III. ATALA – Laborategiko lana eta datuen tratamendua.

Arkeometria eta materialen ikerketa.

7. Gaia. Materialen erregistroa eta prozesatzea:

(Praktika_Zeramikazko inbentarioa)

Materialen “ibilbidea” aztarnategitik depositura

Materialen-Objektuen dokumentatzeko sekuentzia hau da:

1) Aurkikuntza.
2) Indusketan egindako lehengo sailkapena.
3) Garbiketa eta zeharberritzea.
4) Sigla jarri eta inbentariatu.
5) Dokumentazio grafikoa.
6) Ematea: Biltegian gorde edo erakusketara.
1) Aurkikuntza

Materialak sailkatzen dira Unitate Estratigrafikoak jarraituz.

Materialak: informazio historikoa.

kronologia emateko baliabideak.

OSO GARRANTZITSUA: Barruan aurkitu dugun material berrienak

unitatearen kronologia emango digu.
1) Aurkikuntza

-Garrantzitsua da deposituak eta beraien

materialak behar bezala interpretatzea.
-Geruzaren erabilera eta kontserbazio-egoera
(jatorrizko posizioa, bigarren mailako posizioa…)
jakitea beharrezkoa da aurkitutako materiala
behar bezala interpretatzeko.
Erabilera deposituak
Eraikuntza geruzak
Abandonu geruzak
Suntsiketa deposituak
Hilobi-testuinguruak
Ekoizpen eta kontsumoari
buruzko deposituak (siloak,
terrazak, lan-inguruak…)
Gogoratu:
Material baliagarrienak
testuinguru itxietan (lekuz aldatu
gabeko deposituak, zigilatuta
geratu diren deposituak)
agertzen dira.
2) Indusketan egindako sailkapena.

Materialak izaeraren arabera. Ez nahastu.

Informazioa poltsan/ontzian:
Aztarnategiaren identifikazioa
Unitate Estratigrafikoa
Data
Materialen izaera/tipologia (zeramika, giza-hezurrak, fauna-hezurrak,
elementu metalikoak, teilak-adreiluak…)
Garraioa egiteko: Plastikozko kaxa gogorrak
3) Garbiketa edo zeharberritze (laborategian)

Antolaketa (ez nahastu Unitate desberdineko piezak)

Gehienetan: Ura eta eskuila egokia

Elementu delikatuak, kontserbazio txarra, dekorazio fina etab.:

Zaharberritze-adituak

Gehienetan:
Zeramika: Ura eta eskuila (pintura ez).
Hezurrak: Ura eta eskuila (geroko analisiekin, urik ez).
Metalak: Lehorreko garbiketa/elektrizitateagatik
4) Sigla jarri eta inbentariatu (materialen karakterizazioa; deskribapena).
Jarduera arkeologiko batean errekuperatzen dugun material guztia identifikatu
eta erregistratu behar da, administrazioan behar bezala depositatzeko
(publikoa da eta). Erregistro bakoitzak bere sigla dauka:
Aztarnategiaren laburdura ofiziala.urtea.UE. Inbentarioaren zenbakia
4) Sigla jarri eta inbentariatu (materialen karakterizazioa; deskribapena).

Datu basean agertzen den ezinbesteko informazioa: 1

Morfologia
Egoera (1,2,3,4… zatiz osatua)
Materiala
Orea
Estaldura 3
Dekorazioa
Erreketa
Fabrikazio-teknika
Erabilera-funtzioa
Kronologia
… 2

Nola?
“Sandwich” sistema (itzulgarria delako)
1-Esmaltea (azazkalekoak, gardena, kola pixka batekin)
2-Sigla (egunean errotuladore “permanente” finak)
3-Esmaltea
Piezaren morfologia deskribatzeko:
Irekia/Itxia (zeramika), luzera, zabalera, lodiera, sekzioa, zati osagarriak,
etab.
Morfologia:

Zeramika

Goiko aldea (ertzak-

ezpainak), beheko aldea
(hondoa) edo giderra
baldin badira
esanguratsuagoak dira.
Bestela “galbo” edo
“gorputzaren” zatiak
bezala klasifikatzen dira.
Formak/Funtzioak

Sukaldeko zeramika
Eltzea, lapiko, tupina, kazola, zartagina…

Zerbitzu eta kontsumorako zeramika

Plater, gopor (escudilla), pitxerra, erredoma, ontziak…

Jakien garraio, kontserbazio edo biltegirako zeramika

Orza, pegarra (cántaro), anfora, dolia, tina, botija…
Morteirua edo almaiza
Zeramika osagarria edo funtzio askotarakoa
Xukadera, morteirua, estalkiak...
Fabrikazio-teknikak:

•Eskuz
•Moldea
•Tornua
•Forja
Pulimentoak
Fabrikazio-teknikak:

•Eskuz
•Moldea
•Tornua
•Forja
Pieza dotore batzuek moldatze-teknika erabiltzen dute: lehengo, moldea
egiten zen (gehienetan buztinezkoak ere); Gero, buztinezko ore biguna
sartzen da barrualdean eta pareten kontra presioa egiten da (motibo
dekoratiboak positiboan); pieza berria daukagu baina erdi eginda, barrualdea
tornuan amaitzen da eta sartzen da labean.
Moldea

Horrela, serie-produkzioa lortzen da:

Kalitate handiko piezak
Itxura berdina
Eskulan-denbora motzagoa
Fabrikazio-teknikak:

•Eskuz
•Moldea
•Tornua
•Forja

Erabiltzen da beste materialeko piezak egiteko

Fabrikazio-teknikak:

•Eskuz
•Moldea Tornu
•Tornua baxua
•Forja edo torneta

Prozedura

Goi Tornua
Fabrikazio-teknikak:

•Eskuz
•Moldea
•Tornua
•Forja
Orea:
Oinez edo animaliekin (arrabolak) egiten da. “Desgrasanteak”
(sendogarriak) gehitzen dira erresistentzia eta kohesioa lortzeko
erreketan (harea, zeramika zaharreko zatiak edo arroka-hautsak
(kuartzo, mica edo feldespato).

Orearen lodiera
Kolorea
Desgrasante motak, tamaina eta maiztasuna
Trauskila/Dekantatua
Erreketa:

Erreduktorea/ Oxidatzailea/ Mistoa

Piezaren akabera:

-Leunketa/espatulatua. Objektu batekin azala igurtzi edo lixatzen da.

-Engobea: buztin garbia eta likidoa erabiliz bainua ematen zaio piezari, kolore
bizia emateko eta porositatea gutxitzeko;
-Berniz: material erregogorrak (feldespato eta kuartzo), urtugarriak (plomu
oxidoa) eta koloratzaileak (oxido desberdinak); berniz gardena da (beiratua).
-Esmaltea: lehen aipatutako osagarriak eta eztainua; esmaltea opakoa da.

Berniz

Engobea Espatulatua Esmaltea

Dekorazioa:
Incisa/marratua, inprimatua, erliebea, barbotina (motiboak mahuka batez
aplikatzen dira ), pintura, harea txertatzen, ungulatua, digitazioak …
5) Dokumentazio grafikoa.

Egunean, material guztiek argazki-

erregistroa daukate baina bakarrik
marrazten dira pieza esanguratsuenak.

1-Zatiaren radioa/diametroa atera.

2-Pieza orientatu eta perfila atera.
3-Sekzioa (ezkerraldean).
4-Altxaera (eskuinaldean).
Piezen marrazketa teknikoak materialen ezaugarri tekniko-morfologikoak irudikatzen
ditu, baina informazioa zabaltzeko erreminta ikusgarriak ere dira (argitalpenak,
komunikabideak, panelak…)
6) Biltegian gorde edo erakusketara…

Jardueraren txostena + Inbentarioa + dokumentazio grafikoa Administrazioa