Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 68

AKSİYON

POTANSİYELLERİ
(Biyomedikal Potansiyeller)

EKG, EEG, EMG

Byofizik Dersleri EKG,EEG,EMG


Semire Uzun Göçmen, Dr.Öğretim Üyesi
Mustafa Kemal Üniversitesi
Tıp Fakültesi
Biyofizik Anabilim Dalı
31100-Antakya
E-mail:semireuzungocmen@gmail.com
Cep Tel: 0535 432 33 01
Biyomedikal potansiyel nedir?

➢İnsan vücudunun değişik yerlerinden


ölçülebilen ve tıpta bazı patolojilerin
tanınmasında kullanılabilen elektrik
sinyallerdir.
Biyomedikal potansiyeller nasıl oluşur?
➢Uyarılabilir hücrelerin membran
potansiyellerindeki dalgalanmalardan.

24.02.2021 Semire Uzun Göçmen 2


Biyomedikal Potansiyel: vücut içerisinde üretilen ve kaydedilebilen
elektrik akımları.

Nasıl Oluşur?
• Hücre membranındaki potansiyel farkı
dalgalanmalarından
Nerede üretilir?
Uyarılabilir Hücrelerde,
- Sinir hücreleri
- Kas hücreleri,

Elektriksel Potansiyel Üretebilen Otonom organlar;


- Beyin,
- Kalp
24.02.2021 Semire Uzun Göçmen 3
Kaydedilebilir elektrik potansiyeli üretebilen
doku ve organlar:
1- ) Kalp,
2- ) Beyin,
3- ) Kas dokusu,
4- ) Sinir dokusu

24.02.2021 Semire Uzun Göçmen 4


ÖRNEKLER
• Elektro-kardiyogram (EKG)
Kalp kaslarının elektriksel aktivitesi.

• Elektro-ensefalogram (EEG).
Beynin (özelikle, beyin korteksinin) elektriksel aktivitesi.

• Elektro-miyogram (EMG)
Çizgili ve düz kasların elektriksel aktivitesi.

• Elektro-retinogram (ERG)
Üzerine düşen bir ışık demetine, retinanın verdiği elektriksl yanıtlar.

• Elektro-okülogram (EOG)
Göz kürelerinin hareketi nedeniyle oluşan elektriksel potansiyeller.

• Elektro-gastrogram (EGG)
İntestinal düz kasların peristalsis sırasındaki elektriksel aktiviteleri.

Kaynak: Uyarılabilir hücrelerin membran potansiyeli değişimleri.


➢ Genellikle, kaynaklarından oldukça uzağa yerleştirilen yüzeyel
elektrotlar kullanılarak kaydedilirler.
24.02.2021 Semire Uzun Göçmen 5
Tanıdaki avantajı: Non-invaziv, özgün, ucuz
ve kısa zamanda yapılabilen.
Biyomedikal potansiyeller nasıl ölçülür?
➢ Oluşan biyomedikal potansiyel sinyalleri
deri yüzeyine yansır (Bunlar çok küçük
sinyaller, Kalpte 1 mV).
➢ Deri yüzeyine yerleştirilen elektrotlarla
algılanır - kablolar aracılığıyla cihaz içerisine
taşınır - Cihazda bulunan yükseltgeçlerle
gözlenebilir hale getirilir -Monitöre yansıtılır
- yazıcı aracılığıyla kağıda aktarılabilir
(Arşivlenebilir)
24.02.2021 Semire Uzun Göçmen 6
• Kayıtlar nereden alınır?
Genellikle deri üzerinden (ekstrasellüler kayıt
yöntemi); EMG (Elektromiyogram) de elektrotlardan biri kas içine
batırılabilmektedir (intrasellüler kayıt yöntemi)

Elektrot nedir?
Algılayıcı (metalden yapılmış iletken) , deri üzerine yerleştirilerek, vücut
içinden yansıyan elektriksel akımları algılar. Bu akımlar kablolar aracılığıyla
yükseltgeçler içeren cihaza getirilir. Cihaz ekranda görülebilecek hale
getirir, bir yazıcı aracılığıyla yazdırılabilir.

