Gazların Isınma Isıları

Arasındaki Fark
 Gerçek gazlarda iç enerjinin hacimle, entalpinin de
basınçla değişmesi hacim ya da basıncın büyüklüğüne bağlı
olarak moleküler hareketlilikte farklılıklar oluşmasına
neden olmaktadır.
Hareketin farklılaşması kinetik enerjinin (dolayısıyla
ısınma ısılarının) değişmesine neden olur.
Gerçek gazlar için bu farkın belirlenmesi, iç enerjinin hacimle
değişimini belirlenmesine bağlıdır.
 Bu bağıntıya göre, bir sistemin sabit
hacimde basınç-sıcaklık ve sabit basınçta
hacim-sıcaklık değişimleri deneysel olarak
belirlenip iki ısınma ısısı arasındaki farkın
bulunması mümkündür.
Isınma ısılarını ölçmek üzere kullanılacak kalorimetre sistemi, amaca göre
sabit hacimli ya da sabit basınçlı olabilir.
Kalorimetre kabı kapalı bir sistem olup, içine ısınma ısısı ölçülmek istenen
gazdan belirli bir miktarda konulur. Sistem içine yerleştirilen bir direnç teli
üzerinden belirli bir potansiyel altında elektrik akımının geçmesi sağlanır.
Kalorimetre kabındaki sıcaklık artışı da sisteme yerleştirilmiş bir
termometre yardımıyla izlenir.
Bağıntıda,
I → elektrik devresinden geçen akımın şiddeti (amper)
V → akım geçişini sağlayacak elektriksel potansiyel fark
(Volt)
I.V çarpımı → elektrik enerjisin sağlayan kaynağın gücü
I.V.t çarpımı → zaman (t) saniye olarak alınmak kaydıyla
kalorimetreye aktarılan toplam elektrik enerjisi (q)

Sistemde bulunan madde miktarı n mol ve sıcaklık değişimi

T2-T1 kadardır.
CV(P) ise kalorimetre kabının, sırasıyla sabit hacimli ya da
sabit basınçlı olmasına göre belirlenecek ısınma ısılarıdır.
Adyabatik Dönüşümler
 Bir sistemin çeperlerinden ısı akışı olmaksızın
gerçekleşen değişimlere adyabatik dönüşümler
denir. Bu durumda termodinamiğin birinci yasası
sadece iç enerji ve iş türünden yazılabilir.

Adyabatik tersinmez bir dönüşüm için,

 Adyabatik dönüşümlerde yapılan iş ile iç enerji
değişimi eşit olduğundan dolayı, birinin belirlenmesi
yeterlidir. (işaretleri de aynı olacaktır)

Adyabatik tersinir bir dönüşümde, iç enerji ve

hacim değişimleri diferansiyel boyuttadır (dU ve
dV).
Denklemin ilk ve son sıcaklık ve hacim değerleri
arasında integrali alınırsa,
İdeal gazlar için,

R’ nin bu karşılığını denklemde yerine koyarsak

Her tarafı CV’ye böldüğümüzde,

 olduğundan,

ya da

elde edilir.

Her iki tarafın antilogaritması alınırsa,

sabit
İdeal gaz denklemi ilk ve son haller için ayrı ayrı yazılıp
birbirlerine oranlanarak oluşturulacak denklem yardımıyla,
hacimler oranı yerine sıcaklık ve basınca bağlı karşılığı
yazılarak aşağıdaki bağıntı oluşturulabilir.

Böylece, adyabatik genleşme durumunda T ve V

arasındaki bağıntı elde edilir.
Her iki tarafın γ kökü alınırsa,

sabit
Her iki tarafın (1-γ) kökü alınırsa,

Her iki tarafı γ üssüne göre düzenlediğimizde,

sabit
 İzotermik değişimler için çizilen p-V
diyagramı «izoterm» olarak adlandırılırken,
adyabatik dönüşümler için çizilen p-V
diyagramı «adyabat» olarak adlandırılır.

İzotermik tersinir dönüşümlerde,

pV = sabit iken,

adyabatik dönüşümlerde,
bağıntısı geçerlidir.