Biologia

1.Źródła wiedzy o ewolucji

Ewolucja-proces stopniowych zmian budowy ciała, sposobu życia, upodobań
pokarmowych lub innych cech gatunkowych prowadzących do powstania
nowej gatunku.
Zmiany wynikają ze zmian zachodzących w środowisku.
Ewolucje potwierdzają dowody pośrednie i dowody bezpośrednie,
dostarczane przez różne dzieciny nauki( paleontologia, anatomia, genetyka)
Do bezpośrednich dowodów ewolucji należą dane paleontologiczne, żywe
skamieniałości oraz wnioski z bezpośrednich obserwacji zmian ewolucyjnych.
Do pośrednich dowodów ewolucji należą kończyny kręgowców (skrzydło
ptaka, płetwa wieloryba, ręka człowieka), pokrycie ciała (sierść ssaków i pióra
ptaków), różne formy liści łodyg i korzeni.
Skamieniałość- szczątki i ślady działalności organizmów zachowane w osadach
skorupy ziemskie. Wazne źródło o przeszłości. W skałach osadowych znajdują
się skamieniałe szczątki organizmów, fragmenty roślin, kości i zęby.
Szczególnym rodzajem skamieniałości są ślady działalności organizmów np.
gniazda, nory, skamieniałe odchody i tropy.
Zmumifikowane zwłoki całych organizmów zachowują się do naszych czasów
niezwykle rzadko. Umożliwiają dokładnąa analize budowy ciała.
a) Martwa ryba opada na dno morza. Miękkie części jej ciała są rozkładane
przez bakterie.
b) Z czasem szczątki ryby przykrywa warstwa osadu. Twarde części organizmu
ulegają przemianom chemicznym – skamienieniu.
c) Skamieniały szkielet ryby pod wpływem nacisku przykrywających go warstw
osadów ulega sprasowaniu. Dodatkowo w wyniku ruchów skorupy ziemskiej
może zmieniać swoje położenie.
d) Po ustąpieniu morza skały tworzące jego dno są narażone na działanie
temperatury powietrza, wiatru i opadów. Pod wpływem tych czynników ulegają
erozji, która niszczy ich kolejne warstwy.
e) Długotrwała erozja doprowadza do odsłonięcia skamieniałego szkieletu z
otaczających go skał.
Rcheopteryks- przykład zwierzęcia które uznaje się za orzejsciową
Inne formy pośrednie- Tiktaalik, ichtiostega
Żywe skamieniałości – pojedyńcze gatunki, które przetrwały aż do dziś
(kolczatka i dziobak, litimeria, łodzik)
Jedność planu budowy- gdy komórki tworzą podobne typy tkanek, narządów i
układy
Struktury homologiczne- mają wspólne pochodzenie i podobną budowę
wewnętrzną, mogą różnić się wyglądem
Struktury analogiczne- mają podony wygląd do siebie, ich budowa wewnętrzna
i pochodzenie się różni
Konwergencja- podobne czynniki środowiska

2. Mechanizmy ewolucji
Karol Darwin- sformuował teorie ewolucji, w 1831 roku wybrał się na wyprawę
dookoła świata , odwiedził wiele zakątków kuli ziemskiej, m.in. wyspę
Galapagos.
Darwin stwierdził że jeżeli przenisie jakikolwiek gatunek na inna wyspe nie będą
mogly się one krzyzowac. Z czasem roznice będą tak duze ze po ponownym
spotkaniu się nie będą mogly nie nadal krzyzowac i w taki sposób powstanie
nowy gatunek
Endemitami- gatunki, które żyją tylko na ograniczonym obszarze ( żolw
sloniowy- najwiekszy żolw na ziemi, legwan morski- jedyna jaszczurka, która
zdobywa pokarm w wodzie , pingwin rownikowy- jedyny pingwin żyjący na
półkuli północnej)
Syntetyczna teoria ewolucji- uzupełnienie teori Darwina przez Gregora Mendla
ora Francisa Cricka i James Watsona

1859- Karol Darwin

1866- Gregor Mendel
1953- Francis Crick i James Watson
3. Pochodzenie czloweka
Wszyscy ludzie, mimo że rożnią się od siebie, należa do jednego gatunku- Homo
sapiens- czlowiek rozumny
Królestwo: zwierzęta
Typ: strunowce
Podtyp: kręgowce
Gromada: ssaki
Rząd: naczelne
Nadrodzina: człekokształtne
Rodzina: człekokształtne
Rodzja: człowiek
Gatunek: Homo-sapiens, człowiek rozumny
Ewolucyjni krewni człowieka- Gibony, Orangutany, Goryle, Szympansy
Cechy wspólne człowieka i innych człekokształtnych:
Chwytne dłonie z przeciwstawnych kciukiem, zredukowany ogon, długi okres
dzieciństwa, rozbudowane mięśnie mimiczne, rozróżnienie barw, długie
kończyny, korzystanie z narzędzi, komunikowanie się
Cechy różne człowieka i człekokształtnych:
Zredukowane owłosienie ciała, duży mózg i związana z nim zmiana w budowie,
wysoko rozwinięta zdolnośc manualna, umiejętność mowy, wysoko rozwinieta
inteligencja
Sahelantropa- około 7mln lat temu
Ardipitek- 4,4mln lat temu
Australopitek- 4mln lat temu
Czlowiek zreczny- 2,5mln lat temu
Czlowiek wyprostowany- 2mln lat temu
Neandertalczyk- 400tys lat temu
Czlowiek rozumny- 300tys lat temu