24.02.2021 Semire Uzun Göçmen 7


EEG ELEKTROTLARI

Altın/Gümüş mükemmel kayıt kalitesi,


Altın, çok kullanımlık Eşsiz kalite, dayanıklı,
Gümüş/Klorür (Ag/Cl)
Çok kullanımlık EEG, EMG, ECG ve EOG için

Disposable (tek
kullanımlık) Küpe tarzı, kulak lobuna takılır

Değişik şekilleri var.


Jelsi yapıda, her
Tek kullanımlık, çok Gümüş/gümüş uçlarına türlü çekim için
kaliteli, yapışkan başlık şeffaf ve hassas
Gümüş/gümüşKlorür takılbiliyor. kayıtlar alır.
24.02.2021 Semire Uzun Göçmen 8
(Ag/AgCl)
Kayıtlar, temeli ossiloskop olan içinde
yükseltgeyici olan cihazlarla alınır.

prob

Ossiloskop

Ayarsız ossiloskop Ayarlı ossiloskop

24.02.2021 Semire Uzun Göçmen 9


Elektrokardiyografi (EKG)

I, II, III; aVR, aVL, aVF ve V1-6 derivasyon kayıtları görülmektedir.

24.02.2021 Semire Uzun Göçmen 10


24.02.2021 Semire Uzun Göçmen 11
Göğüs kafesi; sırtta omurga (göğüs omurları, thoracic vertebrae-12 adet), önde göğüs
kemiği (Sternum) ve kaburgalardan (costae) (12 adet) oluşur. Kaburgaların tamamı sırt
omurlarıyla sabit eklem yapar. İlk 7 kaburga ön kısımlarında bulunan kıkırdak aracılığıyla
doğrudan doğruya sternuma, 8,9,10.kaburgalar, kıkırdak yapı ile önce birbirine sonra 7.
kaburgaya bağlanır. 11 ve 12. kaburgaların ön uçları sebesttir. Kaburgalar arası aralıklar,
interkostal aralık olarak adlandırılır.
EKG GÖĞÜS DERİVASYONLARI

• V1 sternum (göğüs kemiği)’un sağında 4.


interkostal (kaburgalararası) aralığa
yerleştiriliyor.
• V2 sternum’un solunda 4. interkostal aralığa
yerleştiriliyor.
• V3, V2 ve V4’ün tam ortasına yerleştirilir.
• V4 clavicula (köprücük kemiği) orta hat
hizasında 5. interkostal aralıkta yerleştirilir.
• V5, koltukaltı (axilla) hizasında ön tarafta V4’ün
yatay hizasına yerleştirilir.
• V6 axilla orta hattında, V4 ve V5’ in yatay
hizasına yerleştirilir.
Göğüs derivasyonlarında, elektrotların göğüs kafesi üzerine yerleştirilme şekli
24.02.2009
24.02.2021 Semire UzunUzun
Semire Göçmen 15
24.02.2021 Semire Uzun Göçmen 16
Elektrokardiyogram; EKG (P dalgası, QRS Kopleksi,
T dalgası ); EKG Komponenti

24.02.2021 Semire Uzun Göçmen 17


Ekstremite (Kol, bacak) derivasyonlarında elektrotların yerleştirilme şekli.

24.02.2021 Semire Uzun Göçmen 18


Extremite derivasyonları I-III

Ödev: Soru: EKG de, 3. bir ekstremite derivasyonu


olup olmadığını ideleyiniz. Var ise,
III. Ekstremite derivasyonunu tanımlayınız. Çekimi
sırasında hangi elektrotların hangi ekstremite (kol-
bacak)’ye yerleştirildiğini belirtiniz.
24.02.2021 Semire Uzun Göçmen 19
III. Derivasyon: sol kol-sol bacak
Negatif elektrod (siyah) sol kolda, pozitif elektrod (kırmızı)
sol bacak’a bağlanır. Bipolar, dipol.

