Professional Documents
Culture Documents
Biniyam 26
Biniyam 26
Biniyam 26
@)^#
-5lAa;f}F ;+zf]wg ;lxt_
ljifo—;"rL
ljlgod ljifo k[i7
kl/R5]b—!
k|f/lDes
!=! ;+lIfKt gfd / k|f/De @
!=@ kl/efiff @
!=# ljlgodfjnLsf] JofVof %
!=$ ljlgodfjnLsf] hfgsf/L x'g'kg{] %
!=% ======================= vf/]h %
kl/R5]b—@
;+u7g, ;+/rgf tyf kb juL{s/0f
@=! ;+u7g, tflnsf tyf kb juL{s/0f %
@=@ tx÷kb juL{s/0f %
@=# sfo{ ljj/0f ^
kl/R5]b—#
gf]s/Lsf] clen]v
#=! gf]s/Lsf] clen]v /fVg] ^
#=@ clen]vsf] uf]Kotf ^
#=# clen]vdf sd{rf/Lsf] sfd sf/jfxL bzf{pg] ^
#=$ clen]vsf] ljrf/ ul/g] ^
kl/R5]b—$
kbk"lt{
$=! ;+u7g ;+/rgf / b/aGbLsf] lgwf{/0f &
$=@ :yfoL sd{rf/Lsf] kbk"lt{ &
$=# sd{rf/Lsf] lgo'lQm !!
$=$ kbk"lt{ ;ldltsf] u7g !!
$=% kbk"lt{ ;ldltsf] sfd, st{Jo / clwsf/ !@
$=^ z}lIfs of]Uotfsf] lgwf{/0f !@
$=& l/Qm kbx¿sf] ;+sng !#
$=* pDd]bjf/ x'gsf] nflu cof]Uotf !$
$=( k|ltof]lutfTds k/LIffsf] lsl;d !$
$=!) lj1fkg k|sfzg ug]{ !%
$=!! b/vf:t kmf/fd 5fgjLg / :jLs[lt !^
$=!@ b/vf:t kmf/fd / b:t'/ !^
$=!# ======================= vf/]h !^
$=!$ ======================= vf/]h !^
$=!% lnlvt k/LIffsf] glthf k|sfzg !^
$=!^ k|of]ufTds k/LIf0f !^
$=!& cGtjf{tf{ !&
$=!* cu|Ld jf 5'6 cGtjf{tf{ lng ;lsg] !*
$=!( of]Uotfqmd ;"rL tof/L / k|sfzg !*
$=@) j}slNks pDd]bjf/sf] ;"rL !(
$=@! l;kmfl/; u/L k7fpg] !(
$=@@ clgoldt ug]{sf] clen]v /fVg] @)
kl/R5]b—%
lgo'lQm
%=! sfo{sf/L k|d'vsf] lgo'lQm @)
%=@ lgo'lQm lbg] clwsf/L @)
%=# pd]/sf] xb @)
%=$ lgo'lQm ug]{ k|lqmof @!
%=% k/LIf0fsfn @!
%=^ lg/f]lutfsf] k|df0fkq k]z ug]{ @!
%=& zky u|x0f @@
%=* sfo{ljj/0f lbg'kg]{ @@
%=( ;]jf s/f/df lgo'lQm @@
%=!) ;]jf ;d"x kl/jt{g @@
kl/R5]b— ^
a9'jf
^=! a9'jfsf] nflu pDd]bjf/ x'g rflxg] Go"gtd ;]jf cjlw / z}lIfs of]Uotf @#
^=@ a9'jfsf' nflu aGb]h @$
^=# a9'jf lgo'lQmsf] /f]Ssf tyf k'ms'jf @$
^=$ h]i7tf / sfo{;Dkfbgsf] d"NofÍg a9'jf @$
^=% h]i7tf / sfo{;Dkfbgsf] d"NofÍgåf/f ul/g] a9'jfsf] cfwf/ @%
^=^ sfo{ ;Dkfbg d"NofÍg @%
^=& h]i7tfsf] d"NofÍg @^
^=* ef}uf]lns If]qdf sfd u/]sf] cg'ejsf] d"NofÍg @&
^=( z}lIfs of]Uotf tyf tflndsf] d"NofÍg @&
^=!) a9'jfsf] nflu ;"rgf k|sfzg @*
^=!! a9'jfsf] l;kmfl/; @*
^=!@ a9'jfsf] gfdfjnL k|sfzg @*
^=!# a9'jfsf] ph'/L @(
^=!$ a9'jfsf] ldlt / lgo'lQm @(
^=!% cfGtl/s k|ltof]lutfTds k/LIff ;DaGwL Joj:yf #)
^=!^ txljlxg sd{rf/Lx¿sf] :t/j[l4 ;DjGwL Joj:Yff #)
^=!& a9'jf ldnfg ug]{ #)
^=!* a9'jf ;DaGwL ljz]if Joj:yf #!
^=!( pd]/sf] xb gnfUg] #!
^=@) a9'jfsf] zt{df kl/jt{g #!
kl/R5]b—&
;?jf
&=! ;?jf #@
&=@ ;?jf ug{] clwsf/ ##
kl/R5]b—*
sfh, tfnLd, sfod d'sfod / lgldQ
*=! sfh ##
*=@ sfh jf e|d0fsf] :jLs[lt lbg] clwsf/L ##
*=# tfnLd ##
*=$ tfnLddf hfFbfsf] tna #$
*=% sfod d'sfod eO{ sfd ug]{ sd{rf/Lsf] ;DjGwdf #$
*=^ lgldQ e} sfd ug{] sd{rf/Lsf] ;DjGwdf #$
kl/R5]b—(
ljbf
(=! ljbf #$
(=@ ljbfsf] lsl;d #%
(=# e}k/L cfpg] -Sofh'on_ ljbf #%
(=$ 3/ ljbf #%
(=% la/fdL ljbf #^
(=^ cWoog ljbf #&
(=& c;fwf/0f ljbf #&
(=* k|;"tL ljbf #&
(=( lsl/of ljbf #*
(=!) czQm ljbf #*
(=!! ;§f ljbf #*
(=!@ ;fj{hlgs ljbf #*
(=!@s ;fj{hlgs ljbf ufleg] #*
(=!# labf lbg] clwsf/L #(
(=!$ ======================= vf/]h #(
(=!% ======================= vf/]h #(
(=!^ ljbfsf] lhDd]jf/L #(
kl/R5]b—!)
tna, eQf / sd{rf/L ;~ro sf]if
!)=! tnj, eQf #(
!)=@ tnj, eQfsf] lgwf{/0f #(
!)=# tnj j[l4 -u|]8_ $)
!)=$ ;?jf, a9'jf x'Fbfsf] tnj eQf $)
!)=% ;+ro sf]ifsf] Joj:yf $!
!)=^ ;+ro sf]ifaf6 /sd lkmtf{ lng] $!
!)=& ;+rosf]ifaf6 C0f lbg] Joj:yf $!
kl/R5]b—!!
e|d0f vr{ / b}lgs eQf
!!=! sfh $!
!!=@ sd{rf/Lsf] juL{s/0f $!
!!=# e|d0f ug{] tl/sf / :jLs[lt $!
