"Let's love the earth"

mahalin natin ang ating

mundo. Iyan ang isang
bahagi ng liriko sa kantang
na napakinggan natin.
Tumigil na tayo sa
pagtapon ng basura kahit
saan, pag sunog ng mga
plastik, at kahit ano pang
makasisira sa ating
kalikasan. Dapat matuto
tayong mag sustain sa
ating mundo.
Ano nga ba ang
"sustainability"? Pareho
ba ito ng pagkilos sa
pagbabago ng klima?

Ang pagkilos sa klima ay

isang anyo lamang ng
pagpapanatili—isang
konsepto na humihiling sa
atin na makita ang
malaking larawan ng kung
ano ang kinukuha natin
mula sa ating kalikasan, at
kung paano nakakaapekto
ang ating mga aksyon sa
mga susunod na
henerasyon.

Maaaring narinig mo na
ang salitang
"sustainability" sa mga
pag-uusap tungkol sa
climate change, - tulad ng
sa isang "sustainable
economy," o isang
"sustainable energy
system." Sa konteksto ng
pagbabago ng klima,
kadalasang
nangangahulugan ito ng
pagbabago ng ating
enerhiya, transportasyon,
at iba pang mga sistema
upang hindi sila makapag-
ambag sa pag-init ng
planeta. Ngunit ang
pagpapanatili ay isang
mas malawak na konsepto
kaysa sa pagpigil lamang
sa pagbabago ng klima.
Ang iba pang karaniwang
thread sa sustainability ay
isang pagtuon^, sa kung
paano makakaapekto ang
ating mga aksyon ngayon
sa mundo bukas. "Nakikita
ko ito bilang pagtatakda ng
isang pangitain para sa
hinaharap," sabi ni
Newman. Ang ideyang ito
ay makikita rin sa
konsepto ng "sustainable
development" ng United
Nations, na ginagamit
upang magtakda ng mga
layuning pandaigdig at
direktang tulong
internasyonal. Tinukoy ng
UN ang "sustainable
development" bilang
"kaunlaran na tumutugon
sa mga pangangailangan
ng kasalukuyan nang hindi
nakompromiso ang
kakayahan ng mga
susunod na henerasyon na
matugunan ang kanilang
sariling mga
pangangailangan." Ang
kahulugan nito ay higit pa
sa mga, usaping
pangkalikasan: tinitingnan
din nito ang kaunlaran ng
ekonomiya, tubig, at
access sa pagkain,
edukasyon, at iba pang
mga pangangailangan na
nakakatulong sa kalidad
ng buhay ng mga tao.

"The environment is where

we all meet; where all of us
have a mutual interest; it is
the one thing all of us
share." sabi ni Lady Bird
Johnson.

Ayon sa World Health

Organization ang Pilipinas
ay lubhang mahina sa
mga, epekto ng pagbabago
ng klima, kabilang ang
pagtaas ng lebel ng dagat,
pagtaas ng dalas ng mga
kaganapan sa matinding
panahon, pagtaas ng
temperatura, at matinding
pag-ulan.

Ito ay dahil sa mataas na

pagkakalantad nito sa mga
likas na panganib, tulad
ng(bagyo, pagguho ng
lupa, baha, at tagtuyot)
pag-asa sa mga likas na
yaman na sensitibo sa
klima, at malalawak na
baybayin kung saan
naninirahan ang lahat ng
pangunahing lungsod nito
at ang karamihan ng
populasyon. Ang isang
mayaman ngunit lalong
nauubos na likas, at
marine REsourcesBase ay
sumusuporta sa mga
kabuhayan sa
pamamagitan ng
pangingisda, agrikultura,
kagubatan, enerhiya,
pagmimina, at turismo at
nagbibigay ng mga kritikal
na serbisyo sa ecosystem
tulad ng proteksyon sa
baybayin, kontrol sa baha,
katatagan ng lupa, at mga
tirahan para sa
biodiversity. Sa Pilipinas,
higit sa kalahati ng
greenhouse gas emissions
ay nagmumula sa sektor
ng enerhiya, na
sinusundan ng agrikultura,
mga prosesong pang-
industriya, basura, at
pagbabago sa paggamit ng
lupa at kagubatan.
Sa pagitan ng 1958 at
2014, nakaranas ang
Pilipinas ng 0.62°C na
pagtaas sa 'taunang
average na temperatura,
na may pagtaas ng rate ng
pagbabago sa paglipas ng
panahon. Ang pagbabago
ng klima ay nagREsulta sa
paglakas ng ulan, na may
mas maraming araw ng
tag-ulan, na naobserbahan
sa mga nakalipas na
dekada. Ang mataas na
temperatura at malakas na
pag-ulan ay tipikal ng
mahalumigmig na klima ng
ekwador ng Pilipinas. Ang
average na 'taunang pag-
ulan ay 2,348 measure.
ngunit malaki ang
pagkakaiba nito ayon sa
lokasyon, mula 960 mm sa
timog-silangang Mindanao
hanggang sa mahigit 4,050
mm sa gitnang Luzon. Ang
average na temperatura sa
buong taon sa Pilipinas ay
24°–27°C, na ang
pinakamainit na buwan ay
Mayo at ang
pinakamalamig na buwan
ay Enero. Ang mga antas
ng halumigmig na nasa
average na humigit-
kumulang ay 82%, dahil sa
mainit na hangin sa
kalakalan, mayayabong na
mga halaman at
masaganang pag-ulan.
Meron tayong tatlong
paraan para maiwasan ang
pagbabago ng klima o
climate change. Ito ay ang
3r's, Reduce, Reuse, at
Recycle.

Reduce, ito ay pagbawas

natin sa ating mga basura
na binubuo. Reuse, ang
pagulit na paggamit sa
iyong mga gamit. At ang
panghuli ay ang Recycle,
ito ay ang pagbago sa
lumang gamit at
ginagawang bago ulit.
Noong ako ay bata pa, mahilig ako sa
mga chichirya. Tinatapon ko kahit
saan ang aking mga basura. Tapon
dito, tapon doon. Kahit saan ako
mapunta, doon ko itatapon. Ang
aming bahay ay malapit sa ilog. At
isang araw, malakas ang ulan at ang
dalugdog, ng mga kidlat. Kinabahan
ako.

Ilang oras din bago natapos ang

ulan, pagbukas ko ng pintuan namin,
may mga lumilitaw na mga gamit,
mga kahoy, at iba pa. "Baha" "May
baha" sigaw ko. Noong oras na iyon,
napagtanto ko na mali pala ang aking
ginawa, na magtapon ng basura kahit
saan at di iniisip ang magiging bunga
nito.

Kaya tayong lahat, alagaan natin ang

ating munting tahanan. Tayo'y
magkaisa at magtulungan sa pag
alaga sa ating mundo.

Let's love our earth, it's our home,

it's the only home we own. Salamat.