8

PERAKENDE YÖNETİMİ

Amaçlarımız
Bu üniteyi tamamladıktan sonra;
 Mağaza güvenlik yönetimi sürecinin basamaklarını kavrayacak,
 Mağaza güvenliği ile ilgili boyutları ele alıp, enerji kesintisi, kargaşa gibi temel
güvenlik açıklarını öngörebilecek,
 Tedarik zincirinden kaynaklanan güvenlik açıklarını görebilecek,
 Ürün güvenliği, stok fireleri kavramlarını detayları ile inceleyebilecek,
 Mağazanın genelinde insan güvenliği ile ilgili boyutlara yönelik bir anlayış
geliştirebilecek,
 Perakende ortamlarda kullanılabilen teknolojileri kavrama ile ilgili bilgi ve be-
cerilere sahip olacaksınız.

Anahtar Kavramlar
• Güvenlik • Suç Önleme ve Fırsat
• Yönetim Süreci • Hırsızlık ve Kleptomani
• Tedarik Zinciri Güvenliği • İş Kanunu
• Tedarik Zinciri Süreci • Kapalı Devre Televizyon Sistemi
• Kargaşa

İçindekiler

• GİRİŞ
• MAĞAZA GÜVENLİK YÖNETİMİ SÜRECİ
• MAĞAZA AÇISINDAN GÜVENLİK
Perakende Mağazalarda • TEDARİK ZİNCİRİ AÇISINDAN
Perakende Yönetimi
Güvenlik Yönetimi GÜVENLİK
• ÜRÜN AÇISINDAN GÜVENLİK
• İNSANLAR AÇISINDAN GÜVENLİK
• TEKNOLOJİ AÇISINDAN GÜVENLİK
 Perakende Mağazalarda
Güvenlik Yönetimi

GİRİŞ
Perakende yönetiminin bazı temel konularını incelemek amacı ile hazırladığımız
bu kitabın en son ünitesinde perakende mağazaların güvenlik konularına değin-
meyi uygun bulduk. Mağaza güvenliği, her perakendecinin ister bir perakende
zinciri olarak organize perakendecilik yapıyor olsun, isterse bağımsız girişimler
olarak faaliyette bulunuyor olsun, yönetilmesi zor, hassas konularından birisidir.
Perakende ortamına ait her türlü güvenliğin planlı bir şekilde yönetilmesi iyi ma-
ğazacılık açısından şarttır.
Bir perakendecide mağaza güvenliğinin;
1. Mağazayı,
2. Tedarik zincirini,
3. Ürünleri,
4. İnsanları (Müşteriler, çalışanlar ve diğer kimselerin güvenliği),
5. Teknolojiyi
ilgilendiren beş alan içinde ele alınabileceği görülür. Mağaza güvenliği ko-
nusunu şimdiye kadar hiç düşünmemiş olan birisi için mağaza çalışanlarının,
müşterilerinin ve ürünlerin güvende tutulması konuları hemen akla geliveren gü-
venlik alanları olabilir. Ancak mağaza güvenliği bundan daha fazlasıdır, örneğin,
kasanın ve nakit paranın güven altına alınması, sadece ürünlerin değil mağaza
araç gerecinin güven altına alınması, mağaza içinde ya da dışında etkinlik yapı-
lacaksa etkinlik alanının güven altına alınması, müşterilerin sahip oldukları araç
gerecin, müşteriye ait şeylerin güvenlik altına alınması gibi konular perakende
mağazaların güvenliği kapsamındadır.
İster büyük, ister küçük her ölçekteki perakendeci için, Kim? Ne? Nasıl? Ne
zaman? sorularını yanıtlayarak yöneteceği mağaza güvenlik yönetimi sürecini
aşağıdaki tabloda genel hatları ile veriyoruz. Tablo 8.1’in ardından tabloda sözü
edilen konuların detaylarına değineceğiz.

Bir perakende mağaza için “güvenlik” konusunun kapsamının ne olabileceğini dü-

şünün ve maddeler halinde düşündüğünüz güvenlik alanlarını listeleyin. Listenizi 1
Tablo1’in içeriği ile kıyaslayın.
208 Perakende Yönetimi
Tablo 8.1 Uzun dönem
Mağaza Güvenliğinde
Temel Alanlar • Mağazayı iyi planlanmak • Mağazanın
Mağaza Güvenliği
Kaynak; Chapman • Mağazanın yapı
P. Ve Templar S. güvenliğinden emin
(2006), Scoping the olmak
contextual issues that
• Raf ve mağaza
influence shrinkage • Nakit akışı ile ilgili
tasarımını uygun
measurement, yapmak
International
Journal of Retail
• Tedarik zincirinin
and Distribution
Tedarik Zinciri Güvenliği
Management, Vol. tasarımında güvenlik
34, No. 1, s. 860- konularını ele almak
872’den esinlenerek • Stok merkezlerini
düzenlenmiştir. tasarlamak
• Tedarik zinciri rotasını
tasarlamak ve GPS ile
kontrol etmek
• Ürün tasarımında özen
göstermek
• Ambalaj tasarımında
ve etiketlemede özen
Ürün Güvenliği
göstermek
• Ürün iadeleri ve
değiştirmelerini sisteme
oturtmak
• Stok denetimini sisteme
oturtmak
• İnsan kaynakları
İnsanlara Yönelik
politikalarını mağaza
güvenliğini de
Güvenlik
göz önüne alarak
yapılandırmak
• Mağaza tasarımını insan
sağlığı ve güvenliğine
uygun yapmak
• Teknolojik sistem • Mağazanın
tasarımı gerçekleştirmek
• Gelişen güvenlik
Teknoloji Güvenliği
teknolojilerini takip
etmek
• Gerekiyorsa
• Teknolojiyi iş süreçleri
ile bütünleştirmek
Orta dönem Kısa dönem
• Belirlenen güvenlik
tasarımında güvenlik politikalarına ve
boşlukları yaratan prosedürlere bağlı
yerlere müdahale kalınmasını sağlamak
etmek
• Beklenmedik olaylar
ile nasıl başa çıkılır ön
güvenlik önlemlerini görmek ve personeli
almak eğitmek
• Tedarikçi seçiminde • Düzenli sayımlar
özenli olmak yapmak
• Yeni süreçler (otomatik • Belirlenen güvenlik
sipariş verme, teslimat politikalarına ve
gibi) konusunda prosedürlere bağlı
takipçi olmak kalınmasını sağlamak
• Beklenmedik olaylar
ile nasıl başa çıkılır ön
görmek ve personeli
eğitmek
• Ürünlerin • Tutundurma
mağazaya, raflara etkinliklerine yönelik
yerleştirilmesinde denetimi yapmak
güvenliği temel almak
• Ürün, raf, içerik
• Stok denetimini iyi denetimleri yapmak
yapmak
• Belirlenen güvenlik
politikalarına ve
prosedürlere bağlı
kalınmasını sağlamak
• Beklenmedik olaylar
ile nasıl başa çıkılır ön
görmek ve personeli
eğitmek
• İşe alma süreçlerinde • Belirlenen güvenlik
özen göstermek politikalarına ve
prosedürlere bağlı
• Sorumluluk vermek
kalınmasını sağlamak
• Eylemleri belirlemek • Beklenmedik olaylar
ve standartlaştırmak
ile nasıl başa çıkılır ön
• Çalışan eğitimleri görmek ve personeli
yapmak eğitmek
• Belirlenen güvenlik
teknolojilerini politikalarına ve
destekleyen prosedürlere bağlı
tedarikçiler ile kalınmasını sağlamak
çalışmak
• Beklenmedik olaylar
ile nasıl başa çıkılır ön
tedarikçiye teknolojik görmek ve personeli
destek vermek eğitmek
• Mevcut güvenlik
sistemin teknolojik
iyileştirilmesi için
hazırlık yapmak
 8. Ünite - Perakende Mağazalarda Güvenlik Yönetimi 209

Mağaza güvenliği açısından beş temel alan (Mağaza güvenliği, tedarik zinciri
güvenliği, ürün güvenliği, insana ait güvenlik, ve teknolojik güvenlik), yönetimin
beş adımı ile yönetilir. Aşağıdaki başlığımızda güvenlik açısından izlenecek yönetsel
adımları bulacaksınız. Ardından da beş güvenlik alanının detaylarına değineceğiz.

Mağaza güvenliğinde beş temel alan beş yönetsel adım ile yönetilir.

MAĞAZA GÜVENLİK YÖNETİMİ SÜRECİ

Yukarıda sözünü ettiğimiz geniş alanda yapılacak güvenlik yönetiminin beş temel
adımı olduğunu söyleyebiliriz. Bu adımlar (Sennewald, 2003, s. 2-3);
1. Planlama
2. Organize etme
3. Yürütme
4. Koordine etme
5. Kontrol etme
olarak verilebilir. Planlama, kısa ya da uzun vadede güvenlik kapsamında yapı-
lacak stratejiler, taktikler ve eylemlerin öngörülmesi ile ilgilidir. Organizasyon-
da kimler, hangi araç gereç ile neleri yapacaktır kararı verilir. Örneğin, kasanın
güvenliği konusunda mağazaya dijital kasa güvenlik sistemi yapılmasına karar
verildi. Bu kasa nereden alınacaktır? Kim alacaktır? Kurulumunu kim sağlaya-
caktır? Kurulum sonrası kasadan sorumlu kim olacaktır? gibi kararların verilmesi
şarttır. Yürütme, planların, organizasyonel kararlara uygun olarak akmasını, işle-
rin planlandığı gibi gitmesini ifade eder. Kasanın kurulumunda hazır bulunmak,
kasayı kuranlara ve kasayı kullanacak olan elemanlara süpervizörlük etmek, yö-
neticilik etmek bu aşamanın kapsamındadır. Koordinasyon işinde güvenlik gö-
revlilerinin, mağaza içi çalışanların birbirlerinin alanlarına girmeden ancak kendi
alanlarını da aksatmadan işlerin akışı sağlanmasıdır. Örneğimize geri dönersek,
kurulan dijital kasa muhasebeyle, stok kontrolüyle nasıl bağlanacaktır? Kasanın
başına bir hal gelirse, kime başvurulacaktır? yanıtları koordinasyon konuların-
dandır. Son aşama ise kontrol aşaması olup, planların organize edildiği gibi akıp
akmadığını saptamak ve varsa sapmaları ortaya koyup düzeltici önlemler almak
ile ilgili bir yönetsel aşamadır. Yine kasa örneğine geri dönersek, ön görülen yere
kurulmuş olan kasanın yeri müşterilere alış veriş rahatlığı sağlamakta mıdır? Ka-
sanın muhasebe sistemi ile bağında bir aksaklık var mıdır? kontrol edip, varsa
olumsuzlukları düzeltmek kontrol aşamasının önemli bir adımıdır.

