Geo Nota T3 Bab 3

3.1 Faktor-faktor Persekitaran Fizikal yang Mempengaruhi Kepelbagaian Tumbuh-tumbuhan Semula Jadi
dan Hidupan Liar
1. Bentuk Muka Bumi
- Tanah Pamah
- Tanah Tinggi
- Pinggir Laut
2. Tanih
- Tanih chernozem (kawasan padang rumput hawa sederhana)
- Tanih permafrost (kawasan Hutan Siberia)
- Tanih aridisols (kawasan Gurun Panas)
- Tanih latosol (kawasan Hutan Hujan Tropika dan Hutan Monsun Tropika
-Tanih Podzol (kawasan Hutan Konifer)
-Tanih terra rossa (kawasan Hutan Mediterranean)
3. Iklim
- Iklim Gurun Panas
- Iklim Monsun Tropika
- Iklim Siberia
- Iklim Laurentia
4. Saliran
- Kawasan bersaliran baik
- Kawasan bersaliran buruk

3.2 Faktor-faktor yang Mempengaruhi Kepelbagaian Tumbuh-tumbuhan Semula Jadi dan Hidupan Liar
1. Bentuk Muka Bumi
a. Tanah Pamah
- Di Malaysia dan Amazon (Brazil), Thailand, Laos, Myanmar, Filipina, India dan Bangladesh dilitupi
oleh Hutan Hujan Tropika
- Di Tasik Great St.Lawrence dilitupi oleh Hutan Konifer
- Mempunyai bny sumber makanan – menjadi habitat semula jadi pelbagai hidupan liar
CTH : Harimau, gajah, monyet, rusa, arnab, musang (Malaysia)
 Puma, jaguar, anaconda, ikan pirana (Amazon)

Puma Jaguar

Anaconda Ikan Pirana

Contoh kawasan tanah pamah utama dunia : Dataran Siberia Barat, Dataran Manchuria, Lembangan
Congo, Lembangan Ganges-Brahmaputra, Lembangan Murray

b. Tanah tinggi
-Melebihi 180 meter dari aras laut
-Tumbuh-tumbuhan berbeza-beza mengikut ketinggian (selepas 1200 meter dr aras laut)
-Pokok-pokok bantut, rendah dan renek (Oak, Laurel, Palma, Paku Pakis, lumut dan kulampair
 Oak Laurel Paku Pakis

Hidupan liar : Kambing gurun, tupai, serigala dan ilama

Kambing gurun Ilama

c. Pinggir Laut
- pulau, pantai berpasir, pantai berlumpur (hutan paya) dan paya air masin-muara sungai (air tawar-tebing
sungai)
-tumbuh-tumbuhan yang tahan tiupan angin dan air laut
Cth ; Semak samun, Bintangor laut, jemerlang laut, mengkuang laut, pokok bakau dan pokok kelapa serta
pokok menjalar seperti tapak kuda
Hidupan liar : ular, siput, ketam, anjing laut dan umang-umang
 Bintangor
Laut
Jemerlang
Laut
Tapak Kuda

Anjing Laut Umang-umang

2. Saliran
Dua jenis : Bersaliran baik dan buruk
a. Kawasan bersaliran baik
- Tidak bertakung air
- Bentuk muka bumi yang beralun, cerun bukit, tanah pamah
- Kawasan yang subur
- Dilitupi oleh bny tumbuh-tumbuhan semula jadi yg tdp di kawasan Hutan Tropika, Hutan Monsun
Tropika, Hutan Konifer dan Hutan Mediterranean

- Hidupan liar ：rusa, kijang, moose, badak sumbu, harimau dan gajah

Moose Badak sumbu

b. Kawasan bersaliran buruk
- Sentiasa bertakung air
- Akan membentuk kawasan paya air tawar (kawasan bertakung
air)
- Akan membentuk kawasan paya air masin (kawasan pinggir laut
yang berlumpur)
- Tumbuh-tumbuhan memerlukan air yang banyak dan hidup di
kawasan berair sepanjang masa
Cth : Pokok bakau, pokok nipah dan mengkuang Burung shoehill
Hidupan liar ：biawak, buaya, memerang, burung shoebill dan ular

3. Tanih
- Mengikut kesesuaian
- Lapisan paling atas di permukaan bumi – dua bahan (bahan organik dan bahan bukan organik)
- Bahan organik – proses pereputan sisa tumbuhan dan bangkai haiwan
- Bahan bukan organik – proses pemecahan batuan akibat tindakan luluh hawa

Luluh hawa ： Proses hakisan atau peluluhan batu-batuan yang disebabkan oleh keadaan iklim setempat

a. Tanih chernozem di kawasan padang rumput hawa sederhana

- tanah hitam – kawasan yang mengalami Iklim Siberia
- sesuai pertumbuhan rumput-rumput, bunga-bungaan dan
tumbuhan-tumbuhan renek
- musim sejuk – tanah beku – rumput-rumput di kawasan Steppe – akar yang pendek
 Cth tumbuh-tumbuhan : Big bluestem grass, buffalo grass, feather grass dan
fringed sagebrush