!!=$ b}lgs eQfsf] cjlw $@
!!=% e|d0fsf] ;fwg $@
!!=^ ofq' aLdfsf] Joj:yf $@
!!=& sd{rf/Lsf] d[To' ePdf $@
!!=* b}lgs eQf kfpg] cj:yf $@
!!=( e|d0f k]ZsL $@
!!=!) k]ZsL km:of}{6 ;DaGwdf $@
!!=!! d'n'ssf] juL{s/0f $#
!!=!@ ljb]zdf hfFbf b}lgs eQf kfpg] cjlw $#
!!=!# af6fdf kg{] d'n'sdf af; a:bf $#
!!=!$ cltly eO{ hfFbf $#
!!=!% cltly ;Tsf/ eQf / g]tfeQf $#
!!=!^ n'uf eQf $$
kl/R5]b— !@
cjsfz, /fhLgfdf / pkbfg
!@=! cjsfz x'g] cj:yf $$
!@=@ /flhgfdf $$
!@=# clgjfo{ cjsfz $%
!@=$ :j]lR5s cjsfz ;DaGwdf $%
!@=% czQm sd{rf/Lsf] ;DaGwdf Joj:yf $%
!@=^ pkbfg $^
!@=& pkbfgsf] nflu gf]s/L cjlwsf] u0fgf $^
!@=&s pkbfgsf] nflu gf]s/L cjlwsf] u0fgf ;DaGwL cGo Joj:yf $^
!@=* pkbfg lbg gldNg] $&
!@=( pkbfg kfpg] kl/jf/sf ;b:ox¿sf] qmd $&
!@=!) ljz]if cfly{s ;'ljwf $&
kl/R5]b—!#
cfr/0f
!#=! bfg, pkxf/, rGbf / ;fk6L $&
!#=@ Jofkf/ Joj;fo $*
!#=# ;DklQsf] ljj/0f $*
!#=$ lgudsf] sfd sfh cyjf ;dfrf/ k|sfz ug{ k|ltjGw $*
!#=% /]l8of] jf k|]; jf cbfnt;Fu ;DjGw $*
!#=^ ;do kfng / lgoldttf $*
!#=& /fhgLlt jf cjfG5gLo k|efj kfg{ gx'g] $(
!#=* lgjf{rgdf efu lng gx'g] $(
!#=( x8\tfn y'g5]s tyf 3]/fp ug{df k|ltjGw $(
!#=!) ax' lajfx, afn lajfx / cgd]n lajfxdf k|ltaGw $(
!#=!! cg'zf;g / cf1fkfng $(
!#=!@ ;+:yfsf] ;b:otf $(
!#=!# k|ltlglwTj ug{df k|ltaGw $(
!#=!$ dfbs kbfy{ jf nfu" kbfy{ ;]jg ug{ gx'g] %)
!#=!% kb cg';f/sf] cfr/0f ug{' kg{] / kf]zfs nufpg' kg{] %)
!#=!^ lgudsf] clxt x'g] sfo{ ug{ gx'g] %)
!#=!& xfgL gf]S;fgL k'¥ofpg gx'g] %)
!#=!* sDkgLsf] :yfkgf, ;+rfng / ;+nUgtf %)
!#=!( v/fj cfr/0f u/]sf] dflgg] %)
!#=@) :yfoL cfjf;Lo cg'dlt lng gx'g] %!
kl/R5]b—!$
ljefuLo sf/jfxL
!$=! ;hfo %!
!$=!s gl;xt lbg] jf a9Ldf kfFr tna j[l4 /f]Ssf jf kfFr jif{;Dd a9'jf /f]Ssf ug]{ %!
!$=!v lgudsf] ;]jfaf6 x6fpg] %@
!$=!u lgudsf] ;]jfaf6 avf{:t ug]{ %@
!$=@ ;hfosf] cfb]z lbg] clwsf/L %#
!$=# k'g/fj]bg ;'Gg] clwsf/L %#
!$=$ lgnDag ug{] %#
!$=% ;hfo ;DjGwL sfo{ljlw %$
!$=^ k'g/fj]bgsf] sfo{ljlw %%
!$=& k'g/fj]bg dfly ljrf/ / lg0f{o %%
!$=* k'g/fj]bg vf/]hL %^
!$=( cGo lgsfoåf/f ePsf] ;hfo ;DaGwdf %^
!$=!) ljefuLo ;hfo gdflgg] %^
kl/R5]b—!%
;]jf ;'ljwf
!%=! cltl/Qm ;dodf sfd u/]sf] eQf %^
!%=@ cf}ifwf]krf/ %&
!%=# kl/jxg ;'ljwf ;DaGwdf %*
!%=$ vfhf vr{ ;DaGwdf %*
!%=% aLdf %*
!%=^ shf{, C0f / ;fk6L %*
!%=& sd{rf/LnfO{ lbg] kf]zfs %(
!%=* OGwg tyf cfjf; ;'ljwf %(
kl/R5]b—!^
ljljw
!^=! sd{rf/Lsf] ;a} ;do lgudsf] clwgdf x'g] %(
!^=@ sfof{no ;od, ;do kfng / xflh/L %(
!^=# sfof{no v'Ng] ;do %(
!^=$ a/ a'emf/y %(
!^=% rf8 kj{ vr{ ;DjGwL Joj:yf ^)
!^=^ k|f]T;fxL k'/:sf/ ^)
!^=& clwsf/ k|Tofof]hg ^)
!^=* sfo{ ;Dkfbg d"Nof+sg kmf/fd ;DjGwL Joj:yf ^!
!^=( ;]jfdf lgo'lQm x'g] sd{rf/Lsf] clen]v ^!
!^=!) pd]/sf] lx;fj ^!
!^=!! tof/L Dofb ^!
!^=!@ zf]s labf ^!
!^=!# d[To"k/fGtsf] /sd ^!
!^=!$ k]ZsL, C0f jf ;fk6L ldgfxf ^!
!^=!% k/LIf0fsfndf /x]sf sd{rf/Lsf] ;DjGwdf ^@
!^=!^ ;Gtlt a[lQ ^@
!^=!& ljlgodfjnL :jLs[lt / ;fljs sfd sf/jfxLsf] ;DjGwdf ^@
!^=!* sfuhft pknAw ug{] u/fpg] ^@
!^=!( cltl/Qm lqmofsnfk ^@
!^=@) kbk"lt{ ;ldltsf] a}7s ^@
!^=@! lgudsf] sd{rf/Lk|ltsf] ljQLo bfloTj sf]ifo'Qm ul/g] ^@
!^=@@ cfos/ s§L ug{] ^@
!^=@# ======================= vf/]h ^@
!^=@$ lgudn] lng'kg{] /sd c;'nL ^@
!^=@$s lgb]{lzsf jf sfo{ljlw agfpg ;Sg] ^#
!^=@% ljlgodfjnLsf] sfof{Gjog ^#
!^=@^ vf/]hL jf arfp ^#
cg';"rLx¿ ljifo
cg';"rL— ! ;+u7g tflnsf
cg';"rL— @ gofF egf{sf] nflu b/vf:t kmf/fd
cg';"rL — # cfGtl/s k|ltof]lutfTds k/LIffsf] b/vf:t kmf/fd
cg';"rL — #s h]i7tf / sfo{;Dkfbg d"NofÍg a9'jfsf nflu b/vf:t kmf/fd
cg';"rL — $ lg/f]lutfsf] k|df0f kqsf] gd"gf
cg';"rL — % zky u|x0f kmf/fdsf] gd"gf
cg';"rL — ^ sfo{;Dkfbg d"NofÍg kmf/fd
cg';"rL — & /dfgfkq
cg';"rL — * sa'lnotgfdf
cg';"rL — ( labfsf] ljj/0f
cg';"rL — !) b}lgs eQfsf] ljj/0f
cg';"rL — !! e|d0f cfb]z
cg';"rL — !@ e|d0f eQfsf] jLn
cg';"rL — !# sd{rf/Lsf] ;DklQ kmf/fd
cg';"rL — !$ labfsf] dfu kmf/fd
cg';"rL — !% kf]zfs ;fdfu|Lsf] ljj/0f
cg';"rL — !^ sd{rf/Lsf] /]s8{ -l;6/f]n_
cg';"rL — !& ;]jf, ;d"x, tx / kbgfdx¿sf] juL{s/0f
cg';"rL — !* z}lIfs of]Uotf
cg';"rL — !( sd{rf/L hLjg aLdf
cg';"rL — @) a/a''emf/y kqsf] k|df0f
g]kfn cfon lgud lnld6]8 sd{rf/L k|zf;g ljlgodfjnL, @)^#
dGqfnoaf6 :jLs[lt ldlt
@)^#.)(.!)
