TAKDANG ARALIN #1

(Ikaapat na Markahan)

PANGALAN: John Jessie Rey P. Marchan

SEKSIYON: Bromine
PETSA: 04/06/2023

A. MODYUL 12
Panuto: Mag-isip ng ilang suliraning pangkalikasan at punan ng hinihinging sagot ang
bawat kolum. Gamiting gabay ang halimbawa.

Suliraning Sanhi/Dahilan Bunga/Epekto Solusyon

Pangkalikasan

Polusyon Ang mga emisyon ng Pinatataas nito ang Ang pagbabawas ng

sasakyan, mga langis panganib ng mga paggamit ng mga
ng panggatong at impeksyon sa plastic bag at
natural na gas upang paghinga, sakit sa paggamit ng mga
magpainit sa mga puso at kanser sa paper bag sa halip ay
tahanan, mga by- baga. Parehong lubos na
product ng maikli at matagal na makakabawas sa
pagmamanupaktura pagkakalantad sa polusyon ng mga
at pagbuo ng mga pollutant sa anyong tubig. Ang
kuryente, partikular hangin ay nauugnay polusyon ay
na mga planta ng sa mga epekto sa malawakang
kuryente na kalusugan. Ang mas nakakaapekto sa
ginagatungan ng matinding epekto ay kapaligiran, na
karbon, at mga usok nakakaapekto sa sinisira ito araw-araw.
mula sa produksyon mga taong may sakit Ang pinsala sa
ng kemikal ay ang na. kapaligiran ay
mga pangunahing bumubuo ng pinsala
pinagmumulan ng sa bawat bahagi ng
polusyon sa hangin kapaligiran tulad ng
na gawa ng tao. hangin, tubig at iba
pang kinakailangang
mapagkukunan.
 Deforestation Ang pagmimina at Ang pagkawala ng Paggawa ng
iligal na pagtotroso mga puno at iba pang matalinong mga
ay pangunahing mga halaman ay pang-araw-araw na
sanhi ng maaaring magdulot pagpipilian. Sa
deforestation. Ang ng pagbabago ng pamamagitan ng
mga operasyon ng klima, pagkonsumo ng mas
pagmimina ay desertipikasyon, kaunti, pag-iwas sa
nagtanggal ng pagguho ng lupa, single-use na
malalaking lugar sa mas kaunting packaging, pagkain
kagubatan at pananim, pagbaha, ng napapanatiling
nagdulot ng pagtaas ng mga pagkain, at pagpili ng
kontaminasyon sa greenhouse gas sa mga recycle o
tubig, pagkasira ng atmospera, at responsableng
ekolohiya, pagkawala maraming problema produktong gawa sa
ng kabuhayan, at para sa mga kahoy, lahat tayo ay
pagkawala ng Katutubo. maaaring maging
biodiversity. bahagi ng kilusan
upang protektahan
ang mga kagubatan.

Kakulangan ng Sobrang Ang pagkuha at Paggamit ng mga

yamang mineral pagkonsumo at pagproseso ng hilaw mineral sa isang
basura. Ito ay ang na materyal ay planado at
labis at hindi palaging may epekto napapanatiling
kinakailangang sa kapaligiran, na paraan, pag-recycle
paggamit ng mga nagreresulta sa ng mga metal.
mapagkukunan. pagkasira ng lupa, Paggamit ng mga
Deforestation at ang kakulangan ng tubig, alternatibong
Pagkasira ng mga pagkawala ng renewable
Ecosystem na biodiversity, pinsala substitutes.
humahantong sa sa mga function ng Pagpapabuti ng
pagkawala ng ecosystem at paglala teknolohiya upang
biodiversity. ng global warming. ang mga mababang
Pagmimina ng uri ng ores ay
Mineral at Langis. maaaring magamit
nang kumita.
 Kawalan ng Sa pisikal na Ang kakulangan ng Maaari mong
pagtitipid ng tubig kakulangan ng tubig tubig ay may iba't bawasan ang iyong
at kakulangan sa ibang negatibong paggamit ng tubig sa
tubig sa ekonomiya. epekto sa mga ilog, pamamagitan ng
Ang pisikal na lawa, at iba pang pagkuha ng mas
kakapusan sa tubig mapagkukunan ng maiikling shower,
ay tumutukoy sa tubig-tabang. pag-install ng mga
isang sitwasyon kung Pinipinsala nito ang banyong mababa ang
saan ang mga likas kapaligiran sa daloy, at pag-iipon ng
na yaman ng tubig ay maraming paraan tubig-ulan para sa
hindi kayang kabilang ang pagtaas paggamit ng hardin
matugunan ang ng kaasinan, sa bahay. Maaari mo
pangangailangan ng polusyon sa ring muling gamitin
isang rehiyon, sustansya, at ang greywater at
habang ang pang- pagkawala ng mga puksain ang mga
ekonomiyang baha at basang lupa. pagtagas o
kakulangan sa tubig mamuhunan sa
ay resulta ng napapanatiling
mahinang enerhiya at mga
mapagkukunan ng hakbangin sa
pamamahala ng pagbabawas ng
tubig. tubig.