Yukarıda verdiğimiz yönetsel adımları gözden geçirip, bir yöneticisi, iki mağaza
müdürü, iki satış elemanı ve birde temizlik ve çay hazırlamakla görevli çalışanı 2
olan, biri şehrin işlek bir caddesinde diğeri de çok katlı bir alış veriş merkezinde
konumlanmış iki mağazası olan bir bebek butiği için beş yönetsel alan kimlerin so-
rumluluğunda olabilir? Düşünün.

MAĞAZA AÇISINDAN GÜVENLİK

Alış veriş mekanları, merkezleri, şehir içi mağazacılık gelişen ve büyüyen şehir ya-
şamı ile birlikte, şehrin yaşadığı genel sıkıntıları yaşayan mekanlar haline gelmek-
tedir. Yan kesicilik, hırsızlık, şiddet içeren kavgalar, gösteriler, hem mağaza yöne-
timleri hem de alış veriş yapanlar açısından tehlikeler doğurmakta; bu nedenle de
bir perakendecinin karşılaşabileceği güvenlik boşluklarını önceden görüp önlem-
ler alması gerekmektedir. Müşteriler yeterince ışıklandırılmış, hatta mümkünse
parlak ışıklandırılmış mekanları tercih etmekte, geniş hareket imkanına sahip
210 Perakende Yönetimi

olabilecekleri mekanlara gitmektedir. İşte bu nedenle mağazanın kuruluş aşama-

sından itibaren perakendecinin hem bir mimar ile sadece iç mimari hoşluğuna
odaklanarak değil, aynı zamanda güvenliğe odaklanarak mağazasını tasarlama-
sı gerekmektedir. Park alanları, güvenlik görevlilerinin ulaşılabileceği alanlar ve
genel kullanıma açık tuvaletler mağazaların yönetmesi gereken alının sınırlarını
genişletmektedir. Gerekli tasarımlar ile uygun güvenlikte mağaza yaratıldığında
ise mağazanın konulan standartları koruyabilmesi için hayli yüksek bakım ve sür-
dürme aidatları ödemesi gerekebilmektedir (Josal ve Scralabrin, 1996; s. 208-209).
Bakım ve sürdürme aidatlarına ek olarak sigorta konusunun, enerji kesintilerinin
halledilmesi, kargaşa çıkması halinde ne gibi güvenlik boşluklarının yaşanabilece-
ğinin ön görülüp bunlara hazılıklı olunması gerekmektedir. Tüm bu saydıklarımız
mağaza içinde yaşanabilecek güvenlik koşulları ile ilgili olup aşağıda detayları ile
ele alınacaklardır.

Enerji Kesintisi
Enerjinin birkaç saniyeliğine bile kesilmesi mağazanın büyük kayıplar yaşaması-
na neden olur. Müşteriler ve çalışanlar panik olabilir, bazıları bunu çalmak için
bir fırsat olarak kullanabilir, bazıları telaş içinde hareket ederken kendini incite-
bilir, ürünler bozulabilir, asansörler devre dışı kalabilir. Enerji kesintileri ile ilgili
güvenlik önlemleri dikkatli bir planlama ile başarılı bir şekilde yönetilebilir. Gü-
nümüzün teknolojisi, çok kısa sürede jeneratörlerin devreye girmesine yardımcı
olur, lakin mağazanın güvenliğini etkileyebilecek farklı unsurlar için alternatif ey-
lem planlarının olması, ve işlerin yönetilen bir akış içinde yönetilmesi faydalıdır
(Ulukan, 2008, s. 143). Örneğin, elektrik kesintisi yaşandığında öncelikle kasayı
kontrol altına almak, asansör kullanan var mı? bakmak gibi adımlarının her biri
öngörülerek eylem listesi hazırlanmalıdır.

Kargaşa
Bir başka güvenlik tehlikesi de mağazaların halk içinde kargaşa çıkması halinde
talan edilmesi, hasar görmesidir. Özellikle toplumsal olayların daha sık yaşandığı
şehir merkezlerinde örneklerine hayli sık rastlanılan kargaşa durumlarında, olay-
ların başladığı andan itibaren mağaza güvenlik görevlilerinin kararlı bir tutum
sergilemesi etkin bir yol olabilmektedir. Kargaşa durumunda kasaların, nakit pa-
ranın ve kayıtların hemen güvenlik altına alınması hayli önemlidir (Ulukan, 2008,
s. 142).
Bomba tehditleri ve ihbarları da kargaşa halinden sayılabilir. Küçük pera-
kendecilerin karşılaşmadığı bu tehdit hali genellikle organize perakendecilik
ve AVM’ler için bir sorun teşkil eder. Mağazanın boşaltılmasını, çalışanların ve
müşterilerin gerilmesini, iş kaybını, arama çabalarını gerektiren bu durum zaman
zaman örgütlü suç kapsamındadır, zaman zaman da intikam peşindeki eski çalı-
şanlar, müşteriler ve çalışanlar ile ilişkili olabilecek kimseler tarafından yapılırlar.
Bu tür güvenlik tehditlerinde önemli olan, panik durumu yaratmadan tehdit alın-
dığında gerekli yerler ile temasa geçmek ve mağazayı güvenli bir şekilde tahliye
etmektir.

Kargaşa, kışkırtma ve karışıklık yoluyla toplumda ortaya çıkan düzen bozukluğu,

anarşi, Kalabalık ya da düzensizliğin vb.nin yol açtığı karışıklık, kaos olarak tanım-
lanır (Türk Dil Kurumu, http://www.tdk.gov.tr/).
 8. Ünite - Perakende Mağazalarda Güvenlik Yönetimi 211

Sigorta
Yasal yükümlülük olan sigorta ettirme işlemi, perakendecilerin bazılarınca fi-
nansal bir yük olarak değerlendirmektedir. Oysa mağaza faaliyetlerinin kesilme-
sine ve müşterilerin sağlığının tehlikeye girmesine yol açabilecek pek çok faktör
vardır. Perakende mağazalarda karşılaşılabilecek yangın, hırsızlık, su basması,
halk hareketleri, mağaza içinde müşterilerin sağlığının zarar görmesi gibi olay-
lardan kaynaklanabilecek zararların göz önüne alınması ve zararların minimum
seviyede kalması için uygun sigortaların yaptırılması gereklidir. Sigorta kararları
birkaç nedenle önemlidir. Öncelikle sigorta primleri gün geçtikçe artmaktadır.
İkinci olarak sigorta işletmeleri kapsama alanlarının sürekli daraltmaktadır. Son
olarak günümüzde tankerlerin sızdırması, çevreye zarar vermesi gibi riskler es-
kiden olduğundan çok daha fazla ciddiye alınmakta ve yasal düzenlemeler ile
karşılaşılmaktadır.
Perakende ortamlarının risk yaratabilecek düzenlemelerden kaçınması artık
yasal bir zorunluluktur. Ayrıca sigorta işletmeleri mağazalarını sigortalatmak iste-
yen müşterilerden bir takım taleplerde bulunmakta, bunlar yerine getirilmediğin-
de ise sigorta başvurusunu geri çevirebilmektedir. Sigorta işletmelerinin talepleri
arasında şunlar yer almaktadır (Ulukan, 2008, s. 143):
• Mağazalarda kaygan zemin malzemesi kullanılmaması,
• Yeni sabitlenen lastik kaplı yer döşemeleri kullanılması,
• Riskli olmayan mağaza tasarımları ve dekorasyonlarının kullanılması,
• Asansör ve yürüyen merdiven bakımlarının sürekli yapılıyor olması,
• Yangına dayanıklı malzemelerin kullanılması,
• Tehlike yaratan ürünlerin korumalı bölümlerde satışa sunulması,
• Çalışanların eğitilmesi,
• Mağaza bakım takibinin ve belgelenmesinin iyi yapılması.

TEDARİK ZİNCİRİ AÇISINDAN GÜVENLİK

Perakendecilik için, ürünlerin üretildikleri mekanlardan/noktalardan raflara
ulaştırılana kadar geçen süreler içinde de izlenmeleri gerekir. Nakliye, taşıma ve
depolama sırasında gerekli güvenlik önlemlerinin alınması şarttır. Zaman zaman
satılan ürünün türüne göre bu önlemler yasal olarak belirlenmiştir. Akaryakıtla-
rın benzin istasyonlarındaki tanklara aktarılmalarına kadar geçen sürede alınma-
sı gereken önlemlerde olduğu gibi. Bazen ise ürünlerin raflara konulmasına kadar
ki sürede iş ortaklığı kurmuş olan, ya da iş yapan işletmelerin karşılıklı kararları
ile güvenlik temin edilir. Tedarik zinciri açısından güvenlik ile ilgili noktalar aşa-
ğıdaki şekilde ortaya konulmuştur.