;+zf]wg ;+rfns ;ldltsf] j}7s gDa/
/ lg0f{osf] ldlt
!= g]kfn cfon lgud lnld6]8 sd{rf/L k|zf;g !&#) cf}+, @)^$.)$.@#
-klxnf] ;+zf]wg_ ljlgodfjnL, @)^$
@= g]kfn cfon lgud lnld6]8 sd{rf/L k|zf;g !&&! cf}+, @)^$.!).!$
-bf];|f] ;+zf]wg_ ljlgodfjnL, @)^$
#= g]kfn cfon lgud lnld6]8 sd{rf/L k|zf;g !*@% cf}+, @)^%.)(.@@
-t];|f] ;+zf]wg_ ljlgodfjnL, @)^%
$= g]kfn cfon lgud lnld6]8 sd{rf/L k|zf;g !*$@ cf}+, @)^^.)!.)#
-rf}yf] ;+zf]wg_ ljlgodfjnL, @)^^
%= g]kfn cfon lgud lnld6]8 sd{rf/L k|zf;g !*^* cf}+, @)^^.)(.!@
-kfFrf} ;+zf]wg_ ljlgodfjnL, @)^^
^= g]kfn cfon lgud lnld6]8 sd{rf/L k|zf;g !**$ cf}+, @)^&.)#.)!
-5}7f}+ ;+zf]wg_ ljlgodfjnL, @)^&
&= g]kfn cfon lgud lnld6]8 sd{rf/L k|zf;g !*(% cf}+, @)^&.)%.)#
-;ftf} ;+zf]wg_ ljlgodfjnL, @)^&
*= g]kfn cfon lgud lnld6]8 sd{rf/L k|zf;g !*(& cf}+, @)^&.)^.!$
-cf7f} ;+zf]wg_ ljlgodfjnL, @)^&
(= g]kfn cfon lgud lnld6]8 sd{rf/L k|zf;g !(!( cf}+, @)^&.!@.@$
-gf} ;+zf]wg_ ljlgodfjnL, @)^&
!)=g]kfn cfon lgud lnld6]8 sd{rf/L k|zf;g !(#) cf}+, @)^*.)$.!&
-bzf} ;+zf]wg_ ljlgodfjnL, @)^*
!!= g]kfn cfon lgud lnld6]8 sd{rf/L k|zf;g !($( cf}+, @)^*.!).@%
-P3f/f} ;+zf]wg_ ljlgodfjnL, @)^*
!@= g]kfn cfon lgud lnld6]8 sd{rf/L k|zf;g !(%) cf}+, @)^*.!!.!@
-afx|f} ;+zf]wg_ ljlgodfjnL, @)^*
!#= g]kfn cfon lgud lnld6]8 sd{rf/L k|zf;g !(%% cf}+, @)^(.)!.)$
-t]x|f} ;+zf]wg_ ljlgodfjnL, @)^(
;+rfns ;ldltsf] ldlt @)^#.)(.)& sf] !^*& cf} a}7saf6 :jLs[t u/L ;xdltsf] nflu tTsfnLg
pBf]u, jfl0fHo tyf cfk"lt{ dGqfnodf lgudsf] k=;+= sf=lg= -#^_ @)^#.)^$, r=g+= !^^!, ldlt
@)^#.)(.)( sf] kq dfkm{t k7fPsf] .
(2)
-!_ æP]gÆ eGgfn] sDkgL P]g ;Demg' k5{ .
-@_ æk|jGwkqÆ eGgfn] lgudsf] k|jGw kq hgfpg]5 .
-#_ ælgodfjnLÆ eGgfn] lgudsf] lgodfjnL hgfpg]5 .
-$_ ælgudÆ eGgfn] sDkgL P]g jdf]lhd ul7t g]kfn cfon lgud
lnld6]8nfO{ ;Demg' k5{ .
-%_ æljlgodfjnLÆ eGgfn] g]kfn cfon lgud lnld6]8 sd{rf/L k|zf;g
ljlgodfjnL, @)^# nfO{ ;Demg' k5{ .
-^_ æ;ldltÆ eGgfn] lgudsf] ;+rfns ;ldltnfO{ ;Demg' k5{ .
-&_ æ;+rfnsÆ eGgfn] ;ldltsf] ;+rfns ;Demg' k5{ / ;f] zJbn]
a}slNks jf cfdlGqt ;+rfns ;d]tnfO{ hgfpg]5 .
-*_ æcWoIfÆ eGgfn] ;ldltsf] cWoIfnfO{ hgfpg] 5 . ;f] zAbn] a}7ssf]
cWoIftf ug]{ AolQm ;d]tnfO{ hgfpg]5 .
-(_ æsfo{sf/L k|d'vÆ eGgfn] sfo{sf/L cWoIf jf sfo{sf/L lgb]{zsnfO{
hgfpg]5 .
-!)_ ægfoa sfo{sf/L lgb]{zsÆ eGgfn] sfo{sf/L k|d'vn] clVtof/L k|bfg
u/]sf] lhDd]jf/L k'/f ug]{ tyf lgudsf] ;f+u7flgs tflnsfdf
pNn]lvt ljefux?sf] sfdsf] ;+of]hgsf/L e"ldsf lgjf{x ug]{ P3f/cf}+
txdf sfo{/t AolQmnfO{ hgfpg]5 .
-!!_ æljefuLo k|d'vÆ eGgfn] sfo{sf/L lgb{]zs, gfoa sfo{sf/L lgb{]zs,
lgb]{zs tyf bzf} tx / ;f] eGbf dflyNnf] txsf sfof{no
k|d'vx?nfO{ ;Demg' k5{ .
-!@_ æ;lrjÆ eGgfn] ;+rfns ;ldlt ;lrjfnosf] sfd ug]{ AolQmnfO{
hgfpg]5 .
-!#_ æsd{rf/LÆ eGgfn] lgudsf] ;]jfdf /x]sf :yfoL sd{rf/LnfO{ ;Demg'
k5{ .
-!$_ ækbk"lt{Æ eGgfn] z'? lgo'lQm tyf j9'jf4f/f k"lt{ ul/g] kbnfO{ ;d]t
hgfpg]5 .
-!% æsfof{no k|d'væ eGgfn] s]Gb|sf] xsdf sfo{sf/L k|d'vnfO{ / lgud
cGtu{tsf sfof{nox?sf] xsdf sfof{nosf k|d'vnfO{ hgfpg]5 .
kl/R5]b– @
;+u7g, ;+/rgf tyf kb juL{s/0f
@=! ;+u7g tflnsf tyf kb juL{s/0f M -!_ lgudsf] ;+u7g tflnsf cg';"rL–! df
pNn]v eP adf]lhd x'g]5 .
