ ‫نینداخــت‪.‬‬ ‫مختلــف بــه وزارت نفــت جهــت اصالح‪،‬‬ ‫از فرونشســت گــرد و خــاک و همهمــه‬
‫فــی الســابق بــه دوره هــای اموزشــی‬ ‫شــرکتهای خدماتــی انهــا را نیــز در‬ ‫و فرصــت هــا و تهدیدهــای آن بــرای‬ ‫از ســویی بــه حــدی بحــث هــا و‬ ‫ایــن عیــوب دیــده و رفــع شــوند‪ .‬باقــی‬ ‫مخالفــان و موافقــان‪ ،‬بــر ســودمندی‬
‫و بازدیــد هــای خــارج از کشــور بــه‬ ‫بــر دارد کــه بــاز هــم باعــث جــذب‬ ‫منابــع انســانی؛ و بــا بررســی شــرایط‬ ‫مقاومتهــا بــر اجــرای ‪ IPC‬شــدید و‬ ‫بحــث هــا و شــمع روشــن کــردن هــا‬ ‫وجــود یــک ‪ Serial contract‬بلنــد‬
‫چشــم ســفر مدیــران و جایــزه ای بــرای‬ ‫نیــروی انســانی از بــازار داخــل شــده و‬ ‫ســعی مــی شــود کــه در پایــان‪ ،‬آســیب‬ ‫پــر طمطــراق بــوده اســت کــه همــگان‬ ‫و کفــن پوشــیدن هــا و قــال و قیلهــا‪،‬‬ ‫مــدت‪ ،‬کــه کارفرمــا‪ ،‬یعنــی شــرکت‬
‫ســالها خدمــت صادقانــه نگریســته‬ ‫بــه دلیــل وجــود شــرکتهای خدماتــی‬ ‫شناســی بــرای اجــرای پــروژه هــا ارائــه‬ ‫از نکتــه اصلــی یعنــی دوران پــس از‬ ‫چیــزی نبــود جــز دعــوای جناحــی و‬ ‫ملــی نفــت ایــران‪ ،‬در آن اختیــار‬
‫نشــود‪.‬‬ ‫خــوب در داخــل رقابتــی بوجــود‬ ‫شــود‪.‬‬ ‫انعقــاد آن غافــل شــدند‪ .‬اینکــه آیــا‬ ‫احســاس خطــر از دســت رفتــن منافــع‬ ‫بررســی وضعیــت پیشــرفت پــروژه‬

‫‪63‬‬ ‫‪62‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬ ‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬ ‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬ ‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬ ‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬ ‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬ ‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬ ‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬ ‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬ ‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬ ‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬ ‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬ ‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬ ‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
 ‫گروههایهدف‬
‫اهداف مورد نظر از ديد گروه های زير دنبال خواهد شد‪:‬‬
‫کارفرمایان (‪)Client‬‬
‫شرکت های اکتشاف و تولید و توسعه دهندگان‬
‫(‪)E&P and Developer‬‬
‫ارائه دهندگان خدمات فنی و مهندسی‪:‬‬
‫(‪)Oil field Services‬‬
‫سازندگان و تولیدکنندگان‪:‬‬
‫(‪)Manufacture and Producer‬‬
‫سرمایه گذاران و بیمه گزاران‬
‫(‪)Investment and Insurance‬‬
‫صنایع وابسته‬
‫ایمنی و کنترل کیفیت (‪)HSEQ‬‬
‫فناوری اطالعات (‪)IT‬‬
‫مدیریت پروژه (‪)PMP‬‬
‫لجستیک و پشتیبانی (‪)Logistic‬‬
‫مدیریت دانش و منابع انسانی(‪)HR‬‬
‫حقوقی و قراردادی(‪)Legend and Legal‬‬
‫آموزش تخصصی (‪)Training‬‬
‫اهدافنشریه‬
‫گروه رسانه ای صنعت حفاري در اين ويژهنامه ها به دنبال اهداف‬
‫ذيل خواهد بود‪:‬‬
‫معرفي شرکت هاي توانمند داخلي و بین المللي بمنظور‬
‫آغاز همکاري هاي مشترک‬
‫معرفي فرصتهاي سرمایه گذاري در صنعت باالدست نفت و پروژه هاي‬
‫در دست برنامه ریزي در مدل جدید قراردادهاي نفتي ایران(‪)IPC‬‬
‫ترسیم آماري میزان عرضه و حجم تقاضا به تفکیک در بخش هاي مختلف‬
‫صنایعباالدستنفت‬
‫آسیب ها‪ ،‬چالش ها‪ ،‬نیازها و خالء ها موجود در صنعت باالدست نفت ایران‬
‫ترسیم وضعیت موجود بخش هاي مختلف صنعت باالدست نفت‬ ‫‪6%‬‬
‫از نظر تکنولوژیکي‪ ،‬نیروي انساني حرفه اي و‪..‬‬
‫معرفي تکنولوژي هاي نوین شرکت هاي حاضر در نمایشگاه‬
‫در صنعت باالدست نفت‬
‫ایجاد شبکه ارتباطي و موثر میان ذینفعان و‬
‫مخاطبان باالدست حاضر در نمایشگاه‬
‫‪38‬‬

‫هاویژه برای قراردادهای ‪ 6‬ماهه‬ ‫ساختارمعرفیشرکت‬

‫تخفیف‬
‫شرکت های داخلی و بین المللی متقاضی می توانند به يکی از روش های ذيل توانمندی و تکنولوژی های نوين خود را معرفی نمايند‪.‬‬

‫معرفی کلی شرکت در قالب گزارش با ساختار‪:‬‬

‫‪Company Profile‬‬
‫‪Viewpoint‬‬
‫معرفی تکنولوژی های نوین یا پروژه های مهم‬ ‫تشریح استراتژی ها و راهبردها‬
‫در قالب یادداشت‬ ‫اعالم سوابق و پروژه های در دست اجرا‬
‫معرفی تکنولوژی ها و دانش فنی و مدیریتی‬

‫‪Advertisement‬‬
‫معرفی شرکت در قالب مصاحبه با محوریت‪:‬‬

‫‪Interview‬‬
‫معرفی شرکت در قالب درج تبلیغات‬ ‫راهبردها و برنامه های کوتاه مدت و درازمدت‬
‫راه حل های پیشنهادی برای حل مشکالت صنعت باالدست نفت‬
‫تکنولوژی های نوین و دانش فنی و مدیریتی‬

‫با توجه به زمینه فعالیت مطلب يا اگهی هر شرکت در بخش مربوطه درج خواهد گرديد‪.‬‬
‫نشریه فارسی(تومان)‬ ‫نشریه انگلیسی(یورو)‬
‫‪Interview‬‬ ‫‪2،500،000‬‬ ‫‪1000‬‬
‫‪Company Profile‬‬ ‫‪2،000،000‬‬ ‫‪800‬‬
‫‪Viewpoint‬‬ ‫‪1،500،000‬‬ ‫‪700‬‬

‫نشریه انگلیسی(یورو)‬ ‫نشریه فارسی(تومان)‬

‫‪4000‬‬ ‫‪15،000،000‬‬ ‫پشت جلد‬
‫‪3000‬‬ ‫‪10،000،000‬‬ ‫داخل روی جلد‬
‫‪2000‬‬ ‫‪8،000،000‬‬ ‫داخل پشت جلد‬
‫‪1000‬‬ ‫‪2،500،000‬‬ ‫صفحات داخلی‬
‫‪600‬‬ ‫‪1،200،000‬‬ ‫‪ 1/2‬صفحه داخلی‬
‫‪400‬‬ ‫‪1،000،000‬‬ ‫‪ 1/3‬صفحه داخلی‬

‫‪w w w. d r i l l i n g m ag a z i n e .c o m‬‬
‫‪021-22039066 ، 22039088 ، 22059528‬‬
 ‫فصل سوم‬
‫پرونده ویژه؛غرب کارون‬
‫میادیــن غــرب کارون حــدود ‪ 70‬میلیــارد بشــکه ذخایــر نفتــی دارد اگــر تنهــا «پنــج درصــد» از ایــن ذخایــر قابــل برداشــت باشــد‪ ،‬بــا قیمــت‬
‫فعلــی نفــت یعنــی حــدود ‪ 45‬دالر‪ ،‬ارزش محصــوالت آن حــدود ‪ 160‬میلیــارد دالر خواهــد بــود؛ نکتــه اینجاســت کــه تمامــی ایــن ارقــام در‬
‫بدبینانه‌تریــن ســناریو بــرآورد شــده‌اند و اگــر قــدری واقع‌بینانه‌تــر بنگریــم‪ ،‬اوضــاع از ایــن هــم بهتــر می‌شــود‪.‬‬
‫ایــن خبــر خــوش‪ ،‬خالــی از نگرانــی نیســت؛ شــریک ایــران در ذخایــر‪ 13‬گانــه غــرب کارون‪ ،‬کشــور عــراق اســت کــه در شــرایط فعلــی تولیــدی‬
‫بیــش از ایــران از میــدان نفتــی «مجنــون» و «ســندباد» دارد‪ .‬داســتان اشــتراک ایــن میادیــن نیــز در نــوع خــود جالــب توجــه اســت‪ ،‬در واقــع‬
‫کلیــه پــروژه هــای غــرب کارون در ایــران و عــراق همگــی شــاکله اصلــی یــک میــدان بــزرگ هســتند و صرفــا بــا توجــه بــه ظرفیــت پیمانــکاران‬
‫و پیشــبرد اهــداف اســتراتژیک بــه پــروژه هــای کوچــک تقســیم بنــدی شــده اســت‪.‬‬
‫بــا توجــه بــه تمرکــز ویــژه مجموعــه وزارت نفــت و شــرکت ملــی نفــت ایــران بــر ایــن منطقــه بــا هــدف افزایــش تولیــد حــدود ‪ 1‬میلیــون‬
‫بشــکه‌ای نفــت‪ ،‬به‌طــور قطــع رشــد و توســعه حفــاری و بــه تبــع آن بهره‌بــرداری و تولیــد ایــن میادیــن بســیار حیاتــی خواهــد بــود‪ .‬در حــال‬
‫حاضــر بیــش از ‪ ٢٢٠‬هــزار بشــکه در روز از منطقــه غــرب کارون نفــت برداشــت می‌شــود‪ .‬بــا ایــن وجــود بــرای ذخیــره نفــت در جــای پنــج‬
‫میــدان غــرب کارون کــه بــا عــراق مشــترک اســت‪ ،‬ایــن میــزان برداشــت ناچیــز اســت ‪ .‬لــذا الزم اســت در ایــن ایســتگاه بــرای بررســی و تحلیــل‬
‫وضعیــت حفــاری ‪ ،‬تولیــد و توســعه میادیــن توقفــی داشــته باشــیم ‪.‬‬
‫عکس‪ :‬شرکت تدبیر‬
‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬ ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬

‫پرونده ویژه؛ غرب کارون‬ ‫پرونده ویژه؛ غرب کارون‬

‫گزارش تولید و حفاری غرب کارون‬ ‫معرفی میادین غرب کارون‬

‫معرفی میادین غرب کارون‬
‫حالکارون‬
‫توسعه غرب کارون‬ ‫میادیندرغرب‬ ‫اهداف تولیدمعرفی‬
‫پروژه های‬
‫حداکثر تولید‬ ‫تولید فعلی‬
‫تولید‬ ‫حداکثر‬
‫بشکه)‬ ‫بشکه) تولید فعلی‬
‫فاز سوم(هزار‬ ‫)‪(km*km‬ابعاد‬
‫دوم(هزار‪API‬‬ ‫فاز‬ ‫تولیدی‬
‫بشکه)‬ ‫نفتهزار‬
‫نوع اول(‬
‫فاز‬ ‫ردیف نام پروژهنام میدان‬
‫(هزار بشکه)‬ ‫(هزار بشکه)‬ ‫‪API‬‬ ‫)‪(km*km‬ابعاد‬ ‫نوع نفت تولیدی‬ ‫نام میدان‬ ‫ردیف‬
‫(هزار بشکه)‬ ‫‪-‬‬ ‫(هزار بشکه)‬ ‫‪600‬‬ ‫‪320‬‬ ‫آزادگان جنوبی‬
‫‪330‬‬ ‫‪70‬‬ ‫‪22‬‬ ‫‪75*20‬‬ ‫بسیار سنگین‬ ‫آزادگان جنوبی‬ ‫‪1‬‬
‫‪330 -‬‬ ‫‪70‬‬ ‫‪22 150‬‬ ‫‪75*20‬‬ ‫سنگین‬‫بسیار‪75‬‬ ‫آزادگان جنوبی‬
‫‪1‬آزادگان شمالی‬
‫‪125‬‬ ‫‪36‬‬ ‫‪18‬‬ ‫بسیار سنگین‬ ‫آزادگان شمالی‬ ‫‪2‬‬
‫‪125 300‬‬ ‫‪36‬‬ ‫‪18 180‬‬ ‫سنگین‬‫بسیار‪85‬‬ ‫‪ 2‬یادآورانآزادگان شمالی‬
‫‪51‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪28‬‬ ‫‪20*5‬‬ ‫بسیار سنگین‬ ‫یاران جنوبی‬ ‫‪3‬‬
‫‪51 -‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪28 -‬‬ ‫‪20*5‬‬ ‫سنگین‬‫بسیار ‪25‬‬ ‫یاران جنوبی‬‫‪ 3‬یاران جنوبی‬
‫‪30‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪18‬‬ ‫‪20*5‬‬ ‫بسیار سنگین‬ ‫یاران شمالی‬ ‫‪4‬‬
‫‪30 -‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪18 40‬‬ ‫‪20*5‬‬ ‫سنگین‬‫بسیار‪30‬‬ ‫یاران شمالی‬‫‪ 4‬یاران شمالی‬
‫‪188‬‬ ‫‪65‬‬ ‫‪23‬‬ ‫‪45*15‬‬ ‫بسیار سنگین‬ ‫یادآوران‬ ‫‪5‬‬
‫‪188 -‬‬ ‫‪65‬‬ ‫‪23 160‬‬ ‫‪45*15‬‬ ‫سنگین‬‫بسیار ‪50‬‬ ‫‪ 5‬دارخوین یادآوران‬
‫‪145‬‬ ‫‪120‬‬ ‫‪38‬‬ ‫‪20*10‬‬ ‫سبک‬ ‫دارخوین‬ ‫‪6‬‬
‫‪145‬‬ ‫‪120‬‬ ‫‪38‬‬ ‫‪20*10‬‬ ‫سبک‬ ‫دارخوین‬ ‫‪6‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪22‬‬ ‫‪14*7‬‬ ‫بسیار سنگین‬ ‫جفیر‬ ‫‪7‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪22‬‬ ‫‪14*7‬‬ ‫بسیار سنگین‬ ‫جفیر‬ ‫‪7‬‬
‫‪5‬‬ ‫توسعه غرب کارون‪0‬‬
‫های در حال ‪39‬‬ ‫پروژه‪43‬‬
‫سبک شده در حفاری ‪*8‬‬
‫اروند چاه های برنامه ریزی‬ ‫‪8‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪39‬‬ ‫‪43‬‬ ‫*‬ ‫‪8‬‬ ‫سبک‬ ‫اروند‬ ‫‪8‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪19‬‬ ‫‪27*4‬‬ ‫بسیار سنگین‬ ‫سوسنگرد‬ ‫‪9‬‬
‫فاز سوم ‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪ 27*4‬فاز دوم‪19‬‬ ‫فاز اول‬
‫سنگین‬ ‫بسیار‬ ‫‪ 9‬نام پروژه سوسنگرد‬
‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪24‬‬ ‫‪50*5‬‬ ‫بسیار سنگین‬ ‫بند کرخه‬ ‫‪10‬‬
‫‪0 -‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪24 175‬‬ ‫‪50*5‬‬ ‫بسیار‪185‬‬
‫سنگین‬ ‫بند کرخه‬ ‫‪10‬آزادگان جنوبی‬
‫‪16‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪25‬‬ ‫‪12*7‬‬ ‫سنگین‬ ‫سهراب‬ ‫‪11‬‬
‫‪16 -‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪25 50‬‬ ‫‪12*7‬‬ ‫‪58‬‬
‫سنگین‬ ‫‪11‬آزادگان شمالیسهراب‬
‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪35‬‬ ‫‪NA‬‬ ‫سبک‬ ‫مهر‬ ‫‪12‬‬
‫‪0 105‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪35 100‬‬ ‫‪NA‬‬ ‫‪55‬‬
‫سبک‬ ‫‪ 12‬یادآوران مهر‬
‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪35‬‬ ‫‪NA‬‬ ‫سبک‬ ‫مشتاق‬ ‫‪13‬‬
‫‪0 -‬‬ ‫‪35 -‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪NA‬‬ ‫‪18‬‬
‫سبک‬ ‫‪13‬یاران جنوبی مشتاق‬
‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪35‬‬ ‫‪NA‬‬ ‫سبک‬ ‫خرمشهر‬ ‫‪14‬‬
‫‪0 -‬‬ ‫‪35 7‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪NA‬‬ ‫‪20‬‬
‫سبک‬ ‫‪14‬یاران شمالیخرمشهر‬
‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪35‬‬ ‫‪18*9‬‬ ‫سبک‬ ‫سپهر‬ ‫‪15‬‬
‫‪0 -‬‬ ‫‪35 20‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪18*9‬‬ ‫‪5‬‬
‫سبک‬ ‫‪ 15‬دارخوین سپهر‬

‫تولید در پروژه های بزرگ غرب کارون‬

‫تولید زودهنگام(هزار بشکه)‬ ‫نام پروژه‬

‫‪50‬‬ ‫آزادگان جنوبی‬

‫‪20‬‬ ‫آزادگان شمالی‬
‫‪20‬‬ ‫یادآوران‬
‫‪NA‬‬ ‫یاران جنوبی‬
‫‪5‬‬ ‫یاران شمالی‬
‫‪25‬‬ ‫دارخوین‬

‫‪69‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
‫‪68‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬ ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬

‫پرونده ویژه؛ غرب کارون‬ ‫پرونده ویژه؛ غرب کارون‬

‫افزایش برداشت از میدان‌های مشترک غرب کارون همواره به‪‎‬عنوان یکی از هدف‪‎‬های وزارت نفت مطرح بوده است اما تا‬
‫سال ‪ 1392‬محدودیت‪ ‎‬منابع مالی و عملیاتی موجب شد تا تولید نفت از این میدان‌ها حدود ‪ ٧٠‬هزار بشکه در روز باشد‪ .‬طی‬
‫سه سال گذشته با توجه بیشتر به سرمایه‪‎‬گذاری و توسعه در این بخش‪ ،‬افزایش تولید سه برابری در اين ميادين حاصل شده‬
‫و در حال حاضر بیش از ‪ ٢٢٠‬هزار بشکه در روز از منطقه غرب کارون نفت برداشت می‌شود‪ .‬با این وجود برای ذخیره نفت در‬
‫جای ‪ 64‬میلیارد بشکه‪‎‬ای در پنج میدان غرب کارون که با عراق مشترک است‪ ،‬این میزان برداشت ناچیز است‪.‬‬

‫ســال آینــده بــه اتمــام خواهــد رســید‪ .‬هــدف فــاز‬ ‫شــده اســت‪ 210 ،‬هــزار بشــکه در روز از ایــن منطقــه‬ ‫بهره‌بــرداری ارونــدان بــرای تولیــد و بهره‌بــرداری از‬ ‫ميادين غرب کارون‬
‫یــک ايــن ميــدان‪ 320 ،‬هــزار بشــکه تولیــد در روز‬ ‫تولیــد مي‌شــود کــه طــی دو ســال آینــده بــه ‪600‬‬ ‫آن در شــرکت نفــت تاســیس شــد‪ .‬در حــال حاضــر‬ ‫به‌صــورت ســنتی تولیــد نفــت ایــران از میادیــن‬
‫اســت کــه االن حــدود ‪ 50‬هــزار تولیــد دارد‪.‬‬ ‫اولویت شرکت نفت‪ ،‬توسعه میادین‬ ‫میــدان دارخویــن ‪ 16000‬بشــکه توليــد دارد‪ .‬توســعه‬ ‫عظیم‌ترین میدان در این منطقه میدان‬
‫هــزار بشــکه در روز تغییــر می‌کنــد و طــی چشـم‌انداز‬ ‫مختلــف اهــواز و حــوزه آن مثــل آغاجاری‪ ،‬گچســاران‪،‬‬
‫برنامه‌هــای مربــوط بــه فــاز دو هنــوز قطعــی‬ ‫مشترک است‪ .‬هم‌اکنون ‪ 210‬هزار‬ ‫اجــرای فــاز ‪ 2‬طرح‌هــای توســعه میادیــن‪ ،‬تــا یــک‬ ‫میــدان بندکرخــه هــم بــا شــرکت متــن بــوده و تــا‬ ‫آزادگان است‪ .‬میادین کوشک و حسینیه‬ ‫آســماری‪ ،‬بنگســتان‪ ،‬منصــوری و آب تیمــور اســت‬
‫نیســت و در حــال مذاکــره هســتند کــه زمــان‬ ‫میلیــون و ‪ 100‬هــزار بشــکه در روز افزایــش پیــدا‬ ‫مقاطعــی پیــش رفتــه اســت‪ .‬یــک شــرکت اتریشــی‬ ‫نیز در مرحله اکتشاف در مجموع به‪‎‬عنوان‬
‫پیش‌بینی‪‎‬شــده ‪ 3‬الــی ‪ 4‬ســال اســت‪ .‬پیمانــکار‬ ‫بشکه تولید از غرب كارون داريم و‬ ‫خواهــد کــرد‪.‬‬ ‫در ایــن پــروژه فعالیــت داشــت کــه در اثــر تحریم‌هــا‬ ‫میدان یادآوران نامگذاری شدند‪ .‬ابعاد‬
‫کــه بیشــتر در شــرق رودخانــه کارون واقــع شــده‌اند‪.‬‬
‫حــوزه‌ای کــه بعــد از جنــگ تحميلــی مــورد تحقیــق‬
‫یــاران شــمالی پیشــنهادی در ایــن زمینــه داشــته‬ ‫قرار است طی دو سال آینده به ‪600‬‬ ‫کار متوقــف شــد امــا در حــال حاضــر مذاکراتــی بــا‬ ‫میدان آزادگان از لحاظ جغرافیایی‬ ‫و اکتشــاف شــرکت ملــی نفــت ایــران قــرار گرفتــه و‬
‫اســت امــا شــرکت ملــی نفــت بــه ایــن نتیجــه رســیده‬
‫اســت کــه ریســک کار باالســت و قــرار بــه حفــر دو‬
‫هزار بشکه و طی ‪ 6-5‬سال آینده به‬ ‫سندباد و مجنون در عراق‬ ‫طرف‌هــاي خارجــي در حــال انجــام اســت‪ .‬کار‬
‫بهره‌بــرداری میادیــن بندکرخــه‪ ،‬ســهراب و سوســنگرد‬ ‫به‌گونه‌ای است که توسعه آن میدان با یک‬ ‫بــا حجــم عظیمــی از منابــع هیدروکربــن مواجــه شــد‪،‬‬
‫میــدان آزادگان در ايــران بــا ميــدان مجنــون در‬ ‫بــه نــام غــرب کارون شــناخته می‌شــود کــه از لحــاظ‬
‫حلقــه چــاه ارزیابــی و بررســی نتایــج بــرای توســعه‬ ‫یک میلیون و ‪ 100‬هزار بشکه برسد‪.‬‬ ‫عــراق مشــترك اســت‪ .‬عــراق در ســال ‪ 2010‬بــا‬ ‫نيــز در اختیــار شــرکت ارونــدان اســت‪.‬‬ ‫قرارداد و یک پیمانکار دور از ذهن مي‌نمود‪.‬‬ ‫جغرافیایــی از شــمال خرمشــهر تــا مهــران (نــوار‬
‫فــاز دو شــده اســت‪.‬‬ ‫کنسرســیومی بــا حضــور شــرکت شــل‪ ،‬پترونــاس‬ ‫فــاز یــک و دو میــدان دارخویــن توســعه یافتــه‬ ‫به همين دليل استراتژی که در مورد پارس‬ ‫مــرزی) را شــامل می‌شــود‪.‬‬
‫و شــرکت نفــت عــراق‪ ،‬قــراردادی ‪ 20‬ســاله بــرای‬ ‫اســت امــا فــاز ســه چــون حالــت مشــترک نــدارد و‬ ‫جنوبی اعمال شده بود‪ ،‬در این میدان نيز‬ ‫عظیم‌تریــن میــدان در ایــن منطقــه میــدان‬
‫برنامه آینده غرب كارون‬ ‫توســعه میــدان مجنــون بــه امضــا رســاند و قــرار‬ ‫‪ %100‬جــزو میادیــن داخلــی اســت‪ ،‬در اولویت توســعه‬ ‫اعمال‌شد‪.‬‬ ‫آزادگان اســت‪ .‬میادیــن کوشــک و حســینیه نیــز‬
‫اولویــت شــرکت نفــت‪ ،‬توســعه میادیــن مشــترک‬ ‫میــدان ســندباد خبــر داد و پیــش بینــی کــرد تولیــد‬ ‫شــد ایــن کنسرســیوم تولیــد از ایــن میــدان را بــه‬ ‫نیســت‪.‬‬ ‫در مرحلــه اکتشــاف در مجمــوع به‪‎‬عنــوان میــدان‬
‫اســت‪ .‬هم‌اکنــون ‪ 210‬هــزار بشــکه تولیــد از غــرب‬ ‫از ایــن میــدان را بــا نــرخ تولیــد ‪ 6‬هــزار بشــکه در روز‬ ‫یــک میلیــون و ‪ 800‬هــزار بشــکه در روز برســاند‪.‬‬ ‫میادیــن آزادگان جنوبــی‪ ،‬یــادآوران‪ ،‬آزادگان شــمالی‬ ‫یــادآوران نامگــذاری شــدند‪ .‬ابعــاد میــدان آزادگان از‬
‫كارون داريــم و قــرار اســت طــی دو ســال آینــده بــه‬ ‫آغــاز کنــد‪ .‬عــراق در ســال ‪ 2015‬عملیــات حفــاری‬ ‫ایــن کنسرســیوم ابتــدا تولیــد از ایــن میــدان نفتــی‬ ‫و یــاران شــمالی و جنوبــی جــزو میادینــی هســتند که‬ ‫چیــن در مــورد مناطــق شــمالی ایــن میــدان تحــت‬ ‫لحــاظ جغرافیایــی به‌گونــه‌ای اســت کــه توســعه آن‬
‫‪ 600‬هــزار بشــکه و طــی ‪ 6-5‬ســال آینــده بــه یــک‬ ‫ایــن میــدان را از عمــق ‪ 4‬هزار‌متــر فراتــر بــرد و یــک‬ ‫را بــه ‪ 175‬هــزار بشــکه در روز رســاند و از ســال‬ ‫توســعه آن زیــر نظــر شــرکت متــن اســت‪ .‬فــاز یــک‬ ‫عنــوان آزادگان شــمالی بســته شــد‪ .‬در غــرب میادیــن‬ ‫میــدان بــا یــک قــرارداد و یــک پیمانــکار دور از ذهــن‬
‫میلیــون و ‪ 100‬هــزار بشــکه برســد‪.‬‬ ‫گام بــه تولیــد از ایــن میــدان نزدیک‌تــر شــد‪.‬‬ ‫‪ 2013‬تاکنــون بــا تولیــد ‪ 210‬هــزار بشــکه در روز در‬ ‫آزادگان شــمالی و فــاز یــک یــادآوران در حــال تولیــد‬ ‫آزادگان شــمالی و جنوبــی‪ ،‬نــوار باریکــی بــه عــرض‬ ‫مي‌نمــود‪ .‬بــه هميــن دليــل اســتراتژی کــه در مــورد‬
‫پيمانــكار فــاز یــک یــادآوران جنوبی‪ 3 ،‬میلیــارد دالر‬ ‫برداشــت نفــت از ایــن مخزن مشــترک پیشــتاز اســت‪.‬‬ ‫هســتند‪ .‬فــاز یــک یــاران شــمالی نیــز تــا ‪ 2‬یــا ‪ 3‬مــاه‬ ‫‪ 5KM‬و طــول‪ KM 50-40‬باقــی مانــده بــود و حالــت‬ ‫پــارس جنوبــی اعمــال شــده بــود‪ ،‬در ایــن میــدان نيــز‬
‫آینــده راه‌انــدازی خواهــد شــد‪.‬‬ ‫مــرزی و مشــترک داشــت‪ .‬شــرکت نفــت تصمیــم‬
‫ســرمایه‌گذاری کــرده اســت‪ .‬حجــم ســرمایه‌گذاری‬ ‫تعداد چاه‌های حفر شده در غرب كارون‬ ‫عــراق از ‪ 8‬آوریــل ‪ 2014‬صــادرات مســتقیم نفــت‬ ‫اعمــال‌شــد‪ .‬بــر همیــن اســاس بلوک‌بنــدی صــورت‬
‫فــاز یــک آزادگان شــمالی و فــاز یــک یــادآوران بیــش‬ ‫میــدان مجنــون را آغــاز کــرده اســت‪ .‬عراقی‌هــا میــزان‬ ‫یــادآوران را شــرکت چینــی ســینوپک توســعه داده‬ ‫بــه توســعه آن گرفــت و بــا یــک شــرکت ایرانــی در‬ ‫گرفــت و ابتــدا قــراردادی بــا شــرکت ‪ INPEX‬در ســال‬
‫در آزادگان شــمالی ‪ 58‬حلقــه چــاه حفــاری شــده‬
‫از ‪ 5‬میلیــارد دالر اســت كــه راه‪‎‬انــدازي شــده و بــه‬ ‫نفــت درجــای ایــن میــدان را ‪ 25‬میلیــارد بشــکه‬ ‫کــه بــه تولید رســیده اســت‪ .‬فــاز یــک میــدان آزادگان‬ ‫مــورد بخــش شــمالی آن قــرارداد بیــع متقابــل بســته‬ ‫‪ 1382‬بســته شــد‪ .‬تقســیم‌بندی به‌گونــه‌ای انجــام‬
‫و تولیــد ‪ 75‬هــزار بشــکه در روز کــه هــدف پــروژه‬
‫هــدف رســیده‌اند‪.‬‬ ‫بــرآورد كرده‌انــد در حالــي كــه ایــران میــزان نفــت‬ ‫شــمالی را شــرکت چینــی ‪ CNPC‬توســعه داده و فــاز‬ ‫شــد‪ ،‬در مــورد بخــش جنوبــی آن نيــز پــروژه ديگــري‬ ‫گردیــد کــه گفتــه شــد فاصلــه ‪ 5‬تــا ‪ 6‬کیلومتــری تــا‬
‫در فــاز یــک بــود‪ ،‬محقــق شــده اســت‪ .‬در فــاز یــک‬
‫آزادگان جنوبــی نیــز بــا هــدف ‪ 300‬هــزار بشــکه‬ ‫در جــای ایــن میــدان را در بخــش آزادگان شــمالی‬ ‫دو نيــز طــی قــراردادی بــه انجــام خواهــد رســید کــه‬ ‫تعریــف شــد‪ ،‬ایــن نــوار مــرزی در کل میــدان یــاران‬ ‫مــرز حفــظ می‌شــود و از آنجــا كــه قســمت باالیــی‬
‫یــادآوران نیــز ‪ 55‬حلقــه چــاه حفــر شــده کــه تولیــد‬
‫حــدود ‪ 5‬میلیــارد دالر ســرمایه‌گذاری نیــاز دارد‪ ،‬ایــن‬ ‫‪ 5.6‬میلیــارد بشــکه و در بخــش آزادگان جنوبــی ‪25.6‬‬ ‫اولویــت توســعه آن بــا همیــن شــرکت چینــی اســت‪.‬‬ ‫نامیــده شــده و ایــن قســمت یــاران شــمالی به شــرکت‬ ‫باتالقــی بــود و بــه لحــاظ زیســت محیطــی و ســختی‬
‫‪ 85‬هــزار به‌عنــوان هــدف محقــق شــده اســت‪ .‬در‬
‫پــروژه بــرای خارجی‌هــا بســیار جــذاب اســت‪.‬‬ ‫میلیــارد بشــکه بــرآورد کــرده اســت‪.‬‬ ‫فــاز یــک آزادگان جنوبــی بعــد از خلــع شــرکت چینی‬ ‫پیمانــکاری پرشــیا واگــذار شــد‪ .‬قســمت جنوبــی آن‬ ‫کار تمایلــی بــه ورود بــه آن وجــود نداشــت‪ ،‬در نتیجــه‬
‫میادیــن یــاران‪ ،‬دو پــروژه ‪ 20‬حلقـه‪‎‬ای حفــاری شــده‬
‫تامیــن مالــی و امــكان اســتفاده از تکنولــوژی روز‬ ‫میــدان یــادآوران ايــران‪ ،‬در ســمت عــراق بــا نــام‬ ‫توســط خــود شــرکت متــن در حــال توســعه اســت‪.‬‬ ‫هــم تحــت عنــوان یــاران جنوبــی در حــال توســعه‬ ‫یــک حــوزه مســتطیلی شــکلی تعریــف شــد کــه‬
‫ولــی تولیــد بــه میــزان مطلــوب محقــق نشــده اســت‬
‫مي‌توانــد ايــران را در دســتيابي بــه اهــداف خــود‬ ‫میــدان ســندباد شــناخته می‌شــود‪ .‬در حالــی کــه‬ ‫اســت‪ .‬بنابرایــن در کل آزادگان شــمالی و جنوبــی و‬ ‫بی‌دردســرتر بــود‪ .‬بــه ایــن منطقــه آزادگان جنوبــی‬
‫و مقــدار ‪ 25‬هــزار و ‪ 30‬هــزار بشــکه بــرای یــاران‬
‫در زمــان كمتــر و هزينــه كمتــر يــاري كنــد‪ .‬از‬ ‫شــمالی و یــاران جنوبــی مــد نظــر اســت‪.‬‬ ‫برداشــت ایــران از ايــن میــدان مشــترک بــه ‪ ۹۵‬هــزار‬ ‫آخرین تخمین‌ها از حجم ذخاير‬ ‫یــاران شــمالی و جنوبــی یــک میــدان هســتند‪ ،‬امــا بــه‬ ‫گفتــه مي‌شــود‪ .‬بعــد از ‪ ،INPEX‬شــرکت مناطــق‬
‫ی‪‎‬خواهــد تــا حــد ممکــن‬ ‫ايــن رو شــرکت نفــت م ‌‬ ‫بشــکه در روز رســیده‪ ،‬عــراق هنــوز موفــق بــه تولیــد‬ ‫در میادیــن حــوزه غــرب کارون حــدود ‪ 70‬میلیــارد‬ ‫لحــاظ وســعت جغرافیایــی و نفــت در جــای عظیــم‪،‬‬ ‫نفتخیــز جنــوب بــا شــرکت ‪ CNPC‬عملیات‌هایــی‬
‫در فــاز یــک آزادگان جنوبــی ‪ 185‬حلقــه چــاه‬
‫شــرکت‪‎‬های داخلــی پــا بــه پــای شــرکت‪‎‬های‬ ‫نفــت خــام از ایــن میــدان مشــترک نشــده اســت‪.‬‬ ‫بشــکه نفــت در جــا وجــود دارد و هنــوز در مرحلــه‬ ‫بلوک‌بنــدی شــده‌اند‪.‬‬ ‫را انجــام دادنــد امــا در نهایــت توســعه آن در حــال‬
‫بایــد حفــاری شــود کــه کار شــروع شــده اســت و ‪20‬‬
‫خارجــی در پروژه‌هــا حضــور داشــته باشــند تــا هــم‬ ‫عــراق توســعه میــدان نفتــی ســندباد را از ســال ‪2013‬‬ ‫صفــر تولیــد اســت و اهمیــت ایــن موضــوع بــرای‬ ‫میادیــن کوچــک و بزرگــی مثــل میــدان نفتــی‬ ‫حاضــر توســط شــرکت متــن در حــال انجــام اســت‪.‬‬
‫دســتگاه دکل حفــاری همزمــان مشــغول کار در ايــن‬
‫انتقــال تکنولــوژی و هــم جــذب ســرمایه‌گذاری‬ ‫بــا حفــر چاه‌هــای اکتشــافی آغــاز كــرد‪ .‬وزارت نفــت‬ ‫شــرکت نفــت‪ ،‬به‌صــورت تولیــد در آینــده اســت‪ .‬در‬ ‫جفیــر‪ ،‬بندکرخــه‪ ،‬سوســنگرد‪ ،‬ســهراب و دارخویــن‬ ‫میــدان آزادگان جنوبــی بخــش اعظمــی از میــدان‬
‫ميــدان هســتند و تقریبــا ‪ 50‬حلقــه چــاه حفــر شــده‬
‫فراهــم گــردد‪.‬‬ ‫عــراق در ســال ‪ 2014‬از کشــف منابــع جدیــد نفتی در‬ ‫ا تولیــدی‬ ‫حــال حاضــر به‪‎‬جــز دارخویــن کــه قبــ ً‬ ‫در حــوزه غــرب کارون قــرار می‌گیرنــد کــه شــرکت‬ ‫آزادگان اســت‪ .‬بعدهــا قــراردادی بــا شــرکت ‪CNPC‬‬
‫اســت و بــا ایــن ســرعت حفــاری‪ ،‬تمامــی چاه‌هــا‬

‫‪71‬‬ ‫‪70‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬ ‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬ ‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬ ‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬ ‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬ ‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬ ‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬ ‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬ ‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬ ‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬ ‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬ ‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬ ‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬ ‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
 - 600 320 ‫آزادگان جنوبی‬
- 150 75 ‫آزادگان شمالی‬
300 180 85 ‫یادآوران‬
1395 ‫ مرداد و شهریور‬--‫ شماره ششم و هفتم‬،‫سال دوم‬ - 25 ‫یاران جنوبی‬ 1395 ‫ مرداد و شهریور‬- ‫ شماره ششم و هفتم‬،‫سال دوم‬

‫ویژه؛ غرب کارون‬

- ‫پرونده‬ 40 30 ‫یاران شمالی‬ ‫پرونده ویژه؛ غرب کارون‬
- 160 50 ‫دارخوین‬

‫چاه‌های برنامه‌ریزی شده در حفاری پروژه‌های‌ غرب کارون‬ ‫اهداف تولید پروژه‌های‌ غرب کارون‬
‫چاه های برنامه ریزی شده در حفاری پروژه های در حال توسعه غرب کارون‬ ‫اهداف تولید پروژه های در حال توسعه غرب کارون‬

‫فاز سوم‬ ‫فاز دوم‬ ‫فاز اول‬ ‫نام پروژه‬ )‫فاز سوم(هزار بشکه‬ )‫فاز دوم(هزار بشکه‬ )‫فاز اول(هزار بشکه‬ ‫نام پروژه‬
- 175 185 ‫آزادگان جنوبی‬ - 600 320 ‫آزادگان جنوبی‬
- 50 58 ‫آزادگان شمالی‬ - 150 75 ‫آزادگان شمالی‬
105 100 55 ‫یادآوران‬ 300 180 85 ‫یادآوران‬
- - 18 ‫یاران جنوبی‬ - - 25 ‫یاران جنوبی‬
- 7 20 ‫یاران شمالی‬ - 40 30 ‫یاران شمالی‬
- 20 5 ‫دارخوین‬ - 160 50 ‫دارخوین‬

‫چاه های برنامه ریزی شده در حفاری پروژه های در حال توسعه غرب کارون‬

‫تولید در پروژه های بزرگ غرب کارون‬ ‫فاز سوم‬ ‫فاز دوم‬ ‫فاز اول‬ ‫نام پروژه‬
- 175 185 ‫آزادگان جنوبی‬
)‫تولید زودهنگام(هزار بشکه‬ ‫نام پروژه‬
- 50 58 ‫آزادگان شمالی‬
50 ‫آزادگان جنوبی‬
105 100 55 ‫یادآوران‬
20 ‫آزادگان شمالی‬
- - 18 ‫یاران جنوبی‬
20 ‫یادآوران‬
- 7 20 ‫یاران شمالی‬
NA ‫یاران جنوبی‬
- 20 5 ‫دارخوین‬
5 ‫یاران شمالی‬
25 ‫دارخوین‬

‫تولید در پروژه های بزرگ غرب کارون‬

)‫تولید زودهنگام(هزار بشکه‬ ‫نام پروژه‬

50 ‫آزادگان جنوبی‬
20 ‫آزادگان شمالی‬
20 ‫یادآوران‬
NA ‫یاران جنوبی‬
5 ‫یاران شمالی‬
25 ‫دارخوین‬

73
Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is
a drilling information media that provide and
publish last information which is unique and
www.irandrillinfo.com
update in Iran’s drilling industry in marketing
and technical fields through three media tools:
Iran drilling info is a unique, reliable website
in Iranian drilling and well completion
industry and also is a source of breaking
news for the iran’s oil and gas industry ,in
particular about drilling and well completion.
Irandrillinfo reports via text alike on the
latest news affecting and shaping the iran
72
Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is
a drilling information media that provide and
publish last information which is unique and
www.irandrillinfo.com
update in Iran’s drilling industry in marketing
and technical fields through three media tools:
Iran drilling info is a unique, reliable website
in Iranian drilling and well completion
industry and also is a source of breaking
news for the iran’s oil and gas industry ,in
particular about drilling and well completion.
Irandrillinfo reports via text alike on the
latest news affecting and shaping the iran
‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬ ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬

‫پرونده ویژه؛ غرب کارون‬ ‫پرونده ویژه؛ غرب کارون‬

‫مدت اجرای پروژه‬

‫براي شروع توليد نفت از تاريخ ‪ 1390/09/13‬و‬

‫براي شروع توليد گاز پس از شروع توليد نفت‬ ‫‪ 10‬ماه‬

‫میدان نفتی یاران شمالی در استان خوزستان و در فاصله تقریبی ‪ ۱۳۰‬کیلومتری از غرب شهر اهواز‪ ،‬در راستای مرز ایران‬
‫و عراق و درمجاورت تاالب هورالهویزه قرار گرفته است‪ .‬این میدان در غرب میدان آزادگان شمالی و شمال میدان یاران‬
‫برآورد كل هزينه هاي سرمايه اي طرح‪:‬‬ ‫جنوبی واقع گردیده و میانگین طول و عرض محدوده قراردادی تحت پوشش این میدان به ترتیب ‪ ۲۴‬و ‪ ۹/۲‬کیلومتر‬
‫‪ 585‬میلیون دالر‬ ‫است که محدوده ای به مساحت حدودی ‪ ۶۹‬کیلومتر مربع را در بر می گیرد‪.‬‬

‫‪ 53‬درصد‬
‫سهم حفاری از هزینه های پروژه‬

‫سهم داخلی‬
‫سهم خارجی‬

‫نوع قرارداد‪ :‬قرارداد بیع متقابل‬

‫کارفرما‪ :‬شرکت مهندسی و توسعه نفت‬
‫پیمانکار اصلی ‪ :‬شرکت توسعه صنعت نفت و گاز پرشیا‬
‫پیمانکارانفرعیحفاری‬
‫دکل حفاری‪ :‬توسعه حفاری تدبیر(‪ 19‬حلقه) ‪ ،‬ملی حفاری ایران (‪ 1‬حلقه)‬
‫خدمات فنی حفاری‪:‬عملیات اکتشاف ‪ ،‬سایروس پتروامکان بین الملل ‪ ،‬پتروگستران افق ‪ ،‬پترو صنعت حفار‬
‫‪،‬کاوش انرژی پرشیا ‪ ،‬سیاالت حفاری پارس ‪ ،‬اروند آذین ارین ‪ ،‬آپادانا تجهيز آرتين ‪ ،‬كارگاه صنعتي كفايي ‪ ،‬سی‬
‫لند ‪ ،‬کاوش انرژی پرشیا ‪ ، OTS ،‬مپصا ‪، ،‬تجارت پاسارگاد ‪ ،‬صنایع حدید ‪ ،‬وتکو ‪ ،‬ماد سپهر انرژی ‪ ،‬آرمان فرایند‬
‫کنترل‪ ،‬پژوهشکده گسترش جنوب ‪ ،‬سیلندرسازی تهران ‪ ،‬خرد صنعت اروند‬
‫مهندسی مشاور‪ :‬ابزار دانش انرژی ‪ ،‬پارس پترو زاگرس ‪ ،‬اثر شیمی‬
‫نفت قابل استحصال‪:‬‬
‫حدود‬
‫آزمایشگاه ‪ :‬پژوهشگاه صنعت نفت ‪ ،‬آزمایشگاه مناطق نفت خیز جنوب ‪ ،‬شركت مهداس ايرانيان‬
‫‪۵۲٫۴۸‬‬ ‫میلیون بشکه‬

‫شرح كار توسعه ميدان‪:‬‬

‫• • تعمير و توليدي نمودن‪1‬حلقه چاه و خط لوله انتقال‬
‫• • حفاري وتكميل‪ 19‬حلقه چاه‬
‫• • نصب تاسيسات و تسهيالت سر چاهي‬
‫• •احداث خطوط لوله جرياني‬
‫• • احداث خطوط لوله انتقال نفت‪/‬آب توليدي به كارخانه فراورش غرب كارون‬
‫• • و انتقال گاز توليدي‬
‫• • احداث سيستم جداسازي تك مرحله اي نفت و گازو پمپاژ توامان نفت و آب‬
‫• • احداث تاسيسات نم زدايي و فشار افزايي گاز‬
‫• • اجراي زير ساخت هاي عملياتي‬

‫‪75‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
‫‪74‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬
‫پرونده ویژه؛ غرب کارون‬
‫داســتان پلمــپ پــروژه بــه دليــل‬
‫اختــاف بــا ســازمان محیــط زیســت‬
‫در حالت کلی‪ ،‬میانگین حفاری در‬
‫چــه بــود؟‬
‫یاران شمالی حدود ‪ 110‬روز بوده است‬
‫گرفــت‪ ،‬به‌نحــوي کــه تــا عمــق خاصــی به‌صــورت‬
‫که این میانگین باال مربوط به حفاری‬
‫طــرح توســعه میــدان یــاران و تمامــی حفــاری‬
‫چاه‌های نخستین است‪ .‬بعد از آن در‬
‫هــا در تــاالب هورالعظیــم اســت‪ .‬از هميــن منظــر‬
‫سایر حفاری‌ها کمتر از این زمان و‬
‫مشــکالت و کشــمکش‌هایی بــا ســازمان محیــط‬
‫حدود ‪ 85‬روز بوده است‪.‬‬
‫زیســت داشــتیم‪ .‬همکاری‌هــای مــا بــا ســازمان‬
‫محيــط زيســت در ايــن ميــدان فوق‌العــاده فــراوان‬
‫اســت‪ .‬امــا واقعيــت ماجــرا چــه بــود؟ ماجــرا از ایــن‬ ‫هــزار متــر حفــاری انجــام شــده اســت‪ .‬بــا توجــه بــه‬
‫قــرار بــود کــه یکــی از ماشــین‌آالت آســفالت‌کاری در‬ ‫قــرار گرفتــن تــاالب هورالعظیــم در شــمال میــدان و‬
‫منطقــه در حــال راه‌ســازی بــوده کــه محیط‌بــان و‬ ‫وجــود ســفره آب‌هــای زیرزمینــی‪ ،‬در حفــاری برخــی‬
‫نماینــده ســازمان محیــط زیســت اخطــار بــه تعطیلــی‬ ‫از چاه‌هــا تغییــر جهــت ایجــاد شــده اســت‪ .‬بیشــترین‬
‫پــروژه تحــت عنــوان پلمــب می‌کننــد‪ .‬کار راه‌ســازی‬ ‫زمــان حفــاری مربــوط بــه چــاه ارزیابــی بــا ‪ 350‬روز و‬
‫در کل حــدود ‪ 30‬دقیقــه در میــدان متوقــف گرديــد‬ ‫کمتریــن زمــان حفــاری‪ 78‬روز بــوده اســت کــه ایــن‬
‫و ایــن شــد «پلمــپ پــروژه یــاران شــمالی!»‪ .‬ایــن‬ ‫مــورد جــز بــا برطــرف نمــودن مشــکالت مهندســی و‬
‫موضــوع بســیار ســریع رســانه‌ای شــد و حتــی در‬ ‫همراهــی و هم‌فکــری بخــش کارفرمایــی و پیمانــکاري‬
‫رســانه‌های خارجــی نیــز ســاعت‌ها از جنبه‌هــای‬ ‫تحقــق نمي‌یافــت‪ .‬در حالــت کلــی‪ ،‬میانگیــن حفــاری‬
‫مختلــف تحلیــل گردیــد‪ .‬نکتــه اساســی در ایجــاد این‬ ‫در یــاران شــمالی حــدود ‪ 110‬روز بــوده اســت کــه ایــن‬
‫مشــکل مربــوط بــه مکاتبــات بیــن ســازمان محیــط‬ ‫میانگیــن بــاال مربــوط بــه حفــاری چاه‌هــای نخســتین‬
‫زیســت و مــا بــود‪ .‬مطالعــات مربــوط بــه محیــط‬ ‫اســت‪ .‬بعــد از آن در ســایر حفاری‌هــا کمتــر از ایــن‬
‫زیســت منطقــه انجــام شــده و بــه ســازمان محیــط‬ ‫زمــان و حــدود ‪ 85‬روز بــوده اســت‪.‬‬
‫زیســت ارســال شــده بــود و طبــق آیین‌نامه‌هــا و‬ ‫همچنیــن پیشــنهاد پیمانــکاران حفاری بــراي حفاری‬
‫دســتورالعمل‌ها در صورتــی کــه بعــد از ‪ 45‬روز پاســخی‬ ‫‪ 7‬حلقــه چــاه جهــت افزایــش تولیــد ‪ 10‬هــزار بشــکه‌ای‬
‫از ســازمان محیــط زیســت دریافــت نگــردد‪ ،‬بــه ايــن‬ ‫در یــاران جنوبــی دریافــت شــده و در حــال بررســی‬
‫معنــي اســت کــه اجــراي پــروژه از نظــر زیســت محیطــی‬ ‫اســت‪.‬‬
‫‪77‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬
‫پرونده ویژه؛ غرب کارون‬
‫‪ 30‬تــا ‪ 40‬درصــد دکل‌هــای فعــال کشــور در غــرب کارون مشــغول هســتند‪ .‬در حــال حاضــر پنــج پــروژه بــزرگ نفتــی غــرب کارون در‬
‫حــال توســعه اســت‪« :‬آزادگان شــمالی»‪« ،‬آزادگان جنوبــي»‪« ،‬یــادآوران»‪« ،‬یــاران شــمالی» و «يــاران جنوبــی»‪ .‬ایــن میادیــن جــزو ميدان‌هــاي‬
‫مشــترک هســتند و بــا میدان‌هــاي «ســندباد» و «مجنــون» عــراق در شــکل هندســی همچــون نعــل اســب در مــرز دو کشــور ایــران و عــراق‬
‫قــرار گرفته‌انــد‪ .‬ذخایــر نفتــی مشــترک ایــران و عــراق بســیار زیــاد هســتند ولــی تخمین‌هــاي اولیــه نشــان می‌دهــد حــدود ‪ 50‬الــی ‪60‬‬
‫درصــد ذخایــر مشــترک در ایــران قــرار دارد‪ .‬میادیــن دیگــری نظیــر «جفیــر»‪« ،‬ســپهر» و ‪ ...‬نیــز به‌صــورت غیرمشــترک در ايــن منطقــه کشــف‬
‫شــده‌اند‪ .‬همــه اينهــا از اهميــت اســتراتژيك ايــن منطقــه نفتــي حكايــت مي‌كند‪.‬بــه منظــور آشــنایی بــا آخریــن وضعیــت توســعه میــدان یــاران‬
‫شــمالی بــا مهنــدس «آرش باقــر‌زاده» مجــري ایــن طــرح بــه گفت‌وگــو نشســته‌ايم‪.‬‬
‫باق ـر‌زاده از دی مــاه ‪ 92‬تاکنــون به‌عنــوان مجــری پــروژه یــاران شــمالی مشــغول فعاليــت اســت‪ .‬وي ســابقه ســه ســال فعاليــت در شــركت‬
‫حفــاری شــمال و تجربــه راه‌انــدازی دکل‌هــای حفــاری خلیــج فــارس ایــن شــرکت را نيــز در كارنامــه خــود دارد‪.‬‬
‫آخريــن وضعيــت پــروژه یــاران‬
‫شــمالی چيســت؟‬
‫در پــروژه یــاران شــمالی‪ ،‬حفاری‌هــا در فاصلــه‌ای‬
‫کمتــر از ‪ 500‬متــر بــا مــرز دو کشــور ایــران و عــراق‬
‫صــورت گرفتــه اســت‪ .‬در ‪ 31‬تیــر مــاه ‪ 1395‬پــس‬
‫از ‪ 52‬مــاه فعالیــت‪ ،‬آخریــن روز حفــاری فــاز اول‬
‫بــود‪ .‬چــاه شــماره ‪ 2‬یــاران نیــز در دســته‌بندی‬ ‫پــروژه یــاران شــمالی بــا ‪ % 88‬پیشــرفت پایــان یافــت‪.‬‬
‫ایــن در حالــی اســت کــه تــا مــاه بيســت و هشــتم‬
‫چاه‌هــای مشــاهده‌ای و توصیفــی قــرار دارد‪ .‬در ایــن‬
‫پــروژه‪ ،‬تنهــا ‪ %5‬پیشــرفت در پــروژه صــورت گرفتــه‬
‫پــروژه حفــاری پنــج چــاه به‌صــورت پایلــوت صــورت‬
‫بــود‪ .‬افزایــش ســرعت و رونــد پیشــرفت پــروژه‪ ،‬بــا‬
‫تغییــر روندهــای مدیریتــی‪ ،‬حــذف ســختگیری‌های‬
‫عمــودی حفــاری نمــوده و بعــد از بررســی داده‌هــا و‬
‫غیرضــروری‪ ،‬کمــک بــه افزایــش تــوان شــرکت‌های‬
‫نتایــج‪ ،‬حفــاری جهــت‌دار یــا افقــی انجــام می‌شــد‪.‬‬
‫دکل‌دار و ارائه‌دهنــده خدمــات فنــی حفــاری و‬
‫‪ %100‬حفاری‌هــای ایــن پــروژه‪ ،‬یعنــی حفــاری‬
‫تعامــل بهتــر کارفرمــا و پیمانــکاران بــه دســت آمــده‬
‫‪ 19‬حلقــه چــاه به‌صــورت جهــت‌دار بــوده اســت و‬
‫طوالنی‌تریــن مقــدار حفــاری افقــی بــه طــول ‪1576‬‬ ‫در بيــن ايــن مياديــن‪ ،‬میــدان اســت‪ .‬تالش‌هــا بــر ایــن اســت کــه تــا پایــان شــهريور‬ ‫بــراي ورود بــه بحــث بفرماييــد‬
‫متــر مربــوط بــه چــاه شــماره ‪ 11‬اســت‪.‬‬ ‫‪ 1395‬پــروژه به‌صــورت ‪ 100‬درصــد در فــاز اول بــا‬ ‫یــاران چــه ويژگي‌هايــي دارد؟‬ ‫مياديــن غــرب كارون بــر چــه اساســي‬
‫بيشــتر شــرکت‌های فعــال در ایــن پــروژه‪،‬‬ ‫موفقیــت بــه اتمــام برســد‪ .‬ایــن پــروژه به‌صــورت‬ ‫تقســيم بنــدي شــده‌اند؟‬
‫شــرکت‌های ایرانــی بوده‌انــد و قراردادهــا معمــوال‬ ‫میــدان یــاران در ناحیــه صفــر مــرزی قــرار قــرارداد بیــع متقابــل بــا همــکاری شــرکت نفــت و‬
‫بــه ایــن صــورت نهایــی شــده اســت کــه بــرای‬ ‫دارد و بــا تخمیــن اولیــه‪ ،‬دارای ‪ 998‬هــزار بشــکه گاز پرشــیا از زیرمجموعه‌هــای شــرکت هلدینــگ‬ ‫تقســیم‌بندی پروژه‌هــا در میادیــن غــرب کارون بــا‬
‫هــر ســرویس خــاص در جهــت افزایــش رقابــت و‬ ‫و تخمیــن ثانویــه‪ ،‬دارای ‪ 1‬میلیــون و ‪ 200‬هــزار ســرمایه‌گذاری تدبیــر انجــام گرفتــه اســت‪.‬‬ ‫توجــه بــه تــوان فنــی‪ -‬مهندســی شــرکت‌های پیمانکار‬
‫ســطح کیفــی خدمــات و جلوگیــری از زمان‌هــای‬ ‫بشــکه نفــت ذخیره‌شــده اســت كــه حــدود ‪10‬‬ ‫صــورت گرفتــه اســت‪ ،‬بدین‌صــورت کــه شــرکت‬
‫انتظــار‪ ،‬دو شــرکت به‌عنــوان برنــده انتخــاب شــده‬ ‫رونــد حفــاری در پــروژه یــاران‬ ‫درصــد از ذخایــر نفتــی غــرب کارون را در ســمت‬ ‫«اینپکــس» ژاپــن در اولیــن قــرارداد توســعه میــدان‬
‫و در صورتــی کــه شــرکت نخســت موفــق بــه اجــرای‬ ‫ایــران شــامل می‌شــود‪ .‬برنامه‌ریــزی توســعه ایــن شــمالی چگونــه پيــش رفتــه و نــرخ‬ ‫آزادگان‪ ،‬قســمت جنوبــی میــدان را جهــت حفــاری‬
‫پــروژه نمی‌شــد‪ ،‬شــرکت دوم بــه ســرعت جایگزیــن‬ ‫میــدان در فــاز اول بــا هــدف تولیــد ‪ 30‬هــزار حفــاري در آن چگونــه بــوده اســت؟‬ ‫و توســعه انتخــاب نمــود و قســمت باقیمانــده تحــت‬
‫می‌گردیــد‪ .‬فقــط دو شــرکت خارجــی در خدمــات‬ ‫بشــکه و حفــر ‪ 20‬حلقــه چــاه در یــاران شــمالی‬ ‫عنــوان پــروژه آزادگان شــمالی بــه شــرکت ‪ CNPC‬چيــن‬
‫نمودارگیــری و اســیدکاری در کنــار پیمانــکاران‬ ‫آغــاز حفــاری در پــروژه یــاران شــمالی بــه آبــان‬ ‫و در فــاز دوم افزایــش‪ 10‬هــزار بشــکه‌ای و حفــر‬ ‫واگــذار شــد‪ .‬شــرکت نفــت و گاز پرشــیا نیــز پیمانــکار‬
‫ایرانــی در ایــن پــروژه حضــور داشــته‌اند‪ .‬در ایــن‬ ‫‪ 7‬حلقــه چــاه در بخــش جنوبــی اســت‪ .‬بــا توجــه مــاه ‪ 1392‬برمی‌گــردد‪ .‬در ایــن پــروژه حفــر ‪19‬‬ ‫بیــع متقابــل میــدان یــاران شــد کــه در ایــن منطقــه‬
‫پــروژه چندیــن پیمانــکار حفــاری به‌دلیــل کیفیــت‪،‬‬ ‫بــه موقعیــت اســتراتژیک و حســاس منطقــه‌ای‪ ،‬حلقــه چــاه جدیــد و تعمیــر ‪ 1‬حلقــه چــاه تولیــدی‬ ‫بــا توجــه بــه ریســک بــاالی پــروژه‪ ،‬کل میــدان یــاران را‬
‫راندمــان پاییــن یــا ناتوانــی در شــروع پــروژه‪ ،‬از پــروژه‬ ‫دســتيابي بــه اهــداف برنامه‌ريزي‌شــده ايــن در دســتور کار قــرار داشــت‪ .‬چــاه شــماره ‪ 1‬در ایــن‬ ‫بــر عهــده نگرفــت و پروژه‌هــای حفــاری توســعه میــدان‬
‫خلــع یــد و شــرکت‌های جدیــد جایگزیــن شــده‌اند‪.‬‬ ‫ميــدان در کنــار افزایــش زودهنــگام تولیــد آزادگان ناحیــه تحــت عنــوان چــاه اکتشــافی‪ ،‬همــان چــاه‬ ‫را در ناحیــه شــمالی میــدان شــروع کــرد‪ .‬بديــن ترتيــب‬
‫متــراژ حفــاری در یــاران شــمالی بیــن ‪ 3500‬تــا‬ ‫جنوبــی‪ ،‬یکــی از دو پــروژه اقتصــاد مقاومتــی شــماره ‪ 13‬آزادگان اســت کــه توســط «مدیریــت‬ ‫پروژه‌هــای میادیــن آزادگان و یــاران در قالــب شــمالی و‬
‫‪ 4520‬متــر بــوده اســت و در مجمــوع حــدود ‪80‬‬ ‫اکتشــاف شــرکت ملــی نفــت ایــران» حفــاری شــده‬ ‫غــرب کارون اســت‪.‬‬ ‫جنوبــی تقســیم‌بندی شــدند‪.‬‬
‫‪76‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬
‫پرونده ویژه؛ غرب کارون‬
‫برنامــه توســعه غــرب کارون بــا‬
‫توجــه بــه وضعيــت جديــد صنعــت نفت‬
‫بــه چــه شــكل خواهــد بــود؟‬
‫بــا توجــه بــه مشــترک بــودن میادیــن غــرب کارون‬
‫و تمرکــز ویــژه مجموعــه وزارت نفــت و شــرکت ملــی‬
‫نفــت ایــران بــر ایــن منطقــه بــا هــدف افزایــش تولیــد‬
‫حــدود ‪ 1‬میلیــون بشــکه‌ای نفــت‪ ،‬به‌طــور قطــع رشــد و‬
‫توســعه حفــاری و بــه تبــع آن بهره‌بــرداری و تولیــد ایــن‬
‫میادیــن بســیار حیاتــی خواهــد بــود‪ .‬در ایــن بــاره ذکــر‬
‫ایــن نکتــه الزم اســت کــه بــا توجــه بــه رفــع تحریم‌هــا‪،‬‬
‫بســیاری از مشــکالت پروژه‌هــا نظیــر تامیــن تجهیــزات‬
‫و کاالی مــورد نیــاز بــا تکنولــوژی بــاال و پیشــرفته‪،‬‬
‫یکپارچه‌ســازی تولیــد از میادیــن و مخــازن ایــن خطــه‬
‫و ورود شــرکت‌های بــزرگ نفتــی بین‌المللــی بــه‬
‫ایــران‪ ،‬رونــد حفاری و توســعه بســیار ســرعت بیشــتری‬
‫خواهــد داشــت‪ .‬در نهایــت تاکیــد بــر ایــن اســت کــه‬
‫شــرکت‌های داخلــی بایــد خــود را در جهــت اجــرای‬
‫پــروژه و خدمــات فنــی حفــاری مطابــق بــا اســتانداردها‬
‫و روش‌هــای بین‌المللــی و بــا فنــاوری روز دنیــا آمــاده‬
‫کنند ‪.‬‬
‫امیدواريــم بــا ســرمایه‌گذاری بیشــتر‪ ،‬اســتفاده از‬
‫تکنولوژی‌هــای به‌روزتــر‪ ،‬حضــور پیمانــکاران داخلــی و‬
‫خارجــی باتجربــه در کنــار یکدیگــر و مدیریت بهینــه داخلی‬
‫شــاهد رونــق اقتصــادی ایــن ســرزمین باشــیم‪.‬‬
‫‪79‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬
‫پرونده ویژه؛ غرب کارون‬
‫بــا توجــه بــه اينكه پــروژه در دوران‬ ‫تمــام تالش‌هــا بــر ایــن اســت کــه بهره‌بــرداری و‬ ‫تمام تالش‌ها بر این است که‬ ‫بالمانــع اســت‪ .‬متاســفانه پــس از شــروع پــروژه و‬
‫تحريــم توســعه يافتــه اســت‪ ،‬آيــا کاال با توجه به رفع تحریم‌ها‪ ،‬بسیاری‬ ‫تولیــد یــاران شــمالی در شــهریور مــاه ســال جــاري‬
‫بهره‌برداری و تولید یاران شمالی در‬ ‫یــک ســال بعــد‪ ،‬ســازمان محیــط زیســت بــا اجــرای‬
‫و تجهیــزات بــه‌كار رفتــه در پــروژه از از مشکالت پروژه‌ها نظیر تامین‬ ‫بــه پایــان برســد و تولیــد ‪ 30‬هــزار بشــکه‌ای صــورت‬ ‫پــروژه اعــام مخالفــت کــرد‪ .‬ایــن در حالــی بــود کــه‬
‫شهریور ماه سال جاري به پایان برسد‬
‫تجهیزات و کاالی مورد نیاز‬ ‫كيفيــت الزم برخــوردار هســتند؟‬ ‫بگیــرد‪ .‬در حــال حاضــر تولیــد زودهنــگام از یــاران‬ ‫عــراق در آن زمــان تولیــد از میــدان را شــروع کــرده‬
‫و تولید ‪ 30‬هزار بشکه‌ای صورت بگیرد‪.‬‬
‫با تکنولوژی باال و پیشرفته‪،‬‬ ‫شــمالی ‪ 5‬هــزار بشــکه در روز اســت‪ ،‬ایــن در حالــی‬
‫در حال حاضر تولید زودهنگام از یاران‬ ‫بــود و در ایــن طــرح نیــز مــا کلیــه اقدامــات زیســت‬
‫تجهیــزات حفــاری مــورد اســتفاده در پــروژه یــاران یکپارچه‌سازی تولید از میادین و‬ ‫اســت کــه برنامه‌ریــزی تولیــد زودهنــگام اولیــه ‪2‬‬
‫شمالی ‪ 5‬هزار بشکه در روز است‪ ،‬این‬
‫محیطــی را به‌منظــور عــدم ایجــاد مشــکل در زمــان‬
‫شــمالی به‌صــورت عمــده شــامل اقــام تجهیــزات مخازن این خطه و ورود شرکت‌های‬ ‫هــزار بشــکه در روز بــود امــا بــا توجــه بــه ســرعت‬ ‫آبگیــری و احیــاء تــاالب نظیــر ارتفــاع جاده‌ســازی‪،‬‬
‫حفاری‌هــا و آماده‌ســازی خطــوط انتقــال و واحــد‬ ‫در حالی است که برنامه‌ریزی تولید‬
‫ســرچاهی‪ ،‬تکمیــل چــاه‪ ،‬لولــه جــداری و متــه بزرگ نفتی بین‌المللی به ایران‪،‬‬ ‫زودهنگام اولیه ‪ 2‬هزار بشکه در روز‬
‫احــداث دریچه‌هــای آب‪ ،‬مدیریــت پســماند و ‪ ...‬را‬
‫بهره‌بــرداری در ابتــدای پــروژه‪ ،‬تولیــد بیشــتر میســر‬ ‫انجــام داده بودیــم‪ ،‬چنانكــه هم‌اکنــون بــه موهبــت‬
‫حفــاری اســت‪ .‬تــا حــد تــوان در تهیــه کاالی مــورد روند حفاری و توسعه بسیار سرعت‬ ‫گردیــد‪ .‬از شــروع زمــان تولیــد تاکنــون‪ ،‬بیــش از ‪1‬‬ ‫بود اما با توجه به سرعت حفاری‌ها‬
‫نیــاز از شــرکت‌های داخلــی اســتفاده شــده اســت‪،‬‬ ‫بارش‌هــاي الهــی بــاران در منطقــه‪ ،‬شــاهد آبگیــری‬
‫بیشتری خواهد داشت‪.‬‬ ‫میلیــون و ‪ 400‬هــزار بشــکه نفــت از ایــن میــدان‬ ‫و آماده‌سازی خطوط انتقال و واحد‬ ‫کامــل منطقــه بــدون هیچ‌گونــه مشــکلی ناشــی از‬
‫مگــر اینکــه کاالی خــاص مــورد نظــر‪ ،‬شــاخص‌های‬
‫کیفــی و اســتانداردهای الزم را نداشــته باشــد‪.‬‬ ‫تولیــد شــده اســت‪.‬‬ ‫بهره‌برداری در ابتدای پروژه‪ ،‬تولید‬ ‫فعالیت‌هــای پــروژه یــاران شــمالی هســتیم‪ .‬ايــن در‬
‫‪ %50‬نمونــه خارجــی بــود‪ ،‬تامیــن تجهیــزات تکمیــل‬ ‫به‌عنــوان مثــال در زمینــه تجهیــزات ســرچاهی‬ ‫ظرفیــت واحــد بهره‌بــرداری ایــن پــروژه ‪50‬‬ ‫بیشتر میسر گردید‪.‬‬ ‫حالــي اســت كــه بــا راه‌ســازی و جاده‌کشــی‌های‬
‫چــاه به‌خوبــی و بــدون مشــکل توســط شــرکت‬ ‫حــدود ‪ 3‬الــی ‪ 4‬شــرکت فعــال وجــود دارد‪ .‬در تامیــن‬ ‫هــزار بشــکه در روز در نظــر گرفتــه شــده اســت کــه‬ ‫انجام‌شــده در منطقــه و سیســتم مدیریــت پســماند‬
‫داخلــی صــورت گرفــت‪.‬‬ ‫ایــن کاال بــا یــک شــرکت ایرانــی قــرارداد بســته شــد‬ ‫پاســخگوی تولیــد فــاز اول و دوم میــدان یــاران اســت‪.‬‬ ‫گیاهــی و مراتــع به‌صــورت وســیع درختــکاری‬ ‫به‌کارگرفته‌شــده توســط پیمانــکاران ویــژه محیــط‬
‫در مــورد تامیــن لولــه جــداری‪ ،‬بــا توجــه بــه‬ ‫ولــی بــه علــت تاخیــر طوالنــی در ســاخت و عــدم‬ ‫بــا توجــه بــه اینکــه علــت عقــب افتــادن تولیــد و‬ ‫صــورت گرفتــه اســت‪ .‬ایــن در حالــی اســت کــه‬ ‫زیســت‪ ،‬شــاهد منطقــه‌اي توریســتی و جــذاب‬
‫تکنیک‌هــای خــاص ســاخت ایــن نــوع کاالی حفــاری‪،‬‬ ‫تامیــن ضمانت‌نامــه‪ ،‬بــا توجــه بــه ضــرورت پــروژه‪،‬‬ ‫بهره‌بــرداری کامــل از پــروژه در ماه‌هــای گذشــته‬ ‫کشــور عــراق ناحیــه بســیار وســیعی از تــاالب را‬ ‫هســتیم‪ .‬نبایــد از نظــر دور داشــت كــه در ســالیان‬
‫تنهــا یــک شــرکت داخلــی تــوان تولیــد را داشــت کــه‬ ‫مناقصــه بــه پیمانــکار دوم کــه یــک شــرکت خارجــی‬ ‫مشــکالت بانکــی و تعویــق در تحویــل و نصــب‬ ‫در جهــت افزایــش برداشــت و حفاری‌هــای نفتــی‬ ‫گذشــته‪ ،‬به‌دلیــل کم‌آبــی حتــی اگــر دریچه‌هــا‬
‫بــا توجــه بــه محدودیــت و ظرفیــت تولیــد آن‪ ،‬ایــن‬ ‫بــود‪ ،‬واگــذار گردیــد و حتــی به‌دلیــل زمــان محــدود‪،‬‬ ‫تجهیــزات ســطح‌االرضی بــوده اســت‪ ،‬امیدواریــم‬ ‫کامــا خشــک کــرده اســت‪ .‬در حــال حاضــر حــدود‬ ‫نيــز بــاز می‌شــد‪ ،‬شــاهد خشــکی بخشــی از تــاالب‬
‫مــورد بــه کمــک شــرکت‌های خارجــی تهیــه گردیــد‪،‬‬ ‫اقــام مــورد نظــر هوایــی ارســال گردیــد‪.‬‬ ‫بــا رفــع ايــن مشــکالت‪ ،‬پــروژه طبــق برنامــه‬ ‫‪ 20‬هــزار درخــت در طــرح یــاران شــمالی در منطقــه‬ ‫می‌بودیــم و کلیــه مشــکالت خشــکی تــاالب مربــوط‬
‫البتــه شــرکت‌هایی در داخــل در حــوزه لولــه جــداری‬ ‫در مــورد تجهیــزات تکمیــل چــاه‪ ،‬بــا مطالعــات‬ ‫زمانبندی‌شــده بــه اتمــام برســد‪ .‬در حــال حاضــر‬ ‫کاشــته شــده اســت ‪.‬‬ ‫بــه فعالیت‌هــای شــرکت ملــی نفــت ایــران نبــوده‬
‫فعــال هســتند امــا عمــده فعالیــت ایــن شــرکت‌ها در‬ ‫مهندســی بــر روی حفــاری و مشــخصات ســازند‪،‬‬ ‫مذاکــرات و هماهنگی‌هــای الزم بــا شــرکت نفــت‬ ‫اســت‪.‬‬
‫ایجــاد رزوه لولــه جــداری اســت‪ .‬متــه نیــز به‌عنــوان‬ ‫تعییــن گردیــد کــه اســتفاده از آلیــاژ بــا کالس‬ ‫و گاز ارونــدان به‌منظــور راه‌انــدازی و آماده‌ســازی‬ ‫تولیــد و بهره‌بــرداری در یــاران شــمالی‬ ‫در حــال حاضــر پــروژه یــاران شــمالی هیچ‌گونــه‬
‫یکــی از مهم‌تریــن کاالهــا به‌صــورت کامــل از خــارج‬ ‫پایین‌تــر مشــکلی ایجــاد نخواهــد کــرد‪ .‬در ایــن‬ ‫تولیــد نهایــی روزانــه ‪ 30‬هــزار بشــکه‌ای و تحویــل‬ ‫چــه زمانــي بــه پايــان مي‌رســد و آيــا‬ ‫مشــکلی در آبگیــری تــاالب هورالعظیــم ایجــاد نکــرده‬
‫از کشــور تامیــن شــده اســت‪.‬‬ ‫مــورد ضمــن رعایــت تعهــدات كــه قیمــت نهایــی آن‬ ‫میــدان بــه ایــن شــرکت در حــال انجــام اســت‪.‬‬ ‫پــروژه بــه اهــداف خــود رســيده اســت؟‬ ‫اســت و در ایــن پــروژه در جهــت حفــظ پوشــش‬
‫‪78‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬ ‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬ ‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬ ‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬ ‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬ ‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬ ‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬ ‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬ ‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
 ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬ ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬

‫پرونده ویژه؛ غرب کارون‬ ‫پرونده ویژه؛ غرب کارون‬

‫به‌عنــوان دانشــجوی دوره پنج‌ســاله تکنولــوژی حفــاری وارد شــرکت نفــت ایــران شــد‪ .‬پــس از ســال‌ها فعاليــت در ســمت‌هاي عملياتــي‬
‫متعــدد‪ ،‬در ســال ‪ 81‬به‌عنــوان اولیــن مدیرعامــل شــرکت حفــاري شــمال کار خــود را آغــاز کــرد‪ .‬در ايــن زمــان دســتگاه حفــاري ایــران خــزر را‬
‫راه‌انــدازی كــرد‪ .‬همــان زمــان چــون دو شــغله بــود و هم‌زمــان رییــس حفــاری مناطــق نفــت مرکــزی نيــز بــود‪ ،‬بــه مــدت ‪ 9‬مــاه از مدیرعاملــی‬
‫حفــاری شــمال کنــار رفــت‪ .‬بعــد از ایــن مدتــي بــا آمــدن وزیــر جدیــد دوبــاره به‌عنــوان مدیرعامــل حفــاری شــمال منصــوب شــد‪ .‬در ايــن دوره‬
‫دســتگاه‌های امیرکبیــر و ایــران البــرز را راه‌انــدازی كــرد و ‪ 9‬دســتگاه حفــاری خشــکی نیــز خریــداری كردنــد‪ .‬پــس از آن بــه شــرکت اويــك‬
‫رفــت و در ســال ‪ 91‬بــا تاســيس شــرکت توســعه حفــاری تدبیــر به‌عنــوان مدیرعامــل بــه ايــن شــركت رفــت‪ .‬گفت‌وگــو بــا «اصغــر رفيعــي»‪،‬‬
‫مديرعامــل شــركت توســعه حفــاري تدبيــر را مي‌خوانيــد‪:‬‬

‫چاه‌هــاي حفاري‌شــده داراي چــه‬

‫مشــخصات فنــي هســتند و آيــا ركــورد‬
‫خاصــي بــه جــا گذاشــتيد؟‬
‫عکس‪ :‬شرکت تدبیر‬

‫تمــام چاه‌هایــی کــه حفــاری شــدند‪ ،‬به‌جــز یــک چــاه‬

‫سیاســت وزارت نفــت در مــورد فــاز دوم و ســوم یــاران را‬
‫انتظار من این است که وقتی مسئوالن‬
‫نمي‌دانــم و فقــط می‌دانــم کــه در حــال پیگیــری اســت‪.‬‬
‫نفتی این مصاحبه را می‌خوانند‪ ،‬بعد‬
‫در مــورد حفــاری ایــن ‪ 7‬حلقــه چــون در حــال بررســی‬
‫از این کسانی را بر روی کار بگمارند‬
‫و بحــث اســت‪ ،‬تــا زمانــی کــه به‌صــورت رســمی واگــذار‬
‫که در آن بخش تخصص کافی داشته‬
‫نشــود‪ ،‬نمی‌تــوان چیــزی گفــت و هنــوز بــه شــرکت مــا‬
‫باشند و هر کسی در تخصص خود به‬
‫واگــذار نشــده اســت‪.‬‬
‫کار گرفته شود‪ .‬اگر این مسئله حل‬
‫شــرکت‌های دکل‌دار فعــال در منطقــه‬ ‫شود‪ ،‬بسیاری از مشکالت صنعت‬
‫غــرب كارون را چگونــه ارزيابــي مي‌كنيــد؟‬ ‫حفاری حل خواهد شد‪.‬‬
‫علــت جلوافتادگــی شــرکت از برنامــه‬
‫هم‌اکنــون حــدود شــش شــرکت در ایــن منطقــه کار‬
‫می‌کننــد کــه زیــر نظــر یــک کارفرمــا هســتند‪ .‬کارفرمــا‬ ‫مــدت زمــان حفــاری چاه‌هــا در‬
‫نیــز کامــا فعالیــت پیمانــکاران را می‌بینــد و ایــن کارفرما‬ ‫مــن تنهــا مدیرعاملــی هســتم کــه تمامــی اجـزای دکل را پروژه‌هــاي شــما به‌طــور متوســط چقــدر‬
‫اســت کــه بايــد در مــورد آنها نظر بدهــد‪ .‬انتخــاب بهترین‬ ‫می‌شناســم‪ ،‬تمامــی کارهــای دکل از ناظر گرفته تــا رده‌های اســت؟‬
‫پیمانــکار بــر عهــده کارفرمــا اســت‪ .‬معاونــان و اعضــای‬
‫شــرکت کارفرمــا هســتند کــه می‌تواننــد بــا توجــه بــه‬ ‫برنامه‌هــای حفــاری معمــوال بــراي هــر چــاه ‪ 110‬روزه‬
‫نتایــج به‌دســت آمــده‪ ،‬مســتندات موجــود و گزارش‌هــاي‬ ‫بســته می‌شــود کــه شــرکت مــا توانســت در ‪ 80‬روز‬
‫روزانــه و ‪ ...‬نتیجــه اینکــه کــدام پیمانــکار بهتــر اســت را‬ ‫چاه‌هــا را حفــاری کنــد‪ .‬در کار حفــاری مــا یك مــاه آینده‬
‫اعــام کننــد‪.‬‬ ‫را پیش‌بینــی می‌کنیــم و در مــورد برنامــه حفــاری بحــث‬
‫می‌کنیــم‪ .‬کاالهایــی مثــل گل‪ ،‬کیســینگ و گازوئیــل و‬
‫و حرف آخر ‪...‬‬ ‫‪ ...‬را بــرای یــک مــاه آینــده برنامه‌ریــزی می‌کنیــم کــه‬
‫انتظــار مــن ایــن اســت کــه وقتــی مســئوالن نفتــی ایــن‬ ‫هیچ‌وقــت به‌دلیــل تمــام کــردن کاال زمــان انتظــار شــامل‬
‫مصاحبــه را می‌خواننــد‪ ،‬بعــد از این کســانی را بــر روی کار‬ ‫دکل‌هــا نشــود‪ .‬پــس پیش‌بینی آینــده یکــی از مهمترین‬
‫بگمارنــد کــه در آن بخــش تخصــص کافی داشــته باشــند‬ ‫مســائلی اســت کــه بــه آن توجــه می‌کنیــم تــا کمتریــن‬
‫و هــر کســی در تخصــص خــود بــه کار گرفتــه شــود‪ .‬اگــر‬ ‫توقــف در عملیــات حفــاری را داشــته باشــيم‪.‬‬
‫ایــن مســئله حــل شــود‪ ،‬بســیاری از مشــکالت صنعــت‬
‫حفــاری حــل خواهــد شــد‪.‬‬ ‫آيــا فــاز دوم یاران شــمالي به شــركت‬
‫شــما واگذار خواهد شــد؟‬
‫کــه نیمه‌اکتشــافی بــود‪ ،‬بقیــه جه ـت‌دار و افقــی بودنــد‬
‫و رکوردهــای بســیار خوبــی برجــای گذاشــته شــد‪ .‬پــروژه‬
‫یــاران شــمالی تنهــا پــروژه‌ای در غــرب کارون اســت کــه‬
‫نســبت بــه برنامــه پیش‌بینی‌شــده زودتــر بــه اتمــام‬
‫حلقــه چــاه را تحویــل کارفرمــا داده‌ایــم‪ .‬تــا دو مــاه آینــده‬ ‫رســید و ایــن دســتاورد حاصــل کار پرســنل ‪ 100‬درصــد‬
‫دو چــاه دیگــر را نیــز تحویــل می‌دهیــم‪ .‬طبــق قــرارداد‬
‫داخلــی شــرکت‌های ایرانــی اســت‪ .‬تمامــی کارهــا از لحاظ‬
‫پــروژه به‌صــورت تامیــن مالــی گرفتــه شــده اســت‪ ،‬بــه‬ ‫مهندســی‪ ،‬برنامه‌ریــزی‪ ،‬جاده‌ســازی و ‪ ...‬همــه توســط‬
‫ایــن معنــا کــه هزينــه‌اي را كــه انجــام مي‌دهيــم‪ ،‬دو‬ ‫نیروهــای داخلــی انجــام شــد‪.‬‬
‫ســال بعــد بــه شــرکت داده خواهــد شــد‪ .‬بــا بانک‌هــا‬
‫و اداره مالیــات صحبت‌هــای مثبتــی بــرای همــکاری بــا‬ ‫بــه اســتفاده از نيــروي انســاني كامــا‬
‫شــرکت انجــام شــده و در ایــن راســتا کمک‌هــای خوبــی‬ ‫ايرانــي اشــاره كرديــد‪ ،‬كيفيــت منابــع‬
‫بــه شــرکت انجــام شــده اســت‪.‬‬ ‫انســانی حفــاري را چگونــه ارزيابــي‬
‫بــراي آغــاز گفت‌وگــو ســابقه‌اي از فعالیت‌هــای مهندســی و توســعه نفــت در غــرب کارون مي‌كنيــد ؟‬
‫فعاليت‌هــاي حفــاري در منطقــه غــرب شــروع شــد و بــا توجــه بــه مشــترک بــودن میادیــن در‬
‫توســعه ميــدان را چــه مي‌دانيــد؟‬ ‫ایــن منطقــه‪ ،‬اســتراتژی‌های خاصــی در جهــت تولیــد یکــی از موفقیت‌هــای شــرکت مــا اســتخدام نیروهــای‬ ‫كارون ارائــه بفرماييــد‪.‬‬
‫جــوان بــود‪ .‬هم‌اکنــون میانگیــن ســنی شــرکت مــا‬ ‫از ایــن میادیــن وضــع گردیــد‪.‬‬
‫‪ 32‬ســال اســت کــه حتــی نیــروی سیســتم کارگــری‬ ‫بعــد از انقــاب یــک ســری از افــراد معــدودی کــه‬
‫هــم تحصیل‌کــرده اســت‪ .‬در شــرکت مــا کارگــر گل‬ ‫شــركت توســعه حفــاري تدبيــر‬ ‫در دوره‌هــای تخصصــی خــارج از كشــور شــرکت کــرده‬
‫باالتــر را خــودم انجــام داده‌ام‪ ،‬در حالــی که بســیاری از مدیران‬ ‫هــم حداقــل دیپلــم و حتــی لیســانس هــم داریــم‪.‬‬ ‫كار خــود را بــا پــروژه یــاران شــمالی‬ ‫و متخصــص شــده بودنــد‪ ،‬در صنعــت حفــاری ایــران‬
‫عامــل از مباحــث فنــی اطالعاتــی ندارنــد‪ ،‬بــه همیــن دلیل‬ ‫پیشــرفت خــوب شــرکت بــه ســه عامــل نیروهای جــوان‪،‬‬ ‫آغــاز كــرد‪ .‬دربــاره ايــن ميــدان توضيــح‬ ‫مشــغول بــه فعالیــت شــدند‪ .‬بــا توجه بــه ســنگینی کار‬
‫احتمــال خ ـراب شــدن کارهــا و خــوب پیــش نرفتــن کار‬ ‫تحصیل‌کــرده و باانگیــزه مربــوط می‌شــود‪ .‬تــا جایــی‬ ‫بفرماييد؟‬ ‫حفــاری‪ ،‬تخصصــی بــودن ایــن کار‪ ،‬تجربــه کاری کــم‬
‫بــاال مـی‌رود‪ .‬یکــی از نــکات خــوب در ایــن پــروژه هم‌دلــی‬ ‫کــه توانســته‌ايم مشــکالت پرســنل حــل شــده و فضــای‬ ‫نیروهــای داخلــی و رفتــن نیروهــای خارجــی از کشــور‪،‬‬
‫و هم‌زبانــی بیــن نیروهــای مــا بــود که باعث شــد کار بســیار‬ ‫خوبــی ایجــاد شــده اســت‪.‬‬ ‫در ســال ‪ 1391‬شــرکت توســعه حفــاری تدبیر تاســیس‬ ‫دکل‌هــای باقیمانــده در داخــل بــه یــک مدیریــت قــوی‬
‫خــوب پیــش بــرود‪ .‬زمانــی که میــان شــرکت و افـراد تعامل‬ ‫شــد و یــک ســال بعــد دو دکل بــرای ایــن شــرکت‬ ‫نیــاز داشــتند‪ .‬در ســال ‪ 58‬باالخــره شــرکت ملــی‬
‫باشــد‪ ،‬کار به‌خوبــی انجــام خواهــد شــد‪ .‬در ایــن پــروژه‬ ‫در مــورد آخريــن وضعيــت پــروژه‬ ‫خریــداری شــد و در یــاران شــمالی کار خــود را آغــاز‬ ‫حفــاری ایــران تاســیس شــد و بنــا بــر سیاســت آن‬
‫هــم پیمانــکار و هــم کارفرمــا برنامــه حفــاری را به‌خوبــی‬ ‫آزادگان توضيــح دهيــد‪.‬‬ ‫کردنــد‪ .‬در اواخــر ســال ‪ 92‬دو دکل دیگــر بــه نــاوگان‬ ‫روزهــا‪ ،‬مقــرر شــد کــه نقــاط مــرزی حفــاری شــوند‪.‬‬
‫یدانســتند و بــر روی آن اش ـراف کامــل داشــتند‪ .‬تعامــل‬ ‫م‌‬ ‫حفــاری ایــن شــرکت اضافــه شــد‪ .‬پــروژه یاران شــمالی‬ ‫دکل‌هــا بــرای حفــاری بــه مناطقــی ماننــد دارخویــن‬
‫میــان ایــن دو موجــب بهینه‌ســازی در حفــاری ایــن پــروژه‬ ‫پــروژه جدیــد حفــاري ‪ 20‬حلقــه چــاه در منطقــه آزادگان‬ ‫به‌عنــوان اولیــن پــروژه حفــاری شــرکت تدبیــر بــود‪.‬‬ ‫و دهلــران و پایــدار و ‪ ...‬ارســال شــدند‪ ،‬بعــد از وقــوع‬
‫شــد‪ .‬در مــورد یــاران شــمالی هــم یــک اتفــاق بســیار خوب‬ ‫به‌صــورت ‪ EPDSF‬اســت‪ ،‬یعنی مهندســی‪ ،‬تاميــن کاال‪،‬‬ ‫برنامه‌ریــزی حفــاری اتمــام حفــاری فــاز بــا پنــج دکل‬ ‫جنــگ تحمیلــی بهتریــن دکل‌هــای خارجــی کــه در‬
‫ایــن بــود کــه کارفرمــا کامــا کار را بلد بــود و به جزئیــات کار‬ ‫حفــاری‪ ،‬خدمــات حفــاري و تاميــن مالــی را خود شــرکت‬ ‫در نظــر گرفتــه شــده بــود كــه خوشــبختانه در مــدت‬ ‫مناطــق مــرزی خوزســتان در دشــت آزادگان و اســتان‬
‫اشـراف کامــل داشــت و همیــن موجب بهتر انجام شــدن کار‬ ‫انجــام می‌دهــد‪ .‬تــا همیــن االن نیــز حــدود ‪ 30‬درصــد‬ ‫‪ 20‬مــاه توانســتیم بــا چهــار دســتگاه پــروژه یــاران‬ ‫ایــام فعــال بودنــد‪ ،‬از بیــن رفتنــد یــا توســط کشــور‬
‫و بهینه‌ســازی شــد‪.‬‬ ‫از برنامــه پیش‌بینی‌شــده جلــو هســتیم و تاکنــون ســه‬ ‫شــمالی را بــه اتمــام برســانیم‪.‬‬ ‫عــراق ســرقت شــدند‪ .‬بعــد از جنــگ تحمیلــی مجــددا‬

‫‪81‬‬ ‫‪80‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬ ‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬ ‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬ ‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬ ‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬ ‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬ ‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬ ‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬ ‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬ ‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬ ‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬ ‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬ ‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬ ‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
 ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬ ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬

‫پرونده ویژه؛ غرب کارون‬ ‫پرونده ویژه؛ غرب کارون‬

‫کیوان کهزادی‬
‫شرکت سایرس‬
‫عکس‪ :‬شرکت تدبیر‬

‫شــرکت خارجــی ای فرشــته ی نجــات‬
‫چــاه هــای مــا نخواهنــد بــود‪ ،‬بلکــه ایــن‬
‫ـش مهندســین جــوان و‬ ‫اعتمــاد بــه دانـ ِ‬
‫بــا لیاقــت داخلــی اســت کــه میتوانــد‬
‫معجــزه کنــد‪ .‬بــه عنــوان مثــال پــروژه‬
‫هــای مهــم و عزیمــی همچــون الیــه‬
‫نفتــی مــا منتظــر اســت تــا فرشــته‬ ‫ِ‬
‫هــای نجــات خارجــی بــا ابــزار ‪ RSS‬برای‬
‫بــه کمــک ما شــنافته و بــرای مــا معجزه‬
‫کننــد‪ ،‬ایــن در حالیســت کــه تــوان‬
‫معجــزه در ذهــن و دســتان مهندســین‬
‫جــوان بــا ســواد اســت و بــدون نیــاز‬
‫بــه ابــزار نــام بــرده‪ ،‬تنهــا بــا روشــهای‬
‫محاســباتی و مهندســی پیشــرفته‬
‫میتوانــد چــاه هــای مشــابه را حفــاری‬
‫نمــوده و بــه تولیــد برســانند‪ .‬در واقــع‬
‫پــروژه یــاران شــمالی اثبــات اعتمــاد بــه‬
‫جوانــان ایرانیســت و همــواره بــه عنــوان‬
‫نقطــه عزتــی در تاریــخ صنعــت نفــت‬
‫کشــور بــه عنــوان اولیــن پــروژه توســعه‬
‫ای کشــور کــه عــاوه بــر اینکــه تمامــا‬
‫ایرانــی بــود‪ ،‬بــا پیــش افتادگــی از برنامه‬
‫زمانــی و همچنیــن کــم هزینــه تــر از‬
‫برنامــه از پیــش تعییــن شــده بــه اتمــام‬
‫رســید‪ .‬بــه امیــد آن روز کــه میادیــن‬
‫ایــن کشــور توســط جوانــان همیــن مــرز‬
‫بــوم کــه دلســوزان واقعــی امــوال ملــی‬
‫هســتند بــه انجــام برســد و بــا افتخــار‬
‫برگهــای تاریــخ صنعــت نفــت را ورق‬
‫بزنیــم‪.‬‬
‫تــا ‪ )19‬بــه صــورت متوســط ‪ 35‬درصــد‬
‫جلــو افتادگــی بوده اســت‪ ،‬کــه در برخی‬
‫مــوارد منجــر بــه جبــران عقــب افتادگی‬
‫چــاه هــا و پــروژه در ســایر قســمت هــا‬
‫نیــز مــی گشــت‪ .‬الزم بــه ذکــر اســت‬
‫کــه کل پــروژه حــدود ‪ 20‬روز از برنامــه‬
‫زود تــر بــه اتمــام رســید ایــن در‬
‫حالیســت بــا طراحــی هــا و عملیــات‬
‫بهینــه حفــاری انحرافــی در ایــن پــروژه‪،‬‬
‫در قســمت حفــاری انحرافــی چــاه هــای‬
‫شــماره ‪ 5‬تــا ‪ ،19‬بیــش از ‪ 200‬دکل روز‬
‫صرفــه جویــی شــده اســت کــه خــود‬
‫ســهم کلیــدی و بســیار قابــل توجــه‬
‫در پیــش افتادگــی پــروژه از برنامــه را‬
‫داشــته اســت‪.‬‬
‫تمــام مــوارد بــاال فقــط قســمتی از‬
‫دســتاورد هــای قســمت حفــاری‬
‫انحرافــی پــروژه یــاران شــمالی بــود‪ ،‬کــه‬
‫تمــام بخــش مهندســی‪ ،‬طراحــی هــا‬
‫و عملیــات آن‪ ،‬توســط یــک مجموعــه‬
‫حفــاری انحرافــی جــوان و پــر انگیــزه‬
‫ایرانــی و تحصیــل کــرده ی داخــل‬
‫کشــور بــه انجــام رســیده اســت‪.‬‬
‫امــروزه در کشــور آرام آرام در صنعــت‬
‫نفــت در حــال رســیدن بــه بلــوغ و خــود‬
‫کفایــی هســتیم‪ .‬ایــن بلــوغ بــا االخــص‬
‫در حــوزه حفــاری بســیار رشــد داشــته‬
‫اســت و بــه جــرأت مــی تــوان گفــت در‬
‫ایــن حــوزه‪ ،‬بــرای رســیدن به اســتاندارد‬
‫هــای بیــن المللــی‪ ،‬هیــچ ابــزار و هیــچ‬
‫رکــورد بســیار بســیار حائــز اهمیتــی در‬ ‫موفقیــت آمیــز در کمتــر از ‪ 24‬ســاعت‬
‫راســتای کاهــش زمــان هــا و هزینــه‬ ‫‪ .Time-drilling‬در واقــع در ایــن پــروژه‬
‫هــای تحمیلــی از تولیــد زمــان هــای‬ ‫بــه دلیــل ‪ Pilot‬بــودن برخــی از چــاه هــا‬
‫غیــر مولــد بــه حســاب مــی آیــد‪.‬‬ ‫نیــاز بــه عملیــات کنــار گــذر حفــره بــاز‬
‫حفــاری قســمت زاویــه ســازی‬ ‫زیــاد وجــود داشــت و خوشــبختانه حتی‬
‫بیــش از ‪ 6‬حلقــه از چــاه هــای مذکــور‬ ‫یــک مــورد ناموفــق هــم وجــود نداشــته‬
‫تنهــا بــا یــک پیمایــش و بــدون نیــاز‬ ‫اســت‪.‬‬
‫بــه تعویــض ســاق حفــاری بــا تکنیــک‬ ‫انجــام عملیــات کنــار گــذر در‬
‫هــا اســتفاده از ‪ BHA‬هــای دو منظــوره‪.‬‬ ‫حفــره افقــی «‪ 6 1/8‬در جابجایــی‬
‫ایــن در حالیســت کــه تــا پیــش از ایــن‬ ‫افقــی بیــش از ‪ 900‬متــر و حفــره بــاز‬
‫پــروژه‪ ،‬در غــرب کارون ایــن بــاور وجــود‬ ‫حــدود ‪ 500‬متــر در چــاه شــماره ‪ 6‬بــا‬
‫داشــت کــه قســمت زاویــه ســازی‬ ‫کمتــر از ‪ 30‬ســاعت ‪ .Time-drilling‬ایــن‬
‫چــاه هــای افقــی‪ ،‬در بهتریــن و بهینــه‬ ‫توانایــی در عملیــات کنــار گــذر در چــاه‬
‫تریــن شــرایط در دو پیمایــش قابــل‬ ‫هــای افقــی‪ ،‬نویــد بخــش خبــر هــای‬
‫حفاریســت‪ .‬بحمــدهلل‪ ،‬بعــد از شکســته‬ ‫خوبــی از توانایــی جوانــان ایــن مــرز و‬
‫شــدن ایــن بــاور‪ ،‬هــم اکنــون در ســایر‬ ‫بــوم در حفــاری چــاه هــای خوشــه ای‬
‫پــروژه هــای غــرب کارون هــم از جملــه‬ ‫مخــازن بــا‬
‫ِ‬ ‫(‪ )Fishbone-Well Drilling‬در‬ ‫منظــوره از قســمت عمــودی تــا نزدیــک‬
‫آزادگان و یــاران جنوبــی‪ ،‬شــاهد حفــاری‬ ‫ِ‬
‫نــازک کشــور جهــت‬ ‫قســمت بهــره ده‬ ‫بــه افقــی بــه طــول ‪ 800‬متــر در چــاه‬
‫قســمت زاویــه ســازی چــاه هــای افقــی‬ ‫افزایــش تولیــد و بهــره وری و کاهــش‬
‫در یــک پیمایــش در برخــی از چــاه هــا‬ ‫هزینــه هــای مترتــب بــر حفــاری چــاه‬
‫هســتیم‪.‬‬ ‫هــای جدیــد اســت‪.‬‬
‫جلــو افتادگــی از برنامــه در حفاری‬ ‫حفــاری ‪ 15‬حلقــه چــاه افقــی‬
‫انحرافــی تمامــی ‪ 15‬حلقــه چــاه مذکــور‬ ‫بــا حفــره بــاز نســبتا بــاال (از شــماره‬
‫بــدون اســتثناء‪ .‬میــزان در صــد جلــو‬ ‫‪ 5‬تــا ‪ )19‬بــا مجمــوع متــراژ بیــش از‬
‫افتادگــی در چــاه شــماره ‪ 16‬بــه ‪ 56‬در‬ ‫پانــزده هــزار متــر بــدون حتــی یــک‬
‫صــد رســید بدیــن معنــا کــه قســمت‬ ‫مــورد گیــر لولــه هــا در حفــره افقــی‬
‫انحرافــی و افقــی چــاه در ‪ 44‬درصــد‬ ‫(«‪ )6 1/8‬یــا حتــی یــک مــورد گیــر‬
‫از زمــان پیــش بینــی شــده بــه اتمــام‬ ‫الینــر در دو حفــره «‪ 8 1/2‬و «‪1/8‬‬
‫رســید‪ .‬متوســط جلــو افتادگــی قســمت‬ ‫‪( 6‬ســایز الینــر هــای «‪ 7‬و «‪4 1/2‬‬
‫جهتــدار و افقــی چــاه هــای مذکــور (‪5‬‬ ‫مشــبک) کــه ایــن بــه نوبــه خــود یــک‬
‫حفــاری پــر ســرعت تریــن قســمت‬
‫زاویــه ســازی (از حالــت عمــودی تــا‬
‫نزدیــک بــه افقــی جهــت فــرود در‬
‫مخــزن) بــا ســرعت متوســط ‪ 5/1‬متــر‬
‫بــر ســاعت در چــاه شــماره ‪ 16‬یــاران‬
‫شــمالی‪ .‬الزم بــه ذکــر اســت ایــن مقــدار‬
‫ســرعت متوســط بیــش از ســه برابــر‬
‫ســرعت متوســط در چــاه هــای حفــر‬
‫شــده در منطقــه غــرب کارون بــا بیــش‬
‫از ‪ 200‬حلقــه چــاه حفــر شــده بــا همین‬
‫شــکل و پروفایــل توســط شــرکت هــای‬
‫صاحــب ادعــای باصطــاح بیــن المللــی‬
‫همچــون ‪ CNPC‬و ‪ SINOPEC‬و همچنیــن‬
‫شــرکت هــای داخلــی اســت‪.‬‬
‫بیشــترین متــراژ حفــاری شــده‬
‫بــا یــک ســاق حفــاری انحرافــی چنــد‬
‫حفــاریِ زود تــر از موعــد طوالنــی‬
‫شــماره ‪ 16‬یــاران شــمالی‪.‬‬
‫بیشــترین متــراژ حفــاری شــده در‬
‫یــک روز در قســمت زاویــه ســازی چــاه‬
‫شــماره ‪ 16‬بــا حفــاری ‪ 143‬متــر در‬
‫تاریــخ ‪ 7‬مهــر مــاه ‪ 1394‬در چــاه شــماره‬
‫‪ .16‬الزم بــه ذکــر اســت ایــن مقــدار‬
‫حفــاری در یــک روز در قســمت زاویــه‬
‫ســازی چــاه بیــش از ‪ 3‬برابــر متوســط‬
‫ثبــت شــده و بیــش از دو برابــر بهتریــن‬
‫رکوردهــای ثبــت شــده در منطقــه غــرب‬
‫کارون اســت‪.‬‬
‫‪ 9‬عملیــات کنــار گــذر حفــره بــاز‬
‫فرسایشــی و در مــواردی اهــداف تحــت‬
‫االرضــی و ‪ TVD‬مــورد نظــر مهندســین‬
‫مخــزن در حفــره افقــی بــه خوبــی‬
‫مــورد هــدف قــرار نگرفتــه بــود‪.‬‬
‫بنــده در ایــن پــروژه تحــت عنــوان مدیر‬
‫عملیــات و همزمــان مدیــر مهندســی‬
‫و رئیــس برنامــه ریــزی حفــاریِ‬
‫شــرکت پیمانــکار حفــاری انحرافــی‬
‫مســئولیت طراحــی‪ ،‬برنامــه ریــزی و‬
‫هدایــت عملیــات حفــاری انحرافــی ‪15‬‬
‫حلقــه از ‪ 19‬چــاه پــروژه (چــاه هــای‬
‫شــماره ‪ 5‬الــی ‪ 19‬یــاران شــمالی) را‬
‫بــر عهــده داشــتم کــه مختصــری از‬
‫دســتاورد هــای حفــاری ایــن چاه هــا را‬
‫به اســتحضار میرســانم‪:‬‬
‫پــروژه از طوالنــی تریــن چــاه هــای‬
‫افقــی خشــکی کشــور بــود کــه بــه‬
‫تریــن چــاه افقــی خشــکی کشــور بــا‬
‫حابجایــی افقــی واقعــی (‪Unwrapped‬‬
‫‪ 1700 )Horizontal Displacement‬متــر‪.‬‬
‫(چــاه شــماره ‪ 8‬یــاران شــمالی)‬
‫حفــاری زود تــر از موعــد پیچیــده‬
‫تریــن چــاه افقــی کشــور (‪3D Complex‬‬
‫‪ )Horizontal Well‬بــا ضریــب دشــواری‬
‫حفــاری انحرافــی (‪Directional Difficulty‬‬
‫‪ )Index‬برابــر بــا ‪( .6/5‬چــاه شــماره ‪8‬‬
‫یــاران شــمالی)‬
‫حفــاری طوالنــی تریــن حفــره بــاز افقــی‬
‫”‪ 6 1/8‬خشکی کشور با بیش از‪ 1210‬متر‪.‬‬
‫از ابــزار نمــودار گیــری حیــن حفــاری‬
‫بــه انجــام مــی رســید و نــازک بــودن‬
‫قســمت بهــره ده میــدان‪ ،‬حفــاری هــای‬
‫افقــی ایــن میــدان را ملــزم بــه بهــره‬
‫گیــری از تکنیــک هــای بــه رو ِز ‪Ultra-‬‬
‫‪thin reservoir Horizontal Well Drilling‬‬
‫مــی نمــود کــه خوشــبختانه‪ ،‬در تمامــی‬
‫چــاه هــای مذکــور در عیــن ســرعت‬
‫بــاال از دقــت باالیــی هــم جهــت خــارج‬
‫نشــدن از قســمت بهــره ده نــازک‬ ‫میــدان یــاران شــمالی از منظــر حفــاری‬
‫مطلــوبِ زمیــن شناســان و مهندســین‬ ‫جهتــدار و افقــی‪ ،‬یکــی از درخشــان‬
‫مخــرن پــروژه (بعضــا حفــاری بیــش از‬ ‫تریــن پــروژه هــای توســعه میادیــن‬
‫‪ 1000‬متــر افقــی بــا اجــازه تغییــرات‬ ‫نفتــی و گازی کشــور تاکنــون بــوده‬
‫‪ TVD‬در حــد یــک متــر) برخــوردار‬ ‫ـهم زمانــی حفــاری انحرافــی‬ ‫اســت‪ .‬سـ ِ‬
‫بــود‪ .‬همچنیــن الزم بــه ذکــر اســت‪،‬‬ ‫در ایــن پــروژه در جــداول زمانبنــدی‬
‫جابجایــی افقــی چــاه هــای افقــی ایــن‬ ‫چــاه هــای مخلتــف متفــاوت بــوده‬
‫اســت ولــی بــه صــورت میانگیــن‬
‫حــدود ‪ 40‬درصــد از کل زمــان حفــاری‬
‫صــورت متوســط بیــش از ‪ 500‬متــر‬ ‫و تکمیــل چــاه هــای ایــن میــدان بــه‬
‫از چــاه هــای ســایر پــروژه هــای غــرب‬ ‫حفــاری جهتــدار و افقــی اختصــاص‬
‫کارون (از جملــه یــادآوران‪ ،‬آزادگان‬ ‫داده شــده بــود کــه ایــن درصــد بــاال‬
‫شــمالی و جنوبــی و یــاران جنوبــی)‬ ‫خــود نشــان دهنــده درجــه اهمیــت‬
‫جابجایــی افقــی بیشــتری داشــتند‪.‬‬ ‫فــوق العــاده زیــاد حفــاری انحرافــی بــه‬
‫تمامــی مــوارد مذکــور بــاال‪ ،‬حفــاری‬ ‫هــر دو جهــت هزینــه ای و زمانــی در‬
‫قســمت حفــاری افقــی ایــن میــدان‬ ‫ایــن پــروژه بــود‪.‬‬
‫را بــه یــک چالــش فنــی بــرای دســت‬ ‫حفــاری قســمت افقــی چــاه هــای‬
‫انــدرکاران حفــاری پــروژه تبدیــل‬ ‫پــروژه یــاران شــمالی‪ ،‬بــا توجــه بــه‬
‫نمــوده بــود بــه شــکلی کــه در حفــاری‬ ‫ماهیــت مخزنــی آن و بســیار نــازک‬
‫چــاه هــای شــماره ‪ 2‬و ‪ 3‬یــاران شــمالی‬ ‫بــودن قســمت بهــره ده الیــه نفتــی آن‪،‬‬
‫قســمت افقــی چــاه هــا‪ ،‬بســیار زمانبــر‪،‬‬ ‫بــا االجبــار بــه طــور کامــل بــا اســتفاده‬

‫‪83‬‬ ‫‪82‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬ ‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬ ‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬ ‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬ ‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬ ‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬ ‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬ ‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬ ‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬ ‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬ ‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬ ‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬ ‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬ ‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬

‫بــه توســعه تکنولــوژی در صنعــت نفــت بــه ایــن‬ ‫علی‌رغــم هزینــه بــاال بــه عنــوان یکــی از بهتریــن‬
‫موضــوع بــه صــورت جــدی پرداختــه نشــده اســت‬ ‫روش‌هــای انگیــزش چــاه شــناخته می‌شــود‪.‬‬
‫و جــای خالــی پروژه‌هــای دقیــق و عمیــق در ایــن‬ ‫روش الیــه شــکافی خــود بــه دو طریــق صــورت‬
‫حــوزه احســاس می‌شــود‪ .‬از آنجایــی کــه اکثــر‬ ‫می‌گیــرد‪ :‬الیــه شــکافی بــا اســید و الیــه شــکافی‬
‫مخــازن نفــت و گاز کشــورمان در جنــوب غــرب‬ ‫هیدرولیکی(پروپانتی)کــه معمــوال الیــه شــکافی‬
‫از جنــس کربناتــه هســتند و در آنهــا مشــکل‬ ‫اســیدی در مخــازن کربناتــه و از الیــه شــکافی‬
‫افــت فشــار در مخــزن وجــود دارد و نیمــه دوم‬ ‫هیدرولیکــی در مخــازن ماســه ســنگی اســتفاده‬
‫عمــر خــود را ســپری می‌کننــد ‪ ،‬به‌کارگیــری‬ ‫می‌شــود‪.‬‬
‫روش‌هــای تحــرک و انگیــزش چــاه به‌منظــور‬ ‫بایــد بــه ایــن نکتــه اشــاره نمــود کــه فنــاوری الیه‬
‫افزایــش تولیــد الزم و ضــروری اســت‪.‬‬ ‫شــکافی هیدرولیکــی موجــب افزایش چشـم‌گیری‬
‫بــا توجــه بــه انجــام عملیــات شــکافت اســیدی‬ ‫در تولیــد نفــت در کشــوری همچــون آمریــکا شــده‬
‫در میــدان آذر و لــزوم بررســی دقیــق و تخصصــی‪،‬‬ ‫اســت و ایــن پدیــده آن قــدر بــا اهمیــت بــوده‬
‫موضــوع الیــه شــکافی بــا معرفــی خدمــات الیــه‬ ‫اســت کــه ورود نفت‪-‬شــیل هــا (کــه بــا اســتفاده‬
‫شــکافی ‪ ،‬اســتاندارد هــا و تجهیــزات ‪ ،‬موانــع و‬ ‫از الیــه شــکافی هیدرولیکــی توجیــه اقتصــادی‬
‫چالــش هــاو در نهایــت تحلیــل فنــی عملیــات‬ ‫بــرای تولیــد پیــدا می‌کننــد) را انقالبــی در صنعــت‬
‫میــدان آذر جهــت ارائــه راهــکار هــای ارتقــا‬ ‫نفــت نامیده‌انــد‪ .‬در ایــن میــان در کشــور ایــران‬
‫ســطح کیفــی خدمــات و افزایــش بهــره وری ارائــه‬ ‫نظــر بــه وجــود ذخایــر عظیــم نفــت و گاز‪ ،‬تولیــد‬
‫می‌گــردد‪.‬‬ ‫اولیــه بســبار مطلــوب ایــن مخــازن‪ ،‬عــدم توجــه‬
‫فصل چهارم‬
‫پرونده ویژه؛شکاف اسیدی‬
‫اســتحصال نفــت و گاز مخــازن ایــران در بســیاری‬
‫از مــوارد بــه دلیــل پاییــن بــودن یــا کاهــش‬
‫نفوذپذیــری ســازند‪ ،‬رســوب آســفالتین یــا دیگــر‬
‫مشــکالت در حــد مطلــوب نیســت‪ .‬در ایــن‬
‫مــوارد از جریــان نفــت‪-‬گاز بــه درون چــاه کاســته‬
‫شــده و ایــن پدیــده موجــب کاهــش بــازده تولیــد‬
‫و ضریــب بازیافــت می‌شــود ‪ .‬جهــت رفــع ایــن‬
‫مشــکل و افزایــش تولیــد از چــاه از روش هــای‬
‫مختلفــی جهــت تحریــک چــاه اســتفاده می‌گــردد‬
‫تــا جریــان ســیال بــه داخــل چــاه افزایــش یابــد‪.‬‬
‫تحریــک چــاه بــه معنــای مجموعــه کارهایی اســت‬
‫کــه بــه دلیــل کاهــش تولید بــر روی ســنگ مخزن‬
‫انجــام می‌پذیــرد تــا بتــوان بهره‌دهــی چــاه را بــاال‬
‫بــرده و ســودآوری اقتصــادی آن را بیشــتر نمــود‪.‬‬
‫امــروز بــرای تحریــک چــاه و افزایــش تولیــد آن از‬
‫روش هــای مختلفــی اســتفاده می‌شــود‪ .‬ازجملــه‪:‬‬
‫اســید‌کاری‪ ،‬انگیــزش حرارتــی‪ ،‬الیــه شــکافی و‪...‬‬
‫اســتفاده شــده ‪ ،‬کــه در ایــن میــان الیــه شــکافی‬
‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬ ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬

‫پرونده ویژه؛ غرب کارون‬ ‫پرونده ویژه؛ غرب کارون‬

‫چاه شماره ‪11‬‬

‫در چــاه شــماره ‪ 11‬نیــز عملیــات بــ ‌ه همیــن صــورت بــا‬
‫مشــارکت و همــکاری دو شــرکت خارجــی در بخش مهندســی‬
‫و کابل‌رانــی و یــک شــرکت داخلــی در بخــش خدمــات‬
‫شــکاف اســید و پمپــاژ آغــاز شــد‪ .‬مراحــل شــکاف اســیدی‬
‫در الیــه پایینــی و ایزولــه کــردن نواحــی تولیــدی‪ ،‬بازه‌هــای‬
‫طولــی شــکاف و مشــکالت به‌وجودآمــده تقریبــا مشــابه نمونــه‬
‫قبلــی بــوده اســت‪ ،‬ولــی متاســفانه در ناحیــه ســروک باالیــی‪،‬‬
‫بــا اعمــال فشــار و مقــدار حجــم تزریــق اســید عملیــات موفــق‬ ‫صابر پناهی‌شکوه‬
‫انجــام نشــد‪ .‬در ایــن مرحلــه به‌دسـت‌آوردن داده‌هــای شــکاف‬
‫و ایجــاد شکســت در ســازند بــا فشــار مایعــات صــورت گرفــت‬
‫ولــی تکمیــل فراینــد و تکمیــل شــکاف در طــول و عــرض‬
‫برنامه‌ریزی‪‎‬شــده میســر نشــد‪ .‬در نهایــت دومیــن پــروژه‬
‫شــکاف اســیدی واقــع در چــاه شــماره ‪ 11‬آذر به‌صــورت‬ ‫انجام موفقیت‌آمیز عملیات شکاف اسیدی در چاه‌های پروژه آذر در اوایل شهریور ماه سال جاری رسانه‌ای شد‪ .‬این خبر کوتاه‬
‫کامــل انجــام نشــده و ادامــه عملیــات در ایــن چــاه متوقــف‬ ‫به‌طور طبیعی مجالی برای توضیح مسائل فنی و تکنیکی عملیات نداشته و تنها به اعالم انجام موفقیت‌آمیز عملیات بسنده کرده‬
‫شده‌اســت‪.‬‬ ‫بود‪ .‬با توجه به اهمیت استفاده از روش‌های ‪ IOR‬در بهره‪‎‬وری چاه‌های نفت و گاز که این بار پس از ‪ 15‬سال توسط پیمانکاران‬
‫داخلی به مرحله اجرا رسیده‪ ،‬موفقیت در این زمینه بسیار ارزشمند است‪ .‬از همین رو بررسی چگونگی انجام این عملیات و ثبت‬
‫درس‌آموخته‪‎‬های آن از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار است‪ .‬به‪‎‬این‌منظور‪ ،‬در این نوشتار عملیات انجام‪‎‬شده مورد موشکافی فنی‬
‫قرار گرفته است که نتیجه آن در نیمه پر لیوان‪ ،‬موفق و ارزشمند است‪.‬‬

‫چاه شماره ‪3‬‬

‫در بررســی‌های انجام‌شــده در ایــن‬
‫پــروژه‪ ،‬مــوارد ذیــل قابــل تامــل اســت‬
‫کــه بــر اســاس مشــکالت‪ ،‬راهکارهایــی‬
‫نیــز مطــرح می‪‎‬شــود‪:‬‬
‫در چــاه شــماره ‪ 3‬کلیــه خدمــات کابل‌رانــی‪ ،‬اســیدکاری‪ ،‬پمپــاژ اســید و لولــه‬
‫مغــزی ســیار توســط یــک شــرکت داخلــی تامیــن شدهاســت‪ .‬ایــن شــرکت در‬
‫وهلــه اول عملیــات شــکاف اســیدی در الیــه ســروک پایینــی بــه طــول حــدود ‪8‬‬
‫متــر را انجــام داد‪ .‬در مرحلــه بعــدی‪ ،‬بــرای انجــام عملیــات در ناحیــه دوم واقــع در‬
‫پــروژه انجام‌شــده اگرچــه به‌طــور‬ ‫ســروک باالیــی جهــت ایزولــه کــردن ناحیــه قبلــی از ایــن قســمت‪ ،‬محل چــاه را با‬
‫کامــل موفقیت‌آمیــز نبــود امــا عملیــات‬ ‫ماســه ســنگ پــر کردنــد تــا بعــد از انجــام مرحلــه دوم‪ ،‬عملیــات شستشــو توســط‬ ‫طبــق بررســی‌های انجام‌شــده‪ ،‬در مخــازن‬
‫صورت‪‎‬گرفتــه از نظــر فنــی و تکنیکــی‬ ‫لولــه مغــزی ســیار را انجــام دهنــد و پــروژه بــه اتمــام برســد‪ .‬در ســروک باالیــی‬ ‫کربناتــه بنگســتان بــا توجــه بــه جنــس ســازند و‬
‫دســتاورد بســیار ارزشــمندی اســت کــه‬ ‫پــس از اتمــام موفقیت‌آمیــز شــکاف اســیدی‪ ،‬متاســفانه تولیــد پیش‌بینی‌نشــده‬ ‫وجــود شــکاف‌های طبیعــی کوچــک در ســاختار‬