Tedarik Zincirinde güvenlik yönetimi konusunda “ISO 28000” anahtar kelimesini

kullanarak bir tarama yapabilirsiniz.
212 Perakende Yönetimi

Şekil 8.1
Tedarik Zincirinde Güvenlik Konuları

Kaynak: David J. Closs ve John H. McConnell, Enhancing Security Throughout the

Supply Chain, Special Report Series, 2004.
https://www304.ibm.com/jct03001c/procurement/proweb.nsf/objectdocswebview/filesup
ply+chain+security+white+paper+and+assessment+guide+april+2004/$file/supply+ch
ain+security+white+paper+and+assessment+guide+april+2004.pdf

Şekil 8. 1’den de göreceğimiz üzere, üretici ve tüketici arasında malların akışın-

dan sorumlu olan bir zincir vardır ve zincirin her halkasında ürünlerin, sorumlu-
lukların akışı söz konusudur. Bu akış, ürünlerin ve hizmetlerin tüketiciye ulaşana
kadar geçen süre içinde güven içinde olmasını, gerekli sağlık, hijyen ve taşıma ko-
şulların temin edilmesini, işletmenin mal ve araç/gerecine zarar gelmemesini, ça-
lınıp, yok olmasına engel olunmasını, çeşitli yanlış anlaşılmalar ile kayıplar yaşan-
mamasını temin etmek amacı ile yönetilmesini kapsayan uzunca bir süreçtir. Bir
dondurma firması ve bakkallardan oluşan zincirde, tedarik sürecindeki güvenlik
akışını bir örnek ile açıklarsak; dondurmaların soğuk zincir kırılmadan müşteri-
ye ulaştırılması hayati önemdedir. Soğuk zincirin bir halkasında aksama olması
ve dondurmaların çözülmesi zehirlenmelere hatta ölümlere varabilecek sonuçlar
yaratır. Bu nedenle tedarik zincirinde enerji kesintilerinin önlenmesi, buzdolap-
larının her daim çalışır koşulda olmasının temini, en temel güvenlik gereğidir.
 8. Ünite - Perakende Mağazalarda Güvenlik Yönetimi 213

Ulusal bir süpermarket zincirinde üst düzey yönetici olduğunuzu hayal edin. Zin-
cirde satmayı uygun bulduğunuz ürünlerin bir listesini yapıp, bu ürünleri raflarını- 3
za yerleştirmeden önce ne tür güvenlik önlemleri almak gerektiğine yönelik bir iş
akışı listesi hazırlayın.

Tedarik zinciri içinde güvenlik, hem özen ve dikkati hem de yüklü miktarlarda
yatırım yapmayı gerektirdiği için, perakendeciler için önemli konulardan biri ola-
rak gündemdedir. Güvenlik önlemleri Şekil 8.1’de sunduğumuz tedarik zincirinin
temel değerlerini başarmak için de hayli önemlidir. Güvenlik:
• Daha az zamanda ürünlerin ulaşmasına, indirme, bindirme ve depolama
faaliyetlerinde hızı temin etmeye yardımcı olur.
• Ürünlerin zarar görmeden akışını sağladığı için, daha iyi envanter yöneti-
mi sağladığı için değeri korumaya yardımcı olur.
• Zincirde kim hangi işi yapıyor, kim nelerden sorumlu akış sağladığı için
görünürlük sağlanmış olur, ki günümüz teknolojileri ile (GPS gibi) izleme
yapmak çok kolaylaşmıştır,
• Zincir ürünlerin gerektirdiği korumayı sağlayarak akıştaki kırılganlığı yö-
netmiş olur.
Ürünlerin kimyasallar ile temas etmemesi, nakliye araçlarında yasa dışı ya da işlet-
mesinin bilgisi dışında ürünlerin, şeylerin taşınmaması tedarik zincirindeki güvenlik
ile ilgili konulardandır. Tedarik zincirinin güvenlikle akmasında sadece ürünlerin gü-
venliği önemli olmaz. Tedarik zinciri açısından (Closs ve McConnell, 2004);
1. Envanterin- stokların, ürünlerin güvenliği,
2. Nakliye güvenliği,
3. Donanım, araç gereç ve tesislerin güvenliği,
4. Teslim alma güvenliği,
5. Depolama güvenliği,
6. İndirme bindirme güvenliği,
7. Personelin güvenliği,
8. Bilginin güvenliği
Olarak verebileceğimiz sekiz temel alanın yönetilmesi yerinde olur.
Envanterin, stokların ve ürünlerin güvenliğinde konteyner, taşıyıcı ve kutu
kodları ile takip, bir ürünün üreticiden tüketiciye ulaşana kadar ki zincirin takibi,
barkodlama gibi konular dahildir.
Nakliye güvenliğinde, konteynerlerin, kutuların kapanışı, kayıp ve çalınan
ürünlerin takibi, başlarına bir hadise gelmişse (dökülme, ziyan, ıslanma vb) hadi-
selerin kayıtları dikkate alınır.
Teslim alma güvenliğinde, kayıt yapabilen kameralar, belge kodları, şifreler
ile yapılan teslim alma süreçleri, tartma, ölçme, sayma açısından sistemli çabalar,
gerekli alanlara girme ve çıkmada şifreleme, kamyon, araç içinde şifreleme sis-
temleri ve bu sistemlerin iş akışı içinde aksamadan sağlanması vardır.
Depolama güvenliği ise, ürünlerin kategorilerine göre ayrılması, her ürün için
gerekli depolama koşullarının sağlanması, video ve benzeri kayıtlı sistemeler ile
ürünlerin akışının yönetilmesi işleri gerçekleştirilir.
Personel güvenliği, tedarik zincirinde gerekli kademedekilere ne yapacakları-
na, nelerden sorumlu olduklarına ve nasıl sorumluluklarını yerine getireceklerine
ilişkin yönergeler vermek, sorumluluğu yerine getirecek elemanları işe almak, ve
onlara eğitim vermek gibi konular vardır. Bazı ürünlerin satışa hazır hale geti-
214 Perakende Yönetimi

rilmesinde çalışan sağlığı ve güvenliği önemlidir. Bu açıdan perakendecinin ça-

lışanlarının sağlığını ve güvenliğini temin altına alınması yasa ile teminat altına
alınmıştır. Önceki ünitelerimizde sözünü ettiğimiz İş Kanunu; 77ci maddesi ile,
perakendecilerin, iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için gerekli her türlü önle-
mi almak, araç ve gereçleri noksansız bulundurmak, işçiler de iş sağlığı ve güven-
liği konusunda alınan her türlü önleme uymakla yükümlü olduğunu ifade eder.
Bilginin güvenliği konusu ise, taşıma, depolama, sipariş belgelerinin sadece
gerekli elemanlar tarafından görülmesi, şifre gibi önlemlerin paylaşılmaması, ve
her bilginin “kimin bilmesi gerektiği”ne odaklanarak paylaşılmasıdır. Örneğin,
teslimat ile ilgili müşteri isim ve adreslerinin gizliliği hayli önemlidir. Perakende-
cinin müşteri bilgisini güven altına alması şarttır.
Tedarik zincirinde güvenlik konusu kapsamı dahilinde bir de hırsızlık konusu
vardır. Ancak bu konuyu ilerleyen kısımda detayı ile ele alacağımız için bu kısım-
da değinmeyeceğiz.

ÜRÜN AÇISINDAN GÜVENLİK

Ürün güvenliği konuları, mağazadaki ürün ya da stok kayıpları ve azalmalarla
ilgili konuları kapsar. Fire, mağaza yönetiminin karşılaştığı en önemli sorunlar-
dan biridir. Fire; bir mağazanın müşteri ya da personel hırsızlığı, müşteri yada
personelin neden olduğu kazalar, ya da başka kazalar sonucu ortaya çıkan fizik-
sel zararlar, hatalı muhasebe kayıtlarından oluşan kayıplar ile tedarikçilerin eksik
ürün teslimi nedeniyle oluşan tüm kayıpları ifade etmektedir (Tek, 2009, s. 36). Bu
tanımın penceresinden ürün güvenliği konusuna baktığımızda, müşteri, tedarik-
çi ve çalışan hırsızlıkları ile kötü niyetli olmayan hata kaynaklı kayıplar şeklinde
bir ayırıma yönelebiliriz. Sayım hataları, kodlama hataları, zimmet hataları, yanlış
yükleme hataları kötü niyetli olmadığı için sistem düzenlemeleri ile çözülebilecek
türdendir. Lakin hırsızlık kaynaklı kayıplar perakendecilerin baş ağrısıdır.
Fire ile kayıplar perakendecilik sektöründe ciddi boyutlardadır ve bu nedenle
de sektör kayıpları azaltacak önlemler almanın çalışmalarını yapmaktadır. Yapı-
lan araştırmalarda farklı ülkeler, farklı sektörler için farklı fire oranlarından söz
edilmektedir. Hatta Türkiye açısından ilginç olanı, perakendecinin stoğunun
üretim, taşınma ve depolama gibi süreçler içinde fiziken yok olması veya kulla-
nılamaz hale gelmesi durumunda, Ticaret ve Sanayi Odalarının belirlediği “fire
oranları” ile muhasebeleştiriliyor olmasıdır. Örneğin, bir ecza deposundan tır-
tıklanan ürünlerin fire oranının ne olduğu, ilgili ilin ticaret odasınca yayınlanan
oranlar dâhilinde satılan malın maliyetine aktarılıyor ve maliyet olarak kayıtlara
alınılıyorlar.

İnternetten bağlı bulunduğunuz Ticaret ve/veya Sanayi Odası web sitesini ziyaret
ederek, verilen fire oranlarını inceleyiniz. Ve her il için farklı oranlar belirlenmesi-
nin nedenlerini düşününüz.

