Style i skale wspinaczkowe

We współczesnej wspinaczce sportowej styl określa sposób pokonania skalnej drogi, który
decyduje o możliwości uznania dokonanego przejścia za wyczyn sportowy oraz stanowi o
jego poziomie – jakości, pozwalając na przeprowadzenie stosownej klasyfikacji. Złamanie
reguł stylu powoduje dyskredytację przejścia do roli wyłącznie „osobistej przygody” jego
autora, co oznacza np., że nie wolno go wymieniać w wykazach indywidualnych osiągnięć
sportowych.

Obecnie przyjmuje się, że drogi wspinaczkowe można pokonywać w jednym z trzech

następujących stylów sportowych.

• On sight (ang.), (od strzału) – styl oznaczamy skrótem – OS. Przejście drogi
wspinaczkowej z dolną asekuracją, bez odpadnięć i obciążania punktów przelotowych.
Wykluczona jest wcześniejsza znajomość drogi – wspinacz nigdy nie próbował się na
niej wspinać, ani zjeżdżać obok na linie, ani nawet nie obserwował nikogo
wspinającego się na tej drodze oraz nie korzysta z podpowiedzi. Jest to styl
wspinaczki klasycznej uznawany za najbardziej wartościowy.

• Flash (ang.) – przejście drogi z dolną asekuracją w jednym ciągu, bez odpadnięć.
Uprzednia znajomość drogi jest ograniczona do obserwacji przejścia innej osoby lub,
gdy ktoś udziela nam podpowiedzi podczas przejścia. Przejście w stylu flash ma
niższą wartość od przejścia OS, ale zalicza się do kategorii dokonanych bez
znajomości.

• RP – red point (ang.) – przejście drogi z dolną asekuracją bez odpadnięć i obciążania
przelotów. Droga może być wspinaczowi znana z poprzednich prób dokonywanych w
stylu OS lub flash, a także przechodzona z asekuracją na wędkę, jak też rozpoznawana
ze zjazdu. W przypadku odpadnięcia podczas prowadzenia drogi, wspinacz musi
zjechać na ziemię, po czym wywleka linę ze wszystkich znajdujących się nad nim
przelotów. W praktyce nie odróżnia się przejść dokonywanych na drodze uprzednio
obwieszonej ekspresami od tych, kiedy to prowadzący musi je założyć własnoręcznie.

W latach 80. za sportowe uznawano jeszcze przejścia w stylach:

• RK (rotkreis, niem.) – w tym przypadku wspinacz dokonywał przejścia identycznie

jak w stylu RP z tą różnicą, że po odpadnięciu i zjeździe na ziemię, nie musiał
wywlekać liny z przelotów.
• AF (all free, ang.) – przejście drogi mogło być dokonywane z wieloma
odpadnięciami, po których wspinaczowi wolno było zawisać na linie bez
opuszczania się pod ścianę.

Obecnie odebrano obydwu tym stylom jakiekolwiek znaczenie sportowe, podobnie jak
przejściom dokonywanym z asekuracją górną – na wędkę.

www.primaroca.pl 1
TR (top rope, ang) – przejście drogi wspinaczkowej na wędkę, czyli z górną asekuracją.
Trudności drogi muszą być przebyte w ciągu. Niedopuszczalne jest jakiekolwiek czynne
użycie liny (zarówno do przejścia fragmentu drogi, jak i do odpoczynku), która powinna
służyć wyłącznie do asekuracji. Tak, więc popularne patentowanie poszczególnych odcinków
trudności, przeplatane zawiśnięciami na linie dla odpoczynku, nie jest przejściem drogi w
stylu TR.

Skale trudności

Ocena trudności drogi wspinaczkowej zawsze była, jest, i pozostanie odczuciem

subiektywnym. Ten sam pojedynczy ruch może być postrzegany jako łatwy lub trudny,
zależnie od indywidualnych predyspozycji, aktualnych umiejętności technicznych i stanu
wytrenowania.
Dlatego więc wszelkiego rodzaju skale, trzeba traktować jako wynik pewnej „ugody
społecznej” zawartej w środowisku wspinaczy.
Po co więc istnieją skale wspinaczkowe?
Po pierwsze, jest to konieczne ze względu bezpieczeństwa uprawiania wspinaczki. Istnienie
skali, jako systemu klasyfikowania i oceny trudności drogi, umożliwia wspinaczom
dokonanie wyboru takiego celu działania, który mieści się w granicach ich osobistych
możliwości.
Po drugie, pojawienie się skal trudności zbliżyło wspinaczkę do kategorii dyscypliny
sportowej. Stało się, bowiem możliwe porównywanie dokonań poszczególnych wspinaczy,
poprzez ocenę zrealizowanych przez nich wejść.

W Polsce powszechnie używa się skali krakowskiej autorstwa Wojtka Kurtyki.

Skalę saską używamy w piaskowcach Polski, Czech i Niemiec.

W Europie powszechnie używa się skali francuskiej.

Do oceny wartości osiągniętego wyniku służą dwa kryteria:

• stopień trudności technicznych drogi

• rodzaj stylu, który wspinacz wybrał do realizacji przejścia

www.primaroca.pl 2
 Porównanie skal trudności wspinaczkowych

Wielka
UIAA, Tatry Krakowska Francja YDS Saksonia Australia Norwegia
Brytania
I I 1 5.2 easy I 10

II II 2 5.3 m II 11

III III 3 5.4 d III 12

IV IV 4 5.5 hvd IV 13

V- V- 5 5.6 ms V 13

V V 5 5.7 4a | s VI 14 5-

V+ V+ 5+ 5.8 4b | vs VIIa 15 5
5.8 16
VI- VI- 5+ 4c | hvs VIIb 5+
5.9 17
17
VI VI 6a 5.9 5a | hvs VIIc 6-
18
18
VI+ VI+ 6a+ 5.10a 5b | E1 VIIc 6
19
5.10b
VII- VI.1 6b 5c | E1 VIIIa 20 6+
5.10c
VII VI.1+ 6b+ 5.10d 5c | E2 VIIIb 21 7-
22 7-
VII+ VI.2 6c 5.11a 6a | E3 VIIIc
23 7
23
VIII- VI.2+ 6c+ 5.11b 6a | E3 IXa 7
24
VIII VI.3 7a 5.11d 6b | E4 IXb 25 7+
5.12a
VIII+ VI.3+ 7a+ 6b | E4 IXc 26 8-
5.12b
26
IX- VI.4 7b 5.12c 6b | E5 Xa 8
27
27
IX VI.4+ 7c 5.12d 6c | E6 Xb 8
28
28
IX+ VI.5 8a 5.13a 7a | E6 Xc 8+
29
5.13b
X- VI.5+ 8a+ 7a | E6 Xc 30 9-
5.13c
X VI.6 8b 5.13d 7a | E7 Xc 32 9

X+ VI.6+ 8b+ 5.14a 7b | E7 Xc 33 9

5.14b 7b | E8
XI- VI.7 8c Xc 33 9+
5.14c 7b | E9
XI VI.7+ 8c+ 5.14d 7b | E10 XIa 33 10-

www.primaroca.pl 3