‫‪1‬‬
‫بــا افزایــش تولیــد اولیــه همــراه بــوده‬
‫¬قبــل از شــروع پــروژه بــا توجــه بــه‬
‫فشــار بــاالی مــورد نیــاز جهــت عملیات‬
‫شــکاف اســیدی و محدودیت‌هــای‬
‫فشــار تجهیــزات ســرچاهی‪ ،‬الزم بــود‬
‫تجهیــزات تامیــن فشــار هیدرولیکــی‬
‫ســیال به‌صــورت ویــژه پیش‌بینی شــود‬
‫کــه در مــدت عملیــات بتــوان به‌آســانی‬
‫هــر فشــاری را در بــازه زمانــی خــاص‬
‫اعمــال نمــود‪ .‬در پروژه‌هــای بعــدی‬
‫ایــن میــدان می‌بایســت بــا توجــه بــه‬
‫گزارش‌هــا و درس‌آموخته‌هــای ایــن‬
‫دو پــروژه‪ ،‬محاســبات و پیش‌بینی‌هــا‬
‫به‌صــورت دقیــق انجــام شــده و هزینــه‬
‫در ایــن بخــش کاهــش یابــد‪ ،‬چراکــه‬
‫تامیــن فشــار کافــی در شــکاف اســیدی‬
‫موضوعــی بــا اهمیــت بــاال اســت‪.‬‬
‫رســوبات شــبیه بــه آســفالتین بــه مقــدار بســیار زیــاد‪ ،‬روی ماسه‌ســنگ‌ها را‬ ‫زمین‌شناســی ایــن منطقــه‪ ،‬عملیــات شــکاف اســیدی‬
‫اســت‪ .‬به‪‎‬طــوری کــه در هــر دو پــروژه‬ ‫به‌صــورت کامــل پوشــانید و الیــه ضخیمــی از رســوبات در دمــا و فشــار بــاال‬ ‫یکــی از بهتریــن روش‌هــای افزایــش بهــره‌وری اســت‪.‬‬
‫به‪‎‬طــور متوســط در الیــه پایینــی‬ ‫در بیــن نواحــی تولیــدی چــاه ایجــاد شــد و بدین‌صــورت موجــب مشــکل در‬ ‫پــس از حــدود ‪ 15‬ســال‪ ،‬طــرح عملیــات شــکاف‬
‫ســروک تولیــد بــه صــورت چشــمگیری‬ ‫اتمــام مراحــل پایانــی پــروژه گردیــد‪ .‬در ایــن مرحلــه‪ ،‬تجهیــزات لولــه مغزی ســیار‬ ‫اســیدی پنــج حلقــه از چاه‌هــای میــدان آذر توســط‬
‫(در حــدود ‪ 350‬درصــد) افزایش داشــته‬ ‫جهــت حفــاری رســوب آســفالتین ایجادشــده و خــارج کــردن ماسه‌ســنگ‌ها از‬ ‫شــرکت مهندســی و توســعه نفــت طــی مناقصــه‌ای‬
‫اســت‪.‬‬ ‫داخــل چــاه بــه کار گرفتــه شــد‪.‬‬ ‫بــه گــروه مهندســی و ســاختمان صنایــع نفــت ایــران‬
‫انجــام عملیــات شــکاف اســیدی‬ ‫واگــذار شده‌اســت‪ .‬اجــرای پــروژه بــرای دو چــاه‬
‫پــس از ‪ 15‬ســال و بــرای اولیــن بــار‬ ‫منتخــب ‪ 3‬و ‪ 11‬آذر انجام‌شده‌اســت‪.‬‬
‫به‌صــورت تقریبــا موفــق در کشــور‬ ‫ایــن عملیات‌هــا در بــازه حــدود ‪ 110‬متــری در‬
‫بســیار افتخارآمیــز اســت‪ .‬بــا ایــن وجود‬ ‫دو الیــه ســروک باالیــی و ســروک پایینــی جهــت‬
‫الزم اســت در جهــت بهبــود ســایر‬ ‫اجــرا برنامه‌ریــزی شــده بــود‪ ،‬بــا توجــه بــه مشــکالت‬
‫رشــته تکمیــل چــاه و حداکثــر فشــار تحمــل تجهیزات‬
‫عملیات‌هــای شــکاف اســیدی در ایــن‬
‫ســرچاهی کــه قبــا بــر روی چــاه نصــب گردیــده بــود‪،‬‬
‫منطقه و ســایر میادین مســتعد کشــور‪،‬‬
‫برنامــه اجرایــی عملیــات دســت‌خوش تغییــرات‬
‫موانــع و مشــکالت تجربه‌شــده بررســی‬
‫زیــادی گردیــد کــه به‌نوعــی موفقیــت پــروژه بــا خطــر‬
‫شــود و راهکارهــای ارتقــاء ســطح کیفی‬ ‫مواجــه شــد‪ .‬در ادامــه اطالعــات بیشــتر بــا جزئیــات‬
‫خدمــات فنــی در ایــن حــوزه ارائــه‬ ‫بیشــتر ذکــر شــده اســت ‪.‬‬
‫گــردد‪.‬‬

‫‪87‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
‫‪86‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬ ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬

‫پرونده ویژه؛ غرب کارون‬ ‫پرونده ویژه؛ غرب کارون‬

‫مغــزی تولیــدی بــه وجــود آمده اســت‪،‬‬ ‫ایــن مــوارد در شــروع پــروژه بــا توجــه‬ ‫ایــن ترکیبــات پیش‌بینی‌نشــده‬
‫در انتهــا ذکــر ایــن نکتــه الزم اســت کــه بررســی‬ ‫بــا توجــه بــه اینکــه تولیــد رســوب‬ ‫بــه اینکــه مطالعــات فشــار الیه‌هــای‬ ‫می‌تواننــد آســفالتین‪ ،‬ماســه‪ ،‬مانده‌های‬ ‫در بخــش ایزولــه نمــودن بخش‌هــای‬
‫موفقیــت هــر موضوعــی در پروژه‌هــای شــکاف اســیدی‪،‬‬ ‫دومیــن روش ایــن اســت کــه تنهــا‬ ‫وجــود داشــته و چــاه نیــز تولیــدی‬ ‫انجــام عملیــات در جهت‪‎‬هــای مختلــف‪،‬‬ ‫حفــاری‪ ،‬باقیمانده‌هــای عملیــات‬ ‫تولیــدی در مراحــل مختلــف شــکاف‬
‫مســتلزم اندازه‌گیــری تولیــد در مــدت زمــان حداقــل‬ ‫در یکــی از الیه‌هــای ســازند ســروک‬ ‫نبــوده‪ ،‬هنــوز مشــکالت برطرف نشــده‬ ‫مطالعــات زمین‌شناســی و پتروفیزیــک‬ ‫شــکاف اســیدی یــا حتــی ناشــی از‬ ‫اســیدی بــا توجــه بــه اینکــه هنــگام‬
‫شــش ماهه اســت و بــا داده‌هــای تولیــد زودهنــگام اولیه‬ ‫شــکاف اســیدی صــورت گیــرد کــه‬ ‫اســت؛ حتــی ایــن مانــع در حالــی باقی‬ ‫قبــا صــورت گرفتــه اســت و بــا توجــه‬ ‫مچالــه شــدن لولــه جــداری باشــند‬ ‫تکمیــل چــاه در گذشــته برنامه‌ریــزی‬
‫نمی‌تــوان بــه ارزیابــی دقیــق از ایــن عملیــات رســید‪.‬‬ ‫شــاید در ایــن موضــوع کاهــش مقــدار‬ ‫مانــده اســت کــه عملیــات فــرازآوری‬ ‫بــه مدل‌هــای مختلــف تعییــن طــول و‬ ‫کــه از ایــن میــان‪ ،‬بــه احتمــال زیــاد‬ ‫دقیــق در جهــت امکان‌ســنجی و‬
‫همچنیــن پیشــنهاد می‪‎‬گــردد کارگروهــی از مدیــران‪،‬‬ ‫تولیــد نهایــی در مقایســه بــا هزینــه و‬ ‫مصنوعــی بــا گاز نیتــروژن نیــز در‬ ‫عــرض شــکاف با فشــار و دبی مشــخص‬ ‫رســوبات ت ‪‎‬ه‌نشین‌شــده باقیمانده‌هــای‬ ‫نیازمندی‌هــای خدمــات شــکاف‬
‫مهندســان و اســاتید دانشــگاه فعــال در حــوزه مطالعــات‬ ‫ریســک بــاال منطقــی و قابــل اجــرا باشــد‪.‬‬ ‫بهبــود ایــن ایــراد فنــی چاره‌ســاز‬ ‫بایــد بــه دقــت بررســی شــود‪ .‬ایــن‬ ‫عملیــات شــکاف اســیدی و آســفالتین‬ ‫اســیدی در ایــن چاه‌هــا بررســی نشــده‬
‫مهندســی و عملیــات شــکاف هیدرولیکــی و اســیدی‪،‬‬ ‫در صورتــی کــه اجــرای عملیــات در‬ ‫نبــوده اســت‪ .‬حــال بایــد دیــد کــه‬ ‫تغییرات چشــمگیر در مقدار محاســبات‬ ‫بــوده اســت‪ .‬الزم اســت در جهــت‬ ‫اســت‪ ،‬پالگ‌گــذاری در لولــه مغــزی‬
‫ضمــن بررســی دقیــق شــاخص‌های مخــازن و میادیــن‬ ‫یــک الیــه از دیــدگاه مهندســی و تولیــد‬ ‫عملیــات شــکاف اســیدی در الیــه‬ ‫انجام‌شــده در عملیــات‪ ،‬ایــن گمانه‌هــا را‬ ‫اجــرای موفــق ســایر پروژه‌هــا‪ ،‬موضــوع‬ ‫تولیــدی بــا مشــکالت زیــادی به‌دلیــل‬
‫مســتعد ایــن خدمــات فنــی‪ ،‬نیازمنــدی مخــازن کشــور‬ ‫به‌عنــوان گزینــه نهایــی تاییــد شــود‪ ،‬بــا‬ ‫باالیــی ســروک در ایــن چــاه مجــدد‬ ‫در ذهــن ایجــاد می‌کنــد کــه عملیــات‬ ‫رســوبات تولیدشــده‪ ،‬بایــد خیلــی دقیق‬ ‫قطــر لوله‌هــای مغــزی تولیــد مواجــه‬
‫در ایــن حــوزه را شناســایی کــرده و همچنین با بررســی‬ ‫در نظــر گرفتــن نتیجــه دو چــاه قبلــی‬ ‫انجــام می‌گیــرد یــا در همیــن مرحلــه‬ ‫به‌صــورت صحیــح و بهینــه صــورت‬ ‫بررســی شــده و برنامه‌ریزی‌هــا در‬ ‫شــده اســت کــه از میــان راه‌حل‌هــای‬
‫نمونــه پروژه‪‎‬هــای موفــق ســایر نقــاط دنیــا‪ ،‬معیــار و‬ ‫و مشــکالت هــر الیــه‪ ،‬به‌طــور قطــع‬ ‫متوقــف می‌گــردد و رهــا می‌شــود‪.‬‬ ‫نگرفتــه اســت و شــاید نتایــج و اهــداف‬ ‫جهــت کاهــش مشــکالت در ایــن مــورد‬ ‫موجــود به‌ناچــار اســتفاده از ماســه‬
‫شــاخص‌های ارزیابــی عملیــات عملکــرد خدمــات‬ ‫مــورد دســتیابی‪ ،‬راندمــان مطلوبــی‬ ‫انجــام شــود‪ ،‬زیــرا به‌دلیــل ایــن مشــکل‬ ‫ســنگ در دســتور کار قــرار گرفتــه و‬
‫انتخــاب الیــه پایینــی در جهــت ایجــاد‬
‫شــکاف هیدرولیکــی و اســیدی را در کشــور مشــخص‬ ‫مــوادر ذکرشــده عمــده مشــکالت‬ ‫نداشــته نباشــد‪ ،‬در صورتــی کــه حتــی‬ ‫احتمــال انجــام عمالت شــکاف اســیدی‬ ‫متاســفانه بســیار نتیجه‌بخــش نبــوده‬
‫شــکاف و تزریــق اســید گزینــه انتخابــی‬
‫کننــد؛ زیــرا کــه صــرف داشــتن تجهیــزات کافــی‬ ‫و موانعــی بوده‌انــد کــه در عملیــات‬ ‫پــروژه موفــق نیــز بــوده باشــد‪ .‬به‌طــور‬ ‫در ناحیــه دوم یعنــی ســروک باالیــی‬ ‫اســت‪.‬‬
‫خواهــد بــود‪ ،‬زیــرا در الیــه پایینــی‬ ‫در حــال حاضــر شــاید تنهــا دو ســناریو‬
‫نمــی تــوان بــه موفقیــت در عملیــات الیــه شــکافی کــه‬ ‫شــکاف اســیدی چاه‌هــای ‪ 3‬و ‪ 11‬آذر‬ ‫قطــع مهندســی و طراحــی صحیــح در‬ ‫ممکــن اســت در ســایر چاه‌هــا متوقــف‬
‫نیازمنــد دانــش فنــی و مهندســی بــاال مــی باشــد ‪،‬‬ ‫ســروک تولیــد بــه صــورت چشــمگیری‬ ‫پیــش روی مهندســان ایــن پــروژه در‬ ‫دیــده شــده اســت‪ .‬چــاه شــماره ‪ 9‬در‬ ‫اجــرای عملیــات و تحقــق تولید بیشــتر‬ ‫گــردد‪.‬‬ ‫در مــورد رســوبات ته‌نشین‌شــده در‬

‫‪4‬‬
‫رســید‪.‬‬ ‫(حــدود ‪ 350‬درصــد) افزایــش داشــته‬ ‫عملیات‌هــای بعــدی قــرار دارد‪:‬‬ ‫پــروژه آذر نیــاز بــه تعمیــر و ترمیــم‬ ‫ســهم به‌ســزایی دارد و در پروژه‌هایــی‬ ‫چــاه و موجــود در پیــت هنــوز به‌صورت‬
‫در پایــان ضمــن تقدیــر و قدردانــی از زحمــات و‬ ‫اســت ولــی در الیــه ســروک باالیــی‬ ‫اولیــن روش ســفارش ســاخت پــاگ و‬ ‫دارد امــا فعــا از برنامــه عملیاتــی خارج‬ ‫از ایــن دســت‪ ،‬ایــن موضــوع بایــد بــا‬ ‫یکــی از تغییــرات این پــروژه‪ ،‬افزایش‬ ‫قطــع شــاید نتــوان گفــت ایــن ترکیبات‬
‫تالش‌هــای کلیــه تالش‌گــران صنعــت نفــت کشــور‪،‬‬ ‫ایــن میــزان بــه حــدی نبــوده اســت کــه‬ ‫الینرهــای متناســب بــا ایــن چاه‌هــا بــه‬ ‫شــده اســت و عملیات شــکاف اســیدی‬ ‫جدیــت بیشــتر مــورد توجــه قــرار گیرد‪.‬‬ ‫‪ 25‬درصــدی حجــم اســید تزریقــی بــه‬ ‫آســفالتین هســتند‪ ،‬با توجه به اســتفاده‬

‫به‌خصــوص عزیــزان فعــال در پــروژه شــکاف اســیدی‬
‫میــدان آذر‪ ،‬امیــد اســت در آینــده شــاهد رشــد و‬
‫اعتــای هــر چــه بیشــتر صنعــت نفــت کشــورمان‬
‫باشــیم‪.‬‬
‫ریســک بــاال در ایــن پــروژه را به‌خاطــر‬
‫تولیــد در شــرایط ایــن پــروژه پذیرفــت‪.‬‬
‫در چــاه شــماره ‪ 11‬نیــز پــروژه در الیــه‬
‫باالیــی ســروک موفــق نبــوده اســت‪.‬‬
‫‪5‬‬
‫شــرکت‌های ســازنده و پذیــرش ریســک‬ ‫در آینــده در آن انجــام خواهــد شــد‪.‬‬ ‫هــر کــدام از دو چــاه بــوده اســت‪ ،‬ایــن در‬ ‫از اســید هیدروکلریــک اســید بــا غلظت‬
‫دوبــاره تســت و اجــرای عملیــات شــکاف‬ ‫در مــورد چــاه شــماره ‪ 11‬کــه در همچنیــن فراینــد اجــرای عملیــات‬ ‫حالی اســت که حتــی پیشــنهاد افزایش‬ ‫‪ 15‬تــا ‪ 20‬درصــد در عملیــات ایــن‬
‫اســیدی در دو الیــه ســروک پایینــی و‬ ‫الیــه ســروک باالیــی عملیــات ناموفــق شــکاف اســیدی چــاه شــماره ‪ 4‬نیــز‬ ‫‪ 100‬درصــدی یعنــی دو برابــری حجــم‬ ‫چاه‌هــا فرضیه‌هــای متعــددی در ایــن‬
‫باالیــی اســت ‪.‬‬ ‫بــوده اســت و نشــتی کــه در لولــه شــروع شــده اســت‪.‬‬ ‫تزریــق اســید نیــز مطــرح شــده اســت‪.‬‬ ‫خصــوص تعریــف شــده اســت کــه‬

‫‪89‬‬ ‫‪88‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬ ‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬ ‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬ ‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬ ‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬ ‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬ ‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬ ‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬ ‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬ ‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬ ‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬ ‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬ ‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬ ‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬
‫پرونده ویژه؛ غرب کارون‬
‫گســترش یافتــه‪ ،‬بـرای انجام عملیــات از لولــه مغزی‬
‫سیار اســتفاده شــد‪ .‬واکنش شامل ســورفکتات ‪VDA‬‬
‫در ‪ %20 HCL‬و غیــر فعــال کننــده خوردگی بــود‪ .‬در‬
‫ایــن چــاه هــا جایــی کــه لولــه مغــزی ســیار نمــی‬
‫توانســت تــا عمق نهایــی پیــش رود‪ ،‬واکنــش ‪VDA‬‬
‫تــا جایــی کــه بیشــترین عمــق لولــه زمیــن ســیار‬
‫پیــش رفتــه اســت‪ ،‬در نظــر گرفته شــد‪ .‬بیشــتر چاه‬
‫هــا از ‪ VDA‬فعــال همـراه بــا ‪ %30‬نیتروژن اســتفاده‬
‫شــده اســت‪ .‬دبــی در حــال جریــان در لولــه مغــزی‬
‫ســیار بیــن ‪ 0.15‬تــا ‪ 0.24‬متــر مکعــب در دقیقــه‬
‫بــود‪ .‬اســتفاده از نیتــروژن باعث شــتاب دادن به تمیز‬
‫کاری‪ ،‬کمینــه کــردن نشــتی و کاهش میـزان حجم‬
‫اســید مــورد نیــاز مــی شــود‪.‬‬
‫مهندســان ارامکــو عربســتان و شــلمبرژه پــی برنــد‬
‫کــه نــرخ تولیــدی از چــاه هایــی کــه تحــت عملیات‬
‫تحریــک پذیــری بــا سیســتم ‪ VDA‬صــورت‬
‫گرفتــه اســت خیلــی بیشــتر از زمانــی اســت کــه از‬
‫‪ VDA‬در عملیــات تحریــک پذیــری اســتفاده نشــده‬
‫اســت‪ .‬بــرش اب در زمــان اســتفاده از سیســتم ‪VDA‬‬
‫خیلــی کمتــر از زمانــی اســت کــه از دیگــر سیســتم‬
‫هــا در عملیــات تحریــک پذیــری و انگیــزش چــاه‬
‫اســتفاده شــده اســت مــی باشــد‪ .‬و بــه ایــن دلیــل‬
‫اســت کــه ژل هــای بــا ویســکوزیته بــاال در ناحیه ابی‬
‫دســت نخــورده باقــی مــی مانــد جایــی کــه ژل های‬
‫فومــی در ناحیــه هــای هیدروژنــی شکســته شــده و‬
‫قابلیــت عبــور اســید در ماتریکــس ســازنده را فراهــم‬
‫مــی کنــد‪.‬‬
‫‪91‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬
‫پرونده ویژه؛ غرب کارون‬
‫در عربســتان ســعودی تغی ـرات قابــل مالحظــه ای‬
‫در تکنولــوژی تحریــک پذیــری انگیــزش مخــازن‬
‫کربناتــه از ســیال تحریــک پذیــری پلمیــری بــه‬
‫ســیال غیــر مخــرب ‪ VDA‬صــورت گرفتــه اســت‪.‬‬
‫شــرکت عربســتانی ارامکــو بـرای اکثــر پــروژه هــای‬
‫تحریــک پذیــری مخازن خود از ســیال ‪ VES‬اســتفاده‬ ‫مخــزن کربناتــه یکــی از میادین جنوب شــرقی کویــت از‬
‫می¬کند‪.‬‬ ‫ســال ‪ 1986‬تحــت تولیــد اســت‪ .‬تــا کنــون مخــزن هیچ‬
‫قبــل از اســتفاده از ســیاالت ‪ ، VES‬در تحریــک‬ ‫گونــه عملیــات تحریــک پذیری نداشــته زیـرا بــه صورت‬
‫پذیــری و انگیــزش چــاه هــا در عربســتان ســعودی از‬ ‫طبیعــی تولیــد صــورت گرفتــه اســت‪ .‬اخی ـرا‪ ،‬اگــر چــه‬
‫کـراس لینــک‪،‬ژل ‪ ،‬سیســتم های اســید امولســیون‬ ‫تولیــد کاهــش یافتــه اســت کــه ناشــی از کاهــش فشــار‬
‫و ‪ ....‬اســتفاده مــی شــده اســت‪ ،‬کــه متاســفانه کــه در‬ ‫مخــزن بــوده اســت‪ ،‬رســوبات آســفالین در بعضــی از چــاه‬
‫محیــط هــای تــرش‪ ،‬همگــی تجربــه تولید ســولفید‬ ‫هــا دیــده شــده اســت‪.‬‬
‫هیــدروژن و غیــر فعــال کــردن عوامــل کنتــرل آهن‬ ‫پــروژه افزایــش تولیــد بـرای بهبود عملکــرد چــاه از طریق‬
‫در نتیجــه موجــب ریــزش و رســوب ســولفید آهــن‬ ‫کاهــش افــت فشــار در مخزن و حذف رســوبات آســفالین‬
‫می¬شــوند‪ .‬در تــاش هــا بــرای بهبــود ســیاالت‬ ‫در محــدوده نزدیــک چــاه پیشــنهاد شــد‪ .‬پــس از آزمایش‬
‫عملیــات‪ ،‬کاهــش اســیب و کنتــرل تولیــد‪ ،‬ارامکــو‬ ‫هــای دقیــق و اطالعــات تولیــد و شــاخصه هــای مهــم‬
‫عربســتان تصمیــم بــه ازمایــش سیســتم ‪ VDA‬بــه‬ ‫مخــزن گــروه فنــی با تجربــه و با ســابقه تصمیــم گرفتند‬
‫عنـوان بدنــه عملیــات تحریــک پذیــری در چــاه هــا‬ ‫کــه الیه شــکافی‪ ،‬بهتریــن روش برای رســیدن بــه اهداف‬
‫گرفــت ‪.‬‬ ‫اســت‪ .‬گــروه تمامــی چــاه های میـدان را بررســی کــرده و‬
‫برخــی از چــاه هــای انتخــاب شــده بـرای سیســتم‬ ‫چهــار چــاه را بــه عنوان پایلــوت در نظــر گرفتند‪ .‬بـرای به‬
‫‪ VDA‬در عملیــات تحریــک پذیــری‪ ،‬چــاه هــای افقی‬ ‫دســت آوردن تجربــه و اطالعــات‪ ،‬تیم تصمیــم به طراحی‬ ‫رضا بیرانوند‬
‫طوالنــی بــدون جــداره گــزری از ‪ 460‬تــا ‪1880‬‬ ‫الیــه شــکافی اســیدی بـرای یکــی از چــاه هــا در شــروع‬
‫دانشگاه صنعتی امیرکبیر تهران‬
‫متــر بــا دمــای ‪ 120‬درجــه ســانتی گـراد بودنــد‪ .‬در‬ ‫کردنــد‪ .‬در طراحــی بـرای رســیدن بــه هدف طــول نصف‬
‫بســیاری از چــاه هــا‪ ،‬نگرانــی هــای زیــادی در وجــود‬ ‫الیــه شــکافی را ‪ 70‬متــر و هدایــت پذیــری (رســانایی)‬
‫ناحیــه ابــی زیر قســمت افقی وجــود داشــت‪ .‬بنابراین‬ ‫شــکافت را ‪ 1600‬میلــی دارســی در نظــر گرفتند‪ .‬تحلیل‬
‫ســیاالت عملیــات بایــد دارای فاکتــور حیاتی کاهش‬ ‫هــای روی چــاه بــر اســاس مــدل تراوایــی از آزمایــش‬
‫و یــا املســیون تولیــد ابــی میبودنــد‪ .‬در چاههــای‬ ‫ســاخت فشــار و مــدل اســترس از ‪ DSI‬صــورت گرفتــه‬
‫اســت ‪ .‬مــدل هــای اســترس و تراوایــی از طریــق آزمایــش‬ ‫در ســازنده هــای آهکــی الیــه شــکافی تاریخچهالیـه‌شکافیدرایران‬ ‫الیــه شــکافی بــا اســید بــوده اســت‪.‬‬
‫نمی‌توانــد جایگزیــن اســید کاری شــود؛ امــا‬ ‫در ســال ‪ ،1940‬تــوری بــر اســاس‬
‫تزریــق کــه شــامل آزمایــش دبــی و کمتریــن میــل بــه‬ ‫در اواســط دهه ‪ 1960‬از شــکاف هیدرولیکی‬
‫ســابقه عملیــات شــکاف اســیدی در‬ ‫عملیــات هــای ســیمان کاری تحــت فشــار‬
‫تزریــق شــدن بـرای تخمیــن تراوایی و فشــار مخــزن قبل‬ ‫بــه جــای اســید کاری در می ـدان هوگوتــن‬
‫ایــران بــه اوایــل دهــه ‪ 70‬برمی‌گــردد‪.‬‬ ‫مشــاهده نمــوده کــه فشــار ایجــاد شــده در‬
‫از عملیــات الیــه شــکافی اســیدی کالیبــره شــده اند‪.‬‬ ‫اســتفاده شــد‪.‬‬
‫ایــن عملیــات بــرای اولیــن بــار در‬ ‫طــی ایــن عملیات‌هــا می‌توانــد ســنگ‌ها‬
‫در انجــام ایــن پــروژه اســید و ژل بــه کار گرفته شــد‪ .‬روش‬ ‫بعــد از ایــن عملیــات در میـدان هوگوتن در‬
‫شــرکت مناطــق نفتخیــز جنــوب در‬ ‫در طــول صفحــات بســت یــا دیگــر خطوط‬
‫بــه دو بخــش‪ ،‬اســتفاده از پــد غیــر فعــال و اســیدکلرید‬ ‫ســال‪ ، 1947‬تحقیقــات و مطالعــات زیــادی‬
‫یکــی از چاه‌هــا انجــام شــد ولــی‬ ‫ضعیــف رســوبی جـدا کنــد‪.‬‬
‫‪ %15‬بــه عنـوان اســید اصلــی و ‪ VDA‬بــه عنـوان دایورتــر‬
‫متاســفانه بــه دالیــل فنــی موفقیتــی‬ ‫جهــت بهبود عملیــات و کنتــرل ایــن روش‬ ‫اولیــن عملیات شــکاف هیدرولیکی در ســال‬ ‫تاریخچهالیه‌شکافی‬
‫طراحــی شــده بود‪ .‬مهندســین برای تمیزســازی ابتـدا آب‬ ‫انجــام شــده اســت‪ .‬تــا ســال ‪ 1981‬حــدود‬ ‫اولیــن تالش‌هــا بــرای شــکافتن ســازند و‬
‫حاصــل نشــد‪ ،‬پــس از چنــد ســال‬ ‫‪ 1947‬در میــدان گازی هوگوتــن در غــرب‬
‫نمــک را پمــپ کردنــد ‪ .‬ایــن ســیال در طــول آزمایــش‬ ‫‪ 800000‬مــورد الیــه شــکافی بــه ایــن‬ ‫افزایش تولید‪ ،‬ماهیت هیدرولیکی نداشــتند‪.‬‬
‫مجــددا در میــدان ســیری بــا محوریــت‬ ‫کانـزاس توســط شــرکت هالیبرتــون انجــام‬
‫تزریــق پمــپ شــده و بــه عنــوان ســیال فاصلــه انــداز‬ ‫روش انجــام شــده اســت و تــا ‪ 1988‬ایــن‬ ‫در ابتـدا بــا اســتفاده از مواد منفجره ســازند را‬
‫شــرکت نفــت فــات قــاره ایــران در دو‬ ‫شــده اســت‪ .‬چــاه شــماره ‪ 1‬واحــد گازی‬
‫اســتفاده مــی شــود‪ .‬تمامــی ســیاالت الیــه شــکافی برای‬ ‫تعـداد از مــرز یــک میلیــون گذشــته اســت‪.‬‬ ‫می‌شکســتند و کانال‌هایــی جریانــی از چــاه‬
‫چــاه عملیــات شــکاف اســیدی انجــام‬ ‫کلپــر بــا ‪ 4‬ناحیــه تولیــدی ســنگ آهــک‬
‫اطمینــان بــا نفــت ســازند مــورد نظــر بــه منظور بررســی‬ ‫در حــال حاضــر الیه‌شــکافی هیدرولیکــی‬ ‫بــه مخــزن فراهــم می‌آورنــد‪ .‬ایــن نــوع روش‬
‫شــدکه در یــک چــاه موفقیــت نســبی‬ ‫تکمیــل شــوه و چهــار عملیــات جداگانــه‬
‫جهــت مشــکالت امولســیون آزمایــش شــدند‪.‬‬ ‫متداول‌تریــن روش الیــه شــکافی در مخــازن‬ ‫تحریــک در اواخــر دهــه‪ 1950‬و اوایــل دهــه‬
‫بــه دســت آمــد ولــی مجــددا در چــاه‬ ‫ب ـرای هــر ک ـدام از نواحــی و بــا اســتفاده از‬
‫بـرای بازیافــت اســید پــس از چنــد روز چــاه را بــاز کردند‪.‬‬ ‫گاز و نفــت دنیــا اســت‪.‬‬ ‫‪ 1960‬بــا اســتفاده از تجهیزات هســته‌ای در‬
‫شــماره دو اهــداف پــروژه محقــق نشــد‪.‬‬ ‫مجرابندهــای اولیــه (بــه منظــور تفکیــک)‬
‫رفتــار الیــه شــکافی اســیدی باعث بهبــود عملکرد چــاه و‬ ‫به‌طــوری کــه حــدود ‪ 35‬تــا ‪ 40‬درصــد‬ ‫مخازنــی بــا عمــق و تراوایــی کــم بــه نهایت‬
‫ایــن ناکامی‪‎‬هــا کافــی بــود تــا عملیــات‬ ‫انجــام شــد‪ .‬در ایــن عملیات ســیال اســتفاده‬
‫کاهــش افــت فشــار و حتــی حــذف رســوبات آســفالتین‬ ‫چاه‌هایــی کــه تا‌کنــون حفــر شــده‌اند‬ ‫خود رســید‪.‬‬
‫شــکاف اســیدی بــرای مــدت طوالنــی‬ ‫شــده ناپالــم جنگــی بــوده کــه مــاده بســیار‬
‫شــده بــود‪ .‬جزئیــات تحلیــل تولید و محاســبات اســترس‬ ‫بــه صــورت هیدرولیکــی شــکافدار شــده‌اند‪.‬‬ ‫در اواخــر دهــه ‪ 1930‬اســید کاری نیــز بــه‬
‫در ایــران بــه فراموشــی ســپرده شــود‪.‬‬ ‫خطرناکی اســت‪ .‬حــدود ‪ 3000‬گالن ســیال‬
‫بــه تصمیــم گیــری در مباحــث و مشــکالت مدنظــر در‬ ‫حــدود ‪ 23‬تــا ‪ 30‬درصــد مخــازن نفتــی‬ ‫عن ـوان روشــی ب ـرای تحریــک چــاه مــورد‬
‫بــه هــر ســازنده پمــپ شــده بــود‪ .‬اگــر چــه‬
‫جهــت افزایــش تولیــد کمک کــرد‪ .‬این مشــخص ســازی‬ ‫امریکایــی بــه وســیله ایــن روش دارای‬ ‫پذیــرش قرار گرفــت‪ .‬تعـدادی از متخصصان‬
‫یداد‬‫تسـت‌های پــس از عملیــات نشــان مـ ‌‬
‫هــا در تســت تولیــد‪ ،‬دبــی تولیــدی نفــت را ‪ 860‬متــر‬ ‫توجیــه اقتصــادی بـرای تولیــد شــده‌اند بــه‬ ‫دریافتنــد کــه در فشــارهای باالتــر از فشــار‬
‫کــه تزریق‌پذیــری گاز برخــی نواحــی‬
‫مکعــب در روز نشــان مــی دهــد کــه تقریبــا دو برابــر‬ ‫گونه‌هــای کــه اســتفاده از ایــن روش باعــث‬ ‫شکســت‪ ،‬تزریــق پذیزی بــه شــدت افزایش‬
‫نســبت بــه دیگـران افزایــش یافته اســت اما‬
‫دبــی تولیــدی نفــت قبــل از انجام عملیــات الیه شــکافی‬ ‫افزایــش ذخایــر نفتــی امریــکا بــه میـزان ‪8‬‬ ‫می‌یابــد‪ .‬ایــن احتمــال مـی‌رود که بســیاری‬
‫تحویــل دهــی کلــی چــاه افزایــش نیافتــه‬
‫اســیدی اســت‪.‬‬ ‫میلیــارد بشــکه شــده اســت‪.‬‬ ‫از عملیات‌هــای اســید کاری اولیــه در واقــع‬
‫بــود؛ بنابرایــن نتیجه‌گیــری شــد کــه‬
‫‪90‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬ ‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬ ‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬ ‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬ ‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬ ‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬ ‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬ ‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬ ‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬ ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬

‫پرونده ویژه؛ غرب کارون‬ ‫پرونده ویژه؛ غرب کارون‬

‫ایجــاد یــک مســیر هــادی در ناحیــه صدمــه دیــده‬ ‫در برخــی مــوارد به‌ویــژه در مــواری کــه ســازند بــه لحــاظ‬
‫اطــراف چــاه بــرای گــذر از ایــن ناحیــه‪.‬‬ ‫طبیعــی کــم تــراوا اســت غیــر از روش اســیدکاری الزم‬
‫توســعه کانــال تــا عمــق کافــی در مخــزن بــه منظور‬ ‫اســت کــه از فرآینــد الیــه شــکافی نیــز اســتفاده گــردد‪.‬‬
‫افزایش بهــره وری‪.‬‬ ‫در ایــن روش ســیال مناســب بــه همــراه مــواد افزودنــی‬
‫تغییــر و اصــاح جریــان ســیال در مخــزن از طریــق‬ ‫الزم بــه داخــل چــاه پمــپ می‌شــود‪ .‬بــا افزایــش فشــار‬
‫مســیر ایجــاد شــده‪.‬‬ ‫تــا حــد باالتــر از مجمــوع تنش‌هــای برجــا و مقاومــت‬
‫هــدف اصلــی فرآینــد الیه شــکافی‪ ،‬گــذر از ناحیه آســیب‬ ‫کششــی ســنگ‪ ،‬نواحــی اطــراف چــاه شکســته شــده و‬
‫دیــده اســت‪ .‬فشــار تزریــق ســیال در عملیــات الیــه‬ ‫ترک‌هایــی ایجــاد می‌شــود‪ .‬دبــی و فشــار زیــاد پمپــاژ‬
‫شــکافی‪ ،‬باالتــر از فشــار شکســت ســازنده اســت‪ .‬هــر چه‬ ‫باعث شکســته شــدن ســنگ مخزن شــده و در ان شــکاف‬
‫میــزان پمپــاژ بیــش تــر باشــد طــول شــکاف‌ها و عــرض‬ ‫ایجــاد می‌نمایــد‪ .‬بدیهــی اســت کــه شــکاف و تــرک‬
‫آن‌هــا بیشــتر خواهــد شــد‪ .‬از اســید یــا آب تحــت ضوابط‬ ‫ایجــاد شــده نفوذپذیــزی ســنگ را افزایــش خواهــد داد‪.‬‬
‫خاصــی بــه عنــوان ســیال اصلــی اســتفاده می‌گــردد و بــر‬ ‫الیــه شــکافی یکــی از بهتریــن و پچیــده تریــن ابزارهــای‬
‫بازگشــت پروپانــت بــه چــاه و خــروج آن از‬ ‫اصــول پایــه‌ای و اهــداف الیــه شــکافی‬ ‫همیــن اســاس فرآینــد شــکاف هیدرولیکــی بــه دو روش‬ ‫مهندســی اســت کــه می‌تــوان از آن بــه منظــور بهبــود‬
‫الیه شکافی پروپانتی‬ ‫الیه شکاف با اسید‬
‫چــاه پــس از انجــام عملیــات وجــود نخواهد‬ ‫اســیدی و هیدرولیکــی یکســان اســت‪ .‬در‬ ‫مرســوم انجــام می‌پذیــرد کــه عبارت‌انــد از‪ :‬الیــه شــکافی‬ ‫قابلیــت تولیــد یــک چــاه اســتفاده کــرد‪ .‬در یــک نــگاه‬
‫ماسه سنگ‬ ‫کربناته (دولومیت‪ ،‬سنگ آهک)‬ ‫سازند مورد استفاده‬
‫انحالل غیر یکنواخت سطوح توسط‬ ‫داشــت‪ .‬اگــر چــه اســتفاده از اســید بــه‬ ‫هــر دو حالــت‪ ،‬هــدف ایجــاد یــک شــکاف‬ ‫بــا اســید و الیــه شــکافی هیدرولیکــی‪.‬‬ ‫کلــی‪ ،‬می‌تــوان اهــداف ایــن عملیــات را در ســه مرحلــه‬
‫پروپانت‬
‫اسید‬
‫عامل ایجاد تراوایی نهایی‬
‫عنوان ســیال شکافت‪ ،‬بســیاری از مشکالت‬ ‫تـراوا بــا طــول کافــی اســت کــه منجــر بــه‬ ‫خالصــه نمــود‪:‬‬
‫هرزروی سیال‬
‫هرزروی کنترل شده‬ ‫هرزروی بیش از حد‬
‫مربــوط بــه شــکافت هیدرولیکــی را حــذف‬ ‫تخلیــه موثرتــر مخزن گــردد‪ .‬تفــاوت اصلی‬
‫طول شکاف بلند‬ ‫طول شکاف کوتاه‬ ‫طول شکاف‬
‫شکافهای پهن‬ ‫شکافهای باریک‬ ‫پهنای شکاف‬
‫می‌نمایــد‪ ،‬اما مشــکالتی با ماهیــت متفاوت‬ ‫در نحــوه ایجــاد شــکاف اســت‪ .‬در عملیــات‬
‫هزینه پایین تر سیال‬ ‫هزینه باالی اسید‬ ‫هزینه‬ ‫دارد‪ .‬طــول موثــر یک شــکافت هیدرولیکی‬ ‫شــکاف هیدرولیکــی‪ ،‬دانه‌هــای ماســه یــا‬
‫اتقال پروپانت به درون شکاف‬ ‫ایجاد خوردگی‬ ‫توســط مســافتی کــه عامــل پروپانتــی‬ ‫عامــل پروپانتــی در درون شــکاف قـرار داده‬
‫مشکل پاک سازی چاه‬ ‫حساسیت بیش از حد به دما‬ ‫موانع و چالش ها‬ ‫می‌توانــد رد شــکاف انتقــال یابــد‪ ،‬محــدود‬ ‫می‌شــوند تــا از بســته شــدن شــکافت‬
‫الیهشکافیپروپانتی‬
‫برگشت پروپانت به چاه‬ ‫مصرف زود هنگام‬
‫می‌شــود‪ .‬بــه طــور مشــابه طــول موثــر یک‬
‫الیهشکافیبااسید‬
‫هنــگام برداشــتن فشــار جلوگیــری کننــد‪.‬‬ ‫میــزان نفــت و گاز و منبــع‬ ‫بــر ایــن پروپانــت موجــود در آن‬
‫مربــوط بــه مشــکالت مخــازن کربناتــه بــه صفحــه شــکاف‌های طبیعــی می‌رســد‪،‬‬ ‫شــکاف ایجــاد شــده بــا اســید بــه فاصله‌ای‬ ‫در عملیــات الیــه شــکافی بــا اســید معموال‬ ‫قابــل بازیافــت داشــته اســت‪ .‬از‬ ‫از بســته شــدن شــکاف در اثــر‬
‫تفاوهت‌هــا‬
‫(هیدرولیکی)‬
‫اسیدی یوــا بــه‬
‫پروپانتی‬ ‫شکافیــود و‬
‫ـاخه ش‬ ‫شـالیه‬ ‫چنــد‬
‫عملیات‬ ‫ـت‬
‫هر دو‬ ‫کربناتهـن اسـ‬
‫کاندیدای‬ ‫سازندهایممکـ‬ ‫ـهاست ک‬ ‫ـوط بـ‬
‫الزم‬ ‫اینـنکته‬
‫دومبهمرب‬
‫ـهتوجه‬ ‫مالحظـ‬
‫اته‬ ‫مورد ومخازن کربن‬
‫داسرــت‬ ‫که اســید قبــل از مصرف شــدن در شــکاف‬ ‫از عامــل پروپانتــی اســتفاده نمی‌شــود‪ ،‬امــا‬ ‫ســال ‪(1947‬اولیــن شکســت‬ ‫فشــار الیه‌هــای فوقانــی و جانبــی‬
‫و مقایســه مزایا‪-‬معایــب هــر دو روش در آهســتگی در طــول صفحــه شــکاف‌های‬
‫هستند‪ .‬البته انتخاب روش مناسب عملیات الیه شکافی‪ ،‬باید بر اساس مهندسی دقیق عملکرد چاه شکافدار شده و بررسی هزینهها‬
‫حرکــت می‌کنــد‪ ،‬بســتگی دارد‪ .‬در دماهای‬
‫باشد‪ .‬شکافتن سازندهای کربناته منجر به دو نوع مالحظه میشود‪ .‬اولین مالحظه مربوط به مشکالت مخازن کربناته است و مالحظه‬ ‫قــدرت حل‌کنندگــی اســید بــرای ایجــاد‬ ‫اصــول کلــی ایــن روش هماننــد الیــه‬ ‫هیدرولیکــی) تــا ســال ‪1981‬‬ ‫جلوگیــری می‌کنــد‪ .‬پــس از تزریق‬
‫کربناتهـیاست‪.‬پیــش رود کــه منجــر بــه کاهــش‬ ‫ـت‪.‬مزایا‪-‬معایب هر دو روش در مخازنطبیعـ‬ ‫مخــازن کربناتــه اسـ‬ ‫بــاال ایــن موضــوع بــه یــک مشــکل تبدیل‬
‫دوم مربوط به تفاوتها و مقایسه‬ ‫شــکاف تراوا کاربــرد دارد‪ ،‬در نتیجه عملیات‬ ‫شــکافی پروپانتــی اســت‪ .‬تفــاوت‬ ‫بیــش از ‪ 800000‬مــورد شکســت‬ ‫تمــام ســیاالت و اتمــام پمپــاژ ‪،‬ماده‬
‫یــک مســئله رایج بـرای ســازندهای کربناته محلــی پهنــای شــکاف و همچنیــن‬ ‫می‌شــود بــا ایــن وجــود‪ ،‬مانــع اصلــی بـرای‬
‫یک مسئله رایج برای سازندهای کربناته این است که تراوایی آنها از درزهای طبیعی آنها ناشی است و برای مخازن با استحکام‬ ‫الیــه شــکافی بــا اســید بــه ســازندهای‬ ‫اصلــی ایــن روش‌هــا در نــوع ســیاالت‬ ‫هیدرولیکــی انجــام شــده اســت‬ ‫رقیــق کننــده موجــود در ســیال‬ ‫در حــال حاضــر الیــه شــکافی‬
‫ایــن اســت کــه تراوایــی آن‌هــا از درزهــای پل‌زدگــی پروپانت‌هــا می‌شــود‪ .‬اگرچــه‬ ‫نفــوذ موثــر اســید هــرزروی بیــش از حــد‬
‫پایین‪ ،‬قابلیت هدایت شکاف بسیار پایین میآید؛ زیرا در عملیات الیه شکافی اسیدی‪ ،‬الگوهای اسیدکاری شده بسته میشود و در الیه‬ ‫کربناتــه یــا دولومیتــی محــدود می‌شــود و‬ ‫مــورد اســتفاده و همچنیــن نــوع‬ ‫و تــا ســال ‪ 1988‬ایــن تعــداد‬ ‫اصلــی باعــث کاهــش ویســکوزیته‬ ‫هیدرولیکــی متداول‌تریــن فرآیندی‬
‫اســید‬ ‫کاهشــان‬
‫موجب جری‬
‫ـر روی‬ ‫ـکاف بـ‬
‫شـسنگ‬ ‫ـتگیکم‬ ‫ـازنمیرود‪ .‬لذا‬
‫ناپیوسـ‬ ‫سازندـ فرو‬
‫بدنه مخ‬
‫درونرای‬
‫پروپانتـتدر و بـ‬
‫هایـی اسـ‬‫ناشـ‬‫آنه ‪،‬ــادانه‬ ‫شکافیــی‬
‫طبیع‬ ‫ســیال اســیدی اســت‪.‬‬
‫هدایت‬ ‫قابلیت‬ ‫مخزن‬ ‫استحکام‬ ‫پروپانتی‬
‫بــه نــدرت بــرای ماســه ســنگ‌ها بــه کار‬ ‫ســازنده اســت‪ .‬در ایــن روش پــس‬ ‫افزایــش یافتــه و از یــک میلیــون‬ ‫و خــروج آن می‌شــود‪ ،‬بدیــن‬ ‫اســت کــه بــرای تحریــک چاه‌هــای‬
‫اســید‬
‫است‪.‬‬ ‫اســتفاده از‬
‫جایگذاری‬ ‫مشکالت عملیاتی و‬‫ارد‪،‬ازامــا‬ ‫‌گــذ‬
‫ناشی‬ ‫مخازنمی‬
‫کربناته‪،‬‬ ‫تاثیــر‬ ‫ـکاف‬
‫پروپانت در‬ ‫ایتباشـ‬
‫اسید و‬ ‫قابلیتالیههد‬
‫شکافی‬ ‫پاییوــن‪،‬‬
‫معایب نسبی‬ ‫ـتحکام مزایا‬ ‫بامیاسـ‬
‫شود‪ .‬برخی از‬
‫هنــگام اســتفاده از اســید کنتــرل هــرزروی‬ ‫میــرود؛ زیـرا در ماســه ســنگ‌ها‪ ،‬اســید بــه‬ ‫از ایجــاد شــکاف توســط ســیالی بــا‬ ‫تجــاوز نمــوده اســت و در حــال‬ ‫ترتیــب کانالــی بــا قابلیــت هدایــت‬ ‫نفــت و گاز در سراســر دنیــا اســتفاده‬
‫دارد‪.‬شــد‪.‬‬
‫یشتریاهــد‬
‫مزایایواب خو‬
‫اسید ت ـرا‬
‫ـکاف‬ ‫ایجـالیهـاد شـ‬
‫ـثدارد‪،‬‬ ‫جایگذاریالیهپروپانتباعـ‬
‫عملیــات‬ ‫دلیل زیرا در‬
‫‌آیــد؛‬
‫یبه‬ ‫بسیارــن م‬ ‫مخازنپایی‬
‫بســیار‬ ‫بســیار مشــکل خواهــد شــد‪ .‬فرســایش‬
‫جایگذاری‬ ‫شکافی با‬ ‫وجود‬ ‫مشکالتی که در‬ ‫شکافدار‬ ‫در‬
‫انـدازه کافــی ســطوح شــکاف ایجاد شــده را‬ ‫گرانــروی باال‪ ،‬ســطوح شــکاف توســط‬ ‫حاضــر اســتفاده از ایــن روش بــه‬ ‫هیدرولیکــی بــاال جهــت جهــت‬ ‫می‌شــود‪ .‬بــه طــور خالصــه‪،‬‬
‫ـوری‬
‫بود‪.‬ـزمان‬
‫ـه ط‬ ‫ـکاف بـ‬
‫خواهد‬ ‫شکافـمشکل‬
‫صفحهــار ش‬‫ناپیوستگیانتش‬
‫طبیعیـی کــه‬‫شدهشکافدرهایمخازنـ‬ ‫به درون‬‫ـیدکاری‬ ‫هرزرویاسـ‬
‫باالی سیال‪،‬‬ ‫الگوهای‬
‫ـیدی‪،‬به دلیل‬
‫اسـمخازن‪،‬‬ ‫ـکافی این‬ ‫شـ‬
‫پروپانت در‬
‫دایمــی شــکاف در طی عملیات مانــع ایجاد‬ ‫حــل نمی‌کنــد‪.‬‬ ‫اســید بــه طــور یکنواختــی حــل‬ ‫شــدت اوج گرفتــه اســت‪ .‬حــدود‬ ‫جریــان نفــت باقــی می‌مانــد‪.‬‬ ‫در ایــن روش پــس از انجــام‬
‫ول‬‫‌های‬
‫فدر ط‬ ‫تاثیــر بهشــکا‬
‫آهستگی‬ ‫تحــت‬
‫شاخه شود و یا‬ ‫توجهــی‬
‫است چند‬ ‫رسد‪ ،‬ممکن‬ ‫قابــل‬
‫طبیعی می‬ ‫پروپانتی‬
‫ـکافیشکافهای‬ ‫به صفحه‬‫انتشار‪،‬شـ‬
‫پروپانتیودردرحالالیــه‬
‫شکاف‌شــود‬ ‫ـته می‬ ‫بس یـک‬
‫که‬
‫یــک انــدود مناســب می‌شــود‪ .‬بــه عــاوه‬
‫صفحه شکافهای طبیعی پیش رود که منجر به کاهش محلی پهنای شکاف و همچنین پلزدگی پروپانتها میشود‪ .‬اگرچه ناپیوستگی‬ ‫عملیــات الیــه شــکافی بــا اســید‪ ،‬در‬ ‫می‪-‬شــود و در نتیجــه پــس از بســته‬ ‫‪ 35‬تــا ‪ 40‬درصــد چاه‌هایــی کــه‬ ‫از ایــن روش معمــوال در‬ ‫بررســی‌های ضــروری بــر روی‬
‫‌گیــرد‪ ،‬الیــه شــکافی‬ ‫‪ ،‬دانه‌هــای پروپانــت در درون بدنــه ســازند طبیعــی قــرار نمی‬ ‫پیــش روی اســید بســیار غیــر یکنواخــت‬
‫شکاف بر روی جریان اسید تاثیر میگذارد‪ ،‬اما استفاده از اسید باعث ایجاد شکاف تراوا خواهد شد‪.‬‬ ‫ســنگ‌های ماسه‌ســنگی بــا شــکاف‌های‬ ‫شــدن شــکاف‪ ،‬کانال‌هــای ایجــاد‬ ‫فعــا حفــر شــده‌اند بــه صــورت‬ ‫ســازندهای پالستیســیته بــاال‪،‬‬ ‫ســازند مــورد نظــر‪ ،‬ابتــدا ســیالی‬
‫فــرو م ـی‌رود‪ .‬ل ـذا اســتحکام کــم ســنگ پروپانتــی مزایــای خاصــی نیــز خواهــد‬ ‫اســت و منجــر بــه ایجــاد ســوراخ‌های ریز و‬
‫در مخازنی که انتشار شکاف به طور قابل توجهی تحت تاثیر شکافهای طبیعی قرار نمیگیرد‪ ،‬الیه شکافی پروپانتی مزایای خاصی‬ ‫طبیعــی پرشــده بــا کربناته‌هــا‪ ،‬اغلب منجر‬ ‫شــده بــه وســیله انحــال اســید بــر‬ ‫هیدرولیکــی شــکاف‌دار شــده‌اند‬ ‫ماننــد ماســه ســنگ‌ها اســتفاده‬ ‫بــا ویســکوزیته کــم جهــت ایجــاد‬
‫مخــزن موجــب کاهــش قابلیــت هدایــت داشــت‪ .‬در چنیــن شـرایطی عمومــا کنترل‬ ‫بزرگترشــدن شــکاف‌های طبیعی می‌شــود‪.‬‬
‫نیز خواهد داشت‪ .‬در چنین شرایطی عموما کنترل نفوذ و توزیع پروپانتها‪ ،‬بسیار راحتر از کنترل واکنش های شیمیای الزم برای‬ ‫بــه ایجــاد شــکافت‌های تــراوا می‌شــود و‬ ‫جــای می‌ماننــد کــه بــه شــدت باعث‬ ‫و حــدود ‪ 25‬تــا ‪ 30‬درصــد کل‬ ‫می‌شــود‪ .‬بــرای موفقیــت فرآینــد‬ ‫شــکاف و گســترش آن‪ ،‬بــه داخــل‬
‫بخصوصازدر‬
‫ـیاراسیدراحتــر‬‫‌هـایـا‪،‬ن بسـ‬ ‫پروپانمیت‬‫ـعمصرف‬ ‫ـوذدهدو توزیـ‬ ‫نفـمی‬‫ـبیواکنش‬ ‫اسید بانسـ‬
‫است‪.‬ــب‬
‫اسیدیمعای‬
‫شکافیایــا و‬
‫الیه از مز‬
‫مناسبــی‬
‫ـود‪ .‬برخ‬ ‫ی‌شـ‬‫میک‬ ‫ایــن موضــوع باعــث می‌شــود کــه ســطح‬ ‫نتایــج خوبــی بــه بــار مـی‌آورد و حــذف این‬
‫مصرف‬ ‫شود‪.‬‬ ‫بنابراین‬ ‫سنگ‬ ‫عملیات‬
‫افزایــش بهره‌دهــی چــاه می‌شــوند‪.‬‬ ‫ذخایــر نفتــی ایــاالت متحــده‬ ‫شــکاف هیدرولیکــی پارامترهایــی‬ ‫چــاه بــا فشــار پمپــاژ می‌شــود‪.‬‬
‫ایکه‬ ‫الزممیبر‬
‫شود‬ ‫ـیمیایفوت‬
‫مرتبه ‪100‬‬ ‫ـای ازشـ‬
‫هـکوتاه‬ ‫ـش‬
‫بسیار‬ ‫طول‬‫نصفاکنـ‬
‫ـرل و‬ ‫مخازنایجادکنتـ‬
‫شکاف با‬ ‫در منجر به‬
‫ـتباال)‬‫پروپانـ‬
‫دماهای‬ ‫واکنشاســید و‬
‫پذیر(کلسیت‪،‬‬ ‫ـکافی با‬‫سازندهایـبسیار‬
‫الیــه ش‬ ‫بیشــتری در معــرض اســید ق ـرار گیــرد و‬ ‫رســوبات کربناتــه اغلــب منجــر بــه ایجــاد‬ ‫توســط ایــن روش بــه صــورت‬ ‫نظیــر شــناخت میدان‌هــای‬ ‫پــس از تزریــق ایــن ســیال‪،‬‬
‫مناســب الیه شــکافی اسیدی‬ ‫عملیاتاست‪.‬‬
‫مرتبه ‪ 150‬فوت‬‫عملیاتــی وکه از یک‬ ‫مشــکالت‬
‫توسط پروپانتی است‬ ‫از ایجاد شده‬
‫طول‬‫ناشــی‬
‫کتر از نصف‬ ‫کربناتــه‪،‬‬
‫بسیارکوچ‬
‫کنتــرل هــرزروی بســیار مشــکل شــود‪.‬‬ ‫شــکافت‌های تــراوا می‌گــردد‪.‬‬ ‫اقتصــادی قابــل تولیــد گشــته‌اند‪.‬‬ ‫استرســی منطقــه‪ ،‬انتخــاب ســیال‬ ‫ســیال اصلــی کــه ویســکوزیته‬
‫اســت‪ .‬اســید بــا ســنگ واکنــش می‌دهــد‬ ‫جایگ ـذاری اســت‪.‬‬ ‫در مــورد مخــازن کربناتــه توجــه بــه ایــن‬ ‫در برخــی از مـوارد می‌تـوان در ســازندهای‬ ‫مناســب‪ ،‬انتخــاب پروپانــت و‬ ‫آن بــه مراتــب از ویســکوزیته‬
‫در مخــازن بســیار شــکافدار بــه دلیــل بنابرایــن مصــرف می‌شــود‪ .‬ایــن مصــرف‬ ‫نکتــه الزم اســت کــه ســازندهای کربناتــه‬ ‫کربناتــه از هــر دو عملیــات شــکافت‬ ‫نــوع دانه‌بنــدی‪ ،‬غلظــت مناســب‬ ‫ســیال پیشــین بیشــتر اســت بــه‬
‫مشــکالتی کــه در جایگــذاری پروپانــت اســید بخصــوص در ســازندهای بســیار‬ ‫کاندی ـدای هــر دو عملیــات الیــه شــکافی‬ ‫هیدرولیکــی و شــکافت اســیدی اســتفاده‬ ‫پروپانــت‪ ،‬فشــار و دبــی تزریــق از‬ ‫همــراه پروپانــت بــه داخــل چــاه‬
‫وجــود دارد‪ ،‬الیــه شــکافی بــا اســید مزایــای واکنش پذیر(کلســیت‪ ،‬دماهــای باال) منجر‬ ‫ی هســتند‪ .‬البتــه انتخاب‬ ‫اســیدی و پروپانتـ ‌‬ ‫نمــود کــه هــر ک ـدام ب ـرای دســتیابی بــه‬ ‫مــوارد کلیــدی هســتند‪.‬‬ ‫تزریــق مــی شــود‪ .‬ســیال اصلــی‬
‫بیشــتری دارد‪ .‬جایگـذاری پروپانــت در ایــن بــه ایجــاد شــکاف بــا نصــف طــول بســیار‬ ‫روش مناســب عملیــات الیــه شــکافی‪ ،‬باید‬ ‫ســطحی از بهبــود تولیــد‪ ،‬دارای مزایــا و‬ ‫روش شــکاف هیدرولیکــی ســهم‬ ‫باعــث افزایــش پهنــای شــکاف و‬
‫مخــازن‪ ،‬بــه دلیــل هــرزروی بــاالی ســیال‪ ،‬کوتــاه از مرتبــه ‪ 100‬فــوت می‪-‬شــود کــه‬ ‫بــر اســاس مهندســی دقیــق عملکــرد چــاه‬ ‫معایــب خــاص خــود می‌باشــد‪ .‬از نظــر‬ ‫قابــل توجهــی در افزایــش تولیــد‬ ‫گســترش آن می‌شــود‪ .‬عــاوه‬
‫بــه درون شــکاف‌های طبیعــی ناپیوســتگی بســیارکوچکتر از نصــف طــول ایجــاد شــده‬ ‫شــکافدار شــده و بررســی هزینه‌هــا باشــد‪.‬‬ ‫عملیاتــی‪ ،‬الیه شــکافی با اســید پیچیدگی‬
‫صفحه شــکاف مشــکل خواهــد بــود‪ .‬زمانی توســط پروپانتــی اســت کــه از مرتبــه ‪150‬‬ ‫شــکافتن ســازندهای کربناتــه منجر بــه دو‬ ‫کمتــری دارد؛ زیــرا از هیچ‌گونــه عامــل‬
‫کــه یــک شــکاف پروپانتــی در حال انتشــار‪ ،‬فــوت اســت‪.‬‬ ‫نــوع مالحظــه می‌شــود‪ .‬اولیــن مالحظــه‬ ‫پروپانتــی در آن اســتفاده نمی‌شــود و خطــر‬

‫‪93‬‬ ‫‪92‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬ ‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬ ‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬ ‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬ ‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬ ‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬ ‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬ ‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬ ‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬ ‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬ ‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬ ‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬ ‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬ ‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬
‫پرونده ویژه؛ غرب کارون‬
‫ب‪ -‬پمپ شکافت‬
‫پمــپ هــا بایــد بتواننــد فشــار ســیال‬
‫ورودی را از فشــارهای پاییــن حــدود‬
‫‪ 60 psi‬بــه فشــارهای بــاالی مــورد نظــر‬
‫برســانند‪ .‬دبــی هــر پمــپ بســته بــه‬
‫طراحــی عملیــات و تــوان پمــپ دارد ولی‬
‫معمــوال بــرای عملیــات هــا از دبــی حدود‬
‫‪ 20‬بشــکه بــر دقیقــه اســتفاده می شــود‪.‬‬
‫تــوان پمــپ هــای اســتفاده شــده جهــت‬
‫تزریــق ســیال معمــوال در حــدود ‪HHP‬‬
‫‪ 300‬تــا ‪ 400‬و محــدوده فشــار کاری‬
‫آنهــا از ‪ 15000-12000‬اســت‪ .‬پمــپ‬
‫هــا از نــوع رفــت و برگشــتی پالنجــری‬
‫بــه ویــژه ســه پالنجــری و پنــج پالنجــری‬
‫مــی باشــد‪ .‬نــوع جدیــد پمــپ هــا‪ ،‬پمــپ‬
‫هــای تشــدیدکننده (‪)Intensifier pump‬‬
‫هســتند کــه مــی تواننــد فشــار بیــن‪psi‬‬
‫‪ 10000-20000‬ایجــاد کنــد‪.‬‬
‫پــس از پمپ‌هــا مجموعــه ای از تجهیزات‬
‫تــا ســرچاه وجــود دارد کــه عمدتــا بــرای‬
‫معمــوال تــا‪ 150 psi‬توانایــی تحمــل‬
‫ایجــاد ایمنــی در حیــن عملیــات مــورد‬
‫اســتفاده قــرار می‌گیرنــد‪ .‬ایــن تجهیــزات‬
‫شــامل اتصال ‪ Y‬شــکل اســت کــه معموال‬
‫در نزدیکــی ســرچاه اســتفاده می‌شــود‬
‫تــا بتوانــد دو ردیــف لولــه پرفشــار بعــد‬
‫از چندراهــه را در یــک نقطــه بــه یکدیگر‬
‫پیونــد دهــد‪ .‬همچنیــن شــیر یــک طرفه‬
‫تجهیــزات الیــه شــکافی را از پــس فشــار‬
‫(‪ )backpressure‬چــاه تزریقــی مصــون‬
‫نــگاه مــی دارد‪ .‬چنان‌چــه بــه هــر دلیلــی‬
‫فشــار در لولــه هــا از مقــدار مجــاز بیشــتر‬
‫شــد‪ ،‬پــاپ‪-‬آف ولــو بــاز شــده و فشــار را‬
‫تخلیــه مــی نمایــد تــا بــه تجهیــزات و‬
‫بــرای ایمنــی تمامــی لولــه هــای‬
‫کارکنــان در محــل آســیب نرســد‪ .‬شــیر‬
‫مســدودکننده نیــز بــه عنــوان یــک‬
‫مخلوط‌کــن ابــزار اصلــی مخلــوط سیســتم اصلــی عملیــات الیــه شــکافی‪ )valve ،‬و شــیرهای مســدود‌کننده‬
‫نقطــه ایمنــی در درون لولــه هــا و بــاالی‬
‫کــردن ســیال بــا پروپانــت در سیســتم پمپــاژ ســیال بــه درون چــاه (‪ 15000 Plug valve)psi‬اســتفاده‬
‫تجهیــزات ســرچاهی قــرار می‌گیــرد‪.‬‬
‫‪95‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬
‫پرونده ویژه؛ غرب کارون‬
‫تانــک ســیال ذخیــره می‌شــود‪ .‬مزیــت‬
‫ایــن روش قابلیــت کنتــرل کیفیــت و‬
‫غلظــت ســیال اســت؛ امــا ایــن روش‬
‫دارای معایبــی نیــز هســت؛ از جملــه‬
‫آنکــه اگــر در پمــپ کــردن تاخیــر‬
‫ایجــاد شــود ژل ســریعا خــراب می‌شــود‬
‫(مخصوصــا در دماهــای باالتــر)‪ .‬ضمنــا‬
‫ســیال اســتفاده نشــده در عملیــات‪،‬‬
‫مالحظــات جدی زیســت محیطــی دارد‪.‬‬
‫در روش مخلــوط کــردن پیوســته‬
‫(‪ ،)Continuous mixing- on the fly‬یــک‬
‫واحــد خــاص به نــام واحــد هیدراســیون‬
‫وجــود دارد کــه ژل‪ ،‬افزایه‌هــا و‪ ...‬در‬ ‫حبیب ظفریان‬ ‫دکتر محمدجواد عامری‬
‫تانــک هیدراســیون همزمــان بــا انجــام‬ ‫دانشگاه صنعتی امیرکبیر تهران‬
‫عملیــات و بــه مقــدار نیــاز بــا آب‬
‫مخلــوط مــی شــوند‪ .‬واحــد هیدراســیون‬
‫بایــد بــه طــور دقیــق طراحــی شــود‬
‫تــا ژل زمــان کافــی بــرای مانــدن در‬
‫آن داشــته باشــد تــا قبــل از فرســتاده‬
‫قلــب سیســتم شــناخته مــی شــود‪ .‬نیــز پمــپ هــای فشــار بــاال هســتند‪.‬‬ ‫شــدن بــه مخلوط‌کــن بــه طــور‬ ‫امــروزه بــرای تحریــک چــاه و افزایــش مهم‌تریــن عوامــل موفقیــت در انجــام بازآرایــی‪ ،‬دفــع و مــورد اســتفاده مجــدد سیستم نگهداری و آماده‬
‫مخلوط‌کن‌هــا معمــوال بــر روی در ادامــه اجــزای ایــن سیســتم ارائــه‬ ‫کامــل هیدراتــه شــود‪ .‬بــه کمــک ایــن‬ ‫تولیــد آن از روش‌‌های مختلفی اســتفاده ایــن عملیــات اســتفاده از تجهیــزات قــرار گیرنــد‪ .‬معمــوال مســیر گــردش آب سازی پروپانت‬
‫تــراک نصــب می‌شــوند و قابــل می‌شــوند‪:‬‬ ‫روش مشــکالت بســیاری در عملیــات‬ ‫وظیفــه اصلــی ایــن بخــش‪ ،‬نگهــداری و‬
‫در فراینــد الیــه شــکافی هیدرولیکــی به‬ ‫مناســب ایــن فراینــد اســت‪ .‬ایــن مقالــه‬ ‫می‌شــود؛ از جملــه‪ :‬اســیدکاری‪،‬‬
‫جابجایــی هســتند؛ امــا نــوع ثابــت‬ ‫الیــه شــکافی هیدرولیکــی رفــع شــده‬ ‫صــورت زیــر اســت‪:‬‬ ‫بــه صــورت کلــی بــه معرفــی ایــن‬
‫انتقــال پروپانــت بــه مخلوط‌کــن مــی‬ ‫انگیــزش حرارتــی‪ ،‬الیه‌شــکافی و‪ . ...‬در‬
‫آن نیــز موجــود مــی باشــد‪ .‬ورودی الف‪ -‬چند‌راهه فشار باال‪/‬کم‬ ‫اســت و امــروزه بیشــتر از ایــن روش‬ ‫باشــد‪ .‬بــرای آمــاده ســازی پروپانــت‬
‫منبع آب‬ ‫تجهیــزات می‌پــردازد‪:‬‬ ‫ایــن میــان الیه‌شــکافی علــی رغــم‬
‫ایــن دســتگاه حداقــل ‪ 4‬و حداکثــر جهــت کاهــش میــزان لولــه هــای‬ ‫در صنعــت اســتفاده می‌شــود‪ .‬یکــی از‬ ‫در مقادیــر بــاال از سیســتم ایســتای‬
‫مخلوط کردن اولیه و ثانویه‬ ‫تجهیــزات اصلــی عملیــات الیــه‬ ‫هزینــه بــاال بــه عنــوان یکــی از بهتریــن‬
‫‪ 12‬لولــه انعطــاف پذیــر (‪ )flex hose‬مــورد نیــاز بــرای عملیــات و منظــم‬ ‫مشــکالت ایــن روش‪ ،‬تنظیــم اســیدیته‬ ‫آمــاده ســازی پروپانــت (‪Sand supply‬‬
‫لوله های جریان بازگشتی‬ ‫شــکافی هیدرولیکــی شــامل ‪ 4‬سیســتم‬ ‫روش‌هــای انگیــزش چــاه شــناخته‬
‫‪ 4‬اینــچ متصــل بــه تانــک ســیال و یکپارچــه شــدن عملیــات پمپ‌هــا‪،‬‬ ‫مناســب بــرای ســیال اســت کــه فراینــد‬ ‫‪ )system stationary‬و در مقادیــر پاییــن‬
‫واحد بازآرایی سیال‬ ‫نگهــداری و انتقــال آب‪ ،‬سیســتم آمــاده‬ ‫می‌شــود‪ .‬در ســالیان اخیــر‪ ،‬فنــاوری‬
‫اســت‪ .‬خروجــی آن نیــز معمــوال معمــوال یــک تریلــر بــه عنــوان‬ ‫بســیار حساســی می‌باشــد و فقــط بــا‬ ‫(عملیات‌هــای کوچک‌تــر) از سیســتم‬
‫انباره سیال تولیدی‪ /‬دفع‬ ‫ســازی پروپانــت‪ ،‬سیســتم مخلــوط‬ ‫الیه‌شــکافی هیدرولیکــی باعــث افزایــش‬
‫متصــل بــه چندراهــه فشــار بــاال‪ /‬چندراهــه بعــد از پمپ‌هــا قــرار‬ ‫واحدهــای هیدراســیون مــدرن امــکان‬ ‫متحــرک آمــاده ســازی پروپانــت‬
‫آب موجــود در منبــع آب (هــرزاب)‬ ‫کننــده و سیســتم پمپــاژ ســیال بــه‬ ‫چشــمگیر تولیــد نفــت در جهــان بــه‬
‫کــم و در صــورت کوچــک بــودن مــی گیــرد‪ .‬ایــن چندراهه‌هــا دارای‬ ‫پذیــر اســت‪.‬‬ ‫(‪ )Sand supply system mobile‬اســتفاده‬
‫می‌توانــد وارد بــه طــور مســتقیم وارد‬ ‫درون چــاه اســت کــه در شــکل زیــر‬ ‫ویــژه در امریــکا شده‌اســت‪ .‬ایــن روش‬
‫واحــد عملیاتــی‪ ،‬مســتقیما متصــل دو نــوع لولــه کــم فشــار و پــر فشــار‬ ‫مزایــای عمــده اســتفاده از روش مخلــوط‬ ‫می‌شــود‪ .‬انتقــال پروپانــت نیــز بــه یکــی‬
‫مخلــوط کــن شــود؛ امــا معمــوال آب‬ ‫مشــخص شده‌اســت‪.‬‬ ‫عمدتــا در ‪ Tight oil‬هــا بــکار گرفتــه‬
‫بــه پمپ‌هــا می‌باشــد‪ .‬عملکــرد هســتند‪ .‬لوله‌هــای کــم فشــار در‬ ‫کردن پیوســته عبارتنــد از‪:‬‬ ‫از روش هــای زیــر انجــام می‌شــود‪:‬‬
‫ابتــدا وارد تانــک ســیال شــکافت و‬ ‫می‌شــود‪ .‬مطابــق آمــار اداره اطالعــات‬
‫مخلوط‌کــن میــزان حجــم خروجــی بــاالی چندراهــه قــرار می‌گیرنــد‬ ‫• نیــاری بــه زدودن مــواد شــیمیایی در‬ ‫کیسه (دستی)‬
‫ســپس وارد مخلــوط کــن می‌شــود‪.‬‬ ‫سیســتم انتقــال و نگهــداری‬ ‫انــرژی امریــکا (‪ )EIA‬اســتفاده از الیــه‬
‫نســبت بــه میــزان پروپانتــی کــه و از مخلوط‌کــن ســیال را دریافــت‬ ‫تــه تانــک نیســت؛ بنابرایــن هزینه‌هــای‬ ‫بــرای انتقــال آب بــه مخلــوط کــن یــا‬
‫مــی توانــد بپذیــرد تعریــف می‌شــود‪ .‬و بــه محــل مکــش همــه پمپ‌هــا‬
‫تریلرهای حمل بار‬
‫تانــک ســیال از پمپ‌هــای بــا فشــار‬ ‫آب‬ ‫شــکافی هیدرولیکــی و حفــاری انحرافی‬
‫عملیاتــی کاهــش مــی یابد‪.‬‬ ‫سیستم پنوماتیکی (بادی)‬ ‫بــه دلیــل اینکــه آب بــه عنــوان پایــه‬ ‫در چاه‌هــای نفــت امریــکا‪ ،‬موجــب‬
‫بــرای عملیات‌هــای بــا دبــی و می‌رســاند‪ 4 .‬تــا ‪ 8‬لولــه انعطــاف‬ ‫• احمــال تنــزل باکتریایــی ســیال کــه‬ ‫در حــال حاضــر عمدتــا از نــوار نقالــه‬
‫کــم و دبــی بــاال اســتفاده می‌شــود‪.‬‬ ‫افزایــش تولیــد نفــت امریــکا بــه میــزان‬
‫ســیال تزریقــی مــورد اســتفاده قــرار‬
‫غلظــت پروپانــت بــاال از مخلوط‌کــن پذیــر ‪ 4‬اینچــی از مخلوط‌کــن بــه‬ ‫بــه هنــگام ایجــاد تاخیــر در عملیــات بــه‬ ‫(‪ )Sand conveyor‬بــرای انتقــال پروپانــت‬
‫ایــن پمپ‌هــا معمــوال از نــوع‬ ‫‪ 4‬میلیــون بشــکه در روز در فاصلــه‬
‫می‌گیــرد‪ ،‬عمــده حجــم (حــدود ‪98‬‬
‫دوگانــه (‪ )Dual blender‬اســتفاده چندراهــه وجــود دارد‪ .‬ایــن لوله‌هــا‬ ‫وقــوع مــی پیونــدد از بیــن مــی‌‌رود‪.‬‬ ‫بــه مخلــوط کــن اســتفاده مــی شــود‪.‬‬
‫ســانتریفیوژی هســتند و انتخــاب نــوع و‬ ‫ســال‌های ‪ 2014-2010‬شده‌اســت‪.‬‬
‫می‌شــود‪.‬‬ ‫تعــداد آن‌هــا بســتگی بــه فاصلــه مخزن‬ ‫درصــد) ســیال مــورد نیــاز‪ ،‬آب مــی‬
‫• در صورتــی کــه عملیــات پیــش از‬ ‫روش الیه‌شــکافی خــود بــه دو طریــق‬
‫باشــد‪ .‬مقــدار آب مــورد نیــاز بــرای‬
‫مخلوط‌کن‌هــای اولیــه شــامل یــک فشــار دارنــد ولــی فشــار کاری معمولــی‬ ‫موعــد مقــرر تمــام شــود‪ ،‬هــدر رفــت‬ ‫آب تــا مخلــوط کــن و احیانــا تغییــر‬
‫پمــپ مکنــده‪ ،‬یــک پمــپ تخلیــه آن هــا‪ 60 psi‬اســت‪ .‬چندراهــه‬
‫سیستم مخلوط کننده‬ ‫ارتفــاع مســیر دارد‪.‬‬ ‫عملیــات بایســتی توســط کارشــناس‬ ‫صــورت می‌گیــرد‪ :‬الیه‌شــکافی بــا اســید‬
‫ژل وجــود نخواهــد داشــت کــه از نظــر‬ ‫ایــن سیســتم از دو جــزء اصلــی تشــکیل‬ ‫طــوری تخمیــن زده شــود کــه همــه‬ ‫و الیه‌شــکافی هیدرولیکــی (پروپانتــی)‪.‬‬
‫و یــک وان بــرای مخلــوط کــردن اســتاندارد بایســتی همزمــان توانایــی‬ ‫زیســت محیطــی بســیار حائــز اهمیــت‬ ‫یکــی از تجهیزاتــی کــه در سیســتم‬ ‫معمــوال از الیه‌شــکافی اســیدی در‬
‫می‌شــود کــه یــک قســمت مربــوط‬ ‫مــوارد و ضروریــات از جملــه آب مــورد‬
‫پروپانــت و دیگــر مــواد بودنــد‪ .‬پشــتیبانی از ‪ 8‬پمــپ را داشــته باشــد‪.‬‬ ‫اســت‪.‬‬ ‫نگهــداری و انتقــال آب مــورد اســتفاده‬ ‫مخــازن کربناتــه و از الیه‌شــکافی‬
‫بــه مخلــوط کــردن و ســاختن ســیال‬ ‫نیــز بــرای عملیــات حفــاری‪ ،‬مهــار‬
‫اگرچــه همچنیــن قســمت‌های ضمنــا همــه اتصــاالت روی لولــه هــای‬ ‫• زمــان کمتــری جهــت حضــور افــراد‬ ‫قــرار می‌گیرنــد‪ ،‬تانــک ســیال شــکافت‬ ‫هیدرولیکــی در مخــازن ماســه ســنگی‬
‫تزریقــی اســت و قســمت دیگــر بــرای‬ ‫گــرد و غبــار‪ ،‬مــوارد اضطــراری و‪ ...‬را‬
‫اصلــی یــک مخلــوط کــن هماننــد کــم فشــار بــه وســیله شــیرهای پروانــه‬ ‫مربــوط بــه عملیــات در منطقــه مــورد‬ ‫(‪ )Frac tank‬اســت‪ .‬در درون ایــن تانــک‬ ‫اســتفاده می‌شــود‪ .‬بــا توجــه بــه‬
‫مخلــوط کــردن پروپانــت با ســیال اســت‬ ‫در نظــر گرفتــه باشــد‪ .‬آب در تانکرهــا‬
‫مخلــوط کــن هــای اولیــه اســت؛ ای (‪ )Butterfly valve‬مجهــز می‌شــوند‪.‬‬ ‫نیــاز اســت‪.‬‬ ‫هــا آب و ســایر افزایــه هــا بــه هــم‬ ‫اینکــه الیــه شــکافی هیدرولیکــی بــه‬
‫کــه در مخلوط‌کــن انجــام می‌شــود‪.‬‬ ‫و یــا از طریــق خطــوط آب اختصــاص‬
‫امــا مخلوط‌کــن هــای امــروزی پــس از افزایــش فشــار ســیال توســط‬ ‫• ایــن روش موجــب اســتفاده بهینــه‬ ‫مخلــوط مــی شــوند و ســیال تزریقــی‬ ‫طــور کلــی باعــث ایجــاد شــکاف بــا‬
‫داده شــده در محــل مــورد نظــر ذخیــره‬
‫دارای پمــپ هــای کنتــرل کننــده‌ پمپ‌هــا‪ ،‬بــرای تزریــق ســیال بــه‬ ‫از پلیمرهــا مــی شــود کــه نتیجــه ایــن‬ ‫بــه صــورت آمــاده بــرای تزریــق در آن‬ ‫هدایت‌پذیــری بیشــتر در الیــه مخزنــی‬
‫الف‪ -‬مخلوط کردن مواد شیمیایی‪/‬‬ ‫شــود‪ .‬بــه طــور کلــی فراینــد مخلــوط‬
‫افزایــه هــا بــه کمــک ریزپردازنــده‪ ،‬چــاه از لوله‌هــای فشــار بــاال اســتفاده‬ ‫موضــوع بدســت آوردن گرانــروی ظاهری‬ ‫نگهــداری مــی شــود‪ .‬ایــن ابــزار دارای‬ ‫می‌شــود و همچنیــن در برخــی مخــازن‬
‫واحد هیدراسیون‬ ‫کــردن ســیال شــکافت‪ ،‬هنــگام پمپــاژ‬
‫اندازه‌گیــری کننده‌هــای چگالــی می‌شــود‪ .‬ایــن لوله‌هــا در قســمت‬ ‫باالتــر اســت‪ .‬همچنیــن گرانــروی ژل در‬ ‫حــد اقــل ‪ 4‬اتصــال ‪ 4‬اینــچ و یــک شــیر‬ ‫عمیــق نمی‌تــوان از روش الیــه شــکافی‬
‫بــرای ســاختن ســیال تزریقــی از دو‬ ‫انجــام می‌شــود؛ بنابرایــن هیــچ ذخیــره‬
‫مــواد رادیــو اکتیــو و‪ ...‬هســتند‪ .‬زیریــن چندراهــه قــرار مــی گیرنــد‪.‬‬ ‫طــی عملیــات قابــل تغییــر اســت‪.‬‬ ‫پروانــه ای ‪ 12‬اینــچ مــی باشــد‪ .‬حجــم‬ ‫اســیدی اســتفاده کرد‪ ،‬اســتفاده از روش‬
‫روش مخلــوط کــردن در تانــک ســیال‬ ‫ایــن تانــک هــا معمــوال ‪ 500‬بشــکه‬ ‫ســیال شــکافت از قبــل مخلــوط شــده‪،‬‬
‫الیــه شــکافی هیدرولیکــی بــه عنــوان‬
‫و مخلــوط کــردن پیوســته اســتفاده‬ ‫در محــل عملیــات وجــود نــدارد‪ .‬در‬
‫پرفشــار ازشــیر یک‌طرفــه (‪Check‬‬ ‫سیستم پمپاژ‬ ‫ب‪ -‬مخلوط کن‬ ‫اســت و برخــی از انــواع ایــن پمپ‌هــا‬ ‫یکــی از گزینه‌هــای مطلــوب پیــش رو‬
‫می‌شــود‪ .‬در روش اول ســیال قبــل از‬ ‫قابلیــت جابجایــی در میــدان نفتــی‬ ‫نهایــت‪ ،‬پــس از اتمــام عملیــات الیــه‬
‫بــه منظــور بهبــود بهره‌دهــی مخــازن‬
‫عملیــات آمــاده مــی شــود (آب و افزایــه‬ ‫دارنــد‪.‬‬ ‫شــکافی‪ ،‬ســیاالت بازیافــت شــده در‬
‫در ایــران شــناخته می‌شــود‪ .‬یکــی از‬
‫هــا بــه هــم اضافــه مــی شــوند) و در‬ ‫جریــان بازگشــتی آب بایــد از هــم جــدا‪،‬‬
‫تجهیــزات عملیــات اســت و بــه عنــوان اســت‪ .‬قســمت اصلــی ایــن سیســتم می‌شــو د ‪.‬‬
‫‪94‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬ ‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬ ‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬ ‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬ ‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬ ‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬ ‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬ ‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬ ‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
1395 ‫ مرداد و شهریور‬- ‫ شماره ششم و هفتم‬،‫سال دوم‬ 1395 ‫ مرداد و شهریور‬- ‫ شماره ششم و هفتم‬،‫سال دوم‬

‫پرونده ویژه؛ غرب کارون‬ ‫پرونده ویژه؛ غرب کارون‬

‫همزمانباچهارمینکنگرهونمایشگاهصنعتحفاری‬

97
Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is
a drilling information media that provide and
publish last information which is unique and
www.irandrillinfo.com
update in Iran’s drilling industry in marketing
and technical fields through three media tools:
Iran drilling info is a unique, reliable website
in Iranian drilling and well completion
industry and also is a source of breaking
news for the iran’s oil and gas industry ,in
particular about drilling and well completion.
Irandrillinfo reports via text alike on the
latest news affecting and shaping the iran
96
Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is
a drilling information media that provide and
publish last information which is unique and
www.irandrillinfo.com
update in Iran’s drilling industry in marketing
and technical fields through three media tools:
Iran drilling info is a unique, reliable website
in Iranian drilling and well completion
industry and also is a source of breaking
news for the iran’s oil and gas industry ,in
particular about drilling and well completion.
Irandrillinfo reports via text alike on the
latest news affecting and shaping the iran
 ‫فصل پنجم‬
‫فنــی‬
‫عکس‪ :‬شرکت گلوبال پتروتک کیش‬

‫‪HSEQ 164‬‬ ‫‪ 138‬سیمان حفاری ‪ 150‬چاه‌آزمایی‬ ‫‪ 126‬حفاری جهت‌دار‬ ‫‪ 112‬دکلداری‬ ‫عملیات حفاری‬ ‫‪100‬‬
 ‫کیوان داوودی‌نژاد‪ :‬حفاري موفقيت‌آميز منوط به توسعه و‬
‫تكميل يك برنامه درست و دقيق حفاري است كه با به‌روز كردن‬
‫مستمر اطالعات حاصله از حفاري چاه در حين عمليات حفاري و در‬
‫جريان قرار دادن مداوم پرسنل تصميم‌گيرنده و موثر‪ ،‬ميسر مي‌گردد‪.‬‬
‫عملیات حفاری‬
‫در اين شرايط ابزار مديريت ريسك در دست كارشناسان عمليات و‬
‫مهندسي از طريق بررسي داده‌هاي برگرفته از چاه‌هاي اطراف و آناليز‬
‫خطرات و مشكالتي كه پتانسيل وقوع دارند‪ ،‬مي‌تواند نقش مهمي در‬
‫تعين استراتژي‌هاي موثر و كارآمد در بزنگاه‌هاي تصميم‌گيري با صرف‬
‫هزينه‌هاي بهينه حفاري در برخورد با خطرات تهديدكننده عمليات‬
‫حفاري ايفا كند‪،‬‬

‫رضا علیزاده ممقان ‪ :‬یکی از مهم‌ترین عللی که طی سالیان‬

‫اخیر از زبان بسیاری از پیمانکاران حفاری کوچک و بزرگ صنعت‬
‫حفاری و در توجیه ‪ NPT‬باالی صنعت حفاری کشور مطرح‬
‫کرات در بسیاری از جلسه‌های فنی و در سطوح‬ ‫شده‌است و به ّ‬
‫متفاوت مدیریتی تا کارشناسی شنیده می‌شد‌‪ ،‬اشاره به عامل‬
‫تحریم‌ها بود ‌ه است‪ .‬این در حالی است که به اعتقاد برخی از‬
‫کارشناسانی که از موضع کارفرمایی و نه پیمانکاری به این موضوع‬
‫نگاه می‌کنند‪ ،‬تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران که از چند سال‬
‫پیش گریبان صنعت نفت ایران را نیز دربرگرفت‪ ،‬به سپر بالیی‬
‫برای پیمانکاران بدل شده‌است؛ به‌گونه‌ای که ایشان طی تمام این‬
‫سال‌ها‪ ،‬بسیاری از ناکارآمدی‌های مدیریتی‪ ،‬انسانی و غیره را با‬
‫توسل به همین عامل پوشش داده‌اند و این موضوع به عذر به ظاهر‬
‫معضل منجر به ‪ NPT‬در صنعت حفاری کشور‬ ‫ِ‬ ‫موجهی برای هر‬
‫بدل شده‌است‪ .‬به‌طور متقابل پیمانکاران معتقدند نقش تحریم‌ها‬
‫را باید چیزی فراتر از تاثیر سخت‌افزاریِ صرف دید و می‌توان نشان‬
‫داد که دامنه تاثیرات آن به حوزه‌ها و الیه‌های دیگری از صنعت‬
‫نیز تسری یافته‌است‪.‬‬

‫عزیز اله سرشوق‪ :‬آموزش کالسیک افراد در حفاری به صورت کاوه ابراهیم‌زاده‪ :‬با توجه به قیمت نفت در بازار‬
‫امروز جهان و نرخ نوسان آن‪ ،‬کلیه کشورهای صادرکننده‬ ‫كلي بر روی افزایش آگاهی و دانش متمرکز گردیده است‪ .‬کاربرد‬
‫نفت لزوما می‌بایست جهت کنترل هزینه‌های مربوطه و‬‫ً‬ ‫دانش که همان مهارت است‪ ،‬به دوره آموزش در عملیات روی‬
‫همچنین افزایش بهره‌وری‪ ،‬فعالیت‌ها و محصوالت خود را‬ ‫دکل حفاری سپرده شده است‪ .‬بنابراین برای بهبود این مهارت ها‬
‫با استانداردهای بین‌المللی تطبیق دهند چراکه تنها راه‬ ‫و کسب تجربه الزم‪ ،‬بروز اشتباه و حوادث ناگوار غیر قابل اجتناب‬
‫است‪ .‬در عملیات حفاری در میدان‌های با فشار کاری باال احتمال ممکن برای ماندگاری در این عرصه رقابت‪ ،‬تولید محصوالت‬
‫رخداد حوادث ناگوار و افزایش هزینه های حفاری بیشتر خواهد شد‪ .‬باکیفیت و مطابق نیاز مشتری با کمترین هزینه است که این‬
‫موضوع ناگزیر با رعایت استانداردها و الزامات‬ ‫با ظهور رایانه‌هاي پيشرفته‪ ،‬نظریه آموزش کارآموزان با استفاده از‬
‫برنامه‌های شبیه ساز عملیات حفاری متناسب با محیط واقعی ارائه مربوطهامکان‌پذیراست‪.‬‬
‫می‌گردد‪.‬‬
‫عکس‪ :‬شرکت استوان‬

‫چگونه می توان زمان و هزینه پروژه های حفاری را کاهش داد؟‬

‫درایراندرمقایسهباسایرکشورهابهنسبتشرایطعملیاتیومیادینحفاریشدههزینههاوزمانپروژههایحفاریبیشترمیباشد‪.‬بهنظر‬
‫شمارعللاینآسیبوچالشجدیدراینصنعتدرکنارمسائلیهمچونتحریمچهمواردیاست؟‬

‫‪101‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
 ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬ ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم وهفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬

‫فنی؛ عملیات حفاری‬ ‫فنی؛ عملیات حفاری‬

‫کیوان داوودی‌نژاد‬
‫شرکت پتروپارس‬

‫انجام‌شــده‌ای در طــول برنامه‌ریــزی‬
‫و اجــرای یــک پــروژه اســت کــه بــه‬
‫زیان‌ها چه در پروسه حفاری‬
‫تكميــل یــک چــاه منجــر می‌گــردد‪،‬‬
‫میــزان موفقیــت یــا شکســت و بازدهــی‬
‫چــاه بــا کیفیــت تصمیم‌گیری‌هــا‬
‫عجیــن بــوده و تعییــن می‌شــود کــه‬
‫تصمیم‌گیری‌هــای موثــر و کارآمــد بــه‬
‫داشــتن یــک قضاوت درســت از شــرایط‬
‫چــاه‪ ،‬درک عواقــب یــک تصمیم‌گیــری‬
‫و آمــاده بــودن بــرای آینــده بــا در‬
‫دســت داشــتن برنامه‌هــای احتمــال‬
‫وقــوع وابســته اســت‪.‬‬
‫صنعــت حفــاری شــبیه تمامــی دیگــر‬
‫صنایــع بــرای مقــرون به‌صرفــه بــودن‬
‫و ســودمند بــودن می‌کوشــد‪ ،‬حــذف‬
‫اتــاف و اســراف و ضــرر و زیان‌هــا‬
‫بــرای شناســایی ارایــه کــرده و میــزان‬
‫چــه در پروســه حفــاری و چــه در‬
‫كاالي حفــاری‪ ،‬یــک هــدف کلیــدی‬
‫بــرای همــه شــرکت‌های موفــق‬
‫اســت‪ .‬صرف‌نظــر از شــرایط اقتصــادی‬
‫تاثیرگــذار‪ ،‬افزایــش راندمــان حفــاری‬
‫توســط ابــزار مدیریــت ریســک حفــاری‬
‫یــک راه مطمئنــی بــرای شــرکت‌های‬
‫اکتشــاف و تولیــد به‌منظــور دســتیابی‬
‫بــه آن اهــداف اســت‪.‬‬
‫حذف اتالف و اسراف و ضرر و‬
‫را بــا شــرکت‌های ســرویس‌دهنده‬
‫و چه در كاالي حفاری‪ ،‬یک‬
‫هدف کلیدی برای همه‬
‫شرکت‌هایموفقاست‪.‬‬
‫بــا ایجــاد یــک مــدل مکانیکــی زمیــن‬
‫تــا میــزان قابــل قبولــی کاهــش داده و‬
‫در پــي آن هزینه‌هــای حفــای را پاییــن‬
‫مــی‌آورد‪.‬‬
‫امــروزه بــا وجــود نرم‌افزارهــای‬
‫کاربــردی متعــدد در زمینــه حفــاری‬
‫همچــون ‪ DrillCast‬کــه فعالیت‌هــای‬
‫حفــاری را در قالــب یــک گــزارش روزانه‬
‫گرافیکــی پیش‌بینــی می‌کنــد و بــرای‬
‫هــر اتفــاق و مخاطــره‌ای یــک روش‬
‫لرزه‌نــگاری‪ ،‬اطالعــات حفــاری‪،‬‬
‫احتمــال و شــدت وقــوع آن را بــا یــک‬
‫برنامــه احتمــال وقــوع (‪contingency‬‬
‫‪ )plan‬بــرای کاهــش اثــرات آنهــا همــراه‬
‫کــرده اســت‪ ،‬می‌تــوان پروســه حفــاری‬
‫را بــا مدیریــت بهتــری در جهــت‬
‫بهینه‌ســازی ایــن فراینــد دنبــال کــرد‪.‬‬
‫به‌طــور خالصــه‪ ،‬پروســه حفــاری‬
‫یــک رشــته از تصمیمــات و عملیــات‬
‫شــرکت‌های نفتــی روابــط همــکاری‬
‫اندازه‌گیــری و نمودارگیــری حیــن‬
‫بــرای رســیدن بــه ایــن هدف گســترش‬
‫داده‌انــد‪ ،‬به‌طــور مثــال همــکاری‬
‫پیرامــون ارزیابــی ریســک‌ها و عــدم‬
‫قطعیت‌هــای الیه‌هــای زیرســطحی‬
‫از گل حفــاری بــا تجهیــز حفــاری بــه‬
‫از جملــه فرایندهــای بهینه‌ســازی‬
‫اســت کــه در آن بــه نیازهــای مشــخص‬
‫نمــودن محــل مــورد نظــر حفــاری‪،‬‬
‫هزینــه و قابلیــت حفــاری محــل مــورد‬
‫نظــر پاســخ داده می‌شــود تــا در‬
‫نتیجــه بهتریــن برنامــه حفــاری حاصــل‬
‫گــردد‪ ،‬انــواع دیتاهایــی کــه در تهیــه‬
‫یــک مــدل پیچیــده مکانیکــی زمیــن‬
‫دخیــل هســتند از جملــه اطالعــات‬
‫بــه اســترس‌های زمیــن نســبت بــه‬
‫اطالعــات نمودارگیــری و اطالعــات‬
‫کالیبراســیون در مجمــوع چنیــن‬
‫رویکــردی بــا فراه ـم‌آوری حمایت‌هــای‬
‫فنــی در تصمیم‌گیری‌هــا از جانــب‬
‫ســرویس‌کمپانی‌ها بــه شــرکت‌های‬
‫نفتــی به‌میــزان چشــمگیری‬
‫هزینه‌هــای حفــاری را کاهــش داده‬
‫اســت و ســطح ریســک‌های حفــاری را‬
‫گــردد‪ ،‬لــذا راه‌حل‌هايــي از ايــن قبيــل‬ ‫هیچچاهیبدونچالشنبوده‬ ‫تبدیــل گردنــد‪ .‬شناســایی ریســک‌ها و‬ ‫ابــزار مدیریــت ریســک‪ ،‬رفتــار چــاه‬
‫اغلــب منحصــر بــه خــود چــاه يــا فيلــد‬ ‫وبی‌مشکلحفارینمی‌شود‪.‬‬ ‫دانســتن هنــگام وقــوع احتمالــی آنهــا‬ ‫را بــا هشــدارهای از پیش‌تعیین‌شــده‪،‬‬
‫حفــاري اســت و نمي‌تــوان آن را بــه‬ ‫مدیریتریسکحفاریبهاین‬ ‫در عملیــات حفــاری‪ ،‬میــزان غافلگیــری‬ ‫پیش‌بینــی نمــوده و بــه تیم‌هــای‬
‫تمامــي چاه‌هــا تعميــم داد‪.‬‬ ‫و مواجهــه بــا آنهــا را بــه حداقــل‬ ‫حفــاری ایــن امــکان را می‌دهــد تــا از‬
‫معنیاستکهاجازهندهیم‬
‫حفــاري موفقيت‌آميــز منــوط بــه‬ ‫کاهــش می‌دهــد‪ .‬به‌طــور مثــال‬ ‫نظــر فنــی‪ ،‬تصمیمــات دقیــق و درســت‬
‫توســعه و تكميــل يــك برنامــه درســت‬ ‫مشکالتکوچکبهمشکالت‬ ‫لوله‌هــای حفــاری در اثــر اختــاف‬ ‫عملیاتــی کــه بــه راندمــان بهینــه‬
‫و دقيــق حفــاري اســت كــه بــا ب ـه‌روز‬ ‫بزرگتبدیلشوند‪.‬شناسایی‬ ‫فشــارهای هیدروســتاتیکی درون چــاه‬ ‫حفــاری منجــر می‌شــود‪ ،‬گرفتــه شــود‪.‬‬
‫كــردن مســتمر اطالعــات حاصلــه‬ ‫ریسک‌هاودانستنهنگام‬ ‫و ســازند می‌تواننــد بــه دیــواره چــاه‬ ‫شــرکت‌های نفــت و گاز ســالیانه‬
‫از حفــاري چــاه در حيــن عمليــات‬ ‫وقوعاحتمالیآنهادرعملیات‬ ‫چســبیده و گیــر کننــد کــه بــه مهــارت‬ ‫مبالــغ زیــادی بــرای حفــاری هزینــه‬
‫صنعــت حفــاری از جملــه ابزارهــای‬ ‫حفــاري و در جريــان قــرار دادن مــداوم‬
‫حفاری‪،‬میزانغافلگیریو‬ ‫خاصــی و ظرفیــت مطمئنــی از نیروهای‬ ‫می‌کننــد کــه متاســفانه همــه آن‬
‫پرســنل تصميم‌گيرنــده و موثــر‪ ،‬ميســر‬
‫مواجههباآنهارابهحداقل‬
‫پیچشــی و کششــی الزم لوله‌هــای‬ ‫به‌خوبــی مصــرف نمی‌شــود‪ .‬قســمت‬
‫حفــاری درون‌چاهــی ‪،MWD/LWD‬‬ ‫مي‌گــردد‪ .‬در ايــن شــرايط ابــزار‬ ‫حفــاری بــرای رهاســازی ایــن دســت از‬ ‫عمــده‌ای از هزینه‌هــا بــه خســارات‬
‫موتورهــای درون‌چاهــی ‪ PDM‬و‬ ‫کاهشمی‌دهد‪.‬‬
‫مديريت ريســك در دســت كارشناســان‬ ‫گیــر لولــه و امثــال آنهــا نیــاز اســت‪،‬‬ ‫و ضــرر و زیان‌هــای حفــاری شــامل‬
‫نمایــش آنالیــن داده‌هــای حفــاری‬ ‫عمليــات و مهندســي از طريــق بررســي‬ ‫ي بــرای هــرزروی ســیال حفــاری‬ ‫مجــار ‌‬ ‫در صــورت بــروز چنیــن مشــکالتی و‬ ‫خســارات تجهیــزات حفــاری‪ ،‬اتــاف‬
‫توســط سیســتم‌های نمودارگیــری‬ ‫داده‌هــاي برگرفتــه از چاه‌هــاي اطــراف‬‫بــه درون ســازند را ایجــاد می‌کنــد كــه‬ ‫عــدم موفقیــت در آزاد کــردن لوله‌هــای‬ ‫ســیاالت حفــاری و از دســت رفتــن‬
‫و آناليــز خطــرات و مشــكالتي كــه‬ ‫وزن بــاالی ســیال حفــاری نیــز خــود‬ ‫حفــاری گیرکــرده‪ ،‬بعضــی مواقــع تنهــا‬ ‫اســتمرار فرآینــد حفــاری (‪)Waiting‬‬
‫متدهــای جدیــد و داده‌هــای مــورد‬ ‫پتانســيل وقــوع دارنــد‪ ،‬مي‌توانــد نقــش‬
‫باعــث افزایــش ترک‌هــا و درزهــای‬ ‫راه چــاره رهــا کــردن و تــرک قســمت‬ ‫یــا زمان‌هــای از دســت رفتــه (‪،)NPT‬‬
‫نیــاز از بــروز ریســک‌ها و خطراتــی‬ ‫مهمــي در تعيیــن اســتراتژي‌هاي موثــر‬ ‫موجــود در ســازند شــده و هــرزروی‬ ‫گیرکــرده درون چــاه و در ادامــه حفاری‬ ‫نســبت داده می‌شــود‪ ،‬ایــن هزینه‌هــا و‬
‫نظیــر گیــر کــردن لولــه پیشــگیری‬ ‫و كارآمــد در بزنگاه‌هــاي تصميم‌گيــري‬ ‫بيشــتر ســیال حفــاری را بــه دنبــال‬ ‫چــاه انحرافــی اســت کــه در نتیجــه‬ ‫خســارات به‌خصــوص هنــگام جســتجو‬
‫می‌کنــد‪ ،‬همچنان‌کــه نه‌تنهــا‬ ‫بــا صــرف هزينه‌هــاي بهينــه حفــاري‬ ‫خواهــد داشــت‪ ،‬همچنیــن اگــر فشــار‬ ‫تغییــر برنامــه حفــاری را بــه دنبــال‬ ‫بــرای یافتــن راه چــاره و درمانــی‬
‫نیروهــای فیزیکــی‪ ،‬اســترس‌ها و‬ ‫در برخــورد بــا خطــرات تهديدكننــده‬ ‫الزم گل حفــاری بــرای تحــت کنتــرل‬ ‫داشــته و افــزودن میلیون‌هــا دالر بــه‬ ‫به‌منظــور رفــع مشــکالت حفــاری‬
‫تنش‌هــای وارده درون چــاه تغییــری‬ ‫عمليــات حفــاري از جملــه‬‫نــگاه داشــتن ســازندهای پرفشــار از‬ ‫هزینه‌هــای چــاه را در پــی خواهــد‬ ‫و اجــرا و انجــام آن وارد می‌گردنــد‪.‬‬
‫نکرده‌انــد بلکــه چاه‌هــا پیچیده‌تــر‬ ‫دســت بــرود‪ ،‬بــه ورود گاز بــه درون چاه‬ ‫داشــت‪.‬‬ ‫اجتنــاب از مشــکالت حفــاری‪،‬‬
‫شــده و چاه‌هــای ‪ Extended-reach‬و‬ ‫‪Key Seating،Differential Sticking‬‬ ‫حالــت‬ ‫منجــر مي‌شــود و در بدتریــن‬ ‫حفــاری بــا ســرعت‌های زیــاد‬ ‫هزینه‌هــای اکتشــاف و توســعه را‬
‫چاه‌هــای افقــی واکنش‌هــای متفاوتــی‬ ‫اتخــاذ‬ ‫‌گــردد‪.‬‬
‫موجــب فــوران چــاه می‬ ‫می‌توانــد در زمــان و هزینــه تمام‌شــده‬ ‫به‌میــزان قابل‌توجهــی کاهــش داده و‬
‫‪،Geo-pressure ، Fractured/Faulted/‬‬
‫تصميم‌هــاي حفــاري بــراي تصحيــح‬ ‫چــاه صرفه‌جویــی کنــد امــا ســرعت‬ ‫اجــازه می‌دهــد تــا در عــوض صــرف‬
‫چاه‌هــای عمــودی یــا بــا زاویــه کــم‬ ‫‪Unconsolidated zones، Reactive/‬‬
‫مشــكالتي نظيــر ايــن‪ ،‬به‌دليــل لحــاظ‬ ‫انــدک چرخــش لوله‌هــای حفــاری و‬ ‫هزینه‌هــای هنگفــت بــر روی خســارات‬
‫دارنــد‪ ،‬حفــر چاه‌هــا در آب‌هــای‬ ‫چنديــن فاكتــور يــك فراينــد پيچيــده ‪Mobile formation، Poor hole cleaning‬‬ ‫ســرعت پايیــن جریــان گل حفــاری بــه‬ ‫حفــاری‪ ،‬جهــت ســاخت و جایگزینــی‬
‫عمیــق و چاه‌هــای دمــا و فشــار بــاال‬ ‫‪، Wellbore geometry،in hole junk،‬‬ ‫اســت‪ .‬به‌طــور مثــال‪ ،‬افزايــش وزن گل‬ ‫درون چــاه‪ ،‬به‌دلیــل عــدم توانایــی در‬ ‫مخــازن جدیــد هزینــه گــردد‪.‬‬
‫نیــز خــود چالش‌هــای مضاعفــی دارنــد‪.‬‬ ‫‪Kick، Pack-off،Stuck pipe ،‬‬ ‫به‌منظــور كنتــرل و ثبــات چــاه در حين‬ ‫جابجايــی ذرات و کنده‌هــای حفــاری‬ ‫هیــچ چاهــی بــدون چالــش نبــوده‬
‫به‌منظــور حفــاری موفقیت‌آمیــز بــا‬ ‫‪Collapsed casing‬‬ ‫حفــاري يــك اليــه از ســازند درون چــاه‪،‬‬ ‫بــه گیــر کــردن لوله‌هــا منجــر‬ ‫و بی‌مشــکل حفــاری نمی‌شــود‪،‬‬
‫وجــود همــه تغییــرات و چالش‌هــا‪ ،‬یــک‬ ‫ممكــن اســت موجــب شكســت و ايجــاد‬ ‫می‌گــردد‪.‬‬ ‫مدیریــت ریســک حفــاری بــه ایــن‬
‫رویکــرد جدیــدی بــه فراینــد حفــاری‬ ‫شــكاف و ترك‌هايــي در اليــه ديگــري و غیــره ايفــا كنــد‪ ،‬در طــول ‪ 20‬ســال‬ ‫وجــود گســل‌ها‪ ،‬ترک‌هــا و‬ ‫معنــی اســت کــه اجــازه ندهیــم‬
‫نیــاز اســت کــه در ســال‌های اخیــر‬ ‫از هميــن ســازند در حــال حفــاري گذشــته نوآوری‌هــا و اختراعــات در‬ ‫شــکاف‌های عمیــق‪ ،‬کانال‌هــا و‬ ‫مشــکالت کوچــک بــه مشــکالت بــزرگ‬

‫‪103‬‬ ‫‪102‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬ ‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬ ‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬ ‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬ ‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬ ‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬ ‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬ ‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬ ‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬ ‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬ ‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬ ‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬ ‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬ ‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
 ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬ ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم وهفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬

‫فنی؛ عملیات حفاری‬ ‫فنی؛ عملیات حفاری‬

‫رضا علیزاده ممقان‬

‫عکس‪ :‬شرکت استوان‬

‫مدیریت اکتشاف شرکت ملی نفت ایران‬

‫مدعــا وجــود چند دســتگاه پیشــرفته‬
‫شبیه‌ســاز دســتگاه‌ حفــاری جهــت‬
‫آمــوزش دوره‌هــای مهــار فــوران در‬
‫رابطه‌گراییوفسادبخش‌های‬
‫کشــور و همچنیــن مربیــان ایرانــی‬
‫شــاغل در صنعــت نفــت اســت کــه‬
‫گواهــی حرفــه‌ای آمــوزش ایــن‬
‫دوره‌هــا را بــا معیارهــای بین‌المللــی‬
‫دارا هســتند و پیــش از تحریم‌هــا‬
‫ایــن کار را بــرای موسســاتی چــون‬
‫‪ IWCF‬بــه انجــام می‌رســاندند‪ .‬امــا‬
‫هرگــز اراده و ســخت‌گیری متناســب‬
‫بــرای چنیــن آموزش‌هایــی نــزد‬
‫پیمانــکاران مشــاهده نشــده‌ اســت‪.‬‬
‫در ایــن حــال پیمانــکاران مدافــع‬
‫تــز تحریــم‪ ،‬انتقادهــای مشــابهی‬
‫را در بخــش کارفرمایــی تشــخیص‬
‫می‌دهنــد‪ .‬مســایلی چــون ضعــف در‬
‫برنامه‌ریزی‌هــای مهندســی‪ ،‬عــدم‬
‫ریســک‌پذیری و همچنیــن ناظــران‬
‫عملیاتــی کــه بــدون گواهینامه‌هــای‬
‫حرفــه‌ای پیشــرفته و بــدون‬
‫تجربــه کافــی بــه هدایــت عملیــات‬
‫می‌پردازنــد‪ .‬در ایــن حــال مخالفــان‬
‫در تاثیر تحریم‌ها اغراق‬ ‫موجــب کاهــش توانایی‌هــا و ســطح‬
‫فنــی نفــرات شــده‌ اســت‪ .‬ولــی‬
‫شد ‌ه است تا بی‌تدبیری و‬
‫مخالفــان ایــن اســتدالل بــا ذکــر‬
‫تجربــه شــرکت‌های پیمانــکاری‬
‫دیگر پوشش داده‌شود‪.‬‬ ‫حفــاری کوچکــی کــه طــی ایــن‬
‫ســالیان پــا بــه عرصــه گذاشــته‌اند‪،‬‏‏‏‬
‫و آزمایش‌گــران گل و ســیال‬ ‫بــه ناکارآمــدی چرخــه اســتخدامی و‬
‫حفــاری را پدیــد آورد کــه بیشــتر‬ ‫ایجــاد رانت‌هــای خانوادگــی اشــاره‬
‫بــه صــرف کســب شــغل و درآمــد‬ ‫دارنــد کــه عرصــه را بــرای ورود‬
‫و بــدون تجــارب و آموزش‌هــای‬ ‫جمــع کثیــری از افــراد نه‌چنــدان‬
‫الزم و از اجبــار ناشــی از مــوج‬ ‫مجــرب و شایســته و حتــی گاه بــا‬
‫بیــکاری وارد ایــن صنعــت شــدند‪.‬‬ ‫زمینه‌هــای تحصیلــی نامرتبــط بــه‬
‫ولــی مخالفــان ضمــن اشــاره بــه‬ ‫صنعــت حفــاری فراهــم ســاخت‬
‫چرخــه فاســد اســتخدام نیــرو در‬ ‫و در عمــل موجــب شــد کــه‬
‫برخــی شــرکت‌های کوچــک‪،‬‬ ‫برخــی از دســتگاه‌های حفــاری بــا‬
‫بــه ســهل‌انگاری‌های آمــوزش‬ ‫خســارات مالــی و حتــی گاه جانــی‬
‫نیــروی انســانی اشــاره دارنــد و‬ ‫مواجــه شــوند‪ .‬ولــی بــاز مدافعــان‬
‫معتقدنــد حتــی بــا فــرض تحریــم‬ ‫تــز تحریــم‏‏‏‪ ،‬هجــوم ایــن نیــروی‬
‫دوره‌هــای آموزشــی چــون ‪،IWCF‬‬ ‫کار نامرتبــط یــا کارناآزمــوده را‬
‫زمینه‌هــای الزم بــرای ارایــه مشــابه‬ ‫حاصــل مــوج بیکاری‌هــای ناشــی‬
‫ایــن دوره‌هــا بــا معیارهایــی مشــابه‬ ‫از تحریم‌هــا می‌داننــد کــه نســل‬
‫دوره‌هــای خارجــی در کشــور فراهــم‬ ‫نوینــی از خدمــه ســکو‏های حفــاری‪،‬‬
‫بوده‌اســت؛ بهتریــن دلیــل بــر ایــن‬ ‫دکل‌بانــان‪ ،‬حفــاران‪ ،‬ســرحفاران‬
‫تمــام ایــن ســال‌ها‪ ،‬بســیاری از‬ ‫ســپس از همیــن منظــر بــه کاهــش‬
‫ناکارآمدی‌هــای مدیریتــی‪ ،‬انســانی و‬
‫هزینه‌هــای حاصــل از ایــن عامــل‬
‫غیــره را بــا توســل بــه همیــن عامــل‬ ‫اقــدام نمــود‪.‬‬
‫پوشــش داده‌انــد و ایــن موضــوع بــه‬
‫در ایــن میــان یکــی از مهم‌تریــن‬
‫عــذر بــه ظاهــر موجهــی بــرای هــر‬
‫عللــی کــه طــی ســالیان اخیــر از‬
‫معضــل منجــر بــه ‪ NPT‬در صنعــت‬‫ِ‬ ‫زبــان بســیاری از پیمانــکاران حفــاری‬
‫حفــاری کشــور بــدل شــده‌اســت‪.‬‬ ‫کوچــک و بــزرگ صنعــت حفــاری‬
‫به‌طــور متقابــل پیمانــکاران معتقدنــد‬ ‫و در توجیــه ‪ NPT‬بــاالی صنعــت‬
‫نقــش تحریم‌هــا را بایــد چیــزی‬ ‫حفــاری کشــور مطــرح شده‌اســت و‬
‫فراتــر از تاثیــر ســخت‌افزاریِ صــرف‬ ‫ـرات در بســیاری از جلس ـه‌های‬
‫بــه کـ ّ‬
‫دیــد و می‌تــوان نشــان داد کــه‬ ‫فنــی و در ســطوح متفــاوت مدیریتــی‬
‫دامنــه تاثیــرات آن بــه حوزه‌هــا و‬ ‫تــا کارشناســی شــنیده می‌شــد‌‪،‬‬
‫الیه‌هــای دیگــری از صنعــت نیــز‬ ‫اشــاره بــه عامــل تحریم‌هــا بــوده‌‬
‫تســری یافتــه ‌اســت‪ .‬به‌عنــوان‬ ‫اســت‪ .‬ایــن در حالــی اســت کــه‬
‫مثــال و بــا توجــه بــه ناکارآمــدی‬ ‫بــه اعتقــاد برخــی از کارشناســانی‬
‫عامــل انســانی کــه خــود علــت‬ ‫کــه از موضــع کارفرمایــی و نــه‬
‫وقــوع بســیاری از مشــکالت حفــاری‬ ‫پیمانــکاری بــه ایــن موضــوع نــگاه‬
‫و از دســت رفتــن زمــان و هزینــه‬ ‫می‌کننــد‪ ،‬تحریم‌هــای بین‌المللــی‬
‫اســت‪ ،‬چنیــن مشــاهده می‌شــود‬ ‫علیــه ایــران کــه از چنــد ســال‬
‫کــه طــی ســالیان تحریــم‪ ،‬دوره‌هــای‬ ‫پیــش گریبــان صنعــت نفــت ایــران‬
‫آموزشــی معتبــری چــون ‪IWCF‬‬ ‫را نیــز دربرگرفــت‪ ،‬بــه ســپر بالیــی‬
‫بــرای افــرادی بــا ملیــت ایرانــی‬ ‫بــرای پیمانــکاران بــدل شــده‬
‫ارایــه نمی‌شــد کــه بــه نوبــه‌ خــود‬ ‫‌اســت؛ به‌گونــه‌ای کــه ایشــان طــی‬
‫علتپدیده‌ایچوننرخباالی‬ ‫پیش‌بینی‌شــده بــا زمــان واقعــی‬ ‫زمان‌هــای انتظــار‪ ،‬تعمیــرات و‬
‫کــه پــس از اتمــام عملیــات محقــق‬ ‫اصــوال هــر زمــان غیرعملیاتــی کــه‬
‫‪ NPT‬درصنعتحفاریکشور‬
‫می‌شــود‪ ،‬تفــاوت دارد؛ بســته بــه‬ ‫بــه اختصــار از آن تحــت عنــوان ‪NPT‬‬
‫رانمی‌توانبهشکلیجزمی‬
‫ماهیــت اکتشــافی‪ ،‬تحدیــدی‪،‬‬ ‫یــاد می‌شــود‪ ،‬بــه دالیــل متعــدد‬
‫ویکسویه‪،‬صرفابهیکی‪-‬دو‬ ‫ارزیابــی‪ ،‬توصیفــی یــا تولیــدیِ‬ ‫و فراوانــی طــی عملیــات حفــاری‬
‫عاملچونتحریم‪،‬ضعف‬ ‫میــدان مــورد حفــاری‪ ،‬گاه ایــن‬ ‫چاه‌هــای نفــت و گاز حــادث‬
‫مهندسی‪،‬نگرشمحافظه‌کار‬ ‫تفــاوت چشــمگیر و گاه ناچیــز اســت‪.‬‬ ‫می‌شــوند‪ .‬رخــداد چنیــن اتفاقاتــی‬
‫دولتییاضعفمدیریت‬ ‫ولــی در هــر صــورت زمان‌بنــدیِ‬ ‫کــه اغلــب زیرمجموع ـه‌ای از مســایل‬
‫پیمانکاریکاهشداد‪.‬‬ ‫پیش‌بینی‌شــده بــا زمان‌بنــدیِ‬ ‫و مشــکالت حفــاری هســتند‪ ،‬بــه‬
‫عملــی منطبــق نیســت‪ .‬آنچــه‬ ‫تخصیــص ‪ NPT‬در زمان‌بنــدی‬
‫کاهــش اتــاف هزینه‌هــا و رســیدن‬ ‫در ایــن میــان از نظــر ارزیابــی‬ ‫عملیاتــی حفــر‬
‫ِ‬ ‫فازهــای متفــاوت‬
‫بــه معیارهــای جهانــی‪ ،‬بایــد ایــن‬ ‫کارشناســی زمان‌بنــدی یــک‬‫ِ‬ ‫یــک حلقــه چــاه نفــت و گاز منجــر‬
‫مقــدار کاهــش یابــد‪ ،‬بیــن تمــام‬ ‫پــروژه حفــاری در ایــران جــای‬ ‫می‌شــوند‪ .‬ماهیــت عملیــات حفــاری‬
‫کارشناســان و صاحب‌نظــران صنعــت‬ ‫بحــث و بررســی دارد‪ ،‬آن اســت‬ ‫به‌گونــه‌ای اســت کــه وقــوع چنیــن‬
‫حفــاری توافــق نظــر وجــود دارد‪ ،‬امــا‬ ‫کــه زمان‌‌هــای ُمــرده و ناکارآمــد‬ ‫مشــکالتی اجتناب‌‌ناپذیــر بــه نظــر‬
‫آنچــه محــل مناقشــه و اختــاف‬ ‫در دســتگاه‌ها و عملیــات حفــاری‬ ‫می‌رســد و از ایــن رو در تهیــه و‬
‫اســت‪ ،‬علــل بــروز و وجــود ایــن‬ ‫کشــور چیــزی بیــش از معیارهــای‬ ‫تدویــن برنامه‌هــای حفــاری و در‬
‫مشــکل در صنعــت حفــاری کشــور‬ ‫معمــول را نســبت بــه معیارهــای‬ ‫قســمت پیش‌بینــی زمان‌بنــدی و‬
‫اســت‪ .‬ایــن اختــاف نظــر آن‌جــا‬ ‫بین‌المللــی و شــرکت‌های حفــاری‬ ‫ترســیم نمــودار تجمعــی پیشــرفت‬
‫اهمیــت می‌یابــد کــه به‌منظــور‬ ‫فراملــی نشــان می‌دهنــد‪ .‬تقریبــا در‬ ‫فازهــای عملیاتــی‪ ،‬همــواره درصــد‬
‫برطــرف ســاختن ایــن معضــل در‬ ‫اصــل ایــن موضــوع کــه زمان‌هــای‬ ‫خاصــی از زمان‌بنــدی بــه زمان‌هــای‬
‫صنعــت حفــاری‪ ،‬بایــد بــه اجماعــی‬ ‫‪ NPT‬در یــک پــروژه‌ی حفــاری‬ ‫ُمــرده و ناکارآمــد تخصیــص داده‌‬
‫واقع‌بینانــه در ایــن مــورد رســید و‬ ‫در کشــور زیــاد اســت و جهــت‬ ‫می‌شــود کــه البتــه ایــن مقــدار‬