Taranılan pek çok kaynak perakendecilik açısından fire oranının gerçekten

yüksek olduğu söylenilmekte, zaman zaman oranlar, zaman zaman ise para cin-
sinden kayıplar verilerek konunun önemine dikkat çekilmektedir. Ciddi bir fire
kaynağı olan hırsızlık için mağazada, yakalanılan her hırsızlık vakasına karşılık
yakalanmayan 46 hırsız daha olduğu söylenilmektedir (http://www.retailcollecti-
onagency.com).
 8. Ünite - Perakende Mağazalarda Güvenlik Yönetimi 215

Müşteri Hırsızlıkları
Küçük perakendecilerin hırsızlık açısından daha korunmasız olduğu da sıklık-
la söylenmektedir. Özellikle gıda ve içecek perakendecileri hırsızlıktan daha çok
zarar gördükleri söylenilmektedir. Gün geçtikçe çalınan ürünlerin parasal değeri
yükseliyor. Hırsızların daha çok kendi ihtiyaçlarını ve tüketebilecekleri ürünleri
ve nakit paraya çevirebilecekleri ürünleri çaldıkları gözlemleniyor. Sıklıkla hır-
sızlığa konu olan ürünlerin yüksek değerde/yüksek talebe sahip olan ürünler ol-
dukları gözlemleniyor, örneğin markalı kıyafetler ve ayakkabılar, CD’ler, video ve
bilgisayar oyunları gibi.
İngiltere’de hırsızlık açısından oranlar cinsiyet farklı olduğunu ortaya koyuyor
(% 66 erkek %34 kadın). Ek olarak, cinsiyet çalınan ürünler açısından önemli bir
faktör, zira farklı cinsiyetler kendi cinsiyetlerine uyan, tüketebilecekleri ürünleri
çalıyorlar. İngiltere, İskoçya ve Amerika’da veriler gençlerin hırsızlığa yöneldik-
lerini gösteriyor. Hatta yapılan araştırmalarda yetişkinler arasında da daha genç
olanların (30’un altı yaşların) hırsızlığa eğilimli olabileceğini gösteriyor. Gençler
arasındaki hırsızlıklarda uyuşturucu kullanıyor olmak önemli bir hırsızlık nedeni
olarak gösteriliyor. Genç, özellikle çocuk yaştaki hırsızlar ile yaşlı hırsızlar konu-
su, çözümler açısından, hassas konular.
Öte yandan profesyonel hırsızlardan da söz edilmeli. Ekiple çalışıyorlar, bir
şehirden diğerine hareket ederek hırsızlık yapıyorlar. Profesyonelce çalışıp; öğle
yemeği zamanlarını, çay aralarını, vardiya değişimlerini izliyorlar, mağaza tasarı-
mına-planına çalmaya gelmeden önce çalışıyorlar. Grup halinde mağazaya girip,
özellikle çalışanların sayıca azaldığı zamanları seçip, mağaza içinde görüş alanı-
nın dışına çıkabilecekleri alanlara yayılabiliyorlar. Profesyonel hırsızlar, ürünü
Çalıp mağazadan çıktıktan hemen sonra ürünü kime vereceklerini, mağazadan
hangi rota ile uzaklaşacaklarını önceden planlıyorlar.
Perakende sektöründe müşteri hırsızlıkları konusunda bir başka nokta klep-
tomani hastalığıdır. Marketler, mağazalar bu tür bir rahatsızlığı olanlar için bir
çekim alanı. Ünlülerin bile bu tür rahatsızlıkları olduğu gazete haberlerine yansı-
yabiliyor. Amerika’daki verilere göre her dört hırsızdan birinin kleptoman olduğu
söyleniyor. Kleptomani terimi, parasal değeri ile ilişkisiz biçimde ve gereksinim
duyulmadığı halde tekrarlayıcı biçimde nesneleri çalma dürtüsünün engellene-
memesi olarak tanımlanıyor.

Kleptomani; parasal değeri ile ilişkisiz biçimde, gereksinim duyulmadığı halde tek-
rarlayıcı biçimde nesneleri çalma dürtüsünün engellenememesi olarak tanımlanıyor.

Perakendecilere kayıplar yaşatan bir başka konuda dolandırıcılık ve sahtekar-

lık ile ilgili olanlardır. Mağazacılık bu açıdan şu tehlikeler ile karşı karşıyadır:
• Çekle ve senetle dolandırıcılık
• Kredi kartı ile dolandırıcılık
• Sahte para ile dolandırıcılık

Mağazalarda Suçu Önleme Yöntemleri

Hırsızlıktan kaynaklanan kayıpların perakendeciler için ciddi boyutlara ulaştığı-
nı, hassasiyetle ele alınması gereken bir konu olduğunu biliyoruz. Hepimiz müzik
indirmenin yasadışı olduğunu biliriz ancak müzik indirmenin nedenli yaygın ol-
duğunu da görürüz. Müzik indirenler dürüst olmayan insanlar mıdır? Belki... ama
216 Perakende Yönetimi

muhtemelen profesyonel hırsız da değiller. Bu örnek, fırsatların ne denli önemli

olduğunu ortaya koyuyor. Bu nedenle de öncelikle suç önleme konusuna odak-
lanmak gerekiyor. Perakendeciler suç önlemede ne tür önlemlere başvurabilirler?

Sizde bir mağazanın ürünlerinin çalınmasına engel olmak için neler yapabileceği-
4 niz düşünün. Alınacak önlemlerde sektörel farklılıklar olur mu? Araştırınız.

• Güvenlik görevlileri ile suçu önlemek

• Kasaya giren nakit paranın kontrolü ile suçu önlemek (para kontrol kalem-
leri, makinaları)
• Hırsızlık ile ilgili önlemler almak
• Soygun ile ilgili önlemler almak
akla ilk gelen önlemlerdir ve bu önlemler için, insan gücünün, mekanik gücün ve
elektronik gücün kullanılması mümkündür. Aşağıda sunduğumuz tablo aracılı-
ğıyla, bu üç güç yardımı ile kayıp azaltma konusunu detaylandıracağız.

Tablo 8.2 İnsan Gücü Mekanik Güç Elektronik Güç

Perakende
Ortamlarda Suç Elemanların dikkatli olması Aynalar Alarmlar
Önleme Yöntemleri Güvenlik eğitimleri Ekranlar Elektronik etiketler
Kaynak: Fernie ve Güvenlik güçleri, personelleri Kepenkler Tarayıcılar
Diğerleri, s.279’den Depolama prosedürleri/fatura
esinlenilerek, Kafesler Işıklandırma
kontrolleri
uyarlanılmıştır.
Personelin tetikte olması ve
Kilitler Yalancı kameralar
vakaları rapor etme prosedürleri
Denetimler Zincirler Radyo bağlantıları
Eksikliklerin, kayıpların
Sergileme üniteleri Soygun alarmları
izlenmesi
Kapalı devre televizyon
Mağaza tasarımı Güvenlik kapıları
kameraları
Nakit alım ve nakit verme
Camlar Dijital kayıt kameraları
yöntemleri
Bankacılık işlemlerine ait
Kilitli dolaplar Sahte para detektörleri
prosedürler
Mağazaya giriş prosedürleri Ziller
Mağazadan çıkış prosedürleri Güvenlik dolapları
Güvenlik çekmeceleri
Gizli müşteriler, gizli güvenlik
Mürekkep/boya etiketleri
görevlileri
Sahte para boyaları, kalem-
Ürün, stok teslim prosedürleri
leri, ışıkları
Sergileme prosedürleri
Arama yöntemleri
Sektördekiler ile perakende
suçlara yönelik iş birlikleri
Riskli şeylerin elden çıkarılması,
iptal edilmesi/ dağıtım ile ilgili
detaylar, adres bilgileri vs.
 8. Ünite - Perakende Mağazalarda Güvenlik Yönetimi 217

Şekil 8.1
Ürüne eklenilmiş
boya kapsüllü etiket
örneği

Fırsatları ortadan kaldırmak, suçu işleyecek kimseye yakalanma riskinin

yüksek olduğunu göstermek, çalmanın getireceği faydayı azaltmak mağaza gü-
venliğinde temel görevlerdendir. Ancak alınacak önlemlerin gerçekten caydırıcı
olması, suçu işleyeni yakalanacağına ve sonuçların ciddi olacağına ikna etmesi
gerekir. Mağazaların çoğunda müşteri hırsızlığına yönelik ilanlar bulunmakla
birlikte yapılan araştırmalar bu ilanların caydırıcı olmadığını gösteriyor. Kapalı
devre TV kayıtları da bazen caydırıcı olmayabiliyor, çünkü yapılan kayıtlar net
olmayabiliyor, kameraların çekim alanları sınırlı oluyor. Yapılan araştırmalar, gizli
müşteriler ve mağaza dedektiflerinin etkin bir caydırma yöntemi olabileceğini,
lakin ilgili-eğitimli-gözlemci mağaza çalışanlarının ise en caydırıcı yöntem oldu-
ğunu göstermektedir.

Müşteri Hırsızlıklarında Müdahale

Pek çok organize perakendecinin hırsızlık ile başa çıkma kuralları belirgindir. Bu
konuda yazılı bilgilendirmeler de yapıyor olabilirler. Bu ünite kapsamında müşte-
ri hırsızlıkları ile ilgili genel kuralları bir kez de biz sayalım istiyoruz:
• Hırsızlığı yapan kişinin çaldığı ürünün üstünde, yanında olduğundan emin
olun.
• Hırsızlığa tanıklık edin ve şüpheliyi sürekli olarak gözlem altında tutun.
• Hırsızlık ile ilgili vakalarda iki personelin ilgilenmesini sağlayın, şahitlik
etmek bu durumlarda çok önemlidir, neler yaşandı? neler söylendi? bilmek
önemlidir.
• Şüphelinin çaldığı ürünü sağa sola fırlatıp delilleri ortadan kaldırmaması
için daima iki şahit personel ile hırsızlık olaylarını yönetin.
• Şüphelinin tüm ödeme noktalarını geçtiğinden ve mağazanın çıkışında ol-
duğundan emin olun.
• Şüpheliye kim olduğunuzu söyleyin, şahitinizin kim olduğunu belirtin.
Ünvanınızı söyleyin ve şüphelinin şikayet etmesine sebep olabilecek eylem-
lerden kaçının.
• Şüpheliye ne çaldığını bildiğinizi hissettirin, ürünün markası, adı ile açık
kanıtlar sunarak yaklaşın.
218 Perakende Yönetimi

