Urządzenia do schładzania mleka

Agnieszka Łukomska, zootechnika sem. V

 Spis treści

1. Na czym polega wstępna obróbka mleka?

2. Wymagania dotyczące schładzania mleka surowego.
3. Sposoby schładzania mleka - oziębianie jednoetapowe
4. Chłodziarka nurnikowa.
5. Oziębiacz konwiowy ociekowy.
6. Sposoby schładzania mleka - oziębianie jednoetapowe zbiornikowe
7. Zbiorniki z chłodzeniem bezpośrednim i pośrednim.
8. Zbiorniki typu zamkniętego i otwartego.
Na czym polega wstępna obróbka mleka?

Wstępna obróbka mleka surowego ma na celu przygotowanie surowca do dalszej produkcji.

Obejmuje ona takie czynności jak:

- cedzenie, filtrowanie - w tym procesie mleko zostaje pozbawione zanieczyszczeń

mechanicznych, a także części szkodliwych mikroorganizmów;

- oziębianie - ma na celu zahamowanie rozwoju szkodliwych mikroorganizmów

pogarszających jakość mleka;

- odwirowywanie - w jego trakcie oddzielana zostaje śmietana;

- pasteryzowanie - ma na celu zniszczenie znajdujących się w surowcu

mikroorganizmów, aby wydłużyć przydatność wykorzystania mleka.
Wymagania dotyczące schładzania mleka surowego

Temperatura przechowywania mleka powinna być dostosowana do częstotliwości jego

oddawania do dalszej produkcji i czasu znajdowania się go w zlewni:

- oddawanie mleka po każdym doju, np.: porannym, popołudniowym; przy

przechowywaniu mleka do 4 godzin w zlewni, jego temperatura powinna zostać
obniżona do 15°C;

- oddawanie mleka po każdym dniu; przy przechowywaniu mleka od 4 do 18 godzin,

powinno ono zostać schłodzone do 6 – 8°C;

- oddawanie mleka co 2 dni; przy przechowywaniu mleka powyżej 18 godzin, jego

temperatura powinna być niższa niż 6°C, najczęściej jest to 4 - 5°C.
Sposoby schładzania mleka

Wyróżnia się dwa sposoby schładzania mleka:

- oziębianie jednoetapowe
- oziębianie dwuetapowe
Sposoby schładzania mleka - oziębianie
jednoetapowe

W małych gospodarstwach stosuje się schładzanie mleka w:

- basenach chłodzących z przepływającą wodą,

- basenach chłodzących bezprzepływowych, ciepło oddawane jest do wody zmieszanej z
lodem,
- oziębiaczach ociekowych,
- chłodziarkach nurnikowych.

Charakterystycznymi cechami wykorzystania basenów chłodzących jest bardzo długi czas

chłodzenia mleka (ok. 2 godziny) i duże zużycie wody - ok. 12 litrów na 1 litr mleka

Znacznie lepszym rozwiązaniem pod względem czasu schładzania i zużycia wody jest, np.:
oziębiacz ociekowy. Cały proces chłodzenia trwa ok. 20 minut, przy zużyciu ok. 4 litrów
wody na 1 litr mleka.
Chłodziarka nurnikowa

Oziębiacze nurnikowe wyposażone są w wymiennik ciepła zanurzony w mleku. Praca układu

jest sterowana przez termostat, którego czujnik znajduje się w pobliżu parownika.
Rozwiązanie parownika pozwala na zanurzanie go zarówno w konwi transportowej jak i w
zbiorniku
Chłodziarka nurnikowa
Oziębiacz konwiowy ociekowy

Oziębiacze ociekowe mogą schładzać mleko w konwiach lub mleko przepływające.

Najczęściej buduje się je jako płaskościenne lub cylindryczne. Zasada ich działania polega
na odbieraniu ciepła od mleka spływającego cienką warstwą po karbowanej powierzchni
blaszanej, która od wewnątrz jest chłodzona przez wodę przepływającą zazwyczaj w
kierunku przeciwnym, co zapewnia niższą temperaturę wyjściową mleka.
Oziębiacz konwiowy ociekowy
Sposoby schładzania mleka - oziębianie zbiornikowe

W większych gospodarstwach wykorzystuje się zbiorniki z chłodzeniem pośrednim lub

bezpośrednim:

- zbiorniki z chłodzeniem bezpośrednim - chłodzone mleko wchodzi w bezpośredni

kontakt z parownikiem, czyli elementem zbiornika, w którym znajduje się substancja
chłodząca (np.: amoniak, freony czy woda). Minusem takiego rozwiązania jest
możliwość zamarzania mleka na ściankach parownika, na co nie zezwalają normy.

- zbiorniki z chłodzeniem pośrednim - w takich urządzeniach parownik nie ma

bezpośredniego kontaktu z mlekiem, lecz za pośrednictwem innej substancji, np.:
wody. Minusem takiego rozwiązania jest konieczność zastosowania dużo większej
różnicy temperatur między substancją chłodzącą a mlekiem.
Sposoby schładzania mleka - oziębianie zbiornikowe
Zbiorniki z chłodzeniem bezpośrednim i pośrednim
Zbiorniki typu zamkniętego i otwartego

Typ otwarty: Typ zamknięty:

Źródła

- Inżynieria Produkcji Zwierzęcej, J. Szlachta

- https://www.ckno.upwr.edu.pl/c21l/pluginfile.php/85297/mod_resource/content/4/Wy
k%C5%82ad%2012%20Ch%C5%82odzenie%20i%20wst%C4%99pna%20obr%C3%B3bka
%20mleka%202020.pdf