‫‪105‬‬ ‫‪104‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬ ‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬ ‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬ ‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬ ‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬ ‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬ ‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬ ‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬ ‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬ ‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬ ‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬ ‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬ ‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬ ‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬ ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم وهفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬

‫فنی؛ عملیات حفاری‬ ‫فنی؛ عملیات حفاری‬

‫صرفــا در یــک ســمت و ســوی‬ ‫وضعیــت صنعــت حفــاری کشــور را‬
‫خــاص از صنعــت یــک کشــور تجمــع‬ ‫بــرای مــا ترســیم می‌کنــد‪ .‬مخاطــب‬
‫نمی‌یابنــد‪ .‬عقالنی‌تــر آن اســت‬ ‫تیزهــوش و نکته‌ســنج بایــد دریافتــه‬
‫کــه فکــر کنیــم انســان‌هایی بــا‬ ‫باشــد کــه شــاخص‌هایی چــون ‪،NPT‬‬
‫ویژگی‌هــای کــم و بیــش مشــابه‬ ‫نــرخ حفــاری‪ ،‬هزینــه تمام‌شــده‪،‬‬
‫آن‌گاه کــه نقش‌هــای متفاوتــی‬ ‫عمــق نهایــی و بســياري از عوامــل‬
‫را پیــدا می‌کننــد‪ ،‬مشــکالت‬ ‫مشــابه دیگــر‪ ،‬صرفــا نکاتــی روبنایــی‬
‫متفاوتــی را بــه علــل مشــابهی‬ ‫هســتند کــه در انتهــای چرخــه‬
‫ایجــاد می‌کننــد‪ .‬بــرای درک بهتــر‬ ‫عملیــات خــود را نشــان می‌دهنــد‪.‬‬
‫ایــن ادعــا کافــی اســت بــه ایــن‬ ‫عوامــل ِعلّــی و زیربنایــی را بایــد در‬
‫فکــر کنیــم کــه در ایــن بــازیِ‬ ‫پاســخ پرســش‌هایی جســت کــه در‬
‫پیمانــکار و کارفرمــا چنانچــه از ابتــدا‬ ‫ایــن مختصــر تنهــا بــه طــرح برخــی‬
‫نقش‌هایمــان جابجــا شــده بــود‪،‬‬ ‫از آنهــا اقــدام شــد‪ .‬صنعــت حفــاری‬
‫چقــدر هنــوز بــر همیــن باور‌هــا و‬ ‫خانــواده‌ای از شــرکت‌های ریــز و‬
‫دالیــل امــروز خــود اصــرار داشــتیم‪.‬‬ ‫درشــتي اســت کــه تنهــا بــه کمــک‬
‫آن‌گاه کــه ایــن معنــا روشــن شــد‪،‬‬ ‫یکدیگــر قــادر بــه برنامه‌ریــزی‪،‬‬
‫بــه نیکــی درخواهیــم یافــت کــه‬ ‫برپایــی دســتگاه‌های حفــاری‪،‬‬
‫نخســتین جایــی کــه بایــد از آن جــا‬ ‫چرخانــدن رشــته حفــاری و اکتشــاف‬
‫شــروع کــرد همــان نقطــه‌ای اســت‬ ‫و تولیــد مخــازن نفــت و گاز هســتند‪.‬‬
‫کــه هم‌اکنــون در آن نشســته‌ایم‪.‬‬ ‫نادیــده‌انگاشــتن مشــکالت خــود و‬
‫تغییــر را از خــود آغــاز کنیــم‪ ،‬ســایر‬ ‫انداختــن تــوپ بــه زمیــن طــرف‬
‫تحــوالت نیــز در پــی آن خواهنــد‬ ‫مقابــل‪ ،‬هیــچ کمکــی بــه رشــد‬
‫آمــد‪ ،‬مشــروط بــر آن کــه چنیــن‬ ‫و توســعه ایــن صنعــت در کشــور‬
‫فرهنگــی همگانــی شــود‪.‬‬ ‫نمی‌کنــد ‪.‬‬
‫بایــد توجــه داشــت کــه هرگــز‬
‫ناکارآمــدی و مشــکالتِ نهادینه‌شــده‬
‫‌اســت؟ همچنیــن آموزش‌هــای بــدو‬
‫اســتخدام نفــرات شــاغل در صنعــت‬
‫حفــاری از چــه کیفیتــی برخــوردار‬
‫اســت؟ فرهنــگ درس‌آمــوزی از‬
‫پرســید کــه تــا چــه زمــان بــا نگــرش‬
‫مســایل و مشــکالت منجــر بــه اتــاف‬
‫زمــان و هزینــه تــا چــه انــدازه بیــن‬
‫شــرکت‌های کارفرمــا و پیمانــکار‬
‫جــا افتــاده اســت؟ اصــا آیــا فرآینــد‬
‫درس‌آمــوزی جایــی در صنعــت‬
‫حفــاری دارد؟ چقــدر تحلیــل فنــی‪،‬‬
‫عملیاتــی و مهندســی از حــوادث‬
‫مهمــی چــون فوران‌هــای ســالیان‬
‫اخیــر‪ ،‬گیرهــا‪ ،‬مســایل زیســت‬
‫محیطــی و غیــره وجــود دارد؟ آیــا‬
‫شــرکت‌های داخلــی دولتــی و‬
‫خصوصــی ســخاوتمندانه نســبت بــه‬
‫اشــتراک‌گذاري اطالعــات چنیــن‬
‫مســایلی جهــت آگاهــی ســایر‬
‫شــرکت‌ها اقــدام مي‌كننــد؟ آیــا‬
‫هیــچ ســمینار فنــی و مهندســی در‬
‫مــورد تحلیــل و نقــد فــوران فــان‬
‫چــاه بــدون تعارفــات رســمی و‬
‫تجلیل‌هــا صــورت پذیرفتــه‌اســت؟‬
‫و پرســش‌های مشــابه دیگــری کــه‬
‫جســت‌وجو بــرای یافتــن پاســخ‬
‫آنهــا دیــدگاه واقع‌بینانه‌تــری از‬
‫جهشــی در ایــن زمینــه خواهیــم‬
‫بــود؟ از ســوی دیگــر از مخالفــان‬
‫ایــن گــروه نیــز می‌تــوان چنیــن‬
‫کشــور در چنیــن نســبت نابرابــری بــا‬
‫ســنتی‏ محافظه‌کارانــه دولتــی و‬
‫غیرریســک‌پذیر بــه طراحــی‪ ،‬هدایــت‬
‫و نظــارت پروژه‌هــای حفــاری در‬
‫کشــور اقــدام خواهنــد کــرد؟ و از‬
‫هــر دو طــرف پیمانــکار و کارفرمــا‬
‫می‌تــوان پرســید ســهم آمــوزش‬
‫در بودجــه ســالیانه‌ تمــام ایــن‬
‫شــرکت‌ها تــا چــه انــدازه اســت و‬
‫در عمــل چــه میــزان از ایــن بودجــه‬
‫صــرف آموزش‌هایــی بــا کیفیــت‬
‫بــاال می‌شــود؟ آمــوزش ضمــن‬
‫خدمــت تــا چــه میــزان جــدی‬
‫گرفتــه می‌شــود ؟ اســتخدام‌ها‬
‫تــا چــه میــزان بــر اســاس ضوابــط‬
‫شایسته‌ســاالرانه و نفــی رابطــه‬
‫صــورت می‌پذیــرد؟ تاثیــر عملــی‬
‫طرح‌هایــی چــون جــذب نخبــگان‬
‫در صنعــت حفــاری تــا چــه میــزان‬
‫بــوده اســت؟ اصــا آیــا ایــن تاثیــر‬
‫مثبــت بــوده اســت یــا منفــی؟ و‬
‫معیارهــای تعییــن فــردی به‌عنــوان‬
‫نخبــه تــا چــه انــدازه کارآمــد بــوده‬
‫همــه چنیــن عواملــی و نــه صرفــا‬
‫یکــی از آنهــا نــرخ زمــان از دســت‬
‫تحوالتنیزدرپیآنخواهند‬
‫رفتــه (‪ )NPT‬را در صنعــت حفــاری‬
‫آمد‪،‬مشروطبرآنکهچنین‬
‫معیارهــای جهانــی قــرار داده‌اســت‪.‬‬
‫بــر اســاس ایــن تحلیــل اخیــر‬
‫اگــر لحظ ـه‌ای از چارچــوب فکــری و‬
‫اردوگاهــی خــود در بــازی پیمانــکار‪-‬‬
‫کارفرمایــی خــارج شــویم و جــدا از‬
‫تعصبــات صنفــی بــه موضــوع نــگاه‬
‫کنیــم‪،‬‏‏ متوجــه خواهیــم شــد تقلیــل‬
‫چنیــن پدیــده‌ای بــه یــک یــا دو علت‬
‫خــاص‪ ،‬صرفــا ســاده‌انگاری مســاله و‬
‫در نتیجــه ارایــه راهــکاری اســت کــه‬
‫بــه بهبــود شــرایط منجــر نخواهــد‬
‫شــد‪ .‬در برابــر تمــام مدافعــان توســل‬
‫بــه تــز تحریــم بــرای توجیــه وضعیت‬
‫موجــود‪ ،‬بایــد چنیــن پرســید کــه‬
‫آیــا طــی ســالیان نزدیک‌تــ ِر پیــش‬
‫از تحریــم‪ NPT ،‬در صنعــت حفــاری‬
‫کشــور نــرخ قابــل قبولــی داشــت؟ آیا‬
‫صرفــا بــا برداشته‌شــدن تحریم‌هــا‬
‫کــه طــی همیــن روزهــا در حــال‬
‫رخ دادن‌اســت و بــدون دس ـت‌کاری‬
‫و بازنگــری در آســیب‌ها و معضــات‬
‫دیگـر‏ طــی چنــد ســال آینــده شــاهد‬
‫تغییرراازخودآغازکنیم‪،‬سایر‬
‫بــوده‌اســت‪ .‬خواننــده ایــن ســطور‬
‫فرهنگیهمگانیشود‪.‬‬
‫عواملــی دیگــر شــرایط ایــن تحلیــل‬
‫پیچیده‌تــر و نتیجــه بــه همــان‬
‫میــزان مبهم‌تــر خواهــد شــد‪.‬‬
‫صــرف نظــر از تمــام این مناقشــات‬
‫و دســت‌آخر‪ ،‬واقعیــت ایــن داســتان‬
‫از چــه قــرار اســت و واقعــا حــق بــا‬
‫کــدام یــک از طرف‌هــا اســت؟‬
‫واقعیــت مطلــب از دیــد نگارنــده‬
‫عبــارت از آن اســت کــه هــر کــدام‬
‫از دالیــل فــوق بــه جهاتــی َحــ ّزی‬
‫و بهــره‌ای از واقعیــت برده‌انــد‪،‬‬
‫به‌طــوری کــه نمی‌تــوان بــه‬
‫شــکلی جزمــی و یکســویه‪ ،‬علــت‬
‫پدیــده‌ای چــون نــرخ بــاالی ‪NPT‬‬
‫در صنعــت حفــاری کشــور را صرفــا‬
‫بــه یکــی‪ -‬دو عامــل چــون تحریــم‪،‬‬
‫ضعــف مهندســی‪ ،‬نگــرش محافظه‌کار‬
‫دولتــی یــا ضعــف مدیریــت‬
‫پیمانــکاری کاهــش داد‪ .‬بلکــه یــک‬
‫ارزیابــی واقع‌بینانه‌تــر بیشــتر‬
‫حاکــی از آن اســت کــه ترکیبــی از‬
‫حفــاری در یــک میــدان و در نتیجــه‬ ‫توســل بــه عامــل تحریــم جهــت‬
‫کاهــش ‪ NPT‬چقــدر طــی تمــام ایــن‬ ‫توجیــه وضــع موجــود‪ ،‬اشــاره بــه‬
‫ســال‌ها جــزو امــور فراموش‌شــده‬ ‫ضعــف مدیریتــی و ایجــاد گروه‌هــای‬
‫خانوادگــی در ایــن کســب و کار‬
‫اگــر بــر ایــن گمــان اســت کــه‬ ‫دارنــد کــه رابطــه را بــه ضابطــه در‬
‫مناقشــه فــوق بــه همیــن جــا ختــم‬ ‫چرخــه صنعــت حفــاری کشــور غالب‬
‫می‌شــود‪ ،‬ســخت در اشــتباه اســت‪.‬‬ ‫ســاخته‌ اســت‪ .‬همچنیــن اشــاره‬
‫مالحظــه می‌شــود کــه در همیــن‬ ‫دارنــد بــه فناوری‌هایــی کــه حتــی‬
‫فقــره و بــا در نظــر گرفتــن تنهــا یــک‬ ‫طــی ســالیان تحریــم چــه از طریــق‬
‫عامــل یعنــی تحریم‌هــا بــه عنــوان‬ ‫شــرکت‌های چینــی و چــه از طریــق‬
‫یکــی از علــل نــرخ بــاالی ‪ NPT‬در‬ ‫واســطه‌های دور زدن تحریم‌هــا بــه‬
‫صنعــت حفــاری کشــور‪ ،‬دســت‌کم‬ ‫کشــور انتقــال مي‌يافــت و چنیــن‬
‫دو گونــه نــگاه ناســازگار از دو منظــر‬ ‫نتیجــه‌ گرفته‌انــد کــه در تاثیــر‬
‫پیمانــكاری و کارفرمایــی وجــود دارد‪‎،‬‬ ‫تحریم‌هــا اغــراق شــده‌ اســت تــا‬
‫به‌گونــه‌ای کــه گفتگــوی انتقــادی‬ ‫بی‌تدبیــری و رابطه‌گرایــی و فســاد‬
‫فــوق را می‌تــوان همچنــان بــدون‬ ‫بخش‌هــای دیگــر پوشــش داده‌شــود‪.‬‬
‫رســیدن بــه یــک نتیجــه مشــخص‬ ‫ولــی بــاز طرفــداران توســل بــه‬
‫و روشــنی ادامــه داد و دالیلــی را‬ ‫تحریــم بــرای توجیــه وضــع موجــود‏‪،‬‬
‫کــه دو طــرف کارفرمــا و پیمانــکار‬ ‫در پاســخ بــه اســتدالل اخیــر بــه‬
‫علیــه یکدیگــر اقامــه می‌کننــد‪،‬‬ ‫ســطح نــازل محصــوالت چینــی‬
‫شــاهد بــود‪ .‬بایــد در نظــر داشــت‬ ‫اشــاره دارنــد و همچنــان بــر تاثیــر‬
‫کــه در ایــن فقــره تنهــا یــک عامــل‬ ‫تحریم‌هــا در مــورد خــود و نیــز‬
‫یعنــی تحریم‌هــا مــورد اشــاره قــرار‬ ‫عــدم وجــود نگــرش فنــی مناســب و‬
‫گرفــت کــه تــا ایــن انــدازه در مــورد‬ ‫ریســک‌پذیر در طــرف مقابــل یعنــی‬
‫دامنــه تاثیــرات آن تفــاوت منظــر‬ ‫کارفرمــا اصــرار می‌ورزنــد و ایــن‬
‫وجــود دارد‪ .‬بی‌تردیــد بــا افــزودن‬ ‫کــه اصــا بهینه‌ســازی پارامتر‌هــای‬

‫‪107‬‬ ‫‪106‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬ ‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬ ‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬ ‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬ ‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬ ‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬ ‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬ ‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬ ‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬ ‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬ ‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬ ‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬ ‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬ ‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬ ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم وهفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬

‫فنی؛ عملیات حفاری‬ ‫فنی؛ عملیات حفاری‬

‫عزیز اله سرشوق‬ ‫کاوه ابراهیم‌زاده‬

‫شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب‬ ‫شرکت حفاری مپنا‬

‫کلــی‪ ،‬ســطح دانــش اکتســابی را در یــک‬ ‫آمــوزش کالســیک افــراد در حفــاری بــه‬ ‫را تعییــن نموده‌انــد کــه بــا توجــه‬ ‫در حــال حاضــر پرکاربردتریــن‬ ‫ذخايــر غنــی نفتــی کشــورمان ســبب‬
‫دوره معیــن و کوتــاه افزایــش می‌دهــد‪.‬‬ ‫صــورت كلــي بــر روی افزایــش آگاهــی و‬ ‫بــه تجربیــات گذشــته باعــث کاهــش‬ ‫تبعیتازاستانداردهای‬ ‫اســتاندارد بین‌المللــی در خصــوص‬ ‫شــده اســت صنعــت نفــت و صنايــع‬
‫امــا قســمت اعظــم یادگیــری بــا کاربــرد‬ ‫دانــش متمرکــز گردیــده اســت‪ .‬کاربــرد‬ ‫ریســک هــای عملیاتــی می‌گــردد‪.‬‬ ‫نالمللیوعملکرد‬‫بی ‌‬ ‫نفــت توســط مؤسســه نفــت آمریــکا‬ ‫وابســته بــه آن بتواننــد رشــد زيــادی‬
‫دانــش (مهــارت) درعملیــات فــرا گرفتــه‬ ‫به‌ویــژه در صنعــت حفــاری‪ ،‬مؤسســه‬ ‫(‪ )API‬تهیــه و تدویــن گردیــده و هــر‬ ‫در کشــور داشــته باشــند‪ .‬بــا توجــه بــه‬
‫خواهــد شــد‪ .‬مهــارت هــا و تجربیــات‬
‫دانــش کــه همــان مهــارت اســت‪ ،‬بــه‬
‫انجمــن بين‌المللــي پيمانــكاران حفــاری‬
‫مطابقباتجربهموجود‬ ‫ســاله بــر اســاس مطالعــات پروژه‌هــای‬ ‫ســودآوری ارزی محصــوالت و مشــتقات‬
‫دوره آمــوزش در عملیــات روی دکل‬
‫کســب شــده در زمــان کار نشــان از‬ ‫حفــاری ســپرده شــده اســت‪ .‬بنابرایــن‬ ‫(‪ )IADC‬دســتورالعملی در خصــوص‬ ‫درپروژه‌هایگذشته‪،‬‬ ‫در حــال انجــام و مشــکالت ایــن‬ ‫نفتــی‪ ،‬جمهــوری اســامی ايــران بــه‬
‫صالحیــت کارآمــوز جهــت انجــام امــور‬
‫محولــه بــه او اســت‪.‬‬
‫بــرای بهبــود ایــن مهــارت هــا و کســب‬ ‫نحــوه حفــاری در شــرایط مختلــف و‬ ‫به‌منظورحفظایمنینیروی‬ ‫صنعــت‪ ،‬بازنگــری و در صــورت نیــاز‬ ‫توســعه و گســترش ايــن صنعــت در‬
‫تجربــه الزم‪ ،‬بــروز اشــتباه و حــوادث‬ ‫مشــخصات ابــزار حفــاری بــا توجــه‬ ‫اصــاح و دوبــاره منتشــر می‌شــود‪.‬‬ ‫کشــور پرداختــه و شــاهد اجــرای‬
‫برنامــه جامــع آموزشــی برای مهندســین‬ ‫ناگــوار غیــر قابــل اجتنــاب اســت‪ .‬در‬ ‫بــه اســتانداردهای یادشــده تدویــن‬ ‫کارومحیطزیستو‬ ‫ایــن اســتاندارد در ‪ 7‬ســرفصل اصلــی‬ ‫پروژه‌هــای متعــدد در کشــور هســتيم‪،‬‬
‫نفــت و حفــاری می‌توانــد بــه ســه بخــش‬ ‫عملیــات حفــاری در میدان‌هــای‬ ‫نمــوده اســت کــه امــروزه به‌عنــوان‬ ‫کاهشهزینه‌هایناشیاز‬ ‫و ‪ 65‬عنــوان در موضوعــات مختلــف‬ ‫امــا در زمينــه بهــره‌وری بايــد توجــه‬
‫اصلــی آگاهــی دهــی‪ ،‬کســب دانــش و در‬ ‫مرجــع در کلیــه عملیــات حفــاری از آن‬ ‫از قبیــل الزامــات باالدســتی‪ ،‬الزامــات‬ ‫بيشــتری را مبــذول داريــم‪ .‬از آنجــا‬
‫نهایــت فراگیــری مهــارت تقســیم گــردد‪.‬‬
‫بــا فشــار کاری بــاال احتمــال رخــداد‬
‫بهره‌بــرداری می‌شــود‪.‬‬
‫خطاهایعملیاتیازجايگاه‬ ‫پایین‌دســتی و الزامــات ایمنــی و محیــط‬ ‫کــه پروژه‌هــای اکتشــاف‪ ،‬حفــاری‬
‫حــوادث ناگــوار و افزایــش هزینــه هــای‬
‫فراگیــری مهارت‌هــا بایــد بــا اســتفاده از‬ ‫حفــاری بیشــتر خواهــد شــد‪ .‬بــا ظهــور‬ ‫همچنیــن شــرکت نفــت جمهــوری‬ ‫ويژه‌ایبرخورداراست‪.‬‬ ‫زیســت تدویــن گردیــده اســت‪.‬‬ ‫چــاه و اســتخراج نفــت پرهزینه‌تریــن‬
‫کارآمــوزی روی دکل عملیــات حفــاری‬ ‫رایانه‌هــاي پيشــرفته‪ ،‬نظریــه آمــوزش‬ ‫اســامی ایــران نیــز مجموعــه اســتاندارد‬ ‫اســتانداردهای دیگــری نیــز در ارتبــاط‬ ‫بخــش ایــن صنعــت بــزرگ اســت‪،‬‬
‫کســب شــود‪ .‬امــا کاربــرد رایانــه در‬ ‫کارآمــوزان بــا اســتفاده از برنامه‌هــای‬ ‫‪ IPS‬را بــا توجــه بــه الزامــات کلیــه‬ ‫شــیمیایی و مکانیکــی انــوع مــواد فلــزی‬ ‫بــا صنعــت نفــت کــه در اســتاندارد‬ ‫از نظــر زيســت محيطــی نيــز آثــار‬
‫آمــوزش و اســتفاده از دســتگاه‌های‬ ‫شــبیه ســاز عملیــات حفــاری متناســب‬ ‫اســتانداردهای فــوق به‌منظــور بــاال‬ ‫و غیرفلــزی بــا توجــه بــه محل اســتفاده‬ ‫‪ API‬نیــز بــه آنهــا اشــاره شــده اســت‪،‬‬ ‫مخــرب بیشــتری بــر جــای می‌گــذارد‬
‫شكل ‪ : 1‬پيوند زدن دانش و مهارت‬ ‫شــبیه ســاز عملیــات حفــاری چــاه‬ ‫بــا محیــط واقعــی ارائــه می‌گــردد‪ .‬ایــن‬ ‫بــردن ســطح کیفــی عملیــات و‬ ‫آنهــا بــرای تولیدکننــدگان مــواد خــام‬ ‫عبارتنــد از‪:‬‬ ‫و پتانســیل وقــوع خطــرات زیــادی‬
‫می‌توانــد قســمت عمــده کســب مهــارت‬ ‫روش آموزشــی امــکان بهبــود و افزایــش‬ ‫محصــوالت صنعــت نفــت و همچنیــن‬ ‫تعییــن می‌نمایــد‪.‬‬ ‫الزامــات و اســتانداردهای ایمنــی از‬ ‫نيــز دارد‪ ،‬بنابرايــن اهمیــت تبعیــت‬
‫را در یــک محیــط آموزشــی و مشــابه‬ ‫مهــارت هــای مهندســی حفــاری را بــرای‬ ‫کاهــش خطــرات و خســارات احتمالــی‪،‬‬ ‫‪ :ASME‬مؤسســه مهندســی مکانیــک‬ ‫قبیــل‬ ‫از اســتانداردهای بین‌المللــی و‬
‫عملیــات واقعــی بــرای کارآمــوز فراهــم‬ ‫کارآمــوز در یــک محیط آموزشــی مشــابه‬ ‫تدویــن نمــوده کــه در ســطوح مختلــف‬ ‫آمریــکا‪ ،‬ایــن مؤسســه الزامــات کاربردی‬ ‫‪ :NFPA‬مؤسســه پیشــگیری از حریــق‬ ‫عملکــرد مطابــق بــا تجربــه موجــود در‬
‫نمایــد‪ .‬شــکل ‪ 3‬مراحــل مختلــف یــک‬ ‫عملیــات واقعــی فراهــم می‌نمایــد‪.‬‬ ‫ایــن صنعــت اعــم از باالدســتی و‬ ‫در خصــوص ســاخت تجهیــزات مختلــف‬ ‫آمریــکا کــه بــه اصــول اولیــه طراحــی‬ ‫پروژه‌هــای گذشــته‪ ،‬به‌منظــور حفــظ‬
‫برنامــه آموزشــی را نشــان می‌دهــد‪.‬‬ ‫(شــكل ‪)1‬‬ ‫پایین‌دســتی قابــل بهره‌بــرداری اســت‪.‬‬ ‫در صنایــع گوناگــون را بــا توجــه بــه‬ ‫تجهیــزات و ســاختمان‌ها جهــت‬ ‫ایمنــی نیــروی کار و محیــط زیســت و‬
‫بــا توجــه بــه قیمــت نفــت در بــازار‬ ‫پارامترهــای فشــار‪ ،‬دمــا‪ ،‬حجــم و‪....‬‬ ‫کاهــش ریســک وقــوع حریــق پرداختــه‬ ‫کاهــش هزینه‌هــای ناشــی از خطاهــای‬
‫آموزش عملیات حفاری ‪DOT‬‬ ‫فرایندآموزش‬ ‫امــروز جهــان و نــرخ نوســان آن‪ ،‬کلیــه‬ ‫و همچنیــن نحــوه انجــام تســت‌های‬ ‫اســت‪.‬‬ ‫عملیاتــی از جايــگاه ويــژه‌ای برخــوردار‬
‫کشــورهای صادرکننــده نفــت لزومــاً‬ ‫مخــرب و غیرمخــرب را برای ســازندگان‬ ‫‪ :SOLAS‬موسســه بقــا در دریــا کــه‬ ‫اســت‪.‬‬
‫آمــوزش امــروزی یــک فرآینــد یکپارچــه )‪(Drilling Operations Training‬‬
‫می‌بایســت جهــت کنتــرل هزینه‌هــای‬ ‫تعییــن می‌نمایــد‪.‬‬ ‫بــه مشــخصات تجهیــزات بقــا در دریــا‬ ‫صنعــت نفــت کشــورمان نیــز بــا‬
‫شــبیه ســاز عملیــات حفــاری ‪DOT‬‬ ‫اســت کــه بــا رســاندن آگاهــی و دانــش‬
‫مربوطــه و همچنیــن افزایــش بهــره‌وری‪،‬‬ ‫‪ :AWS‬موسســه جــوش آمریــکا‪،‬‬ ‫ویــژه ســازه‌های دریایــی پرداختــه و‬ ‫هــدف افزایــش کیفیــت در داخــل و‬
‫یــک برنامــه رایان ـه‌ای بــوده کــه پــس از‬ ‫بــه کارآمــوزان می‌توانــد باعــث ســود‬
‫فعالیت‌هــا و محصــوالت خــود را بــا‬ ‫ایــن موسســه الزامــات کاربــردی در‬ ‫آموزش‌هــای الزم در ایــن خصــوص را‬ ‫همچنیــن زمینه‌ســازی بــرای گســترش‬
‫نصــب بــا اســتفاده از مدل‌هــای ریاضــی‬ ‫آوری بیشــتری بــرای فنــاوری باشــد‪.‬‬
‫اســتانداردهای بین‌المللــی تطبیــق‬ ‫خصــوص نحــوه جوشــکاری‪ ،‬مشــخصات‬ ‫ارائــه نمــوده اســت‪.‬‬ ‫تعامــات بین‌المللــی‪ ،‬در پــی نهادینــه‬
‫و بهــره منــدی از رابــط گرافیکــی بــا‬ ‫منحنــی ‪ S‬ماننــد یادگیــری در شــکل‬
‫دهنــد چراکــه تنهــا راه ممکــن بــرای‬ ‫مــواد مصرفــی جوشــکاری و صالحیــت‬ ‫‪ :MARPOL‬موسســه حفاظــت از‬ ‫کــردن اســتانداردهای بین‌المللــی در‬
‫کاربــران‪ ،‬مراحــل مختلــف عملیــات‬ ‫‪ 2‬نشــان داده شــده اســت‪ .‬همانطــور‬
‫مانــدگاری در ایــن عرصــه رقابــت‪،‬‬ ‫جوشــکار و تســت‌های جــوش را بــرای‬ ‫محیــط زیســت در حــوزه دریــا کــه‬ ‫کشــور اســت تــا شــکاف ایجادشــده‬
‫حفــاری را شبیه‌ســازی می‌نمایــد‪.‬‬ ‫کــه مالحظــه می‌نمائیــد‪ ،‬کارآمــوز‬
‫تولیــد محصــوالت باکیفیــت و مطابــق‬ ‫ســازندگان در صنایــع مختلــف تعییــن‬ ‫الزاماتــی در خصــوص پیشــگیری از‬ ‫بیــن صنعــت نفــت و تکنولوژی‌هــای‬
‫محــدوده وســیعی از عملیــات حفــاری‬ ‫مهارت‌هــای ضــروری را در بــازه قــرار‬
‫نیــاز مشــتری بــا کمتریــن هزینــه‬ ‫می‌نمایــد‪.‬‬ ‫آلودگــی دریــا تعییــن نمــوده اســت‪.‬‬ ‫بین‌المللــی را کاهــش داده و ســبب‬
‫بــرای کارآمــوز قابــل انتخــاب و اســتفاده‬ ‫گیــری در محیــط کار فــرا خواهــد گرفت‪.‬‬
‫اســت کــه ایــن موضــوع ناگزیــر بــا‬ ‫همچنیــن در خصــوص عملیــات‬ ‫‪ :ASTM‬مؤسسه تست و مواد آمریکا‪،‬‬ ‫توســعه ســایر بخش‌هــای کشــور شــود‪،‬‬
‫می‌باشــد‪ .‬بــا توجــه بــه عملیــات انتخــاب‬ ‫منحنــی یادگیــری ‪ S‬ماننــد بــا آگاهــی‬
‫رعایــت اســتانداردها و الزامــات مربوطــه‬ ‫نفتــی در حــوزه دریایــی مؤسســاتی از‬ ‫ایــن مؤسســه الزامــات کاربــردی در‬ ‫زیــرا رشــد صنعــت نفــت ســبب رشــد‬
‫شــده توســط کارآمــوز کارهــای جانبــی و‬ ‫حاصــل از مطالــب درســی شــروع‬
‫امکان‌پذیــر اســت‪.‬‬ ‫قبیــل ‪ ABS، NORSOK‬و ‪ ...‬الزاماتــی‬ ‫خصــوص مشــخصات و خــواص فیزیکی‪،‬‬ ‫ســایر بخش‌هــای اقتصــادی می‌شــود‪.‬‬
‫شکل ‪ :2‬منحنی یادگیری‬ ‫مطالــب پیرامونــی نیــز قابــل ارائــه خواهد‬ ‫می‌شــود‪ .‬آشــنایی كارآمــوز بــا مفاهیــم‬

‫‪109‬‬ ‫‪108‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬ ‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬ ‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬ ‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬ ‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬ ‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬ ‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬ ‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬ ‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬ ‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬ ‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬ ‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬ ‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬ ‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬ ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم وهفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬

‫فنی؛ عملیات حفاری‬ ‫فنی؛ عملیات حفاری‬

‫بــود‪ .‬کارآمــوز می‌توانــد در طــول یــک‬
‫روز یــک چــاه را حفــاری نمــوده و در‬
‫کارهــای گروهــی مربــوط بــه آن شــرکت‬
‫نمایــد‪ .‬شــکل ‪ 4‬محــدوده عملیــات‬

‫چگونه می توان زمان و هزینه پروژه های حفاری را کاهش داد؟‬

‫حفــاری قابــل اســتفاده در ‪ DOT‬را نشــان‬
‫می‌دهــد‪.‬‬
‫بــا کرایــه کــردن دکل توســط کاربــر در‬
‫‪ DOT‬و برپایــی سیســتم گل‪ ،‬انتخــاب‬
‫متــه و ســاق درون چاهــي (‪Bottom Hole‬‬
‫‪ Assembly) BHA‬دکل اثبــات مــی گــردد‪.‬‬
‫درایراندرمقایسهباسایرکشورهابهنسبتشرایطعملیاتیومیادینحفاریشدههزینههاوزمانپروژههایحفاری‬
‫در طــول عملیــات حفــاری در هــر نقطــه‬
‫بیشترمیباشد‪.‬بهنظرشمارعللاینآسیبوچالشجدیدراینصنعتدرکنارمسائلیهمچونتحریمچهمواردی‬ ‫کارآمــوز می‌توانــد بــا اســتفاده از ‪Bent-‬‬
‫است ؟‬ ‫‪ Sub‬یــا ‪ Steerable Motor‬چــاه را از حالــت‬
‫عمــودی بــه حالــت جهتــدار تغییــر‬
‫دهــد‪ .‬کارآمــوز بایــد ‪ BHA‬را بــه گونـه‌ای‬
‫انتخــاب نمایــد تــا بتوانــد برنامــه حفــاری‬
‫جهتــدار پیــش بینــی شــده را اجــرا کند‪.‬‬
‫در طــول عملیــات‪ ،‬کارآمــوز پارامترهــای‬
‫♦عدم استفاده از پرسنل توانمند در انجام عملیات‬ ‫♦‬ ‫شاهرخ سلطانی‬ ‫حفــاری را انتخــاب کــرده و در ســازند‬
‫شکل ‪ :3‬مراحل مختلف یک برنامه آموزشی‬ ‫زمیــن شناســی تعییــن شــده از ســوی‬
‫♦مشــکل ‪ SQ‬کــه بــه نداشــتن تیــم نگهــداری توانمنــد و همچنیــن نداشــتن‬ ‫♦‬ ‫شرکت ول‌سرویسز ایران‬ ‫آمــوزش دهنــده‪ ،‬حفــاری را انجــام‬
‫روش هــای نگهــداری مناســب برمیگــردد‪.‬‬
‫♦اکثــر شــرکت هــای خدمــات حفــاری در ایــران هیــچ ‪ KPI‬ای بــرای ارزیابــی‬ ‫♦‬ ‫دالیــل زیــادی بــرای تاخیــر و هزینــه بــاال در پــروژه هــای ایــران وجــود دارد کــه‬ ‫خواهــد داد‪ .‬نمونــه هــای ســازند رســیده‬
‫عملیــات ندارند‪.‬‬ ‫مهمتریــن آن هــا عبارتنــد از‪:‬‬ ‫بــه ســطح ایــن امــکان را فراهــم‬
‫♦اکثــر شــرکت هــای خدمــات حفــاری در بــازار ‪ DD/LWD/MWD‬تــازه کار‬ ‫♦‬ ‫♦ ♦عــدم اســتفاده از ابــزارات بــا تکنولــوژی بــاال بــه گونــه ای کــه تمــام شــرکت‬ ‫می‌نماینــد کــه کارآمــوز ســازندهای‬
‫مــی باشــند و تجربــه کاری زیــادی در میادیــن ایــران ندارنــد‪.‬‬ ‫هــای خدماتــی از ابــزارت موجــود در شــرکت اســتفاده مــی کنــد‪.‬‬ ‫مختلــف را مشــخص نمــوده و نقطــه‬
‫جداره‌گــذاری را نیــز تعییــن نمایــد‪ .‬بــا‬
‫اجــرای آزمایش‌هــای ابتدایــی تشــخیص‬
‫نمونه‌هــا کارآمــوز می‌توانــد اطالعــات‬
‫یکــی از مهمتریــن بخشــهای مدیریــت منابــع انســانی‬ ‫شاپور اعتصامی نیا‬ ‫زیــادی دربــاره خصوصیــات ســنگ‬
‫وحید دانشخواه‬ ‫پــروژه باشــد‪ .‬پــس از بــه کار گماشــتن افــراد شایســته‬
‫مــی بایســت ایــن افــراد تحــت آموزشــهای تکمیلــی‬ ‫شرکت مهندسی و توسعه نفت‬ ‫شناســی ســازند حفــاری شــده کســب‬
‫شرکت انرژی دانا‬ ‫الزم قــرار گرفتــه تــا از هزینــه هــای ســعی و خطــا در‬
‫نمایــد‪ .‬عــاوه بــر آن مجموعــه کاملــی‬
‫از نمودارهــای پتروفیزیکــی منطبــق بــر‬
‫مهندســی و عملیــات کاســته شــود‪.‬‬ ‫بــه نظــر مــی رســد عوامــل متعــددی در هزینــه و‬ ‫خصوصیــات سنگ‌شناســی ســازند قابــل‬
‫پاســخگويي بــه ايــن ســؤال را ميتــوان‬ ‫نــگاه کالن بــه پــروژه‪ ،‬یکــی دیگــر از عوامــل مهــم‬ ‫زمــان پــروژه هــای حفــاری موثــر بــوده کــه بدیهــی‬ ‫ارائــه می‌باشــند‪ .‬در پایــان حفــاری هــر‬
‫بطــور اختصــار از چنــد بعــد مــورد بررســي‬ ‫بــوده بــه طــوری کــه تجربــه نشــان داده هــرگاه‬ ‫اســت مســائلی همچــون تحریــم و عــدم دسترســی بــه‬ ‫شکل ‪ :4‬عملیات حفاری ارائه شده در ‪DOT‬‬ ‫بخــش بــا رانــدن ایــن نمودارهــا کارآمــوز‬
‫قــرار داد‪:‬‬ ‫بــرای صرفــه جویــی در زمــان و هزینه‌هــای حفــاری‬ ‫تکنولوژیهــای روز کــه در راســتای کاهــش و افزایــش‬ ‫می‌توانــد برنامــه حفــاری خــود را مــورد‬
‫بخــش فنــي عمليــات شــامل داده‌هــاي‬ ‫دســتورالعمل‌ها و اســتانداردهایی را کــه بــر اســاس‬ ‫داده‌هــاي برنامــه پيش‌بينــي شــده و‬ ‫تعییــن می‌گــردد‪.‬‬
‫کیفیــت خلــق شــده انــد بخــش عمــده ای از آن‬ ‫روش آموزشــي معمــول بــا اســتفاده از‬ ‫بازنگــری مجــدد قــرار دهــد‪.‬‬
‫مناســب زمين‌شناســي و مخزنــي و‬ ‫ســال‌ها تجربــه بــه دســت آمــده اســت نادیــده‬ ‫از ديگــر مزايــاي آمــوزش از طريــق كمتريــن زمــان و هزينــه ممكــن اســت‪.‬‬
‫باشــد‪.‬‬ ‫ش توســط آمــوزش دهنــده‬ ‫تدريــس دانـ ‌‬ ‫یکــی از مزایــای ‪ DOT‬آمــوزش حفــاری‬
‫شناســايي دقيــق ســازندها و مشــخصات‬ ‫بگیریــم‪ ،‬معمــوال بــه دنبــال آن زمــان و هزینه‌هــای‬ ‫دســتگاه ‪ ،DOT‬داشــتن ابزار بــراي تجزيه‬
‫اگــر مســائل مربــوط بــه تحریــم را خــارج از دایــره‬ ‫و كســب معلومــات توســط كارآمــوز‪،‬‬ ‫بــه صــورت یــک مجموعــه از مطالــب‬
‫ســنگ و ســيال‪.‬‬ ‫حفــاری افزایــش خواهــد یافــت‪ .‬بــه عبارتــی وسوســه‬
‫نــوع دســتگاه حفــاري از نظــر تكنولــوژي‬
‫کنتــرل و تاثیــر صنعــت حفــاری کشــورمان بدانیــم‬ ‫شــخص كارآمــوز مطالــب را در يــك‬ ‫و تحليــل و نمايــش داده‌هــاي حاصــل جمعبندي‬
‫از‬ ‫آموزشــی اســت‪ .‬در آمــوزش معمــول‬
‫بــرای صرفــه جویــی در زمــان و هزینــه بــا انحــراف‬ ‫عوامــل موثــر دیگــری نیــز در کاهــش زمــان و هزینــه‬ ‫محــدوده معيــن و زيــر نظــر شــخص‬ ‫دســتگاه شــبيه ســاز اســت‪ .‬بــراي مثــال در مرحلــه كارآمــوزي توســط دســتگاه‬ ‫حفــاری هریــک از مطالــب آموزشــی‬
‫ســاخت و بــه روز بــودن دكل ‪ ،‬همچنيــن‬ ‫از آنچــه ســال هــا آزمــوده شــده اســت یکــی ازمهــم‬ ‫ایــن پــروژه هــا مطــرح خواهنــد بــود بــه طــوری‬ ‫آمــوزش دهنــده فــرا مي‌گيــرد‪ .‬امــا در‬ ‫در آمــوزش حفــاري جهتــدار شــماي يك شــبيه ســاز چنــد نكتــه مهــم و اساســي‬ ‫نظیــر متــه‪ ،BHA ،‬گل‪ ،‬لوله‌هــای‬
‫تجهيــزات جانبــي شــامل ادوات رانــدن‬ ‫تریــن عوامــل ایجــاد مشــکالت حفــاری اســت‪.‬‬ ‫کــه می‌تــوان گفــت تمامــی حــوزه هــای دانــش‬ ‫روش آمــوزش توســط دســتگاه شــبيه‬ ‫چــاه حفــاري شــده در طــول عمليــات اســت‪ .‬اوالً اگــر چــه دوره آموزشــي زيــر‬ ‫جــداری‪ ،‬ســیمانکاری‪ ،‬حفــاری جهتــدار‪،‬‬
‫لوله‌هــاي جــداري‪ ،‬ســيمانكاري و ‪. ...‬‬ ‫در مرحلــه برنامــه ریــزی نیــز بایــد همــه پیــش آمدهــا‬ ‫اســتانداردهای مدیریــت پــروژه در کیفیــت و هزینــه‬ ‫ســاز كارآمــوز بــا توجــه بــه برنامــه پيــش‬ ‫حفــاري حفــره چــاه ترســيم مي‌گــردد‪ .‬نظــر شــخص آمــوزش دهنــده اجــرا‬ ‫نمودارگیــری و غیــره بــه صــورت‬
‫كيفيــت مــواد و تجهيــزات بكارگرفتــه‬ ‫و ســناریوهای احتمالــی بــه همــراه ریســک‪ ،‬تبعــات و‬ ‫موثــر هســتند کــه در اینجــا بــه مهمتریــن آنهــا مــی‬ ‫بينــي ارائــه شــده ســعي خواهــد كــرد كه‬ ‫در ايــن روش همزمــان بــا مشــاهده نتايج مي‌گــردد ‪ ،‬امــا ايــن شــخص حداقــل‬ ‫جداگانــه فراگرفتــه خواهــد شــد‪ ،‬امــا در‬
‫شــده در عمليــات حفــاري شــامل متــه‪،‬‬ ‫هزینه‌هــا دیــده شــود زیــرا معمــوالً در حیــن عملیــات‬ ‫تــوان اشــاره کــرد‪:‬‬ ‫بهتريــن نتيجــه ممكــن را كســب نمايــد‪.‬‬ ‫حاصــل در حفــاري كــه قابــل نمايــش دخالــت را در تجربــه كــردن مهارت‌هــاي‬ ‫‪ DOT‬کارآمــوز بایــد ایــن مطالــب را بــه‬
‫لوله‌هــاي جــداري‪ ،‬گل و ســيمان و‪....‬‬ ‫حفــاری جــدا از اینکــه تصمیــم گیــری ســریع باعــث‬ ‫مدیریــت منابــع انســانی‪ :‬نیــروی انســانی یــک‬ ‫بــا توجــه بــه اينكــه فرصــت آمــوزش‬ ‫بــراي آمــوزش دهنــده و ســاير افــراد آموزشــي بايــد داشــته باشــد‪ .‬زيــرا ايــن‬ ‫صــورت یــک مجموعــه بــه هــم وابســته‬
‫مالحظــات زيســت محيطــي و نيازهــاي‬ ‫کاهــش زمــان و هزینــه اســت‪ ،‬شــرایط عملیــات نیــز‬ ‫ســازمان بــا ارزشــترین دارایــی ایــن مجموعــه بــوده‬ ‫و كســب معلومــات درايــن روش زيــاد‬ ‫اســت‪ ،‬شــخص كارآمــوز مي‌توانــد در روش كارآمــوزي بايــد بــر مبنــاي ايجــاد‬ ‫مــورد اســتفاده قــرار دهــد‪ .‬در برنامــه‬
‫امنيتــي كــه بــر اســاس منطقــه و كشــور‬ ‫ایجــاب مــی کنــد کــه ســریعاً تصمیمــی اتخــاذ گــردد‬ ‫و از کلیــدی تریــن عوامــل موثــر در سرنوشــت پــروژه‬ ‫اســت‪ ،‬همراهــي ايــن روش بــا مطالــب‬ ‫طــول عمليــات‪ ،‬تصميم‌گيري‌هــاي الزم و رخــداد اشــتباهات و ســعي در تصحيــح‬ ‫آموزشــی ‪ DOT‬کاربــر مجبــور خواهــد‬
‫ميتوانــد فاكتــور هزينــه را بــه صــورت‬ ‫و اگــر قبــا همــه راه حل‌هــا و ریســک‌های مربوطــه‬ ‫هــا مــی باشــد بــه طــوری کــه تمامــی اقدامات شــامل‬ ‫ســرگرم كننــده و شــور اشــتياق شــخص‬ ‫را بــراي تصحيــح عمليــات حفــاري چــاه ايــن اشــتباهات توســط شــخص كارآمــوز‬ ‫شــد کــه متــه را بــا توجــه بــه خصوصیات‬
‫قابــل توجهــي تغييــر دهــد‪.‬‬ ‫بــه خوبــی ســنجیده نشــده باشــد گاه ـاً چیــزی کــه‬ ‫جــذب ‪ ,‬بــه کار گمــاری و حفــظ نیروهــا مــی بایســت‬ ‫كارآمــوز جهــت كســب تجربــه الزم براي‬ ‫انجــام دهــد‪ .‬در ايــن حالــت اشــتباهات باشــد‪.‬‬ ‫زمیــن شناســی یــا وزن گل را بــا توجه به‬
‫مديريــت عمليــات حفــاري و برنامه‌ريــزي‬ ‫بــه عنــوان راهــکار پیشــنهاد مــی شــود‪ ،‬خــود باعــث‬ ‫در جهــت بــر خــورداری از مشــارکت تمامــی نیروهــای‬ ‫شــغل خــود باعــث افزايــش كارايــي ايــن‬ ‫شــخص كارآمــوز قابــل مشــاهده و ثاني ـاً شــخص كارآمــوز بايــد از نمودارهــا‬ ‫مشــکالت پیــش آمــده بــرای چــاه تعیین‬
‫منظــم زمــان عمليــات جهــت تاميــن بــه‬ ‫ایجــاد مشــکالت و هزینــه هــای بــه مراتــب بــزرگ‬ ‫متخصــص بــا بیشــترین ســطح انــرژی و انگیــزه باشــد‪.‬‬ ‫روش جهــت يادگيــري مهارت‌هــاي‬ ‫تصحيــح اســت‪ .‬عــاوه بــرآن در ايــن و شــكل‌هاي حاصــل از كار خــود بــا‬ ‫نمایــد‪ .‬رشــته حفــاری بــرای چــاه هــای‬
‫موقــع كاال و خدمــات حفــاري‪.‬‬ ‫تــر مــی گــردد‪.‬‬ ‫در ایــن امــور چیدمــان بهینــه افــراد شایســته و بــا‬ ‫شــغلي بــه شــخص كارآمــوز خواهد شــد‪.‬‬ ‫تمريــن آمــوزش شــخص كارآمــوز بــه اســتفاده از دســتگاه شــبيه ســاز اســتفاده‬ ‫جهتــدار بــا توجــه بــه برنامــه پیش‌بینــی‬
‫ظرفیــت ‪ ,‬متناســب بــا نیازهــای ســازمان مــی توانــد‬ ‫رقابــت بــا ســاير افــراد جهــت حفــاري نمــوده و بتوانــد نحــوه اجــراء و عملكــرد‬ ‫حفــاری جهتــدار و نقطــه جــداره گــذاری‬
‫نمــودن حفــره چــاه بــا نزديكتريــن خــود را مــورد بررســي قــرار دهــد‪ .‬در‬ ‫بــا توجــه بــه ســازند هــای حفــاری شــده‬

‫‪111‬‬ ‫‪110‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬ ‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬ ‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬ ‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬ ‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬ ‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬ ‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬ ‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬ ‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬ ‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬ ‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬ ‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬ ‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬ ‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
 ‫فاضل جمالزاده‪ :‬دکل‌داری در ایران به یک بنگاه تبدیل شده است و‬
‫بیشتر از جنبه درآمدزایی به آن نگاه می‌شود‪ .‬نگاه‌ها در دکل‌داری متفاوت است‪،‬‬
‫به‌خصوص دکل هاي دریایی که محدودیت‌ها‪ ،‬پيچيدگي و گرفتاری‌های بسياري‬
‫در آنها وجود دارد‪ .‬به‌عنوان‌مثال‪ :‬وقتی در یک شرکت پتروشیمی مخزني دچار‬
‫حادثه می‌شود‪ ،‬تمام امكانات صنعت نفت بسيج مي‌شوند که آن مشكل را کنترل‬
‫کنند‪ ،‬ولی اگر همین اتفاق برای یک سكو يا دکل دریایی رخ دهد‪ ،‬کاری‬
‫نمی‌توان کرد‪ .‬متأسفانه دیدگاه‌ها به موضوع دکل‌داری بسیار سطحی است‪ .‬اگر‬
‫سکو آتش گرفت چه‌کاري می‌توان کرد؟! تقريبا هيچ ! یک کشتی برای مهار و‬
‫مقابله با آتش در کشور وجود ندارد و بالطبع بايد سوختن و ذوب شدن آن را‬
‫تماشا كرد‪.‬‬

‫غالمرضا یونسی ‪ :‬بررسي‌هاي آماري نشان مي‌دهد كه علت حوادث‬ ‫محمد منجزی‪ :‬بخش‌های مختلف شرکت‌های دکل‪‎‬دار هم‬
‫بيش از اينكه به خطاهاي مكانيكي برگردد‪ ،‬به خطاي انساني مربوط مي‌شود‪.‬‬ ‫مجموعه مقرراتی به نام «‪ »Tool Pusher Manual‬دارند که این کتاب‬
‫بنابراين بسيار مهم است كه كليه افراد درك و نگرش ايمن را در خود ايجاد كنند‬
‫هم‌سطح مجموعه مقررات حفاری هست و دکل‌دار باید کامال نسبت به‬
‫و آن را توسعه دهند‪ .‬همچنين آمارها نشان مي‌دهد كه نيروهاي تازه‌وارد بيش‬
‫آن شناخت الزم و کافی داشته باشد‪ .‬ناظر حفاری و نفرات راهبر دکل‬
‫از نيروهاي باتجربه كه به‌طور طبيعي آگاهي‌هاي بيشتري از آسيب‌هاي احتمالي‬
‫كسب كرده‌اند‪ ،‬دچار حادثه شده‌اند‪ .‬بنابراين آگاهي دادن به افراد و آموزش‬ ‫باید خود را با شرایط دکل تطبیق دهند و استانداردهای کار را بسنجند‬
‫رفتار ايمن بهترين راه پيشگيري از حوادث در دستگاه‌هاي حفاري است‪ .‬شايد‬ ‫‪ ،‬برنامه‌ریزی کنند و مطابق با آن برنامه‌ریزی حرکت کنند‪ .‬در عملیات‬
‫هزينه‌هاي اوليه براي آموزش افراد در سازمان‌ها زياد ارزيابي شود‪ ،‬اما با توجه به‬ ‫حفاری و دکلداری حل اتفاقات به وجودآمده‪ ،‬مستلزم آگاهی افراد به‬
‫تبعات حوادث در دستگاه‌هاي حفاري‪ ،‬در طول زمان مشخص مي‌شود كه اين‬ ‫مسایل درون‌چاهی و محاسبات چاه است و باید مراحل‬
‫هزينه‌ها بسيار ناچيز است‪.‬‬ ‫حفاری توسط دکل‌دار به‌صورت جز به جز تفهیم شده باشد‪.‬‬

‫محمد آل‌خمیس‪ :‬اصالح روش‌های خرید تجهیزات و پشتیبانی‬

‫آنها مهم است و پیمانکاران باید تالش کنند تجهیزاتی خریداری نمایند‬
‫که عمر طوالنی‌تر و تکنولوژی به‌روزتری داشته باشند‪ .‬امکانات باید‬
‫طوری آماده شود که سرعت مناسب در اتصاالت لوله‌های حفاری در‬
‫پیمایش لوله‌ها‪ ،‬در راندن لوله‌های جداری و امکان عکس‌العمل مناسب‬
‫در زمان گیر لوله‌ها و جریان چاه و بهسازی چاه وجود داشته باشد‪ .‬از‬
‫این جهت باید آموزش‌های پرسنل به‌روز باشد‪ .‬آموزش‌های کنترل فوران‬
‫چاه‪ ،‬آشنایی با مشکالت چاه و حوادث و نحوه عکس‌العمل با آنها مهم‬
‫است‪ .‬تمامی این موارد از چالش‌های شرکت‌های دکل‌دار است که اگر با‬
‫برنامه‌ریزی دقیق و به‌موقع صورت پذیرد‪ ،‬راندمان حفاری به‌مراتب بهتر و‬
‫باالتر خواهد رفت‪.‬‬

‫جلیل سروی‌زاده‪ :‬وقتی تعامل نباشد برای پیشرفت کار دکل دار مجبور‬
‫است به صورت عامیانه از راه و روش‌هایی نادرست مسئله را حل کند‪ ،‬اینجاست‬
‫که آن خطر‪ ،‬خطرناک‌تر می‌شود‪ .‬ولی اگر پیمانکار احساس کند یک وسیله خاص‬
‫را از دست داد و جایگزینی آن طول می‌کشد و خطر وجود دارد ‪ ،‬می‌توان با اطالع‬
‫رسانی به کارفرما و تعامل در جهت حل مشکل پیش رفت و خطرات و ریسک‬
‫عملیات را حد زیادی کاهش داد ‪.‬ولی در صورتی که کارفرما به این مسائل توجه‬
‫نکند ‪ ،‬چاره ای برای دکل دار جز این که آن وسیله‌ی خراب را سالم نشان دهد‪،‬‬
‫نیست و خطر واقعاً زیاد می‌شود‪ .‬وقتی جنس مربوط به ‪ 4‬سال قبل است وسیله‬
‫خراب نشده که دور انداخته شود ولی در حدی هم نیست که با ماکزیمم توان‬
‫بتواند کار کند ‪ ،‬این ماکزیمم استفاده می‌تواند باعث افزایش درصد خطر شود‪.‬‬
‫مهدی حامدی ‪ :‬با در نظر گرفتن شــرایط فعلی ناوگان حفاری‬
‫کشــور و نوع تجهیزات مورد اســتفاده و در صورت رعایت نکات فوق‬
‫الذکر‪ ،‬انتظار می رود دســتگاه های حفاری در خشــکی تا ‪ 15‬سال و‬
‫دســتگاه های حفاری دریایی تا ‪ 20‬ســال (به شرط انجام تعمیرات اساسی‬
‫و بازســازی و کالس مجدد) توان ســرویس دهی مفید را داشته باشند‪.‬‬
‫البته بعد از این زمان نیز‪ ،‬همان گونه که تا کنون اتفاق افتاده اســت‪،‬‬
‫می توان از این دســتگاه ها اســتفاده نمود‪ ،‬اما قطعا بازدهی موثر آن ها‬
‫کاهش یافته و یا حتی زمانی ممکن اســت امکان تطبیق با فن آوری‬
‫های روز در آن ها میســر نباشد‪.‬‬

‫آیا دکل های حفاری فعال در کشور توان حضور در بازار های جهانی را دارند ؟‬

‫حضورموثرواقتصادیدربازارهایجهانیوفعالیتدکلدراینشرایطنیازمندداشتناستانداردهاوشاخصههایایمنیبینالمللیباشد‪.‬آیادکلهایفعال‬
‫کشوراینمعیارهاراکسبمیکنند؟استانداردهاوشاخصههایایمنیبینالمللیدردکلهایحفاریشاملچهمواردیاست؟‬

‫‪113‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
‫‪drilling and completions industry.‬‬
‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬ ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬

‫فنی؛ دکل‌داری‬ ‫فنی؛ دکل‌داری‬

‫محمد منجزی‬
‫شرکت ‪PEDEX‬‬

‫آگاهــی و اشــراف کامــل داشــته باشــند‪.‬‬
‫به‌طــور مثــال افــراد بــرای بســتن و‬
‫اتصــال شــاخه جدیــد لولــه حفــاری‬
‫بایــد نســبت بــه نــوع و جنــس لولــه‪،‬‬
‫جــای قــرار گرفتــن آچارهــا و میــزان‬
‫گشــتاور پیچشــی آگاهــی داشــته‬
‫باشــند و فقــط صــرف یادگیــری و‬
‫آمــوزش ســنتی قابــل قبــول نیســت‪.‬‬
‫نیروهــای قدیمــی طبــق یــک ســری‬
‫روش ســنتی وارد صنعــت شــدند و تــا‬
‫االن نیــز بــا ایــن روش پیــش رفته‌ایــم‬
‫و بــرای افــراد تــازه‌وارد بــه صنعــت‬
‫برنامــه آموزشــی منســجم وجــود نــدارد‬
‫و توضیحــات و توجیهــات عملیاتــی‬
‫موجــود انتقــال داده نمی‌شــود کــه‬
‫ایــن مشــکل بــا یــک برنامــه منســجم‬
‫آموزشــی و دقیــق قابــل حــل اســت‪.‬‬
‫در بحــث تعامــل بیــن کارفرمــا و‬
‫پیمانــکار بایــد نقــاط و موضوعــات‬
‫تعامــل را مشــخص و تعریــف کــرد تــا‬
‫بعــدا بــه نقطــه بحــران تبدیــل نشــود‪.‬‬
‫انجــام هــر مــوردی در عملیــات یــک‬
‫تعریــف ویــژه و خــاص دارد‪ ،‬بنابرایــن‬
‫بایــد نســبت بــه ایــن موضــوع دقیق‌تــر‬
‫و جدی‌تــر عمــل کــرد‪ .‬به‌طــور مثــال‬
‫دکل‌دار بایــد سیســتم ماشــین‌آالت اعــم‬
‫از مجموعــه گــردش گل‪ ،‬مجموعــه‬
‫باالبرنــده و سیســتم‌های مکانیکــی را‬
‫کامــا تجهیــز کنــد و در صــورت نیــاز‪،‬‬
‫به‌موقــع تعمیــرات و تغییــرات الزم را‬
‫اعمــال کنــد‪ .‬ولــی در جاهایــی کــه طــرح‬
‫موضــوع فراتــر از وظایــف افــراد کارفرمــا و‬
‫پیمانــکار حاضــر در دکل باشــد‪ ،‬تعامــل‬
‫بــدون هماهنگــی بــا ســتاد قابــل قبــول‬
‫نیســت و بایــد در این‌گونــه مــوارد دقــت‬
‫الزم را داشــت‪.‬‬
‫کتــاب هم‌ســطح مجموعــه مقــررات‬
‫لزومآگاهیرییسدستگاه‬
‫نسبتبهمسائلدرونچاه‬
‫موضوعیاستکهدرحال‬
‫حاضرمناطقنفت‌خیزجنوب‬
‫درمناقصاتجدیدمطرحکرده‬
‫کار را بســنجند ‪ ،‬برنامه‌ریــزی کننــد‬
‫استوایدهبسیارخوبیاست‪.‬‬
‫به‌عنــوان یــک ماشــین اســت‪ .‬عــاوه‬
‫بــر ایــن در بخــش کارفرمایــی نیــز‬
‫بایــد کارفرماهــا در حــدی کــه بتواننــد‬
‫نیازهــای خــود را رفــع کننــد‪ ،‬از اجــزای‬
‫دکل شــناخت داشــته باشــند‪.‬‬
‫در مدیریــت عملیــات حفــاری‬
‫می‌تــوان موضوعــات را در دو بخــش‬
‫دســته‪‎‬بندی و بررســی کــرد‪ ،‬بخشــی‬
‫از کار کــه مرتبــط بــا کارفرماســت و‬
‫بخشــی دیگــر هــم بــر عهــده دکلــدار‬
‫اســت‪ .‬هــر بخــش بــرای خــود مقــررات‬
‫ویــژه ای را دارد‪ .‬به‌طــور مثــال‪ ،‬پیمانکار‬
‫یــا دکل‌دار در حــوزه ی فعالیتــی خــود‬
‫بایــد بــا تمــام برنامــه چــاه و عملیــات‬
‫آتــی چــاه و درون چــاه آشــنا باشــد‪.‬‬
‫وقتــی کارفرمــا شــرکتی را می‌خواهــد‬
‫تــا کار را به‌عنــوان دکل‌دار انجــام‬
‫بدهــد‪ ،‬روســای دســتگاه ملــزم هســتند‬
‫کــه بــر مســائل درون چــاه آگاهــی‬
‫داشــته باشــند‪ .‬لــزوم آگاهــی رییــس‬
‫دســتگاه نســبت بــه مســائل درون چــاه‬
‫موضوعــی اســت کــه در حــال حاضــر‬
‫مناطــق نفت‌خیــز جنــوب در مناقصــات‬
‫جدیــد مطــرح کــرده اســت و ایــده‬
‫بســیار خوبــی اســت‪ .‬به‌طــور کلــی‬
‫تمامــی افــراد حاضــر فعــال عملیــات‬
‫بایــد نســبت بــه وظیفــه خــود و‬
‫تجهیزاتــی کــه از آن اســتفاده می‌کننــد‬
‫امــروزه بخــش دکل‌داری به‌گونــه‌ای‬ ‫فاضل جمالزاده‬
‫و پرســنل ماهــر بــراي ايــن دكل‌هــا‬ ‫فرآیندهــا‪ ،‬دســتورالعمل‌ها و نزدیــک‬ ‫کمیتــه بحــران اســت‪ .‬هيچ‌گونــه‬
‫حفــاری هســت و دکل‌دار بایــد کامــا‬ ‫دســت‌خوش میــراث گذشــته‌ها شــده‬ ‫كــه شــرايط اســتاندارد را داشــته‬ ‫شــدن بــه اســتانداردها را در ســرفصل‬ ‫امکانــات‪ ،‬نیــروی فنــی‪ ،‬نرم‌افــزار و‬
‫نســبت بــه آن شــناخت الزم و کافــی‬ ‫اســت‪ .‬دکل‌داری دارای چندیــن قســمت‬ ‫شرکت بین‌المللی حفاری‬
‫باشــند تربيــت نشــده اســت‪ .‬در‬ ‫فعاليت‌هــا داشــته باشــند‪.‬‬ ‫ســاختاري وجــود نــدارد‪.‬‬
‫داشــته باشــد‪ .‬ناظــر حفــاری و نفــرات‬ ‫وســیع اســت کــه هرکــدام دارای اهمیت‬ ‫برخــي از شــركت‌ها افــرادي هســتند‬ ‫شــرکت‌ها بایــد تمامــی اجــزا و‬ ‫اســتاندارد دکل‌هــای ایرانــی بواســطه‬
‫راهبــر دکل بایــد خــود را بــا شــرایط‬ ‫فــراوان هســتند‪ .‬کارفرمایــان نقشــه‬ ‫كــه در مــورد اجــزاي دكل اطالعاتــي‬ ‫بخش‌هــای دکل را بازرســی کننــد‬ ‫محدوديت‌هــاي ايجــاد شــده از طــرف‬
‫دکل تطبیــق دهنــد و اســتانداردهای‬ ‫راه و برنامــه هدفمنــد چــاه را ترســیم‬ ‫ندارنــد‪ ،‬محدوديت‌هــا و نگراني‌هــا‪،‬‬ ‫و مشــخص شــود شــرایط حــال دکل‬ ‫ســازمان و موسســات چنــد اســتاندارها‪،‬‬
‫می‌کننــد و تــا رســیدن بــه ایــن هــدف‬
‫گرفتاري‌هــا و اســتاندارد‌هاي دكلــداري‬ ‫چگونــه اســت‪ ،‬چــه مشــکالتی وجــود‬ ‫ضعیــف یــا حتــی نزديــك بــه صفــر‬
‫و مطابــق بــا آن برنامه‌ریــزی حرکــت‬ ‫کــه همــان مخــزن اســت و در برخــی‬ ‫را نمي‌شناســند بلكــه تنهــا از آن‬ ‫دارد و یــک شــرح کار بــرای دکل‬ ‫اســت‪ .‬یــک دکل دریایــی بایــد پرچــم‬
‫کننــد‪ .‬در عملیــات حفــاری و دکلــداری‬ ‫مــوارد بــا وجــود ناهمواری‌هــای پیــش‬ ‫اســتفاده مي‌كننــد‪ .‬از ســوي ديگــر‪،‬‬ ‫تدویــن گــردد‪ .‬ايــن شــرح كار ‪ ،‬یــک‬ ‫ماننــد «پانامــا يــا ليبريــا «و کالس‬
‫حــل اتفاقــات بــه وجودآمــده‪ ،‬مســتلزم‬ ‫آمــده‪ ،‬بــه موقــع اعــام و تصمیم‌گیــری‬ ‫اگــر شــركت‌هاي خارجــي بخواهنــد‬ ‫پایــه و اساســي در جهــت اصــاح‬ ‫ماننــد ‪ GL,DNV ,ABS‬داشــته باشــد‬
‫آگاهــی افــراد بــه مســایل درون‌چاهــی‬ ‫می‌شــود‪ ،‬پیمانــکار بــر اســاس آن‬ ‫بــا مــا كار كننــد بــه الزامــات و قوانيــن‬ ‫رویه‌هــا اســت‪ .‬بایــد تمریــن و هزینــه‬ ‫و حداقــل نيروهــاي مــورد نيازطبــق‬
‫و محاســبات چــاه اســت و بایــد مراحــل‬ ‫عمــل می‌کنــد‪ .‬نقشــه راهــی کــه‬ ‫بين‌المللــي توجــه مي‌كننــد‪ ،‬مــدارك‬ ‫کــرد تــا ایــن فرهنگ‌ســازی انجــام‬ ‫قوانيــن بين‌المللــي بــا گواهينامه‌هــاي‬
‫حفــاری توســط دکل‌دار به‌صــورت جــز‬ ‫از طــرف کارفرمــا داده می‌شــود بــه‬ ‫و گواهينامه‌هــاي افــرادي كــه روي دكل‬ ‫شــود‪ .‬ایمنــی بایــد شــرط اول و ســر‬ ‫مرتبــط و تجربــه كافــي داشــته باشــد‪.‬‬
‫بــه جــز تفهیــم شــده باشــد‪ .‬به‌طــور‬ ‫اصطــاح خــط مشــی حفــاری چــاه‬ ‫كار مي‌كننــد الزامــي اســت و آمــوزش‬ ‫لوحــه کار در دكل و ســكوها باشــد‪.‬‬ ‫‪ISM Code (International safety‬‬ ‫دکل‌داری در ایــران بــه یــک بنــگاه‬
‫مثــال در بعضــی مواقــع ممکــن اســت‬ ‫اســت و پیمانــکار نیــز مطابــق مجموعــه‬ ‫آنهــا مهــم خواهــد بــود و همچنيــن‬ ‫هزینــه بایــد به‌موقــع انجــام شــود‪.‬‬ ‫‪ )Management‬در آنجــا عملیاتــی و‬ ‫تبدیــل شــده اســت و بیشــتر از جنبــه‬
‫چــاه جریــان پیــدا کنــد‪ ،‬بــرای حــل‬ ‫مقــررات و اســتانداردهایی کــه دارد‪،‬‬ ‫مديريــت دكل و مديريــت حفاظــت‬ ‫مــا در داخــل کشــور از همــان ابتــدا‬ ‫اســتانداردهاي الزم رعايــت شــده‬ ‫درآمدزایــی بــه آن نــگاه می‌شــود‪.‬‬
‫ایــن موضــوع در کمتریــن زمــان و‬ ‫بایــد در مســیر تعیین‌شــده حرکــت‬ ‫از منافــع كارفرمــا را موردتوجــه قــرار‬ ‫هزینه‌هــاي الزم را انجــام نمي‌دهيــم و‬ ‫باشــد‪ .‬ایــن مشــکالت در دکل‌هــای‬ ‫نگاه‌هــا در دکل‌داری متفــاوت اســت‪،‬‬
‫هزینــه‪ ،‬چــه راهــکاری را بایــد دنبــال‬ ‫کنــد‪.‬‬ ‫مي‌دهنــد‪.‬‬ ‫وقتــی کار خــراب شــد و حادث ـه‌اي رخ‬ ‫خشــکی نســبت بــه دکل‌هــای دریايــي‬ ‫به‌خصــوص دکل هــاي دریایــی‬
‫کــرد و از چــه دســتورالعمل‌هایی بایــد‬ ‫نکتــه قابــل تامــل ایــن اســت کــه‬ ‫پــس شــرکت‌هاي دكلــدار بایــد بــرای‬ ‫داد ‪ ،‬در انتهــا دو تــا ســه برابــر هزینــه‬ ‫بیشــتر اســت‪ .‬در واقــع رویــه و‬ ‫کــه محدودیت‌هــا‪ ،‬پيچيدگــي و‬
‫پیــروی کــرد‪ .‬در ایــن مســایل علــم و‬ ‫پیمانــکار بایــد از لحــاظ دانــش و تجربــه‬ ‫کارهــای خــود برنامــه داشــته باشــند‪.‬‬ ‫می‌کنیــم ‪.‬‬ ‫دســتورالعمل‌ها كامــل نیســت‪ ،‬الــزام‬ ‫گرفتاری‌هــای بســياري در آنهــا وجــود‬
‫آگاهــی بــه موضوعــات و مشــکالت‬ ‫عملیاتــی کامــا بــه برنامــه چــاه آگاه‬ ‫می‌دانیــد بیمــه یکــی از مشــکالت‬ ‫در بحــث دکل‌داری بایــد بــه صــورت‬ ‫و نظــارت نیــز وجــود نــدارد‪ .‬پــس‬ ‫دارد‪ .‬به‌عنــوان‌مثــال‪ :‬وقتــی در یــک‬
‫درون‌چاهــی یکــی از ضرورت‌هــای‬ ‫باشــد‪ .‬در واقــع فــردی کــه می‌خواهــد‬ ‫دکل‌هاســت؟ اصــا چنــد درصــد‬ ‫مســتمر و در هــر دوره ‪ 6‬ماهــه‪ ،‬شــركت‬ ‫حادثــه بــ ‌ه ســادگی می‌توانــد در ایــن‬ ‫شــرکت پتروشــیمی مخزنــي دچــار‬
‫نفراتــی اســت کــه بــا دســتگاه‌های‬ ‫در ایــن بخــش فعالیــت کنــد‪ ،‬بــه طــور‬ ‫دکل‌هــا از صفــر تــا ‪ 100‬درصــد بیمــه‬ ‫هــاي بازرســي فنــي و حرفــه اي دكل‬ ‫دکل‌هــا اتفــاق بیفتــد‪ .‬از طرفــي اگــر‬ ‫حادثــه می‌شــود‪ ،‬تمــام امكانــات‬
‫حفــاری کار می‌کننــد‪ ،‬بنابرایــن در‬ ‫حتــم بایــد اشــراف کاملــی بــه چــاه‬ ‫هســتند؟ چنــد شــرکت بیمه‌گــذار‬ ‫هــا را بازديــد نماينــد و مشــكالت فنــي‬ ‫شــرکت‌های ‪ E&P‬بين‌المللــي بیاینــد و‬ ‫صنعــت نفــت بســيج مي‌شــوند کــه‬
‫عملیــات تعامــل بیــن کارفرمــا و دکل‌دار‬ ‫داشــته باشــد و بتوانــد مســائل چــاه‬ ‫ایرانــی در صنعــت دريايــي فعــال‬ ‫و ايمنــي دكل را بــه مالــك گــزارش‬ ‫بخواهنــد بــا مــا همــكاري كننــد کــدا ‌م‬ ‫آن مشــكل را کنتــرل کننــد‪ ،‬ولــی اگــر‬
‫ایــن مســائل محــرز اســت و بــه چشــم‬ ‫را به‌خوبــی تجزیــه و تحلیــل کنــد‪.‬‬ ‫اســت؟ اگــر دکل‌هــای بیمه‌شــده‬ ‫نماينــد و همچنيــن یــک نفــر مهنــدس‬ ‫یــک از ایــن دکل‌هــای داخلــی را تاییــد‬ ‫همیــن اتفــاق بــرای یک ســكو يــا دکل‬
‫می‌آیــد‪.‬‬ ‫به‪‎‬طــور مثــال‪ ،‬رئیــس دســتگاه و‬ ‫شــرایط اســتاندارد الزم را نداشــته‬ ‫خوردگــی فلــزات ‪،‬یــک بــازرس فنــی‪،‬‬ ‫ا کــدام‌یــک از‬ ‫می‌کننــد؟ يــا اصــ ً‬ ‫دریایــی رخ دهــد‪ ،‬کاری نمی‌تــوان‬
‫چندیــن کتــاب حفــاری تخصصــی‬ ‫افــرادی کــه راهبــری دکل را بــر عهــده‬ ‫باشــند‪ ،‬بعــد از بــروز حادثــه هزین ـه‌ای‬ ‫یــک مهنــدس دکل‌دار و یــک تيــم‬ ‫شــرکت‌های داخلــي می‌تواننــد رقیــب‬ ‫کــرد‪ .‬متأســفانه دیدگاه‌هــا بــه موضــوع‬
‫در رابطــه بــا دســتگاه‌های حفــاری و‬ ‫دارنــد‪ ،‬بایــد علــم و آگاهیشــان بــه‬ ‫از ســوی بیمــه گــذار پرداخــت نخواهــد‬ ‫مهندســي کاال باشــد‪ ،‬بحــث پرســنل‬ ‫ایــن شــرکت‌ها باشــند؟ غیرممکــن‬ ‫دکل‌داری بســیار ســطحی اســت‪.‬‬
‫ابــزارآالت و ماشــین‌آالت نوشــته شــده‬ ‫قــدری زیــاد باشــد کــه بــا تصمیــم بــه‬ ‫شــد‪ .‬پــس بررســی شــرایط‪ ،‬رعايــت‬ ‫نیســت‪ ،‬بلكــه بحــث تخصــص اســت‪.‬‬ ‫اســت‪ ،‬مگــر اینکــه همــان اول یــک‬ ‫اگــر ســکو آتــش گرفــت چــه‌کاري‬
‫اســت‪ .‬افــراد متخصــص روی چــاه و‬ ‫اصطــاح غیرمعقــول اجــازه وقــوع هیــچ‬ ‫اســتاندارد‌ها و الزامــات ایمنــی بــا‬ ‫پرســنل در مجموعه‌هــا زیــاد اســت‪.‬‬ ‫فهرســت ارتقــا ســطح کیفــی ارائــه‬ ‫می‌تــوان کــرد؟! تقريبــا هيــچ ! یــک‬
‫ناظــر حفــاری بایــد نســبت بــه تمامــی‬ ‫اتفــاق ناگــواری را ندهنــد‪ ،‬زیــرا هــر‬ ‫نــگاه دقیــق کارشناســی در جهــت‬ ‫چــارت ســازمانی تكميــل اســت‪ ،‬ولــی‬ ‫شــده و پــس از اصالحــات الزم بــا‬ ‫کشــتی بــرای مهــار و مقابلــه بــا آتــش‬
‫ابــزارآالت و تجهیــزات دکل شــناخت‬ ‫تصمیــم غیرمعقــول تبعاتــی دارد‪.‬‬ ‫ارتقــا ســطح دکل در مقایســه بــا‬ ‫نيروهــا مهــارت كافــي را ندارنــد‪.‬‬ ‫هزینه‌هــای بســیار بــاال مــورد قبــول‬ ‫در کشــور وجــود نــدارد و بالطبــع بايــد‬
‫عمیــق و دقیقــی داشــته باشــند‪ .‬دیدگاه‬ ‫بخش‌هــای مختلــف شــرکت‌های‬ ‫دکل‌هــای خارجــی در دوران حاضــر بــا‬ ‫دانــش دكلــداري دريايــي مطابــق‬ ‫واقــع شــود‪ .‬در حــال حاضــر فاصلــه‬ ‫ســوختن و ذوب شــدن آن را تماشــا‬
‫اغلــب شــرکت‌های دکل‌دار بــر روی‬ ‫دکل‪‎‬دار هــم مجموعــه مقرراتــی بــه نــام‬ ‫توجــه بــه برنامه‌هــای توســعه حفــاری‬ ‫بــا اســتانداردهاي بيــن المللــي هنــوز‬ ‫بســیار زیــاد اســت‪ .‬بایــد شــرکت‌های‬ ‫كــرد‪ .‬یکــی از ضعف‌هــای بــزرگ‬
‫بحــث تجهیــزات حفــاری ســطحی و‬ ‫«‪ »Tool Pusher Manual‬دارنــد کــه ایــن‬ ‫امــری الزم و ضــروری اســت‪.‬‬ ‫در كشــور بــه مرحلــه بلــوغ نرســيده‬ ‫ایرانــی در ایــن بــازه زمانــی تدویــن‬ ‫کشــور درصنعــت دریــا‪ ،‬نداشــتن‬

‫‪115‬‬ ‫‪114‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬ ‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬ ‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬ ‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬ ‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬ ‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬ ‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬ ‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬ ‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬ ‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬ ‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬ ‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬ ‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬ ‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
 ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬ ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬

‫فنی؛ دکل‌داری‬ ‫فنی؛ دکل‌داری‬

‫محمد آل‌خمیس‬
‫شرکت ملی حفاری ایران‬

‫توجــه قــرار می‌گیــرد‪ .‬به‌عنــوان‬
‫مثــال مشــاهده می‌شــود کــه دکل‬
‫ظاهــرا مشــغول بــه کار اســت ولــی‬
‫در راســتای نتیجه‌گیــری کار نیســت‬
‫بلکــه دوبــاره‌کاری انجــام می‌شــود‪.‬‬
‫ایــن زمــان گاهــی خــود را به‌صــورت‬
‫بهســازی چــاه‪ ،‬ســرعت پاییــن و کارایــی‬
‫متــه نشــان می‌دهــد‪ .‬ایــن مــورد‬
‫به‌طــور عمــده از ابــزار و کاال و مــواد‬
‫یــا عوامــل انســانی ناشــی مــی شــود‪.‬‬
‫بــرآورد ایــن شــاخص‌ها معیــار اســت‬
‫ولــی بایــد ایــن برآوردهــا را همــواره‬
‫بــا واقعیــت در زمــان خــودش ســنجش‬
‫کــرد و هــر کجــا ایــن برآوردهــا بــا‬
‫واقعیت‌هــا تطابــق نداشــت‪ ،‬بایــد در‬
‫همیــن زمــان مــورد ریشــه‌یابی قــرار‬
‫گیــرد‪.‬‬
‫خدمــات یکپارچــه نیــز از مــواردی‬
‫اســت کــه می‌توانــد در راندمــان‬
‫کار تاثیــر به‌ســزایی داشــته باشــد‪.‬‬
‫در ایــن روش بــا توجــه بــه یــک جــا‬
‫بــودن طراحــی‪ ،‬برنامه‌ریــزی‪ ،‬تهیــه‬
‫کاال و مــواد‪ ،‬اجــرا و ‪ ...‬رونــد کار و‬
‫مســئولیت‌ها مشــخص بــوده و از‬
‫بی‌برنامه‌گــی و رفــع مســئولیت‌ها‬
‫در مــواردی کــه مشــکل بــه وجــود‬
‫می‌آینــد‪ ،‬جلوگیــری می‌شــود‪.‬‬
‫پنهــان ‪-‬کــه بســیار اهمیــت دارد و در‬
‫هزینه‌هــا موثــر اســت‪ -‬کمتــر مــورد‬
‫بازنگریدرروش‌های‬
‫بررســی و کارشناســی شــده و جهــت‬
‫نگهداری‪،‬عملیاتتعمیراتو‬
‫پیشگیریوتعمیراتاساسی‪،‬‬
‫بازسازی‪،‬ارتقاءکیفیوتوسعه‬
‫آموزش‌هایکاربردیبایدمورد‬
‫توجهقرارگرفتهوآموزش‌ها‬
‫دســتگاه‌ها بــه کلیــه پرســنل انتقــال‬
‫اثربخشومناسبباشد‪.‬در‬
‫واقعبایدآموزشبه‌صورت‬
‫دائمیوبخشیازکارمدیر‬
‫بودهویکیازوظایفمدیران‪،‬‬
‫آموزش دیدن و آموزش دادن‬
‫می‌گیرنــد کــه در آنهــا کلیــه مــوارد‬
‫باشد‪.‬‬
‫در دریــا و خشــکی مشــتمل بــر‬
‫شــاخص‌های تعمیــرات و انتظــارات‬
‫و عمدتــا توقــف دکل اســت کــه ایــن‬
‫شــاخص‌ها بــه دو دســته تقســیم‬
‫می‌شــوند‪« :‬زمان‌هــای تلف‌شــده‬
‫آشــکار» و «زمان‌هــای تلف‌شــده‬
‫پنهــان»‪ .‬زمان‌هــای تلف‌شــده‬
‫آشــکار مشــخص و معیــن اســت و‬
‫باعــث توقــف پیشــرفت کار می‌شــود‪.‬‬
‫نظیــر توقــف موتورهــا و تعمیــر آنهــا‬
‫و انتظــار کاال و مــواد و انتظــار تامیــن‬
‫آب و ‪ ...‬ولــی زمان‌هــای تلــف شــده‬
‫ایــن جلســات مــوارد مختلف حادثه‌ســاز‬
‫دوره زمانــی کــه توســط پیمانــکار‬ ‫مهندســی کارکنــان اســت کــه در مــوارد‬ ‫شاخص‌هایارزیابیدکل‌های‬ ‫تکنولــوژی روز و پشــتیبانی به‌موقــع‬ ‫صنعــت حفــاری یکــی از ارکان یــا‬
‫جلوگیــری از احتمــال وقــوع ایــن مــوارد‬
‫طراحــی و بــرآورد می‌شــود‪ ،‬از شــروع‬ ‫زیــر خالصــه می‌شــود‪:‬‬ ‫حفاریباتوجهبهمنطقهفعالیت‬ ‫معطــوف باشــد‪.‬‬ ‫شــاید اصلی‌تریــن رکــن اکتشــاف و‬
‫تــا تحویــل کار‪ ،‬پیمانــکار مســئول زمان‬ ‫آمــوزش و به‌روزرســانی مهارت‌هــای‬ ‫بازنگــری در روش‌هــای نگهــداری‪،‬‬ ‫تولیــد نفــت و گاز بــه شــمار مــی‌رود‪.‬‬
‫و نیــز بازخوانــی حــوادث به‌وجودآمــده‪،‬‬ ‫دردریاوخشکیمشتمل‬
‫از دســت رفتــه و ضــرر و زیــان آن‬ ‫نیروی انســانی‬ ‫عملیــات تعمیــرات و پیشــگیری و‬ ‫تحقــق اهــداف تولیــد نفــت و گاز‬
‫بحــث و تبــادل نظــر می‌شــود‪ .‬ایــن‬ ‫اســت‪ .‬به‌عبارتــی بایــد زمــان پــروژه‬ ‫به‌روز شدن برنامه‌های آموزشی‬ ‫برشاخص‌هایتعمیراتو‬ ‫تعمیــرات اساســی‪ ،‬بازســازی‪ ،‬ارتقــاء‬ ‫کشــور بــدون برنامه‌ریــزی جهــت‬
‫تجربیــات در قالــب تهیــه صــورت‬ ‫را مناســب در نظــر گرفــت‪ ،‬به‌گونــه‌ای‬ ‫نظــام کارآمــد بــرای ســنجش‬ ‫انتظاراتوعمدتاتوقفدکل‬ ‫کیفــی و توســعه آموزش‌هــای کاربــردی‬ ‫ســاماندهی و توســعه ایــن صنعــت‬
‫جلســات فنــی و از طریــق روســای‬
‫کــه بتوانــد در زمــان مــورد نظــر آن‬ ‫اثربخشــی آموزشــی‬ ‫استکهبهدودستهتقسیم‬ ‫بایــد مــورد توجــه قــرار گرفتــه و‬ ‫امکان‌پذیــر نیســت‪ .‬دربــاره تحلیــل‬
‫داده می‌شــوند‪ .‬همچنیــن جهــت‬
‫را انجــام دهــد‪ .‬در غیــر ایــن صــورت‬ ‫نظــام کارآمــد بــرای مدیریــت‬ ‫می‌شوند‪«:‬زمان‌هایتلف‌شده‬ ‫آموزش‌هــا اثربخــش و مناســب باشــد‪.‬‬ ‫وضعیــت دکل‌هــای فعــال در کشــور‬
‫بایــد متحمــل ضــرر و زیــان شــود‪.‬‬ ‫عملکــرد منابــع انســانی‬ ‫در واقــع بایــد آمــوزش به‌صــورت‬ ‫در بخــش خشــکی و دریــا الزم اســت‬
‫پیگیری‌هــای مضاعــف و بازدیدهــای‬ ‫آشکار»و«زمان‌هایتلف‌شده‬
‫مگــر آنکــه واقعیــت مخــزن و طبقــات‬ ‫نظــام گــردش اطالعــات و انتقــال‬ ‫دائمــی و بخشــی از کار مدیــر بــوده‬ ‫در محورهــای مختلــف تکنولــوژی‪،‬‬
‫میدانــی در بــازه زمانــی هــر دو مــاه‬ ‫زمین‌شناســی بــا آنچــه در برنامــه کلــی‬ ‫دانــش تجربــی و اســتفاده به‌موقــع از‬ ‫پنهان»‪.‬برآورداینشاخص‌ها‬ ‫و یکــی از وظایــف مدیــران‪ ،‬آمــوزش‬ ‫تجهیــزات‪ ،‬دانــش فنــی‪ ،‬شــاخص‌های‬
‫یــک بــار‪ ،‬دســتگاه‌ها توســط بازرســان‬ ‫کارفرمــا پیش‌بینــی شــده‪ ،‬مغایــرت‬ ‫اطالعــات کــه در ایــن مــورد نیــاز بــه‬ ‫ومعیارهاهموارهمی‌بایست‬ ‫دیــدن و آمــوزش دادن باشــد‪.‬‬ ‫ایمنــی و اســتانداردها و ‪ ...‬دکل را مــورد‬
‫مدیریــت‪ HSE‬مــورد بازرســی قــرار‬
‫داشــته باشــد‪ .‬به‌عبــارت دیگــر در‬ ‫تقویــت داریــم‬ ‫باسنجشواقعیتباشدوهر‬ ‫اصــاح روش‌هــای خریــد تجهیــزات و‬ ‫بررســی قــرار داد‪.‬‬
‫ایمنــی‪ ،‬بهداشــتی و زیســت محیطــی‬
‫پروژه‌هــا زمان‌هــای غیرمفیــد‪ ،‬آشــکار‬ ‫مناسب بودن نظام انگیزش‬ ‫کجااینبرآوردهاباواقعیت‌ها‬ ‫پشــتیبانی آنهــا مهــم اســت و پیمانکاران‬ ‫در بحــث تکنولــوژی و فنــاوری‌‬
‫و پنهــان بــه عهــده و هزینــه پیمانــکار‬ ‫توجــه بــه طرح‌هــای کارمــزدی‬ ‫بایــد تــاش کننــد تجهیزاتــی خریــداری‬ ‫دســتگاه‌های حفــاری‪ ،‬دکل‌هــای موجود‬
‫بررســی شــده و ایــرادات موجــود در‬ ‫اســت‪ .‬بــا توجــه بــه مطالــب ذکــر‬ ‫به‌جــای وقت‌مــزدی و مشــارکت در‬
‫تطابقنداشت‪،‬می‌بایستمورد‬ ‫نماینــد کــه عمــر طوالنی‌تــر و‬ ‫در کشــور بــا دکل‌هــای روز موجــود در‬
‫قالــب جــداول برنامــه عملیاتــی بــه‬ ‫شــده می‌تــوان بــه اهمیــت مدیریــت‬ ‫نتیجــه کار‬ ‫ریشه‌یابیقرارگیرد‪.‬‬ ‫تکنولــوژی به‌روزتــری داشــته باشــند‪.‬‬ ‫دنیــا برابــری کــرده و تفــاوت خاصــی‬
‫دســتگاه‌ها اعــام می‌گــردد‪ .‬در ادامــه‬ ‫صحیــح در پروژه‌هــای حفــاری جهــت‬ ‫برنامــه حفــظ و صیانــت از کارکنــان‬ ‫امکانــات بایــد طــوری آمــاده شــود‬ ‫نــدارد‪ ،‬ولــی به‌دلیــل تحریم‌هــای‬
‫شــرکت‌های دکل‌دار اســت کــه اگــر بــا‬
‫روســای دســتگاه‌ها پــس از برطــرف‬ ‫جلوگیــری از ضــرر و زیــان احتمالــی و‬ ‫موثــر و وفــادار‬ ‫کــه ســرعت مناســب در اتصــاالت‬ ‫موجــود‪ ،‬در مــواردی مشــکل تامیــن‬
‫برنامه‌ریــزی دقیــق و به‌موقــع صــورت‬
‫نمــودن معایــب‪ ،‬نســبت بــه تهیــه‬ ‫کاهــش ریســک انجــام پروژه‌هــا پــی‬ ‫در محــور مدیریــت پروژه‌هــای‬ ‫لوله‌هــای حفــاری در پیمایــش لوله‌هــا‪،‬‬ ‫قطعــات یدکــی کــه امــکان ســاخت‬
‫پذیــرد‪ ،‬راندمــان حفــاری به‌مراتــب‬
‫جوابیــه بــه واحــد نظــارت و بازرســی‬ ‫بــرد‪.‬‬ ‫حفــاری بــا توجــه بــه اهمیــت مدیریــت‬ ‫در رانــدن لوله‌هــای جــداری و امــکان‬ ‫داخــل بــرای آنهــا میســر نیســت‪ ،‬وجــود‬
‫بهتــر و باالتــر خواهــد رفــت‪.‬‬
‫امــور کیفــی عملیــات اقــدام می‌کننــد‬ ‫موضــوع ایمنــی و بهداشــت محیــط‬ ‫پــروژه و ریســک بــاالی فعالیت‌هــای‬ ‫عکس‌العمــل مناســب در زمــان گیــر‬ ‫دارد‪ .‬مهمتریــن چالش‌هــا بــا توجــه بــه‬
‫در بخــش اســتفاده از فناوری‌هــا‬
‫و در نهایــت پــس از بررســی‌های الزم‬ ‫زیســت جایــگاه ویــژه‌ای در پروژه‌هــای‬ ‫دســتگاه حفــاری‪ ،‬بایــد توجــه داشــت‬ ‫لوله‌هــا و جریــان چــاه و بهســازی چــاه‬ ‫فعالیــت شــرکت‌های دکل‌دار در مــوارد‬
‫و تجهیــزات نویــن نیازمنــد دانــش‬
‫جوابیــه نهایــی بــه مدیریــت ‪HSE‬‬ ‫حفــاری دارد‪ .‬به‌طــور مثــال در‬ ‫کــه مدیریــت پــروژه در قراردادهایــی‬ ‫وجــود داشــته باشــد‪ .‬از ایــن جهــت بایــد‬ ‫زیــر اســت‪:‬‬
‫فنــی کافــی در جهــت اســتفاده از ایــن‬
‫ارســال می‌گــردد‪.‬‬ ‫شــرکت ملــی حفــاری ایــران هــر هفتــه‬ ‫کاربــرد دارد کــه به‌صــورت کلیــد در‬ ‫آموزش‌هــای پرســنل بــه‌روز باشــد‪.‬‬ ‫در بخــش پیمانــکاری‪ ،‬بیشــترین‬
‫امکانــات هســتیم‪ .‬در واقــع راهکارهــای‬
‫جلســاتی بــرای هــر یــک از مدیریت‌هــا‬ ‫دســت باشــد‪ .‬پروژه‌هــای کلیــد در‬ ‫ارتقــاء صنعــت حفــاری را بایــد در‬ ‫آموزش‌هــای کنتــرل فــوران چــاه‪،‬‬ ‫تمرکــز بایــد بــر تعمیــر و نگهــداری‬
‫بــا حضــور مدیــران و معاونــان و روســای استانداردوشاخص‌هایعملکرد‬ ‫دســت جهــت حفــاری یــا تعمیــر و‬ ‫زمینه‌هــا و حوزه‌هــای مختلــف‬ ‫آشــنایی بــا مشــکالت چــاه و حــوادث و‬ ‫ماشــین‌آالت‪ ،‬آماده‌ســازی و بازســازی‬
‫شــاخص‌های ارزیابــی دکل‌هــای‬ ‫عملیــات‪ ،‬مناطــق و دســتگاه‪ ،‬پیرامــون‬ ‫تکمیــل یــک حلقــه چــاه تعییــن و‬ ‫جســتجو کــرد‪ .‬یکــی از ایــن زمینه‌هــا‬ ‫نحــوه عکس‌العمــل بــا آنهــا مهــم اســت‪.‬‬ ‫به‌موقــع و همــکاری گــروه کارکنــان‬
‫مســائل‪ HSE‬برگــزار می‌گــردد‪ .‬در حفــاری بــا توجــه بــه منطقــه فعالیــت‬ ‫برنامه‌ریــزی می‌شــوند‪ .‬لــذا بــه اســتناد‬ ‫بهبــود و ارتقــاء ســطح دانــش فنــی و‬ ‫تمامــی ایــن مــوارد از چالش‌هــای‬ ‫بــا مدیریــت مناســب‪ ،‬اســتفاده از‬

‫‪117‬‬ ‫‪116‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬ ‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬ ‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬ ‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬ ‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬ ‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬ ‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬ ‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬ ‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬ ‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬ ‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬ ‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬ ‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬ ‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
 ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬ ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬

‫فنی؛ دکل‌داری‬ ‫فنی؛ دکل‌داری‬

‫جلیل سروی زاده‬

‫شرکت حفاری شمال‬

‫و اســتاندارد کار به‌گونــه‌ای تنظیــم‬ ‫امــروزه در کشــور بــا توجــه بــه‬

‫فــرض اینکــه همه‌چیــز خــوب باشــد‪،‬‬
‫بایــد از همه‌چیــز به‌درســتی اســتفاده‬
‫شــود تــا شــرکت ســود کنــد وگرنــه‬
‫آن‌قــدر هزینه‌هــا بــاال مــی‌رود کــه‬
‫شــرکت ضــرر می‌کنــد‪ .‬دکل حفــاری‬
‫به‌شــدت بــه نیــروی انســانی کارآمــد‬
‫کــه ســرویس نگهــداری دســتگاه خوبــی‬
‫داشــته باشــد‪ ،‬نیــاز دارد‪ .‬متأســفانه‬
‫اکنــون ‪ %80- 70‬کل شــرکت‌های مــا‬
‫قراردادهنشدهاست‪،‬اينامر‬
‫نیروهــای روابطــی دارنــد نــه بــر اســاس‬
‫ارزیابــی و توانایــی و اســتعدادیابی‪ .‬ایــن‬
‫نــکات خیلــی مهم‌انــد چــون ذره‌ذره‬
‫جمــع می‌شــوند و پــس از یــک ســال‬
‫آثــار آن دیــده می‌شــود‪ .‬در ایــن هنــگام‬
‫بــه دنبــال کاهــش هزینه‌هایــی چــون‬
‫کاهــش غــذا می‌رونــد و يــا قطعــات‬
‫غيــر برنــد خریــداری می‌کننــد کــه‬
‫در کل به‌انــدازه‌ی نصــف قیمــت‬
‫برنــد بــا کیفیــت نیســت‪ ،‬درحالی‌کــه‬
‫اگــر بتــوان از عمــر مفیــد جنــس بــا‬
‫کیفیــت بــاال اســتفاده کــرد‪ 10 ،‬برابــر‬
‫کار ارزان‌تــر تمــام می‌شــود‪ .‬ایــن نکتــه‬
‫نیــز وجــود دارد کــه ایــن دو جنــس‬
‫بــرای نیــروی بــدون آمــوزش و مبتــدی‬
‫فرقــی نــدارد‪ .‬هــر چــه اســتانداردها‬
‫رعایــت شــود و خریدهــاي خــوب انجــام‬
‫شــود‪ ،‬هنــوز هــدف مطلــوب حاصــل‬
‫نمی‌شــود‪ ،‬ايــن امــر بــه دلیــل نیــروی‬
‫ناکارآمــد اســت و ایــن زنجیــره‌ای اســت‬
‫کــه بــه هــم ارتبــاط دارد‪.‬‬
‫پایینآوردنهزینه‌هابه‬ ‫ی از قطعــات حفــاری را می‌تــوان‬ ‫بعضــ ‌‬
‫در بــازار داخــل پیــدا کــرد‪ ،‬زمانــی بایــد‬
‫قیمتاجارهدكلدرقرارداد‬
‫انتظــار داشــت کــه یــک قطعــه را در‬ ‫نفــت‪ ،‬شــرایط خیلــی نامناســبی‬
‫بستگیدارد‪،‬يعنيقيمت‬ ‫داخــل بــا قیمــت مناســب پیــدا کــرد‬
‫پاييناجارهباعثكمگذاشتن‬ ‫کــه مــواد اولیــه آن هــم در داخــل‬
‫درهزينه‌هامي‌شودو‌ازآنجا‬ ‫موجــود باشــد‪ .‬در شــرایطی کــه تحریــم‬
‫كهمعیاریبرایقیمتدادن‬ ‫بــود‪ ،‬مســائل سیاســی اجــازه نمــی‌داد‬
‫مــواد به‌راحتــی و بــا قیمــت مناســب بــه‬
‫دســت شــرکت‌ها برســد‪ .‬در اين شــرايط‬
‫باعثمی‌شودشرکت‌هااز‬
‫از شــرکت‌های داخلــی حمایــت خوبــی‬
‫استانداردهافاصلهبگیرند‪.‬‬ ‫صــورت گرفــت‪ ،‬ولــی وقتــی از تولیــدات‬
‫می‌کنــد‪ ،‬می‌توانــد بــه بهتریــن نحــو‬ ‫داخلــی تســت میدانــی گرفتــه می‌شــود‬
‫از ایــن تجهیــزات اســتفاده و نگهــداری‬ ‫و بــه آنهــا پیشــنهاد و روشــی بــرای‬
‫کنــد‪ .‬یــک نیــروی انســانی آموزش‌دیــده‬ ‫تولیــد داده می‌شــود و در تولیــد بــه‬
‫و باتجربــه از تجهیــزات شــما حداکثــر‬ ‫آنهــا کمــک می‌شــود‪ ،‬توليدكننــدگان‬
‫اســتفاده را می‌کنــد و طــوری عمــل‬ ‫وقتــی تولیــد نهايــي مي‌کننــد‪ ،‬قیمــت‬
‫می‌کنــد کــه تجهیــزات عمــر مفیــد‬ ‫را بــاال می‌دهنــد‪ .‬ایــن مســائل در‬
‫خــود را داشــته باشــد‪ .‬امــا اگــر نیــروی‬ ‫پاییــن آوردن هزینه‌هــا خیلــی مهم‌انــد‬
‫انســانی شــما آمــوزش کافــی ندیــده‬ ‫و وقتــی هــم شــرکت‌ها ایــن قیمت‌هــا‬
‫باشــد‪ ،‬ایــن خــود بــاال بــردن هزینــه‬ ‫را می‌بیننــد ریســک نمی‌کننــد و‬
‫اســت‪ .‬چــون قطعــات شــما را کــه‬ ‫خريــد از تولیدكننــده خارجــی را کــه از‬
‫هنــوز عمــر مفیــد خــود را نکرده‌انــد‪،‬‬ ‫یــک برنــد معــروف چنــد ســاله اســت‪،‬‬
‫خــراب می‌کنــد و وســایل شــما را از‬ ‫ترجیــح می‌دهنــد‪.‬‬
‫بیــن می‌بــرد‪ .‬شــرکت فکــر می‌کنــد‬
‫حقــوق كمــي بــه ايــن نيروهــا می‌دهــد‬ ‫تاثير قيمت‌ها بر آموزش‬
‫امــا ضــرر آن چنــد برابــر اســت‪ ،‬بعضــی‬ ‫مســئله آموزشــی تقریب ـاً مثــل ایمنــی‬
‫قطعــات هســتند کــه اگــر به‌درســتی‬ ‫ظاهــرش هزینــه اســت ولــی در باطــن‬
‫اســتفاده نشــود‪ 1/3 ،‬عمــر مفیــد خــود‬ ‫این‌طــور نیســت‪ ،‬وقتــی نیــروی خوبــی‬
‫را هــم نمی‌کننــد‪ .‬در کاهــش هزینــه‪،‬‬ ‫تربیــت شــود و ایــن نیــروی خــوب‬
‫صرف‌نظــر از قیمــت قــرارداد‪ ،‬بــا‬ ‫زمانــی کــه بــا تجهیــزات شــرکت کار‬
‫شــود کــه ‪ 28‬هــزار دالر هزینــه شــود‬ ‫کاهــش بهــای نفــت‪ ،‬میــزان هزینــه‬
‫و دو هــزار دالر ســود حاصــل شــود‪.‬‬ ‫پرداختــی در حفــاری در بخش‌هــای‬
‫امــا اگــر قــرارداد ‪ 17‬هــزار دالری‬ ‫مختلــف دکل و خدمــات کاهــش‬
‫بســته شــود‪ ،‬بــرای جلوگیــری از ضــرر‬ ‫محســوس داشــته اســت‪ ،‬بــه تبــع آن‬
‫دوبــاره حاشــیه ســود ‪ 2‬هــزار دالر در‬ ‫بــا توجــه بــه اینکــه معیارهــای دقیقــی‬
‫نظــر گرفتــه می‌شــود‪ ،‬ولــی ‪15‬هــزار‬ ‫بــرای تعییــن قیمــت اجــاره روزانــه‬
‫دالر باقیمانــده هزينــه مي‌شــود كــه‬ ‫دکل در صنعــت حفــاری کشــور وجــود‬
‫ايــن مبلــغ بــا ‪ 28‬هــزار دالر در قــرارداد‬ ‫نــدارد‪ ،‬معمــوال شــرکت‌ها بــا پیشــنهاد‬
‫قبلــی بســیار متفــاوت اســت‪ .‬در اينجــا‬ ‫حداقــل قیمــت در پروژه‌هــای حفــاری‬
‫مناقصــه تعييــن مي‌شــود‪ .‬ایــن رویــه‬ ‫شــركت دكل‌دار ضــرر نمي‌كنــد ولــی‬ ‫برنــده می‌شــوند‪ .‬متاســفانه هزینــه‬
‫مناقصــات کشــور بــا توجــه بــه قیمــت‬ ‫كار بــه چــه قیمتــی انجــام مي‌شــود‪.‬‬ ‫پاییــن در بیشــتر مــوارد در هزینه‌هــای‬
‫اکنــون بــا توجــه بــه پاییــن آمــدن‬ ‫غیرمســتقیم همچــون آمــوزش‪ ،‬ایمنــی‪،‬‬
‫را بــرای دکل‌داران ایجــاد کــرده‬ ‫رعایــت اســتانداردها‪ ،‬مــوارد رفاهــی‪،‬‬
‫قیمــت نفــت که روی تمــام اســتانداردها‬
‫اســت‪ .‬به‌نظــر مي‌رســد کارفرمایــان‬ ‫تأثیــر گذاشــته‪ ،‬تمامــی شــرکت‌ها از‬ ‫کیفیــت بــاالی عملیــات و ‪ ...‬اثــرات‬
‫بایــد اســتانداردهایی را در مناقصــات‬ ‫يــك طــرف ســعی می‌کننــد ضــرر‬ ‫زیــادی دارنــد کــه در نهایــت حتــی‬
‫تعریــف کننــد و قیمــت پایــه آن را‬ ‫نکننــد و از طرفــی قیمــت پاییــن ارائــه‬ ‫باعــث بــاال رفتــن هزینه‌هــای کلــی‬
‫مشــخص كننــد تــا اگــر شــرکتی‬ ‫می‌دهنــد کــه برنــده مناقصــه شــوند‪،‬‬ ‫پــروژه نیــز می‌شــود‪.‬‬
‫قیمــت پايين‌تــري ارائــه داد‪ ،‬بداننــد‬ ‫امــا در ایــن میــان کارفرماهــا بــه جــای‬
‫می‌خواهــد چــه بکنــد‪.‬‬ ‫اینکــه اســتانداردهایی را به‌صــورت‬ ‫تاثير قيمت بر استانداردها‬
‫یکــی از بزرگ‌تریــن مشــکالت‬ ‫پایــه تعریــف کننــد‪ ،‬بــرای رســیدن بــه‬ ‫درآمــد شــركت‌هاي دكل‌دار نســبت‬
‫صنعــت حفــاري در قســمت قراردادهــا‬ ‫پایین‌تریــن قیمــت‪ ،‬مناقصــه برگــزار‬ ‫مســتقيمي بــا بــازار نفــت دارد‪ .‬بــازار‬
‫اســت و زمان‌بــر شــدن اتمــام حفــاری‬ ‫می‌کننــد‪ .‬می‌تــوان بــا ‪ 40‬هــزار دالر‬ ‫نفــت اگــر خــوب باشــد‪ ،‬به‌طــور‬
‫یــک حلقــه چــاه بــه همیــن مســاله‬ ‫در روز یــا حتــی ‪ 15‬هــزار دالر در روز‬ ‫مســتقیم روی شــرکت‌های دکل دار اثــر‬
‫برمی‌گــردد کــه وقتــی کارفرمــا قــرارداد‬ ‫بــراي دكل قــرارداد بســت و حفــاری‬ ‫دارد‪ .‬در شــرایط كنونــي‪ ،‬قیمــت پاییــن‬
‫می‌بنــدد از دکل‌دار اســتانداردها و‬ ‫انجــام داد‪ ،‬چــون هیــچ اســتاندارد و‬ ‫نفــت‪ ،‬هزینه اجــاره دکل را پاییــن آورده‬
‫شــاخصه‌هايي را می‌خواهــد ولــی‬ ‫حداقلــی هنــگام بــرآورد قیمــت بــرای‬ ‫اســت‪.‬‬
‫تعهــدات خــود کارفرمــا نادیــده‬ ‫شــرکت دکل‌دار تعریــف نشــده اســت‪.‬‬ ‫شــرکت‌های دکلــدار زمانــی کــه‬
‫گرفتــه می‌شــود‪ ،‬متأســفانه پیمانــکار‬ ‫پاییــن آوردن هزینه‌هــا بــه قیمــت‬ ‫قیمت‌هــا خــوب باشــد‪ ،‬بســیاری از‬
‫نمی‌توانــد ادعــای تعهــدات کارفرمــا‬ ‫اجــاره دكل در قــرارداد بســتگی دارد‪،‬‬ ‫اســتانداردها را رعایــت می‌کننــد‪ ،‬بــرای‬
‫را بکنــد چــون در قســمت‌های دیگــر‬ ‫يعنــي قيمــت پاييــن اجــاره باعــث كــم‬ ‫مثــال فــرض كنيد یــک شــرکت دکل‌دار‬
‫بــه مشــکل برمی‌خــورد‪ .‬کارفرمــا همــه‬ ‫گذاشــتن در هزينه‌هــا مي‌شــود و ‌از‬ ‫پــروژه‌اي را می‌گیــرد و هزینه‌هایــی را‬
‫جــای دنیــا رفتــار خــاص خــود را دارد و‬ ‫آنجــا كــه معیــاری بــرای قیمــت دادن‬ ‫بــرای آن پیش‌بینــی می‌کنــد و میــزان‬
‫بایــد چیــزی را کــه می‌خواهــد‪ ،‬انجــام‬ ‫قــرار داده نشــده اســت‪ ،‬ايــن امــر باعــث‬ ‫درآمــدی را نیــز در نظــر می‌گیــرد‪ .‬حــال‬
‫شــود‪ ،‬ولــی باالخــره تعهداتــی نیــز دارد‬ ‫می‌شــود شــرکت‌ها از اســتانداردها‬ ‫ایــن مبلــغ درآمــد تعییــن می‌کنــد کــه‬
‫و نبايــد بــه پیمانــکار لطمــه وارد کنــد‪.‬‬ ‫فاصلــه بگیرنــد‪.‬‬ ‫چــه مقــدارش بــرای آمــوزش‪ ،‬نیــروی‬
‫پیمانــکار تمــام تــاش خــود را می‌کند‬ ‫بــا توجــه بــه شناســنامه قبلــی‬ ‫انســانی و اســتانداردهای ایمنــی هزینــه‬
‫کــه بهتریــن عملکــرد را داشــته باشــد‪.‬‬ ‫شــرکت‌هایی کــه در لیســت تاییدشــده‬ ‫شــود‪ .‬فــرض کنیــد جایــی قــرارداد‬
‫بــا تمــام مشــکالت جــاری و بــا توجــه‬ ‫هســتند و شــرکتی کــه قیمــت‬ ‫اجــاره دكل ‪ 30‬هــزار دالر در روز باشــد‪،‬‬
‫بــه قیمــت نفــت و تحریم‌هــا‪ ،‬فقــط‬ ‫پایین‌تــری پیشــنهاد مي‌دهــد‪ ،‬برنــده‬ ‫در اين‌صــورت ســعی می‌شــود کیفیــت‬

