27.05.

2023 19:21 İnönü ve Demokrat Parti, 27 Mayıs ve Türkeş


GİRİŞ

TAKİP ET

İnönü ve Demokrat Parti, 27 Mayıs ve Türkeş

CELAL TAHİR TAKİP ET
Abone ol
27 MAYIS 2020 , ÇARŞAMBA 19:15

İsmet İnönü

İsmet Paşa, bir keresinde "beni kızdırmayın, yapmayacağım şey yoktur"

demişti. Gerçekten İsmet Paşa'nın 1956-60'ta Menderes-Bayar ikilisini
düşürmek için yapmadığı "şey" kalmamıştı. Giderek aşama aşama ihtilali
hazırlamış, 27 Mayıs’a yeşil ışık yakmıştı.

 
 
RASTGELE

https://www.gzt.com/gercek-hayat/inonu-ve-demokrat-parti-27-mayis-ve-turkes-3545536 1/11
27.05.2023 19:21 İnönü ve Demokrat Parti, 27 Mayıs ve Türkeş


GİRİŞ

Recep Peker
2
Demokrat Parti'nin kuruluş sürecinde biri muvazaa olduğu yani danışıklı olarak partinin

kurulduğu söylenir. Ancak bu iddialar Partinin bir numaralı kurucusu Celal Bayar
tarafından açık ve kesin bir dille reddedilir. Gazetecilerin ‘DP'nin "muvazaa" yani

 

danışıklı dövüş amaçlı kurulmuş bir parti midir?’ sorusuna çok kızan Bayar, "Serbest

RASTGELE

https://www.gzt.com/gercek-hayat/inonu-ve-demokrat-parti-27-mayis-ve-turkes-3545536 2/11
27.05.2023 19:21 İnönü ve Demokrat Parti, 27 Mayıs ve Türkeş

Fırka dahi bir muvazaa partisi değildir. Muvazaa hafifliktir. Bunu teklif edecek kimseler
olmadığı gibi, memleketin muvazaalı işlere de tahammülü yoktur" şeklinde cevap verir.  GİRİŞ

Hakikaten de DP bir muvazaa partisiydi demek doğru olmayacaktır, ancak; o tarihlerde

“Millî (!) Şef” olan İsmet İnönü’ye rağmen bu işin olamayacağı ve İsmet Paşa'nın oluru
olduğu kesindir. Ve o tarihlerde başvekil olan Recep Peker'in DP’yi kapatmayı
düşündüğü söylenir. Tam Bu esnada da İsmet İnönü tarafından görevden alındığı
rivayetler arasındadır.
DP ve Recep Peker'in Tasfiyesi
“DP'nin kapatılmasına ilişkin olarak, daha önce Recep Peker'in evinde yapılan özel
toplantıdan haberi bulunan İnönü, Recep Peker'e kabinede yapmak istediği değişikliğin
nedeni ile kimlerin görevden alınacağını sormuş, “Olur, ama şu anda zemin ve zaman
müsait değil, önce hâlihazırdaki durumu ele alalım, daha sonra kabinede değişiklik
yapılabilir” diyerek, Recep Peker'in niyetinin bir an önce ortaya çıkmasını sağlamıştı.
Recep Peker kendisine uyum sağlayamayan bakanları değiştirmek istediğini söylediyse
de bunların kimler olduğunu açıklamamıştı.

İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR

CHP 27 Mayıs darbesinin tam merkezindeydi 

Olaylar bu şekilde gelişince Recep Peker darbeyi, CHP Meclis Grup toplantısında
vurmayı yeğledi. Başbakan Peker, grup toplantısında kendi görüşü doğrultusunda
bulunan çoğunlukla sonuç alacağına emindi. Ancak İsmet İnönü'nün kendisine karşı
nasıl bir önlem aldığının farkında değildi.

Recep Peker, Cumhurbaşkanı ile yaptığı bu konuşmadan sonra derhal harekete

geçerek CHP Grubuna bir önerge verdi. Önergede DP'nin kapatılması
öngörülüyordu. Zaten CHP Grubunun çoğunluğu da kendisini destekliyordu. Bu
yüzden Başbakan Peker, parti grup toplantısına biraz geç geldi. Ama hiç
beklemediği bir sürprizle karşılaştı.