24.02.2021 Semire Uzun Göçmen 20


24.02.2021 Semire Uzun Göçmen 21
• Lead aVR or "augmented vector right" has the positive
electrode (white) on the right arm. The negative
electrode is a combination of the left arm (black)
electrode and the left leg (red) electrode, which
"augments" the signal strength of the positive electrode
on the right arm.
• Lead aVL or "augmented vector left" has the positive
(black) electrode on the left arm. The negative electrode
is a combination of the right arm (white) electrode and
the left leg (red) electrode, which "augments" the signal
strength of the positive electrode on the left arm.
• Lead aVF or "augmented vector foot" has the positive
(red) electrode on the left leg. The negative electrode is
a combination of the right arm (white) electrode and the
left arm (black) electrode, which "augments" the signal
of the positive electrode on the left leg.

24.02.2009
24.02.2021 Semire UzunUzun
Semire Göçmen 22
24.02.2021 Semire Uzun Göçmen 23
24.02.2021 Semire Uzun Göçmen 24
24.02.2021 Semire Uzun Göçmen 25
24.02.2021 Semire Uzun Göçmen 26
EEG (Elektroensefalografi;
Elektroensefalogram; Electroencephalography)

24.02.2021 Semire Uzun Göçmen 27


Elektrotların kafa derisi üzerine yerleşimi, 12 ila 256 elektrot olan kapşonlar var.
http://63.134.192.29/cart/Details.cfm?ProdID=188&category=6

64 elektrot

128 elektrot
24.02.2021 Semire Uzun Göçmen 28
24.02.2021 Semire Uzun Göçmen 29
BEYİN DALGALARI NEDİR?
Beyin milyarlarca nörondan (sinir hücresi) oluşur. Nöronlar
elektrik sinyalleri ile haberleşirler. Milyonlarca nöron aynı
anda sinyal gönderdiğinde, beyinde büyük bir elektriksel
enerji oluşur. Bu sinyaller, EEG cihazları gibi, içlerinde
yükseltici bulunduran hassas cihazlarla kafa derisi
üzerinden ölçülebilir, görünür hale getirilerek
kaydedilebilir. Beynin bu şekildeki toplam elektrik
aktivitesinin kaydı dalga görünümünde

olup –Beyin dalga profili- adını alır.

Beyin ilkel dalga kaydı.

24.02.2021 Semire Uzun Göçmen 30


EEG
Elektroenselelogram
(Beyin Dalga Profili)

24.02.2021 Semire Uzun Göçmen 31


Beyin dalgaları kişinin yaptığı aktiviteye göre
değişir. Elektriksel aktivite değişmektedir.
Örneğin, uyku halinde beyin dalgaları iyice
uyanık olan halden oldukça farklıdır.
Gelişen teknoloji ve hassas metotlar. Beyin
dalgalarına bakarak hastalık ve sağlık
durumlarını tanımlayabilir hale getirmiştir.
Ya da beyin ve zihinsel aktivitesi hakkında
fikir verir.

24.02.2021 Semire Uzun Göçmen 32


Beyin dalga profillerine bakılarak kişinin genel
durumu hakkında iyice bilgi sahibi olunabilir.
Ağırlıklı beta dalgası, kaygılı-gergin haller
(anksiyete)’ de gözlenirken, depresyon
durumlarında, yavaş alfa/teta dalgaları
ağırlıklıdır.
Bilim kendiliğinden oluşan dalgaların dışında,
aynı zamanda, beyni uyararak, daha duru
rüya görülmesini veya gerçek ötesini hayal
etme gibi egzotik ve sıra dışı bir zihin
durumu oluşturarak hastalıkların tedavisini
sağlayabilir.
24.02.2021 Semire Uzun Göçmen 33
Dalga Frekans İlişkili zihin durumu