• Reddettiği hallerde, emniyet güçlerini arayın, şüpheliye “hırsızlık ihbarı”

ile polis çağıracağınızı söyleyin.
• Kaçmaya çalışır ise onu engellemek için ne yapacağınızı planlayın. Açıktır
ki başka müşterilerin önünde arbede yaşamak hoş değildir. Kaldı ki arbede
halinde şüpheli fiziksel darp görür ise bu da ayrı bir sorun olarak sorunlara
eklenecektir.
• Şüpheliyi ofise ya da bir odaya alın ve şüpheli ile aynı cinsiyetten bir perso-
nelin yanınızda olup olaylara şahitlik etmesini sağlayın.
• Şüpheliden ödediği ve ödemediği tüm ürünleri çantasından, cebinden,
üzerinden çıkarmasını isteyin. Eğer bunları reddederse siz üzerini arama
çabalarına girmeyin.
• Şüpheli “gelin siz arayın” der ise, onun bu isteğine uymayın.
• Polisi çağırın ve işi onların tamamlamasını sağlayın.
• Polis geldiğinde suçlunun önünde polise bilgi verip, olanları anlatın.
• Olanları kayıt ettiğiniz bir defteriniz olsun. Ne zaman, hangi müşteri (ili,
yaşı, adresi vs.) ile sorun yaşadığınızı kayıt edin.
Sorun yaşandığında yapılmaması gerekenler ise;
• Şüpheliyi yalnız bırakmayın.
• Odada kilitlemeyin.
• Şüphelinin ilaç, hap almasına, sigara içmesine izin vermeyin.
• Şüphelinin kapıya yakın, sizin iç kısımda olmasına izin vermeyin.
• Şüpheli ile sohbet etmeyin.
• Ürünlerin bedelini ödeme teklifine olumlu yaklaşmayın, ödeme yaparsa
almayın.
• Şüpheliyi suçlamayın.
• Şüpheliyi başkalarının yanında özellikle başka müşterilerin yanında sorgu-
lamayın.
• Şüphelinin size fiziksel zarar verme olasılığı varsa, risk almayın.

Çalışan Hırsızlıkları
Tıpkı müşteri hırsızlıkları gibi çalışan hırsızlıkları da oldukça yaygındır. Üstelik
müşteri hırsızlıkları kayıpları parasal olarak müşteri hırsızlıklarının epey üzerin-
dedir. Hem Avrupa’da hem de Amerika’da yapılan fire konulu araştırmaların bü-
yük bir kısmı çalışan hırsızlıklarının oransal öneminden söz ediyor. Amerika’da
yapılan bir araştırmada 19-29 yaş aralığındaki personelin yüzde 34’ünün “patron-
dan çalmanın kabul edilebilir” olduğunu ifade ettikleri görülmüştür. İşin ilginç
yanı çalışanların yaşamlarını kazandıkları yer için böyle bir düşünceye sahip ola-
biliyor olması.
Çalışanların hangi noktalarda fırsatlar, yani boşluklar, bulabileceklerini ön
görmek çalışan hırsızlıklarını önlemede hareket noktasıdır. Bu konuda aşağıdaki
boşluklar bir öngörü sağlayabilir. Çalışanlar;
• Kayıtlara geçmeyen satışlar yapabilirler.
• Kasadan para alabilirler.
• Yapmamaları gereken indirimleri yapabilirler.
• Ürünleri çöp tenekelerine atıp sonra gizlice toplayabilirler.
• Müşterilerle iş birliği yapabilirler. Mesela güvenlik etiketini çıkarıp ürün
vermek, verilmemesi gereken promosyon malzemelerini vermek, restoran-
larda siparişleri adisyona yazmadan ikramlar yapmak,
 8. Ünite - Perakende Mağazalarda Güvenlik Yönetimi 219

• Tedarikçi çalışanı ile iş birliği yapabilirler. Teslim almadan teslim almış gibi
yapmak, eksik teslim almak, yanlış teslim almak vb.
• Müşterilere verilmesi gereken fatura ve fişleri saklayıp ürün iadesi almış,
değişim yapmış gibi gösterebilirler, ya da bu fişleri müşterilere yönelik pro-
mosyonları almak için kullanabilirler.
• Depodan, sergiden kayıda girmeyen vitrin ürünlerinden çalabilirler.
• Şirket arabasını, aracını gerecini, bağlantılarını (fotokopi, telefon, yemek
vs.) özel işleri için kullanabilirler.

Sizce bir çalışan neden yaşamını kazandığı yerden hızsızlık yapar?

5
Çalışanların Hırsızlıklarını Önleme Yöntemleri
Çalışan hırsızlığını önleme konusunda neler yapılabilir? Dürüst personelin seçil-
mesi ilk adımdır. Bu nedenle çalışanın geçmişini iyice sorgulamak, seçim sürecin-
de adaya önceki işvereni ile bağ kurulacağını söylemek, ve önceki iş yerlerinden
referans istemek, dahası ehliyetler üzerindeki suç kayıtlarına bakmak kullanılan
yöntemler arasındadır.
Çalışanların suça yönelmesini engellemede, yöneticilerin çalışanlar ile konuş-
ması önemli bir yöntemdir. Genellikle çalışanlar mesai arkadaşlarının eylemlerini
yöneticilerden daha sıkı takip ederler. Çalışma hayatı bütünlük arz eder, pera-
kende sektöründe de çalışanların birlik ve bütünlük içinde hareket etmesi, hem
mağazanın, hem de çalışanların mutluluğu ve geleceği açısından hayli önemlidir.
Bu nedenle çalışanlar, yaşamlarını kazandıkları mağazaların ömürlü olması için,
hırsızlığa meyilli çalışanlar konusunda hoş görülü olmazlar. Yapılan araştırmalar,
yaşça büyük, daha uzun yıllar işletme ile çalışan personelin çalışan hırsızlıklarını
engellemede önemli bir yardımcı olduğunu ortaya koymaktadır (Avery ve diğer-
leri, 2012).
Güvenlik kameraları çalışanlar için de caydırıcılığa sahiptir, özellikle teknik
kapasitelerine ve yeteneklerine yönelik bilgileri olmadığında. Bu konu ise bizi bil-
ginin güvenliği konusuna götürür. O kısımda söz ettiğimiz üzere bilgi güvenliğin-
de “kimin neyi bilmesi gerektiği” güvenlik için temel ilkedir.
Müşterilerle konuşmak, tedarikçilerle konuşmak, ve çalışanların mağazadan
satın alma koşullarını kolaylaştırmak, promosyon dönemlerinde onları da gör-
mek önemlidir. Tüm bunlara ek olarak (Tunçalp, 2009);
• İş prosedürlerinin, kaçakları azaltacak şekilde düzenlenmesi önemlidir.
• Çalışanların hayat standardını izleme, amirlerin önemsemesi gereken ko-
nuların başında gelmektedir. Gelirin üzerinde yaptığı harcamalar, iş arka-
daşları ile azalan diyaloglar, belli saatlerde artan çalışma arzusu, belli işleri
üzerinde tutmaya gayret etmesi ve mağazadan erken gelmeye, geç çıkmaya
çalışması, o personelin izlenmesini gerektirir.
• Mağazaya gönderilen ürünlerin yöneticilere zimmetlenmesi ve sık yapılan
fiili sayımlarla (ayda bir), kaydi stok uyumunun kontrolü önemlidir.
• Hep aynı ürünlerdeki hatalı stoğun, büyük ihtimalle kötü niyetle alakası
vardır.
• Çalışanların akraba alışverişleri izlenmelidir.
• Mağaza kapısının açılışı ile müşteriye açılışı arasındaki zaman dilimi ile
müşteriye kapanıştan, kapıların kilitlendiği ana kadarki zaman dilimi en
hassas zamanlardır.
220 Perakende Yönetimi

İş prosedürlerinin, kaçakları azaltacak şekilde düzenlenmesi konusunda ise

yapılabilecekler şunlardır:
• Ürün iadeleri- para iadeleri sistemli bir şekilde alınır ve kontrolleri yapılır.
• Ürün satın alma iptalleri, kasada yapılan işlem iptalleri kontrolleri yapılır.
• Müşteriler için yapılan ikram, örnek ürün dağıtımı vb. için süreçler ve ku-
rallar oluşturulur ve kontrolleri yapılır.
• Çalışanlara çanta taşıma ile ilgili kurallar konulup, kontroller yapılır.
• Mağazalar arası ürün transferleri kontrolleri yapılır.
• Çöp kontrolleri yapılır.
• Etiket ve fiyat değişimi kontrolleri için iş süreçleri oluşturulur.

Tedarikçi Kaynaklı Hırsızlıklar

Daha önceki başlığımızda sözünü ettiğimiz üzere perakendeciler tedarikçilerden
kaynaklanan fireler de yaşarlar. Bu kayıpların yaşanmaması için aşağıdakiler öne-
rilir (Tunçalp, 2009):
• Tedarikçiden temin edilen ürünlerin tek bir merkezden teslim alınması,
mağaza teslimlerinin azaltılması,
• Tedarikçiden mağazaya “mal kabul” işlemini yapan yetkilinin zaman za-
man değiştirilmesi, tedarikçi ile “mal kabul sorumlusu” diyaloğunun takip
edilmesi,
• Tedarikçinin mağaza deposuna değil, doğdudan rafa veya dolaba yerleştir-
diği ürünlerde (yoğurt, süt, tavuk, unlu mamuller gibi), mağazaya girişten,
iş bitip satış alanı terkedilene kadar bir yetkilinin refakat etmesi
• Herhangi bir eşantiyon veya promosyon malzemesinin çalışanlar tarafın-
dan kabulünün yönetimin izin vermesine bağlı olması.