Pagbabago ng Ang aktibidad ng tao Ang pagbabago ng Hindi natin

klima ang pangunahing klima ay maaari ding mapipigilan ang
sanhi ng pagbabago makaapekto sa pagbabago ng klima
ng klima. Sinusunog kalusugan ng tao sa ngunit maaari nating
ng mga tao ang mga pamamagitan ng bawasan ang mga
fossil fuel at paglala ng kalidad ng epekto nito sa
ginagawang hangin at tubig, pamamagitan ng
agrikultura ang lupa pagtaas ng pagkalat pagbuo ng mas
mula sa kagubatan. ng ilang sakit, at napapanatiling
Mula sa simula ng pagbabago sa dalas commuting. Paggawa
Rebolusyong o intensity ng mga ng mga produkto at
Industriyal, ang mga kaganapan sa pagkain sa lokal.
tao ay nagsunog ng matinding panahon. Pagbibigay ng mga
parami nang Ang pagtaas ng serbisyo sa mga
paraming fossil fuel at antas ng dagat ay taong apektado ng
binago ang nagbabanta sa mga pagbabago ng klima.
malalawak na lugar komunidad at Pagbawas ng
ng lupa mula sa ekosistema sa paggamit ng enerhiya
kagubatan patungo baybayin. sa mga gusali.
sa lupang sakahan.