İyice uyanık. İnsanların çoğunun gün içinde oldukları ve hayatlarının


uyanık geçen kısmında üretir. Bu durum kendi içinde çoğunlukla tekdüze,
ancak önemi küçümsenemez. Yetersiz beta aktivitesine sahip kimseler,
12hz - depresyon gibi zihinsel ya da duygu-durumsal hastalıklar geliştirir.
Beta
38hz Attention Deficit Disorder (ADD; dikkat eksikliği) ve insomnia (yeterli
sürede ve dinlendirici uyku uyuyamama hastalığı) Beta aktivitesini uyarır.
Bu yol ile, duygusal dengeyi, enerji düzeylerini, dikkat toplanmasını ve
konsantrasyonu olumlu yönde etkileyebilir.
Uyanık ama çok bilgi iletilmez. Sabah yeni uyanıldığında ve akşamları
uykudan hemen önceki mahmur haldir. Gözler kapalı iken beyin alfa
dalgaları üretir.
Alfa, çoğunlukla deneyimli meditatorların amacıdır. Fakat NP2 (Neuro-
Alfa (Alpha) 8hz - 12hz
Programmer 2) aracılığıyla girmek oldukça kolaydır. Çünkü alfa, hızlı
algılayıcı, soğurucu bir zihin durumudur. Bu etkin-hızlı öğrenme, kendi
kendini hipnoz ve hafızasını yeniden programa ve daha fazlası için
kullanılabilir.

Teta Hafif uyku ya da iyice gevşeme. Teta ayrıca hipnoz, hızlı öğrenme ve daha
3hz - 8hz
(Theta) önceki kayıtların hatırlanması ile kendini programlama da kullanılabilir

Derin-rüyasız uyku. Delta beyin dalgalarının en yavaş bandıdır. Delta


beynin dominant dalgası iken, vücut kendi iç dengesini ve biyolojik saatini
Delta 0.2hz - 3hz
yeniden kurarak kendi kendine iyileşir. Bu arada rüya görülmez ve uyku
kesiksizdir. (Derin uyku, deliksiz uyku)

24.02.2021 Semire Uzun Göçmen 34


24.02.2021 Semire Uzun Göçmen 35
İleri düzeyde beyin araştırmaları yapan bir laboratuvarın görünümü
Ses izolasyonu yapılmış, Çok çeşitli beyin sinyallerini algılayıp kaydedebiliyor. En
güncel ve ileri teknik cihazlar mevcut. Görsel ve işitsel uyarıları kaydedebiliyor.
Görsel-işitsel ve bilişsel çalışmalar yapılıyor.

24.02.2021 Semire Uzun Göçmen 36


EMG (Elektromiyogram)

ÖNEMLİ: Kas ve sinir hasarlanmalarının varlığını


saptamak ve kas gücünü görebilmek için yapılır.

24.02.2021 Semire Uzun Göçmen 37


EMG HANGİ DURUMLARDA GEREKLİDİR
Sinir yaralanmaları
· Sinir sıkışmaları
Bel ve boyun fıtıkları
Kol ve bacaklarda uyuşma ve yanma tarzında ki tablolar
Yüz felçleri
· Sinirlerin fonksiyonlarını bozan hastalıkların teşhisi
(Metabolik hastalıklar:; Şeker hastalığı, böbrek hastalığı gibi)
· Kas hastalıklarının teşhisi
· Kas erimeleriyle giden omurilik hastalıklarının teşhisi
için yapılır.