İNSANLAR AÇISINDAN GÜVENLİK

Daha önce de ifade edildiği gibi perakendecinin çalışan sağlığını ve güvenliğini
temin etme yükümlüğü vardır. İş yerleri gerek çalışanların gerekse müşterilerinin
güvenliğini sağlamak zorundadırlar. Çalışanların da aşağıda saydıklarımızı yerine
getirmeleri zorunludur:
• İşleri ile ilgili sağlık ve güvenlik gereklerini bilmek,
• Bilmiyorlar ise bilgi ve eğitim talep etmek,
• Güvenlik kurallarına uyarak iş yapmak ve kurallara uymayan çalışanları
uyarmak,
• Güvenlik açığı yaratan her olayı (dökülme, elektrik kablosu, kırık cam) yö-
netime bildirip önlem almak,
• Yaralanma, zarar görme hallerinde yaşananları raporlayıp, gerekli ilk yardı-
mı temin etmek.
Perakende mağazalarda insan sağlığı açısından önemli olabilecek güvenlik
açıkları şunlardır:
• Kas-iskelet kazaları. Klima çarpması, aynı hareketleri sürekli yapmaktan
kaynaklanan rahatsızlıklar, örneğin üst raflara ürün yerleştirme, üst raftan
ürün çekme gibi.
• Ürünlerin kaldırılıp kondurulması sırasında yaşananlar,
• Kayma, düşme, burkulma, kesilme gibi kazalar
• Merdivenlerle ilgili kazalar
 8. Ünite - Perakende Mağazalarda Güvenlik Yönetimi 221

• İş yerinde şiddet içeren olayların yaşanması. Örneğin aile kavgası, müşteri-

ler arası tartışmalar.
• Kasanın ve paranın korunması
• Tehlikeli ürünler, tehlikeli araç gereçler
• Asansör, çatal kaldırıcı vb.
Unutulmamalıdır ki bu tehlikeler hem müşteriler hem de çalışanlar için geçer-
lidir. Müşterilerin mağaza içinde yaşadıkları kazalar, eğer ilk yardım ile müdahale
edilebilecek türden ise, müşterinin mağaza içinde uygun bir alana kabul edilmesi,
diğer müşterilerden uzak, mümkünse yönetsel bir ofise ağırlanmaları, kendilerine
öncelikli olarak su ikram edilmesi, eğer başka bir ikram istekleri varsa (çay gibi)
sorulması, gerekli ilk yardım işlemi yapılırken, isim, soyadı, adres, telefon bilgile-
rinin alınması, yaşanılan kazanın bir tutanak ile kısaca anlatılması, müşterinin ya-
nında hazırlanan tutanağın müşteriye imzalattırılması gerekir ki sonrasında yasal
süreçler ile uğraşmak zorunda kalınmasın. Durum ilk yardım ile çözülemeyecek
ise, hemen gerekli sağlık kurumlarından yardım alınması gerekir. Bu nedenle de
her mağazanın tehlike anında arayabilecekleri telefon numaralarını kolayca bu-
labileceği bir rehbere ihtiyacı vardır, ve rehber el altında kolay ulaşılabilecek bir
yerde olmalıdır.
Çalışanların kaza sonucu yaralanmalarında da aynı adımlar izlenilir. İş kanu-
nu iş kazalarının bildirimi konusunda da belirli düzenlemeler getirmiştir.

İş kanununu ayrıntılı olarak inceleyebilmek için Erkul ve Gökçek’in “4857 Sayılı İş

Kanunu ve Uygulaması.” isimli kitabını okuyabilirsiniz.

TEKNOLOJİ AÇISINDAN GÜVENLİK

Perakendeciler her yıl artan oranlarda yatırımı teknolojik yenileşmeye ayırmakta-
dır. Teknoloji ambalaj, paket optimizasyonu, fiyat optimizasyonu, raf ve yerleşim
düzeni, sipariş sistemleri konusunda perakendecilere yardımcı olmakta ve reka-
betçi üstünlük korumada bir araç olarak kullanılmaktadır. Öyle teknolojik yeni-
likler vardır ki artık pazarlama dünyasının da kullandığı araç gereçlere hızla yön
vermektedir. Örneğin, biyometrik sistemler. Parmak izi tarama, yüzden tanıma
yapma, el geometrisi, göz taraması, ses tanıma ya da imza tanıma gibi yenilikler
perakende yaşamda kullanılmaya başlanılmıştır. Çağrı merkezlerinde kullanılan
ses tanıma sistemleri hepimizin hayatına girmiş tanıdık bir biometrik pazarlama
teknolojisidir. İlaç alımları, personel girişleri, ürün deneme kabinleri girişleri bu
sistemler ile denetlenebilecek türden perakendecilik örnekleridir. Her ne kadar
bu teknolojilerin yayılması zaman alsa da gelişmelere aşina olmak gelişimi yaka-
lamak açısından önemlidir.
Güvenlik bakış açısından ise, kullanılacak teknolojilere karar vermek, gelişme-
leri takip etmek ve teknolojiyi iş süreçleri ile bütünleştirmek gereklidir. Aşağıdaki
tabloda perakendecilik sektörü içinde kullanılabilecek teknolojilerin açıklamala-
rını bulacaksınız.
222 Perakende Yönetimi

Tablo 8.3 Teknoloji Açıklaması

İş Dünyası İle İlgili
Teknolojiler ve
Kelime Açılımları
Kaynak: Fiorite ve
diğerleri (2010),
Technology:
advancing retail
buyer performance
in the twenty-first DM/ Data Mining yapabilecek verilerin toplanan veriler içinden bulunulması ile ilgili
century, International
Journal of Retail
& Distribution
ManagementVol 38,
Sayı 11/12, s. 883.
İnternet tabanlı tahmin teknolojisidir. Ürünlerin ihtiyaç duyulan yerle-
CPFR rde mevcudiyetini sağlarken stokta tutma maliyetlerini düşürme odaklı
teknolojidir.
Müşteriler ile bağ kurmayı, hizmet sunmayı, satış ve siparişi destekley-
CRM en, müşteriler ile bütünleşik iletişimin sağlandığı bir yazılım pro-
gramıdır.
Perakendecinin topladığı veriler içinde gizli kalmış lakin kârlılığa katkı
teknolojilerdir.
Perakendecilere ve tedarikçilere barkodlama, yeniden sipariş verme,
perakendecinin farklı birimlerinin topladıkları bilgileri görme yön-
ECR temleri ile toplam faaliyet maliyetlerini azaltan teknolojidir. Hangi
mağazada o ürünün sarı rengi vardır görüp, en yakın mağazadan temin
ettirmek gibi.
POS Müşteriye satışı sonlandıracak yazılım ve donanımın tamamıdır.

Her bir perakendeci sektörünün gerektirdiği teknolojiler ile çalışırken bu tek-

nolojilerin sürekliliği ve özellikle de bilginin güvenliği konularında sıkı çalışmalar
yapar.
Güvenlik önlemleri zaman zaman dürüst müşterilerin satın alma deneyimi-
ni tatsız hale getirebilmektedir. Bu nedenle mağaza güvenliği tasarımı, olası stok
kaybı ile dürüst müşterilerin aşırı güvenlikten rahatsız olup mağazadan kaçınma-
larının yaratacağı kar kaybı arasında bir dengenin kurulması üzerine inşa edilme-
lidir. Güvenlik önlemlerinin satın alma deneyimini zenginleştirmesi ve çalışanla-
rın mutluluğunu yükseltmesi esastır.
 8. Ünite - Perakende Mağazalarda Güvenlik Yönetimi 223

Özet
Bir perakendecide mağaza güvenliğinin; Mağazayı, Te- dan biridir. Ürün güvenliği konusuna baktığımızda,
darik zincirini, Ürünleri, İnsanları (Müşteriler, çalışan- müşteri, tedarikçi ve çalışan hırsızlıkları ile kötü niyetli
lar ve diğer kimselerin güvenliği), Teknolojiyi ilgilen- olmayan hata kaynaklı kayıplar şeklinde bir ayırıma
diren beş alan içinde ele alınabileceği görülür. Mağaza yönelebiliriz. Müşteri ve çalışan hırsızlıkları konusu,
güvenliği konusunu şimdiye kadar hiç düşünmemiş kimlerin hırsızlığa yöneldiğini bilmek, işletmenin hır-
olan birisi için mağaza çalışanlarının, müşterilerinin sızlığın önünü kesebilmek için neler yapacağını bilmek
ve ürünlerin güvende tutulması konuları hemen akla ve çalışanların da hırsızlık yapanlar ile nasıl başa çıka-
geliveren güvenlik alanları olabilir. bileceklerini bilmeleri olmak üzere üç temel bakış açısı
Perakende mağazalarda güvenlik yönetiminin ise beş ile yaklaşmak mümkündür.
temel adımı vardır: Planlama, Organize etme, Yürüt- Perakendecinin çalışanlarının, müşterilerinin ve diğer-
me, Koordine etme ve Kontrol etmedir. Planlama, lerinin sağlığını ve güvenliğini temin etme yükümlüğü
kısa ya da uzun vadede güvenlik kapsamında yapıla- vardır. Çalışanların da bazı emel yükümlülüklerini ye-
cak stratejiler, taktikler ve eylemlerin öngörülmesi ile rine getirmeleri bir zorunluluktur. Bu yükümlülükler:
ilgilidir. Organizasyonda kimler, hangi araç gereç ile İşleri ile ilgili sağlık ve güvenlik gereklerini bilmek,
neleri yapacaktır kararı verilir. Yürütme, planların, or- Bilmiyorlar ise bilgi istemeleri ve eğitim talep etmek,
ganizasyonel kararlara uygun olarak akmasını, işlerin Güvenlik kurallarına uyarak iş yapmak ve kurallara uy-
planlandığı gibi gitmesini ifade eder. Koordinasyon mayan çalışanları uyarmak Güvenlik açığı yaratan her
çalışanların birbirlerinin alanlarına girmeden ken- olayı (dökülme, elektrik kablosu, kırık cam) yönetime
di alanlarını aksatmadan işlerin akışı sağlanmasıdır. bildirip önlem almak ve Yaralanma, zarar görme halle-
Kontrol, planların organize edildiği sekilde akışını rinde yaşananları raporlayıp, gerekli ilk yardımı temin
saptamak ve varsa sapmalar için düzeltici önlemler al- etmek olmak üzere temel sorumluluklardır.
mak ile ilgili bir yönetsel aşamadır. Teknolojik güvenlik konusu bakış açısından ise, kul-
Alış veriş mekanları, merkezleri, şehir içi mağazacı- lanılacak teknolojilere karar vermek, gelişmeleri takip
lık gelişen ve büyüyen şehir yaşamı ile birlikte, şehrin etmek ve teknolojiyi iş süreçleri ile bütünleştirmek
yaşadığı genel sıkıntıları yaşayan mekanlar halline gel- gereklidir.
mektedir. Yan kesicilik, hırsızlık, şiddet içeren kavgalar,
gösteriler, hem mağaza yönetimleri hem de alış veriş
yapanlar açısından tehlikeler doğurmakta bu nedenle
de bir perakendecinin karşılaşabileceği güvenlik boş-
luklarını önceden görüp önlemler alması gerekmekte-
dir. En sık yaşanılan güvenlik açığı enerji kesintisi nede-
niyledir. Bunu kargaşa konusu izler. Güvenlik açıkları
yaratacak alanların önceden görülmesi ve açık yaşan-
ması halinde nelerin yapılacağının bilinmesi önemlidir.
Ürünlerin üretildikleri mekanlardan/noktalardan raf-
lara ulaşana kadar geçen süreler içinde de izlenmeleri
gerekir. Nakliye, taşıma ve depolama sırasında gerekli
güvenlik önlemlerinin alınması şarttır. Tedarik zinci-
rinde güvenlik açıkları; Fabrikada, ekipman ve araç
gereçte yaşanabilecekler; Parçalarda ve ürünlerde ya-
şanabilecekler; İletişim ve İşlemlerde yaşanabilecekler;
Elektrik, su gibi hizmetlerde yaşanabilecekler; Çalışan-
lar ile yaşanabilecekler ve Tedarik kanalındaki partner-
lerin yetenekleri ile ilgili sorunlardır.
Ürün güvenliği konuları, mağazadaki ürün ya da stok
kayıplarında azalmalarla ilgili konuları kapsar. Fire,
mağaza yönetiminin karşılaştığı en önemli sorunlar-
224 Perakende Yönetimi