B. MODYUL 13
 Panuto: Suriin ang sumusunod na pahayag. Pag-isipan kung ikaw ay sang-
ayon o hindi sa mga pahayag na nabanggit batay sa konseptong napapaloob sa
aralin. Magbigay ng dahilan o paliwanag kung bakit sang-ayon o hindi sang-ayon
sa pahayag.
Pahayag
Hindi sang-ayon
1. Ang pakikipagtalik ay normal para sa
kabataang nagmamahalan.
2. Ang pagtatalik ng magkasintahan ay
kailangan upang makaranas ng
kasiyahan.
3. Tama lang na maghubad kung ito ay
para sa sining.
4. Ang pagtingin sa mga malalaswang
babasahin o larawan ay walang epekto
sa ikabubuti at ikasasama ng tao.
5. Ang tao na nagiging kasangkapan ng
Sang-ayon o Paliwanag o Dahilan
Hindi sang-ayon Ang maagang sekswal na aktibidad
ay isang karaniwang karanasan sa
mga kabataan. Gayunpaman,
maaari itong humantong sa
malubhang kahihinatnan. Maaaring
kabilang sa mga side effect ng
pakikipagtalik sa murang edad ang
mga hindi gustong pagbubuntis,
mga sakit na nakukuha sa
pakikipagtalik, at mga isyu sa
kalusugan ng isip gaya ng
pagkabalisa at depresyon.
Hindi sang-ayon Ang pagiging responsable sa
pakikipagtalik ay kinabibilangan ng
paggalang sa iyong kapareha,
pagkakaroon ng bukas na
komunikasyon tungkol sa lahat ng
uri ng sekswal na aktibidad, pati na
rin ang pag-iingat laban sa mga
impeksyong naililipat sa
pakikipagtalik, HIV, at hindi
planadong pagbubuntis.
Sang-ayon Ang paghuhubad ay maaari lamang
maging tama sa isang sining,
depende sa konteksto kung saan
ito ginagawa at kung mayroong
anumang mabuting gawin.
Hindi sang-ayon Ang mga pagbabasa at larawan na
nakakasakit ay maaaring
makaapekto sa mabuti at
negatibong katangian ng isang tao.
Ang mga pananaw ng mga tao sa
kasarian at sekswalidad ay
maaaring negatibong maapektuhan
bilang isang resulta.
Sang-ayon Ang isang taong nagiging
pornograpiya ay nagiging isang bagay
na may mababang pagpapahalaga
6. Ang pang-aabusong seksuwal ay
taliwas sa tunay na esensiya ng
seksuwalidad.
7. Ang paggamit ng ating katawan para
sa seksuwal na gawain ay mabuti ngunit
maaari lamang gawin ng mga taong
pinagbuklod ng kasal.
8. Ang pagbebenta ng sarili ay tama
kung may
mabigat na pangangailangan sa pera.
9. Ang pagkalulong sa prostitusyon ay
nakaaapekto sa dignidad ng tao.
10. Wala namang nawawala sa isang
babae na nagpapakita ng kaniyang
hubad na sarili sa internet. Nakikita lang
naman ito at hindi nahahawakan
pornograpikong instrumento ay
maaaring magdusa mula sa
kawalan ng pagpapahalaga sa
sarili. Kailangan ng respeto sa sarili
para makamit at makuntento sa
buhay.
Sang-ayon Ang aktwal na katangian ng
sekswalidad ay hindi tinutulungan
ng sekswal na pag-atake, na
imoral. Ang pagiging responsable at
pagpapakita ng paggalang sa iba
ay bahagi ng tunay na sekswalidad.
Sang-ayon Maaaring gamitin ng mga taong
may asawa ang kanilang mga
katawan para sa sekswal na
aktibidad dahil ito ay isang paraan
ng pagpapahalaga sa kanilang
pagsasama. Ngunit dapat pa rin
silang mag-ingat at responsable.
Hindi sang-ayon Kahit na kailangan mo ng pera, ang
pagbebenta ng iyong sarili ay mali.
Isa itong uri ng pang-aabuso sa
sarili na maaaring humantong sa
mas matinding isyu sa hinaharap.
Sang-ayon Ang dignidad ng tao ay
naapektuhan ng pagkagumon sa
prostitusyon. Ito ay isang uri ng
pang-aabuso sa sarili na maaaring
magkaroon ng negatibong epekto
sa pisikal, emosyonal, at
panlipunang kagalingan ng isang
tao.
Hindi sang-ayon Masama para sa isang babae na
mag-post ng mga hubad na
larawan ng kanyang sarili online
dahil nakakabawas ito sa kanyang
dignidad at reputasyon. Bukod pa
rito, maaari itong magkaroon ng
masamang epekto sa kanyang
mental at emosyonal na kalusugan.
 Matapos ang pagsusuri sa mga pahayag, subukin mo namang bigyang paliwanag ang
sitwasyon. Pagpasiyahan mo kung sang-ayon ka o hindi sang-ayon gamit ang sumusunod na
tanong.
1. Tama kaya ang naging mga kasagutan mo? Pangatwiranan.
Ang aking mga tugon ay tama dahil ang mga ito ay nakabatay sa ideya ng
dignidad ng tao at sekswalidad na aming tinalakay sa aming modyul at dahil pinalaki nila
ang aking pag-unawa sa mga alalahanin na nakapaligid sa paksa.

2. Ano ang mga batayan mo sa pagsang-ayon o hindi-pagsang-ayon sa mga pahayag

na nabanggit?
Ang aking pagsang-ayon at hindi pagsang-ayon sa mga pahayag ay dahil sa
katotohanan na ang ating edad ay normalizasyon ng pornograpiya, pang-aabuso, at
pakikipagtalik habang ang isa ay napakabata, na maaaring magresulta sa maraming
kahihinatnan at kahirapan. Ang isang indibidwal ay dapat na disiplinado at edukado
upang umiiral sa anumang sitwasyon na may kamalayan.