24.02.2021 Semire Uzun Göçmen 38


EMG ile sinir incelemesinde, baş,
kollar, bacaklar ve beden
üzerindeki çevresel sinirlerin
normal fonksiyon görüp
görmedikleri araştırılır. Bu
yöntemde "his" ve "hareket"
fonksiyonunu yerine getiren
sinirler ayrı ayrı incelenir. His
sinirleri (duysal sinirler) çevreden
gelen temasları hissetmemizi
sağlar, dokunduğumuz bir şeyin
soğuk mu sıcak mı olduğunu
hissetmek gibi. Hareket sinirleri
(motor sinirler) ise beyinden ya da
omurilikten gelen hareket
emirlerini kaslara ileterek kasların
kasılmasını, böylece hareketi test
24.02.2021 Semire Uzun Göçmen 39
eder.
Duysal sinirlere yönelik incelemelerinde sinirin bir
ucundan hastayı fazla rahatsız etmeyecek şiddette
doğrusal elektrik akımı verilir, diğer ucundan ise bu
potansiyel, kompüterize aygıtlar yardımıyla kayıtlanıp
ekranda görülerek analiz edilir. Motor sinir
incelemelerinde ise sinirin değişik yerlerinden elektrik
verilip, o sinirin son bulduğu kastan ya da kaslardan
kayıt yapılır. Böylece bir his da hareket sinirinin kesik
olup olmadığı, kesik ya da kesintiye uğramışsa bunun
tam mı yoksa kısmi mi olduğu anlaşılabilir. Ayrıca bu
incelemeyle, sinirin iyileşip iyileşemeyeceği ya da ne
kadar zaman içinde iyileşeceği, siniri tamir için
ameliyat gerekip gerekmeyeceği anlaşılabilir.

24.02.2021 Semire Uzun Göçmen 40


EMG ile kas incelemesi ise kasların içine iğne şeklinde
kayıt elektrodları sokmak yoluyla yapılır. Elektrodun
sapından çıkan teller EMG aletine bağlıdır ve kasların
elektriksel aktivitelerini ekranda görmemizi sağlar.
İncelenen kasın sinirinin kopuk olup olmadığını, kopuk ise
bunun tam mı kısmi mi olduğu hakkında fikir verir. Ayrıca,
kasta anormal bir durum var ise bunun omurilikten mi,
sinir kökünden mi, çevresel sinirden mi yoksa kasın
kendisinden mi kaynaklandığını ortaya koyar.
EMG işlemlerinde, sinir incelemesine ENG, kas
incelemesine ise EMG, ikisine birden ENMG diyenlerde
vardır.
EMG SÜRESİ: EMG incelemesi, değişebilmekle birlikte
yaklaşık yarım ila bir saat arasında süren bir incelemedir.

24.02.2021 Semire Uzun Göçmen 41


ELEKTROMİYOGRAFİ Motor Sinir İleti
İncelemeleri
Amaç, incelenecek motor veya mikst
(duysal-motor) sinirin en hızlı ileten
motor liflerinin ileti hızını ölçmek ve
hedef kasa giden motor liflerin ne
kadarının fonksiyon gördüğünü yaklaşık
olarak belirlemektir. Bu amaçla, kas
üzerine kayıt elektrodu yerleştirilip kası
innerve eden motor sinir yeterli şiddette
elektrikle uyarıldığında (Şekil 1) kastan
bir aksiyon potansiyeli kaydedilir (Şekil
2). Bu potansiyele birleşik kas aksiyon
Şekil 1. Motor sinir ileti incelemesi potansiyeli (BKAP) adı verilir.
(bilek ve dirsekteki noktalar burada Yazan: Mustafa ERTAŞ
uyarım yerlerini göstermektedir) http://www.itfnoroloji.org/emgsemi/emgsemi.
htm
Elektrod ve diğer aksesuarlar
http://www.spesmedica.com/?gclid=CILGx9ShuJoCFcIUzAod4WkXBg

24.02.2021 Semire Uzun Göçmen 42


Şekil 2

24.02.2021 Semire Uzun Göçmen 43


24.02.2021 Semire Uzun Göçmen 44
Cardiac muscle action
potentials. A. Two
consecutive action
potentials from a
pacemaking Purkinje
fiber. B. Action
potential from a
contractile fiber. C. The
upstrokes of Purkinje
fiber and contractile
fiber action potentials
shown in expanded
sweeps.