Verilen önerge CHP Grubunda reddedilmişti. Peker bu gelişmeye çok sinirlenmiş

olacak ki, arkadaşları ile görüşmek için Meclisteki odasına gitti. İçeri girdiğinde
masasının üzerinde cumhurbaşkanı başlıklı, adına yazılmış bir zarf kendisini
bekliyordu. Başbakan Recep Peker zarfı açtı, içinde kendisi tarafından
cumhurbaşkanına yazılmış, imzasını bekleyen bir mektup buldu. Kâğıdın altında da
“kabul edilmiştir” kelimeleri ile birlikte Cumhurbaşkanı İsmet İnönü'nün imzası vardı.
Başbakan Recep Peker böyle bir şeyle karşılaşabileceğini hiçbir zaman aklına
getirmemişti. Cumhurbaşkanı İsmet İnönü tarafından yazdırılan istifa mektubunu
Recep Peker imzalamak zorunda kaldı.” 2

 
 
RASTGELE

https://www.gzt.com/gercek-hayat/inonu-ve-demokrat-parti-27-mayis-ve-turkes-3545536 3/11
27.05.2023 19:21 İnönü ve Demokrat Parti, 27 Mayıs ve Türkeş


GİRİŞ

Nihat Erim

Nihat Erim’in Ulus Gazetesindeki değerlendirmeleri de bunu destekler niteliktedir:

“Parti grubunda büyük bir oy alarak, bunu da devlet reisine karşı kullanmak sevdasına
düştü diye, Cumhurbaşkanı O’nun bu kaprisine alet olamazdı” der ve “Peker’in totaliter
zihniyette olduğu; fakat 12 Temmuz Beyannamesi’nin ardından Türkiye’de
2
böyle bir
zihniyete yer verilemeyeceğini” ifade eder.


 

Darbeden haberi olanlar arasında Mustafa Kemal’in “mânevî kızı” Profesör Dr. Afet İnan

da vardır. Afet İnan ihtilalcilerden Fikret Kuytak
RASTGELE ile akrabadır onun vasıtasıyla haberdar

https://www.gzt.com/gercek-hayat/inonu-ve-demokrat-parti-27-mayis-ve-turkes-3545536 4/11
27.05.2023 19:21 İnönü ve Demokrat Parti, 27 Mayıs ve Türkeş

olur.

“Sami, "İlk defa söylüyorum" dedi. Sami, Genelkurmay Başkanı Rüştü Erdelhun'un GİRİŞ

karargâhındaydı. Erdelhun ve eşini Tokyo'dan iyi tanıyor. Fikret Kuytak da aynı

karargâhta. Onun eşi avukat. Erdelhun'un eşi, yıllar sonra Sami Küçük’e demiş ki, "Bana
ihtilalin olacağını, Kuytak’ın eşi haber verdi."

Yani Fikret Kuytak’ın eşi sohbetlerinin birinde Erdelhun’un eşine darbe hazırlıklarından
bahseder. Esasen o dönem bunları duymayan yok gibidir. Buna rağmen tedbir
alınmaması mesela seçim tarihinin ilan edilmemesi darbe hazırlıklarına karşı bir kısım
tedbirlerin alınmaması, nasıl bir gaflettir, bu da oldukça düşündürücüdür.

 
 
RASTGELE

https://www.gzt.com/gercek-hayat/inonu-ve-demokrat-parti-27-mayis-ve-turkes-3545536 5/11
27.05.2023 19:21 İnönü ve Demokrat Parti, 27 Mayıs ve Türkeş


GİRİŞ


Demokrat Parti'nin kazanması üzerine çıkan haber

 
 
RASTGELE

https://www.gzt.com/gercek-hayat/inonu-ve-demokrat-parti-27-mayis-ve-turkes-3545536 6/11
27.05.2023 19:21 İnönü ve Demokrat Parti, 27 Mayıs ve Türkeş

Ve yine dönemin CHP milletvekili Turgut Göle ihtilalden haberli olduklarını yıllar sonra
Cüneyt Arcayürek’e söyleyecektir.  GİRİŞ

"1954 seçimlerinden sonra İsmet Paşa'nın hemen hiç yanından ayrılmayan, o sıralarda
genç bir milletvekili olan CHP genel sekreter yardımcısı Turgut Göle'ye sık sık "27
Mayıs’ın gününü, saatini biliyor muydunuz, yoksa bilmiyor muydunuz" diye sordum.

