3.

ELEKTRİK MOTORLARI
Elektrik enerjisini mekanik enerjiye dönüştüren makinalardır. Her elektrik
motoru biri sabit (Stator, Endüktör) ve diğeri kendi çevresinde dönen
(Rotor, Endüvi) iki ana parçadan oluşur.

Yrd.Doç.Dr. Erkan DENİZ

1
Elektrik - Elektronik Bilgisi
3. ELEKTRİK MOTORLARI

Yrd.Doç.Dr. Erkan DENİZ

2
Elektrik - Elektronik Bilgisi
3. ELEKTRİK MOTORLARI

Yrd.Doç.Dr. Erkan DENİZ

3
Elektrik - Elektronik Bilgisi
 3.1. DC MOTOR
Endüvi, Endüktör, kollektör ve Fırça gibi kısımlardan oluşur. Endüvi; DC motorun
dönen kısmıdır. Endüvi sargılarının uçları, bakır dilimlerinden yapılmış olan ve üzerine
fırçaların temas ettiği kısma (kollektöre) bağlanmıştır. Manyetik alanın oluşturulması
için yapılmış olan sargıların yerleştirildiği kısma Endüktör denir.

Yrd.Doç.Dr. Erkan DENİZ

4
Elektrik - Elektronik Bilgisi
 3.1. DC MOTOR

Endüvi sargılarının uçları, bakır dilimlerinden yapılmış olan ve üzerine fırçaların

temas ettiği kısma (kollektöre) bağlanmıştır.

DC motorlarda kolektöre basan parçalara fırça (kömür) denir. Fırçalar, karbon,

karbon-bakır alaşımlı üretilir. Fırçaların kolektöre düzgünce basmasını sağlamak için
baskı yayları kullanılır. Fırçalar aşınıcı olduğundan zamanla biter. Bu durum
makinenin sesinden, kolektörde aşırı kıvılcım oluşmasından anlaşılabilir.

Yrd.Doç.Dr. Erkan DENİZ

5
Elektrik - Elektronik Bilgisi
 3.1. DC MOTOR

DC Motorun Çalışma Prensibi:

“ Endüktördeki sargı veya sabit mıknatısların meydana getirdiği sabit bir manyetik alan
içerisinde bulunan iletkenden akım geçirilirse, iletkene bir kuvvet ( F ) etki eder. Bu
iletken F kuvveti yönünde hareket eder.”

Yrd.Doç.Dr. Erkan DENİZ

6
Elektrik - Elektronik Bilgisi
 3.2. AC MOTORLAR

 AC motorlar iki grupta toplanabilir:

Asenkron Motorlar ve Senkron Motorlar.

 Bu motorların asenkron tipleri standart bir aygıt olmuştur.

 Senkron tipleriyse, büyük güç gerektiren yerlerde kullanılabilir.

 Bütün bu motorların temel ilkesi, manyetik saclardan yapılmış bir

kütlenin, döner bir elektromanyetik alan yardımıyla döndürülmesine

dayanır.

Yrd.Doç.Dr. Erkan DENİZ

7
Elektrik - Elektronik Bilgisi
3.2. AC MOTORLAR

Yrd.Doç.Dr. Erkan DENİZ

8
Elektrik - Elektronik Bilgisi
 3.3. ASENKRON MOTORLAR

 Asenkron motorlar, endüstride en fazla kullanılan elektrik makineleridir.

 Çalışma ilkesi bakımından asenkron motorlara indüksiyon motorları da denir.
 Asenkron motorların çalışmaları sırasında elektrik arkı meydana gelmez.
 Ayrıca diğer elektrik makinelerine göre daha ucuzlardır ve bakıma daha az
ihtiyaç gösterirler.

Bu özellikler, asenkron motorların endüstride en çok kullanılan motorlar

olmalarına sebep olmuştur.

Yrd.Doç.Dr. Erkan DENİZ

9
Elektrik - Elektronik Bilgisi
Yrd.Doç.Dr. Erkan DENİZ
10
Elektrik - Elektronik Bilgisi
 3.3. ASENKRON MOTORLAR

Rotor Bilezikli (Sargılı) ve Sincap Kafesli olmak üzere iki tiptir.

Yrd.Doç.Dr. Erkan DENİZ

11
Elektrik - Elektronik Bilgisi
 3.3. ASENKRON MOTORLAR

Çalışma Prensibi: Stator sargılarına uygulanan üç fazlı alternatif akım bu

sargılarda döner bir manyetik alan meydana getirir. Bu döner alan rotorda
indüksiyon akımları meydana getirir. Rotorda oluşan indüksiyon akımları da,
rotorda N-S kutuplarını oluşturur. Sonuçta rotorun kutupları döner alan
kutuplarından etkilenerek (itme-çekme şeklinde) dönmeye başlar

Yrd.Doç.Dr. Erkan DENİZ

12
Elektrik - Elektronik Bilgisi
3.4. ÜÇ FAZLI ASENKRON MOTORLARIN DEVREYE BAĞLANTISI

Üç fazlı asenkron motorların statoruna, her faza bir sargı olmak üzere üç adet sargı
yerleştirilir. Her bobinin giriş ye çıkış uçlarından dolayı stator sargılarının 6 ucu
vardır. Bu uçlar motor üzerindeki klemens kutusuna getirilmiştir. Motor, şebekeye
klemens kutusundan yıldız veya üçgen olarak bağlanabilir. Motor içinden çıkarılan
sargı uçlarına kablo pabuçları takılarak lehimlenir. Daha sonra alt ve üst kısmına pul
konularak somun ile sıkmak yöntemiyle klemense bağlanır.

Yrd.Doç.Dr. Erkan DENİZ

13
Elektrik - Elektronik Bilgisi
Yrd.Doç.Dr. Erkan DENİZ
14
Elektrik - Elektronik Bilgisi
Yrd.Doç.Dr. Erkan DENİZ
15
Elektrik - Elektronik Bilgisi
Yrd.Doç.Dr. Erkan DENİZ
16
Elektrik - Elektronik Bilgisi
3.6. Asenkron Motor Etiketi (Nameplate)

Yrd.Doç.Dr. Erkan DENİZ

17
Elektrik - Elektronik Bilgisi
3.7. POMPALAR

Yrd.Doç.Dr. Erkan DENİZ

18
Elektrik - Elektronik Bilgisi
3.8. REDÜKTÖRLER

Yrd.Doç.Dr. Erkan DENİZ Elektrik -

19
Elektronik Bilgisi
20
 Yrd.Doç.Dr. Erkan DENİZ 21
Elektrik - Elektronik Bilgisi
Yrd.Doç.Dr. Erkan DENİZ Elektrik -
22
Elektronik Bilgisi
Yrd.Doç.Dr. Erkan DENİZ Elektrik -
23
Elektronik Bilgisi
 Yrd.Doç.Dr. Erkan DENİZ
24
Elektrik - Elektronik Bilgisi