‫‪119‬‬ ‫‪118‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬ ‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬ ‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬ ‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬ ‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬ ‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬ ‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬ ‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬ ‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬ ‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬ ‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬ ‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬ ‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬ ‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬
‫فنی؛ دکل‌داری‬
‫در همــه شــركت‌ها مي‌توانــد بــه‬
‫ارتقــا صنعــت نفــت كشــور كمــك‬
‫كنــد و بــا جابجايــي نيروهــا‪ ،‬نيــازي بــه‬
‫آموزش‌هــاي تكــراري نباشــد‪.‬‬
‫مــوارد ذكرشــده در شــركت‌هاي‬
‫خارجــي بــه نســبت شــركت‌هاي‬
‫داخلــي دولتــي و خصوصــي بيشــتر‬
‫رعايــت مي‌شــود‪ .‬پيمانــكاران حفــاري‬
‫بــه دليــل گــران بــودن و نيــز ســخت‬
‫بــودن جايگزينــي تجهيــزات حفــاري‪،‬‬
‫انتظــار دارنــد از تجهيــزات به‌صــورت‬
‫ايمــن اســتفاده گــردد‪ .‬ايــن امــر‬
‫مســتلزم صــرف هزينــه بــراي آمــوزش‬
‫نيــروي انســاني اســت‪ .‬عــاوه بــر‬
‫آن كارفرمــا همــواره از پيمانــكار‬
‫انتظــار بهتريــن بازدهــي را دارد‪ ،‬بــروز‬
‫حــوادث مي‌توانــد بــا تاخيــر در كار‬
‫و آســيب‌هاي بزرگ‌تــر موجبــات‬
‫نارضايتــي كارفرمــا را نيــز به‌دنبــال‬
‫داشــته باشــد‪ ،‬بنابرايــن از هــر جهــت‬
‫توجــه بــه مســائل ايمنــي منافــع‬
‫پيمانــكار را تاميــن مي‌كنــد و صــرف‬
‫هزينــه بــراي آن مي‌توانــد بــا ديــد‬
‫ســرمايه‌گذاري نگريســته شــود‪ .‬نبايــد‬
‫از نظــر دور داشــت كــه قــوت پيمانــكار‬
‫از نظــر ايمنــي‪ ،‬كارفرمــا را مجبــور بــه‬
‫ارتقــاي اســتانداردهاي ايمنــي و رعايــت‬
‫بيشــتر اســتانداردها مي‌كنــد‪.‬‬
‫به‌عنــوان نكتــه آخــر بايــد گفــت‬
‫كــه توســعه نــگاه ايمــن در فرايندهــاي‬
‫خريــد تجهيــزات دســتگاه حفــاري نيــز‬
‫مي‌توانــد ســهم مهمــي در پيشــگيري‬
‫از حــوادث داشــته باشــد‪ .‬همچنيــن در‬
‫چرخــه محيــط زيســت‪ ،‬تبعــات هــر‬
‫رفتــاري بــه انســان‌ها بازمي‌گــردد‪،‬‬
‫بنابرايــن احســاس مســووليت در برابــر‬
‫محيــط زيســت‪ ،‬توجــه بــه خــود‬
‫انســاني اســت‪.‬‬
‫‪121‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫اهميت ايمني در دستگاه‌هاي حفاري چیست؟‬
‫غالمرضا یونسی‬
‫شرکت گلوبال پتروتک کیش‬
‫مســئوليت دارنــد به‌طــور جــدي بــراي‬
‫توسعهنگاهايمندر‬ ‫حفــظ ايمنــي افــراد اقدامــات الزم را بــه‬
‫فرايندهايخريدتجهيزات‬ ‫عمــل آورنــد‪.‬‬
‫دستگاهحفارينيزمي‌تواند‬ ‫بررســي‌هاي آمــاري نشــان مي‌دهــد‬
‫سهممهميدرپيشگيرياز‬ ‫كــه علــت حــوادث بيــش از اينكــه‬
‫بــه خطاهــاي مكانيكــي برگــردد‪ ،‬بــه‬
‫حوادثداشتهباشد‪.‬‬
‫خطــاي انســاني مربــوط مي‌شــود‪.‬‬
‫همچنيندرچرخهمحيط‬ ‫بنابرايــن بســيار مهــم اســت كــه كليــه‬
‫زيست‪،‬تبعاتهررفتاريبه‬ ‫افــراد درك و نگــرش ايمــن را در خــود‬
‫انسان‌هابازمي‌گردد‪،‬بنابراين‬ ‫ايجــاد كننــد و آن را توســعه دهنــد‪.‬‬
‫احساسمسووليتدربرابر‬ ‫همچنيــن آمارهــا نشــان مي‌دهــد‬
‫كــه نيروهــاي تــازه‌وارد بيــش از‬
‫محيطزيست‪،‬توجهبهخود‬
‫نيروهــاي باتجربــه كــه به‌طــور طبيعــي‬
‫انسانياست‪.‬‬ ‫آگاهي‌هــاي بيشــتري از آســيب‌هاي‬
‫در خانــواده‪ ،‬مدرســه و اجتمــاع همــواره‬ ‫احتمالــي كســب كرده‌انــد‪ ،‬دچــار‬
‫مــورد توجــه قــرار گيــرد‪ ،‬به‌طــوري كــه‬ ‫حادثــه شــده‌اند‪ .‬بنابرايــن آگاهــي‬
‫افــراد قبــل از شــروع هــر كاري يــك بــار‬ ‫دادن بــه افــراد و آمــوزش رفتــار ايمــن‬
‫از خــود ســوال كننــد كــه آيــا ممكــن‬ ‫بهتريــن راه پيشــگيري از حــوادث در‬
‫اســت كاري كــه انجــام مي‌دهنــد‬ ‫دســتگاه‌هاي حفــاري اســت‪ .‬شــايد‬
‫ديگــران را بــه خطــر بينــدازد‪ .‬عــاوه‬ ‫هزينه‌هــاي اوليــه بــراي آمــوزش افــراد‬
‫بــر آن‪ ،‬تكــرار دوره‌هــاي آموزشــي‬ ‫در ســازمان‌ها زيــاد ارزيابــي شــود‪،‬‬
‫امــا بــا توجــه بــه تبعــات حــوادث در‬
‫عمومــي و خــاص نيــز الزم اســت‪.‬‬
‫در شــرايطي كــه تجهيــزات دســتگاه‬ ‫دســتگاه‌هاي حفــاري‪ ،‬در طــول زمــان‬
‫حفــاري به‌عنــوان بخشــي از دارايــي‬ ‫مشــخص مي‌شــود كــه ايــن هزينه‌هــا‬
‫شــركت‌ها به‌صــورت دوره‌اي بررســي‬ ‫بســيار ناچيــز اســت‪ .‬ارزيابي‌هــاي‬
‫و ارزيابــي مي‌شــوند‌‪ ،‬به‌طريــق اولــي‬ ‫به‌عمل‌آمــده دربــاره ريشــه حــوادث‬
‫نيــروي انســاني به‌عنــوان مهمتريــن‬ ‫بــر روي دســتگاه‌هاي حفــاري نشــان‬
‫دارايــي شــركت مي‌بايســت از نظــر‬ ‫مي‌دهــد كــه در بســياري از مــوارد‬
‫آمادگــي بــراي رويارويــي بــا شــرايط‬ ‫آموزش‌هــاي الزم بــه نفــرات ارائــه‬
‫خطرنــاك مــورد ارزيابــي و در صــورت‬ ‫نشــده اســت‪ ،‬به‌طــوري كــه فــرد‬
‫لــزوم آمــوزش دوره‌اي قــرار گيــرد‪.‬‬ ‫نمي‌دانســته در شــرايط به‌وجودآمــده‬
‫در ايــن زمينــه هــر فــرد مي‌توانــد‬ ‫چــه واكنشــي بايــد از خــود نشــان‬
‫داراي يــك «پاســپورت ايمنــي» باشــد‬ ‫دهــد‪.‬‬
‫كــه متناســب بــا جايــگاه خــود در‬ ‫يكــي از نــكات مهــم در بحــث آموزش‪،‬‬
‫موقعيــت عملياتــي‪ ،‬دوره‌هــاي مــورد‬ ‫ايجــاد فرهنــگ رفتــار ايمــن در افــراد‬
‫نيــاز مشــخص باشــد و بــا زمان‌بنــدي‬ ‫اســت كــه لزومــا بــه آموزش‌هــاي‬
‫مناســب فــرد از آموزش‌هــاي مربوطــه‬ ‫تخصصــي و حيــن كار مربــوط نيســت‬
‫بهره‌منــد شــود‪ .‬اعمــال چنيــن رويـه‌اي‬ ‫بلكــه ايــن نــوع آموزش‌هــا مي‌توانــد‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
‫صنعــت حفــاري به‌دليــل حــوادث‬
‫زيــادي كــه در آن رخ مي‌دهــد‪،‬‬
‫يكــي از مشــاغل خطرنــاك محســوب‬
‫مي‌شــود‪ .‬حــوادث احتمالــي در‬
‫ايــن صنعــت بــه طــور مســتقيم و‬
‫غيرمســتقيم حــق بنيــادي حيــات‬
‫انســاني را تهديــد مي‌كنــد‪ .‬ايــن‬
‫حــوادث به‌طــور مســتقيم‪ ،‬كاركنــان‬
‫روي ســكو و به‌طــور غيرمســتقيم‪ ،‬از‬
‫طريــق آســيب رســاندن بــه محيــط‬
‫زيســت‪ ،‬انســان‌هاي بيشــتري را در‬
‫معــرض خطــر قــرار مي‌دهــد‪ .‬عــاوه‬
‫بــر جــان اشــخاص‪ ،‬منابــع طبيعــي‪،‬‬
‫مخــازن‪ ،‬دســتگاه‌هاي حفــاري و‬
‫تجهيــزات وابســته آن‪ ،‬ســرمايه‌هاي‬
‫مــادي عظيمــي هســتند كــه عــدم‬
‫رعايــت ايمنــي همــه آنهــا را در معــرض‬
‫تهديــد قــرار مي‌دهــد‪ .‬بنابرايــن رعايــت‬
‫ايمنــي ب ـ ‌ه منظــور حفاظــت و صيانــت‬
‫از نيــروي انســاني‪ ،‬منابــع و تجهيــزات‪،‬‬
‫بــراي پرســنل‪ ،‬كارفرمــا و پيمانــكاران‬
‫امــري مهــم اســت‪.‬‬
‫دکل دار نیســت‪ .‬پیمانــکار زمانــی‬
‫مقصــر اســت کــه تــوان اجــرا نداشــته‬
‫تشــريح هــر يــك از ايــن بخش‌هــا‬
‫باشــد و انتظــارات کار به‌حــق بــاال‬
‫و محاســبه‌هزينه‌هــاي جانــي و مالــي‬
‫حــوادث‪ ،‬به‌ويــژه بــا در نظــر گرفتــن‬
‫اينكــه خطــاي يــك نفــر مي‌توانــد‬
‫ســاير افــراد را نيــز دچــار حادثــه كنــد‪،‬‬
‫اهميــت رعايــت ايمنــي توســط هــر‬
‫يــك از افــراد و نيــز مســئوليت فــردي‬
‫همــه عوامــل درگيــر در يــك عمليــات‬
‫حفــاري را نشــان مي‌دهــد‪ .‬بــه ايــن‬
‫معنــا‪ ،‬بايــد گفــت مســئوليت ايمنــي نه‬
‫فقــط بــا يــك واحــد ســازماني خــاص‬
‫بلكــه بــا همــه افــراد ســازمان اســت‪ .‬بــا‬
‫ايــن وجــود‪ ،‬ســالم رفتــن كاركنــان بــه‬
‫روي دســتگاه حفــاري و ســالم برگشــتن‬
‫آنهــا بــراي خانــواده و جامعــه بســيار‬
‫مهــم اســت و از ايــن منظــر ســازمان‌‌ها‬
‫ســاز و مضــر اســت‪ .‬ولــی مشــخص‬
‫نیســت‪ ،‬کاری کــه روزانــه اســت نبایــد‬
‫درموردزمانانتظار‪،‬خیلیاز‬
‫نــگاه شــود کــه چــاه چنــدروزه تمــام‬
‫شــود چــون مســئول و تصميــم گيرنــده‬
‫متأسفانهرزومه‌یکاریپیمانکار‬
‫رفتــه باشــد امــا وقتــی مجــری تــوان‬
‫دارد و نیــروی انســانی و دکل خــوب‬
‫بــه کار گرفتــه اســت و بــاز پــروژه طــول‬
‫می‌کشــد‪ ،‬اینجــا بایــد آنالیــز شــود کــه‬
‫مشکل از کجاست‪.‬‬
‫در پایــان مــی تــوان گفــت دکل داری‬
‫برمی‌گــردد بــه نیــروی انســانی مجــرب‬
‫و آمــوزش ديــده در انجــام عمليــات‬
‫حفــاري و چيدمــان مناســب نيروهــا‬
‫جهــت بــه حداقــل رســاندن هزينــه‬
‫هــا كــه در ايــن راســتا مــي تــوان از‬
‫سيســتم پــروژه اي نمــودن هــر دكل‬
‫حفــاري در شــركت هــاي حفــاري بهــره‬
‫بســياري بــرد‪.‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫بتوانــد انتظــار کارفرمــا را کــم کنــد‪ ،‬هــر‬
‫طوالنیشدنزمانحفرچاه‬
‫علتشناظروکارفرماستکه‬
‫یکپارچــه بــا توجــه بــه هدفــی کــه‬
‫شــرکت دنبــال میکنــد میتــوان موثــر و‬
‫راهممشکل‌دارمی‌کند‪.‬‬
‫ا شــاید یک‬
‫می‌شــود‪ ،‬شــرکت پیمانــکار حتــی یــک‬
‫روز هــم زمــان انتظــار نــدارد کــه ایــن‬
‫یــک مــاه شــاید بــه خاطــر ابــزار بــوده‬
‫و یــا بــه خاطــر عــدم اجــرای تعهــدات‬
‫کارفرمــا بــوده ولــی بــه اســم پیمانــکار‬
‫و بــه ضــرر آن تمــام می‌شــود‪ .‬کارهــا‬
‫را تفکیــک نکردنــد‪ ،‬یــک پــروژه ‪EPD‬‬
‫اســت در آن صــورت مــي تــوان گفــت‬
‫چــه مــدت حفاری‌شــده اســت‪ .‬امــا‬
‫یــک کار خدماتــی اســت و بــه کارفرمــا‬
‫ســرویس داده می‌شــود و روزانــه اســت‬
‫‪،‬چــون کارفرمــا تعهداتــي دارد و آن نيــز‬
‫بــرای کمتــر هزینــه شــدن یــک ســری‬
‫چیزهــا را کاهــش می‌دهــد کــه حفــر‬
‫چــاه بــرای دکل دار ( مجــري) مشــكل‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬
‫فنی؛ دکل‌داری‬
‫تعاملکارفرماوپیمانکار‬
‫باتوجــه بــه شــرایط ایجــاد شــده‪،‬‬
‫اگــر پیمانــکار و کارفرمــا همدلــي و‬
‫همبســتگی داشــته باشــند کارهــا‬
‫بهتــر‪ ،‬باکیفیــت بــاال و بــا ســرعت‬
‫عمــل خــوب انجــام می‌شــود‪ .‬از طرفــی‬
‫فشــارها خــود نوعــی بازدارنــده اســت‬
‫و باعــث کنــدی کار و خــوب پیــش‬
‫نرفتــن و افزایــش انتظــار کار می‌شــود‪.‬‬
‫پــس بایــد دوســتانه کار شــود و بــا‬
‫تعامــل مشــکالت را رفــع کــرد‪ .‬بــا‬
‫توجــه بــه شــرایط اگــر بخواهیــم خــود‬
‫را بســازیم بایــد باهــم باشــیم‪ .‬البتــه‬
‫یــک ســری مشــکالت خــاص وجــود‬
‫دارد کــه بــا روابــط دوســتانه حــل‬
‫نمی‌شــود‪ .‬نبایــد بــه قضیــه بــه صــورت‬
‫صفــر و یــک نــگاه کــرد‪ ،‬وقتــی صحبــت‬
‫از مســائل ایمنــی می‌شــود شــرکت‬
‫می‌توانــد بــا خیلــی از تجهیــزات‬
‫پتانســیل خطــر را کــم کنــد؛ حتــی بــا‬
‫کمتریــن تجهیــزات ‪ .‬امــا وقتــی تعامــل‬
‫نباشــد بــرای پیشــرفت کار دکل دار‬
‫مجبــور اســت بــه صــورت عامیانــه از‬
‫راه و روش‌هایــی نادرســت مســئله را‬
‫حــل کنــد‪ ،‬اینجاســت کــه آن خطــر‪،‬‬
‫خطرناک‌تــر می‌شــود‪ .‬ولــی اگــر‬
‫پیمانــکار احســاس کنــد یــک وســیله‬
‫خــاص را از دســت داد و جایگزینــی آن‬
‫طــول می‌کشــد و خطــر وجــود دارد ‪،‬‬
‫می‌تــوان بــا اطــاع رســانی بــه کارفرمــا‬
‫و تعامــل در جهــت حــل مشــکل پیــش‬
‫رفــت و خطــرات و ریســک عملیــات‬
‫را حــد زیــادی کاهــش داد ‪.‬ولــی در‬
‫صورتــی کــه کارفرمــا بــه ایــن مســائل‬
‫به‌انــدازه‌ای خدمــات ارائــه دهــد کــه‬ ‫توجــه نکنــد ‪ ،‬چــاره ای بــرای دکل دار‬
‫جــز ایــن کــه آن وســیله‌ی خــراب را‬
‫شــرکتی تخصصــی عمــل کنــد بــرای‬ ‫ســالم نشــان دهــد‪ ،‬نیســت و خطــر‬
‫کل کار و کشــور بهتــر اســت‪.‬خدمات‬ ‫واقعــاً زیــاد می‌شــود‪ .‬وقتــی جنــس‬
‫مربــوط بــه ‪ 4‬ســال قبــل اســت وســیله‬
‫خــراب نشــده کــه دور انداختــه شــود‬
‫یــا حتــی مضــر باشــد ؛ مثـ ً‬ ‫ولــی در حــدی هــم نیســت کــه بــا‬
‫شــرکت در حــد توانایی‌هایــش باشــد‬ ‫ماکزیمــم تــوان بتوانــد کار کنــد ‪ ،‬ایــن‬
‫تــا بــا نگه‌داشــتن کیفیــت خدمــات‬ ‫ماکزیمــم اســتفاده می‌توانــد باعــث‬
‫ارائــه دهــد و هــر پــروژه‌اش بــه ترتیــب‬ ‫افزایــش درصــد خطــر شــود و پیمانــکار‬
‫در سیســتم نمایــش داده می‌شــود‬ ‫چــون مجبوراســت بــرای جلوگیــری از‬
‫و منتظــر شــرکت دیگــر نیســت تــا‬ ‫انتظــار خــوردن بگویــد تجهیــزات دارای‬
‫مشــکل جابجایــی و ‪ ...‬پیــش بیایــد‪ .‬امــا‬ ‫کیفیــت خوبــی اســت‪.‬‬
‫شــاید شــرکت دیگــری بــا ایــن افزایــش‬
‫خدمــات‪ ،‬قصــد رقابــت داشــته باشــد ‪،‬‬ ‫خدماتیکپارچه‬
‫پــس نگاه‌هــا متغیــر اســت‪.‬‬ ‫نــگاه کوتاه‌مــدت و بلندمــدت بــه قضیــه‬
‫در مــورد زمــان انتظــار‪ ،‬خیلــی از‬ ‫خدمــات یکپارچــه حاکــم اســت‪ .‬یــک‬
‫طوالنــی شــدن زمــان حفــر چــاه‬ ‫ا در‬‫بعــد دیگــرش ایــن اســت کــه مث ـ ً‬
‫علتــش ناظــر و کارفرماســت کــه‬ ‫خدمــات یکپارچــه اگــر شــرکت خیلــی‬
‫متأســفانه رزومــه‌ی کاری پیمانــکار را‬ ‫جلــو بــرود و بخواهــد همــه‌ی کارهــا‬
‫ا چاهــی‬ ‫هــم مشــکل‌دار می‌کنــد‪ ،‬مث ـ ً‬ ‫را انجــام دهــد بــا افزایــش خدمــات‪،‬‬
‫کــه بــه جــای ‪ 2‬مــاه ‪ 3 ،‬ماهــه تمــام‬ ‫کیفیــت پاییــن می‌آیــد‪ .‬شــرکت بایــد‬
‫‪120‬‬
 ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬ ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬

‫فنی؛ دکل‌داری‬ ‫فنی؛ دکل‌داری‬

‫مهدی حامدی‬
‫شرکت توسعه حفاری تدبیر‬

‫ناوگاناولیهدکل‌هاو‬ ‫عملیاتــی نــگاه داشــتن دکل‌هــا و‬ ‫صنعــت حفــاری به‌عنــوان‬

‫نگهداریوتعمیراتبرنامه‌ریزیشده‬
‫همان‌گونــه کــه ذکــر شــد‪ ،‬عملیــات‬
‫حفــاری به‌صــورت ‪ 24‬ســاعته در حــال‬
‫اجــرا بــوده و همیــن امــر موجــب بــاال‬
‫رفتــن اســتهالک تجهیــزات می‌گــردد‪.‬‬
‫آمــار منتشرشــده توســط شــرکت ملــی‬
‫نفــت نشــان می‌دهــد کــه طبــق‬
‫بررســی‌های بــه عمل‌آمــده‪ ،‬بیــش از‬
‫‪ 47‬درصــد (بیشــترین ســهم) توقفــات و‬
‫تاخیــرات حفــاری در بیــن عوامــل ‪10‬‬
‫گانــه‪ ،‬بــه دلیــل انجــام تعمیــرات بــوده‬
‫کــه نشــان‌دهنده اهمیــت برنامه‌ریــزی‬
‫دقیــق بــرای ایــن امــر اســت‪ .‬دکل‌هــای‬
‫حفــاری دریایــی به‌دلیــل نزدیکــی‬
‫بیشــتر بــه عرصــه بین‌المللــی ایــن‬
‫صنعــت‪ ،‬بیشــتر بــا اســتانداردهای روز‬
‫دنیــا آشــنا هســتند‪ .‬بــه همیــن دلیــل‬
‫اکثــرا دارای برنامه‌هــای مــدون و‬
‫بیش از‪ 47‬درصد‬
‫(بیشترینسهم)توقفات‬
‫وتاخیراتحفاریدربین‬
‫قطعــات ساخته‌شــده را در مقایســه بــا‬
‫عواملده‌گانه‪،‬بهدلیل‬
‫انجامتعمیراتاست‪.‬‬
‫فن‌آوری‌هــای روز ایــن صنعــت‪ ،‬عــاوه‬
‫بــر پاییــن آوردن بهــره‌وری و عمــر مفید‬
‫دســتگاه‌های حفــاری‪ ،‬موجــب خواهــد‬
‫شــد کــه شــرکت‌های ایرانــی بــرای‬
‫رقابــت بــا شــرکت‌های خارجــی در‬
‫موضــع ضعــف قــرار بگیرنــد‪.‬‬
‫بــه طــور کلــی می‌تــوان عوامــل‬
‫تاثیرگــذار بــر عملکــرد و طــول عمــر‬
‫دکل‌هــا و ماشــین‌آالت حفــاری را بــه‬
‫شــرح ذیــل عنــوان نمــود‪:‬‬
‫بخش‌هایــی از ســازه دکل نموده‌انــد‪.‬‬
‫امــا گاهــی عــدم دسترســی بــه مــواد‬
‫اولیــه بــا کیفیــت یــا عــدم دسترســی‬ ‫وجــود داشــت‪ ،‬ســفارش دادنــد‪ .‬همیــن‬
‫بــه فـن‌آوری بــاال و بـه‌روز ســاخت‪ ،‬عمر‬
‫ســرویس‌دهی دســتگاه‌های حفــاری‬
‫نمونه‌هــای خارجــی‪ ،‬تــا حــد زیــادی‬
‫کاســته اســت کــه بــرای پیشــرفت هــر‬
‫چــه بیشــتر در ایــن زمینــه‪ ،‬حمایــت‬
‫از طرح‌هــای پژوهشــی و ســازندگان‬
‫داخلــی بســیار ضــروری اســت‪.‬‬
‫طبــق آنچــه گفتــه شــد‪ ،‬اگرچــه‬
‫صنعــت حفــاری ایــران از مدیریتــی‬
‫باتجربــه و کارشناســانی توانمنــد در‬
‫عملیــات و اجــرا برخــوردار اســت امــا‬
‫عــدم ســهولت دسترســی بــه تجهیــزات‬
‫بــا کیفیــت و اســتفاده از ماشــین‌آالت‬
‫ســاخت چیــن در ســال‌های‬
‫اخیــر و دشــواري دسترســی بــه‬
‫تامیــن بــوده و نیــز تجربــه نگهــداری‬
‫و تعمیــر آنهــا ســال‌ها در کشــور‬
‫مهــم باعــث طوالنی‌تــر شــدن زمــان‬
‫ارائــه می‌گــردد‪ ،‬تفاوتــی آشــکار دارد‪.‬‬
‫تولیــد چیــن گردیــد‪ .‬آنچــه بــرای‬
‫صنعــت حفــاری در دکل‌هــای خشــکی‬
‫پیــش آمــده‪ ،‬اگرچــه کمتــر ولــی در‬
‫بخــش حفــاری دریایــی نیــز اتفــاق‬
‫افتــاد‪ .‬البتــه در مــورد دکل‌هــای حفاری‬
‫دریایــی‪ ،‬بــه دلیــل حساســیت بیشــتر‬
‫در رعایــت اصــول و اســتانداردهای‬
‫بین‌المللــی‪ ،‬کیفیــت تجهیــزات بســیار‬
‫بهتــر از دکل‌هــای خشــکی بــوده اســت‪.‬‬
‫ســازندگان داخلــی نیــز طــی‬
‫ســال‌های اخیــر منتظــر نمانــده و‬
‫شــروع بــه ســاخت قطعــات و لــوازم‬
‫مصرفــی دســتگاه‌های حفــاری و حتــی‬
‫تجهیزاتموجوددرکشور‪،‬‬
‫صنعــت شــبانه‌روزی بــا اســتهالک بــاال‪،‬‬
‫باوجودعمربرنامه‌ای‪15‬‬
‫ساله‪،‬هریکبیشاز‪30‬‬
‫سالاستکهدرحالانجام‬
‫(به‌عنــوان قدرتمندتریــن و برتریــن‬
‫عملیاتحفاریدرمیادین‬
‫مختلفکشورهستند‪.‬‬
‫ســهولت دسترســی بــه قطعــات یدکــی‬
‫تجهیــزات به‌روزتــر بــه تکاپــو واداشــت‪.‬‬
‫ایــن اتفــاق کــه بــا خــروج شــرکت‌های‬
‫غربــی فعــال در بخــش حفــاری از‬
‫کشــور همزمــان گردیــده بــود‪ ،‬توجــه‬
‫ارائــه تجهیــزات ســاخت خــود هســتند‪.‬‬ ‫شــرکت‌های چینــی را بــه بــازار ایــران‬
‫امــا آنچــه مشــهود اســت‪ ،‬کیفیــت‬ ‫جلــب نمــوده و فضــای خالــی بــازار ایــن‬
‫خدمــات و تجهیــزات استفاده‌شــده در‬ ‫صنعــت‪ ،‬چینی‌هــا را بــه اســتفاده از‬
‫ایــران بــا آنچــه بــرای کشــورهای غربــی‬ ‫ایــن موقعیــت تشــویق کــرد‪ .‬این‌گونــه‬
‫ســیل ســازندگان و تامین‌کننــدگان‬
‫بــا مــدت کوتاهی اســتفاده از تجهیزات‬ ‫چینــی وارد صنعــت حفــاری کشــور‬
‫چینــی‪ ،‬شــرکت‌های ایرانــی بــه ایــن‬ ‫شــده و ایشــان توانســتند بــا بازاریابــی‬
‫نتیجــه رســیدند کــه به‌جــز ســازه دکل‪،‬‬ ‫و جلــب حمایت‌هــای داخلــی و ارائــه‬
‫ماشــین‌آالت دســتگاه حفــاری ســاخت‬ ‫پیشــنهادات خــوب تامیــن مالــی‪ ،‬عــاوه‬
‫چیــن بــه دلیــل کیفیــت و عمــر بســیار‬ ‫بــر دریافــت پروژه‌هــای اجرایــی‪ ،‬ســهم‬
‫پاییــن و انحصــار و قیمــت بــاالی لــوازم‬ ‫عمــده تامیــن تجهیــزات مــورد نیــاز از‬
‫و قطعــات یدکــی‪ ،‬مقرون‌به‌صرفــه‬ ‫جملــه دکل‌هــا و ماشــین‌آالت مربوطــه‬
‫نبــوده و در قرادادهــای خریــد دکل‌هــای‬ ‫را در اختیــار گیرنــد‪ .‬البتــه در ســال‌های‬
‫حفــاری‪ ،‬بــه غیــر از ســازه و بعضــی از‬ ‫پــس از آن‪ ،‬ایــن امــر بــه اتفاقــی همگانی‬
‫ماشــین‌آالت غیــر اصلــی‪ ،‬تجهیــزات‬ ‫در دنیــا تبدیــل شــد تــا آنجــا کــه امــروز‬
‫اصلــی ماننــد موتورهــا‪ ،‬ژنراتورهــا و ‪ ...‬را‬ ‫مشــاهده می‌کنیــم شــرکت‌های‬
‫از ســازندگان معتبــر کــه لــوازم مصرفــی‬ ‫چینــی عــاوه بــر خاورمیانــه‪ ،‬آفریقــا‬
‫آنهــا بــا واســطه امــا به‌راحتــی قابــل‬ ‫و حتــی اروپــا‪ ،‬در آمریــکا نیــز در حــال‬
‫تجهیــزات حفــاری به‌عنــوان یــک‬ ‫پرهزینه‌تریــن بخــش باالدســتی‬
‫صنعــت نفــت‪ ،‬در دنیــا و بــه طبــع‬
‫همــواره چالش‌هایــی را بــرای مدیــران‬ ‫در کشــور مــا از آغــاز تاکنــون دچــار‬
‫بــه همــراه داشــته اســت‪ .‬نــاوگان اولیــه‬ ‫تحوالتــی در نحــوه مدیریــت‪ ،‬اجــرای‬
‫دکل‌هــا و تجهیــزات عمدتــا آمریکایــی‬
‫عملیــات و تجهیــزات مــورد اســتفاده‬
‫بــوده اســت‪ .‬ســیر تغییــرات مدیریتــی‬
‫ســازنده دســتگاه‌های حفــاری) موجــود‬ ‫و اجرایــی حفــاری در ایــران از یــک‬
‫در کشــور‪ ،‬بــا فراوانــی لــوازم مصرفــی و‬ ‫کار عملیاتــی کامــا غیرایرانــی تــا‬
‫آمــوزش و مشــارکت نیروهــای ایرانــی‬
‫و تجربــه نیروهــای ایرانــی در نگهــداری‬ ‫در عملیــات و سرپرســتی و در نهایــت‬
‫و تعمیــرات آنهــا و نیــز بازســازی‌ها و‬ ‫مدیریــت و اجــرای کامــا بومــی بــا‬
‫بعضــی به‌روزرســانی‌های انجام‌شــده‪،‬‬ ‫تاســیس شــرکت ملــی حفــاری بــوده‬
‫بــا وجــود عمــر برنامــه‌ای ‪ 15‬ســاله‪،‬‬ ‫اســت‪ .‬البتــه در طــول ســال‌های پــس‬
‫هــر یــک بیــش از ‪ 30‬ســال اســت‬ ‫از انقــاب اســامی‪ ،‬در مقاطعــی انجــام‬
‫کــه در حــال انجــام عملیــات حفــاری‬ ‫عملیــات بــا مشــارکت شــرکت‌های‬
‫در میادیــن مختلــف کشــور هســتند‪ .‬از‬ ‫خارجــی در عملیــات حفــاری و ارائــه‬
‫اواخــر دهــه ‪ 70‬بــا تاســیس شــرکت‬ ‫خدمــات فنــی همــراه بــوده اســت‪ ،‬امــا‬
‫حفــاری شــمال و ابتــدای دهــه ‪80‬‬ ‫از آغــاز اعمــال تحریم‌هــای صنعــت‬
‫بــا تشــکیل شــرکت‌های غیردولتــی‬ ‫نفــت و خــروج شــرکت‌های خارجــی‪،‬‬
‫حفــاری‪ ،‬رفتــه رفتــه انحصــار ایــن‬ ‫فرصتــی بــرای شــرکت‌های ایرانــی‬
‫صنعــت از دســت شــرکت ملــی حفــاری‬ ‫فراهــم گردیــد تــا بخش‌هــای مختلــف‬
‫خــارج گردیــده و لــزوم بازســازی‪،‬‬ ‫ایــن صنعــت به‌وســیله ایــن شــرکت‌ها‬
‫نوســازی و بــه‌روز رســانی نــاوگان‬ ‫مدیریــت و عملیاتــی گــردد‪ .‬در ایــن‬
‫عملیاتــی حفــاری ایــران بیــش از پیــش‬ ‫یادداشــت کوتــاه عوامــل تاثیرگــذار بــر‬
‫محســوس گردیــد‪.‬‬ ‫عمــر کارکــرد مفیــد دکل‌هــای حفــاری‬
‫اگرچــه همچنان ســهم عمــده مالکیت‬ ‫ایــران مــورد تحليــل قــرار گرفتــه اســت‪.‬‬
‫دکل‌هــا و بــازار حفــاری در اختیــار‬ ‫بــا بومــی شــدن اجــرای عملیــات‬
‫شــرکت ملــی حفــاری باقــی مانــده‬ ‫حفــاری بــا دانشــی نه‌چنــدان بــه‌روز‬
‫اســت‪ ،‬امــا تشــکیل شــرکت‌های مذکــور‬ ‫و در کنــار تمامــی محرومیت‌هــای‬
‫بــه عنــوان رقبــای آن شــرکت‪ ،‬مجموعه‬ ‫ایجادشــده بــرای صنعــت نفــت ایــن‬
‫ملــی حفــاری را نیــز بــرای خریــد‬ ‫مملکــت توســط ســازندگان غربــی‪،‬‬

‫‪123‬‬ ‫‪122‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬ ‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬ ‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬ ‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬ ‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬ ‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬ ‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬ ‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬ ‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬ ‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬ ‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬ ‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬ ‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬ ‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬
‫فنی؛ دکل‌داری‬
‫حضورموثرواقتصادیدربازارهایجهانیوفعالیتدکلدراینشرایطنیازمندداشتناستانداردهاوشاخصههایایمنیبینالمللیباشد‪.‬آیادکلهای‬
‫فعالکشوراینمعیارهاراکسبمیکنند؟استانداردهاوشاخصههایایمنیبینالمللیدردکلهایحفاریشاملچهمواردیاست؟‬
‫و بــه خصــوص تجهيــزات اصلــي ماننــد سيســتمهاي‬
‫توليــد تــوان و تــاپ درايــو و تجهيــزات كنتــرل فوران‬
‫اســتفاده مينماينــد‪ .‬مطلوبســت شــركت هــاي ايراني‬
‫بــه ايــن مهــم توجــه ويــژه اي معطــوف نماينــد‪.‬‬
‫‪ :2‬بخش حفاري در دريا‪:‬‬
‫در ايــن بخــش بــا توجــه بــه جــوان بــودن صنعــت‬
‫دكل داري در دريــا بــا دو مشــكل كمبــود نيــروي‬
‫انســاني متخصــص و همچنيــن عــدم حضــور‬
‫موسســات رتبــه بنــدي بــه صــورت توامــان مواجــه‬
‫هســتیم‪.‬‬
‫در خصــوص شــاخصه هــاي ايمنــي جديدتريــن‬
‫الزامــي كــه توســط موسســه بيــن المللــي دريانوردي‬
‫تكليــف گرديــده بحــث ‪ ISM‬ميباشــد‪.‬‬
‫‪125‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫تاكنــون بــه دليــل تحريــم هــا امــكان پيــاده ســازي‬
‫روش هــا و دســتورالعمل هــا و پوشــش شــركت‬
‫هايــي ماننــد لويــدز و دي ان وي امــكان پذيــر نبــوده‬
‫اســت‪ ،‬لــذا در رقابــت بــا شــركت هايــي كــه امــكان‬
‫اســتفاده از خدمــات موسســات رتبــه بندي بــراي آن‬
‫هــا مهيــا بــوده اســت دچــار نقصــان ميباشــيم‪.‬‬
‫در حــال حاضــر قريــب بــه اتفــاق كارفرمايــان‬
‫بــزرگ در بازارهــاي بيــن المللــي جهــت انتخــاب‬
‫دكل حفــاري بازرســي پيــش از انتخــاب را توســط‬
‫كارشناســان خبــره خــود كــه در ايــن موسســات رتبه‬
‫بنــدي امــوزش ديــده انــد انجــام داده و يــا مســتقيما‬
‫از قراردادهــاي خــود بــا ايــن موسســات رتبــه بنــدي‬
‫دوران مديريــت پــس از انقــاب قابليــت رقابــت بــاال‬
‫ميباشــد ولــي در بحــث شــركت هــاي رتبــه بنــدي‬
‫در راســتاي بررســي نهايــي وضعيــت تجهيــزات دكل‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬
‫فنی؛ دکل‌داری‬
‫امین ناصری راد‬
‫شرکت بین‌المللی حفاری‬
‫بررســي امــكان حضــور دكل هــاي حفــاري از ‪2‬‬
‫منظــر بررســي ميگــردد‪:‬‬
‫‪ :1‬بخش حفاري در خشكي‪:‬‬
‫در ایــن بخــش بــا توجــه بــه ســابقه بيشــتر و‬
‫تجربيــات بــا ارزش كســب شــده از نظــر فنــي در‬ ‫کننــده اســت‪.‬‬
‫بــدون شــک عوامــل موثــر بــر افزایــش‬
‫نمونه‌هایفراوانیمی‌توان‬ ‫آن گونــه کــه در حــال حاضــر شــاهد‬ ‫نرم‌افزارهــای برنامه‌ریــزی و پایــش‬
‫هســتیم‪ ،‬کارفرمایــان بخــش حفــاری‪،‬‬ ‫نگهــداری و تعمیــرات (پیشــگیرانه‪،‬‬
‫بهــره وری و طــول عمــر دکل هــای‬ ‫یافتازچاه‌هاییکهامکان‬ ‫در اعــام نیــاز بــرای دکل‌هــا‪ ،‬اکثــرا‬ ‫جزئــی و کلــی) هســتند‪ .‬امــا در‬
‫حفــاری‪ ،‬محــدود بــه عوامــل ذکــر‬ ‫حفاریآنهابادکل‌های‬ ‫ظرفیتــی بیــش از نیــاز عملیاتــی را‬ ‫دکل‌هــای خشــکی‪ ،‬بــا وجــود اینکــه در‬
‫شــده نبــوده و مولفــه هــای دیگــری‬
‫نیــز در ایــن خصــوص قابــل ذکــر‬ ‫‪ 1200‬یا‪ 1500‬اسب بخار‬ ‫درخواســت می‌نماینــد‪ .‬نمونه‌هــای‬ ‫ســال‌های اخیــر بعضــی از شــرکت‌ها‬
‫فراوانــی می‌تــوان یافــت از چاه‌هایــی‬ ‫بــه اســتقرار و اســتفاده از ایــن‬
‫اســت‪ .‬امــا نــکات اشــاره شــده‪ ،‬از اصلــی‬ ‫وجوددارد‪،‬اماکارفرمابر‬ ‫کــه امــکان حفــاری آنهــا بــا دکل‌هــای‬ ‫نرم‌افزارهــا روی آورده‌انــد‪ ،‬متاســفانه‬
‫تریــن عوامــل بــه شــمار آمــده و هــر‬
‫یــک از آنهــا شــامل زیــر مجموعــه‬
‫استفادهازدکل‌های‪2000‬‬ ‫‪ 1200‬یــا ‪ 1500‬اســب بخــار وجــود‬ ‫بیشــتر مجموعه‌هــا هنــوز بــه صــورت‬
‫دارد‪ ،‬امــا کارفرمــا بــر اســتفاده از‬ ‫ســنتی و دســتی نگهــداری و تعمیــرات‬
‫هــای تخصصــی اســت کــه جــا دارد‬ ‫اسببخارتاکیددارد‪.‬‬ ‫دکل‌هــای ‪ 2000‬اســب بخــار تاکیــد‬ ‫را برنامه‌ریــزی و پایــش می‌نماینــد‬
‫صاحبنظــران ایــن صنعــت بــه تبییــن‬ ‫دارد‪ .‬دکل‌هــای ســنگین‌تر‪ ،‬عــاوه بــر‬ ‫کــه خالــی از خطــا نبــوده و در نهایــت‬
‫نیســت‪ ،‬دارای اتــاف انــرژی کمتــر و‬
‫آن هــا بپردازنــد‪ .‬پیشــنهاد مــی گــردد‬ ‫هزینــه باالتــر‪ ،‬اســتهالک بیشــتری نیــز‬ ‫موجــب کاهــش عمــر مفیــد تجهیــزات‬
‫بهــره‌وری باالتــر و بالطبــع اســتهالک‬
‫در شــماره هــای آتــی‪ ،‬هــر یــک از ایــن‬ ‫خواهنــد داشــت‪ .‬شــرکت‌ها نیــز بــا‬ ‫خواهــد شــد‪.‬‬
‫کمتــر و طــول عمــر بیشــتری نســبت‬
‫عوامــل بــه صــورت مجــزا در همیــن‬ ‫توجــه بــه ایــن امــر‪ ،‬نــاوگان حفــاری‬
‫بــه دســتگاه‌های حفــاری ‪ DC‬هســتند‪.‬‬
‫بخــش‪ ،‬مــورد تجزیــه و تحلیــل قــرار‬
‫اســتفاده از قطعــات یدکــی و لــوازم‬ ‫خــود را بیشــتر بــا دکل‌هــای ســنگین‬ ‫واحدکنترلکیفیت‬
‫گرفتــه و توســط کارشناســان بــه عارضه‬ ‫‪ 2000‬اســب بخــار تجهیــز نموده‌انــد‪.‬‬
‫مصرفــی باکیفیــت ســوخت مصرفــی‪،‬‬ ‫اهمیــت‬ ‫شــک‬ ‫بــدون‬
‫یابــی آن هــا پرداختــه شــود‪.‬‬ ‫همچنیــن اگــر در طراحــی محل‌هــای‬
‫روان‌کننده‌هــا و قطعــات بــا کیفیــت‬ ‫انجــام بازرســی‌های دوره‌ای و‬
‫بدیــن ترتیــب بــا در نظر گرفتن شــرایط‬ ‫حفــاری‪ ،‬عــاوه بــر بهره‌بــرداری بهینــه‬
‫بــاال‪ ،‬همگــی در بــاال بــردن عمــر‬ ‫برنامه‌ریزی‌شــده بــرای دکل و‬
‫فعلــی نــاوگان حفــاری کشــور و نــوع‬ ‫از مخــزن‪ ،‬موضــوع کمتریــن جابجایــی‬
‫تجهیــزات نقــش به‌ســزایی دارنــد‪.‬‬ ‫تجهیــزات حفــاری بــر کســی پوشــیده‬
‫تجهیــزات مــورد اســتفاده و در صــورت‬ ‫دکل‌هــا و تجهیــزات حفــاری نیــز مــد‬ ‫نیســت‪ .‬انجــام به‌موقــع بازرســی‌ها‬
‫رعایــت نــکات فــوق الذکــر‪ ،‬انتظــار مــی‬ ‫نظــر باشــد‪ ،‬اســتهالک کاهــش و طــول‬
‫مدیریت‪،‬نیرویانسانی‪،‬آموزش‬ ‫و رفــع بــه هنــگام نواقــص و ایــرادات‬
‫رود دســتگاه هــای حفــاری در خشــکی‬ ‫عمــر آن هــا افزایــش خواهــد یافــت‪.‬‬
‫به‌طــور قطــع دیــدگاه مدیریــت‬ ‫دســتگاه‌ها‪ ،‬ســهم به‌ســزایی در‬
‫تــا ‪ 15‬ســال و دســتگاه هــای حفــاری‬
‫مجموعه‌هــای حفــاری در ایجــاد‬ ‫افزایــش عمــر آنهــا دارد‪ .‬همچنیــن‬
‫دریایــی تــا ‪ 20‬ســال (بــه شــرط انجــام‬
‫واحدهــای مــورد نیــاز بــرای پایــش‬ ‫استفادهازامکاناتوفن‌آوری‌های‬ ‫نظــارت بــر کیفیــت لــوازم و قطعــات‬
‫تعمیــرات اساســی و بازســازی و کالس‬
‫مجــدد) تــوان ســرویس دهــی مفیــد را‬ ‫به‌کارگیــری و عملکــرد بهینــه‬ ‫به‌روز‬ ‫خریــداری شــده‪ ،‬می‌توانــد مســتقیم‬
‫دســتگاه‌های حفــاری (بــا وجــود‬ ‫ایجــاد تغییــرات در فن‌آوری‌هــا‪،‬‬ ‫بــر طــول عمــر تجهیــزات تاثیــر بگــذارد‪.‬‬
‫داشــته باشــند‪ .‬البتــه بعــد از ایــن زمــان‬
‫نیــز‪ ،‬همــان گونــه کــه تــا کنــون اتفــاق‬ ‫هزینه‌هــای اولیــه)‪ ،‬موجــب افزایــش‬ ‫معمــوال در راســتای بهینــه نمــودن‬
‫افتــاده اســت‪ ،‬مــی تــوان از این دســتگاه‬ ‫کارآیــی و طــول عمــر تجهیــزات‬ ‫انجــام کار و کاهــش اتــاف هزینــه‪،‬‬ ‫بهینه‌سازیعملیاتحفاری‬
‫هــا اســتفاده نمــود‪ ،‬امــا قطعــا بازدهــی‬ ‫خواهــد بــود‪ .‬همچنیــن نقــش نیــروی‬ ‫زمــان و انــرژی اســت‪ .‬دســتگاه‌های‬ ‫توجــه بــه بهینه‌ســازی عملیــات‬
‫موثــر آن هــا کاهــش یافتــه و یــا حتــی‬ ‫انســانی مجــرب و متعهــد بــه ســازمان‬ ‫حفــاری نیــز در همیــن جهــت بهســازی‬ ‫حفــاری‪ ،‬عــاوه بــر افزایــش بهــره‌وری و‬
‫زمانــی ممکــن اســت امــکان تطبیــق بــا‬ ‫و نیــز اجــرای آموزش‌هــای موثــر‬ ‫می‌گردنــد‪ .‬بــرای مثــال دســتگاه‌های‬ ‫کاهــش زمــان و هزینه‌هــا‪ ،‬بــر عملکــرد‬
‫فــن آوری هــای روز در آن هــا میســر‬ ‫در به‌کارگیــری صحیــح و نگهــداری‬ ‫حفــاری ‪ AC‬کــه اســتفاده از آنهــا در‬ ‫بهتــر و اســتهالک کمتــر دســتگاه‬
‫نباشــد‪.‬‬ ‫تجهیــزات بســیار اساســی و تعییــن‬ ‫بخــش خشــکی در ایــران معمــول‬ ‫حفــاری تاثیــر دارد‪.‬‬
‫‪124‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
 ‫یکی از مشکالتی که می‌تواند در اثر نبود داده‌های صحیح و قابل اطمینان از مسیر چاه‌های‬
‫حفاری‌شده به‌وجود آید‪ ،‬احتمال برخورد چاه در حین حفاری با دیگر چاه‌ها است‪ .‬خطر‬
‫برخورد به‌خصوص در ابتدای کار و آغاز جهت یافتن چاه از حالت عمودی وجود دارد و لذا‬
‫داشتن سروی‌‌های دقیق چاه‌های اطراف به‌خصوص در نواحی ابتدایی و نیز اطالعات دقیق از‬ ‫حفاری جهت‌دار‬
‫ابعاد و جهت‌گیری پلتفرم بسیار حیاتی است‪ .‬بسیاری از چاه‌های قدیمی به‌دلیل رانده نشدن‬
‫ابزار جهت‌یابی کامال عمودی در نظر گرفته می‌شوند که در آنها نیاز به راندن ابزار ‪ Gyro‬و‬
‫تعیین میزان انحراف است‪ .‬برخورد چاه‌ها صرف نظر از ایجاد هزینه‌های گزاف برای حفاری‬
‫مجدد حفره‪ ،‬می‌تواند موجب وارد آمدن آسیب‌های جبران‌ناپذیر به کارکنان و تجهیزات‬
‫شود و بنابراین می‌توان گفت که مساله جلوگیری از برخورد با چاه‌های مجاور یا به‌عبارتی‬
‫‪ ، Anti-collision‬از مهمترین موضوعاتی است که خود به‌تنهایی وجود سیستم یکپارچه بانک‬
‫اطالعات حفاری را ضروری می‌سازد‪.‬‬
‫مسئولیت اجرای خدمات در حیطه خود را به عهده می‌گیرند که منجر به از دستن رفتن‬
‫یکپارچگیسرویسارائه‌شدهمی‌شود‪.‬‬

‫حسین مشتاق‪ :‬الزامــات شروع فعالیت یک شرکت درزمینه این سرویس‬

‫شــامل چند مورد اســت‪ .‬این موارد عبارتند از سرمایه‪ ،‬تیم فنی‪ ،‬تجهیزات و‬
‫تکنولوژی‪ .‬ســرمایه‌گذاری در اولویت امور قرار دارد و در واقع شــرکت نیازمند‬
‫یک ســرمایه گذاری نسبتا بزرگ جهت ارائه این سرویس میباشد‪ .‬نیروی‬
‫تخصصی و تیم فنی که ســابقه فعالیت‌های موفق در این زمینه را داشــته باشد‬
‫نیز دیگر الزامات راه اندازی موفق این نوع خدمات می باشــد‪ .‬خوشــبختانه با‬
‫توجه به ســابقه ‪ 15‬ســاله ایران در این حوزه نیروهای فنی متخصص جهت ارائه‬
‫این خدمات تربیت شــده‌اند ‪ .‬عالوه براین ‪،‬تجهیزات و تکنولوژی و امکاناتی‬
‫از قبیل انبار ‪ ،‬شــرایط نگهداری و ایجاد بســتر جهت کنترل و مدیریت تمامی‬
‫عوامل فوق نیز مورد نیاز اســت‪ .‬برگ برنده شــرکت‌هایی که تصور حضور در این‬
‫ســرویس را دارند‪ ،‬تجربه عملیاتی خاص و موفق در زمینه‌های مختلف در ایران‬
‫و در خارج کشور است‪.‬‬

‫علیرضا عجم ‪ :‬طبق تجربیات جمع‌آوری‌شده‪ ،‬در کشور ما درصد‬

‫متخصصان این رشته که در حال حاضر مشغول به کار هستند‪،‬‬ ‫ّ‬ ‫بااليی از‬
‫به‌دلیل عدم آموزش صحیح یا شناخت کاملی از توانایی‌های تجهیزاتشان‬
‫ی از‬
‫ندارند یا توان فنی الزم جهت بهینه‌سازی آنها را ندارند و این موضوع یک ‌‬
‫دالیل کندی کار عملیات حفاری انحرافی در ایران در مقایسه با سایر کشورها‬
‫است‪ .‬تاسیس و راه‌اندازی مراکز آموزشی حرفه‌ای در کشور در صنعت حفاری‬
‫به‌عنوان اولین نیاز آموزشی این صنعت قلمداد می‌گردد‪ .‬در راستای رسیدن‬
‫به این هدف بزرگ می‌توان با الگوبرداری یا همکاری‌های بین‌المللی با مراکز‬
‫تحقیق و پژوهش سایر کشورها یا شرکت‌های حفاری بزرگ‬
‫در دنیا‪ ،‬پیش‌نیازها و ساختار چنین مراکزی را در داخل‬
‫کشور بنا نهاد‪.‬‬

‫بابک کریمی دهکردی ‪ :‬اگر قیمت پیشــنهادی مندرج در پاکت‌ها‬

‫را یک عدد در نظر بگیریم‪ ،‬ضریب تاثیر گذاری امتیاز فنی می‌تواند بســته به‬
‫تصمیمی که در کمیســیون مناقصات و بخشــهای فنی گرفته می‌شود اعداد‬
‫محتلفی را داشــته باشــد که در نهایت یک قیمت ترازشده استخراج شده و‬
‫برنده مناقصه شــرکتی اســت که کمترین قیمت ترازشده را داشته باشد‪ .‬در هر‬
‫پروژه بســته به نوع آن ضریب تاثیرگذاری می‌تواند تغییر کند‪ .‬نکته قابل ذکر‪،‬‬
‫این اســت که اگر شــرکتی قیمت خیلی پایینی داده باشد‪ .‬به‌ عنوان مثال این‬
‫ضریب در يك پروژه حفاری انحرافی که بســیار فنی و همراه با تکنولوژی اســت‬
‫در مقايســه با پروژه تامین مته حفاری می تواند متفاوت باشــد‪ .‬در یک مناقصه‬
‫ممکن اســت که تنها یک شــرکت برنده نهایی پروژه نباشد و پروژه در اختیار دو‬
‫یا سه شرکت‌ قرار گیرد‪.‬‬

‫چگونه در حفاری جهتدار یک مهندس خوب باشیم ؟‬

‫باتوجه بهمسائلومواردموجوددرصنعتحفاری‪،‬خصوصاحفاریجهتدار‪،‬نظرشمادرموردنیازمندیهایآموزشیدرزمینهارتقاسطحدانشفنیوتوانایی‬
‫هایعملیاتیبرایمهندسینوکارکناناینحوزهچیست؟برایمهندسینعالقمندبهوروددرخدماتحفاریجهتدارچهتوصیههاییدارید؟‬

‫‪127‬‬ ‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬

‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬ ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم وهفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬

‫فنی؛ حفاری جهت‌دار‬ ‫فنی؛ حفاری جهت‌دار‬

‫واحد مهندسی حفاری جهت‌دار شرکت ‪SeaLand‬‬

‫نگهــداری داده‌هــای حیــن حفــاری یــا‬ ‫قدیمــی کاغــذی چاه‌هــای قدیمــی‬ ‫در ایــن نوشــتار در خصــوص ضــرورت‬
‫گامنخستدربهینهکردن‬
‫به‌عبارتــی ‪ Slide Sheet‬کــه حــاوی‬ ‫تنهــا در بایگانی‌هــا و بــا صــرف زمــان‬ ‫و نیــاز بــه وجــود بانــک اطالعاتــی‬
‫عملیاتحفاریدسترسی‬ ‫زیــاد قابــل دســتیابی باشــد و در‬
‫جزئی‌تریــن وقایــع عملیــات حفــاری‬ ‫چاه‌هــای نفــت و گاز کشــور‪ ،‬وضعیــت‬
‫واستفادهازتجاربگذشته‬ ‫برخــی مــوارد اســتهالک شــدید آنهــا‬ ‫کنونــی بررســی شــده‪ ،‬مشــکالت فعلــی‬
‫هســتند‪ ،‬بــرای اخــذ تصمیمــات‬
‫مناســب بــرای حفــاری چاه‌هــای‬ ‫و اطالعاتکاملچاه‌هاو‬ ‫مانــع از خوانایــی صحیــح می‌شــود‪.‬‬ ‫مطــرح و در نهایــت راهــکار و روش‬
‫مشــابه بســیار ســودمند اســت چراکــه‬ ‫بهره‌مندیازآناست‪.‬این‬ ‫به‌عنــوان مثــال اطالعاتــی از قبیــل‬ ‫مطلــوب ارائــه می‌گــردد‪.‬‬
‫ایــن داده‌هــا و نتایــج حاصــل از آنهــا‬ ‫مطلوببه‌طورحتمبرایتمامی‬ ‫داده‌هــای جایــرو ‪ single shot‬کــه‬
‫در طراحــی رشــته حفــاری و متــه بــه‬ ‫شرکت‌هایارائه‌دهندهاین‬ ‫روی فیلم‌هــای پالســتیکی از جنــس‬ ‫وضعموجود‬
‫کار مــی‌رود و نقــش تعین‌کننــده‌ای‬ ‫پلــی اســتر یــا به‌صــورت چاپ‌شــده‬ ‫بانــک اطالعاتــی مجموعــه‌ای از‬
‫سرویسوتمامیشرکت‌های‬ ‫بــر روی کاغــذ نگهــداری شــده و بــه‬ ‫در ایــن ســرویس بــا توجــه بــه حجــم‬ ‫تجهیــزات را بــه مــا دیکتــه می‌کنــد‪.‬‬ ‫موجــود‪ ،‬کارکــرد صحیــح بــا ایــن مــوارد‬ ‫بــا گســترش و توســعه فنــاوری هــای‬
‫در چگونگــی رونــد حفــاری‪ ،‬زمــان و‬ ‫اطالعــات طبقه‌بندی‌شــده بــا ســاختار‬
‫در نتیجــه هزینــه کلــی دارد‪ .‬متاســفانه‬ ‫توسعه‌دهندهمیادینوزارت‬ ‫مــرور کیفیــت و قابلیــت اســتفاده خــود‬ ‫منظــم بــا قابلیــت دسترســی ســریع و‬ ‫و ظرفیــت نیــروی متخصــص کشــور‬ ‫بــا توجــه بــه اینکــه خیلــی از مشــکالت‬ ‫و نهایتــا خلــق و توســعه روش‌هــای‬ ‫نویــن در صنعــت حفــاری و اســتفاده‬
‫در اکثــر مواقــع غیــر از زمــان مواجهــه‬ ‫نفتمفیدوسودمنداست‪.‬‬ ‫را از دســت می‌دهنــد‪.‬‬ ‫مطلــوب اســت‪ .‬در هــر صنعتــی نیــاز‬ ‫مفاهیــم و مباحــث اصلــی در بخــش‬ ‫مــا ناشــی از عــدم شــناخت کامــل از‬ ‫نویــن اســت کــه بایــد بــه صــورت ویــژه‬ ‫از تکنولــوژی جدیــد در ایــن حــوزه‪،‬‬
‫بــا یــک مشــکل اساســی‪ ،‬اطالعــات‬ ‫امــروزه بــا وجــود اســتفاده از رایانــه‬ ‫بــه اشــتراک‌گذاری و ســاماندهی‬ ‫هــای مختلــف مدیریــت و آمــوزش ‪،‬‬ ‫ظرفیت‌هــای ابــزار و تجهیــزات مــورد‬ ‫و خــاص دیــده شــود‪.‬‬ ‫اســتفاده از علــوم ســایر حوزههــای‬
‫چاه‌هــای مجــاور به‌طــور دقیــق‬ ‫‪ ،‬جهت‌گیــری و مختصــات ســکو ‪،‬‬ ‫و نرم‌افزارهــای مختلــف‪ ،‬نگرانــی‬ ‫داده‌هــا بســیار ســودمند و راهگشاســت‪.‬‬ ‫مهندســی و طراحــی مســیر چــاه هــای‬ ‫اســتفاده در ایــن ســرویس در قســمت‬ ‫بــرای موفــق شــدن درایــن ســرویس‬ ‫مهندســی در ایــن صنعــت را در عصــر‬
‫بررســی نمی‌شــود و ایــن در حالــی‬ ‫دربــاره از بیــن رفتــن اطالعــات تــا‬ ‫در خصــوص صنعــت حفــاری بــا توجــه‬ ‫حفاری جهتــدار ‪ ،‬تجهیــزات و تکنولوژی‬ ‫مهندســی پــروژه در طراحــی برنامــه‬ ‫عــاوه بــر داشــتن دانــش و آگاهــی در‬ ‫جدیــد شــاهد هســتیم‪ .‬حفــاری جهتدار‬
‫‪ RKB‬صحیــح هــر یــک از حفره‌هــای‬
‫اســت کــه بســیاری از مشــکالت بــا‬ ‫حــد زیــادی رفــع گردیــده اســت امــا‬ ‫بــه شــرایط کار و هزینه‌هــای بســیار‬ ‫و ‪ ...‬مــورد بررســی قــرار گیــرد ‪.‬‬ ‫عملیاتــی حفــاری اســت‪ ،‬بنابرایــن‬ ‫مــورد مباحــث و مشــکالت احتمالــی‬ ‫بــه عنــوان تخصــص پیشــتاز در عرصــه‬
‫حفاری‌شــده‪ ،‬عــدم توجــه بــه مباحــث‬
‫داده‌هــای قبلــی‪ ،‬قابــل پیش‌بینــی‬ ‫به‌دلیــل پراکندگــی؛ دسترســی ســریع‬ ‫بــاالی پیش‌بینــی نکــردن مشــکالت‪،‬‬ ‫هــدف نوشــتار‌های ایــن نشــریه‬ ‫آموزش‌هــای جامــع در جهــت شــناخت‬ ‫موجــود و همچنیــن اشــراف بــر‬ ‫اســتفاده کاربــردی از ســایر فنــون در‬
‫‪ Geodesy‬و ‪ Geomagnetism‬و هــم‬ ‫و موثــر بــه اطالعــات الزم و تحلیــل آنها‬ ‫تخصصــی ایــن اســت کــه بــا تغییــر‬ ‫کامــل نســبت بــه ظرفیــت عملکــرد‬ ‫نرم‌افزارهــای مهندســی ایــن ســرویس‪،‬‬ ‫صنعــت حفــاری در حــال حاضــر از‬
‫بــوده اســت‪.‬‬ ‫ایــن مســئله از اهمیــت بیشــتری‬
‫در اطالعــات کیفــی نظیــر توضیحــات‪،‬‬ ‫امکان‌پذیــر نیســت‪ .‬نبــود یک سیســتم‬ ‫نگــرش نســبت بــه موضوعــات ایــن‬ ‫ابــزار و تجهیــزات در خــور توجــه اســت‬ ‫داشــتن تجربــه عملیاتــی و اشــراف و‬ ‫اهمیــت بســزایی برخــوردار اســت‪ .‬توجه‬
‫بســیاری از چاه‌هــای حفاری‌شــده‬ ‫برخــوردار اســت‪ .‬امــا آیــا بانــک‬
‫تجربیــات و هشــدارها ارائه‌شــده طــی‬ ‫جامــع مشــخص باعــث می‌شــود کــه‬ ‫حوضــه‪ ،‬دیــدگاه مهندســی بــر‬ ‫؛ زیــرا در اثــر یــک تصمیــم نادرســت‬ ‫شــناخت کامــل از ابــزار و تجهیــزات‬ ‫بــه ایــن ســرویس جهــت دســتیابی‬
‫در میدان‌هــای مختلــف در گذشــته‬ ‫اطالعاتــی بــه شــکل مطلــوب و بــا‬
‫عملیــات حفــاری‪ ،‬وجــود دارد‪.‬‬ ‫همــواره بــه اطالعــات دریافتــی از هــر‬ ‫پــروژه هــای عملیاتــی غالــب شــود‪ .‬در‬ ‫‪ ،‬خســارات زیــادی ایجــاد مــی شــود‬ ‫مــورد اســتفاده در ایــن خدمــات بســیار‬ ‫بــه مخــازن پیچیــده و حفاری‌هــای‬
‫و توســط شــرکت‌های بین‌المللــی‬ ‫کارایــی الزم در حــال حاضــر موجــود‬
‫در اکثــر مــوارد شــرکت‌های‬ ‫ســرویس‌کمپانی بــه چشــم تردیــد‬ ‫واقــع مــا بایــد بــا اعتقــاد راســخ بــه‬ ‫‪ .‬بنابرایــن بایــد بــه ایــن نکتــه توجــه‬ ‫مهــم اســت ‪ .‬ایــن ســرویس نیازمنــد ابزار‬ ‫نامتعــارف در جهــت کاهــش هزینه‌هــا‬
‫مختلــف حفــاری شــده اســت و از‬ ‫اســت؟ اطالعــات بســیاری از چاه‌هــا‬
‫توســعه‌دهنده میادیــن نفــت بانــک‬ ‫نگریســته شــده و نتــوان از صحــت آنهــا‬ ‫بیشــترین بهــره‌وری از امکانــات موجــود‬ ‫داشــت کــه در زمان‌هــای مختلــف‬ ‫و تجهیــزات مــدرن و خــاص ماننــد ابــزار‬ ‫و دســتیابی بــه منابــع عظیــم نفتــی‬
‫ایــن رو در پــاره‌ای از مــوارد تفــاوت‬ ‫به‌صــورت کاغــذی و در ســال‌های‬
‫جامعــی از داده‌هــای اصلــی چــاه‬ ‫اطمینــان خاطــر حاصــل نمــود‪.‬‬ ‫در طــی انجــام عملیــات تــا رســیدن‬ ‫بــا توجــه بــه اقتضــای شــرایط حاکــم‬ ‫جهــت یابــی ‪ ،‬موتورهــای درون چاهــی‬ ‫کلیــدی اســت‪ .‬در شــرایط کنونــی‬
‫اســتانداردهای ایــن شــرکت‌ها موجــب‬ ‫اخیــر بــه شــکل نرم‌افــزاری در‬
‫جه ـت‌دار حفرشــده در میــدان متعلــق‬ ‫واقعیــت آن اســت کــه در زمینــه‬ ‫بــه هــدف مــورد نظــر‪ ،‬تغییــر نگــرش‬ ‫برعملیــات در جهــت پیش‌بــرد برنامــه‬ ‫‪ RSS ،‬و ‪ ...‬می‌باشــد کــه متاســفانه بــا‬ ‫اقتصــاد و بــازار صنعــت حفــاری و کاهش‬
‫اختالفاتــی در ثبــت اطالعــات گردیــده‬ ‫شــرکت‌های ارائه‌دهنــده ســرویس‬
‫اســت‪ ،‬به‌عنــوان نمونــه اســتفاده از‬ ‫بــه آن شــرکت نظیــر ‪ Slide Sheet‬و‬ ‫خدمــات حفــاری جهــت‌دار کمبــود‬ ‫حفــاری جهــت‌دار به‌صــورت پراکنــده‬ ‫دهیــم و ایــن یعنــی موفقیــت در انجــام‬ ‫حفــاری تنظیم شــده توســط مهندســان‬ ‫توجــه بــه دسترســی بــه بازارهــای بیــن‬ ‫بهــای نفــت لــزوم توجــه بــه اســتفاده از‬
‫سیســتم‌های جغرافیایــی متفــاوت‪،‬‬ ‫‪ BHA‬را در اختیــار ندارنــد و گاهــي‬ ‫و گاهــي نبــود اطالعــات به‌شــکل‬ ‫نگهــداری می‌شــود و فقــط در‬ ‫عملیــات‪.‬‬ ‫و متخصصــان ایــن حوضــه‪ ،‬نیازمنــد‬ ‫المللــی بخصــوص موضــوع تحریم‌هــا‬ ‫تکنولــوژی اگر در گذشــته نیاز محســوب‬
‫موجــب شــده کــه موقعیــت جغرافیایــی‬ ‫ســال‌ها بعــد از حفــاری حفره‌هــا بــرای‬ ‫پررنگ‌تــری محســوس و مشــکل‌آفرین‬ ‫مــوارد نیــاز و به‌خصــوص در زمــان‬ ‫تصمیم‌گیــری دقیــق و صحیــح اســت‪.‬‬ ‫‪ ،‬در ایــن زمینــه بــا یکســری مشــکالت‬ ‫مــی شــد‪ ،‬هم‌اکنــون یــک اجبــار خواهد‬
‫صحیــح و واحــد یــک نقطــه در یــک‬ ‫داشــتن داده‌هــای جهت‌یابی‌هــای‬ ‫اســت‪ ،‬ایــن کمبودهــا هــم در داده‌هــای‬ ‫مواجهــه بــا مشــکل مــورد توجــه‬ ‫تــاش بــر ایــن اســت کــه بــا بهــره‬ ‫روبــرو هســتیم‪ .‬از طرفــی دیگــر بایــد‬ ‫بــود‪ .‬بی‌شــک گســترش تکنولــوژی در‬
‫میــدان در دســترس نباشــد کــه گاهــي‬ ‫حفــاری بــه شــرکت‌ها ارائه‌دهنــده‬ ‫کمــی‪ ،‬نظیــر داده‌هــای جهت‌یابی‌هــا‪،‬‬ ‫قــرار می‌گیرنــد‪ .‬از ســویی گذشــت‬ ‫گیــری از دانــش و تجربــه عملیاتــی‬ ‫بــه ایــن نکتــه توجــه کــرد کــه شــرایط‬ ‫گــروه آمــوزش کارامــد و هدفمنــد افــراد‬
‫به‌دلیــل اختــاف نظــر بــه خطــا منجــر‬ ‫ســرویس نیازمنــد هســتند‪ .‬عــدم‬ ‫موقعیــت جغرافیایــی ســطحی چاه‌هــا‬ ‫زمــان موجــب گردیــده کــه داده‌هــای‬ ‫کارفرماهــا و شــرکتهای پیمانــکار موجود‬ ‫و وضعیــت عملیاتــی ‪ ،‬اســتفاده از نــوع‬ ‫در جهــت اســتفاده از فنــاوری هــای‬

‫‪129‬‬ ‫‪128‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬ ‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬ ‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬ ‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬ ‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬ ‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬ ‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬ ‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬ ‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬ ‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬ ‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬ ‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬ ‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬ ‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬ ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم وهفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬

‫فنی؛ حفاری جهت‌دار‬ ‫فنی؛ حفاری جهت‌دار‬

‫می‌شــود‪ .‬جهــت توضیــح بیشــتر ایــن‬
‫مطلــب‪ ،‬در میــدان نفتــی درود کــه‬
‫بســیاری از چاه‌هــا توســط شــرکت‬
‫توتــال توســعه یافته‌انــد‪ ،‬مبنــای‬
‫محاســبات موقعیــت جغرافیایــی بــر‬
‫اســاس مــدل ‪ Lambert‬بــوده اســت‪.‬‬
‫حــال آن کــه در زمــان حاضــر اکثریــت‬
‫شــرکت‌های ارائه‌دهنــده خدمــات‬
‫حفــاری جه ـت‌دار بــه اطالعــات مــورد‬
‫اســتفاده در ایــن مــدل دسترســی‬
‫نداشــته و از طرفــی اســتفاده از‬
‫سیســتم مختصــات ‪ UTM‬نیازمنــد‬
‫تبدیــل صحیــح بیــن ایــن دو سیســتم‬
‫اســت‪ .‬عــدم تبدیــل صحیــح منجــر بــه‬
‫عــدم تطابــق داده‌هــا و مختصــات غلــط‬
‫‪ Surface Coordinate‬می‌گــردد‪.‬‬
‫از ســوی دیگــر داده‌هــای‬
‫زمین‌شناســی همــواره از ضرورت‌هــای‬
‫اساســی صنعــت حفــاری چاه‌هــای‬
‫نفــت و گاز بــوده اســت و گــزارش‬
‫صحیــح‪ ،‬کامــل و به‌موقــع ایــن‬
‫داده‌هــا می‌توانــد بســیار ســودمند‬
‫و کارآمــد باشــد‪ .‬دانــش کافــی از‬
‫ســازندهای عبــوری و گســل‌ها و‬
‫مشــکالت حیــن حفــاری بــه همــراه‬
‫ترســیم شــکل درســت از مخــزن مــورد‬
‫هــدف بــرای تیــم حفــاری جهــت‌دار‬
‫موجــب افزایــش ســرعت و کیفیــت‬
‫حفــاری شــده و از مشــکالتی نظیــر‬
‫گیــر لوله‌هــا پیشــگیری می‌کنــد‪.‬‬
‫مختصــر از طریــق مجموعــه ایــن‬ ‫پسازجمع‌آوریوثبتتمامی‬ ‫ذکــر اســت کــه لــزوم آموزش‌هــای‬ ‫عملیــات ســیمانکاری و ‪Sidetracking‬‬ ‫نبــودن داده‌هــای چاه‌هــای مجــاور و‬ ‫بسیاریازچاه‌هایقدیمی‬ ‫عمــودی در نظــر گرفتــه می‌شــوند‬ ‫در حــال حاضــر دریافــت اطالعــات‬
‫ســازماندهی در شــرکت توســعه‌دهنده‬ ‫اطالعاتموجود‪،‬می‌بایست‬ ‫نرم‌افــزاری و تــا حــدودی علــم حفــاری‬ ‫عــدم انتخــاب صحیــح متــه حفــاری‬
‫در اختیــار شــرکت‌های پیمانــکار‬
‫تحمیــل کنــد‪ .‬ایــن مشــکل بارهــا در‬ ‫به‌دلیلراندهنشدنابزار‬ ‫کــه در آنهــا نیــاز بــه رانــدن ابــزار‬ ‫زمین‌شناســی ماننــد ‪Master Log‬‬
‫پیشازشروععملیاتحفاری‬ ‫جهــت‌دار بــرای افــراد تولیدکننــده‪،‬‬ ‫متناســب بــا ســازند‪ ،‬نــرخ حفــاری‬ ‫‪ Gyro‬و تعییــن میــزان انحــراف اســت‪.‬‬ ‫هــا و‪ ...‬در برخــی از شــرکت‌های‬
‫(ســیمانکاری‪ ،‬رانــدن رشــته جــداری‪،‬‬ ‫اســتفاده کننــده و مرتبــط بــا ایــن‬
‫برخــی از میدان‌هــا از جملــه میــدان‬
‫کاهــش یافتــه و نیــز ممکــن اســت‬
‫جهت‌یابیکامالعمودیدر‬
‫چاهجدید؛اطالعاتتمامی‬ ‫ابــوذر و ســازند غــار به‌وجــود آمــده‬ ‫برخــورد چاه‌هــا صــرف نظــر از ایجــاد‬ ‫توســعه‌دهنده بــا دشــواری و مقاومــت‬
‫گل‪ ،‬متــه و ‪ )...‬قــرار می‌گیــرد‬ ‫داده‌هــا واضــح و مبرهــن اســت‪.‬‬ ‫دنبــال کــردن مســیر طراحی‌شــده‬ ‫نظرگرفتهمی‌شوندکهدرآنها‬ ‫هزینه‌هــای گــزاف بــرای حفــاری‬ ‫زیــادی همــراه اســت‪.‬‬
‫اســت‪.‬‬
‫و شــرکت‌های پیمانــکار برنامــه‬ ‫چاه‌های اطراف آن و موارد‬ ‫پــس از جمــع‌آوری و ثبــت تمامــی‬ ‫چــاه بســیار مشــکل یــا حتــی‬ ‫نیازبهراندنابزار‪ Gyro‬وتعیین‬ ‫مجــدد حفــره‪ ،‬می‌توانــد موجــب وارد‬
‫پیشــنهادی حفــاری بخــش خــود را بــا‬ ‫مشابهعملیاتیازنرم‌افزار‬ ‫اطالعــات موجــود‪ ،‬می‌بایســت پیــش از‬ ‫غیرممکــن گــردد و در ادامــه مشــکالت‬ ‫میزانانحرافاست‪.‬‬ ‫تبعاتعدموجودبانکاطالعات‬
‫توجــه بــه ایــن داده‌هــا مــورد ارزیابــی‬ ‫راهکاروروشجمع‌آوریاطالعات‬ ‫آمــدن آســیب‌های جبران‌ناپذیــر بــه‬
‫استخراجودراختیارمهندسان‬ ‫شــروع عملیــات حفــاری چــاه جدیــد؛‬
‫همان‌طــور کــه پیشــتر اشــاره شــد‪،‬‬
‫دیگــری چــون فاصلــه گرفتــن از برنامــه‬
‫گیــر لوله‌هــا بــاال رفتــه و مشــکالت‬ ‫کارکنــان و تجهیــزات شــود و بنابرایــن‬ ‫حفاری‬
‫قــرار می‌دهــد و پیشــنهادات خــود را‬ ‫اطالعــات تمامــی چاه‌هــای اطــراف آن‬ ‫و در حالــت حــاد از دســت دادن چــاه‬
‫در اختیــار کارفرمــا قــرار می‌دهنــد و‬
‫قرارگیرد‪.‬‬ ‫اطالعــات موجــود بخــش زیــادی از‬ ‫متعــددی ایجــاد می‌گــردد‪ .‬از ســوی‬ ‫می‌تــوان گفــت کــه مســاله جلوگیــری‬ ‫در اینجــا بــه برخــی از مشــکالت‬
‫و مــوارد مشــابه عملیاتــی از نرم‌افــزار‬ ‫شــود‪ .‬انتخــاب موتــور درون‌چاهــی‬ ‫از برخــورد بــا چاه‌هــای مجــاور‬
‫پــس از تصمیم‌گیــری نهایــی کارفرمــا‪،‬‬ ‫ثابــت نگــه داشــتن پارامترهــای دیگــر‬ ‫نیازهــا را در صــورت مدیریــت صحیــح‬ ‫دیگــر در نظــر نگرفتــن اثــر ســازند بــر‬ ‫در اثــر نبــود بانــک اطالعــات حفــاری‬
‫اســتخراج و دراختیــار مهندســان‬ ‫نامناســب و اســتفاده از ســایز نامناســب‬
‫به‌منظــور تعییــن ضریــب حساســیت‬ ‫داده‌هــا و گزارش‌هــا‪ ،‬تامیــن می‌کننــد‪.‬‬ ‫رفتــار ‪ BHA‬حفــاری می‌توانــد باعــث‬ ‫یــا به‌عبارتــی ‪ ، Anti-collision‬از‬ ‫اشــاره می‌شــود‪ .‬یکــی از مشــکالتی‬
‫عملیــات بــا ضریــب اطمینــان باالتــری‬ ‫قــرار گیــرد‪ .‬تمامــی اطالعــات مربــوط‬ ‫تثبیت‌کننده‌هــا یــا بــه عبارتــی‬
‫نســبت بــه آن پارمتــر متغیــر را‬ ‫جهــت انجــام ایــن امــر نخســت‬ ‫مهمتریــن موضوعاتــی اســت کــه خــود‬ ‫کــه می‌توانــد در اثــر نبــود داده‌هــای‬
‫انجام‌پذیــر خواهــد بــود‪.‬‬ ‫بــه حفــاری چاه‌هــای مجــاور یــا‬ ‫‪ String Stabilizer‬هــا در صــورت‬ ‫انتخــاب و طراحــی اشــتباه ‪BHA‬‬
‫داشــته باشــد‪ .‬اعمــال تکنیک‌هــای‬ ‫الزم اســت تــا وظیفــه جمــع‌آوری‬ ‫به‌تنهایــی وجــود سیســتم یکپارچــه‬ ‫صحیــح و قابــل اطمینــان از مســیر‬
‫در پایــان می‌تــوان گفــت گام نخســت‬ ‫چاه‌هایــی بــا خــواص زمین‌شناســی‬ ‫نبــود یــا عــدم دسترســی بــه داده‌هــای‬ ‫شــده و حتــی موجــب از دســت رفتــن‬
‫بهینه‌ســازی در نهایــی کــردن برنامــه‬ ‫و ســازماندهی تمامــی اطالعــات‬ ‫بانــک اطالعــات حفــاری را ضــروری‬ ‫چاه‌هــای حفاری‌شــده به‌وجــود‬
‫در بهینــه کــردن عملیــات حفــاری‬ ‫مشــابه شــامل اطالعــات ‪BHA،‬‬ ‫حفــاری مســائل و مشــکالت خــاص‬ ‫مســیر حفــاری گــردد‪ .‬از ســوی دیگــر‬
‫یــک چــاه جه ـت‌دار امکان‌پذیــر اســت‬ ‫مــورد نیــاز جهــت ثبــت و تحلیــل‬ ‫می‌ســازد‪.‬‬ ‫آیــد‪ ،‬احتمــال برخــورد چــاه در حیــن‬
‫دسترســی و اســتفاده از تجارب گذشــته‬ ‫خــود را در پــی دارد‪ .‬به‌عنــوان نمونــه‬ ‫در صــورت بررســی و داشــتن اطالعــات‬
‫و بــا شناســایی تمامــی ریســک‌های‬ ‫‪ Torque&Drag‬بــرای تشــخیص‬ ‫بــه بخشــی مشــخص از شــرکت‌های‬ ‫همچنیــن عــدم آمادگــی و پیش‌بینی‬ ‫حفــاری بــا دیگــر چاه‌هــا اســت‪ .‬خطــر‬
‫و اطالعــات کامــل چاه‌هــا و بهره‌منــدی‬ ‫می‌تــوان چاه‌هــای افقــی حفاری‌شــده‬ ‫کافــی‪ ،‬برداشــتن ‪ BHA‬مناســب‬
‫موجــود شــرح کار جامــع فنــی‬ ‫میــزان تنش‌هــای وارد بــه رشــته‬ ‫توســعه‌دهنده میــدان محــول شــود‬ ‫مشــکالتی کــه در حیــن حفــاری ایجــاد‬ ‫برخــورد به‌خصــوص در ابتــدای کار‬
‫از آن اســت‪ .‬ایــن مطلــوب به‌طــور حتــم‬ ‫در الیه‌هــای ماســه‌ای نــرم را در نظــر‬ ‫موجــب اجتنــاب از عملیــات لولــه بــاال‬
‫عملیــات حفــاری جهـت‌دار قابــل ارایــه‬ ‫حفــاری‪ ،‬تمایــل رشــته‪ ،‬اطالعــات متــه‬ ‫تــا اشــتراک‌گذاری داده‌هــا بــه‬ ‫می‌شــود‪ ،‬می‌توانــد باعــث افزایــش‬ ‫و آغــاز جهــت یافتــن چــاه از حالــت‬
‫بــرای تمامــی شــرکت‌های ارائه‌دهنــده‬ ‫گرفــت‪ ،‬در ایــن چاه‌هــا کــه معمــوالً‬
‫اســت‪ .‬در پایــان عملیــات حفــاری یــا‬ ‫شــامل کــد متــه و ‪ dull grading‬آن‪،‬‬ ‫ســهولت صــورت پذیــرد‪ .‬راه‌انــدازی‬ ‫و ‪ Slide‬هــای اضافــی‪ ،‬به‌میــزان بســیار‬ ‫هزینــه و خســارت‌هایی گــردد‪ .‬در‬ ‫عمــودی وجــود دارد و لــذا داشــتن‬
‫ایــن ســرویس و تمامــی شــرکت‌های‬ ‫در الیه‌هــای نازکــی از مخــزن حفــاری‬
‫حتــی به‌صــورت آنالیــن اطالعــات‬ ‫ســرعت نفــوذ ‪ ،‬پارامترهــای حفــاری‪،‬‬ ‫یــک ســامانه بانــک اطالعاتــی یکپارچــه‬ ‫زیــادی در افزایــش ســرعت عملیــات و‬ ‫صــورت عــدم وجــود بانــک اطالعــات‬ ‫ســروی‌‌های دقیــق چاه‌هــای اطــراف‬
‫توســعه‌دهنده میادیــن وزارت نفــت‬
‫به‌دســت‌آمده از حفــاری چــاه جدیــد‬ ‫رفتــار ســازندها در مقابــل رشــته‌های‬ ‫مکانیــزه بــا قابلیــت ذخیــره داده‌هــای‬ ‫می‌شــوند‪ ،‬عملیــات ‪ landing‬یکــی‬ ‫نــرخ نفــوذ حفــاری موثــر اســت‪.‬‬ ‫حفــاری‪ ،‬پیش‌بینــی مــوارد خطرســاز‬ ‫به‌خصــوص در نواحــی ابتدایــی و نیــز‬
‫مفیــد و ســودمند اســت و می‌توانــد‬
‫در به‌روزرســانی بانــک اطالعاتــی‬ ‫حفــاری اســت کــه می‌بایســت بررســی‬ ‫خــام و گزارش‌گیــری مناســب جهــت‬ ‫از پرخطــر تریــن و حســاس‌ترین‬ ‫اســتفاده نکــردن از تجربیــات حفــاری‬ ‫حیــن حفــاری دشــوار می‌گــردد‪،‬‬ ‫اطالعــات دقیــق از ابعــاد و جهت‌گیــری‬
‫گامــی شایســته در جهــت اعتــای‬
‫مــورد اســتفاده قــرار مي‌گیرنــد‪.‬‬ ‫گــردد‪ .‬بانــک مــورد نظــر بایــد قابلیــت‬ ‫تحلیل‌هــای دقیــق کمــی و کیفــی‬ ‫بخش‌هــای کار اســت چراکــه اندکــی‬ ‫چاه‌هــای مشــابه می‌توانــد باعــث‬ ‫به‌عنــوان مثــال در صــورت عــدم‬ ‫پلتفــرم بســیار حیاتــی اســت‪ .‬بســیاری‬
‫صنعــت نفــت کشــور عزیزمــان باشــد‪.‬‬
‫ایــن اطالعــات به‌صــورت‬ ‫فیلترینــگ و خروجــی دادن اطالعــات‬ ‫می‌توانــد راهــکاری بســیار مناســب‬ ‫خطــا در ایــن عملیــات می‌توانــد‬ ‫ایجــاد مشــکالت دیگــری نیــز گــردد‪.‬‬ ‫پیش‌بینــی احتمــال گیــر لوله‌هــا در‬ ‫از چاه‌هــای قدیمــی به‌دلیــل رانــده‬
‫دسته‌بندی‌شــده و بــا تحلیل‌هــای‬ ‫بــا متغیــر فــرض کــردن یــک پارامتــر و‬ ‫بــرای ایــن مســاله باشــد‪ .‬الزم بــه‬ ‫هزینه‌هــای زیــادی به‌دلیــل انجــام‬ ‫به‌عنــوان مثــال در صــورت محیــا‬ ‫ســازندهای شــیلی پرخطــر‪ ،‬احتمــال‬ ‫نشــدن ابــزار جهت‌یابــی کامــا‬

‫‪131‬‬ ‫‪130‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬ ‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬ ‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬ ‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬ ‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬ ‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬ ‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬ ‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬ ‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬ ‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬ ‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬ ‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬ ‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬ ‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬
‫فنی؛ حفاری جهت‌دار‬
‫بایــد بتواننــد در تمامــی زمینه‌هــا‬
‫(پروفایل‌هــای خــاص ماننــد ‪)ERD‬‬
‫مجــری عملیاتــی مناســب و بهینــه‬
‫ای باشــند‪ .‬در واقــع بایــد بــرای بقــاء‬
‫هــم از لحــاظ مالــی و هــم کیفیتــی‬
‫بــه صــورت جــدی قــادر بــه رقابــت‬
‫باشــند‪.‬‬
‫فعالیت در بازار منطقه ای‬
‫اگــر یــک شــرکت داخلــی بخواهــد در‬
‫خــارج از کشــور پــروژه ای را انجــام‬
‫دهــد‪ ،‬بایــد شــرایط و امتیــازات ویــژه‬
‫ای بــرای کارفرمــای خارجــی داشــته‬
‫باشــد؛ یکــی از شــرایط ایــن اســت‬
‫کــه بایــد تمامــی گواهینامه‌هــای‬
‫بین‌المللــی را دریافــت کــرده باشــد‪.‬‬
‫از لحــاظ ‪ HSE‬رکــوردی مطلــوب‬
‫داشــته باشــد‪ ،‬همچنیــن مجهــز بــه‬
‫تیــم فنــی مجــرب و تجهیــزات مــدرن‬
‫و قابــل قبولــی باشــد‪ .‬در حــال حاضــر‬
‫متاســفانه در ایــران شــرکتی بــا چنیــن‬
‫مزیــت هــا و امتیــازات خــاص وجــود‬
‫نــدارد‪.‬‬
‫مشــتری‌ها بایــد بــه آنهــا کار بدهنــد؟‬
‫پروژه های ‪IPC‬‬
‫در جهــت آمــاده ســازی بــرای‬
‫قراردادهــای ‪ IPC‬می‌تــوان بــا‬
‫بــازار عرضــه کننــد؟ ‪ 15‬تــا ‪ 18‬ســال‬
‫همــکاری بــا شــرکت‌های خارجــی‪،‬‬
‫دانــش فنــی شــرکت را ارتقــاء داد‪ .‬بــا‬
‫رفــع تحریــم هــا فرصــت متناســب‬
‫تــری بــرای ارتقــاء ســطح کیفــی‬
‫شــرکت هــای فعــال در ایــن صنعــت‬
‫فراهــم خواهــد شــد‪ .‬همچنیــن‬
‫بحــران فعلــی حاکــم در بــازار نفــت‬
‫و گاز شــرایط خوبــی را بــرای برقــراری‬
‫ارتبــاط بــا ســرویس دهنــده هــا و تولیــد‬
‫کننــدگان بنــام وســائل و تجهیــزات‬
‫فراهــم آورده اســت‪.‬‬
‫‪133‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
‫اســت کــه تجهیــزات و ابزارهــای غیــر‬
‫چینــی در ایــن ســرویس موفــق تــر‬
‫عمــل کرده‌انــد‪ .‬بــا توجــه بــه شــرایط‬
‫کشــور و موضــوع تحریــم‪ ،‬در حــال‬
‫حاضــر اکثــر شــرکت هــا بــه صــورت‬
‫تلفیقــی از تجهیــزات و ابــزار غیــر بومی‬
‫از قبیــل چیــن‪ ،‬آلمــان‪ ،‬اروپــا‪ ،‬آمریکا و‬
‫یــا کانــادا اســتفاده می‌کننــد‪.‬‬
‫آمــوزش هــای تکمیلــی بــرای ایشــان‬
‫نیازمندی‌های رقابت‌پذیری‬
‫بــرای حضــور در بــازار‪ ،‬یــک شــرکت‬
‫ســرویس دهنــده ی حفــاری جهتــدار‬
‫بایــد از یــک سیســتم بســیار قــوی‬
‫مدیریتــی و فنــی و مالــی برخــوردار‬
‫باشــد و در آینــده اســتنباط مــا ایــن‬
‫هســت کــه ورود بــه ایــن بــازار و بقــاء‬
‫در آن ســخت تــر از پیــش خواهــد‬
‫بــود‪ ،‬چــون محیــط بیــش از پیــش‬
‫رقابتــی خواهــد شــد‪ .‬شــرکت‌هایی‬
‫کــه بخواهنــد در ایــن محیــط و‬
‫صنعــت رشــد کننــد بایــد بــه فکــر‬
‫ایجــاد و تقویــت مزیــت نســبی نســبت‬
‫بــه دیگــر شــرکت‌ها باشــند‪ .‬چــرا‬
‫قطــری حــدود ‪ 300‬تــا ‪ 310‬هــزار‬
‫آیــا مزیــت کیفــی و یــا قیمتــی‬
‫بــرای کارفرمــا خواهنــد داشــت؟ آیــا‬
‫می‌تواننــد تکنولــوژی خاصــی بــه‬
‫از تاریخچــه حفــاری جهتــدار و افقــی‬
‫در ایــران گذشــته اســت و در ‪10‬‬
‫ســال آینــده شــرایط خیلــی متفــاوت‬
‫خواهــد بــود‪ .‬بــازار ایــن ســرویس از‬
‫نظــر مباحــث مالــی و فنــی عملیاتــی‬
‫در حالــت اشــباع قــرار می‌گیــرد و‬
‫بــه نقطـه‌ای مــی رســد کــه شــرکت‌ها‬
‫بــرای بقــاء خــود در ایــن حــوزه بایــد‬
‫در مباحــث عملیاتــی ابتــکار عمــل‬
‫داشــته باشــند و از نظــر عملیاتــی هــم‬
‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم وهفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬
‫فنی؛ حفاری جهت‌دار‬
‫حسین مشتاق‬
‫شرکت پتروکاریز امید کیش‬
‫قــرار مــی گیرنــد تــا در صــورت نیــاز‪،‬‬ ‫بــزرگ جهــت ارائــه ایــن ســرویس‬ ‫در حــال حاضــر حفــر چاه‌هــای‬
‫الزاماتشروعفعالیتیک‬ ‫میباشــد‪ .‬نیــروی تخصصــی و تیــم‬
‫عمــودی عمدتــا بــه منظــور عملیــات‬
‫برنامــه ریــزی گــردد‪.‬‬ ‫شرکتدرزمینهاینسرویس‬ ‫فنــی کــه ســابقه فعالیت‌هــای موفــق‬ ‫اکتشــاف و یــا ارزیابــی میادیــن‬
‫شاملچندمورداست‪.‬این‬ ‫در ایــن زمینــه را داشــته باشــد نیــز‬ ‫نفــت و گاز انجــام مــی شــود ولــی‬
‫دیگــر الزامــات راه انــدازی موفــق ایــن‬
‫سرویس ها و خدمات ویژه‬ ‫مواردعبارتندازسرمایه‪،‬تیم‬ ‫بمنظورافزایــش بهره‌بــرداری و‬
‫نــوع خدمــات مــی باشــد‪ .‬خوشــبختانه‬ ‫بهــره‌وری بهتــر از الیه‌هــای نفتــی‬
‫دربرخــی پــروژه هــا تنهــا راه انجــام‬ ‫فنی‪،‬تجهیزاتوتکنولوژی‪.‬‬ ‫بــا توجــه به ســابقه ‪ 15‬ســاله ایــران در‬
‫مناســب و ارزان عملیــات اســتفاده‬ ‫چاه‌هــای افقــی کاربــرد بیشــتری‬
‫سرمایه‌گذاریدراولویتامور‬ ‫ایــن حــوزه نیروهــای فنــی متخصــص‬ ‫دارنــد‪ .‬بــه همیــن دلیــل‪ ،‬امــروزه‬
‫از تکنولــوژی هــای روز اســت‪ .‬در‬
‫پروفایل‌هــای خــاص ماننــد ‪Multi‬‬
‫قرار دارد و در واقع شرکت‬ ‫جهــت ارائــه ایــن خدمــات تربیــت‬ ‫تقاضــا بــرای سرویســهای انحرافــی‬
‫‪ – Lateral Well‬حفــاری بــا موتــور‬ ‫نیازمندیکسرمایهگذاری‬ ‫شــده‌اند ‪ .‬عــاوه برایــن ‪،‬تجهیــزات و‬ ‫و افقــی بســیار بــاال می‌باشــد‪ .‬بــازار‬
‫تکنولــوژی و امکاناتــی از قبیــل انبــار‬
‫‪ ،‬توجیــه اقتصــادی خــود را از دســت‬ ‫نسبتابزرگجهتارائهاین‬ ‫فعالیت‌هــای حفــاری در ایــران فاصلــه‬
‫‪ ،‬شــرایط نگهــداری و ایجــاد بســتر‬ ‫زیــادی از تنــوع ایــن بــازار در دنیــا‬
‫می‌دهــد‪ .‬کاربردهــای ‪ RSS‬و ‪ERD‬‬ ‫سرویسمی‌باشد‪.‬‬ ‫جهــت کنتــرل و مدیریــت تمامــی‬
‫در کشــور مــا تعــداد زیــادی نمــی‬ ‫نــدارد و بــه طــور نســبی همــگان بــا‬
‫عوامــل فــوق نیــز مــورد نیــاز اســت‪.‬‬ ‫بازارهــای منطقــه پیــش مــی رود‪.‬‬
‫باشــند‪ .‬شــاخص تریــن پــروژه همــان‬
‫خــارج از کشــور از طریــق شــرکت‌های‬ ‫بــرگ برنــده شــرکت‌هایی کــه تصــور‬ ‫امــروز بیــش از ‪ %70‬از تولیــد نفــت خام‬
‫الیــه نفتــی پــارس جنوبــی (‪)SPOL‬‬
‫فعــال در ایــن زمینــه صــورت گیــرد ‪.‬‬ ‫حضــور در ایــن ســرویس را دارنــد‪،‬‬ ‫کشــور از مخازنــی اســت کــه بــاالی‬
‫اســت کــه تولیــد از میــدان در قســمت‬
‫از طرفــی می‌تــوان از شــرکت‌های‬ ‫تجربــه عملیاتــی خــاص و موفــق در‬ ‫‪ 50‬ســال ســن دارنــد و در نیمــه دوم‬
‫بــزرگ و شــناخته شــده خارجــی‬ ‫زمینه‌هــای مختلــف در ایــران و در‬ ‫عمــر تولیــدی خــود قــرار گرفتــه انــد‬
‫بشــکه در روز اســت در حالــی کــه‬
‫خــارج کشــور اســت‪.‬‬
‫تولیــد ایــران از آن الیــه صفــر اســت‪.‬‬ ‫بــا ســابقه فنــی و پیشــینه موفــق‬ ‫بنابرایــن تعجبــی نیســت کــه ببینیــم‬
‫بنابرایــن عــاوه بــر بعــد اقتصــادی‪،‬‬ ‫عملیاتــی جهــت انتقــال آمــوزش و‬ ‫در حــدود ‪ %70-60‬دکل‌هــای حفــاری‬
‫بحــث اســتراتژیک میــدان مشــترک‬ ‫دانــش فنــی دعــوت کــرد‪.‬‬ ‫آموزش نیروی انسانی‬ ‫در حــال حفــاری انحرافــی یــا افقــی‬
‫نیــز وجــود دارد‪ .‬در ایــران‪ ،‬دیگــر‬ ‫در بخــش ســنجش و ارزیابــی ایــن‬ ‫متخصص‬ ‫باشــند‪.‬‬
‫پروژه‌هــای ‪ ERD‬نیــز وجــود دارندکــه‬ ‫شــرکت نیــز تمامــی نیروهــا عــاوه‬ ‫در بحــث آمــوزش در هــر خــط تولیــد‬
‫مــوارد کاربــردی مناســبی بــرای ‪.RSS‬‬ ‫بــر گذرانــدن دوره‌هــای آموزشــی‬ ‫(ســتادی‪ -‬عملیاتــی‪ -‬مهندســی)‬ ‫الزامات مدیریتی‬
‫هســتند‪ .‬در صــورت داشــتن توجیــه‬ ‫الزم بایســتی دارای ســوابق فنــی‬ ‫داشــتن نیروهــای فعــال و بــا تجربــه‬ ‫الزامــات شــروع فعالیــت یــک شــرکت‬
‫اقتصــادی (هزینــه ابــزار‪ ،‬هزینــه‬ ‫عملیاتــی بســیار خوبــی باشــند‪.‬‬ ‫نیــاز اســت و از همــه مهم‌تــر‪ ،‬تمامــی‬ ‫درزمینــه ایــن ســرویس شــامل چنــد‬
‫دکل‪ ،‬قیمــت روز نفــت و گاز)‪ ،‬برنامــه‬ ‫معمــوال نیروهــای جدیــد مــا در ابتــدا‬ ‫نیروهــای فنــی در هــر قســمتی بایــد از‬ ‫مــورد اســت‪ .‬ایــن مــوارد عبارتنــد‬
‫ریــزی ‪ ERD‬مــی توانــد اثــر مثبتــی‬ ‫در دوره‌هــای امــوزش تکمیلــی شــرکت‬ ‫آموزش‌هــای الزم در زمینــه فعالیــت‬ ‫از ســرمایه‪ ،‬تیــم فنــی‪ ،‬تجهیــزات و‬
‫در ســرعت و کاهــش هزینــه اســتخراج‬ ‫مــی کننــد‪ .‬ضمــن کار نیــز در هــر‬ ‫خــود و نســبت بــه تکنولوژی‌هــای روز‬ ‫تکنولــوژی‪ .‬ســرمایه‌گذاری در اولویــت‬
‫از میادیــن کشــور داشــته باشــد‪ .‬در‬ ‫بــازه ‪ 3‬ماهــه‪ ،‬تمامــی نیروهــا از طریــق‬ ‫برخــوردار باشــد‪ .‬آمــوزش و انتقــال‬ ‫امــور قــرار دارد و در واقــع شــرکت‬
‫بحــث تجهیــزات‪ ،‬تجربــه نشــان داده‬ ‫مســئولین رده باالتــر مــورد ارزشــیابی‬ ‫مهــارت می‌توانــد در داخــل و یــا‬ ‫نیازمنــد یــک ســرمایه گــذاری نســبتا‬
‫‪132‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬
‫فنی؛ حفاری جهت‌دار‬
‫بــه تغییــر یــا اصــاح داشــته باشــد‪،‬‬
‫کارفرمــا و پیمانــکار طــی جلســات و‬
‫هماهنگــی هــای متعــدد تغییــرات یــا‬
‫اصالحــات الزم را انجــام می‌دهنــد ‪.‬‬
‫انتظــارات کارفرمایــان از پیمانــکاران‬
‫به‌صــورت کلــی بــه شــرح ذیــل اســت‪:‬‬
‫تعــداد گروه‌هــای مــورد نیــاز‬
‫حفــاری جهــت‌دار بــرای انجــام‬
‫همزمــان عملیــات بــرروی چاه‌هــای‬
‫مختلــف بایــد مشــخص باشــد‪.‬‬
‫ارائــه مشــخصات تجهیــزات موجود‬
‫در کارگاه‌هــای مربوطــه در داخــل و‬
‫‪135‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫کــه قبــا تهیــه شــده اســت در اختیــار‬
‫پیمانــکار قــرار داده مــی شــود تــا در‬
‫زمــان اجــرای پــروژه عملیــات مطابــق‬
‫آن پیــش رود‪ .‬از وظایــف کارفرمــا‬
‫تهیــه برنامــه اولیــه طراحــی چــاه‬
‫ماننــد نقطــه شــروع‪ ،‬آزیمــوت‪ ،‬زاویــه‪،‬‬
‫برنامــه پیــش بینــی زمیــن شناســی و‬
‫‪ ...‬و همچنیــن ارائــه اطالعــات چاه‌هــای‬
‫مجــاور بــرای مشــخص کــردن اتفاقــات‬
‫حیــن حفــاری ماننــد گیــر لولــه‬
‫هــا‪ ،‬هــرزروی‪ ،‬جریــان چــاه و ‪ ...‬مــی‬
‫باشــد‪ .‬اگــر مســیر و برنامــه چــاه نیــاز‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم وهفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬
‫فنی؛ حفاری جهت‌دار‬
‫علیرضا عجم‬
‫شرکت خدمات حفاری ‪VTG‬‬
‫برگشــت ســرمایه‪ ،‬در پروژه‌هــای خــود‪،‬‬ ‫درخواســت کارفرمایــان را داشــت‪ .‬لــذا‬ ‫بــدون شــک مهم‌تریــن موضــوع در‬
‫عاجــز هســتند‪ .‬در تمامــی شــرکت‌های‬ ‫شرکت‌هایفعالدرارائه‬ ‫پیشــنهاد می‌گــردد شــرکت‌های فعــال‬ ‫رشــد و ارتقــاء ســطح کیفــی خدمــات‬
‫بین‌المللــی در صنایــع مختلــف در‬ ‫خدماتحفاریجهت‌داریا‬ ‫در ارائــه خدمــات حفــاری جه ـت‌دار یــا‬ ‫حفــاری جهــت‌دار در شــرکت‌های‬
‫جهــت بهینه‌ســازی ســاختار مدیریتــی‬ ‫حتیسرمایه‌گذاراندرحال‬ ‫حتــی ســرمایه‌گذاران در حــال ورود بــه‬ ‫فعــال در ایــن بخــش‪ ،‬در کنــار مباحثــی‬
‫ایــن عرصــه‪ ،‬ضمــن مطالعــات گســترده‬ ‫همچــون تکنولــوژی و تجهیــزات‪ ،‬حضور‬
‫و اســتفاده از نیــرو هــای متخصــص در‬ ‫ورودبهاینعرصه‪،‬ضمن‬ ‫و حرفــه‌ای‪ ،‬نیاز‌هــای ایــن بخــش در‬
‫همــان بخــش بــا برگــزاری دوره‌هــای‬ ‫نیروهــای فنــی متخصــص و ســاختار‬
‫مطالعاتگستردهوحرفه‌ای‪،‬‬ ‫ارتباطــات بــا کارفرمایان‪ ،‬تامیــن و تعمیر‬ ‫مدیریتــی کارآمــد اســت کــه بتوانــد‬
‫آموزشــی مدیريتــی ویــژه کارکنــان و‬
‫شــاغالن بخش‌هــای فنــی و مهندســی‬ ‫نیاز‌هایاینبخشرابه‌خوبی‬ ‫تجهیــزات‪ ،‬سیســتم‌های نگهــداری‪،‬‬ ‫بــا توجــه بــه مشــکالت و نیــاز هــای‬
‫آمادگــی الزم بــرای ایــن افــراد را در‬ ‫شناسایینمودهوساختار‌هایی‬ ‫خدمــات پشــتیبانی و ‪ ...‬را به‌خوبــی‬ ‫کارفرمــا‪ ،‬در کوتاه‌تریــن زمــان ممکــن‪،‬‬
‫جهــت بــر عهــده گرفتــن ســمت‌های‬ ‫مبتنیبرواقعیاترادرسازمان‬ ‫شناســایی نمــوده و ســاختار‌هایی‬ ‫بهتریــن راهــکار را در حــل موانــع و‬
‫مبتنــی بــر واقعیــات را در ســازمان خــود‬ ‫مســائل‪ ،‬انتخــاب نمایــد‪.‬‬
‫ســازمانی مدیریتــی مهیــا می‌ســازند‪،‬‬ ‫خودایجادوراه‌اندازینمایند‪.‬‬ ‫ایجــاد و راه‌انــدازی نماینــد‪.‬‬
‫کــه ایــن مــدل تربیــت مدیــران در‬ ‫در ایــران هم‌زمــان بــا رشــد و توســعه‬
‫جهــت کنتــرل ســازمان‌ها در کشــور بــه‬ ‫شــرکت‌های ارائه‌دهنــده خدمــات‬
‫طبق تجربیات جمع‌آوری‌شــده‪ ،‬در‬ ‫هم‌زمــان بــا ایــن تغییــرات‪ ،‬دوره‌های‬ ‫حفــاری‪ ،‬فعالیــت شــرکت‌های حفــاری‬
‫صــورت بســیار ضعیــف صــورت گرفتــه‬
‫متخصصــان‬
‫ّ‬ ‫کشــور مــا درصــد بااليــی از‬ ‫مخصــوص حفــاری جهـت‌دار به‌گونـه‌ای‬ ‫جهــت‌دار نیــز گســترش یافتــه اســت‪.‬‬
‫و می‌گیــرد‪ .‬انتظــار اســت بــا برگــزاری‬
‫ایــن رشــته کــه در حــال حاضــر‬ ‫طراحــی و اجــرا گردیــد کــه خروجــی‬ ‫ایــن شــرکت‌ها در ابتــدای مســیر‬
‫دوره‌هــای آموزشــی مناســب‪ ،‬شــرایط‬
‫مشــغول بــه کار هســتند‪ ،‬به‌دلیــل عــدم‬ ‫آن جوابگــوی نیاز‌هــای شــرکت در‬ ‫خــود بایــد بــه موضــوع آمــوزش و‬
‫و مســیر ارتقــا سیســتم‌های مدیریتــی‬
‫آمــوزش صحیــح یــا شــناخت کاملــی از‬ ‫بخش‌هــای مختلــف باشــد‪ .‬در ایــن‬ ‫تربیــت نیروهــای فنــی ماهــر و ایجــاد‬
‫به‌منظــور افزایــش اثربخشــی تصمیمــات‬
‫توانایی‌هــای تجهیزاتشــان ندارنــد یــا‬ ‫ی افــراد به‌عنوان‬
‫سیســتم آمــوزش‪ ،‬برخـ ‌‬ ‫ســاختار‌های بهینــه ســازمانی به‌عنــوان‬
‫در شــرکت‌ها صــورت گیــرد‪.‬‬
‫تــوان فنــی الزم جهــت بهینه‌ســازی‬ ‫نیــروی متخصــص میدانــی جهــت کار‬ ‫اســاس تجــارت خــود در آینــده نــگاه‬
‫ی از‬
‫آنهــا را ندارنــد و ایــن موضــوع یکــ ‌‬ ‫ی جهــت‬ ‫بــر روی دکل حفــاری‪ ،‬برخــ ‌‬ ‫کننــد و ایــن موضــوع را جــز مــوارد‬
‫همیــن موضــوع را می‌تــوان بــه‬
‫دالیــل کنــدی کار عملیــات حفــاری‬ ‫طراحــی چــاه و شــرکت در جلســات‬ ‫بــا اهمیــت بــاال در سیاســت‌ها و‬
‫وفــور در شــکل قراردادهــا مشــاهده کرد‪.‬‬
‫انحرافــی در ایــران در مقایســه بــا ســایر‬ ‫ی دیگر جهــت نظارت‬ ‫کارفرمایــان و برخـ ‌‬ ‫راهبردهــای ســازمان قــرار دهنــد‪ .‬از ایــن‬
‫در صورتــی کــه مدیــران بخش‌هــای‬
‫کشــورها اســت‪ .‬تاســیس و راه‌انــدازی‬ ‫و مدیریــت بــر انجــام کار در کنار اشــراف‬ ‫رو بــا توجــه بــه ســاختار شــرکت‌های‬
‫فنــی بتواننــد بــا آموزش‌هــای تخصصــی‬
‫مراکــز آموزشــی حرفــه‌ای در کشــور‬ ‫بــه مســائل حقوقــی و مالــی ایــن حرفــه‪،‬‬ ‫بین‌المللــی صنعــت حفــاری جهــت‌دار‪،‬‬
‫و دریافــت مشــاوره‌های حقوقــی و مالــی‬
‫در صنعــت حفــاری به‌عنــوان اولیــن‬ ‫آمــوزش می‌دیدنــد‪ .‬متاســفانه امــروزه در‬ ‫برخــی شــیوه‌های آموزشــی این‌گونــه‬
‫از افــراد متخصــص‪ ،‬اصالحــات الزم در‬
‫نیــاز آموزشــی ایــن صنعــت قلمــداد‬ ‫کشــور ســاختارهای آموزشــی بــا توجــه‬ ‫شــرکت‌ها براســاس تجربیــات‪،‬‬
‫قراردادهــا را لحــاظ نماینــد‪ ،‬می‌تــوان‬
‫می‌گــردد‪ .‬در راســتای رســیدن بــه ایــن‬ ‫بــه نیازمندی‌هــای صنعتــی مــورد نیــاز‪،‬‬ ‫بررس ـی‌ها و مطالعــات در همکاری‌هــای‬
‫شــاهد رفــع بســیاری از مشــکالت‬
‫انتظــارات کارفرمــا از شــرکت پیمانــکار‬ ‫هــدف بــزرگ می‌تــوان بــا الگوبــرداری‬ ‫مطابقــت نــدارد و بیشــترین دانــش فنــی‬ ‫طوالنی‌مــدت در داخــل و خــارج از‬
‫حقوقــی و قــراردادی در ایــن صنعــت‬
‫حفــاری جهــت‌دار معمــوال در‬ ‫یــا همکاری‌هــای بین‌المللــی بــا مراکــز‬ ‫افــراد متخصــص در ایــن حــوزه متاثــر از‬ ‫کشــور شــامل مــوارد ذیــل اســت‪:‬‬
‫بــود‪.‬‬
‫قراردادهــای فی‌مابیــن درج مي‌گــردد‬ ‫تحقیــق و پژوهــش ســایر کشــورها یــا‬ ‫تجربــه افــراد در بخش‌هــای صنعتــی‬
‫ی از معضــات و‬ ‫اینهــا فقــط بعضــ ‌‬
‫لــذا در شــرح کار و متــن یــک قــرارداد‬ ‫شــرکت‌های حفــاری بــزرگ در دنیــا‪،‬‬ ‫اســت؛ البتــه به‌طــور قطــع بخــش‬ ‫ســاختار مدیریــت شــرکت‌های‬
‫اشــکاالت اســت کــه بایــد بــا طراحــی‬
‫حفــاری جهـت‌دار مــی تــوان انتظــارات‬ ‫پیش‌نیازهــا و ســاختار چنیــن مراکــزی‬ ‫زیــادی از دانــش مهندســی با حضــور در‬ ‫حفــاری جهــت‌دار از ســال‌های بــدو‬
‫یــک سیســتم آمــوزش درســت‪ ،‬مرتفــع‬
‫فنــی را گنجانــد‪ .‬در شــرح کار پــروژه‬ ‫را در داخــل کشــور بنــا نهــاد‪.‬‬ ‫پروژه‌هــای حفــاری تکمیــل می‌گــردد‬ ‫شــروع تــا امــروز‪ ،‬تغییــرات فراوانــی‌‬
‫گــردد‪ .‬بــا نــگاه امیدوارانــه و تــاش‬
‫مــد نظــر‪ ،‬تعــداد حلقــه چاه‌هــای‬ ‫بســیار‪ ،‬می‌تــوان ســاختار آموزشــی‬ ‫ولــی در حــال حاضــر وزن و اثربخشــی‬ ‫داشــته اســت‪ .‬به‌عنــوان مثــال‪ ،‬در‬
‫پیش‌بينی‌شــده جهــت انجــام‬ ‫در بخش‌هــای مدیریــت افــرادی‬ ‫آمــوزش و تجربــه صنعتــی و عملیاتــی‬ ‫بــازه زمانــی میــان ســال‌های ‪۱۹۹۷‬‬
‫متناســب بــا شــرایط داخلــی در بخــش‬
‫عملیــات حفــاری انحرافــی مشــخص‬ ‫بــا ســابقه طوالنــی عملیاتــی زمــام‌دار‬ ‫در میــزان دانــش فنــی کارکنــان و‬ ‫تــا ‪ ،۲۰۰۰‬ســاختار یکــی از معتبرتریــن‬
‫حفــاری جهـت‌دار پیــاده کــرد تــا شــاهد‬
‫مــی شــود همچنیــن ارائــه جزئیــات‬ ‫امــور هســتند کــه فقــط جنبــ ‌ه فنــی‬ ‫مهندســان بخــش حفــاری جه ـت‌دار در‬ ‫ایــن شــرکت‌ها‪ ،‬ســ ‌ه مرتبــه تغییــر‬
‫نتایــج اثربخــش آن در ســالیان آتــی‬
‫و مشــخصات فنــی هــر حلقــه چــاه‬ ‫ایــن کار را فــرا گرفته‌انــد و حتــی از‬ ‫ایــران در مقایســه بــا ســایر کشــورهای‬ ‫ی درآمــد‬
‫کــرد تــا در نهایــت بــه شــکل ‌‬
‫باشــیم‪.‬‬
‫بــر اســاس برنامــه پیش‌بینی‌شــده‌ای‬ ‫تهیــه گزارشــات جامــع و محاســبات‬ ‫دنیــا مطلــوب نیســت‪.‬‬ ‫کــه قابلیــت اجرایــی بــا واقعیــت کار و‬
‫‪134‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬ ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم وهفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬

‫فنی؛ حفاری جهت‌دار‬ ‫فنی؛ حفاری جهت‌دار‬

‫باتوجه بهمسائلومواردموجوددرصنعتحفاری‪،‬خصوصاحفاریجهتدار‪،‬نظرشمادرموردنیازمندیهایآموزشی‬
‫درزمینهارتقاسطحدانشفنیوتواناییهایعملیاتیبرایمهندسینوکارکناناینحوزهچیست؟برایمهندسین‬
‫عالقمندبهوروددرخدماتحفاریجهتدارچهتوصیههاییدارید؟‬

‫دامون ذبیحی‬
‫انوش صفی آبادی‬
‫شرکت ول سرویسز ایران‬
‫کارشناس حفاری‬
‫♦توانایــی کار بــا نــرم افزارهــای ریاضــی و نــرم‬ ‫حفــاری جهــت دار ترکیــب همزمــان علــم و هنــر ♦‬
‫یــک مهنــدس حفــاری جهــت¬دار مضــاف بــر داشــتن‬ ‫افزارهــای تخصصــی ماننــد ‪ Drilling Office‬و‬ ‫اســت و متخصصیــن مشــغول در ایــن حوضه بــه طور‬
‫اطالعــات تخصصــی در حیطــه حفــاری جهــت¬دار بایــد‬ ‫داشــتن قــدرت تجســم ســه بعــدی‬ ‫خالصــه بایــد دارای توانایــی هــای زیــر باشــند ‪:‬‬ ‫ایــن اســت کــه آیــا شــرکت‌هایی کــه‬ ‫مــی گیــرد‪.‬‬ ‫خــارج از کشــور حائــز اهمیــت اســت‪.‬‬
‫شــناخت کافــی از ســازندها و واکنــش هــر ســازند بــه‬ ‫♦بــه دســت آوردن تجربه در فیلدهــای مختلف در‬ ‫♦ ♦دارای پیــش زمینــه تحصیلــی در رشــته هــای ♦‬ ‫در مرحلــه قبــل حداقــل و حداکثــر‬ ‫کارفرما به نوعي باید‬ ‫در مرحلــه اول آیتم‌هــای کلــی‬ ‫کارفرمــا بــه نوعــي بایــد قبــل و حیــن‬
‫عملیــات هــای حفــاری جهــت¬دار داشــته باشــد‪ ،‬بــه‬ ‫پروفایــل های مختلــف چاه‬ ‫فنــی و مهندســی‬ ‫امتیــاز فنــی مــورد نیــاز را گرفتــه انــد‬ ‫قبل و حین اجرای‬ ‫از شــرکت‌کنندگان درخواســت‬ ‫اجــرای پــروژه‪ ،‬عــاوه بــر نظــارت بــر‬
‫عــاوه بایــد بتوانــد با توجه بــه برنامه حفــاری و ســازندها‪،‬‬ ‫♦توانایــی ارتبــاط بــا کارفرما و نفـرات کلیدی دکل‬ ‫صرفــا در ایــن مرحلــه قیمــت مالــی‬ ‫عملیــات حفــاری از تجهیــزات مربوطــه‬
‫متــه‪ BHA ،‬و طراحــی چــاه مناســب را انتخــاب نمایــد‪ .‬لذا‬ ‫و پشــتیبان در ســتاد مرکــزی و گزارش نویســی‬
‫♦ ♦گذرانــدن دوره هــای اصلــی حفــاری شــامل ♦‬
‫آشــنایی بــا قســمت هــای مختلــف دکل هــای‬ ‫آنهــا دیــده می‌شــود؟ کارفرمــا طبــق‬ ‫پروژه‪ ،‬عالوه بر نظارت‬ ‫می‌شــود کــه شــامل ارائــه رزومــه‬
‫ای از فعالیت‌هــا‪ ،‬تــوان مالــی‪،‬‬ ‫بازدیــد داشــته باشــد‪.‬‬
‫شــناخت کامــل و فنــی از متــه امــری ضــروری بــرای‬ ‫دقیــق و قوی‬ ‫خشــکی و دریایــی ‪،‬تجهیـزات درون چاهی ‪،‬گل‬ ‫فرمــول زیــر قیمــت تــراز شــده را‬ ‫بر عملیات حفاری‬ ‫کارهــا و پروژه‌هایــی کــه در چنــد‬ ‫ارائــه تجهیــزات و وســایل بــا‬
‫حفــاری جهــت¬دار اســت‪ .‬مهندســان حفاری جهــت¬دار‬ ‫♦آشــنایی بــا علــم و کاربــرد هــای جهــت یابــی‬ ‫حفــاری ‪،‬مشــکالت حفــاری و زمیــن شناســی ♦‬ ‫اســتخراج می‌کننــد‪.‬‬
‫از تجهیزات مربوطه‬ ‫ســال گذشــته انجــام داده‌انــد یــا‬ ‫تکنولوژی‌هــای جدیــد توســط‬
‫پیمانــکار مــورد توجــه کارفرمــا‬
‫بایــد شــناخت کافــی از گل شناســی و افزودنــی هــا و انواع‬ ‫حیــن حفــاری و تجهیـزات مرتبــط بــا آن‬ ‫♦ ♦گذرانــدن دوره هــای تخصصــی حفــاری جهــت‬ ‫توصیه‌نامه‌هايــي كــه از کارفرماهــای‬
‫گل و بازخوردهــای آن نســبت بــه اجــزای ‪ MWD‬داشــته‬ ‫♦توانایــی کار و تصمیــم گیری در شـرایط ســخت‬ ‫دار شــامل طراحــی مســیر چــاه و ســاقه ی ♦‬ ‫بازدید داشته باشد‪.‬‬ ‫قبلــی دریافــت کــرده انــد ‪ .‬ايــن‬ ‫می‌باشد‪.‬‬
‫باشــند ‪ .‬بــه طورکلــی‪ ،‬یــک مهندس حفــاری جهــت¬دار‬ ‫و بحرانــی و تحمــل شــرایط کاری دکل هــای‬ ‫رشــته حفــاری ‪،‬ان ـواع موتورهــای درون چاهــی‬ ‫‪ :L‬قیمت نهایی ترازشده‬ ‫بخــش یــک ارزیابــی اولیــه می‌باشــد‪.‬‬ ‫اســتفاده پیمانــکار از نیروهــای‬
‫بایــد ابتــدا به ســاکن یک کارشــناس زبــده ‪ MWD‬باشــد‬ ‫حفــاری ب ـرای دراز مــدت‬ ‫و سیســتم ‪RSS‬‬ ‫‪ :C‬قیمت پیشنهادی در پاکت‬ ‫بــه عبارتــی کارفرمــا یــک شــرح‬ ‫انســانی باتجربــه کافــی به‌طــوری‬
‫و آشــنا بــه انــواع ایــن وســیله بــوده چــرا کــه نــوع ‪MWD‬‬ ‫‪ :i‬ضریب تاثیرگذاری‬ ‫شــرکت باشــد‪( .‬ممکــن اســت قوانیــن‬ ‫کلــی از پروژه‌هــا و اهدافــی کــه مــد‬ ‫کــه قبــا در میادیــن نفتــی و‬
‫بــر طراحــی ‪ BHA‬تاثیر مســتقیم می¬گــذارد‪.‬‬ ‫‪ :t‬امتیاز فنی پروژه‬ ‫در شــرکت‌های کارفرمــا متفــاوت‬ ‫نظراســت در اختیــار شــرکت‌های‬ ‫گازی فعالیــت داشــته‌اند ضــروری‬
‫مهندس حفــاری جهــت¬دار مخصوصــا در زمینه طراحی‬ ‫رضا بیرانوند‬ ‫اگــر قیمــت پیشــنهادی منــدرج‬ ‫باشــد) از مــوارد قابــل اشــاره در ایــن‬ ‫حاضــر در مناقصــه قــرار می‌دهــد و‬ ‫می‌باشــد و مســتندات آن بایــد ارائــه‬
‫چــاه‪ ،‬بایــد مســلط بــه تمامــی معــادالت و روابــط حفاری‬ ‫در پاکت‌هــا را یــک عــدد در نظــر‬ ‫مرحلــه مشــخص بــودن نحــوه امتیــاز‬ ‫در مقابــل هــم شــرکت‌های پیمانــکار‬ ‫گــردد‪.‬‬
‫جهــت¬دار باشــد و بــه اعــداد خروجــی از نــرم افــزار‪ ،‬صرفا‬ ‫دانشگاه صنعتی امیرکبیر تهران‬ ‫بگیریــم‪ ،‬ضریــب تاثیــر گــذاری امتیــاز‬ ‫دهــی براســاس جــداول مشــخص مــی‬ ‫اطالعــات اولیــه خــود را بــرای كارفرمــا‬ ‫ایــن انتظــارات قبــل از شــروع پــروژه‬
‫بــه دیــد یک عــدد نــگاه نکنــد و بتوانــد تمامــی پارامترها‬ ‫ایــن ســرویس نیازمنــد ابــزار و تجهیــزات نویــن‬ ‫فنــی می‌توانــد بســته بــه تصمیمــی‬ ‫باشــد و کســب حداقــل ‪ 60‬امتیــاز از‬ ‫ارســال مــی کننــد کــه در نهایــت یــک‬ ‫از پیمانــکار خواســته می‌شــود و‬
‫توجــه کــرد ‪.‬‬
‫را تحلیــل نمایــد بــه عبارتــی باید نــرم افــزار در اختیــار او‬ ‫همچــون ابــزار جهــت یابــی ‪ ،‬موتورهــای درون‬ ‫کــه در کمیســیون مناقصــات و‬ ‫‪ 100‬در اکثــر شــرکت‌ها بــرای رفتــن‬ ‫ارزیابــی اولیــه صــورت می‌گیــرد و‬ ‫کارفرمــا بــر حســن انجــام کار در حیــن‬
‫دیگــر تکنولــوژی جدیــد صنعت حفــاری‪ RSS ،‬اســت‬
‫باشــد نــه اینکــه او در اختیــار نــرم افزار‪.‬‬ ‫چاهــی ‪ RSS ،‬و ‪ ...‬میباشــد ‪ .‬بــرای موفــق شــدن در‬ ‫بخشــهای فنــی گرفتــه می‌شــود‬ ‫بــه مرحلــه بعــد مــاک عمــل مــی‬ ‫صرفــا شــرکت‌های پیمانــکاری کــه‬ ‫پــروژه نظــارت کامــل خواهــد داشــت‪.‬‬
‫کــه امــکان هدایــت متــه در حیــن چرخــش رشــته‬
‫تمامــی نشــانگرهای اتــاق حفــار از ارزش و اهمیــت باالیی‬ ‫ایــن حرفــه عــاوه بــر شــناخت موانــع و مشــکالت‬ ‫اعــداد محتلفــی را داشــته باشــد کــه‬ ‫باشــد‪ .‬در همیــن مرحلــه و قبــل از‬ ‫بــا ایــن موضــوع فاصلــه دارنــد و از‬ ‫همچنیــن پیشــنهاد مالــی توســط‬
‫حفــاری‪ ،‬کاهــش و یــا حــذف زمان‌‌هــای غیرمولــد‬
‫برخــوردار اســت و یــک مهنــدس حفــار بایــد تمامــی آنها‬ ‫عملیــات حفــاری جهتــدار و همچنیــن اشــراف بــر‬ ‫در نهایــت یــک قیمــت ترازشــده‬ ‫امتیازدهــی فنــی‪ ،‬جلســات پرســش و‬ ‫تخصــص فنــی و تــوان تامیــن مالــی‬ ‫جــداول نرخ‌هــا بــرای تجهیــزات و‬
‫(لولــه بــاال و لولــه پاییــن)‪ ،‬اســتفاده در چاه‌‌هــای‬
‫را بشناســد و درک کامــل از ایــن موضــوع داشــته باشــد‬ ‫کاربــرد نرم‌افزارهــای مهندســی ‪ ،‬شــناخت کامــل‬ ‫اســتخراج شــده و برنــده مناقصــه‬ ‫پاســخ بــا پیمانــکاران برگــزار می‌شــود‬ ‫برخــوردار نیســتند کنــار گذاشــته‬ ‫گــروه هــا در حالــت عملیــات یــا آمــاده‬
‫‪ ،ERD‬تمیــز کــردن کامــل چــاه‪ ،‬کاهــش گشــتاور‬
‫کــه تغییــر هرکــدام از آنهــا نشــانگر وضعیــت چــاه‪ ،‬متــه‪،‬‬ ‫ابــزار و تجهیــزات مــورد اســتفاده از اهمیــت باالیــی‬ ‫شــرکتی اســت کــه کمتریــن قیمــت‬ ‫تــادر صــورت نیــاز انتظــارات و ابهامــات‬ ‫می‌شــو ند ‪.‬‬ ‫بــه کار از ابتــداي پــروژه مشــخص‬
‫پیچشــی‪ ،‬کاهــش میــزان ‪ Dogleg severity‬و ‪ ...‬را دارد‪.‬‬
‫موتــور و ســازند می باشــد‪ ،‬لــذا آنالیــز اطالعــات الزمه در‬ ‫برخــوردار اســت ‪ .‬بــا توجــه بــه اینکــه بســیاری از‬ ‫ترازشــده را داشــته باشــد‪ .‬در هــر پروژه‬ ‫مطــرح و پاســخ داده مــی شــود‪.‬‬ ‫در مرحلــه دوم شــرح کار پــروژه و‬ ‫و در طــول عملیــات بــر اســاس آن‬
‫ایــن در حالــی اســت کــه نســل قدیــم موتورهــای‬
‫کنــار ایــن شناســاگرها او را بــه ســمت اتخــاذ یک تصمیم‬ ‫مشــکالت در حفــاری جهتــدار ناشــی از شــناخت‬ ‫بســته بــه نــوع آن ضریــب تاثیرگــذاری‬ ‫در مرحلــه ســوم و همان‌طــور کــه‬ ‫نیازهــای کارفرمــا بــا جزئیــات بیشــتر‬ ‫پرداخــت مــی شــود‪ .‬یــک عملیــات‬
‫درون چاهــی بــا توجــه بــه ظرفیــت عملکــردی خود‬
‫مناســب ســوق می¬دهد‪.‬‬ ‫ناکافــی از ظرفیتهــای ابــزار و تجهیــزات مورد اســتفاده‬ ‫می‌توانــد تغییــر کنــد‪ .‬نکتــه قابــل‬ ‫در مرحلــه دوم ذکــر شــد پــس از‬ ‫در اختیــار پیمانــکاران راه‌یافتــه بــه‬ ‫حفــاری جهــت‌دار می‌توانــد از حفــره‬
‫توانایــی انجــام عملیــات هــا و پروژهــای ســنگین‬
‫یکــی از مــواردی کــه در تصمیم¬گیــری صحیــح نقــش‬ ‫اســت ؛ بعنــوان مثــال اســتفاده از ‪ MWD‬فقــط بــرای‬ ‫ذکــر‪ ،‬ایــن اســت کــه اگــر شــرکتی‬ ‫صعــود حداقــل شــرکت مــورد نیــاز‬ ‫ایــن مرحلــه گذاشــته می‌شــود‪.‬‬ ‫‪ 17‬تــا ‪ 4‬اینــچ بــر اســاس‬ ‫هــای‬
‫در ایــن حوضــه از صنعــت حفــاری بــا بهره‌‌گیــری‬
‫بــه ســزایی دارد‪ ،‬دانــش در مــورد انــواع و ســاختار داخلــی‬ ‫مشــخص کــردن آزیمــوت و زاویــه چــاه نمیباشــد‬ ‫قیمــت خیلــی پایینــی داده باشــد‪ .‬ب ـه‌‬ ‫بــه ایــن مرحلــه‪ ،‬نوبــت بــه موضــوع‬ ‫در ایــن مرحلــه انتظــار هســت کــه‬ ‫نیــاز کارفرمــا از پیمانــکار درخواســت‬
‫از برنامــه حفــاری بســیار دقیــق و مهندســی را نیــز‬
‫موتورهــای حفــاری جهــت¬دار اســت‪ ،‬اطالعاتــی شــامل‬ ‫بلکــه اطالعــات مفیــدی در مــورد ســرعت چرخشــی‬ ‫عنــوان مثــال ایــن ضریــب در يــك‬ ‫قیمــت و بازگشــایی پاکت‌هــای مالــی‬ ‫پیمانــکاران اطالعــات فنــی و رزومــه‬ ‫شــود لــذا بایــد تــک تــک اجــزاء و‬
‫دارنــد‪ .‬در واقــع در مــورد موتورهــای درون چاهــی‬
‫ســاختار داخلــی ‪ ،POWER SECTION‬میــزان ‪،TORQUE‬‬ ‫رشــته حفــاری‪ ،‬نــوع و میــزان لــرزش رشــته در‬ ‫پــروژه حفــاری انحرافــی کــه بســیار‬ ‫می‌شــود و پیمانــکاران قیمت‌هــای‬ ‫کاری تکمیل‌تــری را بــا اشــاره بــه‬ ‫ابــزار و وســایل در ســایزهای مختلــف‬
‫نیــز همیــن معضــات وجــود دارد کــه متاســفانه‬
‫میــزان ‪ RPM، REV‬و میــزان وزنــی که که موتــور در حالت‬ ‫تــه چــاه‪ ،‬دمــا چــاه‪ ،‬گشــتاور پیچشــی و وزن روی‬ ‫فنــی و همــراه بــا تکنولــوژی اســت‬ ‫مالــی‌ را بــه کارفرمــا ارائــه می‌دهنــد‪.‬‬ ‫جزئیــات ابــزار و تجهیــزات ‪ ،‬در‬ ‫بــه تعــداد کافــی توســط پیمانــکار‬
‫ناشــی از شــناخت ناکافــی از تجهیــزات موجــود در‬
‫هــای مختلــف می¬توانــد تحمــل کنــد‪ ،‬می توانــد کمک‬ ‫مته(البتــه نزدیــک بــه متــه)‪ ،‬ویژگیهــای ســازند(البته‬ ‫در مقايســه بــا پــروژه تامیــن متــه‬ ‫کمیســیون مناقصــات و نماینــدگان‬ ‫اختیــار کارفرمــا قــرار بدهنــد کــه ایــن‬ ‫تهیــه و بــه رویــت کارفرمــا برســد تــا‬
‫کشــور و عــدم اعتمــاد بــه نیــروی متخصــص جــوان‬
‫شــایانی بــه حفــار در اتخــاذ تصمیم هــای صحیــح نماید‪.‬‬ ‫بــه همــراه ‪ )LWD‬و ‪ ...‬را نیــز می‌‌دهــد کــه اســتفاده‬ ‫حفــاری مــی توانــد متفــاوت باشــد‪ .‬در‬ ‫فنــی کارفرمــا جهــت بازگشــایی‬ ‫اطالعــات توســط کارشناســان کارفرمــا‬ ‫عمليــات حفــاری به‌موقــع و بــدون‬
‫کشــور می‌‌باشــد‪ .‬لــذا آشــنا بــودن شــاغلین ایــن‬
‫از آنجایــی کــه موتورهــا انــواع مختلفــی دارنــد همچنیــن‬ ‫ازیــن اطالعــات در قســمت مهندســی پــروژه می‌‌تواند‬ ‫یــک مناقصــه ممکــن اســت کــه تنهــا‬ ‫پاکت‌هــا حضــور پیــدا می‌کننــد و‬ ‫بررســی می‌شــود‪ .‬در ایــن مرحلــه از‬ ‫توقــف ادامــه پیــدا کنــد‪.‬‬
‫حوضــه بــا آخریــن روش‌‌هــا و تکنولوژی‌‌هــا بــرای‬
‫ســازنده هــای مختلفــی موتورهــا را تولیــد می¬کننــد‬ ‫در بهینــه کــردن عملیــات موثــر باشــد‪ .‬نمونــه هــای‬ ‫یــک شــرکت برنــده نهایــی پــروژه‬ ‫طبــق جــداول مشــخص در اســناد‬ ‫ارزیابــی نیــز تعــدادی شــرکت دیگــر‬
‫پیشــگیری از حــوادث و مشــکالت بــا اســتفاده از‬
‫کارشــناس حفــار جهــت¬دار بایــد بــا انــواع آن هــا و نحوه‬ ‫بســیار زیــاد دیگــری در خدمــات حفــاری جهتــدار در‬ ‫نباشــد و پــروژه در اختیــار دو یــا ســه‬ ‫مناقصــه‪ ،‬پیشــنهادهای مالــی بــرای‬ ‫حــذف می‌شــوند و الزم بــه ذکــر‬ ‫انتخابپیمانکارانحفاریجهت‌دار‬
‫بهینــه تریــن روش از لحــاظ تجهیــزات و ابزارهــای‬
‫عملکردشــان آشــنا باشــد تــا در هنــگام تصمیــم گیــری‬ ‫بخــش تجهیــزات و آمــوزش وجــود دارد کــه بایــد بــه‬ ‫شــرکت‌ قــرار گیــرد‪.‬‬ ‫هــر حلقــه چــاه و کل پــروژه بــرای‬ ‫اســت کــه معمــوال طبــق قوانیــن تعداد‬ ‫بــراي انتخــاب صحیــح و عادالنــه‬
‫نویــن و بــا بهره‌‌گیــری از تکنولوژی‌‌هــای روز دنیــا‬
‫بهتریــن نــوع را بســته بــه شــرایط انتخــاب نمایــد‪.‬‬ ‫آنهــا در جهــت بهبود مهندســی و عملیــات در حفاری‬ ‫مــدت قــرارداد تعییــن مــی گــردد‪.‬‬ ‫شــرکت‌های پیمانــکاری راه یافتــه‬ ‫پيمانــكار حفــاري جهــت‌دار مــوارد‬
‫الزم و ضــروری اســت ‪.‬‬
‫حــال ســوالی کــه مطــرح مي‌شــود‬ ‫بــه مرحلــه بعــد بایــد حداقــل ســه‬ ‫مرحلــه بــه مرحلــه مــورد توجــه قــرار‬