-@_ lguddf cg';"rL–!& df pNn]lvt k|fljlws / ck|fljlws ;]jf
;d"xsf tx, kb / txljlxg kbx? /xg] 5g .
-#_ lgudn] s'g} gofF sfof{no :yfkgfsf] nflu ;+u7g ;+/rgf tof/ ubf{ /
gofF b/aGbL l;h{gf ubf{ jf tTsfn sfod /x]sf] ;+u7g ;+/rgf / b/aGbLdf
k'g/fjnf]sg ubf{ jf x]/km]/ ubf{ ;DalGwt sfof{nosf] sfo{qmd, sfo{af]em, sfo{k|s[lt
/ pknAw dfgj >f]t ;d]tsf] cfwf/df ljleGg tx / kbx?sf b/jGbL l;h{gf,
vf/]hL, yk36, kl/jt{g / :yfgfGt/0f ;+rfns ;ldltsf] :jLs[lt lnP/ sfo{sf/L
k|d'vn] ug{ ;Sg]5 .
@=@ tx÷kb juL{s/0f M-!_ lguddf ;xfos :t/df txljlxg, tx $ / % tyf
clws[t:t/df ^ tx b]lv !@ tx;Dd /xg] 5g\ . sd{rf/Lsf] tx, kb / ;]jf
cg';"rL–!& jdf]lhd x'g]5 .
-@_ lgudsf] sfo{sf/L k|d'v h'g;'s} k|sf/n] lgo'lQm ePsf] eP klg o;}
ljlgodfjnL jdf]lhd lgo'lQm ePsf] dflgg]5 .
(5)
-#_ lgudsf] clws[t:t/ bzf}+ tx / ;f] eGbf dfly ;]jf jf ;d"x /xg]
5}g .
@=# sfo{ ljj/0f M -!_ ;ldltaf6 :jLs[t u/]sf] ;+u7gsf] sfo{ If]qsf]] cfwf/df k|To]s
kbsf] sfo{ ljj/0f ;DalGwt sfo{sf/L k|d'v, ljefuLo k|d'v tyf sfof{no k|d'vn]
agfO{ nfu" ug{' kg]{5 . To:tf] sfo{ ljj/0fdf kbsf] sfd, st{Jo, pQ/bfloTj,
clwsf/ / of]Uotf ;d]t :ki6 ?kdf lsl6Psf] x'g' kg]{5 .
-@_ sd{rf/LnfO{ s'g} klg kbdf kb:yfkg ubf{ kb:yfkg kq;F+u} sfo{ ljj/0f
;d]t pknAw u/fpg' kg]{5 .
@=$ ;]jf÷;d"x kl/jt{g M ==================================
kl/R5]b–#
gf]s/Lsf] clen]v
#=!= gf]s/Lsf] clen]v /fVg] M ;a} sd{rf/Lx¿sf] cBfjlws gf]s/L clen]v lgudsf]]
s]Gb|Lo sfof{nosf] k|zf;g ljefudf ;fy} sd{rf/L sfo{/t /x]sf] sfof{no, ljefu,
If]qLo sfof{non] ;d]t cfkm\gf] sd{rf/Lsf] clen]v cWofjlws /fVg'
kg]{5 . sd{rf/Lsf] clen]v cBfjlws gug]{ sfof{no k|d'v / k|zf;g k|d'vnfO{
ljefuLo sf/jfxL x'g]5 .
#=@ clen]vsf] uf]Kotf M sd{rf/Lsf] gf]s/Lsf] clen]v uf]Ko tj/n] /flvg]5 . o:tf]
clen]v jf ;"rgf g]kfn ;/sf/, cbfnt, ;ldlt, sfo{sf/L k|d'v jf sfof{nosf]
sfdsf] l;nl;nfdf rflxPsf] cj:yfdf afx]s c? s;}nfO{ lbOg] 5}g .
#=# clen]vdf sd{rf/Lsf] sfd sf/jfxL bzf{pg] M sd{rf/Lsf ]gf]s/Lsf] clen]vdf
sd{rf/Lsf] z}lIfs of]Uotf, tfnLd, d"Nof°g, k|ltj]bg, k|z+;fkqx¿ ljefuLo ;hfo
lbPsf kqx¿ ;d]t /xg]5 . To:tf] clen]vn] sd{rf/Lsf] ;fdfGo, sfd sf/jfxL
bzf{pg]5 .
#=$= clen]vsf] larf/ ul/g] M sd{rf/LnfO{ ;?jf ubf{, a9'jf ubf{, k|lzIf0fdf k7fpbf,
tna a[l4 jf k'/:sf/ cflb lbbf lghsf] gf]s/Lsf] clen]vsf] ;d]tnfO{ cfwf/sf]
?kdf lnO{g]5 .
PSsfO;f}+ ;+zf]wgåf/f kl/R5]b @ sf] @=$ ;+zf]wg eO{ kl/R5]b % sf] %=!) df /flvPsf]
(6)
kl/R5]b $
kbk"lt{
$=! ;+u7g ;+/rgf / b/aGbLsf] lgwf{/0f M
-!_ lgudsf] :jLs[t ;+u7g ;+/rgf tyf b/aGbL adf]lhd l/Qm x'g cfpg]
kbx¿df o; ljlgodfjnLdf n]lvP adf]lhd sd{rf/Lsf] kbk"lt{ ul/g]5 .
-@_ lgudsf] sfo{af]em, sfo{k|s[lt, sfo{If]qdf lj:tf/ / ;"rgf k|ljlwdf ePsf]
ljsf; ;d]tsf sf/0faf6 ;+u7g ;+/rgfdf kl/jt{g ug'{ k/]df ;+u7g tyf
Joj:yfkg -O & M_ ;e]{If0f u/L lgudsf] ;+u7g ;+/rgfdf b/aGbL l;h{gf,
vf/]h, yk36, kl/jt{g jf x]/km]/ ug{ ;lsg]5 .
-#_ pkljlgod -@_ adf]lhd ul/Psf] ;+u7g ;+/rgf ;~rfns ;ldltsf] :jLs[lt
kl5 nfu" x'g]5 .
-$_ c:yfoL k|s[ltsf sfo{x¿sf] nflu :yfoL b/aGbL :jLs[t ul/g] 5}g . To:tf]
sfo{ ;]jf s/f/af6 ug]{ u/L Joj:yf ldnfOg]5 . o;/L ;]jf s/f/df lnOg]
kbx?sf] ;]jf zt{ s/f/df pNn]v eP adf]lhd x'g]5 .
-%_ lgudsf] :jLs[t ;+u7g ;+/rgf x]/km]/ x'bf s'g} kb kmflhn x'g uPdf ;f]
kbdf /x]sf] sd{rf/L cjsfz jf ;]jf d'Qm x'Fbfsf jvt To:tf] kb :jt vf/]h
x'g]5 .
-^_ ;~rfns ;ldltn] kmflhndf k/]sf sd{rf/Lx¿nfO{ ;]jfaf6 cjsfz lng
k|f]T;fxg lbg] gLlt cjnDjg ug{ ;Sg]5 .