Göle, 1970'lere değin bu soruyu cevaplamadı. Yalnızca güldü. 27 Mayıs'ın üzerinden

çok zaman geçmişti. 1983'lere gelmiştik. 1983'te bir gün bu soruyu yineledim.

“Bilmiyoruz, diyebilir miyim?” dedi! “Elbette biliyorduk. 26 Mayıs gecesi yatarken

eşime, yarın sabah erkenden ‘bir şeyler’ olacağını söyledim. Olacaktı, biliyorduk."

Murat Belge: İsmet Paşa Yakup Kadri'yr "27 Mayıs'ı Bekle" Dedi
Ayrıca gerçekleştirdiğim mülakatta Murat Belge, İsmet Paşa'nın dayısı Yakup Kadri
Karaosmanoğlu’na yazdığı bir kartvizitte, “Yakup, 27 Mayıs'ı bekle” diye yazdığını
söyler.


27 Mayıs’tan İsmet Paşa’nın haberi var
mıydı?
“Benim dayım Yakup Kadri Karaosmanoğlu’ndan bildiğim kadarıyla vardı. İsmet Paşa
ona bir kart yolluyor. O kartta ‘Yakup, 27 Mayıs’ı bekle’ diye yazıyor. Oradan 27 Mayıs
anlaşılıyor. İnönü, Yakup Kadri’yi haberdar ediyor...”

27 Mayıs darbesine dâhil olan birçok kişinin hatıratından anlaşıldığı kadarıyla darbe
hazırlıkları 1955 yılına kadar uzanır, birden fazla kişi ve grup, çeşitli cuntalar oluşturur.
Sonradan darbe için üretilen/uydurulan gerekçelerin henüz hiçbiri ortada yokken,
ihtilal hazırlığına başlanması garip bir husustur. Orhan Kabibay, Alparslan Türkeş, Talât
Aydemir ayrı ayrı gruplar halinde cunta teşebbüsü içindedirler. Çalışmalar
olgunlaştığında bunları koordine edecek olan kişi perde arkasında İsmet İnönü’den
başkası olabilir mi?

İnönü: Beni Kızdırmayın, Yapmayacağım Şey Yoktur

 
 
RASTGELE

https://www.gzt.com/gercek-hayat/inonu-ve-demokrat-parti-27-mayis-ve-turkes-3545536 7/11
27.05.2023 19:21 İnönü ve Demokrat Parti, 27 Mayıs ve Türkeş


GİRİŞ


İnöünü askeri selamlarken

 
 
RASTGELE

https://www.gzt.com/gercek-hayat/inonu-ve-demokrat-parti-27-mayis-ve-turkes-3545536 8/11
27.05.2023 19:21 İnönü ve Demokrat Parti, 27 Mayıs ve Türkeş

İnönü’nün DP’nin kuruluş sürecinde böyle bir rolü olduğu gibi; 27 Mayıs'a giderken de
birinci dereceden rolü vardır. Cüneyt Arcayürek bu konuda şunları yazmaktadır: “İsmet  GİRİŞ

Paşa, bir keresinde "beni kızdırmayın, yapmayacağım şey yoktur" demişti. Gerçekten
İsmet Paşa'nın 1956-60'ta Menderes-Bayar ikilisini düşürmek için yapmadığı "şey"
kalmamıştı. Giderek aşama aşama ihtilali hazırlamış, 27 Mayısa yeşil ışık yakmıştı.”

Ancak İnönü 1959 yılında meclis konuşmasında “Böyle devam ederse sizi ben bile
kurtaramam” derken ordu içindeki bu gelişmelere işaret etmemiştir. İnönü'nün işaret
ettiği güç İngiltere’dir. İsmet İnönü Britanya’nın öfkesinden ve düşmanlığından sizi ben
de kurtaramam demektedir. Zaten Adnan Menderes'in Londra uçak kazası da şaibelidir
ve muhtemelen bir suikasttır.