‫‪137‬‬ ‫‪136‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬ ‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬ ‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬ ‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬ ‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬ ‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬ ‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬ ‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬ ‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬ ‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬ ‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬ ‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬ ‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬ ‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
 ‫سهیل سعیدی‪ :‬حفظ یکپارچگی در ارائه خدمات به‌ویژه در سرویس‬
‫سیمان‌کاری‪ ،‬می‌تواند تضمینی در ارائه خدمات با سطح کیفی باالتری باشد‪ .‬در‬
‫صورتی که در حوزه‌های مختلف تامین مواد و افزایه‌های سیمان‪ ،‬مهندسی و طراحی‬
‫عملیات سیمان‌کاری‪-‬آزمایشگاهی و در نهایت اجرای عملیات‪ ،‬از پیمانکاران مجزا‬ ‫سیمان حفاری‬
‫استفاده شود‪ ،‬فارغ از تحمیل هزینه‌های احتمالی بیشتر‪ ،‬حفظ یکپارچگی سرویس‬
‫و کنترل کیفیت خدمات‪ ،‬چه در سطوح کارفرمایی و چه از نگاه پیمانکاری‪ ،‬با‬
‫مشکالت فراوانی روبرو خواهد شد‪ .‬در این گونه قراردادها که پیمانکاران مجزایی در‬
‫پروژه خدمات ارائه می‌دهند‪ ،‬مرز بین سرویس‌ها و تفکیک آنها غیرممکن است و‬
‫به‌طور مشخص هیچ‌یک از پیمانکاران تضمین کیفیت پروژه را به‌طور کامل عهده‌دار‬
‫نمی‌شوند و هر یک مسئولیت اجرای خدمات در حیطه خود را به عهده می‌گیرند که‬
‫منجر به از دستن رفتن یکپارچگی سرویس ارائه‌شده می‌شود‪.‬‬

‫دکتر حمید سلطانیان ‪ :‬در بررسی کنترل کیفی افزودنیهای‬

‫سیمان حفاری‪ ،‬با توجه به نوع افزودنی ممکن است برای یک افزودنی‬
‫خاص‪ ،‬به بررسی یک پارامتر خاص نيازي نباشد ولی در کل‪ ،‬برای‬
‫عمده افزودنیها باید تمام پارامترها بررسی شود‪ .‬موارد مهم و کلیدی در‬
‫بحث کنترل افزایههای دوغاب سیمان به ترتیب عبارتند از‪ :‬سازگاری‬
‫افزایه با سیمان‪ ،‬اثربخشی روی دوغاب‪ ،‬اثرات بر روی وزن مخصوص‪،‬‬
‫زمان بندش‪ ،‬آب آزاد‪ ،‬مقاومت تراکمی‪ ،‬مقاومت ژلهای‪ ،‬افت صافی‬
‫استاتیک و دینامیک و تست نفوذ گاز‪.‬‬

‫اسماعیل اصغرنیا ‪ :‬در روش یکپارچگی در انجام پروژه‪ ،‬طراحی‬

‫جزو مسئولیت‌های پیمانکار است‪ ،‬پیمانکار مايل است طراحی را از بابت‬
‫هزینه‌ها اقتصادی نماید که این امر می‌تواند موجب کاهش کیفیت شود‪.‬‬
‫در اینجا کارفرما باید متخصصان فنی قوی و کافی در اختیار داشته باشد‬
‫تا اطمینان یابد نیازهایش به درستی‪ ،‬در اسناد مناقصه پیاده شده است‪.‬‬
‫در این حالت با توجه به اینکه حد مسئولیت پیمانکار به اندازه مبلغ پروژه‬
‫است‪ ،‬می‌توان گفت ریسک اینکه پروژه به عملکرد از پیش تعیین‌شده‬
‫برسد‪ ،‬به عهده پیمانکار است‪ ،‬البته این سیستم ‪-‬عالوه بر آنچه گفته‬
‫شد‪ -‬امکان هم‌پوشانی بین بسته‌های کاری طراحی و ساخت را بیشتر‬
‫فراهم می‌کند و این امکان به وجود می‌آید که طراحی و ساخت به‌صورت‬
‫تقریباً هم‌زمان انجام پذیرد‪ ،‬که این خود صرفه‌جویی در زمان و هزینه را‬
‫به همراه دارد‬

‫علی خسرو گلستان ‪ :‬سيمان‪ ،‬لوله‪‎‬هاي جداري را در مقابل الکتروليز‬
‫و خوردگي آب‪‎‬هاي خورنده زيرزميني يا هيدروکربورهاي ترش يا تماس‬
‫مستقيم لوله‪‎‬ها با چينه‪‎‬ها محافظت کرده و از مهاجرت سياالت يک سازند‬
‫به سازند ديگر و آلوده شدن ناخواسته هيدروکربورهاي ارزشمند ممانعت به‬
‫عمل مي‪‎‬آورد‪ .‬عدم توفيق در سيمان‏کاري جداري يا عمليات مسدودنمايي‪،‬‬
‫خسارات جبران‪‎‬ناپذيري را در پي خواهد داشت‪ ،‬لذا همواره سعي بر اين است‬
‫با تعيين فرموالسيون دقيق و اجراي عمليات با کيفيت باال‪ ،‬درصد موفقيت‬
‫عمليات سيمان‪‎‬کاري را به‪‎‬طور چشم‪‎‬گيري افزايش يابد‪.‬‬
‫عليرضا سرخيل‪ :‬از آنجا كه انجام هر فعاليتي با ريسك همراه‬
‫بوده و بايستي قبل از اجراي فعاليت‌ها به‌ويژه فعاليت سيمانكاري به‬
‫ريسك‌هاي آن پرداخته شود و براي هر يك از موارد احتمالي رخداد‬
‫ريسك‌هاي مربوطه پاسخي از قبل انديشيد‪ .‬مدیریت ریسک پروژه شامل‬
‫فرآیندهایبرنامه‌ریزیمدیریتریسک‪،‬شناسایی‪،‬تحلیل‪،‬برنامه‌ریزی‬
‫پاسخ و نظارت و کنترل بر ریسک‌های پروژه است‪ .‬اهداف مدیریت ریسک‬
‫پروژه افزایش احتمال و اثر ریسک‌ها و وقایع مثبت و کاهش احتمال و اثر‬
‫وقایع و ریسک‌های منفی در پروژه است‪.‬‬

‫چگونه می توان در کشور کیفیت عملیات سیمانکاری چاه ها را بهبود بخشید ؟‬

‫خدمات سیمانکاری چاه های نفت و گاز در حالت کلی در سه بخش طراحی ‪ ،‬مهندسی و اجرا دسبنده می گردد؛ با توجه به اهمیت و ضرورت هر بخش‬
‫و اثرات هر کدام بر کل عملیات به نظر شما راهکار های موثر در بهبود عملیات سیمانکاری شامل چه اقداماتی است ؟‬

‫‪139‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬ ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬

‫فنی؛ سیمان حفاری‬ ‫فنی؛ سیمان حفاری‬

‫سهیل سعیدی‬
‫شرکت خدمات چاه‌پیمایی مهران‬

‫پیمانــکاران بــه عمــل آورنــد‪ .‬در حالــی‬ ‫بی‌تردیــد در فراینــد حفــاری و تکمیــل چــاه‪،‬‬
‫شاخص‌هایارزیابیدکل‌های سطح چهارم‪ :‬تبیین ساز و‬ ‫در گــرو ارزیابــی و تاییــد کیفــی‬ ‫سطح دوم‪ :‬رتبه‌بندی پیمانکاران و‬
‫ســیمان‪ ،‬افزایه‌هــا و تجهیــزات و‬ ‫کــه نظــام رتبه‌بنــدی پیمانــکاران بــه‬ ‫با بررسی کالن و درازمدت‬ ‫ســیمان‌کاری از مهم‌تریــن و تاثیرگذارتریــن‬
‫حفاریباتوجهبهمنطقهفعالیت کاری واحد و یکپارچه در‬ ‫لزوم حفظ یکپارچگی در به‌کارگیری‬ ‫ســرویس‌ها نه‌تنهــا در زمــان حفــاری‪،‬‬
‫خصوص ارزیابی ریسک‬
‫ادوات ســیمان‌کاری اســت کــه در‬ ‫نوبــه خــود قابــل بررســی و بحــث‬
‫پیمانکاران در چرخه تامین مواد‪،‬‬
‫هزینه‌های پروژه مشخص می‌شود‬
‫دردریاوخشکیمشتمل‬ ‫نهایــت نتیجــه عملیــات را رقــم‬ ‫اســت تــا معیارهایــی کــه تاثیــر‬ ‫بلکــه در طــول عمــر چــاه‪ ،‬زمــان تولیــد و‬
‫عوامل میانجی و تاثیرات آنها‬ ‫برشاخص‌هایتعمیراتو‬ ‫خواهــد زد‪.‬‬ ‫به‌ســزایی در ارائــه خدمــات و ســطح‬ ‫مهندسی پروژه و عملیات اجرایی‬ ‫که ایجاد مرز تعادلی بین کیفیت‬ ‫بهره‌بــرداری اســت‪ .‬ایــن در حالــی اســت کــه‬
‫بر نتایج سیمان‌کاری‬ ‫انتظاراتوعمدتاتوقفدکل‬ ‫تبییــن شــاخص‌های کیفــی‬ ‫کیفــی ســرویس ارائه‌شــده دارنــد‬ ‫حفــظ یکپارچگــی در ارائــه خدمــات به‌ویــژه در‬ ‫و هزینه‪ ،‬از مراحل ابتدایی پروژه‬ ‫همــواره چالش‌هــای فراوانــی کیفیــت و نتایــج‬
‫شناســایی و رتبه‌بنــدی بــر مبنــای‬ ‫ســیمان‌کاری را تحــت تاثیــر قــرار می‌دهــد‪.‬‬
‫از مهم‌تریــن عواملــی کــه بــر نتایــج‬
‫استکهبهدودستهتقسیم‬
‫نظــارت بــر عملکــرد (‪ )KPI‬جهــت‬
‫ارزیابــی و صحه‌گــذاری بــر اجــرای‬ ‫آنهــا صــورت پذیــرد‪.‬‬
‫ســرویس ســیمان‌کاری‪ ،‬می‌توانــد تضمینــی در‬
‫ارائــه خدمــات بــا ســطح کیفــی باالتــر باشــد‪ .‬در‬
‫(مناقصه) تا مراحل اجرایی‪،‬‬ ‫شــناخت و بررســی عوامــل موثــر در کیفیــت‬
‫حاصــل از ســیمان‌کاری تاثیرگــذار‬
‫می‌شوند‪«:‬زمان‌هایتلف‌شده اســت و الزم اســت کــه در خصــوص‬ ‫عملیــات و حصــول اطمینــان از حســن‬ ‫صورتــی کــه در حوزه‌هــای مختلــف تامیــن مــواد و‬ ‫موجبات دستیابی به توفیق‬ ‫ســیمان‌کاری جهــت کاهــش چالش‌هــای آن‪ ،‬از‬
‫آشکار»و«زمان‌هایتلف‌شده کاهــش نــرخ وقــوع و همچنیــن‬ ‫انجــام کار مطابــق بــا معیارهــای از‬ ‫سطح سوم‪ :‬تبیین‬ ‫افزایه‌هــای ســیمان‪ ،‬مهندســی و طراحــی عملیــات‬ ‫بیشتر در پروژه را فراهم می‌سازد‪.‬‬ ‫اقدامــات اولیــه بــه شــمار می‌آیــد‪.‬‬
‫کاهــش میــزان تاثیــر آن اقدامــات‬ ‫پنهان»‪.‬برآورداینشاخص‌ها‬ ‫پیــش تعیین‌شــده می‌توانــد در‬ ‫استانداردهای یکپارچه‬ ‫سیمان‌کاری‪-‬آزمایشــگاهی و در نهایــت اجــرای‬ ‫در راســتای رســیدن بــه ایــن هــدف‪ ،‬شــناخت‬
‫رونــد موفقیــت ســرویس و کاهــش‬ ‫عملیــات‪ ،‬از پیمانــکاران مجــزا اســتفاده شــود‪ ،‬فــارغ‬ ‫و بررســی ملزومــات و شــاخص‌های ســاختار‬
‫الزم صــورت پذیــرد‪ ،‬عوامــل میانجــی‬ ‫ومعیارهاهموارهمی‌بایست‬ ‫در خصــوص ارزیابــی پیمانــکاران‬
‫یکپارچــه ســیمان‌کاری‪ ،‬اصلــی مهــم بــه شــمار‬
‫اســت کــه بــه دلیــل دســته‌بندی‬ ‫تاثیــر‬ ‫عملیاتــی‬ ‫ریســک‌های‬ ‫‪ ،‬همان‌طــور کــه شــرح داده شــد‪،‬‬ ‫از تحمیــل هزینه‌هــای احتمالــی بیشــتر‪ ،‬حفــظ‬ ‫بــا اســتانداردهای الزم‪ ،‬در مقاطــع زمانــی کوتــاه‪،‬‬
‫باسنجشواقعیتباشدوهر‬ ‫به‌ســزایی داشــته باشــد‪.‬‬ ‫یکپارچگــی ســرویس و کنتــرل کیفیــت خدمــات‪،‬‬ ‫می‌آیــد کــه بایــد در ســطوح مختلــف‪ ،‬مــورد‬
‫آنهــا در حیطــه ســرویس‌های دیگــر‪،‬‬ ‫رتبه‌بنــدی پیمانــکاران بایــد بــر‬ ‫هزینه‌هــای باالتــری را بــه پــروژه تحمیــل‬
‫کنتــرل و نظــارت بــر آنهــا نیــاز بــه‬ ‫کجااینبرآوردهاباواقعیت‌ها‬ ‫همچنیــن ایجــاد چک‌لیســت‌های‬ ‫مبنــای اســتاندارد هــای از پیــش‬ ‫چــه در ســطوح کارفرمایــی و چــه از نــگاه پیمانــکاری‪،‬‬ ‫می‌کنــد‪ .‬در حالــی کــه بررســی رونــد هزینه‌هــای‬
‫ارزیابــی قــرار گیــرد‪ .‬عناویــن و ســطوح مذکــور بــه‬
‫تطابقنداشت‪،‬می‌بایستمورد تصمیم‌ســازی و تثبیــت ســاز و کاری‬ ‫عملیاتــی به‌منظــور بررســی و‬ ‫تعیین‌شــده و مطابــق بــا معیارهــای‬ ‫بــا مشــکالت فراوانــی روبــرو خواهــد شــد‪ .‬در ایــن‬ ‫اعمال‌شــده در اثــر فقــدان کیفــی خدمــات‬
‫شــرح زیــر بیــان می‌گــردد‪:‬‬
‫ن شــده دارد‪.‬‬ ‫مشــخص و از پیــش تعییـ ‌‬ ‫ریشه‌یابیقرارگیرد‪.‬‬ ‫حصــول اطمینــان پیــش از عملیــات از‬ ‫کــه تضمین‌کننــده قابلیــت و توانایــی‬ ‫گونــه قراردادهــا کــه پیمانــکاران مجزایــی در پــروژه‬ ‫حفــاری به‌ویــژه ســرویس ســیمان‌کاری ‪-‬کــه‬
‫بنابرایــن شناســایی ایــن قبیــل عوامــل‬ ‫کارایــی اســتاندارد تمامــی تجهیــزات‬ ‫پیمانــکاران اســت‪ ،‬صــورت پذیــرد‪.‬‬ ‫خدمــات ارائــه می‌دهنــد‪ ،‬مــرز بیــن ســرویس‌ها و‬ ‫سطح اول‪ :‬مدیریت پروژه و قراردادها قســمتی از بدنــه چــاه بــه شــمار مــی‌رود و در‬
‫و پارامترهــا و تاثیــرات آنهــا بــر نتایــج‬ ‫مشــخصات ســیمان (لمــس کــردن‬ ‫و ادوات ســیمان‌کاری هــم در‬ ‫بنابرایــن لــزوم تعریــف و تبییــن ایــن‬ ‫تفکیــک آنهــا غیرممکــن اســت و به‌طــور مشــخص‬ ‫طــول عمــر چــاه‪ ،‬چــه در زمــان حفــاری و چــه در‬ ‫از مناقصه تا مراحل اجرایی پروژه‬
‫ســیمان‌کاری امــری ضــروری اســت‪.‬‬ ‫ســیمان‪ ،‬ســخت شــدن نمونه‌هــای‬ ‫ســطوح کارفرمایــی و هــم در ســطوح‬ ‫معیــار هــا و اســتانداردها بــه چشــم‬ ‫هیچ‌یــک از پیمانــکاران تضمیــن کیفیــت پــروژه‬ ‫در ســطوح مدیریــت کالن پــروژه و برگــزاری زمــان تولیــد اثــرات آن بــر همــگان مشــهود اســت‪-‬‬
‫چنانکــه در صــورت وقــوع‪ ،‬تصمیمــات‬ ‫ســطحی و ‪ ) ...‬بــر مبنــای اســتاندارد‬ ‫پیمانــکاری می‌توانــد کاهــش ریســک‬ ‫می‌خــورد‪.‬‬ ‫را به‌طــور کامــل عهــده‌دار نمی‌شــوند و هــر یــک‬ ‫مناقصــات جهــت واگــذاری ســرویس‌ها و خدمــات گویــای ایــن واقعیــت اســت کــه تعمیــرات و اصــاح‬
‫و اقدامــات بعــدی‪ ،‬هزینــه و زمــان‬ ‫و معیــاری مشــخص صــورت گیــرد‪.‬‬ ‫عملیاتــی را بــه دنبــال داشــته باشــد‪.‬‬ ‫در ارزیابــی و کنتــرل کیفــی مــواد‪،‬‬ ‫مســئولیت اجــرای خدمــات در حیطــه خــود را بــه‬ ‫حفــاری‪ ،‬لــزوم تبییــن مشــخصه‌های کیفــی خدمــات بــا شکســت مواجــه شــده و در بســیاری‬
‫زیــادی را صــرف خواهــد کــرد‪( .‬بــه‬ ‫همچنیــن در ایــن خصــوص مــرز‬ ‫در خصــوص ارزیابــی و تفســیر نتایــج‬ ‫تجهیــزات و برنامه‌هــای اجرایــی‪،‬‬ ‫عهــده می‌گیرنــد کــه منجــر بــه از دســتن رفتــن‬ ‫جهــت نیــل بــه اســتانداردهای الزم‪ ،‬تعریــف ســاز و از مــوارد غیرممکــن اســت و در صــورت امــکان‪،‬‬
‫عنــوان مثــال تاثیــر متمرکزکننده‌هــا‬ ‫مشــترک عملیــات دیگــر و تاثیــرات‬ ‫عملیــات ســیمان‌کاری‪ ،‬الزم اســت‬ ‫کنتــرل کیفیــت ســیمان‪ ،‬افزایه‌هــا‬ ‫یکپارچگــی ســرویس ارائه‌شــده می‌شــود‪.‬‬ ‫کاری در خصــوص دســتیابی بــه کیفیــت مطلــوب بــا هزنیه‌هــای بســیار بــاال همــراه خواهــد بــود‪.‬‬
‫بــر کیفیــت پوشــش ســیمان دالیــز‪،‬‬ ‫آنهــا بــر نتایــج ســیمان‌کاری بایــد از‬ ‫اســتانداردهای یکپارچــه‌ای تبییــن‬ ‫و تجهیــزات و ادوات ســیمان‌کاری‬ ‫در ایــن خصــوص‪ ،‬لــزوم نظــام رتبه‌بنــدی‬ ‫خدمــات و موازنــه ســهم کنتــرل هزینــه در قیــاس بنابرایــن بــا بررســی کالن و درازمــدت هزینه‌هــای‬
‫طراحــی رژیــم جریانــی مناســب بــرای‬ ‫پیــش تبییــن گــردد و در خصــوص‬ ‫شــود تــا ارزیابی‌هــا چــه از نظــر‬ ‫امــری اســت کــه به‌طــور مشــخص‬ ‫پیمانــکاران بیــش از پیــش بــه چشــم می‌آیدکــه‬ ‫بــا ارتقــا کیفیــت‪ ،‬ســهم چشــم‌گیری در رونــد پــروژه مشــخص می‌شــود کــه ایجــاد مــرز تعادلــی‬
‫جابجایــی موثــر ســیاالت داخــل چــاه‪،‬‬ ‫بهینه‌ســازی و بهبــود نتایــج حاصــل‬ ‫تفســیر نمودار‌هــای ارزیابــی ســیمان‬ ‫و مســتقیم بــر کیفیــت ســرویس‬ ‫کارفرمایــان را قــادر می‌ســازد در کنــار ارزیابــی مالــی‬ ‫بهبــود کیفــی خدمــات در طــول اجــرای پروژه‌هــا بیــن کیفیــت و هزینــه‪ ،‬از مراحــل ابتدایــی پــروژه‬
‫نحــوه و شــرایط نمودارگیــری و ‪) ...‬‬ ‫از ســیمان‌کاری تمهیــدات الزم بــه کار‬ ‫و چــه از نظــر‬ ‫ســیمان‌کاری ارائه‌شــده تاثیــر داشــته‬ ‫پیشــنهاد‌های ارائه‌شــده‪ ،‬بررســی فنــی جامع‌تــری‬ ‫(مناقصــه) تــا مراحــل اجرایــی‪ ،‬موجبــات دســتیابی‬ ‫خواهــد داشــت‪.‬‬
‫گرفتــه شــود‪.‬‬ ‫پارامترهــای عملیاتــی بــرای تاییــد‬ ‫و به‌نوعــی تضمیــن کیفیــت ســرویس‬ ‫بــا در دســت داشــتن توانایی‌هــا و قابیلت‌هــای‬ ‫ارائــه خدمــات بــا کیفیــت مطلــوب و مطابــق بــه توفیــق بیشــتر در پــروژه را فراهــم می‌ســازد‪.‬‬

‫‪141‬‬ ‫‪140‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬ ‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬ ‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬ ‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬ ‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬ ‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬ ‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬ ‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬ ‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬ ‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬ ‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬ ‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬ ‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬ ‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
 ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬ ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬

‫فنی؛ سیمان حفاری‬ ‫فنی؛ سیمان حفاری‬

‫دکتر حمید سلطانیان‬

‫هیأت علمی پژوهشگاه صنعت نفت‬

‫اســت‪ .‬شــاید یــک افزاینــده از لحــاظ‬

‫طرح ملی «کیمیا» با هدف‬
‫کیفیــت مناســب باشــد ولــی در‬ ‫بومی‌سازیکلیهافزودنیهای‬
‫اســتفاده در کنــار ســایر افزاینده‌هــا‬ ‫سیمان حفاری و در مرحله‬
‫نتیجــه مطلــوب را ندهــد‪ .‬در ایــران‬ ‫اول با مطالعات ‪ 10‬قلم از‬
‫چــون تمــام افزاینده‌هــا را بهصــورت‬
‫افزودني‌های سیمان بومی‬
‫پکیــج از یــک شــرکت خریــداری‬
‫نمی‌کننــد‪ ،‬به‌همیــن دلیــل ایــن‬
‫انجام شده و در حالي كه‬
‫بحــث ســازگاری بســیار حائــز اهمیــت‬ ‫قسمت اول آن موفق بوده‪،‬‬
‫اســت‪ .‬از آنجــا کــه ‪ %50‬افزودنی‌هــا‬ ‫در مراحل نهایی آزمایشهای‬
‫داخــل ایــران موجــود اســت‪ ،‬پــس‬ ‫میدانی است و امید است در‬
‫افزودنـی‌ا‌ی کــه در ایــران وجــود نــدارد‬
‫آینده شاهد موفقیت در این‬
‫و بایــد خریــداری شــود‪ ،‬مي‌بایســت بــا‬
‫ســایر افزاینده‌هــا همخوانــی داشــته‬
‫پروژه باشیم‪.‬‬
‫باشــد و در ایــران پاســخگو باشــد‪،‬‬ ‫هســتند کــه بتواننــد در ســازندهایی‬
‫بایــد اســتانداردهای تمامــی فیلدهــا و‬ ‫مشــابه ســازندهای ایــران‪ ،‬اســتفاده‬
‫شــرایط آنهــا به‌خوبــی شناســایی شــده‬ ‫شــده و پاســخگو بــوده باشــد‪ .‬در حالــي‬
‫و امــکان بررســی افزاینده‌هــای جدیــد‬ ‫کــه ممکــن اســت در شــرایط خیلــی‬
‫و میــزان مطابقــت آنهــا بــا شــرایط‬ ‫معمولــی و در درجــه حــرارت معمولــی‬
‫ایــران چــک شــود‪ .‬از جملــه میادیــن‬ ‫کار کنــد ولــی در شــرایط میادیــن‬
‫حســاس جهــت عملیــات ســیمانکاری‬ ‫ایــران چــون در بعضــی مــوارد كــه‬
‫در ایــران را می‌تــوان مــارون‪ ،‬اهــواز‪،‬‬ ‫به‌طــور مثــال هــم فشــار بــاال اســت‬
‫بــی بــی حکیمــه‪ ،‬آزادگان‪ ،‬ســروک‪،‬‬ ‫و هــم حــرارت و گاز وجــود دارد‪،‬‬
‫چشــمه‌خوش و چاه‌هــای اکتشــافی‬ ‫پاســخگو نباشــد‪.‬‬
‫نــام بــرد‪.‬‬ ‫یــک بحــث بســیار مهــم‪ ،‬ســازگاری‬
‫یــک افزاینــده بــا ســایر افزاینده‌هــا‬
‫ســیمان ایــن اســت کــه مانــع از بســته‬ ‫در بررســی کنتــرل کیفــی‬ ‫نیــاز و به‌کارگیــری آن در فرموالســیون‬ ‫یکی از معضالت صنعت‬ ‫در مرحلــه تســت میدانــی هســتند‪.‬‬ ‫عوامــل موثــر بــر ارائــه خدمــات‬
‫شــدن دوغــاب ســیمان بــا توجــه بــه‬ ‫افزودنی‌هــای ســیمان حفــاری‪ ،‬بــا‬ ‫دوغــاب ســیمان الزم اســت‪ ،‬مرجعــی‬ ‫نفت‪ ،‬دستورالعمل‌ها و‬ ‫پژوهشــگاه صنعــت نفــت در ايــن‬ ‫ســیمانکاری مطلــوب بــه بخش‌هــاي‬
‫مقــدار مصــرف و در دمــای مــورد نظــر‬ ‫توجــه بــه نــوع افزودنــی ممکــن اســت‬ ‫ایــن افزودنی‌هــا را تاییــد کنــد‪ .‬اگــر‬ ‫زمينــه دو کار بســیار شــاخص انجــام‬ ‫طراحــی و مهندســی‪ ،‬کنتــرل کیفــی‬
‫استانداردهای ارزیابی‬ ‫داده اســت؛ یکــی ســیمان‌های فــوق‬ ‫و عملیــات و اجــرا تقســیم میشــود‪ .‬در‬
‫می‌شــود‪ .‬یکــی دیگــر از افزودنــی‬ ‫بــرای یــک افزودنــی خــاص‪ ،‬به بررســی‬ ‫قــرار باشــد ایــن افزودنی‌هــا بــر‬
‫افزودنی‌های سیمان حفاری‬
‫بســیار مهــم کــه در صنعــت حفــاری‬ ‫یــک پارامتــر خــاص نيــازي نباشــد ولی‬ ‫اســاس اســتانداردهای شــرکت‌هاي‬ ‫ســبک و ديگــري ســیمان االســتیک‬ ‫ایــن نوشــتار توضیــح داده میشــود‪.‬‬
‫است که باید با نگاه عمیق‬ ‫بــوده اســت‪ .‬ایــن فناوری‌هــا‌ در ‪21‬‬
‫مــورد اســتفاده قــرار می‌گیــرد‪،‬‬ ‫در کل‪ ،‬بــرای عمــده افزودنی‌هــا بایــد‬ ‫بين‌المللــي مطــرح ارزیابــی شــود‪،‬‬
‫افزودنــی کنترل‌کننــده مهاجــرت گاز‬ ‫تمــام پارامترهــا بررســی شــود‪ .‬مــوارد‬ ‫بررســي هــر کــدام از ایــن افزودني‌هــا‬ ‫به رفع آن پرداخت‪.‬‬ ‫حلقــه چــاه اجرایــی شــده و نتایــج قابل‬ ‫طراحی و مهندسی سیمان‬
‫اســت‪ .‬جهــت بررســی کنتــرل کیفــی‬ ‫مهــم و کلیــدی در بحــث کنتــرل‬ ‫یــک پــروژه میشــود‪ ،‬چــون روش تســت‬ ‫قبولــی داشــته اســت‪ .‬همچنيــن طــرح‬ ‫در بخــش طراحــی ســیمان شــاید‬
‫ایــن افزودنــی بایســتی چندیــن پارامتــر‬ ‫افزایه‌هــای دوغــاب ســیمان بــه‬ ‫آنهــا هزینــه بســیار ســنگینی را در بــر‬ ‫شــرکتی خریــداری می‌شــود‪ ،‬بایســتی‬ ‫ملــی «کیمیــا» بــا هــدف بومی‌ســازی‬ ‫اولیــن نیــاز شــرکتها و مراکــز تحقیقاتی‬
‫کلیــه افزودنی‌هــای ســیمان حفــاری‬ ‫داخلــی تدویــن اســتاندرادهای مــورد‬
‫بســیار مهــم (شــامل افــت صافــی‪ ،‬زمان‬ ‫ترتیــب عبارتنــد از‪ :‬ســازگاری افزایــه‬ ‫دارد و از لحــاظ اقتصــادی بــراي مــا‬ ‫بــر اســاس یــک اســتاندارد خاصــی کــه‬
‫نیم‌بنــدش‪ ،‬مقاومــت ژلــه‌ای و دبــی‬ ‫بــا ســیمان‪ ،‬اثربخشــی روی دوغــاب‪،‬‬ ‫مقرون‌به‌صرفــه نیســت‪ .‬لــذا پژوهشــگاه‬ ‫متناســب بــا شــرایط میادیــن ایــران‬ ‫و در مرحلــه اول بــا مطالعــات ‪10‬‬ ‫نیــاز در روشــهای کنتــرل کیفــی‬
‫قلــم از افزودني‌هــای ســیمان بومــی‬
‫نفــوذ گاز در دوغــاب ســیمان) مــورد‬ ‫اثــرات بــر روی وزن مخصــوص‪ ،‬زمــان‬ ‫صنعــت نفــت بــر اســاس میادین ایــران‪،‬‬ ‫باشــد‪ ،‬آزمایــش شــود‪ .‬شــرکت‌های‬ ‫افزودنی‌هــای ســیمان حفــاری در‬
‫بررســی قــرار گیــرد و تنهــا مرکــزی کــه‬ ‫بنــدش‪ ،‬آب آزاد‪ ،‬مقاومــت تراکمــی‪،‬‬ ‫بــا همــکاری شــرکت مناطــق نفت‌خیــز‬ ‫بــزرگ مثــل شــلمبرژه یــا هالیبرتــون‬ ‫انجــام شــده و در حالــي كــه قســمت‬ ‫شــرایط کاربــردی اســت‪ ،‬بهنحــوی کــه‬
‫می‌توانــد بررســی کامــل تمامــی ایــن‬ ‫مقاومــت ژلـه‌ای‪ ،‬افــت صافــی اســتاتیک‬ ‫جنــوب‪ ،‬یــک روش اســتانداردی را‬ ‫از شــرکت‌های مطرحــی هســتند کــه‬ ‫اول آن موفــق بــوده‪ ،‬در مراحــل نهایــی‬ ‫بتوانــد پاســخگوی نیازهــای میادیــن‬
‫پارمترهــا را انجــام دهــد‪ ،‬پژوهشــگاه‬ ‫و دینامیــک و تســت نفــوذ گاز‪.‬‬ ‫تنظیــم نمــوده اســت و هــر افزودنــی‬ ‫تولیدکننــده افزودنی‌هــای ســیمان‬ ‫آزمایش‌هــای میدانــی اســت و امیــد‬ ‫نفتــی و گازی کشــور بــوده و دارای‬
‫صنعــت نفــت اســت چراکــه ایــن مرکــز‬ ‫بــا توجــه بــه نــوع افزودنی‌هــا مثــل‬ ‫کــه هــر شــرکتی خریــداری میکنــد‪ ،‬بــر‬ ‫هســتند و خدمــات ســیمان‌کاری نيــز‬ ‫اســت در آینــده شــاهد موفقیــت در‬ ‫شــاخص‌های کیفــی مطلوبــی باشــد‪.‬‬
‫عــاوه بــر دســتگاه مقاومــت ژلــه‌ای‬ ‫کنترل‌کننــده افــت صافــی کــه در‬ ‫ایــن اســاس کنتــرل کیفــی میشــود‪ .‬امــا‬ ‫ارائــه مي‌دهنــد‪ .‬در ایــن شــرکت‌ها‬ ‫ایــن پــروژه باشــیم‪.‬‬ ‫پژوهشــگاه صنعــت نفــت به‌عنــوان‬
‫مجهــز بــه دســتگاه نفــوذ گاز اســت کــه‬ ‫صنعــت حفــاری اســتفاده میشــود‪ ،‬در‬ ‫متاســفانه ســاير شــرکتهای پیمانــکار و‬ ‫افزودنی‌هایــی کــه بــه کار می‌گیرنــد‪،‬‬ ‫یــک مرکــز پژوهشــی مســتقل و بــازوی‬
‫به‌غیــر از ایــن مرکــز فقــط شــرکت‬ ‫ارزیابــی ایــن افزودنــی بایســتی افــت‬ ‫کارفرمــا در صنعــت حفــاری به‌صــورت‬ ‫اســتاندارد تعریف‌شــده دارد کــه‬ ‫کنترل کیفی افزایه‌های سیمان‬ ‫تحقیقاتــی صنعــت نفــت ایــران در‬
‫شــلمبرژه در کشــور مالــزی ایــن‬ ‫صافــی و نفــوذ گاز در داخــل دوغــاب‬ ‫جامــع ایــن روش‌هــا و اســتانداردهای‬ ‫کنتــرل کیفــی از طريــق آن انجــام‬ ‫یکــی از معضــات صنعــت نفــت‪،‬‬ ‫راســتاي برنامه‌هــای توســعه‌ای وزارت‬
‫دســتگاه را در اختیــار دارد‪.‬‬ ‫ســیمان مــورد بررســی قــرار گیــرد‪.‬‬ ‫کیفــی را قبــول ندارنــد‪ ،‬لــذا بــراي‬ ‫می‌شــود‪ .‬در ایــران اســتفاده از کلیــه‬ ‫دســتورالعمل‌ها و اســتانداردهای‬ ‫نفــت در زمینــه بومي‌ســازی و طراحــی‬
‫در بحــث کنتــرل کیفــی‪ ،‬بــا توجــه‬ ‫بحــث بســیار مهــم در ارزیابــی کیفــی‬ ‫رفــع ایــن مشــکالت بایــد در آینــده‬ ‫افزودنی‌هــای ســیمان تولیــدی یــک‬ ‫ارزیابــی افزودنی‌هــای ســیمان حفــاری‬ ‫اقــام مختلــف افزایه‌هــای ســیمان‬
‫بــه شــرایط عملیاتــی و ویژگیهــای‬ ‫ریتاردرهــا‪ ،‬زمــان نیم‌بنــدش دوغــاب‬ ‫برنامه‌ریــزی شــود و در یــک روش‬ ‫شــرکت به‌صــورت یکجــا امک‌ان‌پذیــر‬ ‫اســت کــه بایــد بــا نــگاه عمیــق بــه رفع‬ ‫حفــاری‪ ،‬اقدامــات موثــری را اجــرا‬
‫میادیــن نفتــی‪ ،‬کنتــرل کیفــی متفــاوت‬ ‫ســیمان اســت‪ ،‬اصلی‌تریــن کاربــرد‬ ‫جامــع‪ ،‬نظــر تمــام متخصصــان در آن‬ ‫نیســت‪ ،‬بنابرايــن بــرای خریــد هــر کدام‬ ‫آن پرداخــت‪ .‬بــرای ارزیابــی و کنتــرل‬ ‫کــرده اســت‪ .‬برخــي از ايــن اقدامــات‬
‫اســت‪ .‬زمانــی افزودنی‌هــا مــورد تاییــد‬ ‫افزودنــی زمــان نیم‌بنــدش دوغــاب‬ ‫اعمــال شــود‪.‬‬ ‫از افزودنی‌هــای ســیمان حفــاری مــورد‬ ‫کیفــی یــک افزودنــی جدیــد کــه از هــر‬ ‫در صنعــت کاربــردی شــده و برخــي‬

‫‪143‬‬ ‫‪142‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬ ‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬ ‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬ ‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬ ‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬ ‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬ ‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬ ‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬ ‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬ ‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬ ‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬ ‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬ ‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬ ‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
 ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬ ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬

‫فنی؛ سیمان حفاری‬ ‫فنی؛ سیمان حفاری‬

‫اسماعیل اصغرنیا‬
‫شرکت انرژی دانا‬

‫افزایه‌هــای مــورد اســتفاده کــه بســیار‬ ‫یکــی از مهم‌تریــن قســمت‌های ‪.2‬قراردادهایتامینتجهیزات‬

‫تاییــد جهــت اندازه‌گیــری پیشــرفت‬
‫فیزیکــی‬
‫کنتــرل پیشــرفت واقعــی و تهیــه‬
‫گــزارش تاخیــرات و دالیــل انحــراف و‬
‫ارائــه برنامــه جبــران تاخیــرات‬
‫بررســی کامــل قــرارداد پــروژه پیــش‬
‫و پــس از ابــاغ‬
‫شناســایی مــواردی کــه می‌توانــد‬
‫منجــر بــه ‪ Claim‬قــراردادی شــود و‬
‫اطالع‌رســانی آنهــا بــه مدیــر پــروژه‬
‫هم‌زمــان انجــام پذیــرد‪ ،‬کــه ایــن خــود‬
‫صرفه‌جویــی در زمــان و هزینــه را بــه‬
‫نکات مهم در این روش ‪:‬‬
‫پرداخــت به‌صــورت واحــد کار یــا‬
‫فهرســت بهــا اســت‪.‬‬
‫مشــخصات فنــی در مراحــل اولیــه‬
‫پــروژه بایــد کامــل باشــد‪.‬‬
‫نیازهــا و الزامــات از طــرف کافرمــا‬
‫در مراحــل اولیــه به‌صــورت دقیــق‬
‫بایــد تعریــف شــده باشــد‪.‬‬
‫بعــد از عقــد قــرارداد جــای مانــور‬
‫کمتــری بــرای کارفرمــا وجــود دارد‪.‬‬
‫خواســته‌ها و الزامــات کارفرمــا بایــد‬
‫در مــورد راه‌انــدازی در قــرارداد لحــاظ‬
‫شــود‪.‬‬
‫بازنگریدرروش‌هاینگهداری‪،‬‬
‫مســئولیت پیمانــکار بــه انــدازه مبلــغ‬
‫پــروژه اســت‪ ،‬می‌تــوان گفــت ریســک‬
‫اینکــه پــروژه بــه عملکــرد از پیــش‬
‫تعیین‌شــده برســد‪ ،‬بــه عهــده پیمانــکار‬
‫ارتقاءکیفیوتوسعهآموزش‌های‬
‫اســت‪ ،‬البتــه ایــن سیســتم ‪-‬عــاوه بــر‬
‫آنچــه گفتــه شــد‪ -‬امــکان هم‌پوشــانی‬
‫بیــن بســته‌های کاری طراحــی و‬
‫ســاخت را بیشــتر فراهــم می‌کنــد و‬
‫ایــن امــکان بــه وجــود می‌آیــد کــه‬
‫طراحــی و ســاخت به‌صــورت تقریبــاً‬
‫همــراه دارد‪ .‬عــاوه بــر آنچــه گفتــه‬
‫شــد‪ ،‬بــه علــت اینکــه طــراح و ســازنده‬
‫یــک ســازمان واحــد هســتند‪ ،‬امــکان‬
‫ایجــاد اختــاف بیــن بخش‌هــای‬
‫مذکــور بســیار کــم اســت و از ایــن رو‬
‫دعــاوی کاهــش خواهنــد یافــت‬
‫فرآیندهــای مدیریتــی یکپارچگــی‬
‫پــروژه را به‌طــور خالصــه می‌تــوان‬
‫به‌صــورت زیــر بیــان نمــود‪:‬‬
‫تهیــه و توســعه منشــور پــروژه و‬
‫برنامــه مدیریــت پــروژه‬
‫تعییــن ارزش نســبی فعالیت‌هــای‬
‫پــروژه بــر مبنــای مناســب و مــورد‬
‫عملیاتتعمیراتوپیشگیری‬
‫وتعمیراتاساسی‪،‬بازسازی‪،‬‬
‫کاربردیبایدموردتوجهقرار‬
‫گرفتهوآموزش‌هااثربخشو‬
‫مناسبباشد‪.‬درواقعبایدآموزش‬
‫به‌صورتدائمیوبخشیاز‬
‫کارمدیربودهویکیازوظایف‬
‫مدیران‪،‬آموزشدیدنوآموزش‬
‫دادنباشد‪.‬‬
‫مشــکالت فیزیکــی و شــیمایی بــرای‬
‫فــرد شــود‪.‬‬
‫در روش یکپارچگــی در انجــام‬
‫پــروژه‪ ،‬طراحــی جــزو مســئولیت‌های‬
‫پیمانــکار اســت‪ ،‬پیمانــکار مايــل اســت‬
‫طراحــی را از بابــت هزینه‌هــا اقتصــادی‬
‫نمایــد کــه ایــن امــر می‌توانــد موجــب‬
‫کاهــش کیفیــت شــود‪ .‬در اینجــا‬
‫کارفرمــا بایــد متخصصــان فنــی قــوی‬
‫و کافــی در اختیــار داشــته باشــد تــا‬
‫اطمینــان یابــد نیازهایــش بــه درســتی‪،‬‬
‫در اســناد مناقصــه پیــاده شــده اســت‪.‬‬
‫در ایــن حالــت بــا توجــه بــه اینکــه حــد‬
‫حائــز اهمیــت اســت‪ ،‬چگونگــی کنترل و‬
‫تســلط بــر عملیات ســیمانکاری توســط‬
‫ســیمانکار نيــز بســیار مهــم اســت‬
‫زیــرا یــک ســیمانکار نقــش به‌ســزایی‬
‫در کنتــرل وزن دوغــاب و چگونگــی‬
‫کنتــرل عملیــات بــرای جلوگیــری‬
‫از ژل شــدن ســیمان چــه قبــل از‬
‫صفــر میــل می‌کنــد‪ .‬عامــل مهمتــر از‬ ‫عملیــات (کــه بــه عواملــی همچــون‬
‫تجهیــزات مــدرن‪ ،‬تعمیــرات و نگهداری‬ ‫چــک کــردن نــوع آب مصرفــی بــرای‬
‫ایــن ماشــین آالت اســت‪ .‬چه‌بســا‬ ‫ســاخت دوغــاب یــا چــک کــردن مقــدار‬
‫بســیاری از شــرکت‌ها بــا داشــتن‬
‫نمــک موجــود در آب‪ ،‬عــاری بــودن‬
‫تجهیــزات مــدرن‪ ،‬بــه علــت تعمیــرات‬
‫پیت‌هــای محلــول از افزایه‌هــای گل‬
‫و نگهــداری بــد‪ ،‬مشــکالت عدیــده‌ای در‬
‫حفــاری‪ ،‬چــک کــردن افزایه‌هــا قبــل‬
‫حیــن عملیــات بــه وجــود می‌آورنــد‪.‬‬
‫از عملیــات‪ ،‬نحــوه و ترتیــب افــزودن‬
‫فــرض كنيــد يــك شــرکت کارفرمــا‬
‫افزایه‌هــا‪ ،‬کــه تمامــی ایــن مــوارد بایــد‬
‫بــراي یــک عملیــات ســیمانکاری ‪،‬از‬ ‫قبــل از عملیــات ســیمانکاری توســط‬
‫چنــد شــرکت اســتفاده کنــد‪ .‬از يــك‬
‫ســیمانکار چــک شــود) و چــه در حیــن‬
‫شــرکت تجهیــزات‪ ،‬از شــرکتی دیگــر‬ ‫عملیــات ســیمانکاری دارد‪ .‬همچنیــن‬
‫افزایــه و از ديگــري نیــروی متخصــص‬ ‫یکــی از مهم‌تریــن خصوصیــات یــک‬
‫بــه خدمــت بگیــرد‪ .‬حــال فــرض کنیــد‬ ‫ســیمانکار آشــنایی کامــل بــا تجهیــزات‬
‫در حیــن عملیــات ســیمانکاری دســتگاه‬ ‫ســیمانکاری مــورد اســتفاده بــرای‬
‫ســیمانکاری خامــوش شــود‪ ،‬در آن‬ ‫مواجهــه بــا اتفاقــات پیش‌بینی‌نشــده‬
‫صــورت بــه دلیــل اینکــه ســیمانکار‬ ‫اســت‪.‬‬
‫هیچ‌گونــه آشــنایی مکانیکــی بــا‬ ‫پــس از ســیمان و افزایه‌هــا و نیــروی‬
‫دســتگاه نــدارد‪ ،‬نمی‌توانــد مشــکل بــه‬ ‫متخصــص‪ ،‬مــورد مهــم دیگــر بــرای‬
‫وجــود آمــده را شناســایی و بهتریــن راه‬ ‫داشــتن یــک عملیــات ســیمانکاری‬
‫جایگزینــی را بــرای ادامــه ســیمانکاری‬ ‫مطلــوب‪ ،‬تجهیــزات ســیمانکاری اســت‪.‬‬
‫پیــدا کنــد‪ ،‬یــا حتــي ممكــن اســت‬ ‫نقــش تجهیــزات در تمامــی صنایــع‬
‫آشــنا نبــودن ســیمانکار بــا افزایه‌هــا و‬ ‫دنیــا بســیار پررنــگ و حائــز اهمیــت‬
‫اثــرات موقــت آنهــا بــر روی همدیگــر و‬ ‫اســت‪ ،‬زیــرا بــا داشــتن ماشــین‌آالت‬
‫نمایــان شــدن بعضــی خــواص ناهنجــار‪،‬‬ ‫مجهــز و بــه‌روز‪ ،‬ریســک خطــا و‬
‫ســبب افــت بــازده عملیــات و حتــی‬ ‫شکســت در تمامــی مراحــل کار بــه‬
‫یکعملیاتسیمانکاریخوب‪،‬‬
‫در ایــن نــوع قــرارداد‪ ،‬پیمانــکار مکلــف‬
‫تنهابهنوعوکیفیتسیمانو‬
‫افزایه‌هایآنوابستهنیست‬
‫و عالوه بر این در درجه دوم‬
‫بهنیرویمتخصص‪،‬تجهیزات‬
‫سیمانکاریوهمچنین‬
‫پارامترهایموثردراجرای‬
‫عملیات‌هایسیمانکاریوابسته‬
‫است‪.‬‬
‫بیشــتر دســت‌اندرکاران اجــرای پــروژه‬
‫و افزایــش بازخوردهــای سیســتم‪،‬‬
‫کاهــش تضادهــا و کاهــش بوروکراســی‬
‫یــا کاغذبــازی منجــر می‌شــود‪.‬‬
‫همچنیــن همــکاری بهتــر گــروه بــرای‬
‫ســیمانکاری چاه‌هــای نفــت و گاز در‬
‫تســریع در اصالحــات الزم در مواقــع‬
‫ضــروری را در بــر دارد‪ .‬بنابرايــن در‬
‫نهایــت هزینــه و زمــان بــرای کل پــروژه‬
‫بــه شــکل محسوســی کاهــش می‌یابــد‪.‬‬
‫آنچــه طــی ســال‌های اخیــر باعــث‬
‫شــده روش طــرح و ســاخت بــه گزینــه‬
‫مــورد عالقــه کارفرمایــان تبدیــل‬
‫شــود‪ ،‬در واقــع نقصان‌هــای ناشــی از‬
‫روش ســه عاملــی و مدیریــت اجــرأ و‬
‫همچنیــن مزایــای غیرقابــل انــکار روش‬
‫طــرح و ســاخت اســت کــه بــا تجمیــع‬
‫تخصص‌هــای گوناگــون در یــک‬
‫ســاختار واحــد حاصــل می‌شــود‪.‬‬
‫ایــن وابســتگی از چنــد جهــت‬
‫قابــل بررســی اســت؛ از منظــر کیفیــت‬
‫عملیــات ســیمانکاری پــس از ســیمان و‬
‫هــر پــروژه حفــاری چاه‌هــای نفــت و‬
‫اســت کلیــه مطالعــات الزم بــرای‬
‫گاز‪ ،‬اجــرای عملیــات ســیمانکاری چــاه‬
‫تامیــن تجهیــزات مــورد نیــاز پــروژه‬
‫اســت‪ .‬ســیمانکاری چاه‌هــای حفرشــده‬
‫بســیار مهــم و ضامــن بقــای چــاه نفــت‬
‫را انجــام داده و پــس از مذاکــره بــا‬
‫اســت‪ .‬یــک عملیــات ســیمانکاری خوب‪،‬‬
‫فروشــندگان مختلــف و تاییــد آنهــا‬
‫تنهــا بــه نــوع و کیفیــت ســیمان و‬
‫توســط کارفرمــا اقــدام بــه انعقــاد‬
‫افزایه‌هــای آن وابســته نیســت و عــاوه‬
‫قــرارداد و خریــد تجهیــزات نمایــد‪ .‬ایــن‬
‫امــر مســتلزم تشــریفاتی چون گشــایش‬
‫بــر ایــن در درجــه دوم بــه نیــروی‬
‫اعتبــار اســنادی‪ ،‬تهیــه ضمانتنامــه‬
‫متخصــص‪ ،‬تجهیــزات ســیمانکاری و‬
‫همچنیــن پارامترهــای موثــر در اجــرای‬
‫بانکــی‪ ،‬بازرســی کاال در کارخانــه‪،‬‬
‫عملیات‌هــای ســیمانکاری وابســته اســت‪.‬‬
‫حمــل‪ ،‬بیمــه و ‪ ...‬اســت‪ .‬تهیــه ســیمان‬
‫تبییــن ســاز و کار واحــد یکپارچگــی‬
‫و افزایه‌هــا و همچنیــن مجموعــه‬
‫در صنعــت‪ ،‬عبــارت اســت از اســتفاده‬
‫عملیــات ســیمانکاری اعــم از پشــتیانی‬
‫از امکانــات ســازمانی نظیــر ســیمانکار‪،‬‬
‫و لجســتیک تــا اجــراي مربــوط بــه‬
‫ماشــین‌آالت و تجهیــزات بــرای اجــرای‬
‫پــروژه و مدیریــت آن کــه مســئولیت کل‬
‫ایــن قســمت قــرار می‌گیرنــد‪.‬‬
‫پــروژه بــا یــک پیمانــکار اســت‪.‬‬
‫قراردادهــای پیمانــکاری در انواع بســیار ‪ .3‬قراردادهایطراحی‪،‬تامین‬
‫متنوعــی منعقــد می‌گردنــد‪ .‬در اینجــا تجهیزاتوساختونصب‬
‫به‌صــورت خالصــه ســه نــوع از ایــن در ســال‌های اخیــر اجــرای پــروژه‬
‫هــای بــزرگ بــه روش ‪ EPC‬مــورد‬ ‫قراردادهــا معرفــی می‌گــردد‪:‬‬
‫توجــه کارفرمایــان دولتــی قــرار‬
‫گرفتــه اســت‪ .‬ســازمان مدیریــت و‬ ‫‪.1‬قراردادهایطراحیمهندسی‬
‫در ایــن نــوع قــرارداد‪ ،‬پیمانــکار مکلــف برنامه‌ریــزی کشــور‪ ،‬پیمان‌هــای‬
‫اســت کلیــه امــور مربــوط بــه طراحــی ‪ EPC‬را پیمان‌هایــی می‌دانــد کــه‬
‫مهندســی پــروژه اعــم از طراحــی پایــه و طراحــی تفصیلــی‪ ،‬تامیــن تجهیــزات و‬
‫طراحــی تفصیلــی پــروژه را انجــام دهــد‪ .‬کاال‪ ،‬عملیــات ســاختمانی و نصــب در‬
‫در زمینــه ســیمانکاری انجــام طراحــی یــک پیمــان واحــد منظــور شــده باشــد‪.‬‬
‫و آزمایش‌هــا و تســت‌های مربــوط و اجــرای پــروژه به‌صــورت تک‌عاملــی‬
‫روش اجــرا مربــوط بــه بخــش مهندســی به‌دلیــل یکــی شــدن منافــع طــراح‪،‬‬
‫اســت و شــاکله ســیمانکاری را تشــکیل ســازنده و مجــری بــه تعامــل بیشــتر‪،‬‬
‫ارتباطــات نزدیک‌تــر‪ ،‬هم‌ســویی‬ ‫می‌دهــد‪.‬‬

‫‪145‬‬ ‫‪144‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬ ‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬ ‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬ ‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬ ‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬ ‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬ ‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬ ‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬ ‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬ ‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬ ‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬ ‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬ ‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬ ‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
 ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬
‫فنی؛ سیمان حفاری‬
‫شناســایی می‌توانــد بــا اســتفاده از‬
‫روش‌هــای دلفــی‪ ،‬طوفــان ذهنــی‪،‬‬
‫مطالعــه پروژه‌هــای مشــابه پیشــین و‬
‫ســایر مــوارد بــه دســت آیــد‪.‬‬
‫تجزیه تحلیل کیفی ریسک‬
‫در گام بعــد‪ ،‬ریســک‌های شناسایی‌شــده‬
‫دســته‌بندی و طبقه‌بنــدی شــده و‬
‫از نظــر میــزان اهمیــت و تأثیرگــذاری‪،‬‬
‫اولویت‌بنــدی می‌شــوند‪ .‬آن‌گاه بــرای‬
‫آن دســته از ریســک‌های دارای اولویــت‬
‫رســیدگی تجزیــه تحلیــل کمــی و عددی‬
‫وبهترینراهکاردرکوتاه‌ترین‬
‫صــورت می‌گیــرد‪.‬‬
‫تجزیه تحلیل کمی ریسک‬
‫فرآینــد تحلیــل عــددی اثــر ریســک‌های‬
‫شناسایی‌شــده بــر اهــداف کلــی پــروژه‬
‫اســت‪.‬‬
‫قاعده مســتثنی نبــوده و به‌دلیــل مواجهه‬
‫برنامه‌ریزی پاسخ به ریسک‬
‫در گام بعــدی بــرای هــر یــک از‬
‫ریســک‌های مذکــور‪ ،‬پاســخی از قبــل‬
‫پیش‌بینــی شــده تــا در صــورت مواجهــه‬
‫بــا ریســک برنامــه متناســب بــا آن اجــرا‬
‫شــود‪.‬‬
‫فرآیندهــای برنامه‌ریــزی مدیریــت‬
‫نظارت و کنترل ریسک‌ها‬
‫فرآینــد پیاده‌ســازی برنامه‌هــای پاســخ‬
‫بــه ریســک‪ ،‬ردگیــری ریســک‌های‬
‫شناسایی‌شــده‪ ،‬نظــارت بــر ریســک‌های‬
‫باقیمانــده‪ ،‬شناســایی ریســک‌های جدیــد‬
‫و ارزیابــی اثــر بخشــی فرآینــد ریســک در‬
‫چرخــه حیــات پــروژه اســت‪.‬‬
‫در نهایــت مي‌تــوان عوامــل ذيــل را در‬
‫ايجــاد ريســك‌هاي ســيمان‌كاري در‬
‫عملیــات حفــاری داخــل کشــور براســاس‬
‫اولویــت توجــه جهــت رفــع مشــکل مثال‬
‫زد‪:‬‬
‫طراحي نامناسب برنامه سيمان‪.‬‬
‫كمبود مواد و افزايه‌هاي مناسب ‪.‬‬
‫خطاي اپراتور‪.‬‬
‫نبــود باندينــگ مناســب اطــراف‬
‫لوله‌هــاي جــداري‪.‬‬
‫نشــتي لبــه الينرهــاي ‪ ،7 ، 5‬و ‪9‬‬
‫شناســایی و ثبــت می‌شــوند‪ .‬ایــن‬
‫‪147‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬
‫فنی؛ سیمان حفاری‬
‫علی خسرو گلستان‬
‫شرکت سروک کیش‬
‫تســت كنتــرل كيفــي ســيمان و‬ ‫ســيمان‌كاري چاه‌هــاي نفــت عبــارت‬
‫برایارائهیکعملیات‬ ‫افزايه‌هــاي مــورد نيــاز قبــل از خريــد‪.‬‬ ‫اســت از عمــل مخلــوط كــردن دوغــاب‬
‫سیمانکاریمطلوببهتراست‬ ‫خريــد محمولــه پــس از تاييديــه‬ ‫ســيمان و پمــپ كــردن آن در فضــاي‬
‫تمامیعواملسيمانكاريیعنی‬ ‫ارزيابــي و كنتــرل كيفيــت‪.‬‬ ‫داليــزي پشــت رشــته جــداري و‬
‫ارســال نمونــه ســيمان و افزايــه بــه‬ ‫ديــواره چــاه‪ .‬هــدف از اجــراي عمليــات‬
‫سیمان‪،‬افزایه‌ها‪،‬سیمانکار‬ ‫آزمايشــگاه در حضــور كارفرمــا‪.‬‬
‫ســيمان‌كاري عبــارت اســت از محافظــت‬
‫وتجهیزاتسیمانکاریاز‬ ‫تست آزمايشگاهي برنامه سيمان‪.‬‬ ‫از لولــه جــداري در جلوگيــري از روان‬
‫یکشرکتتامینشودتا‬ ‫ارســال ســيمان و افزايــه بــه محــل چاه‬ ‫شــدن گل حفــاري بــه خــارج از چــاه و‬ ‫حــال بــا در نظــر گرفتــن تمامــی ایــن‬ ‫برایارائهیکعملیات‬ ‫امــکان تغییــر یــا تعویــض پیمانکاران‬
‫مزایای سیستم یکپارچه‬
‫همریسکشکستعملیات‬ ‫پــس از تاييد شــدن برنامه ســيمان‪.‬‬ ‫ضربه‌هــاي ناشــي از حفــاري ســازندهاي‬ ‫مــوارد‪ ،‬کارفرمــا بــرای پاییــن آوردن‬ ‫سیمانکاریمطلوببهتراست‬ ‫دســت دوم و تغییــر و تحــول در‬
‫اعــزام نفــرات و تجهيــزات بــه محــل‬ ‫قیمــت عملیــات یــا بــه هــر دلیــل‬ ‫تمامیعواملسيمانكاريیعنی‬ ‫کارهــای مختلــف بــا کمتریــن هزینــه‬
‫کاهشیابدوهمدرصورتبروز‬ ‫پايين‌تــر‪ ،‬جلوگيــري از حركــت ســيال‬
‫دیگــری اقــدام بــه دریافــت ســرویس‬ ‫و خســارت وجــود دارد‪.‬‬
‫از جملــه مهمتریــن ویژگی‌هــای‬
‫مشکل‪،‬علتریشه‌یابیشود‬
‫چــاه در زمــان مــورد نيــاز‪.‬‬ ‫بيــن ســازندهاي مختلــف‪ ،‬كاهــش فشــار‬ ‫سیمان‪،‬افزایه‌ها‪،‬سیمانکار‬ ‫اســتفاده از ایــن نــوع قراردادهــا‬
‫از چنــد شــرکت بــرای یــک عملیــات‬ ‫حــذف هزینه‌هــای باالســری‬
‫چيدمــان خطــوط ســيمان و تجهيزات‬ ‫غيــر نرمــال طبقــات و زون‌هــاي ضعيــف‬ ‫وتجهیزاتسیمانکاریاز‬ ‫عبارتنــد از‪:‬‬
‫ســیمانکاری می‌نمایــد کــه در‬ ‫دســتمزد افــراد کــه در قراردادهــای‬
‫پيــش از عمليات‪.‬‬ ‫شــيلي و رســي‪ ،‬دوام بيشــتر لوله‌هــاي‬ ‫یکشرکتتامینشودتا‬ ‫مســئولیت کامــل طراحــی و ســاخت‬
‫زمانممکناجراشود‪.‬‬ ‫راندن جداري تا نقطه جداره‌گذاري‪.‬‬ ‫جــداري بــا جلوگيــري از خــورده شــدن‬ ‫این‌صــورت ریســک شکســت عملیــات‬
‫همریسکشکستعملیات‬
‫پیمانــکاری اضافــه می‌شــود ‪.‬‬
‫بــا یــک مجموعه اســت‪.‬‬
‫ســاختن محلــول ســيمان براســاس‬ ‫لولــه توســط آب‌هــاي معدنــي زيرزميني‪،‬‬ ‫بســیار بــاال رفتــه و همچنیــن علــت‬
‫کاهشیابدوهمدرصورتبروز‬ ‫درگیــری کارفرمــا بــا فراینــد طراحی‬
‫برنامــه ســيمان‪.‬‬ ‫جلوگيــري از فــوران احتمالــي مقاطــع‬ ‫شکســت عملیــات پیــدا نشــده و نیــز‬ ‫ایــن روش در پروژه‌هایــی کــه اتمــام‬
‫بــه ایــن مفهــوم پــی بــرده و بــه دنبــال‬ ‫مشکل‪،‬علتریشه‌یابیشود‬ ‫و ســاخت حداقل ممکن اســت‪.‬‬
‫پمپــاژ حائــل و دوغــاب ســيمان مطابق‬ ‫پــر فشــار بــا بنــدش ســريع و مســدود‬ ‫ممکــن اســت ایــن اتفــاق تكــرار شــود‪.‬‬ ‫آنهــا در تاریــخ معینــی مدنظــر اســت‬
‫شناســایی عوامــل و منابــع آن هســتند‪.‬‬ ‫نقــش کارفرمــا عمدتــا مدیریــت‬
‫برنامه‪.‬‬ ‫نمــودن مقاطــع ضعيــف و شــكننده‪.‬‬ ‫انتخــاب‪ ،‬یکــی از وظایــف مهــم‬ ‫وبهترینراهکاردرکوتاه‌ترین‬ ‫یــا بــرای ســر و ســامان دادن و بــه‬
‫حفــاری چاه‌هــای نفــت و گاز نیــز از ایــن‬ ‫قــرارداد یــا تايیــد مراحــل اجــرا اســت‪.‬‬
‫پمپــاژ حجــم جابه‌جايــي محاسبه‌شــده‬ ‫تركيــب ســيمان‌هايي كــه در‬ ‫مدیــران در فرآیندهــای عملیاتــی‬ ‫زمانممکناجراشود‪.‬‬ ‫ثمــر رســاندن پروژه‌هایــی کــه‬
‫اجرای سریع پروژه‬
‫و مشــاهده ميــزان ســيمان برگشــتي‪،‬‬ ‫ســيمان‌كاري چاه‌هــاي نفــت بــه كار برده‬ ‫اســت و انتخــاب صحیــح در فرآینــد‬ ‫پیمانــکاران آنهــا برکنــار شــده‌اند‪،‬‬
‫بــا خطرهــا و مشــکالت اجرایــی‪ ،‬همــواره‬ ‫در پروژه‌هايــی کــه بــه تخصص‌هــای‬ ‫کاهــش هزینــه ایــن سیســتم جــا‬
‫مي‌شــوند‪ ،‬همــان ســيمان‌هاي صنعتــي‬ ‫مدیریــت پــروژه تاثیــر زیــادی در‬ ‫می‌توانــد مفیــد باشــد و نیــروی کار‬
‫خســارت‌های زیــادی بــه دنبــال داشــته‬ ‫مشــاهده ‪ bumping , shearing‬و تســت‬ ‫مختلــف نيــاز اســت‪ ،‬ریســک بااليــی را‬ ‫افتــاده و روال کار بــه خوبــی شــناخته‬
‫اســت‪ ،‬بــا ايــن تفــاوت كــه از لحــاظ‬ ‫بازدهــی و بهــره‌وری در عملیــات دارد‪.‬‬ ‫قبلــی پیمانــکار را هــم به‌راحتــی‬
‫اســت‪ .‬فرآینــد مدیریــت ریســک پــروژه‬ ‫فشــار جــداري‪.‬‬ ‫بــه کارفرمــا منتقــل می‌کنــد‪.‬‬ ‫شــده اســت‪.‬‬
‫تركيــب ســاختاري‪ ،‬مــوادي بــه آن اضافه‬ ‫عملکــرد و اثربخشــی بــاالی پروژه‌هــا‬ ‫می‌تــوان بــه کار گرفــت‪.‬‬
‫مطابــق بــا ویرایــش چهــارم اســتاندارد‬ ‫انجام ‪ flow check‬از داخل جداري‪.‬‬ ‫در صــورت فقــدان افــراد دلســوز‪،‬‬ ‫کارفرمایــان ایــده خوبــی از هزینــه‬
‫مي‌شــود كــه خاصيــت پمپ‌پذيــري‬ ‫زمانــی تضمیــن می‌گــردد کــه مدیــران‬
‫‪ PMBOK‬بــه شــرح ذیــل اســت‪:‬‬ ‫بررســي كيفيــت حفــاري ســيمان‬ ‫باتجربــه و متخصــص‌‪ ،‬ایــن روش‬ ‫نهایــی پــروژه خواهنــد داشــت‪.‬‬
‫دوغــاب ســيمان افزايــش يابد‪ .‬نــوع مواد و‬ ‫و متولیــان پــروژه بــا شــناخت و‬ ‫پیمانــکار بی‌طرفانــه و بــا برگــزاری معایب و ريسك سیستم‬
‫مدیریــت ریســک پــروژه شــامل‬ ‫داخــل ‪ Shoe track‬و لبــه آســتري‪.‬‬ ‫می‌توانــد خســارت‌های زیــادی‬
‫بهره‌منــدی از تکنیک‌هــا و ابزارهــای‬
‫بررسي و مشاهده چاه در كفشك‪.‬‬ ‫ميــزان مــواد تشــكيل‌دهنده ســيمان‌هاي‬ ‫بــه دنبــال داشــته و کار به‌صــورت‬ ‫یکپارچه‬ ‫مناقصــه انتخــاب می‌شــود‪.‬‬
‫صنعــت حفــاري بايــد به‌گونــه‌اي باشــد‬ ‫تصمیم‌گیــری‪ ،‬موانــع و مشــکالت درون‬
‫ریســک‪ ،‬شناســایی‪ ،‬تحلیــل‪ ،‬برنامه‌ریــزی‬ ‫مشــاهده چــاه بعــد از جابه‌جايــي بــا‬ ‫نیمه‌تمــام و بــا کیفیــت ضعیــف رهــا‬ ‫مديريــت ريســك پــروژه فرآيندهــاي‬ ‫همــه گروه‌هــا روی ترکیــب جزئیــات‬
‫كــه خاصیت‌‌هايــي در ســيمان ايجــاد‬ ‫و بــرون ســازمانی و نیــز امــور اجرايــی‬
‫پاســخ و نظــارت و کنتــرل بر ریســک‌های‬ ‫گل حفــره بعــد‪.‬‬ ‫گــردد‪.‬‬ ‫محصــول نهایــی پیــش از آغــاز عملیــات الزم بــراي تشــخيص‪ ،‬تجزيــه و تحليــل‬
‫نمايــد‪‌،‬از جملــه‪« :‬پمپ‌پذيــري» كــه‬ ‫را مرتفــع نمــوده و راه را بــرای اجــرای‬
‫پــروژه اســت‪ .‬اهــداف مدیریــت ریســک‬ ‫بررســي نتايــج تســت فشــار و تســت‬ ‫در نقاطــی کــه پیمانــکاران قــوی‪،‬‬ ‫و تعييــن پاسـخ‌هاي مناســب بــه منابــع‬ ‫ســاخت توافــق دارند‪.‬‬
‫تعيين‌كننــده زمــان پمپــاژ ســيمان‬ ‫صحیــح و درســت فعالیت‌هــای موضــوع‬
‫پــروژه افزایــش احتمــال و اثــر ریســک‌ها‬ ‫خشــك لبــه آســتري و بررســي كيفيــت‬ ‫درســت‌کار و باتجربــه وجــود دارنــد و‬ ‫کارفرمــا دیــد روشــنی از محصــول ريســك در پــروژه ارائــه گرديــده اســت‪.‬‬
‫اســت و «مقاومــت» كــه بتوانــد در مقابــل‬ ‫پــروژه همــوار ســازد‪ .‬یکــی از مهم‌تریــن‬
‫و وقایــع مثبــت و کاهــش احتمــال و اثــر‬ ‫نمودارهــاي ‪ CBL/VDL‬جداري و آســتري‪.‬‬ ‫کارفرمــا اطمینــان کافــی بــه صحــت‬ ‫ايــن فرآيندهــا شــامل شناســايي و‬ ‫نهایــی دارد‪.‬‬
‫حــرارت‪ ،‬فشــار و نفــوذ فشــار آب عملكرد‬ ‫تصمیمــات در فرآینــد مدیریــت پــروژه‬
‫وقایــع و ریســک‌های منفــی در پــروژه‬ ‫عمــل آنهــا دارد‪ ،‬ایــن روش در مقایســه‬ ‫تعهــدی مســتند از طــرف پیمانــکار تعييــن مشــخصات ريســك‪ ،‬تجزيــه و‬
‫انتخــاب سیســتم مناســب در مراحــل‬
‫اســت‪.‬‬ ‫ریسکعملیاتسیمانکاری‬ ‫مناســب داشــته باشــد‪.‬‬
‫اولیــه پــروژه بــرای اجــرای آن اســت‪.‬‬
‫بــا سیســتم مناقص ـه‌ای‪ ،‬دارای محاســن‬ ‫جهــت انجــام کار طبــق زمــان‪ ،‬هزینــه تحليــل ريســك‪ ،‬واكنــش بــه ريســك و‬
‫از آنجــا كــه انجــام هــر فعاليتــي بــا‬ ‫روش سيمان‌كاري‬ ‫بــر ايــن اســاس‪ ،‬بــرای ارائــه یــک‬
‫کمتــری اســت ‪.‬‬ ‫و کیفیــت از قبــل پیش‌بینی‌شــده تكميــل و كنتــرل واكنــش بــه ريســك‬
‫برنامه‌ریزی مدیریت ریسک‬ ‫ريســك همــراه بــوده و بايســتي قبــل‬ ‫روش ســيمان‌كاري بــه ايــن ترتيــب‬ ‫در ایــن روش‪ ،‬مشــاور و دســتگاه‬ ‫اســت‪ .‬به‌طــور کلــی هــدف از ایــن روش‬ ‫وجــود دارد‪.‬‬
‫عملیــات ســیمانکاری مطلــوب و‬
‫فرآینــد تعریــف نحــوه هدایــت‬ ‫از اجــراي فعاليت‌هــا به‌ويــژه فعاليــت‬ ‫اســت كــه دوغــاب ســيمان بــا فشــار‬ ‫نظــارت به‌خوبــی قــادر بــه انجــام‬ ‫آگاهــی از قیمــت کل قبــل از اجــرای ســریع و یکپارچــه طــرح اســت‬
‫ایــده‌آل بهتــر اســت تمامــی ایــن مــوارد‬
‫فعالیت‌هــای مدیریــت ریســک پــروژه‬ ‫ســيمانكاري بــه ريسـك‌هاي آن پرداخته‬ ‫درون لولــه جــداري وارد مي‌شــود و‬ ‫وظایــف محولــه نخواهنــد بــود‪ .‬ایــن‬ ‫کــه خــود دارای معایبــی شــامل مــوارد‬ ‫شــروع ســاخت پــروژه‪.‬‬
‫یعنــی ســیمان‪ ،‬افزایه‌هــا‪ ،‬ســیمانکار و‬
‫اســت‪.‬‬ ‫شــود و بــراي هــر يــك از مــوارد احتمالي‬ ‫پــس از عبــور از درون لولــه جــداري‪ ،‬وارد‬ ‫روش بایــد بــر اســاس نقشـه‌های جامــع‬ ‫انتخــاب بی‌طرفانــه و رقابتــی زیــر اســت‪:‬‬
‫تجهیــزات ســیمانکاری از یــک شــرکت‬
‫رخــداد ريســك‌هاي مربوطــه پاســخي‬ ‫فضــاي حلقــوي مي‌شــود‪ .‬دوغــاب تــا‬ ‫و کامــل و همــراه بــا جزئیــات اجرایــی‬ ‫از آنجــا کــه بخــش عمده کار توســط‬ ‫پیمانــکار (گرفتــن قیمــت در یــک‬
‫تامیــن شــود تــا هــم ریســک شکســت‬
‫شناساییریسک‌ها‬ ‫از قبــل انديشــيد‪ ،‬در ادامــه مــروري بــر‬ ‫ارتفــاع از پيــش تعييـن‌ده بــاال مـي‌رود و‬ ‫و بــرآورد دقیــق شــروع شــود و یــک‬ ‫یــک پیمانــکار انجــام می‌شــود‪ ،‬ممکــن‬ ‫شــرایط رقابتــی)‬
‫عملیــات کاهــش یابــد و هــم در صــورت‬
‫فرآینــد تعییــن ریســک‌هایی اســت‬ ‫ادبيــات ريســك و مديريــت ريســك در‬ ‫وقتــي فضــاي حلقــوي پــر شــد‪ ،‬ســاكن‬ ‫واحــد حســابداری قــوی بایســتی در‬ ‫داشــتن رابطــه خــوب و حســنه اســت نتیجــه کار انتظــارات کارفرمــا را‬
‫بــروز مشــکل‪ ،‬علــت ریش ـه‌یابی شــود و‬
‫کــه ممکــن اســت بــر پــروژه و اهــداف‬ ‫ســيمانكاري پرداختــه مي‌شــود‪.‬‬ ‫مي‌شــود و پــس از مدتــي خشــك شــده‬ ‫سیســتم کارفرمــا حضــور داشــته باشــد‪.‬‬ ‫بیــن کارفرمــا و طــراح جهــت نظــارت به‌خوبــی بــرآورده نکنــد‪.‬‬
‫بهتریــن راهــکار در کوتاه‌تریــن زمــان‬
‫آن اثــر بگذارنــد‪ .‬در ایــن مرحلــه کلیــه‬ ‫به‌طــور طبیعــی هــر فعالیتــی بــا‬ ‫و ســفت مي‌گــردد‪.‬‬ ‫در صــورت نبــودن برنامــه زمانبنــدی‬ ‫پیچیدگــی ارزیابــی در انتخــاب‬ ‫بــر کار پیمانــکار‪.‬‬
‫ممکــن اجــرا شــود‪.‬‬
‫ریســک‌های ممکــن بــرای پــروژه‬ ‫ریســک و مخاطــره همــراه بــوده و‬ ‫مراحــل قبــل و بعــد از اجــراي عمليــات‬ ‫دقیــق و حساب‌شــده‪ ،‬عملیــات از‬ ‫رویه‌هــا و روال کار در ایــن سیســتم پیمانــکار منجــر بــه کاهــش رقابــت و‬
‫انســان‌ها از زمان‌هــای بســیار دور‪،‬‬ ‫ســيمانكاري‪:‬‬ ‫انســجام الزم برخــوردار نمی‌شــود‪.‬‬ ‫به‌خوبــی شــناخته و اســتاندارد شــده اســت‪ .‬افزایــش قیمــت می‌شــود‪.‬‬
‫‪146‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬ ‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬ ‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬ ‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬ ‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬ ‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬ ‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬ ‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬ ‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬ ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬

‫فنی؛ سیمان حفاری‬ ‫فنی؛ سیمان حفاری‬

‫عليرضا سرخيل‬
‫شرکت عمليات اکتشاف نفت‬
‫خدماتسیمانکاریچاههاینفتوگازدرحالتکلیدرسهبخشطراحی‪،‬مهندسیواجرادسبندهمیگردد؛‬
‫باتوجهبهاهمیتوضرورتهربخشواثراتهرکدامبرکلعملیاتبهنظرشماراهکارهایموثردربهبود‬
‫عملیاتسیمانکاریشاملچهاقداماتیاست؟‬

‫مجید سجادیان و بهمن پیرمرادیان‬

‫شــاخص هــای کلیــدی و مهــم نظــارت در اجــرای کامــل و جامــع عملیــات ســیمان کاری شــامل فرآینــدی اســت کــه میتــوان آن را در ســه بخــش شــامل ناظــر‬
‫بررسی تخصصی و الزامات فنی پرسنل‬
‫♦‬
‫تاییــد شــیوه جامــع اجــرای عملیــات‬
‫♦‬
‫ســیمانکاری کــه شــامل هــر مرحلــه از عملیات‬
‫ســیمانکاری بــه همــراه محاســبه حجــم‬
‫ســیمانکاری‪ ،‬حجــم آب مــورد نیــاز‪ ،‬حجــم‬
‫ســیال جابجــا کننــده‪ ،‬نــرخ هــای فشــار در‬
‫مراحــل ‪ shearing‬و ‪ ،bumping‬توســط کمینــه‬
‫دو نفــر از اعضــای تیــم ســیمانکاری اســت‪.‬‬
‫تاییــد گزارشــات بررســی مشــکالت احتمالــی و‬
‫♦‬
‫ارائــه راهکارهــای جایگزیــن از قبیــل هــرزروی‪،‬‬
‫وجــود گاز‪ ،‬مالحظــات کنتــرل چــاه‪ ،‬معیــوب‬
‫شــدن تجهیــزات ســیمانکاری‪ ،‬محدودیــت‬
‫فشــار کمینــه و بیشــینه پمپهــا‪ ،‬عــدم کنتــرل‬
‫چگالــی ســیمان و عــدم کارکــرد صحیــح و بــه‬
‫موقــع ‪Plug‬و ‪Float‬هــا‪.‬‬
‫نظــارت بــر اجــرای کامــل و دقیــق عملیــات‬
‫♦‬
‫ســیمان کاری در کل فرآینــد از مرحلــه تهیــه‬
‫دوغــاب تــا جایگزینــی بــا گل حفــاری و تهیــه‬
‫گزارشــات تفصیلــی بــا ذکــر جزئیــات و بیــان‬
‫مشــکالت و چالــش هــای رخ داده احتمالــی‪.‬‬
‫ســیمان کاری‪ ،‬آزمایشــات ســیمان و ادوات‪ ،‬تجهیــزات و افزاینده¬هــا ارائــه نمــود‪.‬‬
‫ ‬
‫ ‬
‫بــا مالحظــه نمــودن بــه تهیــه دوغــاب ســیمان‬
‫♦‬
‫در محــل چــاه‪ ،‬نظــارت بــر صحــت و دقــت در‬
‫انجــام آزمایشــات حیــن تهیــه دوغــاب ســیمان‬
‫کمــک شــایانی بــه اطمینــان از بازدهــی دوغاب‬
‫مــی نمایــد کــه ایــن امــر در کیفیــت ســیمان‬
‫نقــش برجســته ای دارد‪.‬‬
‫در فرآینــد نظــارت بــر عملیــات ســیمانکاری‬ ‫ ‬
‫♦‬
‫ ‬
‫انجــام آزمایشــات تخصصــی و تکمیلــی (زمــان‬
‫بنــدش و اســتحکام ســنگ ســیمان) در مراحل‬
‫طراحــی و ســنجش وزن دوغــاب بــا تــرازوی‬
‫گل تحــت فشــار در حیــن تهیــه دوغــاب بــرای‬
‫عملیــات ســیمانکاری ضــرورت دارد‪.‬‬
‫تجهیــز آزمایشــگاه مرجــع و انجام کلیــه فرایند‬
‫♦‬
‫هــای کنتــرل کیفــی شــرکت هــای کارفرمــا و‬
‫پیمانــکار بــه صــورت هماهنــگ در ایــن مرکــز‬
‫ ‬
‫جهــت هماهنگــی رویــه هــا و اســتاندارد هــای‬
‫ســیمانکاری‬
‫مدیریت اکتشاف شرکت ملی نفت‬
‫ ‬
‫مدیریــت منابــع هــوا و ســوخت بــرای‬ ‫ ‬
‫♦‬
‫تجهیــزات پمــپ تــراک ســیمان و اطمینــان از‬
‫خشــک بــودن هــوا‪.‬‬
‫فراهــم آوردن لیســت از مــواد‪ ،‬افزاینــده هــا و‬
‫♦‬
‫آب مصرفــی و مقایســه آن بــا میــزان واقعــی‬
‫پــس از پایــان عملیــات‪.‬‬
‫اطمینــان از دسترســی بــه ‪Swivel Joint /‬‬
‫♦‬
‫‪ Chiksan‬و ‪ Chiksan‬هــای دوگانــه بــا عملکــرد‬
‫صحیــح در خطــوط ســیمان کاری‪.‬‬
‫ ‬
‫برپایــی تجهیــزات و خطــوط ســیمانکاری و‬
‫♦‬
‫تســت فشــار خطــوط ســیمانکاری‪.‬‬
‫اطمینــان از برطــرف شــدن هــر گونــه نقــص و‬
‫♦‬
‫عیــب در تجهیــزات موثــر در ســیمانکاری‪.‬‬
‫اطمینــان از عملکــرد ترخیــص کننــده فشــار‬
‫♦‬
‫جهــت محافظــت از پمــپ هــا در فشــارهای‬
‫بــاال‬
‫عمليــات جابجايــي ســتون دوغــاب‬ ‫عدمتوفيقدرسيمان‏کاري‬ ‫ديواره‪‎‬ســازي چــاه قبــل از عمليــات‬ ‫طــي عمليــات حفــاري چاهــاي نفــت‬
‫در درون لوله‌هــاي جــداري توســط‬ ‫جداريياعمليات‬ ‫و گاز به‪‎‬دليــل برخــورد بــا اليه‌هــا کــه ايــن امــر باعــث بهبــود پيونــد‬
‫ســيال حفــاري و به‪‎‬وســيله پمپ‌هــاي‬ ‫مسدودنمايي‪،‬خسارات‬ ‫و ســازندهاي مشــكل‪‎‬آفرين ماننــد ســيمان بــه جــداره چــاه را ميگــردد‪.‬‬
‫گل مســتقر در دســتگاه حفــاري‬ ‫اليه‌هــاي پرفشــار‪ ،‬ســازندهاي ضعيــف‬
‫انجــام گيــرد و در صــورت نيــاز و بــه‬
‫جبران‪‎‬ناپذيريرادرپيخواهد‬ ‫روان ســاختن لولــه جــداري در چــاه‬ ‫و شــكافدار‪ ،‬ســازندهاي سســت و‬
‫هنــگام خــراب شــدن پمپ‌هــاي گل‪،‬‬ ‫داشت‪،‬لذاهموارهسعيبراين‬ ‫نامســتحكم و شــيل‌هاي ريزشــي‪ ،‬تــا يــک غــاف و پوشــش يکنواخــت‬
‫عمــل جابجايــي توســط دســتگاه‌هاي‬ ‫استباتعيينفرموالسيون‬ ‫نگهــداري و محافظــت از ديــواره چــاه ســيمان بــه دور لوله‪‎‬هــاي جــداري‬
‫ســيمان‌زني انجــام شــود‪.‬‬ ‫دقيقواجرايعملياتبا‬ ‫امــري اجتناب‌ناپذيــر اســت‪ .‬بــر ايــن تشــکيل گــردد و احتمــال وقــوع پديــده‬
‫شستشــو و بررســي دســتگاه‬ ‫کيفيتباال‪،‬درصدموفقيت‬ ‫اســاس‪ ،‬جهــت محافظــت يــا جداســازي رگــه شــدن دوغــاب را بــه حداقــل‬
‫ســيمان‌زني پــس از اتمــام عمليــات‪.‬‬ ‫نواحــي مشــكل‪‎‬آفرين و ميســر ســاختن برســاند‪.‬‬
‫عملياتسيمان‪‎‬کاريرابه‪‎‬طور‬
‫عمليــات حفــاري تــا عمــق مــورد نظــر‪،‬‬
‫يــك عــدد شــير يك‪‎‬طرفــه‬ ‫چشم‪‎‬گيريافزايشيابد‪.‬‬ ‫در نظــر گرفتــن مقاومــت مناســب‬ ‫نصــب لوله‌هــاي جــداري و ســيمان‪‎‬كاري‬
‫آن امــري ضــروري و غيرقابــل انکار اســت‪ .‬ســيمان در فضــاي داليــزي کــه بتــوان‬
‫محــل دکل يــک نمونــه جهــت انجــام (‪ )Check Valve‬بايــد در خطــوط لولــه‬
‫آزمايــش و بررســي بهبــود کيفيــت بــه نصــب گــردد‪.‬‬ ‫عــاوه بــر آن‪ ،‬ســيمان‪ ،‬لوله‪‎‬هــاي اليه‪‎‬هــاي بهــره‪‎‬ده را به‪‎‬طــور مناســب‬
‫آزمايشــگاه ارســال گــردد‪.‬‬ ‫جــداري را در مقابــل الکتروليــز و مشــبک نمــود‪.‬‬
‫كليــه اتصــاالت و خطــوط بايــد‬ ‫خوردگــي آب‪‎‬هــاي خورنــده زيرزمينــي‬
‫تجهيــزات ســيمان‪‎‬کاري در محــل به‪‎‬صــورت مطمئــن و محكــم توســط‬ ‫آميختــن ســيمان بــه ســطح خارجي‬ ‫يــا هيدروکربورهــاي تــرش يــا تمــاس‬
‫ ‬
‫مســتقيم لوله‪‎‬هــا بــا چينه‪‎‬هــا محافظــت لولــه جــداري تــا امــکان تشــکيل منافــذ‬
‫عمليــات توســط سرپرســت گــروه کابــل مهــار ايمــن گردنــد‪.‬‬
‫بــر طبــق دســتورالعمل بازديــد‬ ‫کــرده و از مهاجــرت ســياالت يــک ريــز از بين بــرود‪.‬‬
‫كليــه كاركنــان در محوطــه عمليــات‬ ‫دســتگاه‪‎‬هاي ســيمان‌زني انجــام‬ ‫ســازند بــه ســازند ديگــر و آلــوده شــدن‬
‫ ‬
‫مي‪‎‬بايســت مجهــز بــه لبــاس ايمنــي‬ ‫گــردد‪.‬‬ ‫رانــدن رشــته جــداري در چــاه بــا‬ ‫ناخواســته هيدروکربورهــاي ارزشــمند‬
‫و وســايل اســتحفاظي بــوده و از آنهــا‬ ‫ممانعــت بــه عمــل مـي‪‎‬آورد‪ .‬عــدم توفيق دوران و بــاال‪ -‬پاييــن نمــودن‪ ،‬تــا بــا‬
‫پــس از نصــب کالهــک ســيمان‪‎‬کاري اســتفاده نماينــد‪.‬‬ ‫در ســيمان‏کاري جــداري يــا عمليــات افزايــش تالطــم در دوغــاب‪ ،‬گــردش‬
‫و خطــوط ســيمان‌کاري‪ ،‬بــر اســاس‬ ‫مســدودنمايي‪ ،‬خســارات جبران‪‎‬ناپذيــري ســيمان بهتــر انجــام شــود و نيــز به‪‎‬طور‬
‫ ‬
‫را در پــي خواهــد داشــت‪ ،‬لــذا همــواره کامــل جايگزيــن ســيال حفــاري گــردد‪.‬‬
‫بررســي و بازديــد وســايل و‬ ‫ســيمان‬ ‫دســتورالعمل برنامــه‬
‫تجهيــزات مــورد اســتفاده در عمليــات‬ ‫تــا‬ ‫‌گيــرد‬‫ي‬ ‫م‬ ‫تحــت آزمايــش قــرار‬ ‫ســعي بــر ايــن اســت بــا تعييــن‬
‫ ‬ ‫اســتفاده از آب مناســب جهــت تهيــه‬
‫مطابــق بايــد بــا چک‌ليســت انجــام‬ ‫وســايل‬ ‫و‬ ‫خطــوط‬ ‫چنانچــه نشــتي در‬ ‫فرموالســيون دقيــق و اجــراي عمليــات با‬
‫ ‬
‫شــود‪.‬‬ ‫نســبت‬ ‫شــود‪،‬‬ ‫مشــاهده‬ ‫ســيمان‌کاري‬ ‫کيفيــت بــاال‪ ،‬درصــد موفقيــت عمليــات دوغــاب ‪.‬‬
‫ ‬ ‫بــه برطــرف کــردن آنهــا اقــدام شــود‪.‬‬ ‫ســيمان‪‎‬کاري به‪‎‬طــور چشــم‪‎‬گيري‬
‫ ‬
‫در زمــان مخلــوط نمــودن ســيمان‬ ‫افزايــش يابــد‪.‬‬
‫نمونه‌بــرداري و کنتــرل دانســيته‬ ‫عواملــي کــه در بهبــود يــک عمليــات بــا افزايه‪‎‬هــا‪ ،‬دقــت کافــي از نحــوه‬
‫دوغــاب ســيمان به‪‎‬طــور پيوســته در‬ ‫ط‌نمايــي حاصــل گــردد‪ ،‬به‪‎‬طــوري‬ ‫ســيمان‪‎‬کاري حائــز اهميــت اســت‪ ،‬مخلو ‪‎‬‬
‫حيــن عمليــات‪.‬‬ ‫کــه از هــر مرحلــه محمولــه ارســالي بــه‬ ‫عبارتنــد از‪:‬‬

‫‪149‬‬ ‫‪148‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬ ‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬ ‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬ ‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬ ‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬ ‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬ ‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬ ‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬ ‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬ ‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬ ‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬ ‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬ ‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬ ‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
 ‫دکتر محمد احمدی ‪ :‬مهم‪‎‬ترين خأل موجود‪ ،‬ارتباط نامناسب و‬
‫نبود زبان واحد ميان مهندسان مخزن (به‏عنوان کاربران نهايي چاه‪‎‬آزمايي)‬
‫و مهندسان بهره‪‎‬برداري (ب ‪‎‬ه‏عنوان طراحان و اجراکنندگان تست) است‪ .‬اين‬
‫نقيصه مهم اجازه اعمال بسياري از طراحي‪‎‬هاي مطلوب براي دوره‪‎‬هاي زماني‬
‫تست‪ ،‬دبي‪‎‬هاي جرياني و تغيير اندازه کاهنده و انتخاب نوع بستن چاه را‬
‫نمي‪‎‬دهد‪ ،‬در عين حال بسياري از نظرات عملياتي مهندسان بهره‪‎‬برداري‬
‫که مي‪‎‬تواند اطالعات مفيدي از پديده‪‎‬هاي درون‪‎‬چاهي در اختيار مهندسان‬
‫مخازن قرار دهد‪ ،‬در يک سيستم يکپارچه تبادل نمي‪‎‬شود‪.‬‬
‫و دانش نفرات کارفرما و پیمانکار بیش از هر زمان دیگری مورد نیاز‬
‫داود طاهری‪ :‬بعد از گذشت چندین سال از شروع فعالیت‬ ‫بخش ششم‬
‫شرکت‌های سرویس‌دهنده داخلی و کسب تجارب عملیاتی و با توجه‬
‫به اتکای بیش از پیش کارفرمایان داخلی به این شرکت‌های پیمانکار‪،‬‬
‫به‌منظور پیشبرد هرچه بهتر و ارتقای سطح کیفی سرویس‌های قابل‬ ‫چاه‌آزمایی‬
‫ارائه و نزدیک‌تر شدن به استانداردهای بین‌المللی‪ ،‬از طرفی به‌منظور‬
‫جلوگیری از بروز اختالفات و سردرگمی در مواجهه با شرایط عملیاتی‪،‬‬
‫تدوین استانداردها و دستورالعمل‌های داخلی با بهره‌گیری و اقتباس از‬
‫استانداردها و دستورالعمل‌های موجود بین‌المللی و استفاده از تجارب‬
‫است‪.‬‬

‫شایان حاجی‌زاده ‪ :‬با درک ارزش و اهمیت استانداردسازی در‬

‫صنعت‪ ،‬امید است تمامی سازمان‌ها و شرکت‌های کارفرما و پیمانکاری در‬
‫این امر تالش کنند که در نهایت مزایا و منافع آن برای همگی ما به‌عنوان‬
‫عضوی از این صنعت (اعم از باالدستی و استخراج تا پاالیش و توزیع و‬
‫صادرات) ملموس خواهد بود‪ .‬در استاندارسازی‪ ،‬آگاهی از تمامی مزایای‬
‫محسوس و نامحسوس که به جنبه‌های مختلف صنعت نفت و گاز اعمال‬
‫می‌شود‪ ،‬باعث کمک به شرکت‌ها در حفظ و ارتقاء موقعیت خود در این‬
‫صنعت همیشه در حال تغییر می‌گردد‪.‬‬

‫عباس دهقان ‪ :‬باید اذعان کرد که ارایه کمی مقدار بيشينه سرعت‬
‫مجاز جریان در لوله‌ها به‌صورت یک مقدار عددی ثابت تا حدی تقریبی‬
‫بوده‪ ،‬چراکه میزان این سرعت به پارامترهای متعددی بستگی دارد که‬
‫این پارامترها در طول مدت جریان آزمایش چاه متغیر است‪ .‬لذا در کنار‬
‫لحاظ کردن مقادیر تجربی بيشينه سرعت مجاز‪ ،‬انجام عملی تعیین‬
‫ضخامت لوله در حین عملیات چاه‌آزمایی به‌خصوص در نقاط حساس که‬
‫احتمال جریان گردابی وجود دارد‪ ،‬از ضروریات این عملیات است‪.‬‬

‫علیرضا زنگنه ‪ :‬سرمايه‌گذاري در مهندسي و شبيه‌سازي در‬

‫شرکت‌هاي خصوصي ارايه‌دهنده خدمات چاه‌آزمايي ضعيف است‪ .‬امروزه از‬
‫کمبود تجهيزات‪ ،‬حداقل در سطح تکنولوژي متداولش‪ ،‬عبور کرده‌ايم و تقويت‬
‫مهندسي و طراحي و تربيت طراحان چاه‌آزمايي درخور توجه بيشتري است‪.‬‬
‫مي‌توان گفت که از دوران جنيني اين سرويس عبور کرده و براي موفقيت‬
‫بيشتر نيازهاي متفاوتي رو شده است‪ .‬کاهش هزينه‪ ،‬بهينه‌سازي عمليات و‬
‫توجه به عملکرد بلندمدت چاه‌ها و نيز تاثير بلند مدت طراحي‌ها و اطالعات از‬
‫طريق طراحي‌ها و مهندسي‌هاي موردي روش منطقي‌تري نسبت به کاهش‬
‫نرخ اجاره نفرات و تجهيزات است‪ .‬در يک جمله‪ ،‬تفاوت اساسي شرکت‌هاي‬
‫غربي با ما در مهندسي چاه‌آزمايي است‪.‬‬

‫مهمترین نیاز صنعت حفاری در بخش چاه آزمایی چه می باشد ؟‬

‫عکس‪ :‬شرکت استوان‬

‫با توجه به تاثیر عوامل متعددی همچون تجهیزات و تکنولوژی ‪ ،‬روش ها ‪ ،‬نیروی متخصص و فنی کارامد‪ ،‬استاندارد ها و دستورالعمل های فنی ‪،‬‬
‫شاخص های کلیدی عملکرد ‪ ،‬مسائل حقوقی ‪ ،‬قراردادی و مالی ‪ ،‬نکات و موارد ایمنی در کیفیت خدمات چاه آزمایی ‪ ،‬این بخش در کدام بخش‬
‫نیازمند توجه جدی است ؟‬

‫‪151‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
 ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬ ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬

‫فنی؛ چاه‌آزمایی‬ ‫فنی؛ چاه‌آزمایی‬

‫داود طاهری‬
‫شایان حاجی‌زاده‬ ‫شرکت پترودانیال کیش‬
‫شرکت مهندسی و خدمات چاه‌پیمایی مهران‬

‫و دســتورالعمل‌های مشــترک و قابــل اســتناد‬ ‫بارها پیش آمده است که دو پیمانکار‬ ‫چاه‌آزمایــی بــه زبــان ســاده دوره‌ای اســت کــه در‬
‫‹‹ دي‪ .‬اي پورسل››‬ ‫«استانداردها مانند ‪ DNA‬هستند‪ .‬آنها زيربناي ساختمان همه فن‌آوري‌ها و سيستم‌هاي اقتصادي هستند‪».‬‬ ‫طرف‌هــای درگیــر عملیــات‪ ،‬باعــث بــروز اختــاف و‬ ‫آن میــزان تولیــد چــاه مــورد ارزیابــی قــرار می‌گیــرد‪.‬‬
‫داخلیارائه‌دهندهسرویسچاه‌آزمايي‬
‫مشــکالتی شــده اســت‪.‬‬ ‫در روش‌هــای مرســوم‪ ،‬انجــام عملیــات چاه‌آزمایــی‬
‫به کارفرمای واحد‪ ،‬در یک مورد عملیاتی‬
‫باافزایشحجمکارو‬ ‫بعــد از گذشــت چندیــن ســال از شــروع فعالیــت‬ ‫مســتلزم جریــان دادن چــاه از طریــق تجهیــزات‬
‫عظمــت و مزایــای مشــارکت ایــن‬ ‫تمــام رویکردهــای مــورد نظــر‪ ،‬امــکان‬ ‫اســتاندارد‪ ،‬بــه مفهــوم کلــی پیــروی‬ ‫شــرکت‌های ســرویس‌دهنده داخلــی و کســب‬ ‫مشابهعملکرددوگانه‌ایداشته‌اندیا‬ ‫ســطحی چاه‌آزمایــی و ســوزاندن ســیال خروجــی‬
‫صنعــت در زمینــه استانداردســازی را‬ ‫درمقابل کاهشنیروی‬ ‫ادامــه کار بــرای هیچ‌کــدام از صنایــع‬ ‫کــردن از یــک الگوســت کــه بــه ایجــاد‬ ‫تجــارب عملیاتــی و بــا توجــه بــه اتــکای بیــش از‬ ‫یک شرکت سرویس‌دهنده داخلی در‬ ‫اســت‪ .‬البتــه هــدف از ایــن نوشــتار نــه پرداختــن بــه‬
‫نشــان می‌دهــد‪.‬‬ ‫انسانی‪،‬استانداردسازی‬ ‫یــا مراکــز علمــی و پژوهشــی جهــان‬ ‫نظــم منجــر می‌گــردد‪ .‬تصــور کنیــد اگر‬
‫به‌طــور كلــي مزايايــي استانداردســازي‬
‫پیــش کارفرمایــان داخلــی بــه ایــن شــرکت‌های‬ ‫یک نوع عملیات به‌خصوص برای دو‬ ‫خصوصیــات عملیــات چاه‌آزمایــی کــه بررســی لــزوم‬
‫تبدیلبهبزرگتریندغدغه‬ ‫به‌هیچ‌وجــه فراهــم نخواهــد بــود‪.‬‬ ‫هــر پیچ و مهــره در جهــان از روش‌های‬ ‫پیمانــکار‪ ،‬به‌منظــور پیشــبرد هرچــه بهتــر و ارتقــای‬ ‫در اختیــار داشــتن یــک ســری شــرایط و ضوابــط‬
‫را مي‌تــوان در مــوارد زيــر دســته‌بندي‬ ‫یکــی از مبانــی و پایه‌هــای تدویــن‬ ‫مختلــف ســاخته شــده بــود يــا تصــور‬ ‫کارفرمای داخلی ملزم به رعایت راهکارها‬
‫ونگرانیشرکت‌هاینفتی‪،‬‬ ‫ســطح کیفــی ســرویس‌های قابــل ارائــه و نزدیک‌تــر‬ ‫مشــترک بــرای انجــام بهینــه چنیــن عملیاتــی توســط‬
‫كر د ‪:‬‬ ‫اســتانداردها «تجربــه» اســت کــه طــی‬ ‫کنیــد هــر بــار کــه شــما بــه قــرار‬ ‫و استانداردهای متفاوت شده است‪.‬‬
‫تولیدکنندگانتجهیزاتو‬ ‫ســالیان متمــادی بشــر بــه آن دســت‬ ‫دادن یــک پیــچ و مهــره بــا هــم نيــاز‬
‫شــدن بــه اســتانداردهای بین‌المللــی‪ ،‬از طرفــی‬ ‫شــرکت‌های ســرویس‌دهنده متعــدد داخلــی اســت‪.‬‬
‫به‌منظــور جلوگیــری از بــروز اختالفــات و ســردرگمی‬ ‫دســتورالعمل‌های مــدون‪ ،‬برخوردهــای ســلیقه‌ای‬ ‫در ســال‌های نه‌چنــدان دور‪ ،‬عملیــات چاه‌آزمایــی‬
‫افزایش ایمنی کارکنان‬ ‫تامین‌کنندهخدماتحفاری‬ ‫پیــدا کــرده اســت‪ ،‬امــا قبــول کــردن‬ ‫داشــتید‪ ،‬بــه ابــزار خــاص و متفاوتــی‬ ‫در مواجهــه بــا شــرایط عملیاتــی‪ ،‬تدویــن اســتانداردها‬ ‫افــراد در مواجهــه بــا شــرایط عملیاتــی گوناگــون‬ ‫در ایــران‪ ،‬به‌خصــوص در دریــا‪ ،‬عمدتــا توســط‬
‫بهبــود در ارتباطــات و درک متقابل‬ ‫شدهاست‪.‬‬ ‫تاثیــر تجربــه در پیدایــش و نــگارش‬ ‫نيــاز داشــتید‪ ،‬بســته بــه اینکــه از کجــا‬ ‫و دســتورالعمل‌های داخلــی بــا بهره‌گیــری و‬ ‫گاهــي باعــث بــروز ســردرگمی و مشــکالتی در حیــن‬ ‫یــک یــا دو شــرکت خارجــی صــورت می‌گرفــت‪.‬‬
‫بیــن کلیــه طرف‌هــای ذینفع‪.‬‬ ‫اســتانداردها‪ ،‬به‌منزلــه رد تاثیــر دیگــر‬ ‫و از چــه کســی خریــداری کرده‌ایــد‪.‬‬
‫مبانــی در تدویــن اســتانداردها نیســت‪ .‬نفتــی‪ ،‬تولیدکننــدگان تجهیــزات و‬ ‫اقتبــاس از اســتانداردها و دســتورالعمل‌های موجــود‬ ‫عملیــات می‌شــد‪ .‬از طرفــی نــگاه از بــاال و اعمــال‬ ‫ایــن شــرکت‌های بین‌المللــی دارای اســتانداردها و‬
‫تســهیل در تبادالت کاال و خدمات‬ ‫فکــر کنیــد چقــدر زندگــی ســخت‬ ‫بین‌المللــی و اســتفاده از تجــارب و دانــش نفــرات‬ ‫راهکارهــای ســازمانی بــرای انجــام چنییــن عملیاتــی‬
‫تامین‌کننــده خدمــات حفــاری تبديــل‬ ‫قــدرت شــرکت‌های کارفرمــا در القــای نظــرات خــود‬
‫حــذف موانــع فنــی جهــت رســیدن‬ ‫می‌شــد و چــه میــزان هزینــه جهــت‬ ‫کارفرمــا و پیمانــکار بیــش از هــر زمــان دیگــری مــورد‬ ‫بودنــد و کارفرمایــان ایرانــی نیــز بــا توجــه بــه ســوابق‬
‫در حــال حاضــر‪ ،‬بیشــتر از شــده اســت‪ .‬بایــد بــه ایــن نکتــه‬ ‫بــه ایــن پیمانــکاران کوچــک داخلــی گاهــي باعــث‬
‫بــه تجــارت جهانــی‪.‬‬ ‫تهیــه ابــزار مناســب مطابــق بــا آن‬ ‫نیــاز اســت‪.‬‬ ‫ایــن شــرکت‌ها و اعتمــادی کــه بــه تجــارب بــاالی‬
‫همیشــه‪ ،‬اپراتورهــا‪ ،‬تامین‌کننده‌هــا‪ ،‬توجــه داشــت کــه استانداردســازی‬ ‫تشــدید ایــن ســردرگمی می‌شــد‪.‬‬
‫ایجــاد بانــک اطالعاتــی جامــع و در‬ ‫پیــچ و مهره‌هــا پرداخــت می‌کردیــد‪.‬‬ ‫پیشــنهاد تدویــن و انتشــار ایــن دســتورالعمل‌ها و‬ ‫آنهــا در خصــوص انجــام چنیــن عملیات‌هایــی‬
‫پیمانــکاران و شــرکت‌های حفــاری و پیــروی از اســتانداردها – اعــم از‬ ‫به‌عنــوان نمونــه در مــورد عملیــات چاه‌آزمایــی‪،‬‬
‫دســترس بــودن یــک ابــزار عالــی بــرای‬ ‫حــال تصــور کنیــد ایــن مشــکالت در‬ ‫اســتانداردهای مشــترک بــرای عملیــات چاه‌آزمایــی‬ ‫داشــتند‪ ،‬خــود را ملــزم بــه تبعیــت از اســتانداردهای‬
‫و خدمــات مرتبــط بــا آن به‌طــور کارخان ـه‌ای‪ ،‬ملــی‪ ،‬منطق ـه‌ای‪ ،‬صنعتــی‬ ‫بارهــا پیــش آمــده اســت کــه دو پیمانــکار داخلــی‬
‫آمــوزش کارکنان‪.‬‬ ‫ســاخت تجهیــزات و محصــوالت و ارائــه‬ ‫ی کارگــروه‬ ‫حاصــل بحث‌هــا و میزگردهــای فنــ ‌‬ ‫ایــن شــرکت‌های ســرویس‌دهنده می‌دانســتند‪.‬‬
‫یکســان از نیــاز و ارزش مجموعــه و بین‌المللــی‪ -‬باعــث تــداوم حرکــت‬ ‫ارائه‌دهنــده ایــن ســرویس بــه کارفرمــای واحــد‪،‬‬
‫انتقــال تکنولــوژی‪ ،‬یکسان‌ســازی‬ ‫خدمــات و ‪ ...‬نیــز وجــود داشــته باشــد‪.‬‬ ‫تخصصــی خدمــات چاه‌آزمایــی مرکــز مطالعــات‬ ‫از طرفــی شــرکت‌های بین‌المللــی نیــز‪ ،‬به‌منظــور‬
‫جامــع از اســتانداردها جهــت ســازگاری رو بــه رشــد ایــن صنعــت و صنایــع‬ ‫در یــک مــورد عملیاتــی مشــابه عملکــرد دوگانــه‌ای‬
‫مفاهیــم و بهبــود کیفیــت‪.‬‬ ‫اگــر بخواهیــم خودســرانه از پیــچ و‬ ‫صنعــت حفــاری ایــران اســت‪ .‬در ایــن راســتا مقــرر‬ ‫حفــظ کیفیــت و ایمنــی در ارائــه ســرویس‪ ،‬تمایلــی‬
‫بیشــتر شــیوه‌های امــن در سراســر وابســته بــوده و همچنیــن اجــازه عمــل‬ ‫داشــته‌اند یــا یــک شــرکت ســرویس‌دهنده داخلــی‬
‫کاهــش یــا از بیــن بــردن خطاهــا‬ ‫مهره‌هــای متفــاوت جهــت قــرار دادن‬ ‫گردیــده کارگروهــی متشــکل از نفــرات فنــی و‬ ‫بــه انحــراف از اســتانداردها و راهکارهــای ســازمانی‬
‫جهــان آگاه هســتند‪ .‬صنایــع مختلــف دادن در شــرایط امــن و قابــل اعتمــاد‬ ‫در یــک نــوع عملیــات به‌خصــوص بــرای دو کارفرمــای‬
‫و اشــتباهات (علــل نقــص)‪ ،‬کاهــش‬ ‫همــه چیــز بــا هــم اســتفاده کنیــم‪،‬‬ ‫همچنیــن تیــم مدیریــت و ایمنــی کارفرمــا و پیمانکار‪،‬‬ ‫بــرای پیشــبرد ســریع‌تر عملیــات کارفرمــا نداشــتند‪.‬‬
‫بــا اســتفاده از اســتانداردها به‌منظــور را فراهــم می‌ســازد و ایــن همــان‬ ‫داخلــی ملــزم بــه رعایــت راهکارهــا و اســتانداردهای‬
‫انحرافــات‪.‬‬ ‫به‌طــور قطــع در تمامــی امــور بــا‬ ‫طــی جلســاتی بــه بررســی و تدویــن دســتورالعمل‌های‬ ‫بعــد از تشــدید تحریم‌هــای بین‌المللــی علیــه‬
‫افزایــش یکپارچگــی فنــی‪ ،‬بهبــود چیــزی اســت کــه استانداردســازی را‬ ‫متفــاوت شــده اســت‪ .‬از طرفــی در مــواردی بــه علــت‬
‫ثبــات روند کار‪.‬‬ ‫مشــکل مواجــه می‌شــویم‪.‬‬ ‫مــورد نیــاز بپردازنــد و نتایــج ایــن جلســات و‬ ‫ایــران و در نبــود شــرکت‌های بــزرگ خارجــی‪ ،‬بــار‬
‫ایمنــی‪ ،‬کاهــش هزینــه و کاهــش در صــدر اولویت‌هــای ایــن صنعــت‬ ‫اصــرار و فشــار کارفرمــا به‌منظــور تســریع پیشــبرد‬
‫اعتباربخشــی بــه ســازمان و‬ ‫امــروزه‪ ،‬رد پــای اســتاندارد در تمامی‬ ‫هم‌اندیشــی‌ها در یــک کتابچــه تحــت عنــوان‬ ‫پیشــبرد صنعــت نفــت بــر دوش شــرکت‌های کوچــک‬
‫اثــرات زیســت‌محیطی از عملیــات در قــرار می‌دهــد‪.‬‬ ‫عملیــات و در مقایســه بــا عملکــرد شــرکتی دیگــر در‬
‫مشــخص شــدن معیارهــای رد و قبــول‬ ‫عرصه‌هــا از زندگــی روزمــره گرفتــه‬ ‫و نوپــای ایرانــی افتــاد‪ .‬بــا طوالنــی شــدن تحریم‌هــا‬
‫صنعــت نفــت و گاز در دنیــا بیشــتر‬ ‫«‪»IRAN WELL TESTING HANDBOOK‬‬ ‫مــورد مشــابه‪ ،‬پیمانــکار مجبــور بــه نادیــده گرفتــن‬
‫خدمــات و محصــوالت ارائه‌شــده‪.‬‬ ‫سراســر جهــان بهــره می‌برنــد‪.‬‬ ‫تــا رویکردهــای علمــی‪ ،‬فــن‌آوری‪،‬‬
‫صنعــت نفــت و گاز بــه تجهیــزات از آنچــه فکــر کنیــم در ایــن زمینــه‬ ‫به‌عنــوان یــک مرجــع واحــد بــرای تمــام شــرکت‌های‬ ‫اســتانداردها و دســتورالعمل‌های خــود شــده اســت‪.‬‬ ‫و بــا توجــه بــه نیــاز روزافــزون صنعــت نفــت بــه‬
‫بهبــود مدیریــت هزینــه بــا حــذف‬ ‫صنعــت (به‌ويــژه صنعــت نفــت و گاز و‬ ‫خدمــات فنــی حفــاری از جملــه چاه‌آزمایــی‪ ،‬تعــدد‬
‫بــا کیفیــت‪ ،‬مــواد و روش‌هایــی پیشــرفت داشــته و حتــی به‌عنــوان‬ ‫کارفرمــا و پیمانــکار داخلی منتشــر شــود‪.‬‬ ‫در مــوارد متعــددی در حیــن عملیــات چاه‌آزمایــی‬
‫اتــاف زمــان و ‪...‬‬ ‫صنایــع وابســته کــه مــورد بحــث ایــن‬ ‫شــرکت‌های ســرویس‌دهنده به‌تدریــج بیشــتر شــد‪.‬‬
‫کــه پاســخگوی نیازهــای رو بــه عامــل محرکــی جهــت استانداردســازی‬ ‫امیــد اســت انتشــار ایــن کتابچــه مرجــع و بهره‌گیری‬ ‫ماننــد رعایــت ســرعت مطمئنــه بــاد بــرای جریــان‬
‫مدیریــت بصــری‪ ،‬مدیــران و‬ ‫یادداشــت اســت) و ایمنــی مشــهود و‬ ‫علی‌رغــم عملکــرد بســیار خــوب ایــن شــرکت‌ها‬
‫رشــد ایــن صنعــت باشــد‪ ،‬متکــی صنایــع وابســته نیــز گردیــده اســت‪.‬‬ ‫از آن در پیشــبرد عملیات‌هــای چاه‌آزمایــی آتــی‪،‬‬ ‫دادن چــاه‪ ،‬بیشــینه ســرعت ســیال قابــل قبــول جهــت‬
‫سرپرســتان می‌تواننــد مشــاهده کننــد‬ ‫واضــح اســت‪ .‬مثــال ســاده فــوق جهــت‬ ‫در رفــع نیــاز صنعــت نفــت بــه خدمــات فنــی حفــاری‬
‫اســت‪ .‬بــا افزایــش حجــم کار و در اگرچــه نمی‌تــوان معــادل دالری‬ ‫آغــازی بــر بررســی و تدویــن دســتورالعمل‌های جامــع‬ ‫جریــان دادن چــاه از طریــق تجهیــزات و خطــوط لولــه‬
‫کــه فرآیندهاچــه زمانــی به‌طــور‬ ‫ضــرورت وجــود و لــزوم اســتفاده از‬ ‫و جلوگیــری از بازمانــدن چــرخ ایــن صنعــت حیاتــی‪،‬‬
‫مقابــل کاهــش نیــروی انســانی‪ ،‬به‌عنــوان ارزش استانداردســازی‬ ‫مشــترک بــرای دیگــر خدمــات فنــی حفــاری و ارتقای‬ ‫چاه‌آزمایــی‪ ،‬جریــان دادن چــاه بــرای اولیــن بــار‬
‫معمــول پیــش نمی‌رونــد‪.‬‬ ‫اســتاندارد کافــی اســت و اینکــه بدانیــم‬ ‫بــا توجــه بــه ســابقه کــم چنیــن شــرکت‌هایی در ارائه‬
‫استانداردســازی بــه بزرگ‌تریــن ایــن صنعــت در دنیــا مطــرح کــرد‬ ‫ســطح کیفــی و ایمنــی شــرکت‌های ســرویس‌دهنده‬ ‫بعــد از نصــب تجهیــزات چاه‌آزمایــی در شــب‪ ،‬نصــب‬
‫بهبود و رعایت مسائل زیست‌محیطی‪.‬‬ ‫در صــورت حــذف اســتانداردهای‬ ‫ســرویس و ضعــف سیســتم‌های مدیریــت ســازمانی و‬
‫دغدغــه و نگرانــی شــرکت‌های ولــی پــاره‌ای از مطالعــات بــه وضــوح‬ ‫داخلــی باشــد‪.‬‬ ‫مشــعل دریایــی بعــد از تاریکــی و ‪ ...‬اعمــال ســایق‬
‫موجــود و بــه‌کار گرفته‌شــده در‬ ‫کنتــرل کیفیــت عملیاتــی و در نبــود اســتانداردها و‬
‫شــخصی در تصمیم‌گیــری در نبــود اســتانداردها‬