Kendimizi Sınayalım
1. Aşağıdakilerden hangisi bir perakende mağaza gü- 6. Aşağıdakilerden hangisi Avrupa Topluluğu açısın-
venliğinin alanları içinde sayılamaz? dan tedarik zinciri güvenliği ile ilgili standarttır?
a. Mazağa a. ISO 28000
b. Markalar b. ISO 2000
c. Tedarik zinciri c. ISO 9000
d. Ürünler d. ISO 31000
e. İnsanlar e. ISO 2001

2. Güvenliğin yönetilesi sürecinde aşağıdaki adımlar- 7. Aşağıdakilerden hangisi dolandırıcılık yapma açı-
dan hangisi planlama adımından sonra gelir? sından kullanılabilecek bir araç değildir?
a. Organize etme a. Çek
b. Yürütme b. Senet
c. Koordine etme c. Nakit
d. Kontrol d. Kredi kartı
e. Planlama e. Kupon

3. Aşağıdakilerden hangisi ürün güvenliği ile ilgili
orta dönem görevdir?
a. Etiketlemeye özen göstermek
b. Ürün tasarımına özen göstermek
c. Ürünlerin mağazaya, raflara yerleştirilmesinde
güvenliği temel almak
d. Tutundurma etkinlikleri zamanlamasına özen
göstermek
e. Ürün iadelerini sisteme oturtmak
4. Aşağıdakilerden hangisi sigorta şirketlerinin bir
perakendeciden talebi olamaz?
a Mağazalarda kaygan zemin malzemesi kullanıl-
maması
b. Riskli olmayan mağaza tasarımları ve dekoras-
yonlarının kullanılması
c. Mağaza bakım takibinin ve belgelenmesinin iyi
yapılması
d. Riskli olmayan ürün tasarımları ve markaların
kullanılması
e. Uygun mağaza yeri seçimi
5. Nakliye, taşıma ve depolama sırasında gerekli gü-
venlik önlemlerinin alınması hangi güvenlik alanına
aittir?
a. Nakliyede güvenlik
b. Sigorta ile güvenlik
c. Fire
d. Stok denetimi güvenliği
e. Tedarik zincirinde güvenlik
8. Aşağıdakilerden hangisi perakende mağazalarda
elektronik güç ile suç önleme çabalarından biridir?
a. Aynalar
b. Alarmlar
c. Kilitler
d. Güvenlik dolapları
e. Mürekkep boya etiketler
9. Hırsızlık şüphesi altındaki bir müşteriye aşağıdaki-
lerden hangisi yapılmamalıdır?
a. Sigara içmesine izin vermek
b. Şüphelinin tüm ödeme noktalarından geçtiğin-
den emin olmak
c. Şüpheliyi iç kısıma almak, kapıdan uzak tutmak
d. Şüpheliye şahitler ile yaklaşmak
e. Şüpheliye kanıtlar sunarak yaklaşmak
10. Aşağıdakilerden hangisi müşteriler ile bağ kurma-
yı, hizmet sunmayı, satış ve siparişi destekleyen, müş-
teriler ile bütünleşik iletişimin sağlandığı bir yazılım
programıdır?
a. CPFR
b. POS
c. DM
d. ECR
e. CRM
 8. Ünite - Perakende Mağazalarda Güvenlik Yönetimi
Yaşamın İçinden
Mağaza hırsızlığı 1.5 milyar Euro’yu buldu, Türkiye
dünya 4’üncüsü oldu
Çoğunlukla ‘kayıp’ olarak adlandırılan mağazalarda
ürünlerin çalınması perakende sektöründe yüzde 2-3’e
kadar normal kabul ediliyor. Global Perakende Hırsız-
lık Barometresi’ne göre 2008 yılında Türkiye’de yüzde
1.57 olan kayıp oranı 2009’da yüzde 1.67’ye çıktı. Ka-
yıpların toplamı 1.5 milyar Euro’ya ulaşırken, Türkiye
2009’da hırsızlık oranı en çok artan 4’üncü ülke oldu.
PERAKENDE sektöründe mağazalarda satışların yüz-
de 2-3’üne denk gelecek kadar kayıp ve hırsızlık oran-
ları normal karşılanıyor. Eğer yüzde 3’ü geçerse bu
hem çok büyük sosyal ve ekonomik sorunlara hem de
perakende sektöründe yeterince organize olunmadı-
ğına işaret kabul ediliyor. Global Perakende Hırsızlık
Barometresi’ne göre, Türkiye’de 2008 yılında yüzde 1.57
olan kayıp oranı 2009’da yüzde 1.67’ye çıktı. Türkiye’de
kayıpların toplam cirosu 1.5 milyar Euro gibi rekor bir
seviyeye ulaşırken, kayıpların satış rakamlarına göre
artışı Türkiye’de yüzde 6.4’e çıktı. Yüzde 6.4 ile Türki-
ye Avrupa’da mağaza hırsızlığında en çok artış gören
4’üncü ülke oldu.
En masum Avusturya
Kayıpların satış rakamlarına göre artışında yüzde 9.8
ile Slovakya birinci, yüzde 6.7 ile Baltık Devletleri ikin-
ci yüzde 6.5 ile Çek Cumhuriyeti üçüncü oldu. Fakat
her üç ülkede kayıp oranları Türkiye’nin altında yer
aldı. Türkiye yüzde 1.67 ile Avrupa’da kayıp oranının
en yüksek olduğu ülke. Slovakya’da bu oran yüzde 1.45,
Baltık Devletleri’nde yüzde 1.44, Çek Cumhuriyeti’nde
yüzde 1.47. Mağaza kayıp oranı yüzde 0.99 olan Avus-
turya, Avrupa’nın en masum ülkesi görünümünde.
Hatta ülkede kayıpların satış rakamlarına göre oranın-
da yüzde 2 gerileme var. Elektronik güvenlik sistemleri
alanında faaliyet gösteren Sensormatic’in Yönetim Ku-
rulu Başkanı İsmail Uzelli, “Ciro bazında kayıp oranla-
rı yüzde 3-4’lerdeyse ciddi problem var demek. Biz bu
oranı yüzde 0.05 e kadar indirebiliyoruz” dedi. Uzel-
li, kayıpların yüzde 47’sinin personel, yüzde 33’ünün
müşteri ve yüzde 15’inin ise tedarikçilerden kaynak-
landığını söyledi.
En çok çalınan ürünler
Kitapçı ve kırtasiyede: Elektronik oyun, DVD ve VCD,
iPod ve SD kartı, dergi ve ekleri.
Giysi ve ayakkabı mağazasında: Aksesuarlar, elbiseler,
futbol formaları, kadın iç giyim.
225
Elektronik mağazasında: Wii oyunları, dijital kamera
ve cep telefonları, iPodlar, bilgisayar, plazma TV,
tansiyon aleti.
Çok katlı büyük mağazada: Parfüm ve yüz bakım
kremleri, markalı giysi, deri giysi, saatler.
Yapı markelerde: Elektrikli testere vb. ürünler, el fene-
ri-tornavida, pil, kapı kilidi.
Kuyumcularda: Markalı saat, yüzük, küpe, markalı ak-
sesuarlar, altın.
Sağlık ve kozmetik mağazasında: Ruj, cilt losyonu, par-
füm, traş takımları, elektrikli diş fırçası.
En çok kullanılan hırsız bahaneleri
Satın alacaktım, çıkarken ödemeyi unutmuşum.
Ellerim dolu diye çantama attım çıkarken içinde unut-
muşum
Bu benim çantam değil. Çantam başka birininki ile ka-
rışmış.
Ben bunu ödemiştim zaten; kasadaki arkadaş etiketini
sökmeyi unutmuş.
Bunu geçen gün satın almıştım neden alarm çaldı an-
lamadım.
Etiketinde promosyon yazıyordu, bedava sandım.
Denemek için takmıştım çıkartmayı unutmuşum.
İçeride çocuklar vardı şaka olsun diye çantama attılar
herhalde.
Üzerimdeki tişört benim bana hırsız muamelesi yapa-
mazsınız!
Avrupa’da en çok çalınanlar
Parfüm ve diğer kokular
Alkollü içecekler (şampanya/viski)
Kozmetik ve cilt bakım ürünleri
DVD, CD
Video oyunları, bilgisayar yazılımları
Küçük elektrikli aletler
Bilgisayar ürünleri
Markalı giysiler
Tekstil ürünleri
Traş takımı
Pahalı yiyecekleri ve et ürünleri
Kadın iç giyimi
Piller
Aksesuarlar
500 milyon dolarlık bir pazar
Sensormatic Yönetim Kurulu Başkanı İsmail Uzelli
güvenlik sektörüyle ilgili şu bilgileri verdi: Türkiye’de
elektronik güvenlik sistemleri sektörü 500 milyon
226 Perakende Yönetimi
dolar büyüklükte.Bunun 350 milyon doları özel sek-
törden. Perakande sektörü bunun 25 milyon dolarlık
kısmını oluşturuyor. Elemanlı güvenlik sektörü ise 6
milyar dolar büyüklüğe ulaştı. Elemanlı güvenlikte ça-
lışan sayısı 350 bine kadar çıkmıştı, krizle birlikte 210