ABD Büyükelçisi Warren ve Türkeş

Alparslan Türkeş'in 27 Mayıs'ın içinde olması 1965 sonrası siyasi hayatında kendisinin
ve MHP’lilerin muhtelif açıklamalar getirdiği bir husustur. Yine de Türkeş’in ABD ile
irtibatına işaret eden şu belge, değerlendirilmesi gereken bir husustur.

“ABD Büyükelçisi Warren'den Merkeze yazılan mektubun bir yerinde:

"Millî Birlik Komitesi çok tecrübesiz, çok gençtir. Gürsel'in altına, en önemli MBK
üyesi olarak Türkeş'i yerleştirdim..." (Belge no.38; Foreign Relations, 1958-60,
s.869-70)”

Bu çerçevede gerçekleştirdiğim mülakatta Mahir Kaynak da şunları söylemektedir: “27

Mayıs'tan sonra, darbeden sonra Madanoğlu, Alparslan Türkeş'i idama mahkûm etti.
Ve idam mangası da hazırdı. Ancak Ruzi Nazar yani CIA'nin Türkiye'deki temsilcisi
Cemal Gürsel'e gitti ve ‘bunu yaparsanız aramızdaki ilişkiler çok bozulur’ dedi. Bunun
üzerine idamdan vazgeçildi. Ve onları yurt dışına sürmeye razı oldular.”

*
TÜRKİYE SİYASET TARİH #İSMET İNÖNÜ #DEMOKRAT PARTİ #27 MAYIS

#ALPARSL AN TÜRKEŞ #CEL AL TAHİR

 YORUMUNUZU YAZIN, TARTIŞMAYA KATILIN!

YORUMLAR SIRALA : EN YENİ 

Yorumunuzu yazın... GÖNDER


Bu içerik ile ilgili yorum yok, ilk yorumu siz yazın, tartışalım

 
 
RASTGELE

https://www.gzt.com/gercek-hayat/inonu-ve-demokrat-parti-27-mayis-ve-turkes-3545536 9/11
27.05.2023 19:21 İnönü ve Demokrat Parti, 27 Mayıs ve Türkeş


BİZE ULAŞIN
GİRİŞ

Bir proje fikrim var 

Sizinle çalışmak istiyorum 

Basın sponsoru arıyorum 

Bir şeyler söylemek istiyorum 

SOSYAL MEDYA

 Instagram 

 Twitter 

 Facebook 

 YouTube 

 TikTok 

 LinkedIn 

Hakkımızda

Medya Kiti

Gizlilik Politikası

Kişisel Verilerin Korunması

Mobil Uygulamalar

Sosyal Medya

Kullanım Koşulları

Çerez Politikası

Künye
2
Site Haritası

Muhabbetle  İstanbul'da yapıldı.Tüm hakları saklıdır, Net Medya 2020

 
 
RASTGELE

https://www.gzt.com/gercek-hayat/inonu-ve-demokrat-parti-27-mayis-ve-turkes-3545536 10/11
27.05.2023 19:21 İnönü ve Demokrat Parti, 27 Mayıs ve Türkeş

GZT.com altında yayınlanan köşe yazıları ve haberlerin tüm hakları Albayrak Medya A.Ş.’ye aittir. Kaynak
gösterilse veya habere aktif link verilse dahi köşe yazıları ve haberlerin tamamı ya da bir bölümü kesinlikle 
GİRİŞ

kullanılamaz.

 E-posta adresinizi giriniz... ABONE OL

YASAL UYARI: BIST isim ve logosu "Koruma Marka Belgesi" altında korunmakta olup izinsiz kullanılamaz, iktibas
edilemez, değiştirilemez. BIST ismi altında açıklanan tüm bilgilerin telif hakları tamamen BIST'e ait olup, tekrar
yayınlanamaz. Piyasa verileri DirectFN Finansal Veri ve Teknoloji Hizmetleri Ltd. Şti. tarafından sağlanmaktadır. BİST
hisse verileri 15 dakika gecikmelidir.

 
 
RASTGELE

https://www.gzt.com/gercek-hayat/inonu-ve-demokrat-parti-27-mayis-ve-turkes-3545536 11/11