(7)
u_ a= ;xfos tx–%
!))Ü – –
-l;len÷On]=÷d]sf= Ol~h=_
%= s_ clws[t tx–^ &)Ü !%Ü !%Ü
v_ clws[t tx–^ -sfg"g_ !))Ü – –
^= s_ clws[t tx–& – &)Ü #)Ü
v_ clws[t tx–& -rf6{8{ Psfp6]06_ !))Ü – –
u_ clws[t tx–& -sfg"g_ %)Ü #)Ü @)Ü
&= clws[t tx–* !)Ü ^)Ü #)Ü
*= clws[t tx–( – &)Ü #)Ü
(= clws[t tx–!) !)Ü ^)Ü #)Ü
!)= clws[t tx–!! – !))Ü –
-@_ ck|fljlws ;]jf cGtu{t k|zf;g / n]vf ;d"xsf tx–$ ;xfos kbx¿ / k|fljlws
;]jf cGtu{t ljljw ;d"xsf tx–% jl/i7 ;xfos 6]lnkmf]g ck/]6/ kbdf gofF
lgo'lQmåf/f kbk"lt{ ul/g] 5}g / To:tf kbx¿ h'g;'s} sf/0faf6 l/Qm x'g cfPdf
:jtM vf/]h x'g]5 .
-#_ pkljlgod -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg b]xfosf] cj:yfdf l/Qm
kb b]xfo adf]lhd k"lt{ ul/g]5 M–
-s_ h]i7tf / sfo{ ;Dkfbg d"NofÍgåf/f x'g] a9'jfsf nflu 5'6\ofOPsf] ;a}
jf s]xL kbdf ;DefJo pDd]bjf/ geO{ kb k"lt{ x'g g;Sg] ePdf h'g
jif{sf] nflu To:tf] kb 5'6\ofOPsf] xf] ;f]xL jif{sf] To:tf] kb cfGtl/s
k|ltof]lutfTds k/LIffåf/f,
-v_ pkljlgod -#_ sf] v08 -s_ adf]lhd kbk"lt{ gePdf jf cfGtl/s
k|ltof]lutfTds k/LIffåf/f x'g] a9'jfsf] nflu 5'§ofOPsf] ;a} jf s]xL
kbdf ;DefJo pDd]bjf/ geO{ kb k"lt{ x'g g;Sg] ePdf h'g jif{sf]
nflu To:tf] kb 5'§\ofOPsf] xf] ;f]xL jif{sf] To:tf] kb v'Nnf
k|ltof]lutfTds k/LIffåf/f .
-u_ Ps tx d'lgsf] kb gePsf] ;]jf jf ;d"xsf] kbdf l/Qm ;a} kb v'Nnf
k|ltof]lutfåf/f k"lt{ ul/g]5 .
-$_ lguddf /x]sf v'nf k|ltof]lutf / a9'jfåf/f k"lt{ x'g] pkljlgod -!_ / -%_ adf]lhdsf
kbsf] k|ltzt cg';f/ ;ª\Vof lgwf{/0f u/L kbk"lt{ ;ldltn] nf]s ;]jf cfof]usf]
;xdlt lnO{ kbk"lt{sf nflu lj1fkg ug'{kg]{5 . kb;ª\Vof lgwf{/0f ;DjGwdf s'g}
låljwf pTkGg ePdf kbk"lt{ ;ldltn] nf]s ;]jf cfof]uåf/f :jLs[t ;fdfGo l;4fGt
;d]tsf cfwf/df lg0f{o ug'{0020kg]{5 .
-#_ ==================
$=!^k|of]ufTds k/LIff M
-!_ k|of]ufTds k/LIff x'g] kbx¿df k/LIffsf] nflu kbk"lt{ ;ldltsf] cWoIf jf
lghn] tf]s]sf] ;ldltsf] ;b:osf] cWoIftfdf ;DalGwt ljifosf] lj1 ;lxtsf]
sDtLdf ltg hgfsf] d"NofÍg ;ldlt /xg]5 .
-@_ k|of]ufTds k/LIffsf] pQL0ff{Í krf; k|ltzt x'g]5 . k|of]ufTds k/LIffdf
cg'QL0f{ x'g] pDd]bjf/nfO{ of]Uotfqmd ;"rLdf ;dfj]z u/fOg] 5}g .
$=!&cGtjf{tf{ M
-!_ lnlvt k/LIffsf] glthfdf gfd ;dfj]z ePsf / k|of]ufTds k/LIff ;d]t x'g]
kbsf pDd]bjf/x¿sf] xsdf k|of]ufTds k/LIffdf pQL0f{ pDd]bjf/nfO{ dfq
cGtjf{tf{df ;dfj]z u/fOg]5 .
-@_ cGtjf{tf{ x'g] lbg pDd]bjf/n] k]z u/]sf k|dfl0ft sfuhftx¿ ;Ssn k|lt;+u
le8fpg] / k|j]zkq hfFr u/L pDd]bjf/sf] xflh/L u/fpg' kg]{5 .
-#_ cGtjf{tf{ lbg] pDd]bjf/sf] z}lIfs of]Uotf, pd]/, gful/stf, cg'ej cflbdf
s}lkmot b]lvPdf To:tf] pDd]bjf/nfO{ cGtjf{tf{df ;dfj]z gu/fO{ lghsf]
k/LIff /2 ul/g]5 .
-$_ cGtjf{tf{ lngsf] nflu kbk"lt{ ;ldlt jf ;ldltsf] cWoIf, ;b:o tyf lj1
;lDdlnt cGtjf{tf{ ;ldlt u7g ug{ ;Sg]5 .
-%_ kbk"lt{ ;ldltsf ;b:ox¿ ;d]t /xL cGtjf{tf{ ;ldlt u7g ePsf] cj:yfdf
cGtjf{tf{ ;ldltdf a9Ldf b'O{ hgf lj1 cfdGq0f ug{ ;lsg]5 .
-^_ cGtjf{tf{ ;ldltdf /xg] kbflwsf/Lsf] cGtjf{tf{df efu lng] s'g} pDd]bjf/;+u
gftf kg]{ ePdf lghn] ;f] cGtjf{tf{df efu lng' x'Fb}g . o; k|of]hgsf] nflu
cGtjf{tf{ z'? x'g' eGbf cufj} lghn] :j3f]if0ff ug'{kg]{5 .
-&_ ===================
-*_ lnlvt k/LIffsf] k"0ff{Í Ps;o ePdf To;sf] cGtjf{tf{sf] c+sef/ aL; sfod
ug]{ / To;kl5 lnlvt k/LIffdf ylkg] k"0ff{Ídf yk x'g] k|To]s Ps;o c+sdf
bz c+s yk u/L cGtjf{tf{sf] c+sef/ sfod ug'{ kg]{5 .
-(_ cGtjf{tf{ dfq x'g] kbsf] cGtjf{tf{sf] k"0ff{Í Ps;o x'g]5 .
-!)_ cGtjf{tf{df k"0ff{Ísf] rfnL; k|ltzt eGbf 36L jf ;Q/L k|ltzt eGbf a9L
c+s lbg'k/]df ;f]sf] sf/0f v'nfpg' kg]{5 . cGtjf{tf{ ;ldltsf sDtLdf krf;
k|ltzt ;b:on] sf/0f v'nfO{ c+s k|bfg u/]sf] cj:yfdf dfq dfGo x'g]5 . Ps
kl/R5]b %
lgo'lQm
%=# pd]/sf] xb M
-!_ lgudsf] s'g} klg kbdf lgo'lQm x'gsf] nflu pd]/sf] Go"gtd / clwstd xb
lgDgfg';f/ x'g]5 M
:t/ pd]/sf] xb
-s_ clws[t:t/ @! jif{ k"/f eO{ #% jif{ ggf3]sf]
-v_ ;xfos :t/ !* jif{ k"/f eO{ #% jif{ ggf3]sf]
t/ dlxnf tyf ckfË pDd]bjf/sf] xsdf pd]/sf] clwstd xb $) jif{
ggf3]sf] x'g' kg]{5 / lgud aflx/af6 l;w} v'Nnf k|lt:kwf{af6 * / !) txsf]
kbdf b/vf:t lbg pDd]bjf/sf] pd]/sf]
xb $% jif{ ggf3]sf] x'g' kg{]5 .