Big Bluestem Grass Buffalo grass Feather grass

fringed sagebrush
b.
Tanih

permafrost di kawasan Hutan Tundra

- tanih beku – suhu yang sejuk melapau (sebab)
- kurang subur, sejuk dan membeku – hanya tumbuhan yang mempunyai daya tahan yang tinggi boleh
hidup (kesan)
Cth tumbuhan-tumbuhan : Liken, lumut, kulampair, willow, birch dan health
Cth hidupan liar : Beruang kutub, karibu, musang Artik, arnab Artik dan lemming

Lichen Willow Birch

Beruang kutub Karibu

 Lemming

c. Tanih
aridisols di
kawasan Gurun Panas
- tanih kering dan tandus (tidak subur, tidak ada air)
- tumbuh-
tumbuhan yang
mempunyai akar yang
panjang untuk
menyerap air
- tanih pasir yang
kering dan tanuds
menyukarkan
pergerakan – hidupan liar kurang aktif terutama pada waktu siang
Cth tumbuh-tumbuhan : Pokok kaktus, pokok akasia dan pokok kurma
Cth hidupan liar : Unta, rusa gazelle, oryx, musang fennec dan

Pokok Akasia Rusa gazelle Oryx

Musang fennec Tikus jerboa

d. Tanih latosol di kawasan Hutan Hujan Tropika dan Hutan Monsun Tropika
- berpasir, liat atau lembap serta berwarna merah atau kuning
- tumbuh dengan padat, tinggi, mempunyai pelbagai spesies tumbuh-
tumbuhan
- kedua-dua hutan menjadi habitat – tempat tiggal – sumber makanan
Cth tumbuh-tumbuhan : Pokok jati, cendana, mahogani dan jelutong
Cth hidupan liar : Gajah, harimau, beruang, kancil dan cerpelai

Pokok jati Cendana Mahogani

e. Tanih podzol di kawasan Hutan Konifer

- nipis, berasid dan beku
- mempunyai akar yang pendek – menerjah jauh ke dalam tanah
- nipis dan beku – memudahkan hidupan liar bergerak mencari makanan
- pokok-pokok renek – menjadi sumber makanan -habitat pelbagai hidupan liar di Hutan Konifer
Cth tumbuh-tumbuhan : Pokok cain, cedar, birch, fir dan sprus
Cth hidupan liar : Moose, elk, lynx, brown bear dan harimau Siberia

f. Tanih
terra
rossa di
kawasan
Hutan

Mediterranean
- campuran tanah liat dan pasir, warna merah atau coklat kemerahan
- pertumbuhan Hutan Mediterranean – terdiri daripada hutan bangkut – hutan pokok tirus (tanah tinggi)
- habitat pelbagai jenis hidupan liar
Cth tumbuh-tumbuhan : Rosemary, lavender, laurel dan pain
Cth hidupan liar : Serigala, rusa, landak dan helang

4. Iklim
a. Iklim Gurun Panas
Kawasan : Gurun Arab (Asia Barat)
- meliputi negara Jordan, Iraq, Kuwait, Oman, Qatar, Arab Saudi, Emiriah Arab Bersatu dan Yamen
- panas dan kering
Angin : Angin Timuran bertiup dari kawasan darat – angin kering – tidak membawa hujan
Hujan : kurang daripada 250mm
Suhu : Min suhu - 25 darjah celcius
Pada waktu siang tinggi – antara 32 hingga 36 darjah celcius (sebab langit tidak berawan)
Pada waktu malam – 5 darjah celcius
Julat suhu tahunan – antara 17 hingga 20 darjah celcius

b. Iklim Monsun Tropika

Kawasan : India, Sri Lanka, Pakistan, Bangladesh, Filipina, Myanmar, Thailand, Vietnam, Laos dan
Kemboja
Angin : Angin monsun lembap – bertiup dari laut ke darat – hujan berlaku semasa musim panas
Hujan : tidak sekata, iaitu antara 1000mm hingga 2000mm
Suhu : antara 24 hingga 27 darjah celcius sepanjang tahun

c. Iklim Siberia
Kawasan : utara Asia dan Eropah
- meliputi sebahagian besar wilayah Rusia (utara Asia)
- Negara Poland dan Jerman (utara Eropah)
Hujan : kira-kira 500mm
Angin : Angin barat daya – membawa udara panas dari Asia Tengah dan Timur Tengah
Suhu : Musim panas yang pendek (15 hingga 20 darjah celcius)
 Musim sejuk (enam hingga lapan bulan) - -17 hingga -5 darjah celcius (bawah takat beku)
Musim bunga dan musim luruh sangat singkat
Julat suhu besar – 30 hingga 50 darjah celcius

d. Iklim Laurentia
Kawasan : Kanada Timur, Timur Laut Amerika Syarikat, China (utara) dan Manchuria, Korea Utara ,
Jepun (utara) serta Patagonia di Amerika Syarikat
Hujan : - turun sepanjang tahun
- 500mm hingga 1000mm
- lebih byk pd musim panas
- salji turun pada musim sejuk
Angin : Arus sejuk – merendahkan suhu di kawasan pantai Jepun, China, Korea Utara dan kawasan
Siberia
Angin monsun Barat Laut – bertiup dari darat – musim dingin kering
Suhu : Min suhu tahunan – 9 hingga 17 darjah celcius
Musim panas (sederhana panas dan singkat) – 21 hingga 26 darjah celcius
Musim sejuk (sangat sejuk) - -6 hingga 10 darjah celcius
Julat suhu tahunan – 20 hingga 30 darjah celcius