3. Sang-ayon ka ba na ang kawalan ng paggalang sa sekswalidad ng tao ay kawalan

din ng paggalang sa kanyang dignidad? Ipaliwanag ang iyong sagot.
Sang-ayon ako na lumalabag din sa kanilang dignidad ang paghamak sa
sekswalidad ng isang tao. Isa sa pinakamahalagang aspeto ng kung sino tayo ay ang
ating sekswalidad, na nangangailangan ng proteksyon at paggalang. Maaaring
magdusa ang dignidad ng isang tao bilang tao kung hindi pinahahalagahan at
pinahahalagahan ng isang tao ang kanyang sekswalidad.

C. MODYUL 14
PAGSUSURI NG KASO

Panuto: Pag-aralan ang mga kaso at ibigay ang iyong solusyon dito.

1. Dahil sa takot na maparusahan ng kaniyang ama, ang isang

mag-aaral sa kolehiyo na nakakuha ng lagpak na marka sa isa
niyang asignatura, ay gumawa ng isang pandaraya na gawin
itong mga pasado.
Tanong:
a. Nabigyan ba ng sapat na katuwiran ng mag-aaral ang
kaniyang ginawang pandaraya? Bakit?
Ang pandaraya ng estudyante ay hindi napatunayan nang maayos
dahil, sa aking palagay, hindi ito ang tamang paraan upang mag-react
sa pagkuha ng bagsak na marka. Sa halip na magsinungaling,
kailangan niyang tanggapin ang responsibilidad para sa kanyang
mga aksyon bilang isang mag-aaral at magtrabaho upang makabawi
sa mga ito kapag nakakuha siya ng isa pang pagkakataon. Ang
pandaraya ay hindi lamang mali, ngunit maari rin itong makapinsala
sa edukasyon at personal na paglaki ng isang tao sa katagalan.

b. Sa iyong palagay, ano ang nararapat gawin? Ipaliwanag.

Dapat na pagmamay-ari ng mag-aaral ang kanyang plagiarism at

panagutin ito. Kailangan niyang makipag-usap sa kanyang instruktor
o propesor tungkol sa kanyang mga kahinaan sa lugar na ito at
maging tapat tungkol sa mga ito habang nagpapakita ng
pagpapakumbaba sa harap ng kanyang pagkakamali. Upang
maunawaan at pahalagahan ang kanyang mga pagkukulang sa
paksang ito, maaari rin siyang magsumite ng mga papeles o makipag-
ugnayan sa isang guro o tagapagturo para sa tulong.

2. Dahil sa kakulangan ng mapagkukunang datos sa pananaliksik

na ginagawa ng isang mag-aaral sa kaniyang pag-aaral,
minabuti niyang gamitin ang isang pribadong dokumento nang
walang pahintulot sa gumawa.
Tanong: Mayroon bang sapat na kondisyon na makalilimita
sa paggamit ng lihim na dokumento tulad ng kaso sa itaas
na maging katuwiran sa paggamit ng pribadong pag-aari
ng isang tao? Pangatuwiranan

Ang pagkakaroon ng angkop na mga paghihigpit, tulad ng mga batas

na nagpoprotekta sa karapatan sa privacy at mga panuntunang
namamahala sa pag-access ng impormasyon, ay maaaring limitahan
ang paggamit ng pribadong materyal. Ang mga pribadong papel ay
hindi maaaring gamitin nang walang pahintulot ng may-ari dahil ang
paggawa nito ay labag sa karapatan ng taong iyon sa privacy. Ang
hindi awtorisadong paggamit ng isang pribadong dokumento ay
maaaring magresulta sa isang matinding paglabag sa tiwala at
pagkabigo na gumawa ng sapat na pananaliksik. Sa halip, dapat
maghanap ng ibang uri ng maaasahang legal na kaalaman.