Professional Documents
Culture Documents
Prawusio 1
Prawusio 1
Prawo w ujęciu podmiotowym - wynika z prawa w ujęciu przedmiotowym i jest to prawo do czegoś, np.
prawo do życia, prawo do zabezpieczenia społecznego, prawo do pracy.
2. Prawo a moralność.
Normy prawne obowiązują, gdyż mają uzasadnienie tetyczne – źródłem ich obowiązywania jest akt
władzy kompetentnego organu państwa. Normy moralne mają uzasadnienie aksjologiczne – zaczynają
obowiązywać, gdy w danej grupie społecznej upowszechni się przekonanie, że dane zachowanie jest czymś
dobrym lub złym.
Świadomość prawna nie oznacza jedynie znajomości przepisów i instytucji prawnych przez społeczeństwo,
choć ta jest bardzo pożądana i decyduje w poważnym stopniu o kulturze prawnej społeczeństwa.
Świadomość prawna to ocena obowiązującego prawa przez społeczeństwo i postulaty dotyczące zmiany
prawa w pożądanym przez społeczeństwo kierunku. Można by więc powiedzieć, że świadomość prawna to
zbiór tych wszystkich norm, które – zdaniem społeczeństwa – powinny tworzyć prawo. Jest to prawo z
ludzkich wyobrażeń o sprawiedliwości.
4. Stosowanie prawa.
Stosowanie prawa jest to działalność kompetentnych organów państwa, polegająca na wydawaniu w oparciu
o normy generalne i abstrakcyjne decyzji konkretno-indywidualnych ustalających konsekwencje prawne
udowodnionych faktów. Normy konkretne i indywidualne zawarte w decyzjach stosowania prawa
(orzeczenia sądowe, decyzje administracyjne) powinny przede wszystkim służyć realizacji
indywidualnych interesów podmiotów prawa, ochronie naruszanych ich dóbr.
Wykładnia oznacza interpretację prawa. Termin ten może odnosić się zarówno do czynności, których
dokonuje się, by wyinterpretować z przepisu treść normy prawnej, jak i do ich rezultatu - czyli właśnie do
owej treści normy, wyinterpretowanej z przepisu.
Rodzaje wykładni
Wykładnia językowa - polega na ustaleniu znaczenia słów, wyrażeń i zwrotów użytych w tekście przepisu
prawnego, a w szczególności tych, które są nieostre lub wieloznaczne, pomocne jest tu sięgnięcie do
definicji legalnych, tj. wyjaśnienia danych pojęć, których dokonuje sam ustawodawca.
Wykładnia celowościowa (teleologiczna) - zmierza do ustalenia treści przepisu ze względu na cel, któremu
ten przepis służy.
Akt prawny, akt organu państwa zawierający ogólne reguły postępowania (normy prawne),
np. ustawa, dekret, rozporządzenie i zarządzenie naczelnych organów administracji publicznej, oraz
obowiązujące na określonym terenie akty organów adm.; także działanie organu państwa lub innego
podmiotu prawa, zgodne z normami obowiązującego prawa i zmierzające do wywołania określonych
skutków prawnych; działanie to ma zwykle postać orzeczenia organów państwa lub czynności prawnej
innych podmiotów prawa; akty prawne dzieli się na: jednostronne (np. orzeczenie o wywłaszczeniu),
dwustronne (np. umowa o pracę), bądź też na konstytutywne (np. nadanie obywatelstwa) i deklaratoryjne
(np. stwierdzenie ważności testamentu przez sąd).
Akty powszechnie obowiązującego prawa ogłaszane są w urzędowych publikatorach: Dzienniku Ustaw RP,
Dzienniku Urzędowym RP — „Monitorze Polskim”, dziennikach urzędowych ministrów, dziennikach
urzędowych urzędów centralnych oraz w wojewódzkich dziennikach urzędowych.
8. Norma prawna
Norma prawna – norma postępowania będąca częścią porządku prawnego. Innymi słowy normę prawną
stanowi będąca prawem reguła mówiąca o tym, że w pewnych okolicznościach ktoś powinien lub może się
zachować (postąpić) w jakiś określony sposób. Normy prawne składają się na system prawny.
W normie prawnej wyróżnia się trzy części składowe (trzy elementy): hipotezę, dyspozycję i sankcję.
9. Przepis prawny.
Przepis prawny- część aktu prawnego, wyodrębniona jako artykuł, paragraf itp.;
określenie przepis prawny bywa używane wymiennie z określeniem norma prawna; elementy jednej normy
mogą być zawarte w kilku różnych przepisach, np. przez odesłanie do innych artykułów danego aktu
prawnego lub przez sformułowanie sankcji dla norm zawartych w innych aktach prawnych.