:ki6Ls/0f M o; ljlgodfjnLsf] k|of]hgsf] nflu pd]/ eGgfn] s'g} kbsf]
lgldQ b/vf:t lbg] clGtd ldltdf x'g] pd]/nfO{ hgfpg]5 .
%=% k/LIf0fsfn M
-!_ lgudsf] :yfoL kbdf gofF lgo'lQm ubf{ dlxnf sd{rf/Lsf] xsdf 5 dlxgf /
k'?if sd{rf/Lsf] xsdf Ps jif{ k/LIf0f sfndf /flvg]5 .
t/, lgudsf] ;]jfsf] :yfoL kbdf Ps k6s k/LIf0fsfn e'Qmfg ul/;s]sf]
sd{rf/LnfO{ k'gM k/LIf0f sfndf /flvg] 5}g .
-@_ k/LIf0fsfndf /x]sf] sd{rf/Lsf] sfo{ ;Dkfbg ;Gtf]ifhgs gePdf lgo'lQm lbg]
clwsf/Ln] pQm cjlw leq} lghnfO{ ;kmfO{sf] df}sf lbO{ sf/0f hgfO{ x6fpg
;Sg]5 .
-#_ lgo'lQm ;b/ ePkl5 k/LIf0fsfndf /x]sf] cjlw klg :yfoL ;]jfsf] cjlwdf
u0fgf ul/g]5 .
ljljw ;d"x cGtu{tsf ljleGg pk;d"xsf ljleGg txsf ;ftf}+ tx;Ddsf kbx¿df
a9'jfsf] ;+efJo pDd]bjf/ x'g a9'jf x'g] kbsf nflu tf]lsPsf] Go"gtd z}lIfs
of]UotfeGbf Ps tx d'lgsf] kbdf ;]jf k|j]zsf nflu tf]lsPsf] Go"gtd z}lIfs
of]Uotf k'/f u/]sf sd{rf/L ;DaGwLt ;d"x tyf pk;d"xsf] ;ftf}F tx;Ddsf] kbdf
a9'jfsf] nflu pDd]bjf/ x'g ;Sg]5g\ .
-^_ rf6{8{ Psfp6]06 cf7f}+ txsf] kbdf axfn /x]sf sd{rf/L o; ljlgod adf]lhd
z}lIfs of]Uotf / ;]jf cjlw k"/f u/]sf] ePdf axfn /x]sf] kbeGbf Ps tx dflysf]
n]vf ;d"xsf] kbdf j9'jfsf] nflu ;DefJo pDd]bjf/ x'g ;Sg]5 .
-&_ o; ljlgoddf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg clws[t txsf lgDg
kbx¿df sfo{/t sd{rf/L b]xfo cg';f/sf] kb / txsf] a9'jfsf] nflu ;DefJo
pDd]bjf/ x'g kfpg]5 M–
-s_ tx * k|fljlwstk{m OlGhlgol/Ë ;d"x cGtu{t s]ldsn, k]6«f]lnod, On]lS6«sn /
O{GefO/gd]G6 pk;d"xaf6 tx ( sf] k|fljlwstk{m OlGhlgol/Ë ;d"x cGtu{t
hg/n pk;d"xsf] l/Qm kbdf .
-v_ tx * ck|fljlwstk{m ljljw ;d"x sfg"g pk;d"xaf6 tx ( sf] ck|fljlwstk{m
k|zf;g ;d"xsf]] l/Qm kbdf .
-u_ tx ^ k|fljlwstk{m OlGhlgol/Ë ;d"x O08l:6«on pk;d"xaf6 tx & sf]
k|fljlwstk{m OlGhlgol/Ë ;d"x OGefO/gd]G6 pk;d"xsf] l/Qm kbdf .
PSsfO;f}+ ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt
+ 5lAa;f}+ ;+zf]wgåf/f ylkPsf] .
(23)
-3_ tx ^ k|fljlwstk{m OlGhlgol/Ë ;d"x On]S6«f]lgS; P08 sDo"lgs]zg
pk;d"xaf6 tx & sf] k|fljlwstk{m ljljw ;d"x sDKo'6/, cfO{=6L=÷OlGhlgol/Ë
pk;d"xsf] l/Qm kbdf .
-ª_ tx % k|fljlwstk{m OlGhlgol/Ë ;d"x d]sflgsn -ld:qL_ pk;d"xaf6 tx ^
k|fljlwstk{m OlGhlgol/Ë ;d"x d]sflgsn pk;d"xsf] l/Qm kbdf / tx %
k|fljlwstk{m OlGhlgol/Ë ;d"x On]lS6«sn -ld:qL_ af6 tx ^ sf] k|fljlwstk{m
OlGhlgol/Ë ;d"x On]lS6«snsf] l/Qm kbdf .
-r_ s'g} klg kmf}hbf/L cleof]udf y'gfdf /x]sf] ePdf ;f] cjlwe/ .
-@_ v'Nnf k|ltof]lutfTds k/LIffaf6 5gf}6 eO{ cfPsf] cj:yfdf afx]s lguddf
sfo{/t s'g} klg sd{rf/L tx gf3L a9'jf x'g] 5}g .
^=# a9'jf lgo'lQmsf] /f]Ssf tyf km's'jf M
lguddf sfo{/ts'g} sd{rf/Lsf] a9'jfsf] nflu l;kmfl/; eO;s]kl5 a9'jf lgo'lQm
gkfpGh]n lgnDjg jf a9'jf /f]Ssf jf tna j[l4 /f]Ssf ePdf plNnlvt cjlwe/
lghsf] a9'jf lgo'lQm /f]Ssf ul/g]5 / lgnDjgaf6 lghn] ;kmfO{ kfPdf jf /f]Ssf
cjlw ;dfKt ePkl5 lgh lgnDjg jf /f]Ssf geP ;/x dfgL lgo'lQm lbO{ h]i7tfdfq
sfod ul/g]5 .
(26)
-s_ h]i7tf jfkt c+s u0fgf ubf{ Ps jif{ eGbf a9L rfgr'g dlxgf jf
lbgsf] nflu bfdf;fxLsf] lx;fan] c+s lbOg]5 .
-v_ h]i7tf jfktsf] c+s u0fgf ug]{ qmddf uon ePsf] jf a]tnaL jf
c;fwf/0f labfdf a;]sf] cjlwsf] c+s u0fgf ul/g] 5}g .
-@_ a9'jf ubf{ lguddf sfo{/t sd{rf/Lsf] h]i7tfsf] u0fgf b]xfo adf]lhd ul/g]5 M –
-s_ xfn axfn /x]sf] txsf] kbdf Ho]i7tf nfu" ePsf] ldltsf] cfwf/df,
-v_ v08-s_ adf]lhd Ho]i7tf g5'l§Pdf xfn axfn /x]sf] txsf] kbsf
nflu kbk"lt{ ;ldltsf] l;kmfl/;sf] of]Uotfqmdsf] cfwf/df
(27)
-@_ ;]jf;+u ;DalGwt tflnd afkt k|yd >]0fLsf] nflu tLg c+s, låtLo >]0fLsf]
nflu b'O{ c+s / t[tLo >]0fLsf] nflu Ps c+s k|bfg ul/g]5 .