bine kadar geriledi.
Kaynak: Demet Cengiz Bilgin, Mağaza hırsızlığı 1.5
milyar Euro’yu buldu, Türkiye dünya 4’üncüsü oldu,
Hürriyet Gazetesi, 28.11.2010, http://hurarsiv.hurri-
yet.com.tr/goster/ShowNew.aspx?id=16394839, Eri-
şim Tarihi 28 Haziran 2012.
Kendimizi Sınayalım Yanıt Anahtarı
1. b Yanıtınız yanlış ise “Giriş” başlıklı konuyu ye-
niden gözden geçiriniz.
2. b Yanıtınız yanlış ise “Mağaza Güvenlik Yönetim
Süreci” başlıklı konuyu yeniden gözden geçiriniz.
3. c Yanıtınız yanlış ise “Tablo 1 Mağaza Güvenli-
ğinde Temel Alanlar” konusunu yeniden göz-
den geçiriniz.
4. c Yanıtınız yanlış ise “Mağaza Açısından Güven-
lik” konusunu yeniden gözden geçiriniz.
5. e Yanıtınız yanlış ise “Tedarik Zinciri Açısından
Güvenlik” başlıklı konuyu yeniden gözden ge-
çiriniz.
6. a Yanıtınız yanlış ise “Tedarik Zinciri Açısından
Güvenlik” başlıklı konuyu yeniden gözden ge-
çiriniz.
7. e Yanıtınız yanlış ise “Ürün Açısından Güvenlik”
başlıklı konuyu yeniden gözden geçiriniz.
8. b Yanıtınız yanlış ise “Ürün Açısından Güvenlik”
başlıklı konuyu yeniden gözden geçiriniz.
9. a Yanıtınız yanlış ise “Ürün Açısından Güvenlik”
başlıklı konuyu yeniden gözden geçiriniz.
10. e Yanıtınız yanlış ise “Teknoloji Açısından Güven-
lik” başlıklı konuyu yeniden gözden geçiriniz.
Sıra Sizde Yanıt Anahtarı
Sıra Sizde 1
Bir perakendecide mağaza güvenliğinin; Mağazayı,
Tedarik zincirini, Ürünleri, İnsanları (Müşteriler, çalı-
şanlar ve diğer kimselerin güvenliği), Teknolojiyi ilgi-
lendiren beş alan içinde ele alınabileceği düşünülebilir.
Ünitemiz okunmazdan önceki perakende ortamlarda-
ki güvenlik konularında akla gelebilecek alan mağaza
güvenliği iken, ünitenin okunması ile güvenlik alanla-
rının genişleyeceği ve sizleri daha kapsamlı düşünme-
ye sevk edeceği açıktır.
Sıra Sizde 2
Perakende mağazalarda güvenlik yönetiminin beş te-
mel adımı olduğunu söylemiş ve adımları: Planlama,
Organize etme, Yürütme, Koordine etme ve Kontrol
etme olarak saymıştık. Planlama üst yönetimin işidir,
bu nedenle yönetici ve mağaza müdürleri bu adımda
aktif rol alır. Organizasyonda kimler, hangi araç gereç
ile neleri yapacaktır kararı verilir. Bu açıdan yine yö-
netici ve mağaza müdürleri bu adımda aktif olacaktır.
Yürütme, planların, organizasyonel kararlara uygun
olarak akmasını, işlerin planlandığı gibi gitmesini ifa-
de eder. Satış elemanları, temizlik görevlisi ve mazağa
müdürleri yürütme kısmında aktiftir. Koordinasyon
mağaza müdürlerinin sorumluluğundadır. Kontrol ise
sisteme ait tüm çalışanların sorumluluğundadır.
Sıra Sizde 3
Perakende mağazalarda satılan ürün çeşitliliği arttık-
ça o ürün çeşidine ait güvenlik konusunda yapılması
gerekenler de artar. Bu açıdan hem mağaza güvenliği,
hem tedarikçi güvenliği, hem ürün, hem insanlara ait
güvenlik hem de teknoloji açısından güvenlik karma-
şık hale gelir. Cam ürünlerin güvenliği ile mücevhere
ait güvenliğin farklı karar değişkenleri olduğunu dü-
şündürtecek bu sıra sizde çalışması daha bütünleşik
düşünmenizi amaçlamaktadır.
Sıra Sizde 4
Ürünlerin güvenliğini düşündüğünüz bu uygula-
mada Tablo 2: Perakende Ortamlarda Suç Önleme
Yöntemleri’de verilen üç güç size rehberlik edebilir. İn-
san gücünde: dikkat, denetim, eğitim gibi konular ön
plana çıkarken, satılacak ürünlere bağlı olarak meka-
nik güçte kilitler, zincirler, sergi dolaplarını düşünebi-
lirsiniz. Elektronik güç açısından ise, kapalı devre te-
levizyon izlemesi, ışıklandırma, hırsızlık alarmları gibi
konulara odaklanabilirsiniz.
 8. Ünite - Perakende Mağazalarda Güvenlik Yönetimi 227
Sıra Sizde 5 Fiorito S. S., Gable M. ve Conseur A. (2010), Techno-
Çalışan hırsızlıklarını anlamak gerçekten zordur. Bu logy: Advancing Retail Buyer Performance in The
sıra sizde kısmında internetten tarama yapalar psi- Twenty-First Century, International Journal of
kolojik, sosyolojik ve demografik faktörler ile çalma Retail & Distribution Management, Vol. 38, Sayı
eylemine ait değişkenleri kavrayabilirsiniz. Ancak bu 11/12.
noktada belirtmeliyiz ki çalma eylemini anlamaktan Sennewald C. (2003), Effective Security Management,
daha çok, işletme ve çalışanların çalışan hırsızlığı ko- 4.cü baskı, Elsevier Science, USA.
nusunda ne tür önlemler alabileceklerini düşünmek ve Tek, Ö. B. (2009), Perekendeci Mağazalarda Güvenlik,
bu konuda çalıştığınız birimlerde ne tür katkı ve iş bir- Bizim Market Dergisi, Yıl 6, Sayı 75.
liği yapabilirsiniz ön görmek önemlidir. Tunçalp E. (2009), Kayıplarımız, Bizim Market Dergi-
si, Yıl 6, Sayı 75.
Ulukan İ. C., (2011) Perakende Mağaza Yönetimi,
Yararlanılan ve Başvurulabilecek 4.cü Baskı, Editör: G. Barış, Anadolu Üniversitesi
Kaynaklar Yayınları, Eskişehir.
Avery D. R., Mckay P. F. Ve Hunter E. M. (2012), De- .... Health and Safety Guide for New Retail Workers,
mography and Disappearing Merchandise: How WorkSafeBC Publications, 2010, http://www2.
Older Workforces Influence Retail Shrinkage, Or- worksafebc.com/pdfs/small%20business/retail-
ganisational Behaviour, Vol. 33, Sayı 1. worker.pdf, Erişim tarihi 21 Haziran 2012.
Barchi Peleg-Gillai, Gauri Bhat ve Lesley Sept, Inno- ..... İş Kanunu, Kanun No : 485, Kanun Kabul Tari-
vators in Supply Chain Security: Better Security hi : 22/05/2003, Resmi Gazete Tarihi: 10/06/2003,
Drives Business Value, Stanford University.http:// Resmi Gazete Sayısı: 25134.
www-148.ibm.com/tela/servlet/Asset/74686/Inno- ... Türk Dil Kurumu, http://www.tdk.gov.tr/
vators%20in%20Supply.pdf, Erişim tarihi 18 Hazi- ... http://www.retailcollectionagency.com
ran 2012.
Barış, G. (2009), Perakende Mağazalarda Güvenlik ve
Stok Kayıpları, Bizim Market Dergisi, Yıl. 6, Sayı
75.
Chapman P. ve Templar S. (2006), Scoping the Contex-
tual Issues that Influence Shrinkage Measurement,
International Journal of Retail and Distribution
Management, Vol. 34, Sayı. 1.
Clodfelter R. (2010), Biometric Technology İn Retai-
ling: Will Consumers Accept Fingerprint Authen-
tication?, Journal of Retailing and Consumer Ser-
vices, Vol. 17, Sayı. 3.
Closs D. J. ve McConnell J. H., (2004) Enhancing Secu-
rity Throughout the Supply Chain, Special Report
Series. https://www304.ibm.com/jct03001c/procu-
rement/proweb.nsf/objectdocswebview/filesupply
+chain+security+white+paper+and+assessment+g
uide+april+2004/$file/supply+chain+security+whi
te+paper+and+assessment+guide+april+2004.pdf,
Erişim tarihi 20 Haziran 2012
Erkul, İ. ve Gökçek Karaca, N. (2004). 4857 Sayılı İş
Kanunu ve Uygulaması. Eskişehir: Nisan Kitabevi.