‫‪153‬‬ ‫‪152‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬ ‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬ ‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬ ‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬ ‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬ ‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬ ‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬ ‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬ ‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬ ‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬ ‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬ ‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬ ‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬ ‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
 ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬ ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬

‫فنی؛ چاه‌آزمایی‬ ‫فنی؛ چاه‌آزمایی‬

‫دکتر محمد احمدی‬

‫هیأتعلمیدانشگاهصنعتیامیرکبیرتهران‬

‫خطــر (ماننــد توليــد حــرارت‪ ،‬تشــکيل‬ ‫عملياتــي و آناليزکننــده چاه‪‎‬آزمايــي‬
‫هيــدرات گازي‪ ،‬ســولفور) به‌صــورت‬ ‫تحــت آموزش‏هــاي مکمــل بــراي‬
‫ا ســامت و بــا رعايــت ‪ HSE‬اجــرا‬ ‫کامـ ً‬ ‫آشــنايي بــا جنبه‪‎‬هــاي متقابــل و‬
‫جديــد از چاه‪‎‬آزمايــي قــرار گيرنــد‪.‬‬
‫مي‪‎‬شــود‪ .‬همچنيــن محاســبه ســرعت‬
‫بهينــه جريــان بــراي جلوگيــري از‬ ‫به‪‎‬طــور قطــع درک محدوديت‪‎‬هــاي‬
‫پديده‪‎‬هــاي بازتوزيــع ســيال در دهانــه‬ ‫عملياتــي در نحــوه اجــراي تکميــل‬
‫چــاه و اطمينان از ‪ load‬شــدن ســياالت‬ ‫موقــت چــاه‪ ،‬انــواع تکنيک‏هــاي‬
‫ســنگين ته‪‎‬چاهــي و در عيــن حــال‬ ‫نمونه‪‎‬گيــري ســيال‪ ،‬نحــوه مواجهــه‬
‫جلوگيــري از فرســايش رشــته لولــه‬ ‫بــا انــواع مختلــف ســياالت توليــدي‬
‫و پديده‪‎‬هــاي خــاص آن مي‪‎‬توانــد‬
‫تســت توســط جريــان ســيال از اهميت‬
‫بــر ديــدگاه مهندســان آناليزکننــده‬
‫خاصــي برخــوردار اســت‪.‬‬
‫بــه نظــر مي‪‎‬رســد دانــش فنــي و‬ ‫هــم در طراحــي و هــم در تفســير‬
‫اثرگــذار باشــد‪ .‬مهندســان عملياتــي‬
‫نرم‪‎‬افــزاري کافــي در کشــور بــراي‬
‫پياده‪‎‬ســازي ايــن دوره‏هــا وجــود‬ ‫چاه‪‎‬آزمايــي بايــد بيشــتر و بيشــتر‬
‫بــا اهميــت و نقــش داده‪‎‬هــاي فشــار‪،‬‬
‫دارد‪ ،‬در عيــن حــال اگــر امــکان‬
‫طراحــي نمونه‪‎‬هــاي آزمايشــي از‬ ‫دبــي و ميــزان حساســيت آنهــا بــه‬
‫فرآينــد آزمایــش چــاه وجــود داشــته‬ ‫پديده‪‎‬هــاي غيرمخزنــي آشــنا شــوند‬
‫باشــد‪ ،‬آموزش‪‎‬هــاي ســخت‪‎‬افزاري‬ ‫تــا بتــوان از اجــراي صحيــح عمليــات‬
‫نيــز به‪‎‬آســاني قابــل ارائــه خواهــد بــود‪.‬‬ ‫چاه‌آزمايــي اطمينــان حاصــل نمــود و‬
‫نکتــه اساســي اختصاصي‪‎‬ســازي ايــن‬ ‫در عيــن حــال کليــه وقايــع عملياتــي‬
‫دوره‪‎‬هــا بــراي افــراد مختلــف بــا توجــه‬ ‫درون‪‎‬چاهــي يــا ســطحي را کــه بــر‬
‫بــه حوزه و ســطح درگيــري در عملياتي‬ ‫توليــد و فشــار اثرگذارنــد‪ ،‬آشکارســازي‬
‫تســت اســت کــه مي‪‎‬توانــد به‪‎‬صــورت‬ ‫کــرد تــا بــه نحــو مؤثــري بــراي حــذف‬
‫دوره‪‎‬هــاي عملياتــي چاه‏آزمايــي بــراي‬ ‫اثــرات نامطلــوب يــا تميــز دادن وقايــع‬
‫مهندســان مخــزن‪ ،‬دوره‪‎‬هــاي آشــنايي‬ ‫مخزنــي از درون‌چــاه اقدام کــرد‪ .‬در اين‬
‫بــا آناليــز فشــار گــذرا بــراي مهندســان‬ ‫دوره‪‎‬هــا مهم‪‎‬تريــن جنبــه بايــد تکيــه‬
‫عملياتــي و دوره‪‎‬هــاي مدل‌ســازي و‬ ‫بــر فصــل مشــترک دو گــروه مهندســان‬
‫طراحــي يکپارچــه بــراي هــر دو گــروه‬ ‫مخــازن و بهره‪‎‬بــرداري يعنــي درون‬
‫ارائــه شــود‪ .‬مســلماً بررســي و پايــش‬ ‫چــاه باشــد تــا بتــوان بــا توســعه دادن‬
‫ميــزان رضايــت شــرکت‪‎‬هاي کارفرمــا‬ ‫زبــان مشــترک‪ ،‬هــر دو گــروه را بــه يک‬
‫در ســطوح و گروه‪‎‬هــاي مهندســي‬ ‫ديــدگاه يکپارچــه از کل فرآينــد توليــد‬
‫مختلــف‪ ،‬مي‪‎‬توانــد کارا بــودن چنيــن‬ ‫و آزمایــش چــاه نزديــک کــرد‪ .‬بــه ايــن‬
‫دوره‪‎‬هايــي را نشــان دهــد‪ ،‬البتــه چنين‬ ‫ترتيــب‪ ،‬مي‪‎‬تــوان اطمينــان داشــت‬
‫موضوعــي نيازمنــد صــرف زمــان و‬ ‫کــه بــا در نظــر گرفتــن مدل‪‎‬ســازي‬
‫ايجــاد تغييــر در ديــدگاه و زبــان‬ ‫يکپارچــه جريــان از داخــل مخــزن تــا‬
‫ارتباطــي گروه‪‎‬هــاي مختلــف اســت‪.‬‬ ‫ســطح و نحــوه جداســازي و فرســتادن‬
‫آن بــه فلــر‪ ،‬عمليــات چاه‪‎‬آزمايــي‬
‫بــا درنظــر گرفتــن کليــه فاکتورهــاي‬
‫مهم‪‎‬ترین خأل موجود‪،‬‬ ‫چاه‏آزمايــي يکــي از مهم‪‎‬تريــن‬
‫ارتباط نامناسب و‬ ‫منابــع کســب اطالعــات ديناميکــي از‬
‫نبود زبان واحد میان‬ ‫يــک مخــزن بــه شــمار مي‪‎‬آيــد‪ .‬در‬
‫مهندسان مخزن‬ ‫چاه‪‎‬هــاي توســعه‪‎‬اي و شناســايي‬
‫(اکتشــافي)‪ ،‬مرجــع اساســي بــراي‬
‫(به‏عنوان کاربران نهایی‬ ‫تعييــن فشــار اوليــه (يا فشــار متوســط)‬
‫چاه‪‎‬آزمایی) و مهندسان‬ ‫مخــزن‪ ،‬نفوذپذيــري متوســط ســازند و‬
‫بهره‪‎‬برداری (ب ‪‎‬ه‏عنوان‬ ‫در نهايــت جمـع‪‎‬آوري نمونه‪‎‬هــاي قابــل‬
‫طراحان و اجراکنندگان‬ ‫اتــکا از ســيال مخــزن اســت‪ .‬مهمتــر از‬
‫ايــن‪ ،‬بــراي تعييــن ذخيره‪‎‬هــاي قابــل‬
‫تست) است‪.‬‬ ‫توليــد به‪‎‬صــورت اقتصــادي در اوايــل‬
‫نبــود زبــان واحــد ميــان مهندســان‬ ‫توســعه يــک ميــدان يــا در ســازندهاي‬ ‫با درک ارزش و اهمیت استانداردســازی‬ ‫استانداردها همچنین‬ ‫عملیاتــی بــا نگاهــی بــه رویکردهــای‬ ‫ایمنی کارکنان‬
‫مخــزن (به‏عنــوان کاربــران نهايــي‬ ‫توســعه‪‎‬نيافته يــک ميــدان‪ ،‬نيازمنــد‬ ‫در صنعــت‪ ،‬امیــد اســت تمامــی‬ ‫گوناگــون و تحلیــل تجربیــات گذشــته‬ ‫یــک اپراتــور می‌توانــد خطــرات‬
‫می‌توانند نقش مهمی‬
‫چاه‪‎‬آزمايــي) و مهندســان بهره‪‎‬بــرداري‬ ‫انجــام چاه‪‎‬آزمايــي بــراي تعييــن‬ ‫ســازمان‌ها و شــرکت‌های کارفرمــا و‬ ‫تدویــن و منتشــر می‌گــردد‪ .‬لــذا‪،‬‬ ‫ایمنــی اســتفاده از تجهیــزات‪ ،‬کار‬
‫(ب ‪‎‬ه‏عنــوان طراحــان و اجراکننــدگان‬ ‫اليه‪‎‬هــاي توليدکننــده به‪‎‬صــورت پايــدار‬ ‫پیمانــکاری در ایــن امــر تــاش کننــد‬ ‫در اصالح‪ ،‬تکمیل و‬ ‫بــدون انتخــاب اســتانداردهای مناســب‪،‬‬ ‫بــا مــواد و ‪ ...‬را کــه بــا توجــه بــه‬
‫تســت) اســت‪ .‬ايــن نقيصــه مهــم‬ ‫و بــراي مــدت زمانــي معقــول هســتيم‪.‬‬ ‫کــه در نهایــت مزایــا و منافــع آن بــرای‬ ‫شفاف‌سازی مقررات دولتی‬ ‫دســتیابی بــه ایــن امــر نیــز امکان‌پذیــر‬ ‫اســتانداردهای خــاص و در چارچــوب‬
‫اجــازه اعمــال بســياري از طراحي‪‎‬هــاي‬ ‫به‌طــور واضــح طراحــي نــوع تکميــل‬ ‫همگــی مــا به‌عنــوان عضــوی از ایــن‬ ‫بازی کنند‪.‬‬ ‫نخواهــد بــود‪.‬‬ ‫قوانیــن و مقــررات آن طراحــی و‬
‫مطلــوب بــراي دوره‪‎‬هــاي زمانــي تســت‪،‬‬ ‫چــاه‪ ،‬ســايز لولــه مغــزي‪ ،‬اســتفاده از‬ ‫صنعــت (اعــم از باالدســتی و اســتخراج‬ ‫اســتانداردها همچنیــن می‌تواننــد‬ ‫ســاخته شــده‌اند‪ ،‬بــا رعایــت شــیوه‬
‫دبي‪‎‬هــاي جريانــي و تغييــر انــدازه‬ ‫ايســتگاه تقويــت فشــار يــا پمــپ‪ ،‬نيــاز‬ ‫تــا پاالیــش و توزیــع و صــادرات) ملموس‬ ‫مقــررات ســاده و کمتــر طاقت‌فرســا‬ ‫نقــش مهمــی در اصــاح‪ ،‬تکمیــل و‬ ‫اســتفاده توصیه‌شــده در آن اســتاندارد‬
‫کاهنــده و انتخــاب نــوع بســتن چــاه‬ ‫بــراي انجــام عمليــات انگيــزش چــاه‬ ‫خواهــد بــود‪ .‬در استاندارســازی‪ ،‬آگاهی از‬ ‫به‌نحــوی کــه رســیدن بــه هــدف مــورد‬ ‫شفاف‌ســازی مقــررات دولتــی بــازی‬ ‫(بــا درنظــر گرفتــن ارائــه اطالعــات‬
‫را نمي‪‎‬دهــد‪ ،‬در عيــن حــال بســياري‬ ‫و فاکتورهــاي متعــدد ديگــر‪ ،‬متأثــر از‬ ‫تمامــی مزایــای محســوس و نامحســوس‬ ‫نظــر ســریعتر‪ ،‬کم‌هزینه‌تــر‪ ،‬ایمن‌تــر‬ ‫کننــد‪ .‬در بســیاری از مــوارد‪ ،‬شــیوه‌های‬ ‫بــرای آمــوزش اپراتــور و اســتفاده‌کننده‬
‫از نظــرات عملياتــي مهندســان‬ ‫نتايجــي هســتند کــه چاه‪‎‬آزمايــي در‬ ‫کــه بــه جنبه‌هــای مختلــف صنعــت‬ ‫و بــا کیفــت مطلــوب باشــد‪ ،‬تــاش‬ ‫پیشــنهادی به‌عنــوان عملیــات یــک‬ ‫تجهیــزات) بــه حداقل برســاند‪ .‬عــاوه بر‬
‫بهره‪‎‬بــرداري کــه مي‪‎‬توانــد اطالعــات‬ ‫اختيــار مــا قــرار مي‪‎‬دهــد‪ .‬همچنيــن‬ ‫نفــت و گاز اعمــال می‌شــود‪ ،‬باعــث‬ ‫می‌کننــد‪ .‬اگرچــه در برخــی مــوارد بــه‬ ‫صنعــت پس از بررســی و استانداردســازی‬ ‫ایــن‪ ،‬اســتانداردها باعــث توســعه اعتماد‬
‫مفيــدي از پديده‪‎‬هــاي درون‪‎‬چاهــي‬ ‫هندســه و رژيــم جريانــي‪ ،‬مــدل مخــزن‬ ‫کمــک بــه شــرکت‌ها در حفــظ و ارتقــاء‬ ‫نظــر می‌رســد‪ ،‬پیــروی از اســتانداردها‬ ‫به‌عنــوان قوانیــن و مقــررات مي‌توانــد در‬ ‫عمومــی می‌گــردد‪ .‬بــا اطمینــان از ایــن‬
‫در اختيــار مهندســان مخــازن قــرار‬ ‫و مرزهــاي آن از فاکتورهايــي هســتند‬ ‫موقعیــت خــود در ایــن صنعــت همیشــه‬ ‫و دســتورالعمل‌ها باعــث کنــد شــدن‬ ‫قالــب آیین‌نامــه توســط وزارت محتــرم‬ ‫امــر کــه طراحــی و ســاخت تجهیــزات‬
‫دهــد‪ ،‬در يــک سيســتم يکپارچــه‬ ‫کــه از تفســير چاه‪‎‬آزمايــي بــه دســت‬ ‫در حــال تغییــر می‌گــردد‪.‬‬ ‫رونــد پیشــرفت عملیــات می‌گــردد (کــه‬ ‫نفــت ابــاغ گــردد کــه ایــن اســتانداردها‬ ‫و ارائــه خدمــات بــا در نظــر گرفتــن‬
‫تبــادل نمي‪‎‬شــود‪ .‬چنيــن اطالعاتــي‪،‬‬ ‫مي‪‎‬آينــد‪ .‬بــه ايــن لحــاظ‪ ،‬برنامه‪‎‬ريــزي‬ ‫البتــه وجــود اســتاندارد شــرط الزم‬ ‫بــرای شــرکت‌های کارفرمــا و پیمانــکاران‬ ‫ارزش بســیار بااليــی دارد چراکــه توســط‬ ‫ســطح عملکــرد خــاص بــا ضریــب‬
‫مي‪‎‬توانــد تفســير رفتــار فشــار جريانــي‬ ‫مناســب عمليــات چاه‪‎‬آزمايــي بــراي‬ ‫(و نــه کافــی) اســت‪ .‬وجــود ایــن‬ ‫توســعه طــرح ناخوشــایند اســت) ولــی‬ ‫کارشناســان صنایــع و بخش‌هــای مرتبط‬ ‫حاشــیه ایمنــی مناســب صــورت گرفتــه‬
‫و اســتاتيک را عــاوه بــر ويژگي‪‎‬هــاي‬ ‫مشــاهده ســيگنال‪‎‬هاي فشــاري‬ ‫اســتانداردها و رعایــت آن در کنــار‬ ‫ایــن یــک برداشــت عام و ســطحی اســت‪.‬‬ ‫(آشــنا از نظــر فنــی) تدویــن شــده‬ ‫کــه موجــب افزایــش توانایــی اپراتــور‬
‫مخــزن‪ ،‬مرزهــاي آن و نحــوه ارتبــاط‬ ‫مطلــوب از رفتــار فشــاري چــاه و مخزن‬ ‫برنامه‌هــای کیفــی و گواهینامه‌هــا‬ ‫در صورتــی کــه بــا یــک برنامه‌ریــزی‬ ‫اســت‪ .‬عــاوه بــر ایــن‪ ،‬اســتانداردهای‬ ‫بــرای پاســخگویی در رابطــه بــا ایمنــی‬
‫آن بــا دهانــه چــاه بــا فرآيندهــاي‬ ‫اهميــت خاصــي پيــدا مي‪‎‬کنــد‪ .‬در‬ ‫باعــث پیشــرفت و حرکــت رو بــه رشــد‬ ‫درســت و مــدون بــا همــکاری تمامــی‬ ‫بومی‌سازی‌شــده در صنعــت می‌توانــد‬ ‫می‌گــردد‪ .‬ایــن منافــع نامحســوس‬
‫درون‪‎‬چاهــي هــم مرتبــط کنــد و‬ ‫نهايــت آموزش‪‎‬هــاي تخصصــي بــراي‬ ‫صنعــت نفــت و گاز کشــور می‌گــردد‪.‬‬ ‫شــرکت‌های دســت‌اندرکار یــک پــروژه‬ ‫تاثیــر نامطلــوب اقتصــادی و برخــی‬ ‫هســتتند کــه «مجــوز بــه کارگیــری»‬
‫از تصميم‪‎‬ســازي‪‎‬هاي متکــي بــر‬ ‫کليــه مهندســان درگيــر در طراحــي‪،‬‬ ‫در مطالــب بعــدي‪ ،‬بــه بررســی و تحلیــل‬ ‫و اطــاع از بایدهــا و نبایدهــای موجــود‬ ‫مــوارد غیرعملــی بــودن اســتانداردهای‬ ‫در صنعــت را معنــا می‌بخشــد‪.‬‬
‫مدل‪‎‬هــاي مخزنــي تهيه‪‎‬شــده از تعبيــر‬ ‫اجــرا ‪،‬تفســير و تحليــل چاه‪‎‬آزمايــي‬ ‫اســتانداردها و مشــکالتی می‌پردازیــم‬ ‫در اســتانداردها و همچنیــن ظرفیت‌هــا و‬ ‫توســعه‌یافته در صنعــت دیگــر را کاهــش‬
‫و تفســيرهاي مخزنــي کاذب جلوگيــري‬ ‫مي‪‎‬توانــد نقــش به‪‎‬ســزايي در افزايــش‬ ‫کــه در ســال‌های اخیــر مــورد بحــث‬ ‫محدودیت‌هــای عملیاتــی‪ ،‬بــه یک شــرایط‬ ‫دهــد‪ .‬اســتانداردهای یــک صنعت معموال‬ ‫صرفه‌جویی و کاهش هزینه‬
‫کنــد‪ .‬بــه ايــن لحــاظ پيشــنهاد‬ ‫کارايــي ايــن عمليــات داشــته باشــد‪.‬‬ ‫در عملیــات مختلــف چاه‌آزمایــی بــوده‬ ‫قابــل قبــول جهــت رســیدن بــه اهــداف‬ ‫بازتــاب شــرایط و شــیوه‌های عملیاتــی‬ ‫اســتانداردها بــا توجــه بــه نیازهــای‬
‫مي‪‎‬شــود کــه در قالــب دوره‪‎‬هــاي‬ ‫بــه نظــر مي‏رســد مهم‪‎‬تريــن‬ ‫اســت‪.‬‬ ‫پــروژه در کمتریــن زمان‪ ،‬ایمن‌تریــن روش‬ ‫و کاربــردی در دنیــای واقعــی اســت‪،‬‬ ‫صنعــت بــا ارائــه راهکارهــای مشــخص‬
‫تخصصــي‪ ،‬هــر دو گــروه از مهندســان‬ ‫خــأ موجــود‪ ،‬ارتبــاط نامناســب و‬ ‫و کیفیــت مطلــوب رســید‪.‬‬ ‫بنابرایــن کارشناســان ایــن امــر بــا تنظیم‬ ‫و بنیــادی جهــت کاهــش هزینه‌هــای‬

‫‪155‬‬ ‫‪154‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬ ‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬ ‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬ ‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬ ‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬ ‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬ ‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬ ‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬ ‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬ ‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬ ‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬ ‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬ ‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬ ‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬ ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬

‫فنی؛ چاه‌آزمایی‬ ‫فنی؛ چاه‌آزمایی‬

‫عباس دهقان‬
‫شرکت ول سرویسز ایران‬

‫فواصــل زمانــی کمتــری بایــد صــورت‬
‫گیــرد‪ .‬مســأله تغییــر ضخامــت لولــه‬
‫در لولــه هــای بهــره بــرداری کــه در‬
‫درازمــدت تحــت جریــان میباشــند از‬
‫اهمیــت بســیار باالتــری برخــوردار اســت‬
‫تــا جایــی کــه در پــاره ای مــوارد ضخامت‬
‫ســنجی در ایــن شــبکه لولــه هــا در نقاط‬
‫حســاس به صــورت آنالیــن انجام شــده و‬
‫بــه سیســتم جمــع آوری کننــده اطالعــا‬
‫متصــل گردیــده کــه مداومــا مونیتــور می‬
‫شــوند و همچنیــن جهــت ایمــن بــودن‬
‫بــه سیســتم اضطــراری خامــوش کننــده‬
‫اتوماتیــک نیــز متصــل میباشــد‪.‬‬
‫در مجمــوع بایــد اذعــان کــرد کــه ارایــه‬
‫کمــی مقــدار ماکزیمــم ســرعت مجــاز‬
‫جریــان در لولــه هــا بــه صــورت یــک‬
‫مقــدار عــددی ثابــت تــا حــدی تقریبــی‬
‫بــوده‪ ،‬چــرا کــه میــزان ایــن ســرعت بــه‬
‫پارامترهــای متعــددی بســتگی دارد کــه‬
‫ایــن پارامترهــا درطــول مــدت جریــان‬
‫آزمایــش چــاه متغیــر میباشــند‪ .‬لــذا‬
‫در کنــار لحــاظ کــردن مقادیــر تجربــی‬
‫ماکزیمــم ســرعت مجــاز‪ ،‬انجــام عملــی‬
‫تعییــن ضخامــت لولــه در حیــن عملیات‬
‫چــاه آزمایــی بالخصــوص در نقــاط‬
‫حســاس کــه احتمــال جریــان گردابــی‬
‫وجــود دارد از ضروریــات ایــن عملیــات‬
‫مــی باشــد‪.‬‬
‫قطــر داخلــی تغییــر ناگهانــی دارد‪ ،‬بــا‬
‫قوانینتجربیدرلولههای‬ ‫مقایســه بیــن چنــد حالــت موجــود را‬
‫ثابتمقدارماکزیممسرعت‬ ‫فراهــم میکنــد‪.‬‬
‫معمــوال ناظریــن آزمایــش چــاه طبــق‬
‫‪ ft/Sec 160‬را در چاههای گازی‬
‫قوانیــن تجربــی در لولــه هــای ثابــت‬
‫و مقدار‪ ft/sec 80‬را در چاههای‬ ‫مقــدار ماکزیمــم ســرعت ‪ ft/Sec 160‬را‬
‫نفتیلحاظمیکنند‪.‬این‬ ‫در چاههــای گازی و مقــدار ‪ ft/sec 80‬را در‬
‫آستانهسرعتدرلولههای‬ ‫چاههــای نفتــی لحــاظ مــی کننــد ‪ .‬ایــن‬
‫انعطافپذیرکهمعموالدر‬ ‫آســتانه ســرعت در لولــه هــای انعطــاف‬
‫پذیرکــه معمــوال در جریــان بــاال دســت‬
‫جریانباالدستمورداستفاده‬
‫مــورد اســتفاده قــرار میگیــرد بــه میــزان‬
‫قرارمیگیردبهمیزان‪ft/sec49‬‬ ‫‪ ft/sec 49‬در نظــر گرفتــه مــی شــود‪.‬‬
‫درنظرگرفتهمیشود‪.‬‬ ‫پــر واضــح اســت کــه در جریانهــای دو‬
‫فــازی ایــن اعــداد تــا حــد زیــادی نیــاز‬
‫مقادیــر در نظــر گرفتــه شــده در جریــان‬ ‫بــه تقریــب و میانیابــی متناســب بــا‬
‫اصلــی کامــا متفــاوت میباشــد‪ .‬ایــن‬ ‫پارامترهــای فــوق الذکــر دارد و بســته بــه‬
‫بــدان معنــی اســت کــه در شــرایط و‬ ‫میــزان قطــرات مایــع و ســایز آنهــا متغیر‬
‫مراحــل مختلــف عملیــات آزمایــش چــاه‬ ‫خواهــد بــود‪ .‬علــی الخصــوص در مــوارد‬
‫میــزان آســتانه ســرعت مجــاز متفــاوت‬ ‫بــاال بــودن میــزان ســیاالت خورنــده در‬
‫خواهــد بــود‪ .‬بــه همیــن دلیــل جهــت‬ ‫ســیال و همچنیــن در جریانهای بــا ذرات‬
‫اطمینــان از صحــت لولــه هــا در طــول‬ ‫شــن ایــن مقادیــر تــا حــد زیــادی نیــاز‬
‫مــدت جریــان دهــی چــاه انجام بازرســی‬ ‫بــه اصــاح و میانیابــی دارنــدو ضریــب‬
‫ضخامــت لولــه هــا ضــروری بــوده و ایــن‬ ‫اطمینــان باالتری بایســت در نظــر گرفته‬
‫بازرســی در طــول مــدت تمیــزکاری و‬ ‫شــود و دســتورالعمل دقیــق بــا پایــه‬
‫بعــد از انجــام هــر تســت بایــد صــورت‬ ‫مهندســی در شــرایط متفــاوت جریــان‬
‫گرفتــه و ضبــط شــود‪ .‬انجــام بازرســی‬ ‫جهــت میانیابــی موجــود نمــی باشــد‪.‬‬
‫ضخامــت در نقــاط بحرانــی جریــان و‬ ‫پارامتــر ســرعت مجــاز بالخصــوص در‬
‫نقاطــی کــه احتمــاال چرخــش جریــان‬ ‫هنــگام عملیــات تمیــز کاری بــه واســطه‬
‫میباشــد‪ ،‬نظیــر زانویــی و نقاطــی کــه‬ ‫احتمــال وجــود ذرات جامــد متفرقــه از‬
‫اهمیــت بیشــتری برخــوردار اســت و بــا‬
‫در محاســبه آســتانه ســرعت فرســایش‬ ‫گرفتــه و معــادالت ســاده ای را بــرای‬ ‫ارایهکمیمقدارماکزیمم‬ ‫و یــا ترکیبــی از مــوارد ذکــر شــده‬ ‫یکــی از مــواردی که در عملیــات آزمایش‬
‫محاســبه آن ارایــه کــرده اســت‪.‬اگر چــه‬ ‫خاصیــت خورنــده داشــته باشــد‪ ،‬اهمیــت‬ ‫چــاه بــا اهمیــت شــمرده شــده و بعضــا از‬
‫در لولــه دخیــل مــی باشــند و هــر یــک‬ ‫سرعتمجازجریاندرلولهها‬
‫بــه نحــوی بــر روی میــزان آن اثــر گــزار‬ ‫در ایــن اســتاندارد معــادالت و محاســبات‬ ‫بیشــتری پیــدا کــرده و در انتخــاب نــوع و‬ ‫طــرف کار فرمایــان محتــرم مــورد ســوال‬
‫ســاده و قابــل اســتفاده در صنعــت نفــت‬ ‫به صورت یک مقدار عددی‬ ‫ســایز لولــه هــا بایســتی کامــا در نظــر‬ ‫واقــع میشــود‪ ،‬موضــوع ماکزیمم ســرعت‬
‫میباشــد‪ .‬بــه همیــن دلیــل ارایــه انــدازه‬
‫دقیــق ماکزیمــم ســرعت مجــاز در داخل‬ ‫ارایــه شــده‪ ،‬امــا بنــا بــه نظــر بســیاری از‬ ‫ثابتتاحدیتقریبیبوده‪،‬‬ ‫گرفتــه شــود‪ .‬وجــود ذرات جامــد ماننــد‬ ‫مجــاز در لولــه هــای تجهیــزات بــاال‬
‫لولــه هــای آزمایــش چــاه مســتلزم‬ ‫صاحبنظــران خروجــی محاســبات در این‬ ‫چرا که میزان این سرعت به‬ ‫ســنگریزه در جریــان ســیال بــه طــور‬ ‫دســتی و پاییــن دســتی کاهنــده لــوازم‬
‫داشــتن اطالعــات دقیــق از پارامترهــای‬ ‫اســتاندارد بســیار محافظــه کارانــه بــوده و‬ ‫پارامترهایمتعددیبستگی‬ ‫قابــل مالحظــه ای پدیــده فرســایش لوله‬ ‫چــاه آزمایــی میباشــد‪ .‬آنچــه واضح اســت‬
‫در بســیاری مــوارد اطالعاتــی بــا ضریــب‬ ‫را تشــدید کــرده و در نتیجــه محدودیــت‬ ‫علــت اصلــی مــورد اهمیــت واقــع شــدن‬
‫ذکــر شــده‪ ،‬همچنیــن بــه کارگیــری‬ ‫داردکهاینپارامترهادرطول‬
‫سیســتم محاســباتی دقیــق مطابــق بــا‬ ‫اطمینانــی بســیار باالتــر از حــد معمــول‬ ‫هــای قابــل توجهــی روی ماکزیمــم‬ ‫ایــن پارامتــر پدیــده فرســایش ناشــی از‬
‫اســتخراج میشــود کــه عمــا در صنعــت‬ ‫مدتجریانآزمایشچاه‬ ‫ســرعت ســیال خواهــد داشــت‪ .‬ایــن‬ ‫جریــان ســیال در داخــل لولــه میباشــد‬
‫اســتاندارد هــای موجــود مربــوط بــه‬
‫انــدازه گیری ســرعت فرســایش میباشــد‪.‬‬ ‫مــورد اســتفاده نشــده و بــا تصحیحاتــی‬ ‫متغیرمی‌باشند‪.‬‬ ‫مســأله بــه انــدازه ای اهمیــت دارد کــه‬ ‫کــه ســبب محدودیتهایــی در انجــام‬
‫اگــر چــه در طراحــی لولــه هــای بهــره‬ ‫نتایــج آن مقایســه و بــکار گرفته میشــود‪.‬‬ ‫ســیال بســتگی دارد‪ .‬امــا مســأله ای کــه‬ ‫در بعضــی مــوارد امــکان افزایــش جریــان‬ ‫عملیــات مــی گــردد‪ .‬فرســایش در لولــه‬
‫بــرداری انجــام محاســبات دقیــق مطابــق‬ ‫در ایــن زمینــه مقاالتــی ارایــه گردیــده‬ ‫مطــرح اســت آن اســت کــه محدودیــت‬ ‫چــاه را را از طریــق بــزرگ کــردن ســایز‬ ‫همــان کاهــش قطــر لولــه در اثــر برخورد‬
‫بــا اســتانداردهای موجــود و نــرم افزارهای‬ ‫کــه بــا اصالحــات و اضافــات خاصــی‬ ‫گلویــی ســلب کــرده و ممکــن اســت در‬ ‫ذرات ریــز مــواد جامــد موجــود در ســیال‬
‫ســرعت درلولــه هــای بــاال دســتی و‬
‫مربوطــه صــورت مــی گیــرد امــا در انجام‬ ‫محاســبات ســرعت فرســایش را بــه‬ ‫جریــان عملیــات چــاه و اهــداف مــورد‬ ‫و یــا قطــرات مایــع (‪)Liquid Droplet‬‬
‫پاییــن دســتی چــه مقــدار بــوده وچگونــه‬
‫عملیــات آزمایــش چــاه عمومــا اطالعــات‬ ‫صــورت عملــی در شــرایط طراحــی مورد‬ ‫نظــر آن مشــکالتی را ایجــاد کنــد‪.‬‬ ‫موجــود در آن مــی باشــد‪.‬این تخریــب‬
‫قابــل انــدازه گیــری مــی باشــد‪.‬‬
‫تجربــی بــه عنــوان مبنــای محدودیــت‬ ‫نظــر تکمیــل کــرده انــد‪.‬‬ ‫بــه طــور کلــی انتخــاب ســایز‪ ،‬نــوع و‬ ‫جــدای از تخریــب خوردگــی میباشــد‬
‫یکــی از رایــج تریــن مراجــع و‬
‫ســرعت قلمــداد مــی گــردد و بــا در نظــر‬ ‫بایــد اذعــان کــرد کــه آســتانه ســرعت‬ ‫طــرح (‪ )Layout‬لولــه هــا بایــد بــه گونــه‬ ‫کــه بــه واســطه واکنــش شــیمیایی مــواد‬
‫اســتانداردهای موجــود در ایــن زمینــه‬
‫گرفتــن یــک ضریــب اطمینــان معمــول‬ ‫در لولــه هــای آزمایــش چــاه بــه صــورت‬ ‫ای باشــد کــه ســرعت جریــان ســیال در‬ ‫موجــود در ســیال بــا جــداره لولــه ایجــاد‬
‫اســتاندارد شــماره ‪ 14E‬انســتیتو نفــت‬
‫محدودیــت هــای ســرعت و فشــار در‬ ‫کمــی و عــددی بــه پارامترهــای متعددی‬ ‫کل مســیر جریــان پاییــن تــر از ســرعت‬ ‫میگــردد‪ .‬اصــوال در جریــان گازی تمیــز‬
‫آمریــکا (‪ )API RP 14E‬مــی باشــد‪ .‬ایــن‬
‫لولــه اعمــال و بــه طــور تقریبــی در نظــر‬ ‫بســتگی دارد کــه ایــن امــر ارایــه میــزان‬ ‫فرســایش (‪ )Erosion Velocity‬نگــه داشــته‬ ‫عــاری از ذرات جامــد (‪ )Sand‬عامــل اصلی‬
‫اســتاندارد موضــوع ســرعت فرســایش را‬
‫گرفتــه مــی شــود‪ .‬هــر چنــد کــه نــرم‬ ‫دقیــق آن را تــا حــدی مشــکل مــی‬ ‫شــود تــا کاهــش جــداره لولــه قابــل‬ ‫فرســایش‪ ،‬قطــرات مایــع مــی باشــد کــه‬
‫در ســه حالــت لولــه هــای تــک فــازی‬
‫افزارهــای کوجــک و متفرقــه متعــددی‬ ‫ســازد‪ .‬خــواص ســیال داخــل لولــه‪،‬‬ ‫مالحظــه ای در حیــن عملیــات تســت‬ ‫بالطبــع در قســمتی از لولــه هــا که فشــار‬
‫ســیال مایــع‪ ،‬لولــه هــای تــک فــازی‬
‫در مــورد انــدازه گیــری ســرعت جریــان‬ ‫نــوع مــواد خورنــده داخــل ســیال‪ ،‬نــوع‬ ‫از ابتــدا تــا انتهــای آن ایجــاد نگــردد و‬ ‫بــه بــاالی نقطــه شــبنم میرســد مســأله‬
‫حــاوی ســیال گازی و لولــه هــای حــاوی‬
‫در دســترس عمــوم اســت امــا بــه‬ ‫و انــدازه ذرات جامــد داخــل ســیال‪،‬‬ ‫تســت در شــرایط ایمــن انجــام شــود‪.‬این‬ ‫محدودیــت ســرعت پررنگتــر مــی شــود‪.‬‬
‫ســیال دو فــازی مــورد بررســی قــرار داده‬
‫کارگیــری ایــن نــرم افزارهــا‪ ،‬اطالعــات‬ ‫میــزان مایــع مخلــوط در جریــان گاز‪،‬‬ ‫آســتانه ســرعت (‪ )Threshold velocity‬بــه‬ ‫پارامتر ســرعت جریــان ســیال در مواقعی‬
‫اســت‪ .‬در واقــع ایــن اســتاندارد مســأله‬
‫دقیقــی را ارایــه نکــرده و مرجــع تصمیــم‬ ‫نحــوه چیدمــان لولــه هــا‪ ،‬دمــا‪ ،‬جنــس‬ ‫عوامــل مختلفــی نظیــر خــواص ســیال‪،‬‬ ‫کــه ســیال ذکــر شــده بــه واســطه وجــود‬
‫«ســرعت فرســایش» را بــه عنــوان‬
‫گیــری بــرای جریــان تســت نبایــد قــرار‬ ‫وو ســایز لولــه هــا‪ ،‬نــو و کهنگــی لولــه‬ ‫شــرایط عملیــات از لحــاظ دمــا و فشــار و‬ ‫مــواردی چــون آب‪ ،‬نمــک‪ ،‬دی اکســید‬
‫پارامتــر تعییــن کننــده در انتخــاب ســایز‬
‫گیــرد اگــر چــه در بعضــی مــوارد امــکان‬ ‫هــا‪ ،‬از جملــه پارامترهایــی هســتند کــه‬ ‫همچنیــن نــوع و انــدازه ذرات موجــود در‬ ‫کربــن‪ ،‬ســولفید هیــدروژن ‪ ،‬اکســیژن‬
‫لولــه در جریــان ســیال دو فــازی در نظــر‬

‫‪157‬‬ ‫‪156‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬ ‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬ ‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬ ‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬ ‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬ ‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬ ‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬ ‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬ ‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬ ‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬ ‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬ ‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬ ‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬ ‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
 ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬ ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬

‫فنی؛ چاه‌آزمایی‬ ‫فنی؛ چاه‌آزمایی‬

‫بازه‌های مناسب حرارتی و تاثیر حرارت بر پرسنل و تجهیزات [‪]API-RP 521‬‬

‫‪5300 BTU/ft2/h‬‬ ‫‪Bare human skin blisters after 5 seconds.‬‬

‫‪5000 BTU/ft2/h‬‬ ‫‪Maximum upper limit on structures.‬‬

‫‪4000 BTU/ft2/h‬‬ ‫‪Pieces of wood are heated up to 800 deg F and ignite.‬‬

‫‪Upper limit for structures and equipment which are not specially protected. Pieces of wood‬‬
‫‪3000 BTU/ft2/h‬‬ ‫‪are heated up to 700 deg F and decompose. A man surprised by this radiation can still‬‬
‫‪escape by running away immediately.‬‬

‫‪Reaches a pain threshold on bare human skin after 8 seconds exposure. The skin blisters‬‬
‫‪2000 BTU/ft2/h‬‬
‫‪after 20 seconds.‬‬

‫‪The API-RP-521 recommended upper limit for an oilman wearing work clothes intermittently‬‬
‫‪1500 BTU/ft2/h‬‬ ‫‪sheltered or sprayed with water. UPPER LIMIT GENERALLY ADMITTED DURING TEST-‬‬
‫‪ING IN OIL INDUSTRY.‬‬

‫‪1300 BTU/ft2/h‬‬ ‫‪Exposure which can heat a piece of wood up to 500 deg F and dehydrate it.‬‬

‫‪440 BTU/ft2/h‬‬ ‫‪Upper limit for harmless exposure of bare human skin.‬‬

‫‪330 BTU/ft2/h‬‬ ‫‪Greatest solar radiated heat at soil level (sunbathing radiation).‬‬

‫شــده اســت ولــی متاســفانه بــه دلیــل‬
‫نبــود یــک اســتاندارد جامــع در ایــن‬
‫زمینــه ضمانــت اجرائــی پیــدا نکــرده‬
‫اســت‪.‬‬
‫بنظــر میرســد کــه مســأله تعییــن‬
‫ســرعت مناســب بــاد بــرای انجــام‬
‫عملیــات چــاه آزمایــی بعنــوان یکــی‬
‫از مســائل اساســی در «دســتورالعمل‬
‫جامــع چــاه آزمایــی ایــران» جــای‬
‫بحــث و تبــادل نظــر دارد و توافــق در‬
‫ایــن زمینــه میتوانــد از ســردرگمی و‬
‫عملیــات چــاه آزمایــی باعــث بــروز‬
‫ســردرگمی هایــی شــده اســت‪ .‬بارهــا‬
‫پیــش آمــده کــه در ســرعت کــم بــاد‬
‫دو دکل دریایــی در یــک منطقــه و در‬
‫فاصلــه کمــی از هــم رویکــردی دوگانــه‬
‫داشــته انــد و در حالــی کــه یــک دکل‬
‫در انتظــار افزایــش ســرعت بــاد بــوده‬
‫دیگــری مشــغول پیشــبرد عملیــات‬
‫بــوده اســت‪.‬‬
‫(حــدود‬ ‫تــا کنــون کمینــه‬
‫‪ 10‬کیلومتــر بــر ســاعت) و بیشــینه‬
‫تعییــن محــدوده ســرعت بــاد مناســب‬
‫جهــت انجــام عملیــات چــاه آزمایــی‬
‫همــواره بعنــوان یکــی از نقــاط اختالف‬
‫کارفرمــا و پیمانــکار در عملیــات چــاه‬
‫آزمایــی دریایــی مطــرح بــوده اســت‪.‬‬
‫بــا توجــه بــه نــرخ بــاالی اجــاره‬
‫روزانــه دکل هــای دریایــی و هزینــه‬
‫هــای عملیاتــی‪ ،‬گاهــا پیــش مــی آیــد‬
‫کــه کارفرمــا بمنظــور پیشــبرد هرچــه‬
‫ســریعتر پــروژه تمایلــی بــه قطــع‬
‫عملیــات چــاه آزمایــی و انتظــار بــرای‬
‫نشــان دهنــده بــازه مناســب حرارتــی و تاثیــر‬
‫حـرارت بــر پرســنل و تجهییـزات بــر اســاس‬
‫اســتاندارد ‪ API-RP 521‬اســت‪.‬‬
‫کاهــش یــا افزایــش ســرعت بــاد تاثیــر‬
‫قابــل توجهی بــر میــزان حــرارت منتقله‬
‫از شــعله بــه ســمت ســازه دریایــی دارد‪.‬‬
‫از طرفــی وزش بــاد باعــث دور کــردن‬
‫دود حاصلــه از ســوختن هیدروکربن‌هــا‬
‫می‌شــود‪ .‬در نبــود بــاد دود و ترکیبــات‬
‫شــیمیایی خــارج شــده از مشــعل در‬
‫هــوا معلــق مانــده و بــا رطوبــت محیــط‬

‫عکس‪ :‬شرکت دانا انرژی‬

‫رویکــرد دوگانــه پیمانــکار و کارفرمــا در‬ ‫(حــدود ‪ 75‬کیلومتــر بــر‬
‫عملیــات هــای آتــی تــا حــدود زیــادی‬ ‫ســاعت) بــه عنــوان محــدوده‬
‫جلوگیــری کنــد و در نهایــت باعــث‬ ‫ســرعت مناســب بــاد بــرای انجــام‬
‫افزایــش ایمنــی عملیــات شــود‪.‬‬ ‫عملیــات چــاه آزمایــی توســط بعضــی‬
‫پیمانــکاران ایــن نــوع عملیــات مطــرح‬
‫فراهــم شــدن بــازه مناســب ســرعت‬
‫بــاد نــدارد‪.‬‬
‫از طرفــی نبــود یــک اســتاندارد و یــا‬
‫دســتورالعمل مشــخص بــرای تعییــن‬
‫بــازه مناســب ســرعت بــاد جهــت انجام‬
‫مخلــوط شــده و ســپس بــه صــورت‬
‫ترکیبات اســیدی (اســید ســولفوریک) بر‬
‫روی ســازه دریایــی می‌نشــیند و باعــث‬
‫آســیب رســیدن بــه تجهیزات حســاس و‬
‫پرســنل می‌شــود‪.‬‬

‫و‬ ‫تاکنونکمینه‬ ‫طــول بــوم مشــعل (‪، )Burner Boom‬‬ ‫یکــی از ملزومــات انجــام عملیــات چــاه‬
‫بهعنوان‬ ‫بیشینه‬ ‫راندمــان سیســتم خنــک کننــده مشــعل‬ ‫آزمایــی خصوصــا در محیــط دریا‪ ،‬ســوزاندن‬ ‫داود طاهری‬
‫محدودهسرعتمناسب‬ ‫‪)Burner Cooling System Efficiency(,‬‬ ‫ســیال خروجــی از چــاه بــه وســیله مشــعل‬
‫هــای دریایــی میباشــد‪ .‬ایــن بخــش از‬
‫شرکت پترودانیال کیش‬
‫بادبرایانجامعملیات‬ ‫ســرعت و زاویــه وزش بــاد نســبت بــه‬
‫مشــعل و دبــی ســیال خروجــی از چــاه‬ ‫عملیــات چــاه آزمایــی همــواره یکــی از‬
‫چاهآزماییتوسطبعضی‬ ‫(‪ )Flow rate‬از مــوارد تاثیرگــذار بــر میــزان‬ ‫چالــش برانگیزتریــن مراحــل عملیــات‬
‫پیمانکارانایننوععملیات‬ ‫حــرارت ســاطع شــده از مشــعل می‌باشــند‪.‬‬ ‫اســت کــه انجــام موفقیــت آمیــز آن‬
‫مطرحشدهاستولی‬ ‫رعایــت محــدوده مناســب بــه منظــور حفظ‬ ‫مســتلزم بررســی دقیــق و در نظــر گرفتــن‬
‫ایمنــی پرســنل عملیــات و محافظــت از‬ ‫شــرایط گوناگــون از جمله شــرایط محیطی‬
‫متاسفانهبهدلیلنبودیک‬
‫تجهیــزات ســازه دریایــی در مقابــل حرارت‬ ‫تاثیرگــذار بــر شــعله خروجــی از مشــعل‬
‫استانداردجامعدراینزمینه‬ ‫(‪ )Burner‬میباشــد‪.‬‬
‫منتقل‌شــده از مشــعل از نکات ضروریســت‬
‫ضمانتاجرائیپیدانکرده‬ ‫کــه بایــد در حیــن عملیــات چــاه آزمایــی‬ ‫ترکیــب و خصوصیــات ســیال خروجــی‬
‫است‪.‬‬ ‫در نظــر گرفتــه شــود‪ .‬جــدول ذیــل‬ ‫از چــاه (‪، )Well Fluid Composition‬‬

‫‪159‬‬ ‫‪158‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬ ‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬ ‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬ ‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬ ‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬ ‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬ ‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬ ‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬ ‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬ ‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬ ‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬ ‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬ ‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬ ‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
 ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬ ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬

‫فنی؛ چاه‌آزمایی‬ ‫فنی؛ چاه‌آزمایی‬

‫عليرضا زنگنه‬
‫شرکت مهندسي و خدمات چاه پيمايي مهران‬
‫عکس‪ :‬شرکت مهران‬

‫از جنبــه حقوقــي و قانونــي شــامل‬
‫احــراز صالحيــت فنــي پيمانــکار جهــت‬
‫حضــور در ايــن مرحلــه‪ ،‬رتبه‌بنــدي‬
‫پيمانــکاران و نيــز تدويــن آيين‌نامــه‬
‫اخالقــي و تعهــد بــه حفــظ محرمانــه‬
‫بــودن اطالعــات کسب‌شــده در ايــن‬
‫مرحلــه اســت‪ .‬از بعــد نيــروي انســاني‬
‫گروه‌هاي مختلف است‪.‬‬
‫و مســايل فرهنگــي مي‌بايســت‬
‫نيروهايــي بــا تســلط بــر نرم‌افزارهــاي‬
‫چاه‌آزمايــي يــا آمــوزش متخصــص‬
‫در زمينــه چاه‌آزمايــي را جــذب و‬
‫نــگاه مهندســي و مــوردي را تقويــت‬
‫کــرد‪ .‬همچنيــن بایــد در شــرکت‌هاي‬
‫ارائه‌دهنــده ســرويس‪ ،‬تيم‌هــاي‬
‫مهندســي ايجــاد کــرد‪( .‬هــر شــرکت‬
‫مي‌توانــد الگــوي بومــي خــود را از نظــر‬
‫ســازماني و ســاماندهي حصــول نتيجــه‬
‫مطلــوب داشــته باشــد)‬
‫از جنبــه نرم‌اف ـزار و دانــش رعايــت م ـوارد‬
‫زيــر ب ـراي رســيدن بــه نتيجــه مطلــوب‬
‫راه‌گشــا اســت‪.‬‬
‫تهيــه (خريــد) نرم‌افزارهــاي مدل‌ســازي‬
‫چــاه‪ ،‬تجهيزات و جريان ســرچاهي‪.‬‬
‫شبيه‌ســازي چاه‌آزمايــي بــا اســتفاده‬
‫از داده‌هــاي جمع‌آوري‌شــده‪.‬‬
‫وجــود دارد و هــم در پيمانــکاران بــراي‬
‫تصميم‌گيري درباره‬
‫انتخاب روش و گزينه‬
‫بهينه آن کاري گروهي‬
‫و نيازمند مشارکت‬
‫صرفه‌جويي‌هــاي غير‌اصولــي بزنــد‪.‬‬
‫تدويــن پــروژه مي‌توانــد از راهکارهايــي‬
‫بــراي حــل ايــن چالــش باشــد‪.‬‬
‫چاه‌آزمايــي و تميزســازي چــاه يــک‬
‫کار تخصصــي اســت‪ ،‬امــا تصميم‌ســازي‬
‫و تصميم‌گيــري دربــاره آن‪ ،‬يــک فرايند‬
‫ميان‌تخصصــي اســت‪ .‬تصميم‌گيــري‬
‫دربــاره انتخــاب روش و گزينــه بهينــه‬
‫آن کاري گروهــي و نيازمنــد مشــارکت‬
‫گروه‌هــاي زيــر اســت‪:‬‬
‫متخصص چاه‌آزمايي‬
‫متخصصص بهره‌برداري‬
‫متخصص حفاري و تکميل‬
‫متخصص ايمني‬
‫متخصص اقتصادي و کنترل هزينه‬
‫ارايــه راه حــل‪ ،‬انتخــاب گزينــه بهينــه‪،‬‬
‫نحــوه اجــرا و در نهايــت تدويــن برنامــه‬
‫بايــد بــا مشــارکت تيمــي انجــام شــود‪.‬‬
‫الزامــات موردنيــاز بــراي اجرايــي شــدن‬
‫پروژه‌هــاي حفــاري در ايــران‪،‬‬
‫توســعه داخلــي خــود)‪.‬‬
‫نــرخ باالتــر مصــرف بودجــه پــروژه‬
‫نســبت بــه نــرخ پيشــرفت پــروژه‪.‬‬
‫ايــن موضــوع باعــث مي‌شــود اپراتــور‬
‫توســعه در مراحــل پايانــي دســت بــه‬
‫همــان در پــروژه حاضــر تکــرار خواهــد‬
‫شــد‪ .‬پيش‌بينــي مشــخصي بــراي‬
‫ناهمخوانــي نيازهــاي فنــي پــروژه‬
‫در زمــان اجــرا از لحــاظ ســرويس‬
‫چاه‌آزمايــي بــا پيش‌بيني‌هــا و‬
‫توقعاتــي کــه پــروژه از لحــاظ هزينــه‬
‫داشــته اســت‪ .‬گاهــي اوقــات بــراي‬
‫تســريع کار و کاهــش هزينه‌هــا‪،‬‬
‫پايبنــدي بــه طراحي‌هــا و اصــول‬
‫مهندســي در مقــام اجــرا وجــود نــدارد‪.‬‬
‫ضعــف در نــگاه مهندســي بــه‬
‫چاه‌آزمايــي در برخــي پيمانــکاران و‬
‫کارفرمايــان‪.‬‬
‫ضعــف در کفايــت و دقــت اطالعــات‬
‫درون‌چاهــي و ســطحي الزم جهــت‬
‫طراحــي مهندســي‪.‬‬
‫راهکار‬
‫کار تيمــي و حضــور مشــاورهاي‬
‫پيمانــکاران چاه‌آزمايــي در مرحلــه‬
‫از نظــر اولويت‌بنــدي‪ ،‬بــرآورد هزينــه‬
‫چاه‌آزمايي و تميزسازي‬
‫و بودجه‌ريــزي معمــوال بــا ايــن‬
‫فــرض تدويــن مــي شــوند کــه آنچــه‬
‫ديگــر پروژه‌هــا بــا آن مواجــه شــدند‬
‫تفاوت‌هــاي مــوردي انجــام نمي‌شــود‬
‫و بنابرايــن در مرحلــه تدويــن و بــرآورد‬
‫لزومــي بــه جمــع‌آوري داده‌هــاي‬
‫دقيــق و جديــد‪ ،‬شبيه‌ســازي و برنامــه‬
‫جايگزيــن احســاس نمي‌شــود‪ .‬در‬
‫مقــام اجــرا حيــن پيشــرفت پــروژه‬
‫مــوارد جديــدي اتفــاق مي‌افتــد کــه‬
‫هيــچ پيش‌بينــي هزينــه‌اي بــراي‬
‫آن نشده‌اســت و موضــوع بــه محــل‬
‫اختــاف پيمانــکار و کارفرمــا تبديــل‬
‫مي‌شــود‪ .‬هــم در ســطح مناســبات‬
‫اپراتــور حفــاري و توســعه بــا شــرکت‬
‫بهره‌بــردار و هــم در ســطح مناســبات‬
‫پيمانــکار چاه‌آزمايــي بــا اپراتــور‬
‫حفــاري و توســعه‪.‬‬
‫اختصــاص نيافتــن بودجــه بــه‬
‫مهندســي و طراحــي در مرحلــه تعريــف‬
‫پــروژه (ايــن آســيب هــم در کارفرمايــان‬
‫کوتاه‌مــدت هزينــه عملياتــي پيــدا‬
‫مي‌کنــد‪( .‬هزينــه عملياتــي کوتــاه‬
‫چاه يک کار تخصصي‬ ‫مــدت صــرف نظــر از تاثيــر بلندمدتــي‬
‫است‪ ،‬اما تصميم‌سازي‬ ‫کــه مــي توانــد انجــام مهندســي شــده‬
‫و تصميم‌گيري درباره‬ ‫کار و کفايــت اطالعــات جمــع آوري‬
‫آن‪ ،‬يک فرايند‬ ‫شــده داشــته باشــد)‪ .‬در پروژه‌هــا‬
‫نکتــه جالــب توجــه ايــن اســت کــه‬
‫ميان‌تخصصي است‪.‬‬ ‫همــه مي‌گوينــد بــا کمبــود اطالعــات‬
‫بهينه‌ســازي عمليــات و توجــه بــه‬ ‫مواجــه هســتيم‪ ،‬در حالــي کــه کمبــود‬
‫عملکــرد بلندمــدت چاه‌هــا و نيــز تاثيــر‬ ‫اطالعــات از همينجــا ناشــي مي‌شــود‬
‫بلنــد مــدت طراحي‌هــا و اطالعــات از‬ ‫کــه بــراي جمــع‌آوري اطالعــات و‬
‫طريــق طراحي‌هــا و مهندســي‌هاي‬ ‫در واقــع بــراي مهندســي هزينــه‌اي‬
‫مــوردي روش منطقي‌تــري نســبت بــه‬ ‫نمي‌شــود‪.‬‬
‫کاهــش نــرخ اجــاره نفــرات و تجهيــزات‬ ‫ســرمايه‌گذاري در مهندســي‬
‫اســت‪ .‬در يــک جملــه‪ ،‬تفــاوت اساســي‬ ‫و شبيه‌ســازي در شــرکت‌هاي‬
‫شــرکت‌هاي غربــي بــا مــا در مهندســي‬ ‫خصوصــي ارايه‌دهنــده خدمــات‬
‫چاه‌آزمايــي اســت‪.‬‬ ‫چاه‌آزمايــي ضعيــف اســت‪ .‬امــروزه از‬
‫مــوارد زيــر را مي‌تــوان ازجملــه داليــل‬ ‫کمبــود تجهيــزات‪ ،‬حداقــل در ســطح‬
‫ايجــاد عمليات‌زدگــي و عــدم تخصيــص‬ ‫تکنولــوژي متداولــش‪ ،‬عبــور کرده‌ايــم‬
‫بهينــه و متــوازن منابــع در مهندســي‬ ‫و تقويــت مهندســي و طراحــي و تربيت‬
‫برشــمرد‪:‬‬ ‫طراحــان چاه‌آزمايــي درخــور توجــه‬
‫ضعــف در شبيه‌ســازي در‬ ‫بيشــتري اســت‪ .‬مي‌تــوان گفــت کــه‬
‫مرحلــه طراحــي پــروژه و اعمــال‬ ‫از دوران جنينــي ايــن ســرويس عبــور‬
‫پيش‌بيني‌هــاي زمانــي‪ ،‬مصرفــي و‬ ‫کــرده و بــراي موفقيــت بيشــتر نيازهاي‬
‫هزينـه‌اي الزم در زمــان اجــراي پــروژه‪.‬‬ ‫متفاوتي رو شــده اســت‪ .‬کاهــش هزينه‪،‬‬
‫پياده‌ســازي طراحي‌هــاي جديــد‬ ‫مقصــود از عمليات‌زدگــي در پروژه‌هــا‪،‬‬
‫اولويت‌بنــدي برنامه‌هــاي اجرايــي‬
‫يــا اقتضايــي وجــود نداشــته باشــد‪.‬‬
‫بنابرايــن در صــورت بــروز بايــد از محــل‬ ‫و بودجه‌بنــدي براســاس نيازهــاي‬
‫بودجــه هزينه‌هــاي متــداول صــرف‬ ‫روزمــره عملياتــي و تصميم‌گيــري‬
‫شــود و ايــن عارضــه خــود بــه خــود‬ ‫شــتاب‌زده و پيش‌بيني‌نشــده‬
‫بــه عنــوان ضــرر يــا خســارت ديــده‬ ‫براســاس هزينه‌هــاي روز و در حاشــيه‬
‫مي‌شــود‪ ،‬چــرا کــه از ســود مــورد‬ ‫قــراردادن اصــول مهندســي نســبت‬
‫توقــع مي‌کاهــد‪ ،‬بنابرايــن دربرابــر رفــع‬ ‫بــه هزينه‌هــاي کوتاه‌مــدت اســت‪.‬‬
‫ايــن نيازهــا اکــراه مالــي وجــود دارد‪.‬‬ ‫از عاليــم آن مي‌تــوان بــه انتخــاب‬
‫نــرخ مصــرف بودجــه بــا نــرخ‬ ‫پيمانــکار و پــس از آن انتخــاب روش‬
‫پيشــرفت پــروژه تناســب نــدارد‪.‬‬ ‫طراحــي چاه‌آزمايــي تنهــا براســاس‬
‫ســرويس چاه‌آزمايــي در مراحــل پايانــي‬ ‫قيمــت و هزينــه روزانــه اشــاره کــرد‪.‬‬
‫پــروژه حفــاري بــه پــروژه ورود مــي کند‬ ‫عــاوه بــر ايــن‪ ،‬نــگاه بــه خدمــات بــه‬
‫و مشــاهده شــده که بــه طورمعمــول در‬ ‫طــور معمــول تجهيزمحــور اســت تــا بــا‬
‫ايــن مرحلــه‪ ،‬پــروژه بــا نزديــک شــدن‬ ‫محوريــت طراحــي‪.‬‬
‫بــه ســقف بودجــه يــا عبــور از آن‬ ‫بودجــه مشــخصي بــه بخــش‬
‫مواجــه اســت‪ .‬بنابرايــن ســرويس‌هاي‬ ‫طراحــي و مهندســي تخصيــص داده‬
‫مرحلــه تکميــل و چاه‌آزمايــي بــا‬ ‫نمي‌شــود‪ .‬در عــوض‪ ،‬بــا فــرض اينکــه‬
‫چانه‌زنــي بــراي تخفيــف مدت‌هــا‬ ‫تمــام آن‌چــه در پروژه‌هــاي پيشــين‬
‫پــس از مناقصــه و عقــد قــرارداد مواجــه‬ ‫اتفــاق افتــاده عينــأ تکــرار خواهــد شــد‪،‬‬
‫هســتند‪ .‬بنابرايــن نه‌تنهــا عرصــه بــراي‬ ‫تنهــا از دســتور العمل‌هــاي موجــود و‬
‫طراحي‌هــاي خــاص کــه ممکــن اســت‬ ‫تجــارب گذشــته بــدون در نظــر گرفتــن‬
‫هزينــه بيشــتري داشــته باشــند‪ ،‬تنــگ‬ ‫مــوارد اقتضايــي بــراي بــرآورد هزينــه‬
‫مــي شــود‪ ،‬بلکــه تصميم‌گيــري بــراي‬ ‫اســتفاده مــي شــود‪ .‬ايــن موضــوع‬
‫خدمــات متــداول نيــز تنهــا معيــار‬ ‫باعــث ميشــود‪ ،‬محــل هزين ـه‌اي بــراي‬

‫‪161‬‬ ‫‪160‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬ ‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬ ‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬ ‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬ ‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬ ‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬ ‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬ ‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬ ‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬ ‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬ ‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬ ‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬ ‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬ ‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬ ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬

‫فنی؛ چاه‌آزمایی‬ ‫فنی؛ چاه‌آزمایی‬

‫باتوجهبهتاثیرعواملمتعددیهمچونتجهیزاتوتکنولوژی‪،‬روشها‪،‬نیرویمتخصصوفنیکارامد‪،‬استانداردهاو‬
‫دستورالعملهایفنی‪،‬شاخصهایکلیدیعملکرد‪،‬مسائلحقوقی‪،‬قراردادیومالی‪،‬نکاتومواردایمنی درکیفیت‬
‫خدماتچاهآزمایی‪،‬اینبخشدرکدامبخشنیازمندتوجهجدیاست؟‬

‫ابراهیم جمالی‬ ‫مخــازن نقــش مهمــی دارد و ســرمایه گــذاری کالنــی‬ ‫داوود رحیم‌پور‬
‫شرکت نفت و گاز پارس‬
‫از نظــر تعــداد جاههــای قابــل حفــر در مخــزن ‪ ،‬برنامــه‬
‫ریــزی بــرای جمــع آوری ‪ ،‬انتقال‪،‬احــداث واحــد بهــره‬
‫شرکت ملی حفاری ایران‬
‫بــرداری و‪ ...‬بــر اســاس ایــن داده هــا وتفســیپروپردازش‬ ‫مهمتریــن ســرمایه هــر ســازمانی درکنــار داشــتن‬
‫آنهــا انجــام میگیــرد ‪،‬لــذا انجــام عملیــات چــاه آزمایــی‬ ‫تجهیــزات پیشــرفته‪ ،‬نیــروی انســانی متخصــص و بــا‬

‫عکس‪ :‬شرکت استوان‬

‫بــا توجــه بــه تعــدد شــركت هاي ســرويس‬ ‫بــا نیــروی انســانی متخصــص و بــا تجربــه ‪،‬بــا تجهیــزات‬ ‫تجربــه آن ســازمان میباشــد‪.‬دراین راســتا ‪،‬اطــاع از‬
‫دهنــده در زمينــه چــاه آزمايــي‪ ،‬بــا تعــدد‬ ‫پیشــرفته نقــش و اهمیــت خــود را نشــان میدهــد‪.‬‬ ‫آخریــن پیشــرفتهای علمــی وفنــی ‪،‬وآمــوزش کارکنــان‬
‫دســتورالعمل هــاي عملياتــي و برداشــت‬ ‫بدیهــی اســت انجــام خدمــات چــاه آزمایــی بــا توجــه‬ ‫بــرای ارتقــاء کیفتت خدمــات و بهبودمستمرســازمان از‬
‫هــاي متفــاوت از اســتانداردهاي موجــود‬ ‫بــه ســروکار داشــتن کارکنــان عمایاتــی بــا چــاه زنــده‬ ‫الویــت خاصــی برخــوردار میباشــد والزم اســت ضمــن‬
‫روبــه رو مــي باشــيم كــه ايــن موضــوع‬ ‫‪ ،‬اهمیــت رعایــت نــکات و مــوارد ایمنــی بــرای حفــظ‬ ‫ایجــاد انگیــزه بــرای حفــظ نیروهــای بــا تجربه ‪ ،‬نســبت‬
‫ســرمایه هــای انســانی و مــادی را دو چنــدان میکنــدو‬ ‫بــه انتقــال تجــارب آنهــا وآمــوزش نیروهــای جــوان‬
‫باعــث بــروز چالشــهاي مختلــف در طــول‬
‫نیــاز اســت درایــن خصــوص دســتور العمــل هــای ایمنی‬ ‫اقــدام شــود‪ .‬از آنجائیکــه اســتفاده ازداده هــای خدمــات‬ ‫پيش‌بيني‌شــده در پــروژه را مي‌بلعــد‬ ‫مهندسي و طراحي بايد‬ ‫تجربــي و درنهايــت‪ ،‬بدتریــن حالت‌هــا‬ ‫جمع آوري داده و اطالعات‬
‫انجــام عمليــات بــراي كارفرمــا و پيمانــكار‬
‫گرديــده اســت‪ .‬اســتاندارد ســازي و‬ ‫بــدون کــم وکاســت وبطــور کامــل رعایــت شــود‪.‬‬ ‫چــاه آزمایــی در مراحــل بعــدی برنامــه ریــزی بــرای‬ ‫يــا از طرفــي بــه دليــل نقدينگــي باالتــر‬ ‫در پروژه‌ها به رسميت‬ ‫نيــز پيش‌بينــي شــود‪ .‬فايل‌هــاي‬ ‫حساسيت‌ســنجي و امکان‌ســنجي‬
‫يكپارچــه نمــودن دســتورالعمل هــا توســط‬
‫در مراحــل اوليــه پــروژه تــوازن هزينــه‬ ‫شناخته شده و در مقام‬ ‫نرم‌افــزاري شبيه‌ســازي‌ها بــا اطالعــاتِ‬ ‫اجرايــي و اقتصــادي‪.‬‬
‫شــركت هــاي ســرويس دهنــده بــه نحــوي‬
‫و پرداخــت بــه هــم مي‌ريــزد‪.‬‬
‫از ديگــر راه‌کارهــاي پيشــنهادي‬
‫اجرا به جزييات آن‬ ‫بارگذاري‌شــده بايگانــي شــود تــا در‬
‫مــوارد نيــاز بــا کســب اطالعــات جديــد‬
‫آناليــز حساســيت پــس از اجــرا‪،‬‬
‫جهــت ريشــه‌يابي داليــل انحــراف‬
‫كــه مــورد رضايــت كارفرمايــان باشــد و‬ ‫فرصت دشتی‬ ‫تشــويق پيمانــکاران بــه ثبــت و‬ ‫پايبند بود‪.‬‬ ‫بتــوان تنهــا بــا يــک آناليــز حساســيت‬ ‫پارامترهــا و رفتارهــاي واقعــي چــاه‬
‫شــركت هــاي ســرويس دهنــده نيــز خــود‬
‫توزيــع و ارايــه مــدون و دوره‌اي‬
‫را ملــزم بــه تبعيــت از آن بداننــد باعــث‬ ‫شرکت عملیات اکتشاف‬ ‫درس‌آموخته‌هاســت‪ .‬گاهــي کارفرمايــان‪،‬‬
‫(نظيــر هــدر‌روي زمــان و هزينــه‬ ‫مراحــل اجرايــي را تصحيــح کــرد‪.‬‬
‫در مرحلــه اجــرا در بخــش پيمانــکاري‬
‫از مقاديــر و مدل‌هــاي شبيه‌ســازي‬
‫شــده‪.‬‬
‫از بيــن رفتــن چالشــهاي موجــود مــي‬ ‫روزانــه اجــاره دکل و اجــاره نــاوگان‬
‫بــا توجــه بــه اینکــه ســرمایه اصلــی هــر ســازمانی‪ ،‬نیــرو ی انســانی آن ســازمان مــی باشــد و تفــاوت عمــده‬ ‫بــه دليــل عمليات‌زدگــي و بســامد بــاالي‬ ‫پشــتيباني در صــورت عــدم موفقيــت)‬ ‫نيــاز اســت کــه درمرحلــه نخســت‪،‬‬ ‫تخصيــص بودجــه‪ ،‬نيــروي انســاني‪،‬‬
‫گــردد‪ .‬از مهمتريــن بخــش هايــي كــه‬
‫ســازمان هــای موفــق بــا ســازمان هــای ضعیــف در وجــود و یــا عــدم وجــود نیــروی کارآمــد‪ ،‬مبتکــر و خــاق‬ ‫مشــغوليت‌هاي عملياتــي‪ ،‬زمــان الزم‬ ‫بــه صــورت آنــي بــروز مــي کنــد و‬ ‫اســتفاده و اعتمــاد بــه نرم‌افزارهــاي‬ ‫زمــان و آمــوزش بــه طراحــي مهندســي‬
‫مــي بايســت بــه صــورت جامــع اســتانداد‬
‫مــی باشــد‪ ،‬بــه نظــر مــی رســد توجــه جــدی بــه نیــروی انســانی و اســتعداد هــای ذاتــی آنهــا مــی توانــد و‬ ‫بــراي ارايــه درس‌آموختــه هــا را بــه‬ ‫آشــکارترين شــاخص ارزيابــي مديريــت‬ ‫شبيه‌ســازي موجــود در بــازار جهــت‬ ‫از ديگــر راه‌کارهــاي موجــود اســت‪.‬‬
‫ســازي گــردد مــي تــوان بــه حداكثــر‬
‫اســتفاده بهینــه از ایــن اســتعدادها در جایــگاه مناســب خــود ‪،‬تحــول عظیمــی در هــر بخــش ایجــاد نمایــد و‬ ‫پيمانــکاران اختصــاص نمي‌دهنــد‪ .‬نيــاز‬ ‫اســت (در قيــاس بــا هزينه‌هــا و‬ ‫طراحــي و پيــرو آن‪ ،‬موقعيت‌يابــي و‬ ‫مهندســي و طراحــي بايــد در پروژه‌هــا‬
‫ميــزان جريــان از طريــق تجهيــزات‬
‫ســازمان موفقیــت هــای بیشــتری را کســب کنــد‪.‬‬ ‫اســت جلســات دوره‌اي تحليــل کيفيــت‬ ‫صرفه‌جويي‌هــاي پنهــان و بلنــد‬ ‫ســنجش صحــت طراحي‌هــا نســبت‬ ‫بــه رســميت شــناخته شــده و در مقــام‬
‫تميزســازي چاههــا و همچنيــن تعييــن‬
‫ســرويس ميــان پيمانــکار و کارفرمــا‬ ‫مــدت ناشــي از بهبــود يــا پس‌رفــت‬ ‫بــه آنچــه در عمــل اتفــاق مي‌افتــد‪.‬‬ ‫اجــرا بــه جزييــات آن پايبنــد بــود‪.‬‬
‫معيارهــاي محيطــي (ســرعت و جهــت‬
‫پــس از ارايــه خدمــات بــه عنــوان الــزام‬ ‫تکنيکــي)‪ ،‬بخــش کارفرمايــي معمــوال‬ ‫ممکــن اســت در مراحــل اوليــه ميــزان‬ ‫در مرحلــه طراحــي پــروژه در بخــش‬
‫بــاد و‪)...‬جهــت انجــام عمليــات تميزســازي‬ ‫منوچهر دانایی‬ ‫قــراردادي برگــزار شــود‪.‬‬ ‫مقاومــت بســيار زيــادي در مقابــل‬ ‫صحــت‪ ،‬مطابــق انتظــار انتزاعــي‬ ‫کارفرمايــي نيــاز اســت کــه در مرحلــه‬
‫اشــاره نمــود‪.‬‬
‫شرکت نفت و گاز پارس‬ ‫وزن طراحــي مهندســي در رتبه‌بنــدي‬ ‫تغييــر در رونــد کــم ريســک موجــود‬ ‫نباشــد امــا پــس از صحت‌ســنجي و‬ ‫اول؛ نيــروي انســاني متخصــص بــا‬
‫پيمانــکاران نيــز در جلوگيــري از ايــن‬ ‫نشــان مي‌دهــد‪ .‬و از طــرف ديگــر‬ ‫موقعيت‌يابــي‪ ،‬ميــزان انحــراف و روش‬ ‫مســووليت مشــخص و شــفاف بــه‬
‫تكنولوژي و روشــها (برنامه هاي چاه آزمايي) از مهمترين نيازهاي خدمات چاه آزمايي هســتند‪.‬‬ ‫آســيب موثــر اســت‪ .‬تاثيــر روش‌هــا‪،‬‬ ‫بــراي محافظــت از شــاخص فــوق (کــه‬ ‫تصحيــح آن به‌دســت خواهــد آمــد‪،‬‬ ‫مرحلــه طراحــي تخصيــص داده شــود‪.‬‬
‫نــاوگان (نيــروي انســاني‪ ،‬تخصــص و‬ ‫بــا شــرايط موجــود حــق دارد)‪ ،‬در‬ ‫امــا بــه هــر حــال هــر سيســتمي‬ ‫نبــود تخصــص کافــي باعــث انتخــاب‬
‫نرم‌افــزار) مهندســي و تحليــل شــرکت‬ ‫بســياري مــوارد روزشــمار دکل را بــه‬ ‫بــراي عبــور از ايــن مرحلــه و حصــول‬ ‫مســير ناکارآمــد و چنــد مســئوليتي‬
‫هــا در رتبه‌بنــدي و امتيــازات فنــي‬ ‫کار کيفــي اولويــت مــي دهــد‪ .‬نيــاز‬ ‫موفقيــت‪ ،‬بــه چنيــن هزينـه‌ای ناگزيــر‬ ‫بــودن موجــب کاهــش دقــت در ايــن‬
‫آنهــا و الزم‌االجــرا کــردن آن مي‌توانــد‬ ‫اســت کــه از بخــش پيمانــکاري بــراي‬ ‫اســت‪ .‬همچنيــن بایــد نيــروي انســاني‬ ‫مرحلــه خواهــد بــود‪ .‬همچنيــن مراحــل‬
‫به‌عنــوان ضامــن اجرايــي کوتاه‌مــدت‬ ‫تغييــرات و طراحي‌هايــش اثبــات و‬ ‫و آمــوزش آنهــا در امــر فــوق اختصــاص‬ ‫اجرايــي بــا اســتفاده از نرم‌افزارهــاي‬
‫و بلندمــدت‪ ،‬شــرکت‌هاي ارايه‌دهنــده‬ ‫عــدم و رقــم خواســت و در صــورت‬ ‫داده شــود‪ .‬بخــش کارفرمايــي بــا‬ ‫موجــود شبيه‌ســازي شــده و بهتريــن‬
‫ســرويس را بــه ايــن ســمت ســوق‬ ‫توجيــه کمــي درخــور کارفرمــا از آن‬ ‫مشــاهده نتايــج مشــخص و هدفمنــد‬ ‫شــرايط‪ ،‬شــرايط ميانــه و بدتريــن‬
‫دهــد کــه مهندســي مــوردي جــزء‬ ‫اســتقبال کنــد و نيــز توزيــع و توزيــن‬ ‫واکنــش بهتــري بــه تغييــر نشــان‬ ‫شــرايط مدل‌سازي‌شــده و پيامدهــاي‬
‫جدانشــدنی ســرويس چاه‌آزمايــي‬ ‫مناســب محــل هزينــه از نظــر مصــرف‬ ‫مي‌دهــد‪.‬‬ ‫هزينــه‌اي آن پيش‌بينــي شــود‪.‬‬
‫اســت‪ .‬ارائــه راه حــل بــراي شــرايط‬ ‫و پرداخــت نيــز حائــز اهميــت اســت‪.‬‬ ‫در مرحلــه اجــرا در بخــش کارفرمايــي‬ ‫در واقــع بــرآورد هزينــه و ســرعت‬
‫مختلــف چاه‌آزمايــي صرفــا بــا ارائــه‬ ‫بــه نظــر مي‌رســد مراحــل اوليــه‬ ‫نيــز از آنجــا کــه عواقــب و هزينه‌هــاي‬ ‫پيشــرفت کار مبنــاي مهندســي و‬
‫تجهيــز امــکان پذیــر نیســت ‪.‬‬ ‫اجــراي پــروژه مقــداري بيــش از ســهم‬ ‫عــدم موفقيــت تغييــر در طراحــي‬ ‫تجربــي داشــته باشــد‪ ،‬نه‌تنهــا مبنــاي‬

‫‪163‬‬ ‫‪162‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬ ‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬ ‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬ ‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬ ‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬ ‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬ ‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬ ‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬ ‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬ ‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬ ‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬ ‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬ ‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬ ‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
 ‫بخش هفتم‬
‫پویا رستگار نجمی‪ ،‬محمد طالبی‪ :‬کنترل حین ارائه خدمات تا‬
‫زمان پایان عملیات دو بخش عمده در این سیستم است‪.‬‬
‫بــا توجــه بــه ماهیــت خدمــات حفــاری‪ ،‬طرح‌ریــزی کیفــی جهــت ایــن‬ ‫‪HSEQ‬‬
‫دو بخــش به‌طــور پیوســته و در قالــب یــک طــرح کیفــی صــورت می‌گیــرد‪.‬‬
‫پیــش نیــاز اولیــه جهــت تدویــن طــرح کیفــی عملیــات شــروع تــا پایــان‪،‬‬
‫طرح‌ریــزی چگونگــی ارائــه خدمــات اســت‪ .‬بديــن منظــور کلیــه مراحــل‬
‫اجــرای خدمــات از ابتــدا تــا انتهــای عملیــات طرح‌ریــزی و تدویــن می‌گــردد‪،‬‬
‫در قالــب نمــودار جریــان‪ ،‬ســپس چگونگــی تصدیــق هــر کــدام از ایــن مراحــل‬
‫در قالــب طــرح کیفــی ارائــه می‌گــردد‪.‬‬
‫نکته‪ :‬جهت انجام اقدامات برای برطرف نمودن مشکالت ‪ /‬عدم انطباق‌ها‬
‫در حین ارائه خدمات‪ ،‬جداولی ساده تحت عنوان طرح‌های اقتضایی تدوین‬
‫می‌گردد‬

‫ارسالن کرامت ‪:‬کلیه فعالیت‌های انجام‌شده در سیستم به‬

‫کنترل و پایش نیاز دارند‪ .‬برای اجرایی شدن این مهم ابزارهایی نظیر‬
‫بازرسی‪ ،‬ممیزی و اندازه‌گیری وجود دارد که از طریق آنها وضعیت‬
‫عملکرد سیستم و فرآیند ها کنترل و تحلیل می‌شود‪ .‬در مرحله آخر‬
‫خروجی کلیه بخش‌های قبلی در مرحله پایانی و اقدام مورد تجزیه‬
‫و تحلیل و بازنگری قرار می‌گیرد و اقدامات اصالحی الزم برای بهبود‬
‫بیشتر در سیستم تعریف می‌گردد‪.‬‬
‫ایــن چرخــه یــک چرخــه دائمــی بــوده و همــواره فرآینــد‬
‫طرح‌ریــزی‪ ،‬اجــرا‪ ،‬کنتــرل و اقــدام بــا رویکــرد بهبــود مســتمر در‬
‫سیســتم می‌بایســت در ســطح ســازمان جــاری و ســاری باشــد و ایــن‬
‫محقــق نخواهــد شــد مگــر بــا اولیــن رکــن اشاره‌شــده‬
‫که چیزی جز تعهد مدیریت نیست‪.‬‬

‫ـتمی ‪ :‬تغییــر ســازمان‌ها از وظیفه‌گــرا بــه‬ ‫مهــدی بابایــی رسـ‬

‫فرایندگــرا ممکــن اســت بــا مقاومــت برخــی از مدیــران و کارکنــان روبــرو‬
‫شــود‪ .‬بنابرایــن بــه برنامه‌ریــزی بــرای فرهنگ‌ســازی و آمــوزش پیــش‬
‫از اجــرای پــروژه نیــاز مبــرم وجــود دارد‪.‬‬
‫الزم اســت بــا رویکــردی جامــع بــه فرایندهــای تمامــی عملیات‌هــا‬
‫(شــامل بخش‌هــای فنــی‪ ،‬مالــی‪ ،‬منابــع انســانی‪ ،HSEQ ،‬لجســتیک‪،‬‬
‫عملیاتــی و مدیریتــی)‪ ،‬در جهــت ایجــاد تعامــل و رابطــه بیــن آنهــا‬
‫پرداخــت و مطابــق راهکارهــای بخــش «مســتندات یکپارچــه» بــه ایجــاد‬
‫واژگان مشــترک و سیســتم مدیریتــی اســتاندارد اقــدام نمــود‪.‬‬
‫بســیاری از شــرکت‌های داخلــی‪ ،‬به‌دلیــل شــتاب‌زدگی در اســتقرار‬
‫نرم‌افــزار و بــدون اجــرای درســت دو قــدم عنوان‌شــده پیشــین‪ ،‬در ایــن‬
‫پــروژه بــا شکســت مواجــه شــده‌اند‪.‬‬

‫راهکار شما برای اجرایی شدن الزامات ایمنی در صنعت نفت چه می باشد؟‬
‫در صنعت نفت خصوصا بخش حفاری شاهد اجرای دقیق و صحیح نکات ‪ ،‬الزامات و دستورالعمل های ایمنی نمی باشیم ‪ .‬مشکالت زیادی در اثر عدم‬
‫اجرای قوانین وجود دارد ؛ از جمله این موارد می توان به فرهنگ سازی نادرست ‪ ،‬نگاه هسینه ای و مشکالت مدیریتی و ‪ ...‬اشاره نمود ‪ .‬در این باره نظر‬
‫شما چه می باشد ؟‬

‫‪165‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬ ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬

‫فنی؛ ‪HSEQ‬‬ ‫فنی؛ ‪HSEQ‬‬

‫محمد طالبی‬ ‫پویا رستگار نجمی‬

‫شرکت مهندسی و خدمات چاه‌پیمایی مهران‬

‫کیفیــت محصــوالت و خدمــات نیــز‬
‫ابعــاد تــازه‌ای پیــدا نمــود و متعاقــب‬
‫آن افــرادی چــون «فردریــک تیلــور»‬
‫مفاهیمــی را در اصــول علمــی مدیریــت‬
‫تعریــف کــرد‪ .‬یکــی از مفاهيــم مرتبــط‬
‫بــا کیفیــت‪ ،‬تعریــف شــرایط اســتاندارد‬
‫بــرای انجــام کارهــا بــود‪.‬‬
‫در ادامــه متفکــران دیگــری‬
‫همچــون «ایشــی کاوا»‪« ،‬دمینــگ»‬
‫و «جــوران» در ژاپــن فعالیت‌هــای‬
‫چشــمگیری را بــه ســرانجام رســاندند‪،‬‬
‫به‌طوری‌کــه در دهــه ‪ 1950‬آنهــا‬
‫شــاهد رشــد بســیار ســریع کنتــرل‬
‫کیفیــت در کشورشــان بودنــد‪.‬‬
‫از زمانــی کــه انســان توانایــی ســاخت‬
‫محصولــی را پیــدا کــرد‪ ،‬جهــت کنتــرل‬
‫کیفیت در خدمات حفاری‬
‫رویکــردی کــه در شــرکت خدمــات‬
‫مهندســی حفــاری پیشــنهاد می‌شــود‪،‬‬
‫رویکــرد سیســتماتیک اســت‪ .‬منظــور از‬
‫رویکــرد سیســتماتیک شناســایی‪ ،‬درک‬
‫حتــی قبــل از زمــان احــداث اهــرام‬
‫صحیــح و مدیریــت خدمــات حفــاری‬
‫مصــر بازمی‌گــردد)‪ .‬ایــن مســاله بــا‬
‫در قالــب یــک سیســتم اســت کــه در‬
‫نهایــت بــه بهبــود اثربخشــی (توانایــی‬
‫رســیدن بــه اهــداف) و کارآیــی (نتایــج‬
‫به‌دســت‌آمده نســبت بــه منابــع‬
‫بــا توجــه بــه ســاختار اقتصــادی کشــور‬
‫ایــن خدمــات منجــر شــد‪ .‬در ایــن راســتا‬
‫درصورتیکهشماسیستمی‬ ‫و وابســتگی بخــش قابــل توجهــی از آن بــه‬
‫برخــی شــرکت‌های داخلــی پیش‌قــدم‬
‫برایاندازهگیریخدمات‬ ‫صنایــع نفــت‪ ،‬بی‌تردیــد خدمــات مرتبــط با‬
‫گردیــده و بــه ســرمایه‌گذاری و تأمیــن ایــن‬
‫حفارینداشتهباشید‪،‬‬ ‫ایــن صنایــع و در نهایــت کیفیــت ارائــه این‬
‫خدمــات اقـدام كردند‪ .‬اجـرای ایــن خدمات‬
‫نمی‌توانیدآنراکنترلکنیدو‬ ‫خدمــات‪ ،‬بســیار حائــز اهمیــت اســت‪.‬‬
‫بیشــتر بــر سـوابق اجرایــی معدود پرســنل‬
‫درصورتیکهنتوانیدخدمات‬ ‫صنایــع باالدســتی در صنعت نفت عبارتی‬
‫یــا شــرکت‌های ایرانــی متکــی بــود کــه در‬
‫اســت کــه عمدتـاً بــه جســتجو‪ ،‬اکتشــاف‪،‬‬
‫شــرکت‌های خارجــی یــا بــا آنهــا به‌صــورت‬ ‫آموزشوفرهنگ‌سازی‬ ‫بــر عهــده سرپرســتان و مدیــران‬ ‫جــو ایمــن و افزایــش فرهنــگ‬ ‫ســامت‪ ،‬ایمنــی‪ ،‬محيــط‬
‫راکنترلکنید‪،‬نمی‌توانیدآن‬ ‫حفــاری و تولیــد نفــت خــام و گاز طبیعــی‬
‫مشــترک مشــغول بــه فعالیــت بودنــد‪ ،‬لـذا‬ ‫ایمنیخدماتفنیحفاری‬
‫هــر بخــش اســت‪ .‬در ایــن‬ ‫و بلــوغ ســازمانی‪ ،‬بــه وســیله‬ ‫زيســت و کیفیــت‪ ،‬همــواره‬
‫رامدیریتکنیدودرنهایت‬ ‫اشــاره دارد و موضــوع ایــن مقالــه تمرکــز بــر‬
‫عــدم وجــود سیســتمی جهــت کنتــرل بــر‬ ‫نظارتوکنترلکیفیت‬ ‫دیــدگاه‪ ،‬پرســنل واحــد ‪HSEQ‬‬ ‫ايجــاد سیســتم مديريــت‬ ‫به‌عنــوان يــك زیربنــای‬
‫درصورتعدممدیریتآن‪،‬‬ ‫روی خدمــات حفــاری و چگونگــی اســتقرار‬
‫ارائــه خدمــات مطابــق بــا اســتانداردهای‬ ‫فرآیندوسیستم‌هایمدیریتی‬
‫فرهنگــی‪ ،‬انســانی‪ ،‬قانونــی‬
‫به‌عنــوان بــازوی مشــورتی و‬ ‫يكپارچــه بــا تمرکــز بــر مبانــی‬
‫قادربهبهبوددرارائهخدمات‬ ‫سیســتمی جهــت اطمینــان از کیفیــت‬
‫بین‌المللــی دیــده می‌شــد‪.‬‬ ‫بــا اعتقــاد راســخ بــه قابــل‬
‫نظارتــی بــه مدیــران مربوطــه‬ ‫‪ HSEQ‬ایجــاد شــود‪.‬‬ ‫و اقتصــادی متناســب بــا‬
‫نخواهیدبود‪.‬‬ ‫خدمــات ارائه‌شــده اســت‪.‬‬
‫ایــن نوشــتار بــر اســاس تجربیــات‬ ‫پيشــگيري بــودن حــوادث ناشــی از‬
‫بــا نــگاه اجمالــی به تاریخچــه ایــن خدمات‪،‬‬
‫شــرکت‌های داخلــی و به‌کارگیــری‬ ‫در انجــام وظایفشــان کمــک‬ ‫بــا توجــه بــه اینکــه در‬ ‫نيازهــاي روز و مســئوليت‌هاي‬
‫کار و کمینه‌ســازی پیامدهــای آن‪،‬‬
‫تاریخچه‬ ‫متوجــه می‌شــویم کــه عمــده ایــن خدمات‬
‫اســتاندارهای بین‌المللــی همچــون‬ ‫همچنیــن بهبــود کیفیــت در ارایــه‬
‫می‌نماینــد‪ .‬ایــن در حالــی اســت‬ ‫صنعــت نفــت و گاز کشــور‪ ،‬نــگاه‬ ‫اجتماعــي به‌شــمار آمــده و‬
‫در گذشــته توســط شــرکت‌های بــزرگ و‬
‫اســتانداردهای سیســتم مدیریــت کیفیــت‬ ‫کــه هنــوز در کشــور‪ ،‬بــه اشــتباه‬ ‫بــه سیســتم مدیریــت ‪،HSEQ‬‬ ‫الزم اســت در صنعــت نفــت‬
‫خدمــات و بــا بررســی دقیق‌تریــن‬
‫معتبــر خارجــی صــورت گرفتــه اســت‪ .‬این‬
‫در زمینــه نفــت و گاز و پتروشــیمی‬ ‫واحــد ‪ HSEQ‬را مســئول مســتقیم‬ ‫نگاهــی به‌نســبت جداگانــه و‬ ‫مــورد توجــه جــدی قــرار گیــرد‪.‬‬
‫‌کیفیــت آن نیــز بــه تــاش پرداخــت‬ ‫و به‌روز‌تریــن اطالعــات حــوادث‬
‫مســأله از يــك طــرف دارای مزایایــی چــون‬
‫(‪ ،)ISO TS 29001‬اســتانداردهای‬ ‫اجــرای امــور مرتبــط بــا حــوادث‬ ‫مســتقل از ســایر واحدهــای‬ ‫در راســتای نهادینه‌ســازی‬
‫(طراحــی مشــخصات کاالهــای تولیــدی‬ ‫اطمینــان از کیفیــت خدمــات ارائه‌شــده‬ ‫و مشــکالت به‌وجودآمــده در‬
‫مدیریــت فرآیند در راســتای بهبود مســتمر‬ ‫بــه شــمار می‌آورنــد‪.‬‬ ‫مهندســی و عملیاتــی اســت‪،‬‬ ‫ایــن الزامــات و پیاد ه‌ســازی‬
‫و بازرســی معایــب آنهــا‪ ،‬بــه مصریــان‬ ‫اســت و از طرفــی معایبــی چون عــدم انتقال‬ ‫شــرکت‌های کارفرمایــی‪ ،‬پیمانــکار‬
‫(‪ ،)ISO 9004‬اســتاندارد تدویــن طرح‌هــای‬ ‫تــاش بــر ایــن اســت تــا بــا‬ ‫در ایــن ســند تــاش شــده تــا‬ ‫آن‪ ،‬همچنیــن دســتيابي بــه‬
‫باســتان در پنــج هــزار ســال پیــش و‬ ‫تکنولــوژی و دانــش فنــی بــه شــرکت‌های‬ ‫و ســایر فعــاالن صنعــت حفــاری‪،‬‬
‫کیفــی (‪ ،)ISO 10005‬اســتانداردهای‬ ‫بهره‌گیــری از دانــش و تجربــه‬ ‫بــه اصــاح ایــن دیــدگاه اشــتباه‬ ‫بهتريــن عملكــرد‪ ،‬الزم اســت‬
‫داخلــی را بــه همـراه داشــته اســت‪.‬‬ ‫در نظــر اســت حــوزه ســامت‪،‬‬
‫مرتبــط بــا ریســک‌های عملیاتــی و پــروژه‬ ‫شــرکت‌های اپراتــور‪ ،‬ســرویس‬ ‫پرداختــه شــود‪ .‬در پارادایــم‬ ‫سياســت‌گذار ي‌های جامعــی‬
‫طــی دهــه اخیــر‪ ،‬ایــن صنعــت دچــار‬ ‫محیــط زیســت‪ ،‬ایمنــی و کنتــرل‬
‫شــروع انقــاب صنعتــی در اواســط قرن‬ ‫(‪ )ISO 31000‬و اســتانداردهای‬ ‫کمپانــی و ســایر پیمانــکاران‬ ‫امــروزی دنیــا‪ HSEQ ،‬وظیف ـه‌ای‬ ‫بــر اســاس آسیب‌شناســی‬
‫فــراز و نشــیب‌های زیــادی بــوده اســت‪،‬‬ ‫کیفیــت بــا نــگاه حرفـه‌ای و مبتنی‬
‫هجدهــم قــوت گرفــت‪ ،‬به‌طوریکــه بــا‬ ‫تخصصــی صنعــت نفــت و گاز‬
‫به‌طوری‌کــه بــا موجــی از تحریم‌هــای‬ ‫خــرد‪ ،‬مفاهیــم و مباحــث اصلــی‬ ‫همگانــی شــناخته می‌شــود‬ ‫کارشناســان ایــن حــوزه انجــام‬
‫بــر نیازهــای صنعــت نفــت مــورد‬
‫گســترده از طــرف کلیــه شــرکت‌های (‪ )API/American Petroleum Institute‬پیدایــش روش‌هــای جدیــد و پیچیــده‬ ‫در بخش‌هــای مختلــف بــه شــرح‬ ‫کــه مســئولیت پیاد ه‌ســازی و‬ ‫پذیــرد‪ .‬همچنیــن الزم اســت‬
‫بررســی قــرار گیــرد‪.‬‬
‫جهــت تولیــد و ارائــه خدمــات‪ ،‬کنتــرل‬ ‫مذکــور مواجــه شــد كــه بــه کمبــود تأمین تهیهگردیدهاست‪.‬‬ ‫ذیــل بررســی گــردد‪:‬‬ ‫اســتمرار آن‪ ،‬به‌طــور مســتقیم‬ ‫تــا ســازوکارهایی بــرای ایجــاد‬

‫‪167‬‬ ‫‪166‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬ ‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬ ‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬ ‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬ ‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬ ‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬ ‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬ ‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬ ‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬ ‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬ ‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬ ‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬ ‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬ ‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬ ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬

‫فنی؛ ‪HSEQ‬‬ ‫فنی؛ ‪HSEQ‬‬

‫نمونه طرح کیفی جهت خدمات سیمانکاری ‪ /‬کنترل مواد شیمیایی ورودی‪ ،‬شامل سیمان و یکی از افزودنی‌ها (نمونه یک(‬
‫‪Sampling‬‬ ‫‪Device‬‬ ‫‪Actions‬‬
‫‪Control‬‬
‫‪Material‬‬ ‫‪Criteria‬‬ ‫‪Record‬‬ ‫‪Resp.‬‬ ‫‪Method‬‬ ‫‪Equipment‬‬
‫‪Parameter‬‬
‫‪Resp‬‬ ‫‪Method‬‬
‫‪Friction‬‬ ‫‪Dispersing‬‬ ‫‪In order to be‬‬ ‫‪Lab Record‬‬ ‫‪Lab Technician‬‬ ‫‪One Sample per‬‬ ‫‪Mixer‬‬ ‫‪Superintendent‬‬ ‫‪Reject‬‬
‫‪Reducer‬‬ ‫‪Cement Slurry‬‬ ‫‪pumped more Easily‬‬ ‫‪batch no‬‬ ‫‪Rheometer‬‬
‫)‪(sampling WI‬‬
‫‪Rheology 10-API‬‬
‫‪Parameters‬‬

‫‪Neat‬‬ ‫‪Thickening‬‬ ‫‪API10- Neat Cement‬‬ ‫‪Lab Record‬‬ ‫‪Lab Technician‬‬ ‫‪One Sample per‬‬ ‫‪Mixer‬‬ ‫‪Superintendent‬‬ ‫‪Reject‬‬
‫‪Cement‬‬ ‫‪Time‬‬ ‫‪Test Method‬‬ ‫‪batch no‬‬ ‫‪Pressurized‬‬
‫‪.Compressive‬‬ ‫)‪(sampling WI‬‬ ‫‪Consistometer‬‬
‫‪Strength‬‬ ‫‪Digital Compressive‬‬
‫‪.Free Water‬‬ ‫‪Strength Tester‬‬
‫‪Graduated Cylinder‬‬

‫نمونه جدول طرح کیفی جهت خدمات سیمانکاری ‪ /‬بازرسی تجهیزات (نمونه دو(‬

‫‪/ Tests‬‬ ‫‪Device‬‬

‫‪Row‬‬ ‫‪Description‬‬ ‫‪Control Parameters‬‬ ‫‪Specification‬‬ ‫‪Period‬‬ ‫‪Equipment‬‬ ‫‪Records‬‬ ‫‪Resp‬‬

‫‪90 Psi ± 10‬‬

‫)‪Relief valve (setting‬‬
‫‪Min. lube oil pressure loaded‬‬
‫‪40 Psi‬‬
‫‪Engine2100rpm @1 Gear‬‬ ‫‪Pressure and‬‬
‫‪Inspection‬‬ ‫‪Operation‬‬
‫‪01‬‬ ‫‪Triplex Pump‬‬ ‫‪Min. lube oil pressure Engine Idle‬‬ ‫‪Annually‬‬ ‫‪Temperature‬‬
‫‪20 Psi@ °55C‬‬ ‫‪Report‬‬ ‫‪HSEQ‬‬
‫‪@1 Gear‬‬ ‫‪Gauge‬‬
‫‪Max lube oil temp‬‬
‫‪°70C‬‬

‫این‌گونــه تجهیــزات در صــورت امــکان‬ ‫طرح‌های کیفی تجهیزات‬ ‫آنهــا اســت‪ .‬ایــن معیارهــا بــا توجــه‬ ‫مصــرف شــده) در ایــن خدمــات منجــر‬
‫نمونه جدول شاخص عملکرد فرآیندها ‪ /‬خدمات حفاری ‪ /‬شاخص های کلیدی عملکرد سیمانکاری (نمونه سه)‬ ‫جهــت تدویــن طــرح کیفــی بــرای شبیه‌ســازی و در غیــر این‌صــورت‬ ‫تجربیــات‪ ،‬مقایســه بــا بهترین‌هــا‬ ‫می‌گــردد‪ .‬جهــت اجــرای صحیــح‬
‫تجهیــزات‪ ،‬قبــل از تدویــن آن مــواردی در حیــن اجــرای عملیــات صــورت‬ ‫و اســتانداردهای تخصصــی تعییــن‬ ‫ایــن رویکــرد‪ ،‬سیســتم کنتــرل کیفیــت‬
‫‪Process KPI’s‬‬ ‫‪Plan/Goal‬‬ ‫‪Unit‬‬ ‫‪Reporting‬‬ ‫چــون دامنــه‪ ،‬اهــداف بازرســی‪ ،‬می‌گیــرد‪.‬‬ ‫می‌گــردد (شــامل اســتانداردهای‬ ‫بــه ســه بخــش اساســی زیــر تقســیم‬
‫)‪NPT (Non Productive Time‬‬ ‫‪Zero‬‬ ‫‪Hour‬‬ ‫‪Monthly‬‬ ‫اســتراتژی تســت (شــامل تعییــن طرح کیفی خدمات‬ ‫‪.)API & ISO‬‬ ‫گردیــده اســت‪:‬‬
‫‪Failure‬‬ ‫‪Zero‬‬ ‫‪Quantitative‬‬ ‫‪Monthly‬‬ ‫تســت‌های مــورد نیــاز از قبیــل تســت منظــور از خدمــات‪ ،‬تمرکــز بــر روی‬ ‫تدویــن ایــن اســتانداردها در قالــب‬
‫)‪(Materials, Equipment and Personnel‬‬ ‫فشــار‪ ،‬تســت عملکــرد‪ ،‬تســت‌های خدماتــی اســت کــه ســازمان‌ها آن را‬ ‫طــرح کیفیــت و بــر اســاس اســتاندارد‬ ‫ورودی (‪)Incoming‬‬
‫‪FR/ Frequency Rate‬‬ ‫‪Zero‬‬ ‫‪Hour‬‬ ‫‪Monthly‬‬ ‫غیرمخــرب جهــت جــوش‪ ،‬تســت‌های یــا توســط زیرســاخت‌های خــود انجــام‬ ‫بین‌المللــی (‪ )ISO 10005‬صــورت‬ ‫حین فرآیند (‪)In process‬‬
‫* )‪(Number of Lost Time Accident vs. Man/Hours worked‬‬ ‫ابعــادی و ‪ ،)...‬تعییــن اجــزا‪ ،‬بخش‌هــای داده یــا برون‌ســپاری می‌نماینــد‪ .‬ایــن‬ ‫گرفتــه اســت‪ .‬جهــت کاربــردی شــدن‬ ‫نهایی (‪)Final‬‬
‫‪1.000.000‬‬ ‫تجهیــزات و در نهایــت جــداول برون‌ســپاری بــه دو علــت صــورت‬ ‫ایــن طرح‌هــای کیفــی‪ ،‬مستندســازی‬
‫‪Slurry Density Accuracy‬‬ ‫‪+/– 0.5‬‬ ‫‪PPG‬‬ ‫‪Monthly‬‬ ‫می‌گیــرد‪ ،‬ســازمان توانایــی انجــام آن‬ ‫طرح‌هــای کیفــی اســت‪.‬‬ ‫آنهــا بــا توجــه بــه پیچیدگــی خدمــات‬ ‫ورودی‌ها‬
‫)‪Cement Quality (compressive) during Drilling Out (after 24 hrs‬‬ ‫‪Hard Cement‬‬ ‫‪lb‬‬ ‫‪Monthly‬‬ ‫بخش‌هــای تشــکیل‌دهنده ایــن را نــدارد یــا اینکــه بــه دالیــل دیگــری‬ ‫و صالحیــت پرســنل صــورت گرفتــه‬ ‫پیــش از طرح‌ریــزی کیفــی‬
‫طــرح نیــز مشــابه طرح‌هــای کنتــرل همچــون دالیــل اقتصــادی ایــن‬ ‫اســت‪.‬‬ ‫جهــت کنتــرل و بازرســی ورودی‌هــا‪،‬‬
‫نمونه طرح کیفی جهت خدمات سیمانکاری ‪ /‬کنترل حین فرآیند و نهایی (نمونه چهار)‬ ‫کیفــی مــواد اولیــه اســت (نمونــه دو)‪ .‬برون‌ســپاری را به‌انجــام می‌رســاند‪.‬‬ ‫تدویــن و مستندســازی طرح‌هــای‬ ‫تقســیم‌بندی و طبقه‌بنــدی آنهــا‬
‫کنتــرل بــر روی ایــن خدمات که توســط‬ ‫کیفــی بــا توجــه نــوع ورودی‌هــا در‬ ‫الزامــی اســت‪ .‬ایــن طبقه‌بنــدی‬
‫‪OPC‬‬ ‫‪Sampling‬‬ ‫‪Device‬‬ ‫‪Actions‬‬
‫‪Stages‬‬ ‫‪Control Parameter‬‬ ‫‪Criteria‬‬ ‫‪Record‬‬ ‫‪Resp.‬‬ ‫‪Method‬‬ ‫‪Equipment‬‬
‫تأمین‌کننــدگان صــورت می‌گیــرد‪ ،‬بــا‬ ‫طرح کیفی نرم‌افزار‬ ‫قالــب فرمت‌هــای زیــر انجــام شــده‬ ‫می‌توانــد شــامل مــواردی همچــون‬
‫‪Resp.‬‬ ‫‪Method‬‬ ‫جهــت تأییــد بــرای نرم‌افزارهایــی به‌کارگیــری اســتانداردهای بین‌االمللــی‬ ‫اســت‪:‬‬ ‫مــواد اولیــه فرآوري‌شــده از قبیــل‬
‫‪Sending‬‬ ‫‪. Quantity‬‬ ‫همچــون نرم‌افزارهــای مهندســی‪ )ISO/TC176/SC2( ،‬انجام می‌پذیرد‪.‬‬ ‫مــواد شــیمیایی‪ ،‬ســخت‌افزار شــامل‬
‫‪10B&10A API.‬‬ ‫‪.Field Eng.‬‬
‫‪Cement‬‬ ‫‪. Material Specs (for Cement/ Ticking Time and‬‬
‫‪Tech Data Sheet.‬‬ ‫‪.Lab‬‬ ‫‪Truck and‬‬
‫‪Repair‬‬ ‫بــه این‌صــورت کــه جهــت پایــش‬ ‫نکاتــی همچــون گواهــی تأییــد چــک‬ ‫طرح‌های کیفی مواد اولیه‬ ‫قطعــات و ابــزار‪ ،‬نرم‌افــزار از قبیــل‬
‫‪and related‬‬ ‫‪Compressive Strength for Additives / Tech. Data‬‬ ‫‪Lab Records‬‬ ‫‪100%‬‬ ‫‪and‬‬
‫‪Additives‬‬ ‫)‪Sheet‬‬
‫‪Additives QP.‬‬ ‫‪Manager‬‬ ‫‪Bunker‬‬
‫‪Replace‬‬ ‫می‌گــردد‪ .‬بــا توجــه بــه اینکــه و اندازه‌گیــری رونــد کلیــه خدمــات‬ ‫مصرفی‬ ‫نرم‌افزارهــای مهندســی مــورد اســتفاده‬
‫‪to Rig‬‬ ‫اطمینــان کافــی از قابلیــت این‌گونــه حفــاری ‪ /‬فرآیندهــای مرتبــط‪،‬‬ ‫بخش‌هــای تشــکیل‌دهنده ایــن‬ ‫جهــت طراحــی یــا مــورد اســتفاده در‬
‫‪. Material Concentration‬‬
‫‪Mud Balance‬‬ ‫نرم‌افزارهــا در بــازار داخلــی وجــود شــاخص‌های کلیــدی عملکــرد تدویــن‬ ‫طــرح شــامل مــواردی از قبیــل نــوع‬ ‫حیــن ارائــه خدمــات و خدمــات شــامل‬
‫‪Crane Indicators‬‬
‫‪Mixing Fluid‬‬
‫‪.Pit & Lines Situation‬‬ ‫‪.Technical Proposal‬‬ ‫‪.Mud Logging‬‬
‫‪Visual‬‬ ‫‪Head of‬‬ ‫‪Problem‬‬
‫نــدارد‪ ،‬جهــت تصدیــق‪ ،‬محاســبات می‌گــردد و در پــي آن جمــع‌آوری‬ ‫مــواد‪ ،‬پارامتــر کنترلــی‪ ،‬معیــار‪ ،‬ســوابق‪،‬‬ ‫خدمــات بازرســی و حمــل و نقــل‬
‫‪.Volume/ Dead Volume‬‬ ‫‪. ClientReq‬‬ ‫‪.Rig Sensor‬‬ ‫‪Field Eng.‬‬ ‫‪100%‬‬ ‫دســتی صــورت گرفتــه و نتایــج آن از داده‌هــا‪ ،‬تجزیــه و تحلیــل و تدویــن‬
‫‪Preparation‬‬
‫‪.Integrity‬‬
‫‪Pit Totalizer / Pit‬‬ ‫‪Eng.‬‬ ‫‪Solving‬‬ ‫مســؤلیت‪ ،‬روش نمونه‌بــرداری‪ ،‬تجهیــز‬ ‫باشــد‪.‬‬
‫‪Volume Indicator‬‬ ‫طریــق مقایســه بــا خروجــی نرم‌افــزار برنامــه اقدامــات جهــت انحرافــات از‬ ‫مــورد اســتفاده و اقدامــات جهــت بــروز‬ ‫یکــی از مهمتریــن نــکات جهــت کنترل‬
‫صــورت می‌گیــرد‪ .‬جهــت صحه‌گــذاری معیــار صــورت می‌گیــرد‪.‬‬ ‫مشــکالت اســت (نمونــه یــک)‪.‬‬ ‫و بازرســی‪ ،‬تعریــف معیــار جهــت تأییــد‬

‫‪169‬‬ ‫‪168‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬ ‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬ ‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬ ‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬ ‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬ ‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬ ‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬ ‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬ ‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬ ‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬ ‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬ ‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬ ‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬ ‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
 ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬ ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬

‫فنی؛ ‪HSEQ‬‬ ‫فنی؛ ‪HSEQ‬‬

‫ارسالن کرامت‬
‫شرکت راهبران ایمن بهره‌ور‬

‫شــغلی مســئول دانســته و هــر کــدام‬
‫بــا توجــه بــه ســطوح اختیاراتــی خــود‬
‫و شــرح وظایــف شــغلی نقشــی موثــر‬
‫در بهبــود عملکــرد سیســتم مدیریــت‬
‫ســازمان خــود خواهنــد داشــت‪.‬‬
‫در نــگاه سیســتمی و فرآینــدی اگــر‬
‫مشــکلی بــه‌ وجــود بیایــد‪ ،‬مدیــران‬
‫در داخــل فراینــد دنبــال مشــکل‬
‫می‌گردنــد و ســعی در اصــاح فرآینــد‬
‫دارنــد‪ .‬در ایــن دیــدگاه نیــاز بــه اصالح‬
‫فرآینــد هســت‪ ،‬نــه اصــاح افــراد‪ .‬بــا‬
‫نــگاه نویــن مدیریتــی‪ ،‬رویکــرد حاکــم‬
‫اصــاح و بهبــود در فرآیندهاســت‬
‫و در واقــع اندازه‌گیــری عملکــرد‬
‫فراینــد ســازمان اهمیــت دارد‪ .‬در‬
‫نــگاه ســنتی مدیــران مشــکل را در‬
‫داخــل کارکنــان جســتجو می‌کننــد‬
‫و به‌طــور مثــال بــرای حــل مشــکل‪،‬‬
‫نیــروی کار را تغییــر می‌دهنــد‪،‬‬
‫به‌طــور کلــی در دیــدگاه ســنتی‪،‬‬
‫اندازه‌گیــری عملکــرد کارکنــان‬
‫اهمیــت دارد نــه اندازه‌گیــری عملکــرد‬
‫فرآینــد‪ .‬در واقــع بــا ایــن تغییــر‬
‫نگــرش ســازمان بــه جــای پیــدا کردن‬
‫ایــراد و خطــا بیــن کارکنــان و قوانیــن‬
‫درون‌ســازمانی می‌بایســت بــه دنبــال‬
‫نقــاط ضعــف در فرآیندهــا و ارکان‬
‫سیســتمی خــود باشــد تــا آنهــا را‬
‫به‌صــورت نظام‌منــد و سیســتمی‬
‫رفــع نمــوده و از طرفــی فرصت‌هــا‬
‫و نقــاط قــوت مرتبــط بــا ســازمان‬
‫خــود را شناســایی کنــد تــا بتوانــد در‬
‫ایــن راســتا حرکتــی موثــر در جهــت‬
‫بهبــود عملکــرد انجــام دهــد‪.‬‬
‫درنگرشسیستمیونوین‬ ‫در ایجــاد چارچــوب کلــی می‌شــود‬ ‫امــروزه اســاس نگــرش مدیریتــی در‬
‫مدیریتیروزدنیابهموضوعات‬ ‫و جنبه‌هــای گوناگــون شــناخت‬ ‫ســطوح ســازمانی‪ ،‬نگــرش سیســتمی‬
‫بانگاهجزیرهایتوجهنمی‌شود‬ ‫ســازمان‌ها را عملــی می‌ســازد و‬ ‫و فرایندمحــور اســت‪ .‬سیســتم در‬
‫از نظــر مدیریتــی نگــرش سیســتمی‬ ‫یــک تعریــف جامــع عبــارت اســت از‬
‫بهعنوانمثالمشکالتایمنی‬ ‫«گروهــی از وظایــف به‌هم‌پیوســته‬
‫موجــب می‌شــود تــا مدیــران بــه‬
‫موجوددرسطحسازمانفقط‬ ‫ســازمان‌ها به‌صــورت یــک کل و‬ ‫کــه بــا هــم دیگــر نتیج ـه‪‎‬ای را ایجــاد‬
‫مربوطبهدپارتمان‪ HSE‬آن‬ ‫بخشــی از یــک محیــط بزرگ‌تــر‬ ‫می‌کننــد»‪ .‬در مدیریــت سیســتمی‬
‫سازماننخواهدبود‪.‬قطعادر‬ ‫توجــه کننــد‪.‬‬ ‫نگــرش فراینــدی جایــگاه ویــژه‌ای‬
‫ریشه‌یابیمشکالتوکمبودها‬ ‫در حــوزه مدیریــت ایمنی‪ ،‬بهداشــت‬ ‫دارد و بنــا بــه تعریــف فراینــد‪،‬‬
‫و محیــط زیســت و همچنیــن کیفیــت‬ ‫مجموع ـه‌ای مشــخص و مرتب‌‌شــده از‬
‫بانگاهسیستمیورویکرد‬ ‫فعالیت‌هــای کاری در یــک محــدوده‬
‫اســتاندارد‌های بســیاری تدویــن شــده‬
‫فرآیندیکلیهپیکرهیک‬ ‫و اجــرا و پیاده‌ســازی آنهــا مــورد‬ ‫زمانــی و مکانــی اســت کــه شــروع و‬
‫سازمانخودرامتعهدومسئول‬ ‫اســتقبال بســیاری از ســازمان‌ها در‬ ‫خاتمــه آن مشــخص اســت و بــا تعریف‬
‫دربرآوردهسازیالزامات‬ ‫کشــورهای مختلــف دنیــا قــرار گرفتــه‬ ‫روشــن از ورودی‌هــا و خروجی‌هــا‬ ‫اطمینــان از اینکــه سیســتم‬ ‫تعریف‌شــده انجــام می‌پذیــرد‪ .‬برخــی‬ ‫درصورتیکهشماسیستمی‬ ‫حین فرآیند و نهایی‬
‫یــک ســاختار بــرای عملکــرد ارائــه‬ ‫اندازه‌گیــری قابلیــت شناســایی‬ ‫اطالعــات جمع‌آوری‌شــده (روتیــن و‬ ‫کنتــرل حیــن ارائــه خدمــات تــا زمــان‬
‫میدانند‪.‬‬
‫مختلف ‌‬ ‫اســت‪ ،‬به‌عنــوان مثــال ‪ HSE-MS‬یــا‬ ‫برایاندازهگیریخدماتحفاری‬
‫‪ OMS‬برگرفتــه از ‪( OGP‬مربــوط بــه‬ ‫می‌دهــد‪.‬‬ ‫تغییــرات ایجادشــده در فرآیندهــا را‬ ‫غیرروتیــن) شــامل مــوارد زیــر اســت‪:‬‬ ‫پایــان عملیــات دو بخــش عمــده دیگــر‬
‫بــا نــگاه جزیــره‌ای توجــه نمی‌شــود‬ ‫دارد‪.‬‬ ‫اطالعــات حاصــل از بازرســی‌های‬ ‫نداشتهباشید‪،‬نمی‌توانیدآن‬ ‫در ایــن سیســتم اســت‪.‬‬
‫نفــت و گاز) یــا اســتانداردهایی ماننــد‬ ‫در نگــرش سيســتمى به‌مثابــه‬
‫به‌عنــوان مثــال مشــکالت ایمنــی‬ ‫‪( ISO 9001‬سیســتم مدیریــت کیفیــت)‬ ‫ديدگاهــى کل‌گــرا‪ ،‬ســازمان را‬ ‫شناســایی دالیــل ریشــه‌ای و‬ ‫ورودی بــر مبنــای طرح‌هــای کیفــی‬ ‫راکنترلکنیدودرصورتیکه‬ ‫بــا توجــه بــه ماهیــت خدمــات‬
‫موجــود در ســطح ســازمان فقــط‬ ‫به‌خصــوص آخریــن ویرایــش مربــوط‬ ‫ترکيبــى از عناصــر فنــي‪ ،‬انســانى و‬ ‫برنامه‌ریــزی به‌موقــع جهــت انجــام‬ ‫اطالعــات حاصــل از بازرســی‌های‬ ‫نتوانیدخدماتراکنترلکنید‪،‬‬ ‫حفــاری‪ ،‬طرح‌ریــزی کیفــی جهــت ایــن‬
‫مربــوط بــه دپارتمان‪ HSE‬آن ســازمان‬ ‫بــه ســال ‪ ،2015‬یــا اســتاندارد ‪ISO‬‬ ‫بيولوژيکــى کــه يــک کل را به‌وجــود‬ ‫اقدامــات در راســتای رفــع آنهــا ‪.‬‬ ‫حیــن کار در ســایت‌های عملیاتــی‬ ‫نمی‌توانیدآنرامدیریتکنیدو‬ ‫دو بخــش به‌طــور پیوســته و در قالــب‬
‫نخواهــد بــود‪ .‬به‌طــور قطــع در‬ ‫آورده‌انــد‪ ،‬تلقــى مى‌کننــد‪ .‬در قالــب‬ ‫به‌کارگیــری ایــن نتایــج به‌عنــوان‬ ‫اطالعــات حاصــل از ارزیابــی‬ ‫یــک طــرح کیفــی صــورت می‌گیــرد‪.‬‬
‫‪( 14001‬سیســتم مدیریــت محیــط‬ ‫درنهایتدرصورتعدممدیریت‬
‫ریشــه‌یابی مشــکالت و کمبودهــا بــا‬ ‫زیســت) ويرايــش ‪ ،2015‬و همچنیــن‬ ‫ايــن نگــرش هــر يــک از اجــزاء‬ ‫بخشــی از برنامــه سیســتماتیک جهــت‬ ‫کارفرمایــان پــس از انجــام کار‪.‬‬ ‫پیــش نیــاز اولیــه جهــت تدویــن‬
‫نــگاه سیســتمی و رویکــرد فرآینــدی‬ ‫بهبــود مســتمر ‪ /‬مــداوم خدمــات‪.‬‬ ‫اطالعــات حاصــل از شــاخص‌های‬ ‫آن‪،‬قادربهبهبوددرارائهخدمات‬ ‫طــرح کیفــی عملیــات شــروع تــا‬
‫اســتاندار‪ ، OHSAS 18001‬سیســتم‬ ‫و عناصــر متشــکله ســازمان در‬
‫کلیــه پیکــره یــک ســازمان خــود را‬ ‫مدیریــت ایمنــی و بهداشــت شــغلی‬ ‫ارتبــاط بــا وظيفــه و نقــش خــود در‬ ‫عملکــرد خدمــات ‪.‬‬ ‫نخواهیدبود‪.‬‬ ‫پایــان‪ ،‬طرح‌ریــزی چگونگــی ارائــه‬
‫متعهــد و مســئول در برآورده‌ســازی‬ ‫کــه در ویرایــش بعــدی ســازمان‬ ‫کليــت ســازمان مــورد ارزيابــى قــرار‬ ‫اطالعــات حاصــل از گزارش‌هــای بــه زبــان ســاده‌تر‪ ،‬در صورتــی کــه‬ ‫خدمــات اســت‪ .‬بديــن منظــور کلیــه‬
‫می‌داننــد‪.‬‬ ‫مختلــف‬ ‫الزامــات‬ ‫جهانــی اســتاندارد تحــت عنــوان‬ ‫مى‌گير نــد ‪.‬‬ ‫عــدم انطباق‌هــای به‌وجودآمــده در شــما سیســتمی بــرای انــدازه گیــری‬ ‫جداولــی ســاده تحــت عنــوان طرح‌هــای‬ ‫مراحــل اجــرای خدمــات از ابتــدا تــا‬
‫به‌عنــوان مثــال در نگــرش سیســتمی‬ ‫‪ ISO45001‬منتشــر خواهــد شــد‪،‬‬ ‫نگـ�رش سیسـ�تمی( (�‪System Ap‬‬ ‫خدمــات حفــاری نداشــته باشــید‪،‬‬ ‫حیــن عملیــات‪.‬‬ ‫اقتضایــی تدویــن می‌گــردد‪.‬‬ ‫انتهــای عملیــات طرح‌ریــزی و تدویــن‬
‫کلیــه ارکان ســازمان از مدیریــت‬ ‫همــه ایــن اســتانداردها به‌صــورت‬ ‫‪ )proach‬دیدگاهــی اســت کــه بــه‬ ‫نمی‌توانیــد آن را کنتــرل کنیــد و در‬ ‫می‌گــردد‪ ،‬در قالــب نمــودار جریــان‪،‬‬
‫ارشــد و ســایر مدیــران نظیــر مدیــران‬ ‫مشــترک‪ ،‬مفاهیــم کیفیــت‪ ،‬ایمنــی‪،‬‬ ‫مــا اجــازه می‌دهــد تــا نیروهــا و‬ ‫برخــی مزایــای حاصــل از نتایــج ایــن صورتــی کــه نتوانیــد خدمــات را کنترل‬ ‫تجزیه و تحلیل نتایج‬ ‫ســپس چگونگــی تصدیــق هــر کــدام‬
‫عملیــات‪ ،‬خریــد‪ ،‬قراردادهــا و‪ ،....‬و‬ ‫بهداشــت شــغلی و محیــط زیســت‬ ‫متغیرهایــی کــه در محیــط خــارج و‬ ‫کنیــد‪ ،‬نمی‌توانیــد آن را مدیریــت‬ ‫تحلیــل شــامل مــوارد زیــر اســت‪:‬‬ ‫کلیــه داده‌هــای حاصــل از سیســتم‬ ‫از ایــن مراحــل در قالــب طــرح کیفــی‬
‫ســایر ســطوح میانــی سرپرســتی‪،‬‬ ‫را بــا نگــرش مدیریــت سیســتمی‬ ‫داخــل ســازمان تاثیــر اساســی دارنــد‪،‬‬ ‫پایــش و کنتــرل پیوســته رونــد ارائــه کنیــد و در نهایــت در صــورت عــدم‬ ‫کنتــرل خدمــات حفــاری‪ ،‬جمــع‌آوری‬ ‫ارائــه می‌گــردد‪( .‬نمونــه چهــار)‬
‫کارشناســی و کارگــری‪ ،‬خــود را در‬ ‫تبییــن نموده‌انــد‪.‬‬ ‫بشناســیم و بــه عملکــرد و جایــگاه آن‬ ‫مدیریــت آن‪ ،‬قــادر بــه بهبــود در ارائــه‬ ‫خدمــات ‪.‬‬ ‫شــده و تجزیــه و تحلیــل می‌گــردد‪.‬‬ ‫نکتــه‪ :‬جهــت انجــام اقدامــات بــرای‬
‫برابــر الزامــات مرتبــط بــا کیفیــت‪،‬‬ ‫در نگــرش سیســتمی و نویــن‬ ‫در ســازمان پــی ببریــم‪ .‬ایــن نگرش در‬ ‫اطمینــان از توانایــی و قابلیــت خدمات خدمــات نخواهیــد بــود‪.‬‬ ‫ایــن تحلیــل بــر اســاس رویه‌هــای‬ ‫برطــرف نمــودن مشــکالت ‪ /‬عــدم‬
‫ایمنــی‪ ،‬محیــط زیســت و بهداشــت‬ ‫مدیریتــی روز دنیــا بــه موضوعــات‬ ‫اداره ســازمان‌ها موجــب یکپارچگــی‬ ‫ارائه‌شــده‪.‬‬ ‫اســتاندارد و بــا به‌کارگیــری نمودارهــای‬ ‫انطباق‌هــا در حیــن ارائــه خدمــات‪،‬‬

‫‪171‬‬ ‫‪170‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬ ‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬ ‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬ ‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬ ‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬ ‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬ ‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬ ‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬ ‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬ ‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬ ‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬ ‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬ ‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬ ‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
 ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬ ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬

‫فنی؛ ‪HSEQ‬‬ ‫فنی؛ ‪HSEQ‬‬

‫درســت تصمیم‌گیــری و راهکارهــای‬
‫مدیریتــی اتخــاذ شــود‪.‬‬
‫تغییــر امــری غیرقابــل انــکار اســت‬
‫امــا ذکــر ایــن نکتــه در تغییــر ضــروری‬
‫اســت‪ ،‬کــه اگــر تغییــر بــا مدیریــت‬
‫صحیــح همــراه باشــد‪ ،‬می‌تــوان از آن‬
‫بــه نحــو مثبــت بــرای ســازمان بهــره‬
‫جســت‪ .‬امــا اگــر مدیــر توانایــی برخــورد‬
‫صحیــح بــا تغییــر را نداشــته باشــد‪،‬‬
‫تغییــر می‌توانــد بــه بحــران تبدیــل‬
‫شــده و در مــواردی حتــی بــه شکســت‬
‫ســازمان نیــز منجــر شــود‪.‬‬
‫مفاهیــم اشاره‌شــده در فــوق هرکــدام‬
‫مباحثــی گســترده بــوده کــه بــرای هــر‬
‫یــک جــای بحــث بــه صــورت مفصــل‬
‫و مجــزا وجــود دارد‪ .‬در ایــن مقالــه‬
‫هــدف آشــنایی مقدماتــی بــا مقولــه‬
‫نگــرش سیســتمی بــا رویکــرد فرآیندی‬
‫بــود کــه به‌صــورت اجمالــی اشــاراتی‬
‫بــه کلیــات آن شــده اســت‪ .‬چارچــوب‬
‫اصلــی سیســتم‌های مدیریتــی بــر‬
‫مبنــای چرخــه مدیریتــی دمینــگ یــا‬
‫‪ PDCA‬اســت‪.‬‬
‫همان‌گونــه کــه مشــخص اســت‪،‬‬
‫نگــرش سیســتمی در ابتــدا بــا‬
‫طرح‌ریــزی آغــاز می‌شــود و تعییــن‬
‫اهــداف و شناســایی فرصت‌هــا و‬
‫ریســک‌ها در ایــن بخــش محقــق‬
‫می‌گــر د د ‪.‬‬
‫در گام بعــدی کلیــه مــوارد‬
‫طرح‌ریزی‌شــده اجرایــی می‌گــردد‪،‬‬
‫بدیهــی اســت اعمــال مناســب مدیریــت‬
‫دانــش‪ ،‬مدیریــت تغییــر و گام‌هــای‬
‫بعــدی مدیریــت ریســک در ایــن بخــش‬
‫اســت‪.‬‬
‫در مرحلــه ســوم کلیــه فعالیت‌هــای‬
‫انجام‌شــده در سیســتم بــه کنتــرل‬
‫و پایــش نیــاز دارنــد‪ .‬بــرای اجرایــی‬
‫شــدن ایــن مهــم ابزارهایــی نظیــر‬
‫بازرســی‪ ،‬ممیــزی و اندازه‌گیــری‬
‫وجــود دارد کــه از طریــق آنهــا وضعیــت‬
‫عملکــرد سیســتم و فرآینــد هــا کنتــرل‬
‫و تحلیــل می‌شــود‪ .‬در مرحلــه آخــر‬
‫خروجــی کلیــه بخش‌هــای قبلــی در‬
‫مرحلــه پایانــی و اقــدام مــورد تجزیــه‬
‫و تحلیــل و بازنگــری قــرار می‌گیــرد‬
‫و اقدامــات اصالحــی الزم بــرای بهبــود‬
‫بیشــتر در سیســتم تعریــف می‌گــردد‪.‬‬
‫ایــن چرخــه یــک چرخــه دائمــی‬
‫بــوده و همــواره فرآینــد طرح‌ریــزی‪،‬‬
‫اجــرا‪ ،‬کنتــرل و اقــدام بــا رویکــرد‬
‫بهبــود مســتمر در سیســتم می‌بایســت‬
‫در ســطح ســازمان جــاری و ســاری‬
‫باشــد و ایــن محقــق نخواهــد شــد مگــر‬
‫بــا اولیــن رکــن اشاره‌شــده کــه چیــزی‬
‫جــز تعهــد مدیریــت نیســت‪.‬‬
‫برایتعییناهداف‪،‬‬
‫شناساییریسک‌هاو‬
‫ی‬
‫فرصت‌هابسیارضرور ‌‬
‫است‪.‬ابزاریمدیریتیبرای‬
‫اینمنظوروجودداردبهنام‬
‫تحلیل‪ SWOT‬کهمی‌تواناز‬
‫اینابزاراستفادهنمود‪.‬‬
‫و اســتفاده از آن بــه كمــك فنــاوري‬
‫اســت‪.‬‬
‫هــر ســازمان بــراي دســتيابي بــه‬
‫اهــداف خــود‪ ،‬از مجموعــه دانشــي‬
‫اســتفاده مي‌كنــد كــه نــزد تك‌تــك‬
‫افــراد و در ذهــن آنهــا انباشــته شــده‬
‫اســت‪ .‬در صــورت عــدم اســتفاده از‬
‫ايــن دانش‌هــا‪ ،‬مي‌تــوان شكســت‬
‫ســازمان يــا بــاال بــودن هزينه‌هــاي‬
‫ناشــي از تكــرار برخــي فرايندهــاي‬
‫تصميم‌گيــري و عــدم اســتفاده مطلــوب‬
‫از ســوابق تجربــي و تصميم‌گيري‌هــا‬
‫را انتظــار داشــت‪ .‬بــه هميــن دليــل‪،‬‬
‫ســازمان‌هاي پيــش‌رو اقــدام بــه‬
‫جم ـع‌آوري دانــش نهفتــه نــزد پرســنل‬
‫و گروه‌هــاي كاري مي‌كننــد كــه بــه‬
‫آن «ســرمايه دانــش» گفتــه مي‌شــود‪.‬‬
‫امــروزه ســرمايه‌هاي يــك ســازمان‬
‫تنهــا ســرمايه مالــي و فيزيكــي نيســت‬
‫بلكــه ســرمايه دانــش افــراد مهم‌تــر از‬
‫آن دو اســت و مــورد توجــه مديــران‬
‫قــرار گرفتــه اســت‪.‬‬
‫مديريــت دانــش‪ ،‬رســيدن بــه مدیریتمبتنیبرمدیریتتغییر‬
‫موضــوع دیگــر مدیریتــی‪« ،‬مدیریــت‬
‫تغییــر» اســت کــه خیلــی از مشــکالت‬
‫بــه وجــود آمــده در ســازمان‪‎‬ها‪،‬‬
‫به‌واســطه تغییراتــی اســت کــه بــه‬
‫نحــوی در آن‌هــا بــه وجــود می‌آیــد‪.‬‬
‫بنابرایــن بایــد تغییرات شناســایی شــده‬
‫یــا پیش‌بینــی شــوند بــرای تغییــرات‬
‫مدیریــت ریســک شــامل فعاليت‌هايــي‬
‫چــون‪ :‬شناســایي‪ ،‬ارزیابــی‪ ،‬پایــش و‬
‫کاهــش تأثيــر ریسـك‌ها بــر یــک کســب‬
‫و کاراســت‪ .‬یــک برنامــه مدیریت ریســک‬
‫صحيــح می‌توانــد مشــكات هزینه‌بــر‬
‫و اســترس‌زا را بــه حداقــل رســانده و‬
‫خســارت را کاهــش دهــد‪ .‬مدیریــت‬
‫ریســک‪ ،‬فرآینــدي شــامل دو فــاز اصلــي‬
‫اســت‪ :‬تخميــن ریســک کــه شــامل‬
‫شناســایي‪ ،‬تحليــل و اولویت‌بنــدي‬
‫اســت و کنتــرل ریســک کــه مراحــل‬
‫برنامه‌ریــزي مدیریــت ریســک و اقدامــات‬
‫اصالحــي را شــامل مي‌شــود‪.‬‬
‫مدیریتمبتیبرمدیریتدانش‬
‫اهــداف ســازمان بــا اســتفاده بهينــه‬
‫از دانــش يــا توانايــي يــك ســازمان در‬
‫اســتفاده از ســرمايه معنــوي (تجربــه و‬
‫دانــش فــردي نــزد هــر فــرد) و دانــش‬
‫دســته‌جمعي به‌منظــور دســتيابي‬
‫بــه اهــداف خــود از طريــق فرآینــدي‬
‫شــامل توليــد دانــش‪ ،‬تســهيم دانــش‬
‫رفــع تحریم‌هــا مدیــران می‌بایســت‬ ‫ارتبــاط بــا طرف‌هــای ذینفــع و درک‬
‫کلمــات ‪ Strength‬بــه معنــای قــوت‪،‬‬ ‫ریســک‌ها و فرصت‌هــای قابــل‬
‫‪ Weaknesss‬بــه معنــای ضعــف‪Oppor� ،‬‬ ‫دســترس را شناســایی نمــوده و بهتریــن‬
‫‪ tunity‬بــه معنــای فرصــت و ‪ Threat‬بــه‬ ‫بهره‌بــرداری را از شــرایط پیــش‬
‫معنــای تهدیــد اســت‪.‬‬ ‫رو داشــته باشــند‪ .‬به‌طــور طبیعــي‬
‫ماهیــت قــوت و ضعــف بــه درون‬ ‫شناســایی ریســک‌ها و فرصت‌هــا‬
‫ســازمان مربــوط می‌شــود و فرصــت و‬ ‫از منظــر کیفــی و ایمنــی بهداشــت و‬
‫تهدیــد معمــوالً محیطــی اســت‪.‬‬ ‫محیــط زیســت نیــز می‌توانــد بــا ایــن‬
‫تغییــرات لحــاظ شــود و در نظــر گرفتــه‬ ‫در فــوق یــک ســازمان می‌توانــد‬
‫مدیریتمبتنیبرمدیریتریسک‬ ‫شــود‪.‬‬
‫مفاهیمــی چــون «مدیریــت ریســک»‬ ‫بــرای تعییــن اهــداف‪ ،‬شناســایی‬
‫پیــش از ایــن فقــط در بخــش ایمنــی و‬ ‫ریســک‌ها و فرصت‌هــا بســیار ضــروری‌‬
‫بهداشــت شــغلی مطــرح می‌شــد امــا‬ ‫اســت‪ .‬ابــزاری مدیریتــی بــرای ایــن‬
‫امــروزه در تمامــی وجــوه سیســتم‪‎‬های‬ ‫منظــور وجــود دارد بــه نــام تحلیــل‬
‫مدیریتــی عنــوان می‌شــود و کاربــرد‬ ‫‪ SWOT‬کــه می‌تــوان از ایــن ابــزار‬
‫دارد‪ ،‬ســازمان‪‎‬ها بایــد فرصت‪‎‬هــا و‬ ‫اســتفاده نمــود‪.‬‬
‫ریســک‪‎‬هایی را کــه می‪‎‬توانــد در دل‬ ‫تحلیــل ‪ SWOT‬ابــزاری کارآمــد‬
‫سازمان‌شــان وجــود داشــته باشــد‪ ،‬چــه‬ ‫بــرای شناســایی شــرایط محیطــی و‬
‫در جنبه‪‎‬هــای بیرونــی و چــه داخلــی‬ ‫توانایی‌هــای درونــی ســازمان اســت‪.‬‬
‫شناســایی کننــد تــا بــه نحــو صحیــح از‬ ‫پایــه و اســاس ایــن ابــزار کارآمــد در‬
‫آنهــا در تعییــن اهــداف اســتفاده نمــوده‬ ‫مدیریــت اســتراتژیک و شــناخت محیط‬
‫و بــرای ریســک‌ها و مشــکالت احتمالــی‬ ‫پیرامونــی ســازمان اســت‪ .‬حــروف‬
‫برنامه‌ریــزی و اقدامــات اصالحــی و‬ ‫‪ SWOT‬کــه آن را بــه شــکل‌های دیگــر‬
‫پیشــگیرانه مناســب انجــام دهنــد‪.‬‬ ‫مثــل ‪ TOWS‬هــم می‌نویســند‪ ،‬ابتــدای‬
‫آینــده اســت‪ .‬تالشــی ارزشــمند اســت‬ ‫ارکاناصلیدرنگرشسیستمی‬
‫کــه معطــوف بــه هــدف باشــد‪ ،‬تــاش‬ ‫‪-1‬تعهد مدیریت‬
‫بی‌هــدف پرتــاب تیــر در تاریکــی اســت‪.‬‬ ‫در نگــرش سیســتمی مدیریــت ارشــد‬
‫یکــی از موانــع بســیار مهــم موفقیــت و‬ ‫نقــش بســیار موثــری در پویایــی و‬
‫کامیابــی‪ ،‬ناتوانــی ســازمان‌ها در تدویــن‬ ‫اثربخشــی سیســتم دارد‪ ،‬به‌نحــوی‬
‫اهــداف اســت‪ .‬آن‌هایــی کــه رویایــی در‬ ‫کــه اگــر حمایــت و نظــارت مدیریــت‬
‫ذهــن و هدفــی بــر روی کاغــذ نداشــته‬ ‫در سیســتم وجــود نداشــته باشــد و‬
‫باشــند‪ ،‬مقصدشــان ناکجاآبــاد خواهــد‬ ‫تعهــدات الزم نســبت بــه برقــراری‬
‫بــود ‪.‬‬ ‫سیســتم در مدیــران ارشــد بــر قــرار‬
‫یکــی از مهارت‌هایــی کــه مدیــران‬ ‫نباشــد‪ ،‬عمــا چنیــن رویکــردی ا‬
‫و کارکنــان بایــد در خــود تقویــت‬ ‫یجــاد نخواهــد شــد‪ .‬به‌عنــوان مثــال‬
‫نماینــد‌‪ ،‬مهــارت هدف‌گــذاری اســت‪.‬‬ ‫وقتــی سیســتم مدیریت ‪ HSE‬در ســطح‬
‫اهــداف کلــی‪ ،‬کیفــی و مبهــم قابلیــت‬ ‫ســازمان جــاری اســت‪ ،‬حمایــت عملــی‬
‫اندازه‌گیــری و اثربخشــی نخواهــد‬ ‫و ملمــوس مدیریــت ارشــد از ایــن‬
‫داشــت ‪.‬‬ ‫مفهــوم می‌بایســت در ســطح ســازمان‬
‫اهــداف می‌بایســت مشــخص‪،‬‬ ‫جــاری باشــد‪ ،‬از جملــه وظایــف مدیران‬
‫قابــل اندازه‌گیــری‪ ،‬واقع‌بینانــه‪ ،‬قابــل‬ ‫ارشــد در رویگــرد سیســتمی عبارتند از‪:‬‬
‫دســترس و دارای محــدوده زمانــی‬ ‫‪ -‬اختصــاص منابــع زیرســاختی‪ ،‬مالــی‬
‫باشــند‪.‬‬ ‫و انســانی الزم‬
‫نیازهــای ایشــان‪.‬‬ ‫بــا تدویــن برنامــه اســتراتژیک‬ ‫‪ -‬توجــه و عالقه‌منــدی بــه حضــور در‬
‫فضــای داخلی ســازمان شــامل‪ :‬ســاختار‬ ‫ســازمانی و اهــداف کالن و خــط مشــی‬ ‫جلســات مربوطــه و پیگیــری مشــکالت‬
‫ســازمانی‪ ،‬نقش‌هــا و مســئولیت‌ها‪،‬‬ ‫ســازمان در عمــل مســیر و مقصــد‬ ‫و کمبودهــا تــا رفــع کامــل آن‌هــا‬
‫افــراد و فرآیندهــا‪ ،‬منابــع‪ ،‬ســرمایه‪،‬‬ ‫ســازمان بــرای کارکنــان مشــخص و‬ ‫‪ -‬تعهــد بــه اجــرا شــدن کلیــه الزامــات‬
‫روابــط بــا طرف‌هــای ذینفــع داخلــی‪،‬‬ ‫ترســیم می‌شــود‪.‬‬ ‫قانونــی و الزم االجــرا‬
‫فرهنــگ ســازمانی و اســتانداردها‪.‬‬ ‫به‌طــور قطــع در مقولــه سیســتم‌های‬ ‫‪ -‬تاکیــد بــه رعایــت کلیــه الزامــات‬
‫بــا در نظــر گرفتــن مــوارد نامبــرده‬ ‫مدیريتــی از نــگاه کیفیــت‪ ،‬ایمنــی‪،‬‬ ‫در ســطوح مختلــف توســط کارکنــان‬
‫بهداشــت و محیــط زیســت می‌بایســت‬ ‫ســازمان‬
‫فرصت‌هــا و ریســک‌هایی کــه در‬ ‫راه‌هــای بهبــود در موضوعــات نامبــرده‬ ‫‪ -‬توجــه ویــژه بــه خواســت و الزامــات‬
‫مســیر موفقیتــش وجــود دارد‪ ،‬تعییــن‬ ‫به‌صــورت مشــخص در دل اهــداف‬ ‫مشــتری یــا کارفرمــا و لحــاظ نمــودن‬
‫نمــوده و در تعییــن اهــداف ســازمانی از‬ ‫و برنامه‌هــای ســازمان لحــاظ شــده‬ ‫ایــن الزامــات در ارائــه خدمــات و‬
‫آن‌هــا بهــره ببــرد‪.‬‬ ‫باشــد‪.‬‬ ‫محصــوالت‬
‫یــک مثــال مفهــوم تعییــن ریســک‌ها‬ ‫نکتــه مهــم در تدویــن اهــداف‪،‬‬
‫و فرصت‌هــا بــرای ســازمان‌ها را بهتــر‬ ‫شناســایی ریســک‌ها و فرصت‌هــای‬ ‫‪ -2‬تدوین خط مشي‪ ،‬برنامه‬
‫روشــن مي‌كنــد‪ :‬همان‌طــور کــه‬ ‫ســازمان بــا دو رویکــرد درون‌ســازمانی‬ ‫استراتژیک‪ ،‬اهداف و برنامه‌ها‬
‫انتظــار مــی‌رود بــا انجــام توافقــات‬ ‫و برون‌ســازمانی اســت‪ .‬در ابتــدا‬ ‫مهم‌تریــن عامــل‪ ،‬در کســب هــر‬
‫انجام‌گرفتــه و موضــوع برجــام در‬ ‫می‌بایســت فضــای ســازمان در مــوارد‬ ‫موفقیتــی‪ ،‬تدویــن و مشــخص کــردن‬
‫عمــل تغییــرات مهمــی در فضــای‬ ‫زیــر بررســی و کامــا درک شــود‬ ‫دقیــق اهــداف اســت‪ .‬هدف‌گــذاری‬
‫خارجــی ســازمان‌های ایرانــی‬ ‫(ســنجش فضــای داخــل و خارجــی)‪:‬‬ ‫مهمتریــن عامــل حرکــت و خلــق آیند ‌ه‬
‫به‌خصــوص در شــاخه باالدســتی نفــت‬ ‫فضــای خارجــی ســازمان شــامل‪:‬‬ ‫اســت‪ ،‬هدف‌هــا هســتند کــه مقصــد و‬
‫صــورت خواهــد پذیرفــت‪ ،‬بــا توجــه‬ ‫محیــط فرهنگــی‪ ،‬اجتماعــی‪ ،‬سیاســی‪،‬‬ ‫مســیر زندگــی فــردی و ســازمانی‬
‫بــ ‌ه حضــور شــرکت‌های خارجــی‬ ‫قانونــی‪ ،‬مالــی‪ ،‬اقتصــادی و‪ ..‬در ســطح‬ ‫را روشــن می‌کننــد‪ .‬هدف‌گــذاری‬
‫و باالرفتــن میــزان فــروش نفــت و‬ ‫بین‌المللــی‪ ،‬ملــی‪ ،‬منطق ـه‌ای‪ ،‬محلــی و‬ ‫به‌مثابــه ترســیم جــاده‌ای بــرای‬

‫‪173‬‬ ‫‪172‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬ ‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬ ‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬ ‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬ ‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬ ‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬ ‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬ ‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬ ‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬ ‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬ ‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬ ‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬ ‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬ ‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
 ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬
‫فنی؛ ‪HSEQ‬‬
‫گاز می‌بایســت در اینگونــه سیســتم‌ها‪،‬‬
‫متناســب بــا شــغل و جایــگاه ســازمانی‬
‫خــود مشــارکت داشــته و بــه ثبــت‬
‫اطالعــات یــا گزارش‌گیــری بپردازنــد‪.‬‬
‫مســأله مهم‌تــر اینکــه بــا خرید نرم‌افــزار‪،‬‬
‫بانــک داد‌ه بزرگــی از تمــام اطالعــات نفــت‬
‫و گاز کشــور در آن قــرار داده می‌شــود‪.‬‬
‫بــا توجــه بــه اینکــه ایــن نرم‌افزارهــا‬
‫خارجی هســتند‪ ،‬بایــد مالحظــات امنیتی‬
‫الزم بــرای عــدم سوء‌اســتفاده از ایــن‬
‫بانــک اطالعاتــی در نظــر گرفتــه شــود‪.‬‬
‫همچنیــن بایــد احتمــاالت مبنــی بــر‬
‫قطــع پشــتیبانی و خدمــات پــس از فروش‬
‫نرم‌افــزار را بــه دلیــل مســایل سیاســی‬
‫نیــز در نظــر داشــت‪ .‬همــه ایــن مســایل‪،‬‬
‫خریــد نرم‌افــزار را در زمــره تصمیمــات بــا‬
‫ریســک بــاال قــرار می‌دهــد‪ .‬لــذا پیشــنهاد‬
‫می‌شــود به‌جــای خریــد نرم‌افــزار‪،‬‬
‫کارگروهــی دایمــی بــا حضــور متخصصان‬
‫شــبکه و برنامه‌نویســان کارآزمــوده بــه‬
‫همــراه کارشناســانی از همــه حوزه‌هــای‬
‫عملیاتــی و پشــتیبانی تشــکیل شــده و‬
‫نرم‌افــزار اتوماســیون کامــا بومی‌شــده‌ای‬
‫را مطابــق بــا نیازهــای صنعــت نفــت ایجاد‬
‫و به‌طــور دایــم آن را به‌روزرســانی نماینــد‪.‬‬
‫ساز و کار استقرار‪ ،‬اجرا و‬
‫نهادینه‌سازی‬
‫پروژه‌هــای اتوماســیون از جملــه‬
‫برنامه‌هــای اســتراتژیک بهبــود ســازمانی‬
‫مبتنــی بــر فــن‌آوری اطالعــات هســتند‬
‫کــه می‌بایســت پیــش از اجــرای آنهــا‪،‬‬
‫آمادگــی الزم را در ســازمان یــا صنعــت‬
‫بــرای پذیــرش آن فراهــم آورد‪ .‬همان‌طــور‬
‫کــه پیشــتر توضیــح داده شــد‪ ،‬می‌بایســت‬
‫بســتر فرهنگــی ایــن پــروژه ایجــاد و نیــز‬
‫ســاختار فرایندگــرا در صنعــت نفــت و گاز‬
‫تعریــف شــود‪ .‬بــرای ایــن کار می‌تــوان‬
‫از مشــاوران کارآزمــوده داخلــی و حتــی‬
‫بین‌المللــی اســتفاده نمــود‪.‬‬
‫در قــدم بعــدی‪ ،‬الزم اســت تا مســتندات‬
‫یکپارچــه بــرای کل عملیات‌هــای صنعــت‬
‫باالدســتی نفــت تعریــف و در فرایندهــا بــه‬
‫کار گرفتــه شــود‪ .‬ســپس نوبت بــه انتخاب‬
‫نرم‌افــزار یــا برنامه‌نویســی به‌منظــور‬
‫تهیــه نرم‌افــزار داخلــی می‌رســد‪ .‬در اینجــا‬
‫الزم اســت تــا توضیحاتــی پیرامــون ایــن‬
‫نرم‌افزارهــا ارایــه شــود‪.‬‬
‫ســازمان‌هایی کــه تمایــل داشــته باشــند‬
‫فرایندگرایــی را گســترش و آن را نهادینــه‬
‫ســازند‪ ،‬بيشــتر ســراغ نرم‌افزارهایــی بــه نام‬
‫می‌رونــد‪ .‬ایــن نرم‌افزارهــا می‌تواننــد‬
‫باعــث کاهــش خطــای انســانی در انتقــال‬
‫اطالعــات شــوند و به کاراتر نمــودن گردش‬
‫فرایندهــای کاری کمــک نماینــد‪ .‬در یــک‬
‫‪175‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫اقــدام بــه بهین ـه‌کاوی نمونه‌هــای موفــق‬
‫پیاده‌سازیسیستم‬ ‫مرتبــط‪ ،‬تخصیــص مناســب منابــع‪،‬‬
‫بومی‌ســازی و نظــارت بــر اجــرای پــروژه‬
‫اتوماسیون هر چند اثرات‬
‫از دیگــر قدم‌هــای مهــم ایــن پروژه‌هــا‬
‫بسیار مثبتی در پی دارد‪،‬‬ ‫اســت‪ .‬از ایــن رو بایــد توجــه داشــت‬
‫اما موفقیت آن‪ ،‬مشروط‬ ‫کــه پیاده‌ســازی سیســتم اتوماســیون‬
‫به غلبه کردن بر برخی‬ ‫هــر چنــد اثــرات بســیار مثبتــی در پــی‬
‫محدودیت‌های ویژه‌ای است‬ ‫دارد‪ ،‬امــا موفقیــت آن‪ ،‬مشــروط بــه غلبــه‬
‫کــردن بــر برخــی محدودیت‌هــای ویــژه‌ای‬
‫که هر کدام از آنها می‌تواند‬
‫اســت کــه هــر کــدام از آنهــا می‌توانــد کل‬
‫کل پروژه را به شکست‬ ‫پــروژه را بــه شکســت بکشــاند‪ .‬همچنیــن‬
‫بکشاند‪.‬‬ ‫بایــد توجــه داشــت کــه تغییــر ســازمان‌ها‬
‫مواجــه شــده‌اند‪ .‬بنابرایــن الزم اســت ابتــدا‬ ‫از وظیفه‌گــرا بــه فرایندگــرا ممکــن اســت‬
‫یــک سیســتم مدیریــت یکپارچــه ماننــد‬ ‫بــا مقاومــت برخــی از مدیــران و کارکنــان‬
‫سیســتم ‪ OMS‬معرفی‌شــده توســط ‪IOGP‬‬ ‫روبــرو شــود‪ .‬بنابرایــن بــه برنامه‌ریــزی‬
‫در صنعــت اجــرا شــده و مســتندات آن‬ ‫بــرای فرهنگ‌ســازی و آمــوزش پیــش از‬
‫تهیــه شــود و ســپس بــه ســراغ اســتفاده از‬ ‫اجــرای پــروژه نیــاز مبــرم وجــود دارد‪.‬‬
‫ابزارهایــی مانند سیســتم اتوماســیون رفت‪.‬‬ ‫الزم اســت بــا رویکــردی جامــع بــه‬
‫هرچنــد نرم‌افزارهــای از پیش تهیه‌شــده‪،‬‬ ‫فرایندهــای تمامــی عملیات‌هــا (شــامل‬
‫قابلیــت شخصی‌ســازی ماژول‌ها متناســب‬ ‫بخش‌هــای فنــی‪ ،‬مالــی‪ ،‬منابــع انســانی‪،‬‬
‫بــا صنعــت را دارنــد‪ ،‬امــا ســاختار آنهــا‬ ‫‪ ،HSEQ‬لجســتیک‪ ،‬عملیاتــی و مدیریتی)‪،‬‬
‫انعطاف‌پذیــری کمــی داشــته و شــاید‬ ‫در جهــت ایجــاد تعامــل و رابطــه بیــن آنها‬
‫برطرف‌کننــده نیازهــای هــر شــرکتی‬ ‫پرداخــت و مطابــق راهکارهــای بخــش‬
‫نباشــد‪ .‬از ســویی شــرکت‌های مالــک‬ ‫«مســتندات یکپارچــه» بــه ایجــاد واژگان‬
‫ایــن نرم‌افزارهــا‪ ،‬محدودیت‌هایــی در ارایــه‬ ‫مشــترک و سیســتم مدیریتــی اســتاندارد‬
‫حســاب کاربــری بــه اســتفاده‌کنندگان‬ ‫اقــدام نمــود‪.‬‬
‫در نظــر می‌گیرنــد و متناســب بــا مبلــغ‬ ‫بســیاری از شــرکت‌های داخلــی‪ ،‬به‌دلیل‬
‫پرداختــی‪ ،‬تنهــا تعــداد معــدودی دارای‬ ‫شــتاب‌زدگی در اســتقرار نرم‌افــزار و بــدون‬
‫حســاب کاربــری می‌شــوند‪ .‬ایــن در‬ ‫اجــرای درســت دو قــدم عنوان‌شــده‬
‫حالــی اســت کــه تمــام پرســنل نفــت و‬ ‫پیشــین‪ ،‬در ایــن پــروژه بــا شکســت‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
‫پيش‌‌نيازهاوالزامات‬
‫الزامــات مربــوط بــه ایجــاد سیســتم‬
‫مدیریــت یکپارچــه عملیــات در‬
‫باالدســت تدویــن و پــس از ایجــاد‬
‫بســتر ســخت‌افزاری و نرم‌افــزاری‪،‬‬
‫تمــام ســازمان‌های تابعــه نفــت و حتــی‬
‫پیمانــکاران نیــز بــه آن متصل شــوند تا در‬
‫ســطح ملــی‪ ،‬مدیریــت دانــش نفــت و گاز‬
‫به‌صــورت یکپارچــه صــورت پذیــرد‪.‬‬
‫کارگــروه تخصصــی طــرح‪ ،‬شــامل‬
‫کارشناســان مدیریــت پــروژه‪HSEQ ،‬‬
‫بــه همــراه تیم‌هــای فنــی و اجرایــی‪،‬‬
‫می‌بایســت اقــدام بــه تعریــف پــروژه‪،‬‬
‫دامنــه کار‪ ،‬نیازمندی‌هــای مالــی و زمانــی‬
‫و پرســنلی و‪ ...‬نمــوده؛ سیســتم مدیریــت‬
‫یکپارچــه‌ای بــر اســاس الگــوی ‪IOGP-‬‬
‫‪ OMS‬را کــه نــگاه کل‌نگــر بــه تمامــی‬
‫ســاختارهای صنعــت باالدســتی دارد‪ ،‬اجرا‬
‫كــرده و مســتندات یکپارچــه مربــوط بــه‬
‫بخش‌هــای کاری خــود را بــه روشــی که در‬
‫قســمت «مســتندات یکپارچه ســند جامع‬
‫‪ HSE‬صنعــت باالدســت» عنوان شــد‪ ،‬تهیه‬
‫نماینــد‪ .‬ســپس بــا کمــک برنامه‌نویســان و‬
‫کارشناســان و توســعه‌دهندگان نرم‌افــزار‪،‬‬
‫اســتفاده از سیســتم‌های اتوماســیون اداری‬
‫سیســتم‌های اتوماســیون و بومی‌ســازی‬ ‫یکپارچــه و محصــوالت شــرکت‌های‬
‫ماژول‌هــای آن بــرای صنعــت نفــت‬
‫و گاز نماینــد‪ .‬بــه مــوازات اقدامــات‬ ‫و ‪Oracle‬و‪ ...‬در کشــور شــروع شــده اســت‪.‬‬
‫پیشــین‪ ،‬می‌بایســت مطالــب آموزشــی و‬
‫روش‌هــای اجرایــی را تدویــن نمــوده و بــه‬
‫پروســه فرایندســازی و آمــوزش مدیــران و‬
‫کارمنــدان اقــدام نماینــد‪.‬‬
‫در ایــن میــان‪ ،‬مســایل فرهنگــی و‬
‫آمــوزش مربــوط بــه نفــرات کارگــروه و‬ ‫بزرگــی نمــوده اســت‪.‬در صنعــت نفــت‬
‫همین‌طــور مدیــران ارشــد و میانــی وزارت‬
‫و شــرکت‌های تابعــه از اهمیــت زیــادی‬
‫برخــوردار اســت‪ .‬دلیــل ایــن امــر نیــز‬
‫نیــاز بــه فرهنگ‌ســازی جدیــد پیرامــون‬
‫کنــار گذاشــتن نــگاه وظیفه‌گــرای ســنتی‬
‫و توجــه بــه رویکردهــای فرایندگــرا در‬
‫ســازمان اســت‪ .‬از ســوی دیگــر بــدون‬
‫تعهــد عملــی مدیریــت ارشــد‪ ،‬موفقیــت‬
‫ایــن پــروژه ناممکــن خواهــد بــود‪.‬‬
‫بــرای پیاده‌ســازی و نگهداشــت سیســتم‬
‫مدیریــت یکپارچــه‪ ،‬نیــاز بــه نرم‌افزارهــای‬
‫ویــژه‌ای اســت‪ .‬برخــی از ایــن نرم‌افزارهــا‪،‬‬
‫در بــازار موجــود هســتند‪ ،‬امــا بــرای ایــن‬
‫صنعــت‪ ،‬شــاید بهتــر ایــن باشــد کــه‬
‫نرم‌افــزاری بومــی به‌وســیله یــک تیــم‬
‫متخصــص برنامه‌نویســی و همــکاری‬
‫کارگروه‌هــای عنوان‌شــده تهیــه شــود‪.‬‬
‫بــه هــر حــال پیــروی از اســتانداردهای‬
‫مدیریــت پــروژه برای طــرح‪ ،‬تعریــف دامنه‬
‫کار‪ ،‬ارزیابــی ریســک‌های مالــی‪ ،‬فنــی‪،‬‬
‫انســانی و ســازمانی‪ ،‬برنامه‌هــای آموزشــی‬
‫از پیش‌نیازهــای موفقیــت طــرح به شــمار‬
‫می‌آینــد‪.‬‬ ‫استفادهازروش‌هایسنتییا‬
‫الزم بــه توضیــح اســت کــه اقــدام بــه‬ ‫جزیره‌ای‪،‬باعثاتالفزمانو‬
‫هزینهزیادیشدهوبوروکراسی‬
‫غیرضروریراتاحدبسیار‬
‫شناخته‌شــده‌ای ماننــد ‪SAP، IFS، Microsoft‬‬
‫زیادیافزایشمی‌دهند‪.‬این‬
‫روش‌هاموجبگسترش‬
‫حتــی ایــن رویــه بــه ســرعت‌عمل و‬
‫یکپارچگــی ســازمان‌هایی ماننــد تامیــن‬ ‫ناهماهنگابعادسازمانشدهو‬
‫اجتماعــی‪ ،‬ثبت امــاک و اســناد‪ ،‬ارتباطات‬ ‫سازماننمی‌تواندچابکیالزم‬
‫تلفنــی و ســیار‪ ،‬سیســتم هــای پلیســی و‬ ‫رادربرابرتغییراتوشرایط‬
‫امنیتــی‪ ،‬بانکــداری و‪ ...‬کمک‌هــای بســیار‬
‫اضطراریازخودنشاندهد‪.‬‬
‫نگهداشــت آن سیســتم اســتفاده مي‌شــود‪.‬‬
‫نیــز تنهــا معــدودی از شــرکت‌ها‪ ،‬اقــدام‬
‫بــه پیاده‌ســازی نرم‌افزارهــای اتوماســیون‬ ‫از ایــن رو بســیاری از ســازمان‌ها و صنایــع‬
‫بــه صــورت داخلــی نموده‌انــد‪ ،‬امــا ایــن‬ ‫به‌دنبــال راهکارهایــی بــرای پیاده‌ســازی‬
‫تالش‌هــا در کل صنعــت منســجم نبــوده و‬ ‫سیســتم اتوماســیون به‌منظــور مدیریــت‬
‫در ابعــاد کالن برای کشــور کارایی نداشــته‬ ‫یکپارچــه تمــام واحدهــای زیرمجموعــه‬
‫اســت‪.‬‬ ‫خــود هســتند‪.‬‬
‫بــا توجــه بــه اهــداف باالدســتی در‬ ‫در صنعــت نفــت مــا به‌دلیــل ســاختار‬
‫کوچک‌ســازی بدنــه دولتــی ســازمان‌ها‪،‬‬ ‫ســنتی بســیاری از ســازمان‌ها‪ ،‬مدیریــت‬
‫اجــرای سیســتم اتوماســیون بــه ایــن روند‬ ‫بيشــتر وظیفه‌گــرا اســت‪ ،‬در حالــی‬
‫کمــک می‌كنــد‪ ،‬چراکــه زیرســاخت الزم را‬ ‫کــه بیشــتر سیســتم‌های اتوماســیون‬
‫بــرای اســتفاده تمــام شــرکت‌های تابعــه و‬ ‫موفــق در دنیــا بــر پایــه فرآیندهــا اســتوار‬
‫نیز پیمانــکاران فراهــم آورده‪ ،‬امکان کنترل‬ ‫شــده‌اند‪ .‬می‌بایســت هرگونــه تغییــر از‬
‫را بــر شــاخص‌های عملکــردی تمــام‬ ‫سیســتم‌های وظیفه‌گــرا بــه فرآیندگــرا‬
‫مجموعــه افزایــش می‌دهــد‪ ،‬مشــارکت‬ ‫به‌درســتی برنامه‌ریــزی‪ ،‬اجــرا و هدایــت‬
‫پیمانــکاران و اپراتورهــا را در ورود اطالعــات‬ ‫شــود‪ ،‬تــا طــرح بــه موفقیــت برســد‪.‬‬
‫دقیــق به‌منظــور تصمیم‌گیری‌هــای کالن‬ ‫ایجــاد یــا بازنگــری در ســاختارهای‬
‫افزایــش داده و قابلیــت اطمینــان داده‌هــا و‬ ‫ســازمانی‪ ،‬مستندســازی مناســب اصــول‬
‫تصمیم‌گیری‌هــا را افزایــش می‌دهــد‬ ‫مــورد پذیــرش و یکپارچه‌ســازی‬
‫و در نهایــت بــه مدیریــت اطالعــات و‬ ‫الگوهــا‪ ،‬همچنیــن آموزش‌هــای مــداوم‬
‫انعطاف‌پذیــری در شــرایط بحرانــی بــه‬ ‫از ســطح مدیــران ارشــد و میانــی تــا‬
‫صنعــت اول کشــور یــاری می‌رســاند‪.‬‬ ‫اســتفاده‌کنندگان نهایــی ایــن سیســتم‌ها‪،‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬
‫فنی؛ ‪HSEQ‬‬
‫مهدی بابایی رستمی‬
‫شرکت ول سرویسز ایران‬
‫از بیــن رفتــه و قابــل ردیابــی یــا بازگردانی‬ ‫به‌منظــور پیاده‌ســازی هرچــه بهتــر‬
‫نیســت‪.‬‬ ‫شــاخصه‌های فنــی‪ ،‬ایمنــی و نیــز‬
‫اســتفاده از روش‌هــای ســنتی یــا‬ ‫کیفــی در صنعــت حفــاري‪ ،‬بــه سیســتم‬
‫جزیــره‌ای‪ ،‬باعــث اتــاف زمــان و هزینــه‬ ‫اتوماســیون جامعــی نیــاز اســت کــه‬
‫زیــادی شــده و بوروکراســی غیرضــروری را‬ ‫بتــوان از آن بــرای مدیریــت یکپارچــه‬
‫تــا حــد بســیار زیــادی افزایــش می‌دهنــد‪.‬‬ ‫تمــام عملیات‌هــای صنعــت باالدســتی‬
‫ایــن روش‌هــا موجب گســترش ناهماهنگ‬
‫اســتفاده نمــود‪ .‬سیســتمی کــه به‌عنــوان‬
‫ابعــاد ســازمان شــده و ســازمان نمی‌توانــد‬
‫یــک چتــر حمایتــی کامــل‪ ،‬تنهــا بــه‬
‫چابکــی الزم را در برابــر تغییــرات و شــرایط‬ ‫حــوزه ‪ HSEQ‬خالصــه نشــده و دربرگیرنده‬
‫اضطــراری از خــود نشــان دهــد‪.‬‬ ‫ســایر بخش‌هــای فنــی‪ ،‬عملیاتــی‪ ،‬مالــی و‬
‫از ســویی در ایــن گونــه ســازمان‌ها‪،‬‬ ‫مدیریــت پــروژه نیــز باشــد‪.‬‬
‫هــر بخــش به‌صــورت جزیــره‌ای عمــل‬ ‫در حــال حاضــر به‌دلیــل نبــود ایــن‬
‫نمــوده و به‌علــت ضعــف در نگهــداری و‬
‫سیســتم اتوماســیون‪ ،‬بانــک اطالعاتــی‬
‫واکاوی بلندمــدت دانــش ســازمانی‪ ،‬براینــد‬
‫کــه بتــوان بــه کمــک آن بــه گــرداوری‬
‫نهایــی کار‪ ،‬مطلــوب نخواهــد بــود‪ .‬در ایــن‬ ‫اطالعــات صنعــت پرداخــت‪ ،‬وجــود نــدارد‪.‬‬
‫روش‌هــای قدیمــی در عمــل نمی‌تــوان‬ ‫ســازمان‌ها به‌صــورت جداگانــه اطالعــات‬
‫داده‌هــای پیشــین را واکاوی نمــود و‬ ‫کاری خــود را بيشــتر بــه روش‌های ســنتی‬
‫از تجــارب ثبت‌شــده در پروژه‌هــای‬ ‫و کاغذ‪-‬قلمــی مکتــوب می‌كننــد کــه‬
‫گذشــته بــه نحو بهینــه بهــره گرفــت‪ .‬آمار‬ ‫به‌طــور طبیعــي نمی‌تواننــد مــورد آنالیــز‬
‫بــاالی حــوادث کامــا مشــابه در صنعــت‬ ‫کامــل توســط متخصصــان قــرار گیرنــد‪.‬‬
‫باالدســتی نفــت و گاز‪ ،‬گویــای همیــن امــر‬ ‫همچنیــن بســیاری از ایــن ســازمان‌ها‬
‫اســت‪.‬‬ ‫تمایــل چندانــی بــه افشــای اطالعــات‬
‫همان‌طــور کــه پیشــتر عنــوان شــد‪،‬‬ ‫مربــوط بــه کار خــود و نیــز حــوادث ‪HSE‬‬
‫در یــک سیســتم ســنتی و غیریکپارچــه‪،‬‬ ‫یــا رویدادهایــی کــه بــه کیفیــت پاییــن‬
‫داده‌هــای الزم بــرای سیاســت‌گذاری‌های‬ ‫ســرویس می‌انجامنــد‪ ،‬از خــود نشــان‬
‫کالن بــه تصمیم‌گیرنــدگان ارایــه‬ ‫نمی‌دهنــد‪ .‬بنابرایــن ایــن داده‌هــای ناکافی‬
‫نمی‌شــود‪ ،‬بنابرایــن تمــام پارامترهــای‬ ‫و بعضــا اشــتباه که بعــدا در اختیــار کارفرما‬
‫سیســتم مدیریتــی صنعت را دسـت‌خوش‬ ‫یــا مراکــز قانونــی قــرار می‌گیرنــد‪ ،‬ممکــن‬
‫ناکارآمــدی می‌كنــد‪.‬‬ ‫اســت مبنــای کار تصمیم‌گیرنــدگان قــرار‬
‫امــروزه در جهــت مدیریــت کارآمــد‬ ‫گیــرد‪.‬‬
‫و چابــک ســازمان‌ها‪ ،‬پــس از تعریــف‬ ‫از ســوی دیگــر به‌علــت اســتفاده‬
‫سیســتم‌های مدیریتــی متناســب بــا‬ ‫از روش ســنتی ثبــت کاغذ‪-‬قلمــی یــا‬
‫ســاختار یــک صنعــت یــا ســازمان‪ ،‬از‬ ‫ذخیره‌ســازی کامپیوتــری جداگانــه هــر‬
‫ابزارهایــی مــدرن بــرای پیاده‌ســازی و‬ ‫یــک از شــرکت‌ها‪ ،‬اطالعــات در بلندمــدت‬
‫‪174‬‬
‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬ ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم و هفتم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬

‫فنی؛ ‪HSEQ‬‬ ‫فنی؛ ‪HSEQ‬‬

‫کالم‪ ،‬اســتفاده از ایــن نرم‌افزارهــای ‪BPMS‬‬
‫بــرای افزایــش بلوغ ســازمانی و رســیدن به‬
‫جایگاهــی اســت کــه بتــوان نرم‌افزارهــای‬
‫(‪ERP (Enterprise Resource Planning‬‬
‫را در سازمان استقرار داد‪.‬‬
‫‪ ERP‬یــک بســته نرم‌افــزاری اســتاندارد‬
‫و قابــل تنظیــم اســت کــه هــدف آن‬
‫یکپارچگــی اطالعــات و مدیریــت گــردش‬
‫اطالعــات بین تمامــی بخش‌های ســازمان‬
‫درصنعتنفتخصوصابخشحفاریشاهداجرایدقیقوصحیحنکات‪،‬الزاماتودستورالعملهایایمنینمیباشیم‪.‬‬ ‫یــا صنعــت اســت‪ .‬بخش‌هــای مالــی‬
‫مشکالتزیادیدراثرعدماجرایقوانینوجوددارد؛ازجملهاینمواردمیتوانبهفرهنگسازینادرست‪،‬نگاههسینهایو‬ ‫و حســابداری‪ ،‬منابــع انســانی‪،HSEQ ،‬‬
‫مشکالتمدیریتیو‪...‬اشارهنمود‪.‬دراینبارهنظرشماچهمیباشد؟‬ ‫واحدهــای مهندســی‪ ،‬پشــتیبانی‪ ،‬اجرایــی‬
‫و مدیریتــی ‪-‬همــه و همــه‪ -‬به‌صــورت‬
‫یکپارچــه در زیــر چتــر حمایتــی ایــن‬
‫نرم‌افــزار قــرار می‌گیرنــد‪ .‬البتــه الزم بــه‬
‫بردیا صمیمی مهر‬ ‫ذکــر اســت کــه ‪ ERP‬ســاختار ‪ BPMS‬را نیز‬
‫شرکت تامین دکل صبا‬ ‫در خــود دارد‪ .‬ایــن راهــی اســت که پیشــتر‬
‫عــاوه بــر کشــورهای توســعه‌یافته غربــی‪،‬‬

‫عکس‪ :‬رامین فروزنده‬

‫قراردادهــا و یــا عــدم توجــه کارفرمایــان‬
‫بــه نحــوه مصــرف بودجــه مشــخص‬
‫شــده و نظــارت نــا مطلــوب کارفرمایــن‬
‫بــر پیمانــکاران چــه در فــاز ارزیابــی‬
‫اولیــه و چــه در مرحلــه اجــرا‪.‬‬
‫♦ ♦نــگاه نادرســت بــه مقولــه ‪ HSE‬در‬
‫ســازمان هــا نظیــر هزینــه بــر بــودن‬
‫‪ HSE، Money Maker‬نبــودن ‪ ،HSE‬نقــش‬
‫ســرعتگیر در عملیــات حفــاری و ‪...‬‬
‫بــدون شــک حــل شــدن مشــکالت و موانــع‬
‫ذکــر شــده میتوانــد موجــب رشــد ایمنــی و‬
‫کنتــرل کیفیــت در صنعــت حفــاری شــده و‬
‫بــا اقدامــات پیشــگیرانه از بســیاری از حــوادث‬
‫جانــی و مالــی جلوگیــری نمــود ‪.‬‬
‫ذهــن مدیــران بصــورت یــک بــاور قلبــی رشــد و نمــو‬
‫کــرده و قطعــأ بــا تزریــق ایــن بــاور سلســله مراتــب‬
‫زیــر دســتی مدیــران ســازمانها هــم بــه ایــن بــاور‬
‫رســیده و قطعــا بــا توجــه و اســتفاده و الگــو بــرداری از‬
‫تجربــه ی جوامــع پیشــرفته در نهایــت کل ســازمان ‪،‬‬
‫ایمنــی را یــک بــاور قلبــی و جــزء الینفــک تمــام امــور‬
‫خــود دیــده‪ ،‬بــا مشــارکت دســته جمعــی و نهادینــه‬
‫شــدن در نهایــت غایــت و هــدف ایمنــی کــه حفــظ‬
‫انســان ‪ ،‬ســرمایه هــا و امــوال ملــی و حفــظ محیــط‬
‫زیســت هســت اجرایــی خواهــد شــد ‪ .‬در غیــر ایــن‬
‫صــورت بــا وصلــه پینــه کاری و نگاههــای ســطحی و‬
‫تشــکیل جلســات و ســمینارهای بــدون خروجــی و‬
‫بــازده ماننــد گذشــته شــاهد اتفاقاتــی از قبیــل آتــش‬
‫ســوزی هــای وســیع اخیــر و مــرگ و میــر هموطنــان‬
‫و ســرمایه هــای اصلــی کشــور و صنعــت خواهیــم بود‪.‬‬
‫نــگاه ســرمایه ای و نــه هزینــه ای بــه ایمنــی در‬
‫♦بکارگیــری تجهیــزات و روش هــای قدیمــی و‬
‫ســنتی بــه جــای روش هــای نویــن و تجهیــزات‬
‫و صنعــت نفــت‪ ،‬بلکــه در بیشــتر صنایــع کشــور‬
‫بــه روز شــده کــه طراحــی ایمــن در آن دیــده‬
‫بــه چشــم مــی خــورد و معــدود صنایــع و ســازمان‬
‫شــده اســت‪.‬‬
‫هایــی در ایــران وجــود دارنــد کـ ِه بــه معنــای واقعــی‬
‫♦آمــوزش ضعیــف و نهایتــا فرهنــگ ســازی‬
‫ضعیــف ‪HSE‬بــرای کارکنان ارشــد‪ ،‬سرپرســتان‬
‫و مدیــران ســازمان هــا‬
‫♦اســتخدام و بکارگیــری افــراد ســنتی در ســمت‬
‫هــای سرپرســتی و باالتــر در دســتگاه هــای‬
‫حفــاری‪ ،‬مدیریــت و ‪ ...‬کــه عمدتــا ایــن افــراد‬
‫بازنشســتگان ایــن صنعــت تلقــی مــی شــوند‬
‫و توانایــی تغییــر و بــه روز آوری تفکــرات و‬
‫در خصــوص کلیــه فعالیــت ها و عملیــات در بخش‬
‫دیــدگاه هــای ســنتی خــود را ندارنــد‪.‬‬
‫♦عــدم تخصیــص بودجــه مشــخص بــرای‬
‫مدیریــت ایمنــی‪ ،‬بهداشــت و محیط زیســت در‬
‫وزیــر تــا مدیــران ارشــد شــرکت هــای زیــر مجموعــه‬
‫اعــم از مدیــران عامــل شــرکت های ملــی نفــت ‪ ،‬گاز ‪،‬‬
‫پتروشــیمی ‪،‬پخــش و پاالیــش ‪ ،‬بخــش هــای حفــاری‬
‫و‪. )....‬‬
‫بنابرایــن بــا تغییــر رویکــرد مدیــران و اجــرا و یکســان‬
‫ســازی اســتانداردها و قوانیــن بــرای کلیــه ی شــرکت‬
‫هــا ‪ ،‬بــا اســتقرار و اجرایــی شــدن کلیــه ی ایــن‬
‫قوانیــن و دســتورالعمل هــا میتــوان امیــد بــه آن‬
‫داشــت کــه در رأس هــرم ایــن بــاور قلبــی بــه مقولــه‬
‫ی ایمنــی در ذهــن آنهــا ایجــاد شــده و در گام هــای‬
‫بعــد بــا درخواســت مدیــران ایمنــی از ایشــان در‬
‫خصــوص ســرمایه گــذاری هــای ایمنــی و آمــوزش‬
‫هــا بــرای ســطوح مختلــف جهــت ارتقــاء فرهنــگ‬
‫و دانــش ایمنــی کارکنــان ‪ ،‬توجــه بــه اختیــارات و‬
‫ارتقــاء دیســیپلین ایمنــی در ســازمان و همچنیــن‬
‫مشــکالت اشــاره شــده نــه تنهــا در بخــش حفــاری ♦‬
‫مدیریــت ســامت‪ ،‬ایمنــی و محیــط زیســت را ♦‬
‫سرمشــق فعالیــت هــای خــود قــرار داده اند‪ .‬براســاس‬
‫آمارهــای بدســت آمــده و تجــارب چنــد ســاله فعالیت‬ ‫در باالدســت بــرای پــروژه در نظــر گرفتــه‬
‫ساختار سازمانی مجموعه‬
‫در صنعــت نفــت و بخصــوص بخــش حفــاری‪ ،‬عمــده ♦‬ ‫شــود‪ .‬در صــورت اجــرای موفقیت‌آمیــز‬
‫ایــن پــروژه‪ ،‬برخــی از مهمتریــن مزایــای‬
‫مشــکالت ایــن صنعــت در حــوزه ‪ HSE‬را مــی تــوان‬
‫مــوارد زیــر خالصــه نمــود‪:‬‬ ‫اســتفاده از سیســتم‌های اتوماســیون‪ ،‬بــه‬
‫♦ ♦عــدم وجــود منابع و قوانیــن ‪ HSE‬مکتوب و رســمی‬ ‫قــرار زیــر خواهنــد بــود‪:‬‬
‫بــاال بــردن شــفافیت الزامــات و‬
‫مســئولیت‌ها‪ ،‬بســط سیســتم آموزشــی‬
‫حفاری‬
‫و بازرســی یکپارچــه ملــی‪ ،‬تعریــف‬
‫♦ ♦برنامــه ریزی ضعیــف در خصوص تربیــت و آموزش ♦‬
‫شــاخص‌های عملکــردی و مدیریــت‬
‫نیروهای متخصــص ‪ HSE‬در صنعت حفاری‬
‫مناسـب‌تر بــر اســاس عملکــرد‪ ،‬مدیریــت‬
‫کاراتــر پیمانــکاران و تامین‌کننــدگان و‬
‫همین‌طــور اســتفاده بهینــه از سیســتم‬
‫عبدالرحمن عظیمی‬ ‫آنالیــن گزارش‌دهــی و گزارش‌گیــری و‬
‫انجــام فراینــد ریشــه‌یابی حــوادث و‪. ...‬‬
‫شرکت مپصا‬ ‫همچنیــن ایــن موضوع به نهادینه شــدن‬
‫دیــد سیســتماتیک در بدنــه کارشناســی‬
‫مهمتریــن بحــث در ایــن مســأله تغییــر نــگاه حاکمان‬ ‫و مدیریــت صنعــت منجــر خواهــد شــد‬
‫بــه مقولــه ی زندگــی و انســان و مشــخص شــدن یــک‬ ‫و پدیــد آمــدن بانــک داده‌ای گســترده‬
‫متولــی مثــل ســازمان ایمنــی در کشــور بــرای برنامــه‬ ‫از تمامــی بخش‌هــا‪ ،‬موجــب مدیریــت‬
‫ریــزی ‪ ،‬اجرایــی شــدن قوانیــن ‪ ،‬فرهنــگ ســازی در‬ ‫کارآمــد دانــش و تخصیص منابع متناســب‬
‫ســطح ملــی ‪ ،‬شــناخت چالــش هــا و در کل آســیب‬ ‫بــا نیازهــای واقعــی‪ ،‬رشــد و توســعه نیروی‬
‫شناســی ایمنــی و همچنیــن عبــرت از حــوادث‬ ‫انســانی صنعــت نفــت‪ ،‬آمــوزش بهتــر و‬
‫گذشــته بــرای جلوگیــری از اتفــاق در آینــده هســت‬ ‫تخصصی‌تــر شــدن امــور و برنامه‌هــای‬
‫‪ .‬در گام بعــد تغییــر نــگاه و باورهــای مدیــران ارشــد‬ ‫موثــر مدیریــت بحــران می‌شــود و‬
‫صنعــت نفت بــه مقولــه ی ایمنــی‪ ،‬بهداشــت‪ ،‬فرهنگ‬ ‫سیاســت‌گذاری‌های کالن بــا اثربخشــی‬
‫ســازی ملــی و ســازمانی شــرکت هــا و اجــرای کامــل‬ ‫باالتــری را رقــم خواهــد زد‪ .‬بنابراین شــاهد‬
‫قوانیــن کشــوری در خصــوص ایمنــی ماننــد آییــن‬ ‫ایجــاد ســطح مناس ـب‌تری از پیاده‌ســازی‬
‫نامــه هــای ایمنــی ســازمان هــای ذیصــاح کشــوری‬ ‫اســتانداردهای روز دنیــا در ایــران خواهیــم‬
‫ماننــد وزارت کار و قوانیــن بیــن المللــی ســازمان‬ ‫بــود کــه بــدون شــک‪ ،‬بــه افزایــش کیفیت‬
‫هــای ذیصــاح ایمنــی ماننــد ســازمان جهانــی کار و‬ ‫جامــع در تمــام حوزه‌هــا و بــاال رفتــن‬
‫ســازمان بهداشــت جهانــی میباشــد ( از خود شــخص‬ ‫ســطح ‪ HSE‬ایــن صنعــت می‌انجامــد‪.‬‬
‫تجهیــزات‪ ،‬نیروهــای انســانی و‪ ...‬همگــی‬
‫نفت باید به‌گونه‌ای باشد‬
‫که مدیریت واحدی‬
‫را از باالترین سطح تا‬
‫کوچک‌ترینپیمانکارانخود‬
‫بتواند اعمال نماید‪.‬‬
‫‪ERP (Enterprise Resource Planning‬‬
‫بــرای ایــن منظــور اســتفاده می‌نماینــد؛‬
‫ابــزاری بــه شــدت اثربخــش و کارا‬
‫کــه می‌تــوان به‌وســیله آن‪ ،‬تمــام‬
‫المان‌هــای سیســتم مدیریتــی را به‌خوبــی‬
‫پیاده‌ســازی و کنتــرل نمــود‪.‬‬
‫بــه هــر روی‪ ،‬ایجــاد تعامــل علمــی بیــن‬
‫فرایندهــای کاری‪ ،‬افــراد و فنــاوری همــواره‬
‫بــا ســختی‌ها و ریســک‌هایی همــراه بــوده‬
‫اســت‪ .‬پیاده‌ســازی سیســتم اتوماســیون‬
‫نیــز ریســک‌هایی در پــی دارد کــه‬
‫بیشــتر بــه مشــکالت فرهنگــی‪ ،‬مقاومــت‬
‫احتمالــی سیســتم ســنتی در برابــر تغییــر‬
‫و کمبــود دانــش فنــی و زیرســاخت‌های‬
‫ســخت‌افزاری برمی‌گــردد کــه البتــه همــه‬
‫ایــن مــوارد بــا برنامه‌ریزی‌هــای مناســب‬
‫قابــل مدیریــت اســت‪.‬‬
‫بــرای کاهــش ســایر ریســک‌های فنــی‪،‬‬
‫امنیتــی و پشــتیبانی‪ ،‬توصیــه می‌گــردد‬
‫ایــن نرم‌افــزار اتوماســیون توســط‬
‫کارگروهــی از متخصصــان به‌صــورت‬
‫کامــا اختصاصــی‪ ،‬بومی‌ســازی شــده و‬
‫تیــم برنامه‌نویســی و پشــتیبانی دایمــی‬
‫کشــورهای حــوزه خلیــج فــارس و آســیای‬
‫جنــوب شــرقی نیــز آن را پیمــوده انــد و‬
‫ســاختار ســازمانی خــود را متناســب بــا‬
‫نیازهــای روز و اســتراتژی‌های کالن خــود‬
‫تنظیــم نموده‌انــد‪.‬‬
‫نتیجه‌گیریوجمع‌بندي‬
‫در زیــر یــک چتــر کامــل بــه نــام سیســتم‬ ‫مدیریــت دانــش بــر بســتر گــردش‬
‫مدیریــت جامــع ســازمان قــرار می‌گیرنــد‪.‬‬ ‫درســت اطالعات اســتوار اســت‪ .‬الزم اســت‬
‫بدین‌ســان‪ ،‬اصــول ‪ HSEQ‬به‌صــورت‬ ‫تمــام بخش‌هــای صنعــت نفــت بــا هــم‬
‫ذاتــی در بطــن مدیریــت کل عملیــات‪،‬‬ ‫در تعامــل کامــل باشــند و تمــام وظایــف‬
‫دیــده شــده و به‌طــور جدی‌تــری در‬ ‫آنهــا از جملــه وظایــف مربــوط بــا الزامــات‬
‫عرصه‌هــای کاری دیــده خواهــد شــد‪.‬‬ ‫‪ HSEQ‬مشــخص باشــد‪ .‬ســاختار ســازمانی‬
‫در حقیقــت‪ ،‬بــا تعریــف یــک سیســتم‬
‫مجموعــه نفــت بایــد به‌گونـه‌ای باشــد کــه‬
‫جامــع و یکپارچــه‪ ،‬مدیریــت ارشــد‬ ‫مدیریــت واحــدی را از باالتریــن ســطح تــا‬
‫از به‌کارگیــری مدل‌هــای مختلــف‬ ‫کوچک‌تریــن پیمانــکاران خــود بتوانــد‬
‫مدیریتــی در ســازمان بی‌نیــاز می‌گــردد‬ ‫اعمــال نمایــد‪.‬‬
‫و تمامــی اطالعــات مــورد نیــاز و‪ ...‬را از‬ ‫ایــن کار بــا تعریــف یــک سیســتم‬
‫یــک سیســتم جامــع بــه دســت آورده و‬ ‫مدیریــت یکپارچــه در ســطح کالن‬
‫مدیریــت مجموعــه صنعــت نفــت را کاراتر‬ ‫امکان‌پذیــر اســت‪ .‬بخش‌هــای عملیاتــی‪،‬‬
‫و اثربخش‌تــر انجــام خواهــد داد‪ .‬مــدل‬ ‫پشــتیبانی‪ ،‬هســته‌های تصمیم‌گیــری‬
‫مدیریتــی جدیــد ‪ IOGP‬امــروزه توســط‬ ‫اســتراتژیک‪ ،‬کنترلــی‪ ،‬مهندســی و فنــی‬
‫بســیاری از شــرکت‌های چندملیتــی مورد‬ ‫و‪ ...‬بایــد در ارتبــاط بــا هــم تعریــف شــده‬
‫اســتفاده قــرار گرفتــه و می‌توانــد مبنــای‬ ‫و بانــک اطالعاتــی گســترده‌ای را فراهــم‬
‫الگوبــرداری صنعــت نفــت و گاز ایــران‬ ‫آورنــد تــا بــه تصمیم‌گیرنــدگان ارزیابــی از‬
‫نیــز قــرار گیــرد‪ .‬بدین‌ســان مدیریــت‬ ‫وضعیت صنعــت‪ ،‬اطالعــات درســت داده و‬
‫ارشــد از به‌کارگیــری مدل‌هــای مختلــف‬ ‫آنــان را در گزینــش بهتریــن تصمیــم یاری‬
‫مدیریتــی در ســازمان بی‌نیــاز می‌گــردد و‬ ‫رســانند‪.‬‬
‫تمامــی اطالعــات مــورد نیــاز و‪ ...‬را از یــک‬ ‫ســازمان تولیدکننــدگان نفــت و‬
‫سیســتم جامع بــه دســت آورده و مدیریت‬ ‫گاز(‪ )IOGP‬در ســال ‪ 2014‬اقــدام‬
‫مجموعــه را کاراتــر و اثربخش‌تــر انجــام‬ ‫بــه معرفــی مــدل قدرتمنــدی بــه‬
‫خواهــد داد‪.‬‬ ‫نــام سیســتم مدیریــت عملیاتــی‬
‫پــس از تعریف سیســتم یکپارچــه‪ ،‬نوبت‬ ‫(‪OMS (Operating Management System‬‬
‫بــه به‌کارگیــری ابــزاری قدرتمند می‌رســد‬ ‫نمــوده و آن را بــرای مدیریــت کل‬
‫کــه بتوانــد کل بخش‌هــای سیســتم را بــه‬ ‫سیســتم توصیــه می‌نمایــد‪ .‬در ایــن‬
‫یکدیگــر وصــل نمــوده و سیســتم را اداره‬ ‫الگــو‪ ،‬بخش‌هایــی ماننــد مدیریــت پــروژه‬
‫نمایــد‪ .‬امــروزه کشــورها و شــرکت‌های‬ ‫هــا‪ ،‬مدیریــت ‪ ،HSEQ‬مدیریــت فنــی و‬
‫پیشــرو از نرم‌افزارهــای اتوماســیون ماننــد‬ ‫اجرایــی‪ ،‬مدیریــت منابــع‪ ،‬دارایی‌هــا و‬

‫‪177‬‬ ‫‪176‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬ ‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬ ‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬ ‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬ ‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬ ‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬ ‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬ ‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬ ‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬ ‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬ ‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬ ‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬ ‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬ ‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
‫فصل پنجم‬
‫‪ 1946-2016‬و علــل آن بــه تصویــر‬
‫کشــیده شــده اســت‪.‬‬
‫قیمــت نفــت در چنــد ســال اخیــر‬
‫بســیار متغیــر و بــی ثبــات بــوده اســت‪.‬‬
‫در فوریــه ســال گذشــته قیمــت نفتخــام‬
‫برنــت بــه ازای هــر بشــکه ‪ 50‬دالر شــد‬
‫درحالــی کــه قیمــت نفــت ‪ WTI‬بــه ‪47‬‬
‫دالر بــرای هــر بشــکه رســید‪ .‬در کاهــش‬
‫تجهیزاتسیمانکاریازیک‬
‫قیمــت نفــت مجموعــه‌ای از عوامــل‬
‫مختلــف ماننــد تصمیــم اوپــک (بــه ویژه‬
‫اقدامــات سیاســی عربســتان ســعودی)‪،‬‬
‫افــول رشــد اقتصادهایــی ماننــد چیــن‪،‬‬
‫آلمــان و فرانســه و کاهــش تقاضــا در‬
‫بروزمشکل‪،‬علتریشه‌یابی‬
‫بازارهــای کلیــدی ماننــد چیــن‪ ،‬بــازار‬
‫انــرژی آمریــکا بــا توجــه بــه قیمــت‬
‫ت شــیل‪ ،‬افزایــش عرضــه‬ ‫تولیــد نفــ ‌‬
‫و بــه یقیــن مجموعــه‌ای از عوامــل‬
‫ژئوپولیتیــکال نقــش داشــته اســت‪.‬‬
‫برای ارائه یک عملیات‬ ‫در بــازار نفــت می‌توانــد عــدم ثبــات در‬ ‫تــا اکنــون مطالــب بســیاری در خصوص‬
‫هــر صنعتــی را به‌دنبــال داشــته باشــد‪.‬‬ ‫اثــر گــذاری تغییــرات قیمــت نفتخــام‬
‫سیمانکاریمطلوب‬ ‫درحــال حاضــر سیســتم انــرژی دنیــا تــا‬ ‫بــر اقتصــاد و سیاســت جهــان نگاشــته‬
‫بهتراستتمامیعوامل‬ ‫حــد زیــادی بــه وضعیــت تولیــد نفــت‬ ‫شــده‪ ،‬لیکــن در مــورد پیامدهــای‬
‫سيمانكاريیعنیسیمان‪،‬‬ ‫در نقــاط مشــخصی از جهــان وابســته‬ ‫تحــوالت بــازار نفتخــام بــر صنعــت‬
‫افزایه‌ها‪،‬سیمانکارو‬ ‫اســت‪ .‬در ایــن خصــوص بــدون در‬ ‫دســتگاه حفــاري کمتــر پرداختــه شــده‬
‫نظــر گرفتــن ذخایــر شــن‌های نفتــی‬ ‫اســت‪ .‬در ایــن بررســی از داده‌هــای‬
‫کانــادا و آمریــکا حــدود دوســوم ذخائــر‬ ‫قیمــت نفــت وســت تگــزاس ‪WTI‬‬
‫شرکت تامین شود تا هم‬ ‫نفتخــام دنیــا در خاورمیانــه قــرار گرفتــه‬ ‫‪ )(West Texas Intermediate‬کــه یکــی از‬
‫ریسکشکستعملیات‬ ‫اســت‪ .‬بر‌ایــن اســاس بحران‌هــا و‬ ‫شــاخص‌های اصلــی و جهانــی قیمــت‬
‫کاهش یابد و هم در صورت‬ ‫درگیری‌هــای عمــده خاورمیانــه ماننــد‬ ‫بــازار نفتخــام اســت و همچنیــن از‬
‫بحــران نفتــی ســال‌های ‪1979 ،1973‬‬ ‫اطالعــات و گزارشــات ســاالنه و بلنــد‬
‫و جنــگ خلیــج فــارس در ســال‌های‬ ‫مــدت ســایت‌های ‪Baker Hughes, Rig‬‬
‫شود و بهترین راهکار در‬ ‫‪ 1990‬تحــت تأثیــر تمرکــز منابــع‬ ‫‪ Zone‬و ‪ ODS-Petrodata‬نیــز اســتفاده‬
‫کوتاه‌ترینزمانممکناجرا‬ ‫کمیــاب در ایــن منطقــه بــوده اســت‪.‬‬ ‫شــده اســت‪.‬‬
‫شود‪.‬‬ ‫همانگونــه کــه در شــکل‪ 1-‬نشــان داده‬ ‫همــواره اخبــار نوســانات قیمــت نفتخــام‬
‫شــده شــوک‌های نفتــی رخ داده در‬ ‫یکــی از داغ تریــن خبرهــا در ســطح‬
‫بــازار جهانــی نفــت طــی ســال هــای‬ ‫دنیــا بــوده اســت‪ .‬بهــم خــوردن تعــادل‬

‫‪181‬‬ ‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬

‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
‫‪drilling and completions industry.‬‬
‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬ ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬

‫اقتصاد و مدیریت؛ بازار‬ ‫اقتصاد و مدیریت؛ بازار‬

‫در تصمیمــات ســرمایه گــذاری مــی‬ ‫باالتــر باشــد زمانــی کــه عملیــات در‬
‫شــود‪ .‬بــا ایــن حــال پيــش از اینکــه‬ ‫مناطــق حفاظــت شــده و یــا مناطــق‬
‫صنعــت حفــاري شــروع بــه متأثــر شــدن‬ ‫دریایــی بــا اجــرای دقیــق تــر از مقــررات‬
‫از افزایــش قیمــت نفتخــام کنــد یــک‬ ‫زیســت محیطــی همــراه باشــد‪.‬‬
‫تأخیــر زمانــی وجــود دارد كــه اوالً منجــر‬ ‫تغییــرات قیمــت نفتخــام نیروهــای‬
‫بــه افزایــش عــدم اطمینــان و تردیــد‬ ‫محــرک اصلــی در بــازار دســتگاه حفــاری‬
‫در بــازار و در نتیجــه باعــث مــی شــود‬ ‫هســتند‪ .‬ایــن نتیجــه گیــری می‌توانــد‬
‫بازیگــران از ســرمایه گــذاری بلنــد مــدت‬ ‫تقریب ـاً چنــد دهــه از نوســانات گســترده‬
‫خــودداری کننــد‪.‬‬ ‫در قیمــت نفتخــام را بــه نمایــش بگــذارد‪.‬‬
‫افزایــش قیمــت نفتخــام صنعت دســتگاه‬
‫حفــاری را تحريــك و موجــب اثــر گذاري‬
‫نشــان داده شــده اســت‪ .‬بــر ایــن اســاس‬
‫نرخ‌هــای اجــاره روزانــه دســتگاه هــای‬
‫حفــاری پایــه دار و کشــتی هــای حفــاری‬
‫دریایــی بــه طــور چشــمگیری از میانگین‬
‫‪ 78-85‬هــزار دالر در ســال ‪ 2002‬بــه‬
‫میانگیــن ‪ 180-580‬دالر در ســال ‪2009‬‬
‫افزایــش یافتــه اســت‪ .‬الزم بــه ذکر اســت‬
‫رونــد رو بــه رشــد نــرخ اجــاره روزانــه‬
‫دســتگاه‌های حفــاری نیــز تحــت تأثیــر‬
‫نگرانی‌هــای زیســت محیطــی بوده اســت‪.‬‬
‫ا بــه طــور قابــل توجهــی‬
‫بنابــر ایــن هزینه‌هــای حفــاری می‌توانــد‬
‫ایــن اســاس حــوزه منطقــه ای آســیا‪-‬‬
‫پاســیفیک تمایــل بــه بــازار فعــال در‬
‫دســتگاه‌های حفــاری دریایــی داشــته‬
‫در حالــی کــه بــازار دســتگاه‌های‬
‫حفــاری خشــکی تحــت ســلطه‬
‫خاورمیانــه و آمریــکای التیــن اســت‪.‬‬
‫بــه هــر حــال اشــتغال بــكار‬
‫دســتگاه‌های حفــاری بــا افزایــش‬
‫تدریجــی قیمــت نفتخــام دقیقـاً همگام‬
‫نبــوده کــه علــت آن تأخیــر زمانــی بــه‬
‫دلیــل برنامه‌ریــزی عملیــات پيــش‬
‫از دوره حفــاری و تولیــد اســت‪ .‬ایــن‬
‫تأخيــرات در بخــش خشــکی حــدود ‪6‬‬
‫مــاه و در بخــش فراســاحل حــدود دو‬
‫ســال مــی توانــد بــه طــول بیانجامــد‪.‬‬
‫رابطــه مســتقیم و مثبــت بیــن فعالیــت‬
‫حفــاری و قیمــت نفتخــام در دراز‬
‫مــدت بدیــن صــورت اســت کــه بــرای‬
‫افزايــش قيمــت ‪ 5‬دالر در هــر بشــکه‬
‫نفــت آمريــكا‪ ،‬فعالیت‌هــای حفــاری‬
‫در ایــاالت متحــده مــی بایســت حــدود‬
‫‪ 35‬درصــد و در کشــورهای غیــر اوپــک‬
‫اســاس و مبنــای رشــد بکارگیــری‬ ‫مثــل آفریقــا ‪ 10-20‬درصــد افزایــش‬
‫مســتمر در نــاوگان دســتگاه‌های دریایــی‬ ‫‌یابــد‪.‬‬
‫ترکیبــی از قیمــت بــاالی نفتخــام و‬ ‫همانگونــه كــه در شــکل هــای ‪ 3‬و‬
‫پیشــرفت در تکنولــوژی اســت کــه بــا‬ ‫‪ 4‬نشــان داده شــده اســت در نتیجــه‬
‫بهبــود قابــل توجــه کارایــی دســتگاه های‬ ‫افزایــش قیمــت نفــت‪ ،‬صنعــت نفــت‬
‫حفــاری عــدم قطعیــت و نگرانــی هــای‬ ‫ســطح بــی ســابقه‌ای از اســتفاده‬
‫بــازار حفــاری را کاهــش داده اســت‪ .‬بــه‬ ‫دســتگاه حفــاری را طــی ســال هــای‬
‫ایــن ترتیــب‪ ،‬متوســط نرخ‌هــای اجــاره‬ ‫‪ 2002-2009‬تجربــه نمــوده اســت‪.‬‬
‫روزانــه دســتگاه هــای حفــاری در سراســر‬ ‫کــه ســطح بکارگیــری دســتگاه حفــاری‬
‫جهــان کامــ ً‬
‫و تقاضــای ســاخت در ایــن ســال‌ها بــا‬
‫افزایــش یافتــه کــه در شــکل هــای ‪ 3‬و ‪4‬‬ ‫هــم هــمگام بــوده اســت‪.‬‬
‫برای ارائه یک عملیات‬
‫سیمانکاریمطلوببهتراست‬
‫تمامیعواملسيمانكاريیعنی‬
‫سیمان‪،‬افزایه‌ها‪،‬سیمانکارو‬
‫تجهیزاتسیمانکاریازیک‬
‫شرکت تامین شود تا هم ریسک‬
‫شکستعملیاتکاهشیابدو‬
‫هم در صورت بروز مشکل‪ ،‬علت‬
‫ریشه‌یابیشودوبهترینراهکار‬
‫در تعــداد دســتگاه حفــاری و متعاقبــاً‬
‫در کوتاه‌ترین زمان ممکن اجرا‬
‫شود‪.‬‬
‫موثــر و قابــل پیــش بینــی نگــه داشــته‬
‫مي‌شــود چــون انتظــار كاهــش قیمــت‬
‫نفــت وجــود دارد‪ .‬عــاوه بــر ایــن‬
‫عواملــی همچــون نــرخ پاییــن کشــف‬
‫تجــاری و خســارت جــدی دســتگاه‬
‫حفــاری بــه دليــل فصــول طوفانــی در‬
‫جزایــر کارائیــب و خلیــج مکزیــک باعث‬
‫تشــدید محــدود شــدن بــازار دســتگاه‬
‫حفــاری در آمریــکا مــی گــردد‪ .‬بــه‬
‫نظــر می‌رســد در ســه ماهــه دوم ســال‬
‫‪ 2003‬و پــس از آن‪ ،‬نقطــه شــروع‬
‫افزایــش تدریجــی در حجــم اشــتغال‬
‫بــكار دســتگاه حفــاری بــا افزایــش فوق‬
‫العــاده‌ای در قیمــت نفتخــام همــراه‬
‫بــوده اســت‪ .‬در پاســخ بــه ایــن قیمــت‬
‫محــرک‪ ،‬تعــداد دســتگاه‌های حفــاری‬
‫بین‌المللــی بــه باالتریــن حــد طــی‬
‫‪ 12‬ســال گذشــته رســیده اســت‪ .‬بــر‬
‫برتــر جهــت اســتخراج از میادیــن‬ ‫نفــت بــه عنــوان یــک کاالی اســتراژیک‬
‫هیدروکربــوی توســط دســتگاه حفــاری‬ ‫و تاثیــر گــذار بــر اقتصــاد و سیاســت‬
‫از اهمیــت خاصــی برخــوردار اســت‪ .‬در‬ ‫بیــن المللــی در سیاســت خارجــی‬
‫ادامــه طبــق داده کاوی صــورت پذیرفته‬ ‫ابــر قــدرت هــای جهــان بــه عنــوان‬
‫ارتبــاط نوســانات بــازار نفتخــام بــا بــازار‬ ‫بزرگتریــن مصــرف کننــده ایــن منبــع‬
‫دســتگاه حفــاری مــورد بررســی قــرار‬ ‫انــرژی جایگاهــی ویــژه داشــته اســت و‬
‫گرفتــه اســت‪.‬‬ ‫همیشــه کشــورها بــه دنبــال دســتیابی‬
‫همانگونــه کــه در شــکل‪ 2-‬نشــان‬ ‫بــه منابــع جدیــد نفــت بــرای اســتفاده‬
‫داده شــده اســت طــی ســال‌های‬ ‫از آن در صنایــع نظامــی و اقتصــادی‬
‫‪ 1981-1986‬کاهــش قابــل توجهــی‬ ‫خــود بوده‌انــد‪.‬‬
‫ایــن کشــورها مســئله فــوق را سیاســی‬
‫کاهــش قیمــت نفتخــام وجــود دارد‪.‬‬ ‫و مربــوط بــه امنیــت ملــی دانســته و‬
‫همچنیــن طــی ســال‌های ‪-2002‬‬ ‫اســتفاده از منابــع متنــوع و مطمئــن‬
‫‪ 1987‬نوســانات قیمــت نفتخــام بــه‬ ‫نفتــی را از عوامــل کلیــدی تضمیــن‬
‫علــت تحــوالت خاورمیانــه باعــث‬ ‫کننــده بقــا‪ ،‬امنیــت‪ ،‬قــدرت و کســب‬
‫شــده کــه فعالیــت هــای حفــاری‬ ‫ثــروت خــود می‌داننــد‪ .‬نفــت از یــک‬
‫در یــک بــازه مشــخص باقــی بمانــد‬ ‫ســو بــا تأمیــن انــرژی الزم بــرای‬
‫کــه نشــان از سیاســت هــای اعمــال‬ ‫تســلیحات نظامــی مــدرن از جملــه‬
‫شــده توســط شــرکت هــای نفتــی در‬ ‫تانــک هــا‪ ،‬چــرخ بــال هــا‪ ،‬هواپیماهــا‬
‫میادیــن هیدروکربــوری در خصــوص‬ ‫و رزم ناوهــا‪ ،‬ســپر دفاعــی کشــورها‬
‫بررســی نوســانات بــازار نفتخــام اســت‪.‬‬ ‫را مســتحکم می‌ســازد و از ســوی‬
‫طــی ســال هــای ‪ 2003-2008‬بــا‬ ‫دیگــر بــا بــه حرکــت در آوردن موتــور‬
‫افزایــش قیمــت نفتخــام‪ ،‬بــازار بــکار‬ ‫تکنولــوژی و اقتصــاد کشــور‌ها رشــد‬
‫گیــری دســتگاه هــای حفــاری نیــز‬ ‫و توســعه اقتصــادی آنهــا را تضمیــن‬
‫رشــد مداومــی را تجربــه نمــوده اســت‪.‬‬ ‫می‌کنــد‪ .‬بــر ایــن اســاس توجــه‬
‫ا مشــهود اســت کــه‬ ‫بنابــر ایــن کامــ ً‬ ‫بــه توســعه صنعــت نفــت در بخــش‬
‫فعالیت‌هــای اکتشــاف و توســعه (‪E‬‬ ‫اکتشــاف و توســعه میادیــن نفتــی‬
‫‪ )& P‬میادیــن هیدروکربــوری بــه طــور‬ ‫دارای جایــگاه ویــژه‌ای اســت‪ .‬از طــرف‬
‫کلــی تحــت تأثيــر تغییــرات قیمــت‬ ‫دیگــر خــود ایــن بخــش نیازمنــد‬
‫نفتخــام اســت‪.‬‬ ‫عملیــات حفــاری بــوده بــه گونـه‌ای که‬
‫وقتــي نوســانات بــه ســمت افزايــش‬ ‫بیــش از ‪ 50‬درصــد کار توســعه مخــازن‬
‫قيمــت نفــت شــكل مي‌گيــرد دامنــه‬ ‫نفــت و گاز را صنعــت حفــاری انجــام‬
‫فعالیت‌هــای حفــاری در یــک بــازه‬ ‫می‌دهــد‪ ،‬از ایــن رو ارائــه تکنولــوژی‬

‫‪183‬‬ ‫‪182‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬ ‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬ ‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬ ‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬ ‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬ ‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬ ‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬ ‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬ ‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬ ‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬ ‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬ ‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬ ‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬ ‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬ ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬

‫اقتصاد و مدیریت؛ بازار‬ ‫اقتصاد و مدیریت؛ بازار‬

‫مليكا محمدپور‬
‫شرکت بين المللي حفاري‬

‫دوره‬ ‫‪IOIL‬‬
‫کوتاه مدت‬ ‫‪95.99944‬‬
‫ميان مدت‬ ‫‪82.67071‬‬
‫بلند مدت‬ ‫‪79.35896‬‬
‫انحــراف بــه ســاير بازارهــا نيــز ســرايت‬
‫مي‌كند‪.‬ايــن انحــراف مي‌توانــد از طريــق‬
‫پرداخــت يارانــه بــه تشــكيل ســرمايه نيز‬
‫رخ دهــد‪.‬‬
‫ب) سياســت‌هايي كــه رشــد ظرفيــت‬
‫توليــدي را تحريــك مي‌كننــد‪:‬‬
‫ايــن گــروه شــامل سياس ـت‌هايي اســت‬
‫كــه رشــد بلندمــدت توليــد و ظرفيــت‬
‫كل را افزايــش مي‌دهــد و هزمــان رشــد‬
‫تقاضــا را كنتــرل مي‌كنــد‪ .‬ابزارهــاي‬
‫ايــن گــروه از سياســت‌ها محرك‌هايــي‬
‫نظيــر پس‌انــداز‪ ،‬تشــكيل ســرمايه ثابــت‪،‬‬
‫بهبــود كيفــي نيــروي انســاني و انگيــزه‬
‫نوآوري‌هــاي تكنولوژيكــي اســت‪.‬‬
‫بــر اســاس بررســي‌هاي انجام‌شــده‬
‫در صنعــت نفــت ايــران و تاثیــر پاييــن‬
‫ميــزان ســرمايه‌گذاري در ايــن صنعــت از‬
‫نوســانات قيمــت نفــت توصيــه مي‌شــود‬
‫مســوالن محتــرم از طريــق طراحــي‬
‫سياســت‌هاي طــرف عرضــه ويــژه‬
‫صنعــت نفــت ايــران موجبــات جــذب‬
‫ســرمايه‌گذاري و افزايــش درآمدهــاي‬
‫نفتــي را برقــرار ســازند‪ ،‬ضمــن آنكــه‬
‫سياســت‌گذاري در هــر مرحلــه بــه‬
‫شــرايط روز اقتصــادي وابســته اســت و‬
‫به‌منظــور حفــظ بــازده ســرمايه‌گذاري‬
‫در صنعــت نفــت مي‌بايســت در بازه‌هــاي‬
‫زمانــي مناســب عملكــرد سياســت‌ها‬
‫بازنگــري و به‌روزرســاني گــردد‪.‬‬
‫‪POIL‬‬ ‫‪VOIL‬‬
‫‪0.034201‬‬ ‫‪0.73348‬‬
‫‪5.456264‬‬ ‫‪2.638778‬‬
‫‪5.923737‬‬ ‫‪4.008983‬‬
‫بيــان ديگــر در کوتاه‌مــدت‪ ،‬ميان‌مــدت‬
‫و بلندمــدت ســهم توضيح‌دهندگــي‬
‫متغيــر شــاخص ســرمایه‌گذاری بخــش‬
‫نفــت توســط خــودش از ســهم ســاير‬
‫متغيرهــا بيشــتر اســت‪ .‬همچنیــن نــرخ‬
‫رشــد اقتصــادی بیــش از متغیرهــای‬
‫دیگــر موجــب تغییــر در ســرمایه‌گذاری‬
‫بخــش نفــت شــده اســت‪ .‬به‌عبارتــی‬
‫ســرمایه‌گذاری بخــش نفــت بیــش از آن‬
‫کــه از بخــش پولــی (نــرخ ارز و قیمــت‬
‫نفــت) تاثیــر بپذیــرد از متغیرهــای‬
‫حقیقــی (رشــد اقتصــادی و ارزش‬
‫افــزوده بخــش نفــت) تاثیــر می‌پذیــرد‪.‬‬
‫بنابرایــن به‌منظــور بهبــود و افزایــش‬
‫ســرمایه‌گذاری در ایــن بخــش اجــرای‬
‫سیاســت‌های طــرف عرضــه توصیــه‬
‫می‌گــردد‪.‬‬
‫سياســت‌هاي طــرف «عرضــه» تنــوع‬
‫و گســتردگي زيــادي دارنــد و مي‌تــوان‬
‫آنهــا را بــه دو گــروه عمــده تقســيم كــرد‪:‬‬
‫الــف) سياسـت‌هايي كــه كارايــي اقتصــاد‬
‫را افزايــش مي‌دهنــد‪:‬‬
‫ايــن سياســت‌ها به‌منظــور افزايــش‬
‫جريــان توليــد جــاري طراحي مي‌شــوند‪،‬‬
‫هــرگاه قيمــت كاال و خدمــات توليدشــده‬
‫در بخــش عمومــي‪ ،‬پايين‌تــر از هزينــه‬
‫فرصــت آنهــا باشــد‪ ،‬انحــراف قيمــت‬
‫هزينــه رخ خواهــد داد‪ .‬اگــر ايــن كاال يك‬
‫نهــاده واســطه‌اي ماننــد انــرژي باشــد‪،‬‬
‫قیمــت نفــت خــام همــراه اســت بــا‬ ‫زیــادی وجــود دارد کــه بــر اســاس آن‬ ‫برای ارائه یک عملیات‬ ‫ايــن مقولــه بــراي كشــور ايــران به‌عنــوان‬ ‫بــر اســاس ســهم صــادرات نفتــي از‬
‫‪ER‬‬ ‫‪GDP‬‬ ‫افزایــش در محصــوالت نفــت از قبیــل‬ ‫نوســانات قیمــت نفــت متغیرهــای کالن‬ ‫سیمانکاریمطلوببهتراست‬ ‫يكــي از كشــورهاي صادركننــده نفــت‪،‬‬ ‫كل صــادرات كشــور و ســهم درآمدهـــاي‬
‫گازوییــل و نفــت حرارتــی کــه به‌وســیله‬ ‫اقتصــادی را تحــت تأثیــر قــرار می‌دهنــد‪.‬‬ ‫تمامیعواملسيمانكاريیعنی‬ ‫دوچنــدان اســت‪ ،‬زيــرا‪ ،‬درصــد قابــل‬ ‫نفتـــي در بودجـــه دولـــت و نيـــز منـابع‬
‫‪0.121983‬‬ ‫‪3.110899‬‬
‫مصرف‌کننــدگان اســتفاده می‌شــود‪ .‬در‬ ‫به‌طــور مثــال‪ :‬نوســانات قیمــت نفــت بــه‬ ‫سیمان‪،‬افزایه‌ها‪،‬سیمانکارو‬ ‫مالحظــه‌اي از ‪ GDP‬آن را درآمدهــاي‬ ‫ارزي‪ ،‬اقتصــاد كشــور بيشــتر وابســته و‬
‫‪1.333712‬‬ ‫‪7.900539‬‬ ‫تحقیــق حاضــر تمامــی متغیرهــا در مدل‬ ‫دلیــل بازتوزیــع درآمــد میــان کشــورهای‬ ‫نفتــي تشــكيل داده و لــذا‪ ،‬شــوک‌هاي‬ ‫تحــت تأثيــر قيمــت نفــت در بازارهــاي‬
‫تجهیزاتسیمانکاریازیک‬
‫حاضــر درون‌زا هســتند‪ .‬متغیرهــای مــدل‬ ‫صادرکننــده نفــت بــه تغییــر تقاضــای‬ ‫نفتــي‪ ،‬ســهم عمــده‌اي در ايجــاد تغييرات‬ ‫جهانــي اســت‪ .‬بــر هميــن اســـاس‬
‫‪2.768604‬‬ ‫‪7.939718‬‬
‫کل منجــر می‌شــود‪ .‬در بلندمــدت در‬
‫شرکت تامین شود تا هم ریسک‬ ‫‪ GDP‬را بــر عهــده دارد‪.‬‬ ‫بخـــش عمــده‌اي از برنامه‌ريزي‌هــا و‬
‫عبارتنــد از‪:‬‬
‫متغیر هدف‪:‬‬ ‫کشــورهای صنعتــی هزینه‌هــای بــاالی‬ ‫شکستعملیاتکاهشیابدو‬ ‫درآمدهــای نفتــی نقــش کلیــدی‬ ‫سياســت‌گذاري‌هاي اقتصــادي كشــور‬
‫همان‌طــور کــه در جــدول شــماره ‪1‬‬ ‫ســرمایه‌گذاری در بخــش نفــت‪:‬‬ ‫انــرژی ممکــن اســت باعــث شــود کــه‬ ‫هم در صورت بروز مشکل‪ ،‬علت‬ ‫در ســاختار اقتصــادی کشــورهای‬ ‫مبتنــي بر قيمـت‌هـــاي جهـــاني نفـــت‬
‫مالحظــه مي‌فرماييــد نتايــج بررســي‬ ‫بــه میــزان حجــم سرمایه‌گذاری‌شــده در‬ ‫بنگاه‌هــا ســرمایه‌گذاری جدیــد را‬ ‫ریشه‌یابیشودوبهترینراهکار‬ ‫صادرکننــده نفــت‌ایفــاء می‌کنــد‪ .‬آثــار‬ ‫صـــورت مي‌پذيــرد‪.‬‬
‫کل دوره‌هــا نشــان مي‌دهــد در‬ ‫صنعــت نفــت اطــاق می‌گــردد‪.‬‬ ‫کاهــش دهنــد‪ ،‬به‌طــوری کــه بهــره‌وری‬ ‫در کوتاه‌ترین زمان ممکن اجرا‬ ‫نامطلــوب شــوک‌های نفتــی در بیشــتر‌‬ ‫از طــرف ديگــر‪ ،‬قيمــت نفــت تحــت‬
‫کوتاه‌مــدت‪ ،‬ميان‌مــدت و بلندمــدت‬ ‫سایرمتغیرها‪:‬‬ ‫نیــروی کار و ســرمایه و به‌دنبــال آن‬ ‫شود‪.‬‬ ‫ایــن کشــورها دیــده می‌شــود‪ .‬کشــور‌‬ ‫تأثيــر تحــوالت و عوامل پيش‌بيني‌نشــده‬
‫ســهم توضيح‌دهندگــي متغيــر شــاخص‬ ‫قیمــت نفــت‪ :‬متوســط قیمــت‬ ‫تولیــد بالقــوه کاهــش می‌یابــد یــا باعــث‬ ‫شــکوفايي خــود قــرار دهــد‪.‬‬ ‫ایــران ســومین دارنــده ذخایــر نفــت پس‬ ‫اقتصـــادي و غيراقتصـــادي مرتبــط بــا‬
‫ســرمایه‌گذاری بخــش نفــت توســط‬ ‫جهانــی نفــت اوپــک به‌عنــوان قیمــت‬ ‫می‌شــود موجــودی ســرمایه موجــود‬ ‫مدت‌هــا بــه طــول انجاميــد تــا‬ ‫از ونزوئــا و عربســتان و دومیــن دارنــده‬ ‫بازارهــاي جهانــي نفــت كــه به‌عنــوان‬
‫خــودش از ســهم ســاير متغيرهــا بيشــتر‬ ‫نفــت در ایــن تحقیــق در نظــر گرفتــه‬ ‫بــه لحــاظ اقتصــادی و تکنیکــی کمیــاب‬ ‫ايــن مائــده زمينــي در قالــب صنعتــي‬ ‫ذخایــر گاز دنیــا پس از روســیه اســت؛ اما‬ ‫شــوك تعبيــر مـي‌شـــوند‪ ،‬تعيـــين‬
‫اســت‪ .‬بــر اســاس نتایــج جــدول فــوق‬ ‫شــده اســت‪.‬‬ ‫شــود‪ ،‬بنابرایــن اقتصــاد کشــورهای‬ ‫عظيــم جلوه‌گــر شــد و فرآورده‌هــاي‬ ‫بـ‌ا ایــن حجــم عظیــم منابــع هیدروكربور‬ ‫مـي‌شـــود‪ .‬از آنجـــا كـــه اكثـــر ايـــن‬
‫در حــدود ‪ 21‬درصــد تغییــرات در‬ ‫ارزش افــزوده بخــش نفــت‪:‬‬ ‫صنعتــی بــا کاهــش در ظرفیــت تولیــدی‬ ‫بي‌شــماري را روانــه بــازار مصــرف‬ ‫جهــان در رده پنجمیــن تولیدكننــده‬ ‫شــوك‌ها ماهيــت تصادفــي دارنــد‪،‬‬
‫ســرمایه‌گذاری بخــش نفت توســط ســایر‬ ‫بــه میــزان ارزش ایجادشــده ناشــی از‬ ‫همــراه اســت‪ .‬اگــر مصرف‌کننــدگان‬ ‫کــرد‪ .‬بــه نظــر می‌رســد بــا نزدیــک‬ ‫نفــت و چهارمیــن تولیدكننده گاز اســت‪،‬‬ ‫از كنتــرل سياســت‌گذاران اقتصــادي‬
‫متغیرهــای واردشــده در مــدل توضیــح‬ ‫اســتخراج و فــرآوری محصــوالت حاصــل‬ ‫انتظــار افزایــش موقــت در قیمت‌هــای‬ ‫شــدن بــه پایــان دوران اســتخراج ارزان‬ ‫از‌ایــن رو ســرمایه‌گذاری در بخش‌هــای‬ ‫خارج هسـتند و بـراي عـامالن اقتصـادي‬
‫داد‌ه می‌شــود‪ .‬همچنیــن نــرخ رشــد‬ ‫از نفــت طــی یــک دوره زمانــی اطــاق‬ ‫انــرژی را داشــته باشــند‪ ،‬می‌تواننــد‬ ‫و کم‌هزینــه‌ایــن منابــع‪ ،‬ارائــه نــوآوری‬ ‫مختلــف صنعــت نفــت و گاز به‌ویــژه در‬ ‫نيــز‪ ،‬ماهيــت شــوك‌هاي آتــي يــا‬
‫اقتصــادی بیــش از متغیرهــای موجــب‬ ‫می‌شــود‪.‬‬ ‫تصمیــم بگیرنــد کــه کم‌تــر پس‌انــداز‬ ‫و فن‌آوری‌هــای جدیــد اصلی‌تریــن‬ ‫صنایــع باالدســتی و افزایــش ظرفیــت‬ ‫احتمال‌هـــاي مربـــوط بـــه وقـــوع آنهـــا‬
‫تغییــر در ســرمایه‌گذاری بخــش نفــت‬ ‫نوســانات نــرخ ارز بــازار آزاد‪ :‬انحــراف‬ ‫کننــد‪ ،‬یــا بیشــتر قــرض بگیرنــد کــه‬ ‫عامــل توســعه‌ایــن صنعــت و عرضــه‬ ‫یکــي از اصلی‌تریــن دغدغه‌هــای‬ ‫يـــا هـــر دوي ايـــن مـــوارد نامشـخص و‬
‫شــده اســت‪ .‬به‌عبارتــی ســرمایه‌گذاری‬ ‫از میانگیــن نــرخ ارز بــازار آزاد به‌عنــوان‬ ‫منجــر بــه کاهــش در ترازهــای واقعــی و‬ ‫مناســب محصــوالت مربوطــه د‌ر آینــده‬ ‫سیاســت‌گذاران ‌ایــن صنعــت بــوده‬ ‫ناشــناخته اســت‪.‬‬
‫بخــش نفــت بیــش از آنکــه از بخــش‬ ‫نوســانات نــرخ ارز بــازار آزاد در ایــن‬ ‫افزایــش در ســطح قیمت‌هــا می‌شــود‪.‬‬ ‫خواهــد بــود و‌ایــن موضــوع نیازمنــد‬ ‫اســت‪.‬‬ ‫به‌عبارتــي بــه واســطه نوســانات‬
‫پولــی (نــرخ ارز و قیمــت نفــت) تاثیــر‬ ‫تحقیــق در نظــر گرفتــه شــده اســت‪.‬‬ ‫کانــال دیگــری که نوســانات قیمــت نفت‬ ‫ســرمایه‌گذاری بیــش از پیــش در‌ایــن‬ ‫نفــت تــا پيــش از ورود بــه چرخــه صنعت‬ ‫قيمتــي نفــت‪ ،‬نااطمينانــي از بازارهــاي‬
‫بپذیــرد‪ ،‬از متغیــر حقیقی رشــد اقتصادی‬ ‫نــرخ رشــد اقتصــادی‪ :‬بــه درصــد‬ ‫فعالیــت اقتصــادی را تحــت تأثیــر قــرار‬ ‫بخــش اســت‪ .‬ســرمايه‌گذاري در تکمیــل‬ ‫در ميــان قبايــل بــدوي مــاده‌اي مهجــور‬ ‫جهاني نفـت بـه اقتصـاد داخلـي كشورها‬
‫تاثیــر پذیرفتــه اســت‪ .‬بــا توجــه بــه نتایج‬ ‫تغییــرات در تولیــد ناخالــص داخلــی‬ ‫می‌دهــد‪ ،‬درآمــد اســت کــه از کشــورهای‬ ‫و گســترش زنجيــره ارزش صنعــت نفــت‬ ‫و ناشــناخته نبــود و به‌صــورت بســيار‬ ‫انتقــال مي‌يابــد‪ .‬هميــن مســئله‪،‬‬
‫تجزیــه واریانــس متغیرهــای بــه‌کار‬ ‫اطــاق می‌گــردد‪.‬‬ ‫واردکننــده نفــت بــه کشــورهای‬ ‫و گاز و نقــش آن در توســعه اقتصــادي‬ ‫ابتدايــي مــورد اســتفاده قــرار مي‌گرفــت‪.‬‬ ‫تصميم‌گيري‌هــا و برنامه‌ريزي‌هــاي‬
‫گرفته‌شــده در حــدود ‪ 21‬درصــد‬ ‫بررســی تأثیــر نوســانات قیمــت نفــت بــر‬ ‫صادرکننــده نفــت منتقــل می‌شــود‪.‬‬ ‫كشــور مقولــه بســیار مهمی‌اســت کــه‬ ‫آشــنايي بيشــتر بــا نفــت و مشــتقات آن‬ ‫آتــي در مســائل مرتبــط بــا قيمــت‬
‫تغییــرات ســرمایه‌گذاری در صنعــت‬ ‫ســرمایه‌گذاری در صنعــت نفــت ايــران‬ ‫افزایــش قیمــت نفــت می‌توانــد به‌عنــوان‬ ‫توجــه ویــژه‌ای را طلــب می‌کنــد‪.‬‬ ‫از زمانــي رو بــه پيشــرفت گذاشــت کــه‬ ‫نفــت را بــراي تمامــي كشــورها (به‌ويــژه‬
‫نفــت را توضیــح می‌دهنــد‪ ،‬می‌تــوان‬ ‫بــا اســتفاده از روش خودرگرســیون‬ ‫مالیــات از کشــورهای صادرکننــده بــه‬ ‫بــا توجــه بــه اهمیــت و جایــگاه نفــت‬ ‫پديده‌هايــي چــون «افزايــش جمعيــت‬ ‫كشــورهاي وابســته بــه نفــت همچــون‬
‫بیــان داشــت کــه‪ :‬ســرمایه‌گذاری در‬ ‫بــرداری در فضــای نرم‌افــزار ایویــوز ‪7.1‬‬ ‫مصرف‌کننــدگان نفــت باشــد‪ .‬توجیــه‬ ‫در اقتصــاد‌ایــران نمی‌تــوان اثــر نوســانات‬ ‫و گســترش تحــوالت اقتصــادي»‪ ،‬انســان‬ ‫ايــران) پيچيــده و مشــكل مي‌ســـازد‪.‬‬
‫صنعــت نفــت بیــش از آن کــه تابــع‬ ‫انجــام شــده و جهــت تعییــن نحــوه‬ ‫ســوم برمی‌گــردد بــه مفهــوم اثــر تــراز‬ ‫قیمــت نفت بر متغیرهــای کالن اقتصادی‬ ‫را بــه اســتفاده هرچــه بيشــتر و بهتــر از‬ ‫كشــورهاي صادركننــده نفــت به‌علــت‬
‫عوامــل اقتصــادی باشــد‪ ،‬به‌طــور کلــی‬ ‫اثرگــذاری نوســانات قیمــت نفــت بــر‬ ‫واقعــی‪ .‬افزایــش در قیمت‌هــای نفــت‬ ‫را نادیــده گرفــت‪ .‬نوســانات قیمــت نفــت‬ ‫آن نيازمنــد ســاخت‪ ،‬البتــه ظهــور ايــن‬ ‫جايــگاه ويــژه ايــن محصــول در اقتصــاد‬
‫تابــع عوامــل برون‌زایــی اســت کــه‬ ‫ســرمایه‌گذاری در صنعــت نفــت‪ ،‬دوره‬ ‫نه‌تنهــا رشــد اقتصــادی را در کشــورهای‬ ‫منجــر بــه کاهــش ســرمایه‌گذاری در‬ ‫پديده‌هــا در آغــاز آن‌چنــان نبــود کــه‬ ‫آنهــا‪ ،‬بيــش از ســاير كشــورها بــه رصــد‬
‫توســط دولــت یــا مجلــس (مقامــات‬ ‫زمانــی انجــام تحقیــق‪1350-1391 ،‬؛ در‬ ‫واردکننــده نفــت کاهــش می‌دهــد‪ ،‬بلکــه‬ ‫کشــورهای متکــی بــه منابــع نفتــی‬ ‫بــه يک‌بــاره ايــن صنعــت قابل‌دســترس‬ ‫نمــودن قيمــت و تحــوالت بــازار ايــن‬
‫سیاســت‌گذاری) تعییــن مي‌شــود‪ .‬بــه‬ ‫نظــر گرفتــه شــده اســت‪.‬‬ ‫باعــث افزایــش تــورم می‌شــود‪ .‬افزایــش‬ ‫می‌گــردد‪ .‬بــه لحــاظ نظــری دالیــل‬ ‫امــا ديريــاب را در مســير همــوار رشــد و‬ ‫كاال مي‌پردازنــد‪ .‬در ايــن راســتا‪ ،‬اهميــت‬

‫‪185‬‬ ‫‪184‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬ ‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬ ‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬ ‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬ ‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬ ‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬ ‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬ ‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬ ‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬ ‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬ ‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬ ‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬ ‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬ ‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬ ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬

‫اقتصاد و مدیریت؛ بازار‬ ‫اقتصاد و مدیریت؛ بازار‬

‫پنج استراتژی برای دگرگون ساختن زنجیره تامین نفت و گاز‬

‫جورج برسکیانی و مارسل برینکمن‬
‫موسسه مشاوره مکینزی‬

‫بیشــتر می‌کنــد‪ ،‬امــا همچنیــن گــردش‬
‫درآمــدی باثبات‌تــری را ایجــاد می‌کنــد‪.‬‬
‫بــرای مثــال ‪ GE‬قــراردادی را بــا‬
‫شــرکت حفــاری «المــاس ســازه‌های‬
‫دریایــی» امضــا کــرده اســت کــه در‬
‫آن ‪ GE‬مالکیــت هشــت فوران‌گیــر را‬
‫برعهــده گرفتــه‌اســت و عملکردشــان‬
‫را از طریــق پرداخت‌هــای گره‌خــورده‬
‫بــه فعالیت‌هــای دکل و عملکــرد‬
‫فوران‌گیرهــا گارانتــی می‌کنــد‪ .‬ایــن‬
‫مــدل‪ ،‬هزینه‌هــای ســرمایه را رو بــه جلــو‬
‫پیــش می‌بــرد کــه شــرکت خدمــات‬
‫(کــه در ایــن مــورد منظــور شــرکت ‪GE‬‬
‫اســت) بــار بیشــتر را بـ ‌ر عهــده می‌گیــرد‪.‬‬
‫بــا ایــن حــال ایــن مــدل بــه‬
‫مدل‌ســازی پیچیــده مالــی و همــکاری‬
‫شــدید (گاهــی بیــش از آنچــه شــرکت‌ها‬
‫می‌تواننــد بــه آن دســت یابنــد) نیــاز‬
‫دارد‪ .‬به‌عنــوان مثــال شــرکت ‪ SLB‬بــا‬
‫شــرکت اکتشــافی تولیــدی اوفیــر معامله‬
‫کــرد تــا بــرای پــروژه گاز طبیعــی مایــع‬
‫فورچونــا کــه در آوریــل ‪ 2016‬شکســت‬
‫خــورده‌بــود‪ ،‬خدماتــی از ایــن دســت (و‬
‫ســرمایه‌گذاری موثــر) ارائــه دهــد‪ .‬اوفیــر‬
‫تــا قبــل از اینکــه ‪ 450 SLB‬میلیــون‬
‫دیگــر کــه بــرای رســیدن بــه اولیــن گاز‬
‫الزم بــود پیشــنهاد دهــد‪ 600 ،‬میلیــون‬
‫دالر بــرای ایــن طــرح متضــرر شــده‌بــود‪.‬‬
‫ایــن همــکاری همراه بــا ‪ 30‬میلیــون دالر‬
‫‪ .3‬مدل‌های جدید درآمد‪ :‬به‬
‫اشتراک‌گذاریریسک‌هایمالی‬
‫برایدرآمدهایآتی‬
‫مدل‌هــای جدیــد درآمــدی در بیــن‬
‫بخش‌هــای ‪ OFSE‬ظهــور کــرده‬
‫اســت کــه شــامل قراردادهــای مبتنــی‬
‫بــر عملکــردی اســت کــه تجهیــزات و‬
‫خدمــات و مشــارکت در ســرمایه‌گذاری‬
‫پــروژه را ترکیــب می‌کنــد (حقــوق‬
‫بــه ازای تجهیــزات و خدمــات)‪ .‬در ایــن‬
‫روش‪ ،‬شــرکت‌های ‪ OFSE‬قادرنــد‬
‫بــا کاهــش پایــه هزینه‌هــا و نیــاز بــه‬
‫ســرمایه‌گذاری در شــرایط دشــوار‪ ،‬بــه‬
‫اپراتورهــا انعطاف‌پذیــری بیشــتری‬
‫بدهنــد‪ .‬ایــن روش بــار هزینــه ســرمایه‬
‫را بــر دوش تامین‌کننــدگان ‪OFSE‬‬
‫بــا اضافــه شــدن ســاالنه هزینه‌هــا و‬ ‫هماهنگــی به‌وســیله پیشــنهادات‬
‫هم‌افزایــی ســاالنه‪ ،‬میزانــی معــادل‬ ‫یک‌پارچــه هســتند‪ .‬ایــن اســتراتژی‬
‫‪ 600‬میلیــون دالر در ســال تخمیــن‬ ‫می‌توانــد بــه صرفه‌جویــی تــا ‪30‬‬
‫زده شــد (شــلمبرژر شــرکت کامــرون‬ ‫درصــد منجــر شــود‪ .‬بــرای نمونــه‬
‫را در ســال ‪ 2015‬تصاحــب کــرد)‪.‬‬ ‫بخــش ‪ SIS‬شــلمبرژر نرم‌افــزار‬
‫یکــی دیگــر از همگرایی‌هــای عمــده‬ ‫مســتحکمی را بــر اســاس پلت‌فــرم‬
‫اخیــر تعامــل ‪FMC Technology‬‬ ‫نرم‌افــزار پتــرل خــود ارائــه می‌دهــد‪.‬‬
‫و تکنیــپ (‪ )Technip‬بــود کــه‬ ‫ایــن نرم‌افــزار بــه اپراتورهــا اجــازه‬
‫به‌منظــور بازتعریــف نحــوه طراحــی‪،‬‬ ‫می‌دهــد تــا شــمایی از پتانســیل نفــت‬
‫ارائــه و حفــظ میادیــن زیــ ِر دریــا‬ ‫و گاز مخــزن‪ ،‬مدل‌ســازی مخــزن‪،‬‬
‫در ‪ 19‬مــاه مــی ســال ‪ 2016‬اعــام‬ ‫برنامــه چاه‌هــا و تکمیــل طراحــی‬
‫شــد‪ .‬ایــن ادغــام بــه شــرکت‌های‬ ‫داشــته باشــند‪.‬‬
‫ترکیب‌شــده اجــازه ارائــه مجموعــه‬ ‫در حالــي کــه شــرکت‌ها در حــال‬
‫کاملــی از تجهیــزات زیــ ِر دریــا را‬ ‫توســعه پیشــنهادات یک‌پارچــ ِه‬
‫داد‪ :‬قابلیت‌هــای مهندســی‪ ،‬خریــد‪،‬‬ ‫داخلــی هســتند‪ ،‬برخــی از شــرکت‌ها‬
‫ســاخت و راه‌انــدازی (‪)EPCI‬‬ ‫در حــال همــکاری یــا ادغــام بــا‬
‫مخصــوص تکنیــپ و راه‌حل‌هــای‬
‫دیگــران هســتند تــا بتواننــد محــدوده‬
‫زیردریــا‪ ،‬باالبرهــا‪ ،‬خطــوط لولــه‬
‫وســیع‌تری از خدمــات را ارائــه دهنــد‪.‬‬
‫(‪ )SURF‬بــا تجهیــزات و نمونــه‬
‫در بخــش زیردریــا‪ ،‬شــرکت‌های‬
‫کارهــای شــرکت ‪ .FMC‬ایــن‬
‫شــلمبرژر و کامــرون اتحــاد‬
‫شــرکت‌ها صرفه‌جویــی قابل‌توجــه‬
‫‪ OneSubSea‬را در ســال ‪2013‬‬
‫پیش‌بینــی شــده ‪ 200‬میلیــون‬
‫تشــکیل دادنــد تا خدمــات از مخــزن تا‬
‫دالر در ســال ‪ 2018‬و حداقــل ‪200‬‬
‫ســطح زمیــن‪ ،‬یکپارچه‌ســازی مخــزن‬
‫میلیــون دالر در ســال ‪ 2019‬و پــس‬
‫‪ SLB‬و تکنولــوژی چــاه بــا تکنولــوژی‬
‫از آن را اعــام کردنــد کــه از طریــق‬
‫ســطحی و ســرچاهی شــرکت‬
‫ترکیــب کارآمــدی از زنجیــره تامیــن‪،‬‬
‫کامــرون (سنســورها‪ ،‬کنترلرهــا‪،‬‬
‫امــاک‪ ،‬بهینه‌ســازی زیرســاخت‌ها‬
‫نرم‌افزارهــا و تحلیــل) را ارائــه دهنــد‬
‫و بــازده ســازمانی بــه دســت خواهــد‬
‫تــا سیســتم‌های کامــل تولیــدی و‬
‫آمــد‪.‬‬
‫اســتخراجی ایجــاد کننــد‪ ،‬در نتیجــه‬
‫ابتکارعمل‌هــای تاکتیکــی ماننــد بــه‬
‫تعویــق انداختــن پروژه‌هــا‪ ،‬کاهــش‬
‫هزینه‌هــا و تعدیــل کارکنــان متمرکــز‬
‫شــدند و شــرکت‌های ‪ OFSE‬بــرای‬
‫مقابلــه بــا فعالیــت کم‌تــر بــا کاهــش‬
‫تولیــد و خدماتــی کــه ارائــه می‌دادنــد‪،‬‬
‫توانســتند هزینه‌هایشــان را بــا ایــن‬
‫راه‌حل‌هــا ‪ 20‬تــا ‪ 30‬درصــد کاهــش‬
‫دهنــد‪ .‬هــر چنــد در حــال حاضــر‬
‫کــه اپراتورهــا قدم‌هــای اســتراتژیک‬
‫بیشــتری برمی‌دارنــد‪ ،‬گرداننــدگان‬
‫‪ OFSE‬تقاضــا را دنبــال می‌کننــد‪.‬‬
‫‪.2‬ادغامعمودی‪:‬خریدتکتوقفه‬
‫«همــکاری» به‌تنهايــي روشــی‬
‫موثــر بــرای کاهــش هزینه‌هــا و‬
‫ساده‌ســازی مدیریــت پیمانــکاری‬
‫اســت‪ .‬ادغــام تجهیــزات‪ ،‬نرم‌افــزار و‬
‫مهندســی یــا دیگــر ادغام‌هــای ارائــه‬
‫خدمــات‪ ،‬می‌تواننــد ارزش قابــل‬
‫توجهــی بــرای مشــتریان ایجــاد کننــد‪.‬‬
‫در حــال حاضــر بســیاری از‬
‫خدمــات و خریــد تجهیــزات بــه‬
‫انــواع تامین‌کننــدگان برون‌ســپاری‬
‫شــده‌ اســت کــه بــه پیچیدگــی و‬
‫پراکندگــی اســاس تامیــن منجــر شــده‬
‫‌اســت‪ .‬چندیــن شــرکت ‪ OFSE‬در‬
‫حــال داخلــی کــردن ایــن خدمــات‬
‫بــا اســتفاده از کاهــش هزینه‌هــای‬
‫تولیــد هــر چــاه بــا کم‌کــردن هزینــه‬
‫هــر بشــکه بــا اســتفاده از تکنیک‌هــای‬
‫حفــاری بهبود‌یافتــه افقــی بــا‬
‫چاه‌هــای طوالنی‌تــر بــا مراحــل‬
‫شــکافی بیشــت ِر همــراه بــا اســتخراج‬
‫ِ‬
‫فوق‌العــاده شــدند کــه در آن حفارهــا‬
‫پروپانــت (ماســه) بیشــتری را بــه‬
‫چاه‌هــا پمــپ می‌کننــد‪ .‬همچنیــن در‬
‫دریــای شــمال‪ ،‬در ســال ‪ 2015‬شــاهد‬
‫بهبــود هزینــه سررســید بلندمــدت‬
‫گذشــته بودنــد‪ .‬بــا توجــه بــه معیــار‬
‫عملکــرد مکینــزی در دریــای شــمال‪،‬‬
‫در ســال ‪ 2015‬هزینه‌هــای باالبــردن‬
‫تــا ‪ 20‬درصــد کاهــش یافــت‪.‬‬
‫اپراتورهــا در ابتــدا بــر‬
‫شــرکتهای زنجیــره تامیــن نفــت ‪ .1‬کاهشهزینه‌ها‪:‬رژیمیبرای‬
‫و گاز طــی دو ســال گذشــته از رونــق اضافهوزن‬
‫کاهــش هزینه‌هــا بــرای رســیدگی‬ ‫اقتصــادی بــه رکــود رســیده‌اند‪ .‬در‬
‫بــه کاهــش درآمــد بــه صنعتــی کــه در‬ ‫اينجــا پنــج اســتراتژی ذكــر شــده اســت‬
‫طــول ســالیان به‌واســطه قیمت‌هــای‬ ‫كــه شــرکتهای خدمــات و تجهیــزات‬
‫بــاال فربــه و ســرحال شــده‌ بــود‪ ،‬ماننــد‬ ‫میادیــن نفتــی بــرای تطبیــق بــا‬
‫شــوک بــود‪.‬‬ ‫شــرایط در حــال تغییــر آنهــا را بررســی‬
‫زمان‌هــای خوبــی کــه نتیجــه‬ ‫می‌کننــد ‪.‬‬
‫ســالیان متوالــی تــورم هزینــه بــود‪،‬‬ ‫در طول ‪ 24‬ماه گذشــته‪ ،‬شــرکت‌های‬
‫از ســال ‪ 2009‬بــا هزینــه فزاینــده‬ ‫زنجیــره تامیــن نفــت و گاز از رونــق بــه‬
‫بیــن ‪ 5‬تــا ‪ 15‬درصــد در ســال بــرای‬ ‫رکــود اقتصــادی رســیده‌اند‪ .‬اپراتورهايــی‬
‫هــر بشــکه ‪-‬بــا توجــه بــه خدمــات و‬ ‫كــه بــا کاهــش شــدید قیمــت نفت‌خــام‬
‫جغرافیــا‪ -‬متغیــر بــود‪ .‬به‌خصــوص‬ ‫مواجه‌شــده‌اند‪ ،‬هزینــه زنجیــره عرضــه‬
‫میدان‌هــای دریایــی شــاهد افزایــش‬ ‫را بــه شــدت کاهــش داده‌انــد‪ .‬در نتیجه‪،‬‬
‫قابــل توجــه هزینه‌هــا بودنــد کــه‬ ‫شــرکت‌های خدمــات و تجهیــزات‬
‫باعــث ســطوح بــاالی ســر بــه ســری‬ ‫میادیــن نفتــی (‪ )OFSE‬شــاهد از‬
‫شــد‪ .‬به‌عنــوان مثــال در دریــای‬ ‫بیــن رفتــن کســب و کارشــان هســتند‪.‬‬
‫شــمال‪ ،‬هزینــه اســتخراج یــک بشــکه‬ ‫بــا ایــن حــال‪ ،‬به‌دنبــال کاهــش‬
‫نفــت دو برابــر شــد‪ ،‬از کمــی بیــش از‬ ‫پایــدار هزینــه و ســودآوری نزدیــک و‬
‫بشــکه‌ای هشــت دالر در ســال ‪2010‬‬ ‫طوالنی‌مــدت‪ ،‬اپراتورهــا و همین‌طــور‬
‫تــا حــدود بشــکه‌ای ‪ 17‬دالر فقــط‬ ‫شــرکت‌های ‪ OFSE‬شــروع بــه کار‬
‫ســه ســال بعــد‪ .‬از طــرف دیگــر‪ ،‬همــه‬ ‫بــا یکدیگــر کرده‌انــد‪ .‬در حــال حاضــر‪،‬‬
‫آن فربهــی فرصت‌هایــی را بــرای‬ ‫به‌خصــوص شــرکت‌های ‪ OFSE‬در‬
‫کم‌کــردن و بهینه‌ســازی هزینــه بــه‬ ‫حــال بررســی پنــج اســتراتژی بــرای‬
‫دســت می‌دهــد‪.‬‬ ‫تطبیــق بــا تغییــرات پیش‌آمــده‬
‫در حــال حاضــر اپراتورهــا در حــال‬ ‫هســتند‪« :‬کاهــش هزینه‌هــا»‪« ،‬ادغــام‬
‫کشــف مجــدد روح بهــره‌وری هســتند‪.‬‬ ‫عمــودی»‪« ،‬مدل‌هــای جدیــد درآمــد»‪،‬‬
‫به‌عنــوان مثــال‪ ،‬اپراتورهــای مســتقل‬ ‫«تثبیــت» و «مدل‌هــای جدیــد‬
‫خشــکی در آمریــکا قــادر بــه افزایــش‬ ‫تجهیــزات و خدمــات»‪.‬‬

‫‪187‬‬ ‫‪186‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬ ‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬ ‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬ ‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬ ‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬ ‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬ ‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬ ‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬ ‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬ ‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬ ‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬ ‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬ ‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬ ‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬ ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬

‫اقتصاد و مدیریت؛ بازار‬ ‫اقتصاد و مدیریت؛ بازار‬

‫مارسل برینکمن‪ ،‬کلینت وود‪ ،‬نیخیل آتی‪ ،‬ریان پیکاک‬

‫موسسه مشاوره مکینزی‬
‫مترجم‪ :‬مینا شاهمرادی‬

‫متضــرر می‌شــوند‪ .‬بــرای برخــی بقــا‬ ‫مثــال بســیاری از ســرمایه‌گذاری‌ها‬ ‫شــرکت‌ها اجــازه می‌دهــد تــا رشــد‬ ‫از اوفیــر در ازای ‪ 40‬درصــد از ســهام‬
‫ممکــن اســت بهــای شــوک‌آوری‬ ‫بــر روی اتوماتیــک کــردن حفــاری‬ ‫جدیــدی را تجربــه کننــد‪ .‬قیمــت‬ ‫ایــن شــرکت شــکل گرفــت‪ .‬اوفیــر‬
‫داشــته باشــد‪.‬‬ ‫و جریــان کار تکمیــل چــاه صــورت‬ ‫پاییــن ایــن روزهــای نفــت‪ ،‬شــور‬ ‫فقــط اذعــان داشــت کــه ایــن دو‬
‫درخاورمیانه‪،‬تداومحفاری محــرک اصلــی فعالیتهاســت‪ ،‬موضوعــی‬ ‫ســفته‌بازی را تشــویق کــرد کــه منجــر‬ ‫ســه مــاه اول ســال ‪2016‬‬ ‫همان‌طــور کــه پیــش می‌رویــم‬ ‫گرفتــه اســت کــه بــه نیــاز کمتــری‬ ‫جدیــدی بــرای بهــره‌وری ایجــاد کرده‬ ‫شــرکت «قــادر بــه تکمیــل معاملــه بــر‬
‫کــه در مقایســه بــا دیگــر مناطــق‪ ،‬در‬ ‫ســخت‌ترین دوران رکــود اقتصــادی‬ ‫اســت کــه تکنولوژی‌هــای جدیــدی‬ ‫اســاس شــرایط توافقــی» نبودنــد‪.‬‬
‫شــرایطی کــه اوپــک همچنــان بــه‬
‫محرکاصلیفعالیتهاست‪،‬‬ ‫بــه ســبقت گرفتــن ســهام نســبت بــه‬
‫شــاخص‌های عملکــرد ‪ OFSE‬شــد‪ ،‬چــرا‬ ‫طوالنی‌مــدت صنعــت نفــت تاکنــون‬
‫شــرکت‌های ‪ OFSE‬بایــد از خــود‬
‫بپرســند آیــا آنقــدر وضعیــت مناســبی‬
‫بــه افــراد و دریافــت اطالعــات بهتــر‬
‫را کــه می‌تواننــد بــه راندمــان‬
‫از فرآیندهــای متنــوع در جریــان کار‬
‫موضوعیکهدرمقایسهبا حفــظ ســهم بــازار ادامــه می‌دهــد‪ ،‬بــا‬ ‫کــه ســرمایه‌گذاران بــه دنبــال یافتــن‬ ‫بــوده اســت‪ .‬همان‌طــور کــه انتظــار‬ ‫دارنــد تــا بــا آینــده‌ای نامشــخص و‬ ‫منجــر شــده اســت‪.‬‬ ‫باالتــری منجــر شــوند‪ ،‬مــورد توجــه‬ ‫‪ .4‬تثبیت‪ :‬افزایش تمرکز‬
‫قــدرت ادامــه دارد‪ .‬هالیبرتــون انتظــار‬ ‫دیگرمناطق‪،‬درشرایطی‬ ‫موقعیــت خــود بــرای افزایـش‌ محتمــل‬ ‫می‌رفــت‪ ،‬افــت شــدید هزینــه‬ ‫متزلــزل رو‌بــه‌رو شــوند یــا نــه‪ .‬ایــن‬ ‫بســیاری از شــرکت‌های ‪OFSE‬‬ ‫قــرار می‌دهــد (البتــه بــا هزینــه‬ ‫فعالیــت ادغــام و تملــک در صنعــت‬
‫دارد کــه میدانهــای بالــغ (‪ )mature‬در‬ ‫آتــی قیمــت نفــت خــام بودنــد‪ .‬درآمــد‬ ‫ســرمایه‌ای (‪ )CAPEX‬اپراتورهــا‪ ،‬درآمــد‬ ‫شــرکت‌ها بــرای بررســی اینکــه آیــا‬ ‫ایــن روزهــا در حــال طراحــی مجــدد‬ ‫ســرمایه‌گذاری محــدود)‪.‬‬ ‫‪ OFSE‬می‌توانــد بــا ویژگی‌هــای‬
‫کهاوپکهمچنانبهحفظ منطقــه خاورمیانــه‪ ،‬نخســتین قســمت‬ ‫بخــش ‪ OFSE‬در ســه ماهــه نخســت‬ ‫شــرکت‌های فعــال در بخــش خدمــات‬ ‫اســتراتژی‌های درســتی را دنبــال‬ ‫تجهیــزات بــا طرح‌هــای پیمانــه‌ای‬ ‫خدمــات پیشــرفته از جملــه‬ ‫تثبیــت انــواع مشــابهی از کســب و کار‬
‫سهمبازارادامهمی‌دهد‪،‬با از کســب‌وکار باشــند کــه خــود را‬ ‫ســال ‪ 2015‬ســی درصــد کاهــش‬ ‫و تجهیــزات میادیــن نفتــی (‪ )OFSE‬را‬ ‫می‌کننــد‪ ،‬بایــد از خــود چنــد ســوال‬ ‫بیشــتر به‌منظــور از بیــن بــردن‬ ‫چاه‌پیمایــی در حیــن حفــاری‬ ‫(ماننــد فعالیت‌هــای خدمــات میادیــن‬
‫جمع‌وجــور می‌کننــد و پــس از آن‬ ‫کاهــش داد‪ .‬ضمنــاً انــدازه شــرکت‌ها‬ ‫کــه هم‌زمــان بــا فــاز حفــاری‬
‫نیــز میادیــن مشــابه در آســیا بــه ایــن‬
‫قدرت ادامه دارد‪.‬‬ ‫یافــت و بــه پایین‌تریــن حــد خــود‬
‫از ســال ‪ 2008‬رســید‪ .‬هرچنــد میــزان‬ ‫در تناســب بــا بــازاری کوچک‌تــر‪،‬‬
‫حیاتــی بپرســند‪ ،‬ماننــد‪:‬‬ ‫ناکارآمدی‌هــا هســتند‪ .‬در گذشــته‬
‫اجــازه تولیــد‌ داده‌هــای چــاه را‬
‫نفتــی ‪ C&J‬و نابــورز یــا پیشــنهاد‬
‫بســیاری از محصــوالت بــا توجــه‬ ‫ادغــام هالیبورتــون و بیکــر هیــوز‬
‫‪ OFSE‬لغــو تصاحــب ‪ 38‬میلیــارد دالری رونــد می‌پیوندنــد‪.‬‬ ‫ســقوط در مقایســه بــا‌ماهــه چهــارم‬ ‫کاهــش یافــت و آنهــا در تقــا بــرای‬ ‫آیــا مــدل عملیاتــی شــما در مقابــل‬ ‫بــه قیمــت یــا هزینــه کل مالکیــت‬ ‫می‌دهــد‪ ،‬حفــاری هدایت‌شــونده‬ ‫کــه حــاال رد شــده اســت) هماننــد‬
‫بیکر‌هیــوز توســط هالیبرتــون بــود کــه‬ ‫پیشــرفتی جزئــی داشــت‪ ،‬ولــی میزانــی‬ ‫ایجــاد کنتــرل بیشــتر بــر هزینه‌هــا‬ ‫تغییــرات صنعتــی انعطاف‌پذیــر‬ ‫(‪ )TCO‬طراحــی نمی‌شــدند‪ .‬بــا‬ ‫دوار و تکمیــل هوشــمند دریایــی‬ ‫یک‌پارچه‌ســازی در امتــداد عرصــه‬
‫با درخواســت قانونی وزارت دادگســتری هزینه سرمایه‌ای‬ ‫معــادل ‪ 36‬درصــد ســقوط ســاالنه را‬ ‫برآمدنــد‪ ،‬کــه در نتیجــه حاشــیه ســود‬ ‫اســت؟‬ ‫نگاهــی ســخت‌گیرانه بــه طراحــی‬ ‫چــاه‪ ‌،‬توســط اپراتورهــای باالدســتی‬ ‫چرخــه حیــات (ماننــد تملــک کامــرون‬
‫‪ CAPEX‬اپراتورهــا در ســه‌ماهه‬ ‫ایــاالت متحــده‪ ،‬اعتراضاتــی از اروپــا‬ ‫نشــان مــی‌داد‪ .‬مقایســه ســه‌ماهه‪،‬‬ ‫نیــز تنــزل پیــدا کــرد‪ .‬در ژانویــه قیمت‬ ‫از نقطــه نظــر قیمــت می‌تــوان بــه‬ ‫دنبــال می‌شــوند‪ .‬شــرکت‌های‬ ‫توســط شــلمبرژر یــا ادغــام تکنیــپ و‬
‫و شــکایت‌هایی از درون صنعــت بــه اول بــا افــت ‪ 31‬درصــدی میانگیــن‬ ‫کاهــش درآمــ ِد کلــی ســه ماهــ ِه اول‬ ‫نفــت بــه کمتریــن مقــدار خــود رســید‪،‬‬ ‫مناســبی‬ ‫مدل‌هــای‬ ‫آیــا‬ ‫صرفه‌جویــی ‪ 15‬تــا ‪ 30‬درصــدی‬ ‫‪ OFSE‬بایــد ســرمایه‌گذاری در‬ ‫‪ )FMC‬مشــخص شــود‪.‬‬
‫مشــکل برخــورد‪ .‬هالیبرتــون بــا جریمه متحــرک ســاالنه‪ ،‬در مقایســه بــا‬ ‫را تــا ‪ 9.6‬درصــد نشــان مــی‌داد کــه‬ ‫امــا افزایــش آن در ادامــه ســه‌ماهه‬ ‫بــرای همــکاری بــا مشــتریان و‬ ‫رســید‪ .‬شــرکت‌ها در نبــود‬ ‫چنیــن قابلیت‌هایــی و به‌طــور کلــی‬ ‫امــروزه بســیاری از شــرکت‌ها بخشــی‬
‫کمرشــکن ‪ 3.5‬میلیــارد دالری بابــت ســه‌ماهه چهــارم ســال ‪ 2015‬کــه‬ ‫در ســه ماهــه چهــارم بــا اندکــی‬ ‫نخســت ســال جــاری‪ ،‬محرکــی شــد‬ ‫تامین‌کننــدگان در اختیــار داریــد؟‬ ‫طراحــی پیمانــه‌ای ســاخت و تولیــد‬ ‫اســتفاده از تکنولوژی‌هــای دیجیتــال‬ ‫از مقیــاس قبلــی خودشــان هســتند؛‬
‫کنــار کشــیدن از از تصاحــب‪ ،‬ضربــه منفــی ‪ 27‬درصــد بــود‪ ،‬حــدود ‪60‬‬ ‫ســقوط بــه ‪ 10.8‬درصــد رســید‪ .‬ایــن‬ ‫تــا افــت تعــداد دســتگاه‌های حفــاری‬ ‫نمی‌تواننــد از صرفــه بــه مقیــاس‬ ‫را به‌عنــوان راهــی بــرای دســتیابی‬ ‫آن‌هــا می‌تواننــد از صرفه‌جویــی‬
‫خــورد و بیکر‌هیــوز از جملــه بــه دلیــل میلیــارد دالر کاهــش یافــت‪ .‬ایــن در‬ ‫ســقوط درآمــد ارتبــاط نزدیکــی بــا‬ ‫ُکنــد شــود و نشــانه‌هایی بــه دســت داد‬ ‫آیــا می‌توانیــد پاســخگوی نیــا ِز‬ ‫ســود ببرنــد‪ .‬مثــا دکل جدیــد‬ ‫بــه بهــره‌وری بیشــتر‪ ،‬کســب و‬ ‫مخارجــی کــه بــا ادغــام بــا همتــای‬
‫نااطمینانــی مشــتریان و اســتراتژی‪ ،‬حالــی اســت کــه ‪ CAPEX‬بــه دالیلــی‬ ‫کاهــش فصلــی تعدیل‌شــده ‪CAPEX‬‬ ‫کــه شــاید بــازار بــه پایین‌تریــن نقطــه‬ ‫کاهــش هزینــه بــرای مشــتریان‌تان‬ ‫شــلمبرژر توانمند‌ســازی حیاتــی‬ ‫کار برنــده و کمکــی بــرای توســعه‬ ‫مســتقیم خودشــان میســر می‌شــود‪،‬‬
‫بهــای گزافــی پرداخــت‪ .‬ســهام هــر دو فصلــی پایدارتــر اســت‪ ،‬از جملــه بــه‬ ‫داشــت کــه انتظــار مــی‌رود ادامــه‬ ‫خــود رســیده باشــد‪ .‬بــا ایــن حــال ایــن‬ ‫مثــا از طریــق استانداردســازی‬ ‫بــرای چشــم‌انداز یک‌پارچــه‬ ‫مدل‌هــای درآمــدی و کســب و‬ ‫ســود جوینــد‪ .‬بخــش حفــاری از نظــر‬
‫شــرکت در پــی ایــن تصمیــم ســقوط ایــن خاطــر کــه شــرکت‌های ملــی‬ ‫یابــد‪ .‬بررســی‌های اخیــر مخــارج‬ ‫مســاله نشــان می‌دهــد کــه بــا وجــود‬ ‫باشــید؟‬ ‫پیشــنهادات حفــاری و خدمــات‬ ‫کارهــای نویــن در نظــر بگیرنــد‪.‬‬ ‫مــا آمــاده تثبیــت اســت‪.‬‬
‫کــرد‪ ،‬کــه بــرای هالیبرتــون کمتــر نفــت باقی‌مانــده بودجــه ســاالنه خــود‬ ‫شــرکت‌های اکتشــاف و تولیــد در‬ ‫افزایــش ‪ 80‬درصــدی قیمــت نفــت‬ ‫تکمیــل چــاه‌ ایــن شــرکت اســت‪.‬‬ ‫ایــن بخــش بــرای پذیــرش‬
‫از بیکر‌هیــوز بــود‪ .‬بــا ایــن حــال هزینــه می‌کننــد‪ .‬بیشــترین کاهــش‬ ‫ســال ‪ 2016‬نشــان می‌دهــد کــه‬ ‫نســبت بــه کمتریــن میــزان خــود در‬ ‫آیــا از آنالیزهــای داده‌ای‪/‬‬ ‫امــروزه در بخــش ‪ OFSE‬گریــز‬ ‫تکنولوژی‌هــای دیجیتــال کــه‬
‫‪ .5‬مدل‌های جدید تجهیزات‬
‫بــا ثبــات قیمــت نفــت‪ ،‬ادغام‌هــای هزینه‌هــا بــار دیگــر در بــازار آمریــکای‬ ‫‪ CAPEX‬امســال بــا کاهــش ‪ 40‬تــا ‪50‬‬ ‫مــاه ژانویــه‪ ،‬هیــچ افزایــش محسوســی‬ ‫دیجیتالــی به‌عنــوان یــک اســتراتژی‬ ‫اندکــی بــرای ناکارآمــدی وجــود‬ ‫به‌طــور گســترده‌ای در دیگــر‬
‫درصــدی در شــمال آمریــکا و حــدود‬ ‫در ســطح فعالیت‌هــا وجــود نداشــته‬ ‫تغییــر بــازی بالقــوه اســتفاده‬ ‫مســایل اســتفاده می‌شــوند و‬ ‫و خدمات‪ :‬طراحی‌شده برای‬
‫بیشــتری پیش‌بینــی می‌شــود و ایــن شــمالی بــود‪ ،‬هرچنــد انتظــار م ـی‌رود‬ ‫دارد‪ .‬اگرچــه حــذف کــردن ایــن‬
‫مســاله بــا انتشــار اخبــار ادغــام ‪ FMC‬ایــن منطقــه ســریع‌ترین بازیابــی را‬ ‫‪ 20‬درصــدی در بازارهــای بین‌المللــی‪،‬‬ ‫اســت‪ .‬ارزش ســهام ‪ OFSE‬مــوازی بــا‬ ‫می ‌کنیــد ؟‬ ‫ناکارآمدی‌هــا هزینه‌بــر اســت‪،‬‬ ‫منطقــه روشــنی از فرصت‌هــای‬ ‫ارزش‌گذاری‬
‫و تکنیــپ بیشــتر مــورد تاکیــد قــرار هنــگام افزایــش قیمت‌هــا داشــته‬ ‫‪ 25‬درصــد کمتــر از ســال گذشــته‬ ‫درآمــد آنهــا کاهــش یافــت‪ ،‬امــا تثبیــت‬ ‫شــرکت‌هایی کــه بــا تاخیــر ایــن‬ ‫بالقــوه را نشــان می‌دهــد‪ ،‬به‌صــورت‬ ‫ســرمایه‌گذاری پایــدار در‬
‫گرفــت‪ .‬در خاورمیانــه‪ ،‬تــداوم حفــاری باشــد‪ .‬در مقایســه بــا انتظــارات اولیــه‬ ‫اســت‪ .‬یــک رویــداد بــزرگ در بــازار‬ ‫اخیــر قیمــت نفــت خــام خریدهــای‬ ‫عملیــات را انجــام می‌دهنــد‪ ،‬بیشــتر‬ ‫تدریجــی پیــش مــی‌رود‪ .‬به‌عنــوان‬ ‫تکنولوژی‌هــای نویــن بــه برخــی‬

‫‪189‬‬ ‫‪188‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬ ‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬ ‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬ ‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬ ‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬ ‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬ ‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬ ‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬ ‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬ ‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬ ‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬ ‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬ ‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬ ‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬ ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬

‫اقتصاد و مدیریت؛ بازار‬ ‫اقتصاد و مدیریت؛ بازار‬

‫می‌گیــرد‪ .‬لی‌یو‌جــر‪ ،‬تحلیل‌گــر‬
‫ســنگاپوری گفتــه اســت‪« :‬هیچ‌کســی‬
‫دکل‌هــای جدیــد ســفارش نمی‌دهــد‪.‬‬
‫مــا هنــوز در بدتریــن نقطــه ایــن چرخه‬
‫هســتیم‪ ».‬بــه طــور کلــی زمانی‌کــه‬
‫یارد‌هــا تمایــل دارنــد از لغــو یــا عــدم‬
‫پرداخــت نقــدی قراردادهــا جلوگیــری‬
‫کننــد‪ ،‬نســبت بــه درخواســت‌های‬
‫تاخیــر روزانــه تحویــل صاحبــان دکل‬
‫انعطاف‌پذیرنــد‪ .‬عرضــه در بــازار بــه‬
‫قــدری باالســت کــه برخــی ناظــران‬
‫معتقدنــد ‪ 30‬تــا ‪ 50‬درصــد سفارشــات‬
‫تلنبــار شــده یارد‌هــای ســنگاپور نهایتـاً‬
‫لغــو خواهــد شــد‪ .‬در چیــن ســفارش‌ها‬
‫در معــرض خطــر بیشــتری هســتند؛‬
‫چــون در بســیاری از قراردادهــای‬
‫ایــن کشــور‪ ،‬اگــر خریــداران تصمیــم‬
‫بــه تاخیــر یــا لغــو قــراردادی بگیرنــد‪،‬‬
‫بایــد جریمــه کمــی بپردازنــد و در‬
‫برخــی مــوارد بــا هیــچ جریمــه‌ای‬
‫روبــه‌رو نخواهنــد شــد‪ .‬اگــر یارد‌هــا‬
‫دکل‌هــای اضافــه‌ای داشــته باشــند‪،‬‬
‫ا لغــو می‌کننــد‪،‬‬
‫بایــد تخفیف‌هــای اجتناب‌ناپذیــری‬
‫ارائــه دهنــد کــه فــروش ایــن دکل‌هــا‬
‫در بــازار آزاد و بــا شــرایط موجــود‪،‬‬
‫خســارات عمــده‌ای بــرای آنهــا بــه‬
‫همــراه خواهــد داشــت‪ .‬فــروش دکل‌‬
‫از ســوی صاحبــان ورشکســته آنهــا‪،‬‬
‫وضعیــت را بدتــر می‌کنــد و نشــانه‌ای‬
‫بــرای تخفیــف بیشــتر محوطه‌هــای‬
‫کشتی‌ســازی خواهــد بــود‪ .‬بــرای‬
‫درآمــد نســبت بــه ســه ماهــه چهــارم‬
‫‪ 7.7‬درصــد افزایــش یافــت‪ ،‬اولیــن آمار‬
‫مثبتــی کــه در ایــن رکــود مشــاهده‬
‫شــد‪ ،‬کــه البتــه بــرای جشــن گرفتــن‬
‫کافــی نبــود‪ .‬رشــد درآمــدی توســط‬
‫تنــوع بخشــیدن از طریــق تنوع‌بخشــی‬
‫بــا اســتفاده از دیگــر قســمت‌ها ماننــد‬
‫پتروشــیمی‪ ،‬انرژی‌هــای تجدیدپذیــر و‬
‫صنایــع عمومــی حاصــل شــد‪ .‬درآمــد‬
‫حاصلــه باعــث شــد حاشــیه ســود پــس‬
‫از ســقوط ‪ 1.1‬درصــدی بیــن سـه‌ماهه‬
‫ســوم و چهــارم ســال ‪ ،2015‬معــادل‬
‫‪ 1.2‬درصــد طــی یــک ســال و ‪0.8‬‬
‫درصــد در مقایســه بــا فصــل قبــل‪،‬‬
‫افزایــش یابــد‪.‬‬
‫ســه‌ماهه را بــه بدتریــن دوران بــه‬
‫دکل‌های دریایی‬
‫درحالی‌کــه صنعــت در تکاپــو بــا‬
‫مــازاد و نرخ‌هــای پاییــن اســت‪،‬‬
‫شــرکت‌ها برنامــه تحویــل دکل‌هــا‬
‫و دیگــر دارایی‌هــا را بــه تعویــق‬
‫می‌اندازنــد یــا کامــ ً‬
‫رونــدی کــه بــه احتمــال زیــاد تــا‬
‫پایــان ســال جــاری ادامــه خواهــد‬
‫داشــت‪ .‬ســفار‌ش‌های لغــو شــده‬
‫دکل‌هــا در حــال حاظــر ســه شــرکت‬
‫بــزرگ کشتی‌ســازی کره‌جنوبــی‬
‫را بــه خــط قرمــز رســانده اســت و‬
‫ارزش ســهام آن‌‌هــا را کاهــش داده‬
‫اســت‪ .‬و حــاال مشــکالت دامــن رقبــای‬
‫ژاپنــی‪ ،‬چینــی و ســنگاپوری را نیــز‬
‫ســه‌ماهه داشــته‌باشــد‪ .‬هزینــه ثابــت‬
‫لحــاظ عمل‌کــرد درآمــدی تبدیــل‬ ‫بــاال بــرای تولید‌کننــدگان تجهیــزات‬
‫کــرد‪ .‬بــا ایــن حــال پــس از کاهــش‬ ‫باعــث ناتوانــی آن‌هــا در کاهــش‬
‫‪ 4.0‬درصــدی در ســه‌ماهه چهــارم‬ ‫هزینه‌هــا متناســب بــا شــرکت‌های‬
‫نســبت بــه ســه‌ماهه ســوم‪ ،‬حاشــیه‬ ‫خدماتــی شــده‌اســت‪.‬‬
‫ســود ‪ 0.5‬درصــد عملکــرد بهتــری‬
‫نســبت بــه ســه ماهــه نخســت و ســه‬ ‫دارایی‌ها‪:‬‬
‫ماهــه آخــر ســال ‪ 2015‬داشــت‪.‬‬ ‫درآمــد ایــن گــروه در ســه‌ماهه اول‬
‫ســال ‪ 2016‬نســبت بــه ســه‌ماهه‬
‫‪:EPC‬‬ ‫نخســت ســال ‪ 2015‬کــه ایــن میــزان‬
‫شــرکت‌های ‪ EPC‬در ســه‌ماهه‬ ‫‪ 30.7‬درصــد بــود ســقوط معــادل‬
‫نخســت ســال ‪ 2016‬بهتریــن‬ ‫‪ 35.5‬درصــد را تجربــه کــرد‪ .‬درآمــد در‬
‫عمل‌کــرد را داشــتند‪ .‬درآمــد ایــن‬ ‫مقیــاس فصلــی بــا نــرخ ‪ 13.9‬درصــدی‬
‫شــرکت‌ها ‪ 6.2‬درصــد کاهــش یافــت‬ ‫کاهــش پیــدا کردنــد کــه ایــن مقــدار‬
‫کــه یــک ســوم کاهــش مشــاهده شــده‬ ‫نســبت بــه ســه‌ماهه ســوم و چهــارم‬
‫در ســه ماهــه چهــارم ســال ‪ 2015‬بــود‪.‬‬ ‫ســال ‪ 2015‬تقریبـاً دو برابــر بــود و این‬
‫تجهیزات‪:‬‬
‫شــرکت‌های تجهیــزات شــاهد کاهــش‬
‫درآمــد در ســه‌ماهه نخســت ســال‬
‫‪ 2016‬بــا نــرخ ‪ 36.9‬درصــدی بودنــد‬
‫کــه در مقایســه بــا مــدت مشــابه ســال‬
‫قبــل تفــاوت زیــادی نــدارد‪ ،‬درحالــی‬
‫کــه افــت فصلــی معــادل ‪ 15.1‬درصــد‬
‫بــوده اســت‪ .‬حاشــیه ســود نســبت بــه‬
‫ســه‌ماهه چهــارم بســیار ســریع‌تر‬
‫رو بــه وخامــت گذاشــت‪ :‬افــت ‪1.6‬‬
‫درصــدی در مقیــاس فصلــی و ‪7.9‬‬
‫درصــدی طــی ســال‪ .‬ایــن مســئله‬
‫باعــث شــده کــه تجهیــزات از بیــن‬
‫بخش‌هــای مختلــف بــا داشــتن‬
‫حاشــیه ســود هشــت درصــدی‪،‬‬
‫ضعیف‌تریــن عمل‌کــرد را در‬
‫قیمت‌هــا‪ ،‬بــه کــف خــود برخــورد‬ ‫بــرای سـه‌ماهه اول امســال بــرای افــت‬
‫کــرد‪ .‬در مجمــوع درآمــد در ایــن ســه‬ ‫حــدود ‪ 15‬تــا ‪ 20‬درصــدی‪ ،‬براســاس‬
‫ماهــه ‪ 9.5‬درصــد کاهــش یافــت کــه‬ ‫آخریــن بررســی جهانــی وضعیــت‬
‫ایــن رقــم در ســه‌ماهه چهــارم ‪10.8‬‬ ‫شــرکت‌های اکتشــاف و تولیــد‪،‬‬
‫درصــد بــود‪ .‬تمامــی بخش‌هــای ‪OFSE‬‬ ‫انتظــار مــی‌رود کاهــش هزینه‌هــای‬
‫در ایــن تــداوم افــت ســهیم بودنــد‪،‬‬ ‫جهانــی بــه ‪ 25‬درصد برســد‪ .‬شــلمبرژر‬
‫بــه جــز ‪ EPC‬کــه رشــد قابل‌توجــه‬ ‫اعــام کــرده کــه میــزان کاهــش‬
‫‪ 7.7‬درصــدی را در مقایســه بــا‬ ‫ســرمایه‌گذاری اکتشــاف و تولیــد‬
‫ســه‌ماهه چهــارم تجربــه کــرد‪ .‬در‬ ‫اکنــون آن قــدر بــاال اســت کــه آنهــا‬
‫حالــی کــه اپراتورهــا بــه مرحلــه ســوم‬ ‫تنهــا می‌تواننــد شــتاب افــت تولیــد را‬
‫صرفه‌جویــی هزینه‌هــا رســیدند کــه‬ ‫ســرعت بخشــند تــا بــه حرکــت رو بــه‬
‫دشــوارتر از مراحــل قبــل بــود‪ ،‬بــه غیر‬ ‫رشــد قیمــت نفــت بیانجامــد‪.‬‬
‫از شــرکت‌های ارائه‌دهنــده خدمــات‬
‫‪ ،EPC‬بقیــه شــرکت‌های ‪ OFSE‬بــرای‬ ‫تعداد دکل‌ها‬
‫حفــظ حاشــیه ســود در تقــا بودنــد‪.‬‬ ‫تعــداد دکل‌هــای خشــکی دوبــاره‬
‫حاشــیه ســود تجهیــزات و خدمــات‬ ‫کاهــش یافــت‪ ،‬هرچنــد ایــن میــزان‬
‫مجــددا ً ســقوط قابل‌توجهــی را‬ ‫کم‌تــر از ســه ماهــه چهــارم در ســال‬
‫تجربــه کــرد‪ .‬حاشــیه ســود دارایی‌‌‌هــا‬‫‪ 2015‬بــود کــه بــا توجــه بــه تــداوم‬
‫اندکــی کاهــش یافــت‪ ،‬و بــه میــزان‬ ‫فعالیــت تعــدادی از دکل‌هــا عجیــب‬
‫‪ 10.5‬درصــد در ســال رســید؛ کــه‬ ‫نیســت‪ .‬تعــداد دکل‌هــای حفــاری‬
‫پایانــی بــر رشــد خــاف‌دوره‌ای‬ ‫خشــکی آمریــکا ‪ 35‬درصــد کاهــش‬
‫بــود کــه در نیمــه اول ســال ‪2015‬‬ ‫یافــت و در انتهــای ســه‌ماهه بــه‬
‫مشــاهده شــد‪ .‬تالش‌هــا در برخــی‬ ‫‪ 400‬دســتگاه رســید کــه نســبت بــه‬
‫از شــرکت‌ها بــرای ســرمایه‌گذاری‬ ‫اوج خــود در اکتبــر ‪ ،2014‬کاهــش‬
‫در فن‌آوری‌هــای جدیــد و‬ ‫‪75‬درصــدی را نشــان می‌دهــد‪.‬‬
‫اســتراتژی‌های تجــاری‪ ،‬بــه نتیجــه‬ ‫آقــای لــزار‪ ،‬مدیــر هالیبرتــون‪ ،‬گفتــه‬
‫نرســید‪ .‬توانایــی ســرمایه‌گذاری در‬ ‫کــه بــاور دارد تعــداد دکل‌‌هــا در‬
‫حیــن ایــن رکــود بی‌ســابقه باعــث‬ ‫ســه‌ماهه دوم ســال‪ ،‬بــه کــف خواهــد‬
‫قوی‌تــر شــدن بعضــی شــرکت‌ها‬ ‫رســید و بــه طــور بالقــوه در نیمــه‬
‫نســبت بــه ســایر رقبــا شــده اســت‪،‬‬ ‫دوم ســال‪ ،‬رشــدی در تعــداد دکل‌هــا‬
‫در نتیجــه ایــن شــرکت‌ها در هــر‬ ‫بــه وجــود خواهــد آمــد‪ .‬همچنیــن‬
‫شــکوفایی اقتصــادی‌ای دارای جایــگاه‬ ‫نــرخ افــت تعــداد دکل‌هــای فعــال در‬
‫مناســبی بــرای ســرمایه‌گذاری‬ ‫دریــا‪ ،‬کاهــش قابل‌توجهــی را نشــان‬
‫خواهنــد بــود‪.‬‬ ‫می‌دهــد‪ .‬اروپــا‪ ،‬کشــورهای مســتقل‬
‫مشــترک‌المنافع‪ ،‬آمریــکای التیــن و‬
‫آفریقــا بدتریــن ضربــه را خوردنــد؛ در خدمات‪:‬‬
‫شــرکت‌های فعــال در بخــش‬ ‫حالــی کــه خاورمیانــه و آســیا کمتــر‬
‫خدمــات میادیــن نفتــی متوجــه‬ ‫تحــت تاثیــر قــرار گرفتنــد‪.‬‬
‫شــدند کــه درآمــد ســه‌ماهه اول‬
‫ســال ‪ 2016‬نســبت بــه ســه‌ماهه‬
‫درآمــدی ســه‌ماهه اول را این‌طــور‬ ‫اول ســال گذشــته میــادی‪41.1 ،‬‬ ‫عمل‌کرد اخیر بازار ‪OFSE‬‬
‫جمع‌بنــدی می‌کنــد‪« :‬بادرنظــر‬ ‫بــه طــور کلــی درآمــد ‪ OFSE‬بــا درصــد و نســبت بــه ســه‌ماهه‬
‫گرفتــن اینکــه نشــانه‌های روشــنی‬ ‫کاهــش بــازده همــه بخش‌هــا‪ ،‬افــت چهــارم‪ 18.5 ،‬درصــد کاهــش یافتــه‬
‫از روبــه‌رو شــدن بــا یــک بحــران‬ ‫ســاالنه ‪ 30.3‬درصــدی را نشــان کــه ایــن میــزان دو برابــر مقــدار ‪9.4‬‬
‫بزرگ‌مقیــاس نقدینگــی مشــاهده‬ ‫می‌دهــد‪ .‬خدمــات ‪ 41.1‬درصــد افــت درصــدی‌ کاهــش بیــن ســه‌ماهه‬
‫می‌شــد‪ ،‬فعالیــت در ســه‌ماهه اول‬ ‫نشــان می‌دهــد کــه در مقایســه بــا ســوم و چهــارم بــوده اســت‪ .‬پــس‬
‫بــه شــدت کاهــش یافــت‪ .‬مــا شــاهد‬ ‫کاهــش ‪ 44.3‬درصــدی در ســه‌ماهه از این‌کــه شــرکت‌های خدمــات‬
‫کاهــش فعالیــت جهانــی بودیــم؛‬ ‫چهــارم‪ ،‬نشــان‌گر افــت ســرعت نفتــی بــا کاهــش ســریع هزینه‌هــای‬
‫درحالــی کــه اختــاالت عرضــه بــه‬ ‫انقبــاض بــازار اســت‪ .‬امــا کاهــش خــود توانســتند خــود را در صحنــه‬
‫ســطوح بی‌ســابقه‌ای رســیده بــود‪.‬‬ ‫درآمــد دارایی‌هــا بــه میــزان ‪ 35.3‬نگــه دارنــد‪ ،‬حاشــیه ســود آنهــا در‬
‫باوجودای ـن‌ خدمــات بهتریــن عملکــرد‬ ‫درصــد در مقایســه بــا ‪ 30.7‬درصــد مقیــاس ســاالنه ‪ 3.8‬درصــد و نســبت‬
‫را در بیــن قســمت‌های مختلــف‬ ‫در س ـه‌ماهه چهــارم‪ ،‬حاکــی از شــتاب بــه ســه ماهــه چهــارم ‪ 1.6‬کاهــش‬
‫‪ OFSE‬در بــازار ســهام داشــت‪ ،‬بــه‬ ‫گرفتــه اســت‪ .‬همان‌طــور کــه انتظــار یافــت‪ .‬پــاول کیبــزگارد‪ ،‬مدیرعامــل‬
‫طوری‌کــه ســرمایه‌گذاران تنهــا ‪17‬‬ ‫می‌رفــت‪ ،‬ابتــدا بخــش خدمــات بــود شــرکت شــلمبرژر‪ ،‬کــه شــرکتش در‬
‫درصــد از سهام‌شــان را از اواخــر‬ ‫کــه بــه دلیــل ماهیــت کوتاه‌مدت‌تــر اول آوریــل ‪ 2016‬توانســت ادغــام بــا‬
‫‪ 2014‬بــه بعــد از دســت دادنــد‪.‬‬ ‫قراردادهــا و حساســیت بیشــتر بــه کامــرون را بــه پایــان برســد‪ ،‬وضعیــت‬

‫‪191‬‬ ‫‪190‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬ ‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬ ‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬ ‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬ ‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬ ‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬ ‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬ ‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬ ‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬ ‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬ ‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬ ‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬ ‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬ ‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬ ‫سال دوم‪ ،‬شماره ششم ‪ -‬مرداد و شهریور ‪1395‬‬

‫اقتصاد و مدیریت؛ بازار‬ ‫اقتصاد و مدیریت؛ بازار‬

‫حالــی کــه ســاخت آن ‪ 678‬میلیــون‬ ‫مثال کشــتی حفــاری آب‌های بســیاری‬

‫دالر هزینــه داشــت‪ .‬بســیاری از‬
‫پروژه‌هــای آب‌هــای عمیــق نیــز لغــو‬
‫شــده‌اند یــا بــه تعویــق افتاده‌انــد‪،‬‬
‫در حالــی کــه نــرخ روزانــه اجــاره‬
‫دســتگاه‌های حفــاری از اوج ‪640‬‬
‫هــزار دالری بــه ‪ 190‬تــا ‪ 250‬هــزار‬
‫دالر ســقوط کــرده اســت‪.‬‬
‫ادغام و تملک‬
‫به‌رغــم انتظــار افزایــش ادغــام و‬
‫تملــک‪ ،‬بــازار تنهــا بــا ‪ 18‬میلیــارد دالر‬
‫قــرارداد باالدســتی نفــت و گاز در ســه‬
‫ماهــه نخســت‪ ،‬کمــاکان آرام باقــی مانــد؛‬
‫رقمــی کــه کمتریــن میــزان فصلــی طی‬
‫هشــت ســال گذشــته بــه شــمار می‌آیــد‪.‬‬
‫براســاس گــزارش دریک‌پترولیــوم دربــاره‬
‫شــرکت‌های ‪ ،OFSE‬معامــات ســه ماهــه‬
‫نخســت یک میلیــارد دالر ارزش داشــته‪،‬‬
‫کــه تقریبــاً هم‌ســطح بــا معامــات‬
‫ســه ماهــه اول ســال ‪ ،2015‬کمتــر از‬
‫مــدت مشــابه ســال‌های پیشــین و‬
‫پایین‌تــر از رقــم ســه میلیــارد دالری‬
‫ســه‌ماهه چهــارم ســال ‪ 2015‬بــوده‬
‫اســت‪ .‬امــا بــا کاهــش شــدید ‪CAPEX‬‬
‫و در نظــر گرفتــن افزایــش دارایی‌هــا‬
‫و منابــع مالــی موجــود در بــازار‪ ،‬انتظــار‬
‫مـی‌رود مــوج دیگــری از یکپارچگــی بــه‬
‫وجــود آیــد کــه احتمــاالً شــرکت‌های‬
‫کوچک‌تــر ‪ OFSE‬بیشــتر در معــرض‬
‫آن قــرار خواهنــد گرفــت‪ ،‬هرچنــد‬
‫ظرفیــت مــازاد دارایی‌هــا در بســیاری‬
‫از قســمت‌های خدمــات‪ ،‬باقــی خواهــد‬
‫مانــد‪ .‬در پــی شکســت ادغــام هالیبرتون‪،‬‬
‫گفتــه شــده اســت کــه انتظــار م ـی‌رود‬
‫بــرای پیش‌بــرد دارایی‌هــای کوچــک‬
‫آن‌هــا را در مناطــق خاصــی ارائــه داد؛‬
‫در حالــی کــه اخبــار بــه ادغــام تکنیــپ‬
‫بــا رغیبــش ‪ FMC‬می‌پــردازد‪ ،‬شــواهد‬
‫نشــان می‌دهــد کــه بــازار نفــت‬
‫نیمــه ســنگین منجــر بــه تصمیمــات‬
‫گرفتــه شــده می‌شــود‪ .‬تیــری پیلنکــو‪،‬‬
‫مدیرعامــل تکنیــپ‪ ،‬اعــام کــرد‪« :‬مــا‬
‫مهارت‌هــا‌‪ ،‬فــن‌آوری و قابلیت‌هــای‬
‫ل‬
‫مکملــی داریــم؛ همراهی تکنیــپ و ‪FMC‬‬
‫مــی توانــد ارزش بیشــتری بــه مناطــق‬
‫مختلــف از جملــه زیردریــا‪ ،‬ســطحی و‬
‫خشــکی و دریایــی اضافــه کنــد کــه بــه‬
‫مــا اجــازه می‌دهــد پیشــرفت‌مان را‬
‫ســرعت بخشــیم‪ .‬انتظــار مــی‌رود ایــن‬
‫ا‬
‫ادغــام تــا ســال ‪ 2019‬بــدون در نظــر‬
‫گرفتــن مالیــات منجــر بــه صرفــه جویی‬
‫ســاالنه تــا حداقــل ‪ 400‬میلیــون دالر‬
‫شــود‪».‬‬
‫حفــاری ‪ 65‬میلیــون دالر بــود؛ در‬
‫بایــد جریمــه کمــی بپردازنــد و در‬
‫برخــی مــوارد بــا هیــچ جریمــه‌ای‬
‫روبــه‌رو نخواهنــد شــد‪ .‬اگــر یارد‌هــا‬
‫دکل‌هــای اضافــه‌ای داشــته باشــند‪،‬‬
‫بایــد تخفیف‌هــای اجتناب‌ناپذیــری‬
‫ارائــه دهنــد کــه فــروش ایــن دکل‌هــا‬
‫در بــازار آزاد و بــا شــرایط موجــود‪،‬‬
‫خســارات عمــده‌ای بــرای آنهــا بــه‬
‫همــراه خواهــد داشــت‪ .‬فــروش دک ‌‬
‫پرداخــت نقــدی قراردادهــا جلوگیــری‬
‫از ســوی صاحبــان ورشکســته آنهــا‪،‬‬
‫وضعیــت را بدتــر می‌کنــد و نشــانه‌ای‬
‫بــرای تخفیــف بیشــتر محوطه‌هــای‬
‫کشتی‌ســازی خواهــد بــود‪ .‬بــرای‬
‫مثــال کشــتی حفــاری آب‌هــای‬
‫بســیاری عمیــق «ســرادو»‪ ،‬کــه قبــ ً‬
‫تلنبــار شــده یارد‌هــای ســنگاپور نهایتـاً‬
‫بــه شــرکت ســاچین تعلــق داشــت‪،‬‬
‫بــه تنهــا شــرکت حاضــر در مناقصــه‬
‫فــروش‪ ،‬یعنــی اوشــن ریــگ فروختــه‬
‫شــد‪ .‬مبلــغ فــروش ایــن دســتگاه‬
‫اســت‪ .‬و حــاال مشــکالت دامــن رقبــای‬
‫ژاپنــی‪ ،‬چینــی و ســنگاپوری را نیــز‬
‫می‌گیــرد‪ .‬لی‌یو‌جــر‪ ،‬تحلیل‌گــر‬
‫ســنگاپوری گفتــه اســت‪« :‬هیچ‌کســی‬
‫دکل‌هــای جدیــد ســفارش نمی‌دهــد‪.‬‬
‫مــا هنــوز در بدتریــن نقطــه ایــن چرخه‬
‫هســتیم‪ ».‬بــه طــور کلــی زمانی‌کــه‬
‫یارد‌هــا تمایــل دارنــد از لغــو یــا عــدم‬
‫درحالی‌کــه صنعــت در تکاپــو بــا‬
‫کننــد‪ ،‬نســبت بــه درخواســت‌های‬
‫تاخیــر روزانــه تحویــل صاحبــان دکل‬
‫انعطاف‌پذیرنــد‪ .‬عرضــه در بــازار بــه‬
‫قــدری باالســت کــه برخــی ناظــران‬
‫ا لغــو می‌کننــد‪،‬‬
‫معتقدنــد ‪ 30‬تــا ‪ 50‬درصــد سفارشــات‬
‫پایــان ســال جــاری ادامــه خواهــد‬
‫لغــو خواهــد شــد‪ .‬در چیــن ســفارش‌ها‬
‫در معــرض خطــر بیشــتری هســتند؛‬
‫چــون در بســیاری از قراردادهــای‬
‫ایــن کشــور‪ ،‬اگــر خریــداران تصمیــم‬
‫بــه تاخیــر یــا لغــو قــراردادی بگیرنــد‪،‬‬
‫حاصلــه باعــث شــد حاشــیه ســود پــس‬
‫از ســقوط ‪ 1.1‬درصــدی بیــن سـه‌ماهه‬
‫ســوم و چهــارم ســال ‪ ،2015‬معــادل‬
‫‪ 1.2‬درصــد طــی یــک ســال و ‪0.8‬‬
‫درصــد در مقایســه بــا فصــل قبــل‪،‬‬
‫افزایــش یابــد‪.‬‬
‫دکل‌های دریایی‬
‫شــرکت‌ها ‪ 6.2‬درصــد کاهــش یافــت‬
‫مــازاد و نرخ‌هــای پاییــن اســت‪،‬‬
‫شــرکت‌ها برنامــه تحویــل دکل‌هــا‬
‫و دیگــر دارایی‌هــا را بــه تعویــق‬
‫می‌اندازنــد یــا کامــ ً‬
‫‪ 7.7‬درصــد افزایــش یافــت‪ ،‬اولیــن آمار‬
‫رونــدی کــه بــه احتمــال زیــاد تــا‬
‫شــد‪ ،‬کــه البتــه بــرای جشــن گرفتــن‬
‫داشــت‪ .‬ســفار‌ش‌های لغــو شــده‬
‫دکل‌هــا در حــال حاظــر ســه شــرکت‬
‫بــزرگ کشتی‌ســازی کره‌جنوبــی‬
‫را بــه خــط قرمــز رســانده اســت و‬
‫ارزش ســهام آن‌‌هــا را کاهــش داده‬
‫بــاال بــرای تولید‌کننــدگان تجهیــزات ســود ‪ 0.5‬درصــد عملکــرد بهتــری‬
‫باعــث ناتوانــی آن‌هــا در کاهــش نســبت بــه ســه ماهــه نخســت و ســه‬
‫هزینه‌هــا متناســب بــا شــرکت‌های ماهــه آخــر ســال ‪ 2015‬داشــت‪.‬‬
‫خدماتــی شــده‌اســت‪.‬‬
‫‪:EPC‬‬
‫شــرکت‌های ‪ EPC‬در ســه‌ماهه‬ ‫دارایی‌ها‪:‬‬
‫نخســت ســال ‪ 2016‬بهتریــن‬ ‫درآمــد ایــن گــروه در ســه‌ماهه اول‬
‫عمل‌کــرد را داشــتند‪ .‬درآمــد ایــن‬ ‫ســال ‪ 2016‬نســبت بــه ســه‌ماهه‬
‫نخســت ســال ‪ 2015‬کــه ایــن میــزان‬
‫کــه یــک ســوم کاهــش مشــاهده شــده‬ ‫‪ 30.7‬درصــد بــود ســقوط معــادل‬
‫در ســه ماهــه چهــارم ســال ‪ 2015‬بــود‪.‬‬ ‫‪ 35.5‬درصــد را تجربــه کــرد‪ .‬درآمــد در‬
‫درآمــد نســبت بــه ســه ماهــه چهــارم‬ ‫مقیــاس فصلــی بــا نــرخ ‪ 13.9‬درصــدی‬
‫کاهــش پیــدا کردنــد کــه ایــن مقــدار‬
‫مثبتــی کــه در ایــن رکــود مشــاهده‬ ‫نســبت بــه ســه‌ماهه ســوم و چهــارم‬
‫ســال ‪ 2015‬تقریبـاً دو برابــر بــود و این‬
‫کافــی نبــود‪ .‬رشــد درآمــدی توســط‬ ‫ســه‌ماهه را بــه بدتریــن دوران بــه‬
‫تنــوع بخشــیدن از طریــق تنوع‌بخشــی‬ ‫لحــاظ عمل‌کــرد درآمــدی تبدیــل‬
‫بــا اســتفاده از دیگــر قســمت‌ها ماننــد‬ ‫کــرد‪ .‬بــا ایــن حــال پــس از کاهــش‬
‫پتروشــیمی‪ ،‬انرژی‌هــای تجدیدپذیــر و‬ ‫‪ 4.0‬درصــدی در ســه‌ماهه چهــارم‬
‫صنایــع عمومــی حاصــل شــد‪ .‬درآمــد‬ ‫نســبت بــه ســه‌ماهه ســوم‪ ،‬حاشــیه‬
‫ا به شــرکت‬ ‫عمیــق «ســرادو»‪ ،‬کــه قبـ ً‬
‫ســاچین تعلــق داشــت‪ ،‬به تنها شــرکت‬
‫حاضــر در مناقصــه فروش‪ ،‬یعنی اوشــن‬
‫ریــگ فروختــه شــد‪ .‬مبلــغ فــروش ایــن‬
‫دســتگاه حفــاری ‪ 65‬میلیــون دالر‬
‫بــود؛ در حالــی کــه ســاخت آن ‪678‬‬
‫میلیــون دالر هزینــه داشــت‪ .‬بســیاری‬
‫از پروژه‌هــای آب‌هــای عمیــق نیــز لغــو‬
‫شــده‌اند یــا بــه تعویــق افتاده‌انــد‪،‬‬
‫در حالــی کــه نــرخ روزانــه اجــاره‬
‫دســتگاه‌های حفــاری از اوج ‪640‬‬
‫هــزار دالری بــه ‪ 190‬تــا ‪ 250‬هــزار‬
‫دالر ســقوط کــرده اســت‪.‬‬
‫ادغام و تملک‬
‫به‌رغــم انتظــار افزایــش ادغــام و‬
‫تملــک‪ ،‬بــازار تنهــا بــا ‪ 18‬میلیــارد‬
‫دالر قــرارداد باالدســتی نفــت و گاز‬
‫در ســه ماهــه نخســت‪ ،‬کمــاکان آرام‬
‫باقــی مانــد؛ رقمــی کــه کمتریــن‬
‫میــزان فصلــی طــی هشــت ســال‬
‫گذشــته بــه شــمار می‌آیــد‪ .‬براســاس‬
‫گــزارش دریک‌پترولیــوم دربــاره‬
‫شــرکت‌های ‪ ،OFSE‬معامــات ســه‬
‫ماهــه نخســت یــک میلیــارد دالر‬
‫ارزش داشــته‪ ،‬کــه تقریبــاً هم‌ســطح‬
‫بــا معامــات ســه ماهــه اول ســال‬
‫‪ ،2015‬کمتــر از مــدت مشــابه‬
‫ســال‌های پیشــین و پایین‌تــر از‬
‫رقــم ســه میلیــارد دالری ســه‌ماهه‬
‫چهــارم ســال ‪ 2015‬بــوده اســت‪.‬‬
‫امــا بــا کاهــش شــدید ‪ CAPEX‬و‬
‫در نظــر گرفتــن افزایــش دارایی‌هــا‬
‫و منابــع مالــی موجــود در بــازار‪،‬‬
‫همراهــی تکنیــپ و ‪ FMC‬مــی توانــد‬ ‫انتظــار مــی‌رود مــوج دیگــری از‬
‫ارزش بیشــتری بــه مناطــق مختلــف از‬ ‫یکپارچگــی بــه وجــود آیــد کــه‬
‫جملــه زیردریــا‪ ،‬ســطحی و خشــکی و‬ ‫احتمــاالً شــرکت‌های کوچک‌تــر‬
‫دریایــی اضافــه کنــد کــه بــه مــا اجــازه‬ ‫‪ OFSE‬بیشــتر در معــرض آن قــرار‬
‫می‌دهــد پیشــرفت‌مان را ســرعت‬ ‫خواهنــد گرفــت‪ ،‬هرچنــد ظرفیــت‬
‫بخشــیم‪ .‬انتظــار مــی‌رود ایــن ادغــام‬ ‫مــازاد دارایی‌هــا در بســیاری از‬
‫تــا ســال ‪ 2019‬بــدون در نظــر گرفتــن‬ ‫قســمت‌های خدمــات‪ ،‬باقــی خواهــد‬
‫مالیــات منجــر بــه صرفــه جویــی‬ ‫مانــد‪ .‬در پــی شکســت ادغــام‬
‫ســاالنه تــا حداقــل ‪ 400‬میلیــون دالر‬ ‫هالیبرتــون‪ ،‬گفتــه شــده اســت کــه‬
‫شــود‪».‬‬ ‫انتظــار مــی‌رود بــرای پیش‌بــرد‬
‫معــادل ‪ 15.1‬درصــد بــوده اســت‪.‬‬ ‫دارایی‌هــای کوچــک آن‌هــا را در‬
‫حاشــیه ســود نســبت بــه ســه‌ماهه‬ ‫مناطــق خاصــی ارائــه داد؛ در حالــی‬
‫چهــارم بســیار ســریع‌تر رو بــه‬ ‫کــه اخبــار بــه ادغــام تکنیــپ بــا‬
‫وخامــت گذاشــت‪ :‬افــت ‪ 1.6‬درصــدی‬ ‫رغیبــش ‪ FMC‬می‌پــردازد‪ ،‬شــواهد‬
‫در مقیــاس فصلــی و ‪ 7.9‬درصــدی طی‬ ‫نشــان می‌دهــد کــه بــازار نفــت‬
‫ســال‪ .‬ایــن مســئله باعــث شــده کــه‬ ‫نیمــه ســنگین منجــر بــه تصمیمــات‬
‫تجهیــزات از بیــن بخش‌هــای مختلــف‬ ‫گرفتــه شــده می‌شــود‪ .‬تیــری‬
‫بــا داشــتن حاشــیه ســود هشــت‬ ‫پیلنکــو‪ ،‬مدیرعامــل تکنیــپ‪ ،‬اعــام‬
‫درصــدی‪ ،‬ضعیف‌تریــن عمل‌کــرد را در‬ ‫کــرد‪« :‬مــا مهارت‌هــا‌‪ ،‬فــن‌آوری‬
‫ســه‌ماهه داشــته‌باشــد‪ .‬هزینــه ثابــت‬ ‫و قابلیت‌هــای مکملــی داریــم؛‬

‫‪193‬‬ ‫‪192‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬ ‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬ ‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬ ‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬ ‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬ ‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬ ‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬ ‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬ ‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬ ‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬ ‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬ ‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬ ‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬ ‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
 ‫دانشگاه‬

‫صابر پناهی شکوه‬

‫مهدی حسینی‬

‫تحلیل و بررسی وضعیت موجود دانشگاه‬
‫در جهــت شــناخت و ریشــه‌یابی‬
‫علــل مشــکالت موجــود دانشــگاه و ارائــه‬
‫راه‌حل‌هــای موثــر‪ ،‬می‌تــوان عمــده مســائل‬
‫و مشــکالت را در بخش‌هــای مختلــف از‬
‫جملــه پروژه‌هــای غیرضــروری و تکــراری‪،‬‬
‫عــدم به‌روزرســانی متــد و روش‌هــای آموزش‪،‬‬
‫کنــد شــدن و توقــف فعالیت‌هــای مراکــز‬
‫تحقیقاتــی و پژوهشــی‪ ،‬جــذب نامناســب‬
‫اعضــای جدیــد هیــات علمــی‪ ،‬کاهــش‬
‫ســطح و درجــه علمــی دانشــگاه‪ ،‬گســترش‬
‫رشــته‌های آموزشــی بــدون برنامه‌ریــزی‬
‫هدفمنــد بــا توجــه بــه نیازمندی‌هــای‬
‫صنعــت نفــت‪ ،‬مدیریــت ضعیــف و از‬
‫هم‌گســیخته‪ ،‬ایجاد ســاختارهای تشــریفاتي‪،‬‬
‫نادیــده گرفتــن ارزش فعالیت‌هــای علمــی‪،‬‬
‫خــروج فارغ‌التحصیــان ممتــاز این دانشــگاه‬
‫به‌دلیــل مشــکالت موجــود و ‪ ...‬دســته‌بندی‬
‫نمــود کــه در ادامــه بــه تفضیــل بررســی‬
‫می‌گردنــد‪.‬‬
‫در موضــوع پژوهش‌هــای تحقیقاتــی‬
‫صرفــی کــه در دانشــگاه‌های کشــور در حــال‬
‫انجــام اســت‪ ،‬اولیــن نکتــه حائز اهمیــت این‬
‫اســت کــه چقدر ایــن موضوعــات بــا نیازهای‬
‫صنعــت کشــور هم‌ســو اســت؟ تعریــف‬
‫پروژه‌هایــی کــه بــرای ‪ 100‬ســال آینــده‬
‫ایــران هــم کاربــردی نیســت‪ ،‬بــه چــه منظور‬
‫صــورت می‌گیــرد؟ مگــر هــدف از آمــوزش‬
‫در دانشــگاه‌های کشــور چيــزي بجــز تربیــت‬
‫متخصصــان و رفــع نیازهــای صنعــت کشــور‬
‫اســت؟ بــا توجــه بــه ماموریــت ایــن دانشــگاه‬
‫مبنــی بــر تربیــت نیــروی انســانی مــورد‬
‫نیــاز صنعــت نفــت‪ ،‬بــا حمایت‌هــای وزارت‬
‫نفــت‪ ،‬اعضــای هیــات علمــی تــا چــه حــد‬
‫در تعریــف پروژه‌هایــی کــه نیــاز واقعــی‬
‫صنعــت نفــت کشــور اســت‪ ،‬موفــق بوده‌انــد؟‬
‫تعریــف صحیــح پــروژه بــرای یک دانشــجوی‬
‫تحصیــات تکمیلی‪ ،‬مســیر شــروع تحقیقات‬
‫آن دانشــجو را معیــن می‌کنــد‪ .‬کافــی‬
‫اســت بــه موضــوع پایان‌نامه‌هــا و مقــاالت‬
‫منتشرشــده در حــوزه صنعــت نفــت نگاهــی‬
‫انداخــت تــا بــه منحــرف کــردن دانشــجو از‬
‫مســیر مــورد نیاز بــرای کشــور توســط غالب‬
‫اســاتید پــی بــرد‪.‬‬
‫بــه جــرات می‌تــوان گفــت بــا اینکــه‬
‫اســاتید قدیمــی و باســابقه ایــن دانشــگاه‪،‬‬
‫درصورتتغییروضعیت‬
‫فعلیدانشگاه‪،‬می‌توانکاهش‬
‫وروددانش‌آموزانممتازبه‬
‫اینصنعترابرایچندسال‬
‫آیندهبه‌وضوحپیش‌بینیکرد‬
‫کهاینموضوعبه‌عنوانعامل‬
‫استراتژیکدربحثمدیرت‬
‫دانشومنابعانسانیبرای‬
‫صنعتنفتکلیدیاست‪.‬‬
‫نفــت بــود کــه حــرف اول را در تامیــن نیروی‬
‫انســانی صنعــت نفــت ایــران مــی‌زد‪ .‬بــا‬
‫ورود ســایر دانشــگاه‌های کشــور بــه عرصــه‬
‫آمــوزش در صنعــت نفــت و افزایــش تعــداد‬
‫فارغ‌التحصیــان ایــن رشــته‪ ،‬فضــای رقابتــی‬
‫در آمــوزش ایجــاد گردیــد‪.‬‬
‫در ســال ‪ 1382‬اولیــن زنــگ خطــر بــرای‬
‫ایــن دانشــگاه به‌منظــور خــروج از مجموعــه‬
‫وزارت نفــت و واگــذاری بــه وزارت علــوم‪،‬‬
‫تحقیقــات و فنــاوری بــه صــدا در آمــد‬
‫کــه بــا مخالفــت دانشــجویان و اعضــای‬
‫هیــات علمــی ایــن دانشــگاه اجرایــی نشــد‪.‬‬
‫متاســفانه بعــد از ایــن ســال‌ها مســئوالن‬
‫دانشــگاه به‌جــای تغییــر و تحــوالت اساســی‬
‫در روش‌هــا و سیســتم‌های آموزشــی و‬
‫تقویــت دانشــگاه جهــت رقابــت و حفــظ‬
‫مرتبــه علمــی دانشــگاه در کشــور‪ ،‬روندهــای‬
‫نامناســب دیگــری را در پیــش گرفتنــد کــه‬
‫امــروزه پــس از گذشــت حــدود ‪ 15‬ســال‬
‫از تاســیس ســایر دانشــکده‌های مهندســی‬
‫نفــت در دانشــگاه‌های کشــور‪ ،‬بــه مرحلـه‌ای‬
‫رســیده‌ایم کــه اگــر ســایر دانشــگاه‌ها‬
‫از دانشــگاه صنعــت نفــت پیشــی نگرفتــه‬
‫باشــند‪ ،‬حداقــل در حــد و انــدازه ایــن‬
‫دانشــگاه ظاهــر شــده‌اند‪ .‬به‌طــور قطــع ایــن‬
‫موضــوع نشــانه و پیامدهــای خوبــی بــرای‬
‫ایــن دانشــگاه بــه عنــوان اصلی‌تریــن مرکــز‬
‫رشــد و تربیــت متخصصــان صنعــت نفــت‬
‫کشــور نــدارد‪ .‬شــاید اولیــن پیامــد آشــکار‬
‫ایــن موضــوع‪ ،‬عــدم اجــرای تعهــدات وزارت‬
‫نفــت در قبــال فارغ‌التحصیــان و حــذف‬
‫تعهــدات اولویــت اســتخدام برای دانشــجویان‬
‫ورودی ســال ‪ 1395‬بــه بعــد ایــن دانشــگاه‬
‫باشــد کــه در ایــن روزهــا بســیار خبرســاز‬
‫شــده اســت‪.‬‬
‫معرفیدانشگاهصنعتنفت‬
‫دانشــگاه صنعــت نفــت به‌عنــوان دومیــن‬
‫دانشــکده فنــی و مهندســی کشــور در ســال‬
‫‪ 1318‬بــا هــدف تربيــت نيــروي انســاني‬
‫متخصــص جهــت توســعه و بهره‌بــرداري‬
‫بهينــه و صیانــت از منابــع نفــت و گاز کشــور‬
‫تاســیس شــد و در حــال حاضــر بــا چهــار‬
‫دانشــکده فنــی و مدیریتــی در اهــواز‪ ،‬آبــادان‪،‬‬
‫تهــران و محمودآبــاد دانشــجو می‌پذیــرد‪ .‬بــا‬
‫توجــه بــه ســابقه درخشــان ایــن دانشــگاه و‬
‫ســهم به‌ســزای آن در صنعــت نفــت کشــور‬
‫و ســابقه تحصیــل اســاتید و پژوهشــگران‬
‫دانشــگاه‌های مطــرح دنیــا‪ ،‬ایــن مرکــز‬
‫آموزشــی دارای ظرفیت‌هــا و توانمندی‌هــای‬
‫بالقــوه بااليــی اســت‪.‬‬
‫بــا توجــه بــه تحصیــل دانشــمندان و‬
‫محققــان بزرگی همچــون دکتــر فیروزآبادی‪،‬‬
‫دانــش‪ ،‬قلمبــر‪ ،‬ســعیدی‪ ،‬توحیــدی‪ ،‬جامــی‬
‫االحمــدی‪ ،‬پــوالدی درویــش و بســیاری از‬
‫اســاتید بــزرگ دیگــر در ایــن دانشــگاه و‬
‫خدمــات بــا ارزش ایــن عزیــزان بــه توســعه‬
‫صنعــت نفــت ایــران و جهــان‪ ،‬همــه ســاله‬
‫دانشــگاه‌های بــزرگ و بــا مرتبــه علمــی‬
‫بــاال‪ ،‬ســهمیه‌های خاصــی را جهــت‬
‫پذیــرش دانشــجویان این دانشــگاه اختصاص‬
‫می‌دادنــد و حتــی وزارت نفــت ایــران نیــز‬
‫جهــت حمایــت از فارغ‌التحصیــان ایــن‬
‫دانشــگاه‪ ،‬در ســاختارهایی خــارج از روال‬
‫اســتخدام عمومــی‪ ،‬مهندســان ایــن دانشــگاه‬
‫را در شــرکت‌های تابعــه وزارت نفــت جــذب‬
‫می‌کــرد‪.‬‬
‫در اوایــل دهــه ‪ 80‬بــا توجــه بــه نیــاز‬
‫کشــور در توســعه آموزش‌هــای تخصصــی‬
‫در صنعــت نفــت‪ ،‬حمایــت وزارت نفــت‬
‫از دانشــگاه‌های اصلــی کشــور (باالخــص‬
‫دانشــگاه‌های صنعتــی شــریف‪ ،‬تهــران و‬
‫صنعتــی امیرکبیــر) برای تاســیس دانشــکده‬
‫یــا دپارتمــان نفــت انجام شــد؛ سیاســتی که‬
‫بــا توجــه بــه قابلیت‌هــای ایــن دانشــگاه‌ها‪،‬‬
‫فرصت‌هــای بســیار مناســبی را بــرای‬
‫تربیــت نیــروی متخصــص وزارت نفــت بــه‬
‫وجــود آورد‪ .‬تــا آن زمــان تربیــت و آمــوزش‬
‫دانشــجویان مهندســی نفــت در ایــران تنهــا‬
‫در دانشــگاه صنعــت نفــت صــورت می‌گرفت‬
‫و به‌طــور طبیعــي تــا پیــش از ظهــور‬
‫دانشــکده‌های نفــت‪ ،‬همــواره ایــن دانشــگاه‬
‫طــی چنــد مــاه اخیــر‪ ،‬شــاهد تجمعــات‬
‫و اعتصاب‌هــای پــی در پــی در دانشــگاه‬
‫صنعــت نفــت بوده‌ایــم‪ .‬اعتراض‌هــا از وجــود‬
‫نارضايتــي حكايــت مي‌كنــد و می‌تــوان آن‬
‫را حــاوي پيامــي بــراي مدیــران رده بــاالی‬
‫صنعــت نفــت بــراي اعمــال تغییــرات در این‬
‫دانشــگاه ارزيابــي كــرد‪.‬‬
‫نیــاز بــه اصــاح ســاختاری در دانشــگاه‬
‫صنعــت نفــت بــر کســی پوشــیده نیســت‪.‬‬
‫بســیاری از افــراد مرتبــط بــا ایــن مرکــز‬
‫آموزشــی‪ ،‬از اســاتید گرفتــه تــا دانشــجویان‬
‫و نخبــگان صنعــت نفــت کــم و بیــش بــر‬
‫ایــن امــر تاکیــد داشــته‌اند‪ .‬دانشــگاهی کــه‬
‫بــا هزینه‌هــای وزارت نفــت اداره می‌شــود و‬
‫انتظــار م ـی‌رود بهتریــن کارایــی و بازدهــی‬
‫را بــرای ایــن وزارت‌خانــه داشــته باشــد‪،‬‬
‫بــا انتقادهايــي از ســوي همــه ذي‌نفعــان‬
‫آن روبروســت‪ .‬اولیــن ســوالی کــه مطــرح‬
‫می‌شــود‪ ،‬ایــن اســت کــه آيــا وزارت‬
‫نفــت بايــد بــر روی ایجــاد تغییــرات‬
‫در خــود دانشــگاه تمرکــز کنــد يــا بــه‬
‫فارغ‌التحصیــان و دانشــجویان حــال حاضــر‬
‫ایــن دانشــگاه بپــردازد؟ اســتخدام یــا عــدم‬
‫اســتخدام ایــن افــراد‪ ،‬چــه دردی را از صنعــت‬
‫نفــت دوا می‌کنــد؟ کدامیــک از ســاختارهای‬
‫معیــوب صنعــت نفــت بــا اســتخدام ايــن‬
‫افــراد اصــاح می‪-‬شــود؟ اگــر وزارت نفــت‬
‫تصمیــم گرفتــه اســت در ایــن موضــوع‪ ،‬وقت‬
‫بگــذارد و هزینـ ‌ه و انتقــادی را متحمل شــود‪،‬‬
‫آيــا بهتــر نیســت کــه ایــن وقــت و هزینــه‬
‫صــرف اصــاح خــود دانشــگاه شــود؟‬
‫به‌نظــر مي‌رســد‪ ،‬انجــام تغییــرات در خــود‬
‫دانشــگاه مي‌توانــد زمينــه پــرورش یافتــن‬
‫دانشــجویانی مســتعد و بــا بهــره‌وری بیشــتر‬
‫را فراهــم كنــد و تاثیــرات آن تــا ســال‌ها‬
‫همــراه صنعــت نفــت باشــد‪ ،‬امــا اســتخدام‬
‫یــا عــدم اســتخدام چنــد صــد دانشــجو و‬
‫فارغ‌التحصیــل باعــث ایجــاد هیــچ تغییــری‬
‫در وضعيــت ایــن صنعــت نخواهــد شــد‪.‬‬
‫در ایــن راســتا و در جهــت شفاف‌ســازی‬
‫و بررســی وضعیــت موجــود و علــل‬
‫نابســامانی‌های ایــن دانشــگاه‪ ،‬در نظــر اســت‬
‫بــا نــگاه بــه فرصت‌هــا و پتانســیل‌های موجود‬
‫در آن و نيم‌نگاهــي بــه سیســتم‌های آموزشــی‬
‫ســایر کشــورهای دنیا‪ ،‬بــه راهکارهــای منطقی‬
‫و اجرایــی حــل ایــن مشــکالت پرداخته شــود‪.‬‬

‫‪195‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬

‫سال دوم‪ ،‬شماره سوم ‪ -‬اسفند ‪94‬و فرودین ‪1395‬‬
‫اقتصاد و مدیریت؛ دانشگاه‬
‫ســاختار الزم جهــت اجرایــی شــدن ایــن‬
‫موضــوع فراهــم گــردد‪ .‬بــا ایــن رویکــرد‪،‬‬
‫امیــد اســت بتوانیــم یــک مرکــز آموزشــی‬
‫قدرتمنــد جهــت رفــع مشــکالت بــزرگ‬
‫در آینــده صنعــت نفــت ایــران داشــته‬
‫باشــیم‪ .‬ایــن مرکــز می‌توانــد به‌عنــوان‬
‫محــل تامیــن نیــروی انســانی مراکــزی‬
‫چــون پژوهشــگاه صنعــت نفــت و مراکــز‬
‫میادیــن و تولیــد حداکثــری‪ ،‬به‌طــور‬
‫مطالعاتــی و مهندســی شــرکت‌های تابعــه‬
‫وزارت نفــت بســیار موثــر و مفیــد عمــل‬
‫کنــد‪.‬‬
‫آنچــه در ایــن نوشــتار ارائــه شــد‪،‬‬
‫حاصــل بررســی و نظرســنجی از‬
‫دانشــجویان‪ ،‬فارغ‌التحصیــان‪ ،‬اســاتید‬
‫دانشــگاه و کارکنــان بخش‌هــای مختلــف‬
‫صنعــت نفــت اســت‪ .‬امیــد اســت در‬
‫آینــده بــا حضــور نیروهــای جــوان و‬
‫نخبــه شــاهد شــکوفایی و توســعه صنعــت‬
‫نفــت ایــن آب و خــاک باشــیم‪.‬‬
‫‪197‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫انجامتغییراتساختاري‬
‫ثبــت اختــراع ایــاالت متحــده‪ ،‬بــا ثبــت ‪115‬‬
‫دردانشگاهصنعتنفت‬
‫مي‌تواندزمينهپرورشیافتن‬
‫دانشجویانیمستعدوبا‬
‫بهره‌وریبیشتررافراهمكند‬
‫وتاثیراتآنتاسال‌هاهمراه‬
‫ایــن دانشــگاه به‌منظــور رســیدن بــه‬
‫خروجــی قابــل قبــول‪ ،‬یــک برنامه‌ریــزی‬
‫صنعتنفتباشد‪،‬امااستخدام‬
‫یاعدماستخدامچندصد‬
‫دانشجووفارغ‌التحصیلباعث‬
‫مطالعــه اســتراتژیک دانشــگاه‪ ،‬جمــع‌آوری‬
‫ایجادهیچتغییریدروضعيت‬
‫اینصنعتنخواهدشد‪.‬‬
‫و انجــام مقایســه جامع بــا برنامه اســتراتژیک‬
‫را متحمــل شــود و فارغ‌التحصیــان‬
‫دانشــگاه را بــه حــال خــود بگــذارد؟ آن‬
‫هــم در شــرایطی کــه در ســال‌هاي اخيــر‬
‫دانشــجوهایی بــا ســطح علمــی پایین‌تــر‬
‫جــذب دانشــگاه شــده‌اند؟‬
‫واگذاری به وزارت علوم‬
‫بــا توجــه بــه مزیت‌هــای ایــن دانشــگاه‬
‫بــه نســبت دیگــر دانشــگاه‌ها کــه بــه‬
‫تفضیــل بــه آن پرداختــه شــد و بــا تاکیــد‬
‫بــر قابلیــت جــذب دانش‌آمــوزان برتــر بــه‬
‫صنعــت نفــت‪ ،‬واگــذاري دانشــگاه نفــت‬
‫بــه وزارت علــوم چنــدان قابــل قبــول‬
‫نخواهــد بــود‪ .‬مگــر اینکــه وزارت نفــت‬
‫بــه ایــن نتیجه‌گیــری رســیده باشــد کــه‬
‫ایــن دانشــگاه در حــال حاضــر بازدهــی‬
‫حداقلــی مــورد نیــاز را نــدارد و اصــاح‬
‫آن هــم امــری غیرممکــن اســت‪ ،‬بنابرايــن‬
‫چــاره‌ای جــز واگــذاری بــه وزارت علــوم‬
‫باقــی نمی‌مانــد‪.‬‬
‫تعطیلیدانشگاهوتبدیلآنبهمحل‬
‫آموزش‌هایحینخدمتصنعتنفت‬
‫بــا توجــه بــه هزینه‌هــای انجام‌شــده در‬
‫ایــن دانشــگاه‪ ،‬در صورتــی کــه وزارت نفــت‬
‫عالقـه‌اي بــه واگــذاری ایــن مرکــز آمــوزش‬
‫عالــی بــه وزارت علــوم نداشــته باشــد و بــا‬
‫صنعــت نفــت و رســاندن آن بــه شــرایط‬ ‫توجــه بــه اینکــه ادامــه وضعیــت کنونــی‬
‫قابــل رقابــت بــا دانشــگاه‌های مطــرح‬ ‫نیــز به‌هیــچ عنــوان معقــول نیســت‪،‬‬
‫دنیــا‪ ،‬صورت‌مســئله را پــاک کــرده و بــه‬ ‫می‌تــوان بــا نیازســنجی‌های انجام‌شــده‬
‫فکــر کشــتن ایــن دانشــگاه بیمار باشــیم؟‬ ‫در کشــور و الزامــات تربیــت نیروهــای‬
‫آخریــن پیشــنهاد گــروه بررســی موضــوع‪،‬‬ ‫عملیاتــی بــرای بخش‌هــای مختلــف‬
‫ایــن اســت کــه بــا توجــه بــه توســعه‬ ‫عملیاتــی و نزدیکــی ایــن مرکــز بــه قلــب‬
‫نیازهــای صنعــت نفــت و ورود صنعــت‬ ‫صنعــت نفــت ایــران‪ ،‬از ایــن مرکــز در‬
‫نفــت ایــران بــه دوران جدیــد در توســعه‬ ‫کنــار ســایر مراکــز آموزشــی شــرکت‬
‫ملــی نفــت ایــران همچــون مرکــز آمــوزش‬
‫قطــع وجــود نیــروی فنــی‪ -‬مهندســی‬ ‫شــرکت ملــی نفــت در محمودآبــاد‪ ،‬مرکــز‬
‫قــوی و ویــژه جهــت تصمیم‌گیــری‬ ‫آمــوزش علــوم و فنــون اهــواز شــرکت ملی‬
‫در مــوارد کلیــدی و اســتراتژیك بــرای‬ ‫مناطــق نفتخیــز جنــوب و دانشــگاه علمی‪-‬‬
‫حفــظ منافــع ملــی کشــور الزم اســت‪،‬‬ ‫کاربــردی حفــاری واقــع در شــرکت ملــی‬
‫لــذا پیشــنهاد می‌گــردد بــا توجــه بــه‬ ‫حفــاری ایــران‪ ،‬در جهــت آمــوزش و تربیت‬
‫شــرایط کشــور‪ ،‬رونــد جــذب‪ ،‬آمــوزش‪،‬‬
‫نیروهــای بخــش عملیاتــی اســتفاده کــرد‪.‬‬
‫پژوهــش و تحقیــق در یــک مرکــز‬
‫اصالحساختاریدانشگاه‬
‫آموزشــی بــا شــاخص‌های بین‌المللــی‬
‫ایــن ســوال در ذهــن نگارنــدگان وجــود‬
‫در بيــن دانشــگاه‌های نفــت منطقــه و‬
‫دارد کــه چــرا بایــد به‌جــای ایجــاد‬
‫جهــان‪ ،‬به‌طــور دقيــق بررســی شــده و‬
‫تغییــرات بنیادیــن در دانشــگاه بــا قدمــت‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
‫آنچه در این نوشتار ارائه شد‪ ،‬حاصل بررسی و نظرسنجی از دانشجویان‪ ،‬فارغالتحصیالن‪ ،‬اساتید دانشگاه و كاركنان‬
‫بخشهای مختلف صنعت نفت است‪ .‬امید است در آینده با حضور نیروهای جوان و نخبه شاهد شکوفایی و توسعه صنعت نفت‬
‫این آب و خاک باشیم‪.‬‬
‫سال دوم‪ ،‬شماره سوم ‪ -‬اسفند ‪94‬و فرودین ‪1395‬‬
‫اقتصاد و مدیریت؛ دانشگاه‬
‫همچنیــن در زمینــه ثبــت پتنــت در دفتــر‬
‫دانشگاه ملک فهد‬
‫پتنــت در بیــن دانشــگاه‌های دنیــا‪ ،‬رتبــه ‪13‬‬ ‫عربستان دارای یک هیات‬
‫را کســب کــرده اســت‪ .‬ایــن در حالــی اســت‬ ‫مشاور بین‌المللی است‬
‫کــه ایــن دانشــگاه در ســال ‪ 2005‬فقــط ‪5‬‬
‫پتنــت ثبت‌شــده داشــته اســت‪.‬‬ ‫که شامل صاحب‌نظران‪،‬‬
‫مدیران برجسته صنعتی‬
‫جامــع انجــام داد‪ .‬ایــن برنامه‌ریــزی بــا آنالیــز‬
‫و روسای دانشگاه‌های‬
‫جامــع و دقیــق از وضعیــت موجــود دانشــگاه‬ ‫داخلی و خارجی است‪.‬‬
‫آغــاز شــد‪ .‬ایــن مطالعه شــامل بررســی اولین‬ ‫این هیات ساالنه چند‬
‫تمــام داده‌هــای مربــوط بــه دانشــگاه‪ ،‬ایجــاد‬
‫جلسه محدود برگزار کرده‬
‫کارگرو‌هــای هدفمنــد و متمرکــز بــر موضوع‬ ‫و موضوعات پر اهمیت و‬
‫خط مشی اصلی دانشگاه‬
‫دیگــر دانشــگاه‌های معتبــر بین‌المللــی و‬
‫منطقــه‌ای بــود‪ .‬در نتیجــه ایــن مطالعــات‪،‬‬ ‫را مشخص می‌کنند‪.‬‬
‫کمیتـه‌اي تشــکیل شــد و مهمترین مســائل‬
‫اســتراتژیک و مهمتریــن اجــزای مربــوط بــه‬ ‫جــز بهترین‌هــای آمــوزش آکادميــك در عملکردهــای موفــق ایــن دانشــگاه باشــد صنعــت نفــت کشــور دارای فرصت‌هــا‪ ،‬از دیگــر مزیت‌هــای دانشــگاه صنعــت نفت‬
‫چشــم‌انداز و اهــداف دانشــگاه را شناســایی‬ ‫مهندســی نفــت کشــور هســتند‪ ،‬ولــی در کــه بــا برنامه‌ریــزی‪ ،‬ســاختار آموزشــی ایــن پتانســیل‌ها و مزیت‌هــای بســیاری اســت ایــن اســت کــه به‌جــرات می‌تــوان گفــت‬
‫ت‌گذاری مناســب می‌توانــد موفق‌تریــن نمونــه دانشــگاهی‪ ،‬در ترغیــب‬ ‫نفت‬ ‫صنعت‬
‫سیاســ‬ ‫دانشگاه‬
‫کــه بــا‬ ‫موجودنفــت‬
‫وضعیتدر صنعــت‬
‫یلــای آنهــا‬ ‫طــول ‪ 10‬ســال اخیــر در آمــوزش و تدریــس رشــته‌ها و تحل‬
‫کاربرده‬
‫کــرد‪ .‬پــس از بــه پایان رســیدن ایــن مرحله‪،‬‬
‫اهــداف اســتراتژیک و روش‌هــای رســیدن بــه‬ ‫ایــن عزیــزان‪ ،‬کوچک‌تریــن تغییــری در تغییــر و اصــاح می‌شــد‪ ،‬ولــی متاســفانه جــز بهتریــن مراکــز آموزشــي کشــور باشــد‪ .‬دانش‌آمــوزان ممتــاز بــه تحصیــل در خــارج‬
‫ایــن اهــداف فرمول‌بنــدی شــد‪ .‬بــرای انجــام‬ ‫روش‌هــای آموزشــی و جــزوات و مفاهیــم به‌دلیــدل بی‌برنامگــی همــان ســرفصل‌ها برخــی از ایــن مزیت‌هــا عبارتنــد از‪ :‬ترغیــب از پایتخــت بــوده اســت‪ .‬حضــور دانش‌آموزان‬
‫ایــن هــدف از مدیــران دانشــگاهی و افــراد‬ ‫سوتیتر‪:‬ایجــاد نشــده اســت و فضــای و حتــی دروس اختیــاری ســایر دانشــگاه‌ها ســاالنه چنــد صــد نفــر از شــرکت‌کنندگان ممتــاز در شــهرهای جنوبــی اهــواز و آبــادان‬ ‫تدریس‌شــده‬
‫آمــوزش و ارزیابــی از دانشــجویان در بعضــی در رشــته‌هایی همچــون مهندســی بــرق برتــر کنکــور بــه ورود بــه صنعــت نفــت‪ ،‬به‌جــای تجمــع هرچـ ‌ه بیشــتر آنهــا در مرکز‬
‫شــاخص مطلــع از موضــوع نظرخواهی شــد و‬ ‫در صورت تغییر وضعیت فعلی دانشگاه‪ ،‬میتوان كاهش ورود دانشآموزان ممتاز به این صنعت را برای چند سال آینده بهوضوح‬
‫از دوره‌هــای آموزشــی ایــن دانشــگاه بســیار و مکانیــک اجرایــی شــد و موفقیتــی کــه از آشــنا شــدن بــا فضــای کاری صنعــت نفــت‪ ،‬کشــور بــا در نظــر گرفتــن سیاســت‌های‬
‫یــک کمیتــه ویــژه به‌منظــور اجــرای اهــداف‬
‫مشخص‌شــده تشــکیل شــد‪ .‬چشــم‌انداز‬ ‫كلیدیم‌اهمیتــی نخواهــد‬ ‫نفت نکتــه ک‬
‫صنعتکشــور‪،‬‬
‫برای کلــی‬
‫انسانیــژه بــر‬
‫منابعتمرکــز وی‬ ‫دانش و‬
‫پایتخــت و‬ ‫بحث مدیرت‬
‫تمرکززدایــی از‬ ‫دنبــالدرمی‌شــد‪،‬‬
‫استراتژیک‬
‫عاملرشــته‌هایی‬
‫عنوانچنیــن‬
‫موضوع بهایجــاد‬
‫این می‌شــود‪.‬‬
‫‌اهمیــتكهدیــده‬
‫بینیم كرد‬ ‫پیش‬
‫‌وزن و ک‬‫کــم‬
‫معرفی‌شــده بــرای ایــن دانشــگاه‪ ،‬بــر بهبــود‬ ‫در مســاله جــذب اعضــای جدیــد هیــات حاصــل نگشــت‪ .‬البتــه در رشــته مهندســی پژوهش‌هــای وزارت نفــت به‌عنــوان قطــب بــود‪.‬‬
‫در فرآینــد آمــوزش و پژوهــش‪ ،‬الگوگیــری از‬ ‫در ســالیان گذشــته بســیار ســلیقه‌ای شــیمی بــا تغییــرات خــاص و هدفمنــد بــا پژوهشــی کــه در ادامــه بررســی می‌گــردد‪ .‬در نهایــت ذکــر ایــن نکتــه الزم اســت کــه‬ ‫است‪.‬‬
‫علمــی‬
‫سیســتم‌های آموزشــی جدیــد و ارتباطــات‬ ‫ایــن دانشــگاه بــا توجــه بــه اینکــه تنهــا بــه‬ ‫ـن‬‫ـ‬ ‫ای‬ ‫ـی»‬‫ـ‬‫طبیع‬ ‫گاز‬ ‫ـراوش‬ ‫ـ‬‫«ف‬ ‫ـته‬‫ـ‬‫رش‬ ‫ـف‬ ‫ـ‬‫تعری‬ ‫عمــل شــده و حتــی در پــاره‌ای از مــوارد‬
‫بین‌المللــی تاکیــد دارد‪ .‬در زمینــه تحقیقات‪،‬‬ ‫در طــول ســالیان گذشــته بــا توجــه موضوعــات صنعــت نفــت بایــد ورود کنــد‪،‬‬ ‫در دانشــگاه صنعــت نفــت کــه اســاتید آن موضــوع به‌صــورت بهتــری مدیریــت شــده‬
‫بــر تمرکــز بــه نیازهــای داخلــی به‌جــای‬ ‫بــه شــرایط حمایتــی وزارت نفــت از ایــن می‌توانــد به‌عنــوان تنهــا دانشــگاه و مرکــز‬ ‫همگــی جــز دانش‌آموختــگان برتریــن اســت‪.‬‬
‫دنبالــه‌روی از تحقیقــات غیرضــروری و‬ ‫دانشــگاه‌های نفتــی دنیــا بوده‌انــد‪ ،‬افــرادی در بررسـی‌های انجام‌شــده و نظرســنجی از مرکــز‪ ،‬تعــداد زیــادی از شــرکت‌کنندگان آموزشــی‪ ،‬تحقیقاتــی کشــور بهتــر از ســایر‬
‫نامرتبــط بــا نیازهــای کشــور تاکیــد شــده‬ ‫به‌عنــوان هیــات علمــی جــذب شــده‌اند دانشــجویان و فارغ‌التحصیــان این دانشــگاه‪ ،‬آزمــون سراســری بــه امیــد داشــتن آینــده دانشــگاه‌ها و مراکــز آموزشــي موضوعــات‬
‫اســت‪.‬‬ ‫کــه از لحــاظ علمــی در شــان و مرتبــه ایــن ایــن نتیجه حاصل شــده اســت کــه مدیریت شــغلی مطمئــن بــه ســمت ایــن دانشــگاه و چالش‌هــای ایــن صنعــت را شناســایی‬
‫ایــن دانشــگاه دارای یــک هیــات مشــاور‬ ‫دانشــگاه نبوده‌انــد یــا گاهــي به‌علــت نظــرات ایــن مرکز آمــوزش عالی در ســالیان گذشــته و در نتیجــه بــا نگاهــی کلی‌تــر بــه ســمت كــرده و در جهــت ارائــه روش‌هــا و ســاخت‬
‫بین‌المللــی اســت کــه شــامل صاحب‌نظــران‪،‬‬ ‫شــخصی‪ ،‬از جــذب هیــات علمــی یــا حتــی به دلیل سیاسـت‌زدگی در انتخاب مســئوالن صنعــت نفــت کشــور می‌آمدنــد‪ .‬در صــورت تکنولوژی‌هــای نویــن بــا اســتفاده از‬
‫مدیــران برجســته صنعتــی و روســای‬ ‫تدریــس موقــت توســط اســاتید برجســته دانشــکده‌های مختلــف‪ ،‬به‌طــور منســجم تغییــر وضعیــت فعلــی دانشــگاه‪ ،‬می‌تــوان نیروهــای جــوان و متخصــص به‌عنــوان‬
‫دانشــگاه‌های داخلــی و خارجــی اســت‪ .‬ایــن‬ ‫جلوگیــری شــده اســت و ایــن موضــوع بــرای عمــل نكــرده و ناهماهنگی‌هــای زیــادی در کاهــش ورود دانش‌آمــوزان ممتــاز بــه ایــن قطــب علمــی صنعــت نفــت فعالیــت نمایــد‪.‬‬
‫هیــات ســاالنه چنــد جلســه محــدود برگــزار‬ ‫بقــا و ســامت یــک محیــط دانشــگاهی کنتــرل و اداره دانشــگاه مشــهود بــوده اســت‪ .‬صنعــت را بــرای چنــد ســال آینــده به‌وضــوح‬
‫نگاهی به همتای عربی دانشگاه‬
‫کــرده و موضوعــات پــر اهمیــت و خط مشــی‬ ‫بســیار ناگــوار اســت‪ .‬متاســفانه مــواردی از ايــن عوامــل بــه نارضایتــی دانشــجویان و پیش‌بینــی کــرد کــه ایــن موضــوع به‌عنــوان‬
‫صنعتنفت‬
‫اصلــی دانشــگاه را مشــخص می‌کننــد‪.‬‬ ‫ایــن قبیــل در جهــت افــول درجــه علمــی کارکنــان ایــن دانشــگاه منجــر شــده و حتــی عامــل اســتراتژیک در بحــث مدیــرت دانش و‬
‫بــا توجــه بــه شــباهت اهــداف دانشــگاه‬
‫فضــای انتقــاد و پیشــنهاد نیــز کامــا از بیــن منابــع انســانی بــرای صنعــت نفــت کلیــدی‬ ‫دانشــگاه بســیار تاثیرگــذار بــوده اســت‪.‬‬
‫ملــک فهــد عربســتان بــا دانشــگاه صنعــت‬
‫راهکارهای برون‌رفت از وضعیت کنونی‬ ‫در موضــوع بررســی مراکــز تحقیقاتــی و رفتــه بــود‪ .‬شــاید بتــوان واضح‌تریــن دلیــل اســت‪.‬‬
‫نفــت و قــرار داشــتن دو کشــور ایــران و‬
‫پس از بررســی مشــکالت دانشــگاه صنعت‬ ‫پژوهشــی دانشــگاه‪ ،‬شــاهد تحــرک و پویایی بــر عــدم رضایــت دانشــجویان ایــن دانشــگاه‪ ،‬موضــوع دیگــر بحــث آشــنا شــدن بــا‬
‫عربســتان در یک منطقه جغرافیایی‪ ،‬بررســی‬
‫نفــت‪ ،‬جهــت رســیدن بــه راهکارهــای موثــر‬ ‫خاصــی در ایــن مراکــز نیســتم و حتــی مرکز خــروج دانش‌آموختــگان برتــر و رتبه‌هــای صنعــت نفــت و فضــای کاری اســت‪ .‬فاصلــه‬
‫وضعیــت ایــن دانشــگاه می‌توانــد بــه داشــتن‬
‫و مفیــد بــرای تحقــق اهــداف صنعــت نفــت‬ ‫رشــد دانشــگاه نیــز کــه در اوایــل دهــه ‪ 90‬ممتــاز آزمــون سراســری از دانشــگاه جهــت داشــتن محیــط تئــوری و عملــی به‌خصوص‬
‫ایــده‌ای بهتــر جهــت بهبود شــرایط دانشــگاه‬
‫ایــران‪ ،‬گزینه‌هــای پیشــنهادی بــه شــرح‬ ‫شــکل گرفــت‪ ،‬هیــچ تغییــری در رونــد تحصیــات تکمیلــی بــه ســایر دانشــگاه‌ها را در کشــور مــا بــر کســی پوشــیده نیســت‪.‬‬
‫صنعــت نفــت کمــک کنــد‪.‬‬ ‫پژوهــش دانشــگاه ایجــاد نکــرد‪ ،‬چراکــه مثــال زد‪.‬‬
‫ذیــل ارائــه می‌گــردد‪:‬‬ ‫ایــن فاصلــه بــزرگ در دانشــگاه تحــت‬
‫«دانشــگاه نفــت و مــواد معدنــی ملــک‬
‫ادامهوضعیتموجود‬ ‫مــوارد ذکرشــده تنهــا گوشــه‌ای از اختیــار وزارت نفــت هــم ماننــد دیگــر‬ ‫مســئولیت هدایــت و مدیریــت ایــن مرکــز‬
‫فهــد» در ســال ‪ 1342‬يعنــي ‪ 24‬ســال بعــد‬
‫وضعیــت ایــن دانشــگاه تحــت‬ ‫بــه افــرادی ســپرده شــد کــه جــزو بدنــه مشــکالت ایــن دانشــگاه هســتند کــه دانشــگاه‌ها کامــا احســاس می‌‌شــود‪ ،‬امــا‬
‫از دانشــگاه صنعــت نفــت ایــران تاســیس‬
‫شــرایط جــذب مربــوط بــه ســال ‪1395‬‬ ‫علمــی دانشــگاه نبوده‌انــد و در شناســایی می‌تــوان بــا مدیریــت صحیــح و برنامه‌ریــزی مزیتــی کــه ایــن دانشــگاه بــه نســبت دیگــر‬
‫شــد و در حــال حاضــر پذیــرای حــدود‬
‫(برداشــتن مزیــت بورســیه و اولویــت‬ ‫و اولویت‌بنــدی موضوعــات پژوهشــی هدفمنــد‪ ،‬آنهــا را برطــرف کــرد‪ .‬بــا توجــه به دانشــکده‌های نفــت سراســر کشــور دارد‪،‬‬
‫‪ 8000‬دانشــجو اســت‪ .‬ایــن‬
‫اســتخدام بــرای ایــن دانشــگاه) را می‌تــوان‬ ‫دانشــگاه همانند‬ ‫صالحیــت کافــی را نداشــته‌اند و ایــن بســیار محدودیــت نوشــتار از ذکــر ســایر مــوارد قــرار داشــتن در جنوب کشــور اســت‪ .‬همین‬
‫غیراقتصادی‌تریــن و غیرقابــل توجیــه‬ ‫امــر باعــث می‌شــود دانشــجو بــا شــرایط نمونــه ایرانــی آن در منطقــه نفت‌خیــز شــرق‬ ‫صرف‌نظــر می‌گــردد‪.‬‬ ‫جــای تاســف و ناراحتــی دارد‪.‬‬
‫محیطــی محــل اشــتغال خــود در آینــده و عربســتان بــا نــام «دمــام» واقــع شــده اســت‪.‬‬ ‫گســترش رشــته‌های متنــوع غیرنفتــی‬
‫تریــن شــرایط دانســت‪ .‬آیــا منطقــی اســت‬
‫کــه وزارت نفــت هزینــه هنگفــت و بــه‬ ‫ســختی‌های آن آشــنا شــود و در انتخــاب دانشــگاه ملــک فهد رتبــه جهانــی ‪ 199‬را در‬ ‫در دانشــگاه نیــز یکــی دیگــر از موضوعــات نقاط قوت دانشگاه‬
‫نســبت دیگــر دانشــگاه‌های تحــت نظــر‬ ‫دانشــگاه صنعــت نفــت به‌عنــوان صحیــح و درســت حیطه‌هــای تخصصــی بیــن دانشــگاه‌ها دارد و از ایــن نظــر از تمــام‬ ‫و چالش‌هــای ایــن دانشــگاه اســت‪ .‬ایــن‬
‫وزارت علــوم‪ ،‬هزینه‌هــای چنــد برابــری‬ ‫دانشــگاه‌های ایــران شــرایط بهتــری دارد‪.‬‬ ‫توســعه در صورتــی می‌توانســت جــز بزرگ‌تریــن مرکــز مســتقل آموزشــی شــغلی آینــده بســیار اثربخــش اســت‪.‬‬
‫‪196‬‬
‫‪Iran Drilling Industry Media Group (IDIM) is‬‬
‫‪a drilling information media that provide and‬‬
‫‪publish last information which is unique and‬‬
‫‪www.irandrillinfo.com‬‬
‫‪update in Iran’s drilling industry in marketing‬‬
‫‪and technical fields through three media tools:‬‬
‫‪Iran drilling info is a unique, reliable website‬‬
‫‪in Iranian drilling and well completion‬‬
‫‪industry and also is a source of breaking‬‬
‫‪news for the iran’s oil and gas industry ,in‬‬
‫‪particular about drilling and well completion.‬‬
‫‪Irandrillinfo reports via text alike on the‬‬
‫‪latest news affecting and shaping the iran‬‬
 ‫هزینه اشتراک به عالوه هزینه ارسال‬

‫‪ 32000‬تومان‬ ‫اشتراک یک شماره‬

‫‪ 182000‬تومان‬ ‫اشتراک شش شماره‬
‫‪ 300000‬تومان‬ ‫اشتراک ده شماره‬
 www.irandrillinfo.com

Iran Drilling Market Report

Iran Fields Data
Iran Onshore Rig Count
Special Data
Current Situation of Drilling Services
66392799:‫ﻓﮑس‬ 66392800 66392900 66392542-3 : ‫ﺗﻠﻔن‬
steel.fans@gmail.com:‫اﯾﻣﯾل‬
 ‫سالنامه صنعت حفاری ایران ‪1396‬‬
‫ماندگار ترین هدیه نورزی برای مهندسین و کارکنان صنعت حفاری‬

‫شاخصه های کیفی‬ ‫برخی اطالعات در ج شده در سالنامه‬

‫■ دقتدرگردآوریمطالبوکنترلهایمکررجهتاطمینانازصحتتمامی‬ ‫■‬ ‫■ درج کاربردی ترین جداول تخصصی در خدمات فنی حفاری‬ ‫■‬
‫بخشهایتخصصیوتقویمی‬ ‫■ درج تجارب منتخب مدیران و مهندسین صنعت حفاری‬ ‫■‬
‫■ پوشش دادن انتظارات کاربران از یک سالنامه خوب و درج فرم های مورد نیاز‬ ‫■‬ ‫■ تقویم ویژه با درج نکات فنی و پیام های مهندسی‬ ‫■‬
‫■ داشتن گرافیک زیبا و جذاب و نیز حروف چینی و صفحه آرایی حرفه ای‬ ‫■‬ ‫■ روز نگار صنعت حفاری ایران‬ ‫■‬
‫■ مرغوبیت و کیفیت باالی اقالم مصرفی اعم از کاغذ‪ ،‬مقوا‪ ،‬روکش‪ ،‬روبان‪ ،‬مرکب‬ ‫■‬ ‫■ آمار ناوگان حفاری دریا و خشکی ایران‬ ‫■‬
‫و ‪ ...‬برخورداری از ناظر چاپ مجرب و دستگاه های حرفه ای جهت چاپ یکدست‬ ‫(درج اطالعات استاتیک فنی دکل های حفاری ایران)‬
‫■ ■ صحافیبادوام‬ ‫■ ■ تحلیل کمی و آماری خدمات فنی حفاری ایران در ‪ 5‬سال گذشته‬
‫■ ■ معرفی شرکت های حفاری بر اساس حوزه تخصصی فعالیت‬
‫( نام شرکت ‪ ،‬نام مدیر عامل ‪،‬حوزه فعالیت ‪ ،‬آدرس و تلفن)‬
‫■ ■ معرفی چهره های ماندگار صنعت حفاری ایران‬
‫■ ■ بیش از ‪ 80‬صفحه اطالعات ‪ ،‬جداول کاربردی و ‪...‬‬

‫گستره توزیع‬
‫■ توزیعبیشاز‪ 2000‬جلدسالنامههمزمانبابرگزاریچهارمینکنگرهصنعتحفاریایراندراسفندماه‪1395‬‬ ‫■‬
‫■ توزیعدرکارگروههایتخصصیکنگرهصنعتحفاریایران‬ ‫■‬
‫■ توزیعبینشرکتهایحامیجهتاهداوارسالبههمکارانوشرکایتجاری‬ ‫■‬
‫■ ارسالبهمدیرانعامل‪،‬رؤساوکارشناساناداراتحفاریشرکتهایکارفرماییوشرکتهایارائهدهندهخدماتفنیحفاریدربخشهایستادیوعملیاتی‬ ‫■‬
‫■ ارسالبهتمامیمناطقعملیاتیحفاری ودکلهایخشکیودریا‬ ‫■‬

‫‪ 7‬میلیون تومان‬ ‫صحفه ‪1‬و ‪ 2‬ابتدای سالنامه(هر صفحه) ‪ 10 +‬جلد سالنامه‬ ‫طرح یاقوت‬ ‫طرح زمرد‬
‫‪ 6‬میلیون تومان‬ ‫صحفه ‪ 3‬و ‪ 4‬ابتدای سالنامه(هر صفحه) ‪ 10 +‬جلد سالنامه‬ ‫‪ 10‬میلیون تومان ‪ 7‬میلیون تومان‬
‫‪ 6‬میلیون تومان‬ ‫صحفه ‪ 1‬و ‪ 2‬انتهای سالنامه(هر صفحه) ‪ 10 +‬جلد سالنامه‬ ‫درج لوگو پشت جلد‬

‫‪ 3‬میلیون تومان‬ ‫صفحات معمولی ( هر صفحه) ‪ 5 +‬جلد سالنامه‬ ‫ذکر نام و اطالعات شرکت در مرجع سالنامه‬
‫‪ 500‬هزار تومان‬ ‫ذکر نام و اطالعات شرکت در مرجع سالنامه‪ 2 +‬جلد سالنامه‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫تعداد صفحه های گالسه رنگی داخل سالنامه‬
‫‪ 4‬میلیون تومان‬ ‫درج لوگو پشت جلد‪ 5 +‬جلد سالنامه‬ ‫‪20‬‬ ‫‪30‬‬ ‫تعداد سالنامه تحویلی رایگان‬

‫‪021-22039088 ، 22050129 ، 22059528‬‬ ‫پذیرش آگهی‪:‬‬

‫‪021-22039088 ، 22050129 ، 22059528‬‬ ‫پذیرش آگهی‪:‬‬
 ‫گروههایهدف‬
‫اهداف مورد نظر از ديد گروه های زير دنبال خواهد شد‪:‬‬
‫کارفرمایان (‪)Client‬‬
‫شرکت های اکتشاف و تولید و توسعه دهندگان‬
‫(‪)E&P and Developer‬‬
‫ارائه دهندگان خدمات فنی و مهندسی‪:‬‬
‫(‪)Oil field Services‬‬
‫سازندگان و تولیدکنندگان‪:‬‬
‫(‪)Manufacture and Producer‬‬
‫سرمایه گذاران و بیمه گزاران‬
‫(‪)Investment and Insurance‬‬
‫صنایع وابسته‬
‫ایمنی و کنترل کیفیت (‪)HSEQ‬‬
‫فناوری اطالعات (‪)IT‬‬
‫مدیریت پروژه (‪)PMP‬‬
‫لجستیک و پشتیبانی (‪)Logistic‬‬
‫مدیریت دانش و منابع انسانی(‪)HR‬‬
‫حقوقی و قراردادی(‪)Legend and Legal‬‬
‫آموزش تخصصی (‪)Training‬‬
‫اهداف‬
‫گروه رسانه ای صنعت حفاري در اين ويژهنامه ها به دنبال اهداف‬
‫ذيل خواهد بود‪:‬‬
‫معرفي شرکت هاي توانمند داخلي و بین المللي بمنظور‬
‫آغاز همکاري هاي مشترک‬
‫معرفي فرصتهاي سرمایه گذاري در صنعت باالدست نفت و پروژه هاي‬
‫در دست برنامه ریزي در مدل جدید قراردادهاي نفتي ایران(‪)IPC‬‬
‫ترسیم آماري میزان عرضه و حجم تقاضا به تفکیک در بخش هاي مختلف‬
‫صنایعباالدستنفت‬
‫آسیب ها‪ ،‬چالش ها‪ ،‬نیازها و خالء ها موجود در صنعت باالدست نفت ایران‬
‫ترسیم وضعیت موجود بخش هاي مختلف صنعت باالدست نفت‬ ‫‪6%‬‬
‫از نظر تکنولوژیکي‪ ،‬نیروي انساني حرفه اي و‪..‬‬
‫معرفي تکنولوژي هاي نوین شرکت هاي حاضر در نمایشگاه‬
‫در صنعت باالدست نفت‬
‫ایجاد شبکه ارتباطي و موثر میان ذینفعان و‬
‫مخاطبان باالدست حاضر در نمایشگاه‬
‫‪38‬‬

‫‪IRIB Int`l Conference Center - Tehran - Iran‬‬ ‫‪February 2017‬‬ ‫هاویژه برای قراردادهای ‪ 6‬ماهه‬ ‫ساختارمعرفیشرکت‬
‫تخفیف‬
‫شرکت های داخلی و بین المللی متقاضی می توانند به يکی از روش های ذيل توانمندی و تکنولوژی های نوين خود را معرفی نمايند‪.‬‬

‫معرفی کلی شرکت در قالب گزارش با ساختار‪:‬‬

‫‪Company Profile‬‬
‫‪Viewpoint‬‬
‫معرفی تکنولوژی های نوین یا پروژه های مهم‬ ‫تشریح استراتژی ها و راهبردها‬
‫در قالب یادداشت‬ ‫اعالم سوابق و پروژه های در دست اجرا‬
‫معرفی تکنولوژی ها و دانش فنی و مدیریتی‬

‫‪Advertisement‬‬
‫معرفی شرکت در قالب مصاحبه با محوریت‪:‬‬

‫‪Interview‬‬
‫معرفی شرکت در قالب درج تبلیغات‬ ‫راهبردها و برنامه های کوتاه مدت و درازمدت‬
‫راه حل های پیشنهادی برای حل مشکالت صنعت باالدست نفت‬
‫تکنولوژی های نوین و دانش فنی و مدیریتی‬

‫با توجه به زمینه فعالیت مطلب يا اگهی هر شرکت در بخش مربوطه درج خواهد گرديد‪.‬‬
‫نشریه فارسی(تومان)‬ ‫نشریه انگلیسی(یورو)‬
‫‪Interview‬‬ ‫‪2،500،000‬‬ ‫‪1000‬‬
‫‪Company Profile‬‬ ‫‪2،000،000‬‬ ‫‪800‬‬
‫‪Viewpoint‬‬ ‫‪1،500،000‬‬ ‫‪700‬‬

‫‪ 30‬بهمن و ‪1‬اسفند ‪1395‬‬ ‫نشریه انگلیسی(یورو)‬ ‫نشریه فارسی(تومان)‬

‫مرکز همایش‌های بین‌المللی صدا و سیمای جمهوری اسالمی ایران‬ ‫‪4000‬‬ ‫‪15،000،000‬‬ ‫پشت جلد‬
‫‪3000‬‬ ‫‪10،000،000‬‬ ‫داخل روی جلد‬
‫‪2000‬‬ ‫‪8،000،000‬‬ ‫داخل پشت جلد‬
‫‪1000‬‬ ‫‪2،500،000‬‬ ‫صفحات داخلی‬
‫‪600‬‬ ‫‪1،200،000‬‬ ‫‪ 1/2‬صفحه داخلی‬
‫‪400‬‬ ‫‪1،000،000‬‬ ‫‪ 1/3‬صفحه داخلی‬

‫‪Host Organisations:‬‬ ‫‪Administrative Organisation:‬‬ ‫‪Official publications:‬‬

‫‪w w w. d r i l l i n g m ag a z i n e .c o m‬‬
‫‪021-22039066 ، 22039088 ، 22059528‬‬
‫‪National Iranian‬‬ ‫‪Iranian Offshore‬‬
‫‪Oil Company‬‬ ‫‪Oil Company‬‬