-#_ lgudsf] sd{rf/LnfO{ tflndsf] c+s lb+bf tL; sfo{lbg jf ;f]eGbf a9L
cjlwsf] ;]jf;+u ;DalGwt tflnd afkt dfq c+s lbOg]5 . tflndsf] c+s
u0fgf ubf{ h'g txdf /xbf tflndsf] nflu dgf]gog ePsf] xf] ;f]xL txsf]
nflu dfq u0fgf ul/g]5 .
-$_ lguddf sfo{/t sd{rf/Ln] yk z}lIfs of]Uotf xfl;n u/]sf] eP ;f]sf]
k|df0fkq a9'jf k|of]hgsf] nflu k]z ug{ ;Sg]5 .
-%_ lguddf sfo{/t sd{rf/Ln] ;]jf k|j]z ul/;s]kl5 sfo{/t txdf ;]jf;+u
;DalGwt tflnd xfl;n u/]sf] eP ;f]sf] k|df0fkq a9'jf k|of]hgsf] nflu k]z
ug{ ;Sg]5 .
-^_ pkljlgod -$_ / -%_ adf]lhdsf] k|df0fkq ;DalGwt ;]jf ;+u ;DalGwt xf] jf
xf]Og eGg] ;DaGwdf kbk"lt{ ;ldltsf] lg0f{o clGtd x'g]5 .
-&_ ljb]zL z}lIfs ;+:yfaf6 xfl;n u/]sf] z}lIfs of]Uotfsf] ;dsIftf dfGotf k|fKt
ljZjljBfnoaf6 u/fO{ k]z ug]{ lhDd]jf/L ;DalGwt sd{rf/Lsf] x'g]5 .
-*_ >]0fL gv'n]sf] tflnd jfkt låtLo >]0fL ;/xsf] c+s lbOg] 5 .
(28)
-@_ a9'jf gfdfjnL k|sfzg ePkl5 s'g} pDd]bjf/n] cfk"mn] kfPsf] cÍ x]g{ rfx]df
sfo{ ;Dkfbg d"NofÍg afx]s cGo cfwf/x¿sf] cÍ x]g{ lbg' kg]{5 .
^=!# a9'jfsf] ph"/L M
-!_ kbkl" t{ ;ldltn] u/]sf] a9'jfsf] l;kmfl/;df lrQ ga'em]df To:tf] gfdfjnL k|sfzg
ePsf] ldltn] k}tL; lbgleq a9'jfsf ;DefJo pDd]bjf/n] lrQ ga'e]mdf ;f] s'/f :ki6
v'nfO ;~rfns ;ldlt ;dIf ph"/L lbg ;Sg]5 .
-@_ pkljlgod -!_ adf]lhd kg{ cfPsf] ph"/L 5fglag u/L lg0f{o ug{ ;ldltn] b]xfo
adf]lhdsf] a9'jf ph"/L 5fglag ;ldlt u7g ug]{5 M–
-s_ ;ldltn] tf]s]sf] ;b:o – cWoIf
-v_ dGqfnosf] slDtdf /fhkqflª\st låtLo >]0fLsf] clws[t – ;b:o
-u_ ;ldltn] tf]s]sf] lj1 – ;b:o
t/, lgudsf] bzf}+ tx / ;f]eGbf dflyNnf] txsf] kbdf kbk"lt{ ;ldltn] u/]sf] a9'jf pk/ k/]sf]
ph"/Ldf ;ldltn] u7g u/]sf] ;ldltsf] v08 -v_ df dGqfnosf] ;x;lrj :t/sf]
k|ltlglw /xg]5 .
-#_ pkljlgod -@_ adf]lhd u7g ePsf] a9'jf ph"/L 5fglag ;ldltn] ph"/L lbg] clGtd
Dofb ;dfKt ePsf] ldltn] a9Ldf b'O{ dlxgf leq ph"/Lsf] 6'ª\uf] nufO ;Sg' kg]{5 .
-$_ ph"/Lsf] 6'ª\uf] nfu]kl5 klxn] k|sflzt a9'jf l;kmfl/; gfdfjnLdf ;+zf]wg ePdf
;f]sf] hfgsf/L kbk"lt{ ;ldltnfO{ lbg' kg]{5 .
-%_ pkljlgod -$_ adf]lhd ;+zf]lwt a9'jfsf] gfdfjnL k|fKt ePkl5 kbk"lt{ ;ldltn]
;f]sf] ;"rgf k|sflzt u/L lgo'lQmsf nflu ;~rfns ;ldlt ;dIf k]z ug'{kg]{5 .
-^_ ph"/L / tt\;DaGwL sfo{ljlw kbk"lt{ ;ldltn] lgwf{/0f u/L nfu" ug{ ;Sg]5 .
kl/R5]b— *
sfh, tfnLd, sfod d'sfod / lgldQ
*=! sfh M -!_ lgudsf] ;+rfns ;ldltsf cWoIf, ;b:o, sfo{sf/L lgb]{zs jf sd{rf/L
jf c? s'g} JolQmnfO{ lgudsf] sfddf g]kfn /fHoleq jf ljb]zdf ;d]t sfdsf]
cjlw tf]sL sfhdf k7fpg ;lsg]5 .
*=@ sfh jf e|d0fsf] :jLs[lt lbg] clwsf/L M -!_ sfo{sf/L k|d'vnfO{ ;+rfns ;ldltn]
sfhdf v6fpg ;Sg]5 .
t/ sfo{sf/L k|d'vn] g]kfn / ef/tsf] ;ft lbg;Ddsf] e|d0fdf ;+rfns
;ldltsf cWoIfnfO{ hfgsf/L lbO{ cfkm} hfg ;Sg]5 .
-@_ lgudsf] sfdsf] l;nl;nfdf ljb]z e|d0fdf v6fpg' kbf{ sfo{sf/L
k|d'vnfO{ ;+rfns ;ldltsf] cWoIfaf6 / ;f] eGbf d'lgsf sd{rf/Lsf] xsdf
sfo{sf/L k|d'vn] jf lghn] tf]s]sf] clwsf/ k|fKt JolQmn] sfh e|d0f :jLs[t ug{
;Sg]5 . If]qLo sfof{no jf ;f] dftxt sfo{/t sd{rf/Lsf] xsdf g]kfn / ef/tsf]
nflu ;ft lbg;Dd sfh÷e|d0fsf] :jLs[lt ;DalGwt If]qsf If]qLo k|d'vn]] lbg
;Sg]5 .
-#_ g]kfnleq lgudsf sd{rf/LnfO{ sfo{sf/L k|d'v jf lgh4f/f clwsf/
k|fKt clwsf/Ln] sfhdf v6fpg ;Sg]5 . ;DalGwt sfof{nosf sd{rf/LnfO{
;DalGwt sfof{nosf k|d'vn] e|d0fdf hfg] :jLs[lt lbg ;Sg]5 .
*=# tfnLd M lgudn] s'g} lsl;dsf] tfnLd lng jf cWoog ug{ k7fpFbf sd{rf/Laf6
b]xfo jdf]lhdsf] cjlw e/ lgudsf] :jLs[t j]u/ lgudsf] ;]jfaf6 5f8\g gkfpg]
u/L cg';"rL—* cg';f/sf] sa'lnotgfdf ug'{ u/fpg' kg]{5 M—
-s_ 5 dlxgf ;Ddsf] tfnLddf — b'O{ jif{
-v_ 5 dlxgf b]lv Ps jif{;Ddsf] tfnLddf — tLg jif{
(33)
-u_ Ps jif{eGbf j9Lsf] tfnLddf — rf/ jif{
t/ tfnLd k|fKt u/] kZrft sd{rf/L lgudsf] ;]jfdf g/x]df cWoog tfnLd
ubf{ u/fpFbf lgudn] Joxf]/]sf] vr{ pk/f]Qm sa'lnotgfdf adf]lhd afFsL /x]sf]
cjlwsf] bfdf;fxLsf] lx;fjn] lghaf6 c;'n pk/ ul/g]5 .