24.02.2021 Semire Uzun Göçmen 45


24.02.2021 Semire Uzun Göçmen 46
24.02.2021 Semire Uzun Göçmen 47
Three-dimensional
reconstruction of
skeletal muscle
illustrating
organizatin of
myofibrils,
sarcoplasmic
reticulum and T
tubules. (Warwick R,
Williams PL [ed]: Gray's
Anatomy, 35th British
ed, Philadelphia, W.B.
Saunders, 1973)

24.02.2021 Semire Uzun Göçmen 48


Fortuitous sections
through triads, one
at right angles to
the other. Relative
positions of T
tubules and
sarcoplasmic
reticula at the triad
are shown clearly.

24.02.2021 Semire Uzun Göçmen 49


A model of the opening of the Ca channel by the action potential
is the T tubule of the skeletal muscle fiber

24.02.2021 Semire Uzun Göçmen 50


Effects of increasing membrane conductance on the membrane
potential. Hypopolarization leads to increased gNa+, which leads
to sodium entry, which reinforces hypopolarization in the
Hodgkin cycle (above), whereas hypopolarization leads to
increased gK+, which leads to K+ efflux, which leads to
repolarization
24.02.2021 (below). Semire Uzun Göçmen 51
Harbiye-
ANTAKYA,
Hidro, havuz

24.02.2021 Semire Uzun Göçmen 52


24.02.2021 Semire Uzun Göçmen 53
24.02.2021 Semire Uzun Göçmen 54
III. Derivasyon: sol kol-sol bacak
Negatif elektrod (siyah) sol kolda, pozitif elektrod (kırmızı)
sol bacak’a bağlanır. Bipolar, dipol.

24.02.2021 Semire Uzun Göçmen 55


24.02.2021 Semire Uzun Göçmen 56
24.02.2021 Semire Uzun Göçmen 57
• V1 sternum (göğüs kemiği)’un sağında 4.
interkostal (kaburgalararası) aralığa
yerleştiriliyor.
• V2 sternum’un solunda 4. interkostal
aralığa yerleştiriliyor.
• V3, V2 ve V4’ün tam ortasına yerleştirilir.
• V4 clavicula (köprücük kemiği) orta hat
hizasında 5. interkostal aralıkta yerleştirilir.
• V5, koltukaltı (axilla) hizasında ön tarafta
V4’ün yatay hizasına yerleştirilir.
• V6 axilla orta hattında, V4 ve V5’ in yatay
hizasına yerleştirilir.
24.02.2021 Semire Uzun Göçmen 58
• Lead aVR or "augmented vector right" has the positive
electrode (white) on the right arm. The negative
electrode is a combination of the left arm (black)
electrode and the left leg (red) electrode, which
"augments" the signal strength of the positive electrode
on the right arm.
• Lead aVL or "augmented vector left" has the positive
(black) electrode on the left arm. The negative electrode
is a combination of the right arm (white) electrode and
the left leg (red) electrode, which "augments" the signal
strength of the positive electrode on the left arm.
• Lead aVF or "augmented vector foot" has the positive
(red) electrode on the left leg. The negative electrode is
a combination of the right arm (white) electrode and the
left arm (black) electrode, which "augments" the signal
of the positive electrode on the left leg.

24.02.2021 Semire Uzun Göçmen 59


24.02.2021 Semire Uzun Göçmen 60
24.02.2021 Semire Uzun Göçmen 61
24.02.2021 Semire Uzun Göçmen 62
24.02.2021 Semire Uzun Göçmen 63
prob
Ossiloskop

Ayarsız Ayarlı

24.02.2021 Semire Uzun Göçmen 64


EEG (Elektroensefalografi;
Elektroensefalogram; Electroencephalography)

24.02.2021 Semire Uzun Göçmen 65


24.02.2021 Semire Uzun Göçmen 66
24.02.2021 Semire Uzun Göçmen 67
24.02.2021 Semire Uzun Göçmen 68

You might also like