*=$ tfnLddf hfFbfsf] tnj M s'g} sd{rf/L lgudsf] tkm{af6 dgf]lgt eO{ tfnLd lng
uPdf ;f] cjlwsf] lghn] vfO{kfO{ cfPsf] k'/f tnj eQf kfpg]5 .
*=% sfod d'sfod eO{ sfd ug]{ sd{rf/Lsf] ;DjGwdf M -!_ ljefuLo k|d'v jf sfof{no
k|d'vsf] kb s'g} lsl;dn] l/Qm x'g cfPdf ;f] kbdf a9Ldf 5 dlxgfsf] nflu
sfo{sf/L k|d'vn] ;DalGwt kbdf Ps tx d'lgsf] Ho]i7 sd{rf/LnfO{ sfod d'sfod
d's// ug{ ;Sg]5 .
-@_ s'g} klg sd{rf/LnfO{ Pstx eGbf dflyNnf] kbdf sfod d'sfod d's//
ul/g] 5}g .
-#_ sfod d'sfod d's// ul/Psf] sd{rf/Ln] sfod d'sfod ePsf] ldltb]lv
sfd u/]sf] kbsf] z'? :s]nsf] tna eQf kfpg]5 .
t/, lghn] ;fljs b]lv vfO{kfO{ cfPsf] tna cÍ sfod d'sfod u/]sf] kbsf]
z'? :s]nsf] cÍ a/fa/ jf ;f]eGbf a9L ePdf lghn] kfO/x]sf] cÍsf] ;jeGbf
ghLssf] dflyNnf] :s]nsf] tna / u|]8 kfpg] u/L ;dfof]hg ul/g]5 .
-$_ h'g kbsf] tyf sfof{nosf] nflu sfod d'sfod lbOPsf] xf] ;f]xL kb
tyf sfof{nodf /xL lghn] sfd ug'{ kg{]5 .
*=^ lgldQ e} sfd ug]{ sd{rf/Lsf] ;DjGwdf M sfof{no k|d'v jf ljefluo k|d'v sfh
jf ljbfdf hfg] cj:yfdf jf s'g} lsl;dn] kb l/Qm ePsf] cj:yfdf sfof{nosf]
sfd ;DkGg ug]{ p2]Zon] lgldQ lbO{ sfo{ ;+rfng u/fpg ;lsg]5 . o;/L lgldQ
eO{ kGw| lbg eGbf a9L sfd u/]df vfOkfO{ cfPsf] tna eQfdf g36\g] u/L
dflyNnf] :s]nsf] tna eQf ;d]t kfpg] u/L ;dfof]hg ul/g]5 .
kl/R5]b— (
ljbf
(=! ljbf M -!_ sd{rf/Ln] s'g} klg ljbf xssf] ?kdf bfjL ug{ kfpg] 5}g .
-@_ ljbf lbg] clwsf/Ln] sfof{nosf] sfddf afwf gkg]{ u/L ljbf :jLs[t ug{
;Sg]5 . cfjZos k/]sf] j]nfdf ljbf j;]sf] sd{rf/LnfO{ jf]nfO{ sfd nufpg klg
;lsg]5 .
-#_ o; ljlgodfjnL adf]lhd lnlvt jf df}lvs ?kdf ljbf glnO{ s'g} klg
sd{rf/L u}/ xflh/ x'g kfpg] 5}g .
-$_ pkljlgod -#_ pNn+3g u/L ljgf ;"rgf nuftf/ kGw| lbg ;Dd u}/
(34)
xflh/ x'g] sd{rf/LnfO{ o; ljlgodfjnLsf] kl/R5]b !$ adf]lhdsf] ;hfo ug{
;lsg]5 .
t/ u}/ xflh/ ePsf] cjlwsf] dgfl;j sf/0f b]vfO{ lbPsf] lgj]bg :jLs[t
ePdf lgod pNn+3g ePsf] dflgg] 5}g .
-%_ sd{rf/Ln] cfk"' jxfn /x]sf] Onfsf 5f8\g jf ljb]z hfg k/]df ljbf lbg]
clwsf/Lsf] k"j{ :jLs[lt lng' kb{5 .
-^_ ljbfsf] lgldQ Ps jif{ eGgfn] j}zfv ! ut] b]lv r}q d;fGt;Ddsf
cjlw ;DdnfO{ hgfpg]5 .
-&_ c;fwf/0f ljbf / ljz]if ljbf jfx]s cGo ljbfdf j;]sf] sd{rf/Ln]
ljbfsf] cjlw e/ k"/f tnj eQf kfpg]5 .
-*_ 3/ ljbf, j]tnjL ljbf jf c;fwf/0f ljbfdf j;]sf lgudsf sd{rf/Ln]
;f] cjlw e/sf] lj/fdL ljbf / 3/ ljbf kfpg] 5}gg\ .
(=@ ljbfsf] lsl;d M sd{rf/Ln] b]xfodf n]lvP adf]lhdsf ljbfx¿ kfpg ;Sg] 5g\ M–
-!_ e}k/L cfpg] -Sofh'on_ ljbf
-@_ 3/ ljbf
-#_ lj/fdL ljbf
-$_ cWoog ljbf
-%_ c;fwf/0f ljbf
-^_ k|;'lt ljbf
-&_ lsl/of ljbf
-*_ ;§f ljbf
-(_ c;Qm ljbf
-!)_ k|;"lt :ofxf/ ljbf
(=# e}k/L cfpg] -Sofh'on_ ljbf M -!_ sd{rf/Ln] k|To]s jif{ afx| lbg e}k/L cfpg] ljbf
kfpg]5 .
-@_ e}k/L cfpg] ljbf ;+lrt x'g] 5}g .
-#_ e}k/L cfpg] ljbf Ps k6sdf j9Ldf 5 lbg ;Dd lng ;Sg]5 .
-$_ e}k/L cfpg] ljbf j;]sf] sd{rf/Ln] k"/f tnj eQf kfpg]5 .
(=$ 3/ ljbf M -!_ k|To]s sd{rf/Ln] sfd u/]sf] cjlwsf] afx| lbgsf] Ps lbgsf] b/n]
Ps jif{ e/Ldf tL; lbg 3/ ljbf kfpg] 5 .
-@_ pkljlgod -!_ sf] k|of]hgsf] lgldQ sfd u/]sf] cjlw eGgfn] ;f]
cjlwdf lnPsf] e}k/L cfpg] ljbf, lj/fdL ljbf, k|;"tL ljbf, k|;"lt :ofxf/ ljbf,
lsl/of ljbf, ;§f ljbf / ;fj{hlgs ljbfnfO{ ;d]t hgfpg]5 .
-#_ 3/ ljbf, cWoog ljbf, ljz]if ljbf / c;fwf/0f ljbf j;]sf sd{rf/Ln]
(35)
;f] cjlw e/sf] s'g} ljbf kfSg] 5}g .
-$_ 3/ ljbf j9Ldf Ps ;o krf; lbg;Dd ;lGrt x'g]5 .
-%_ sd{rf/L h'g;'s} sf/0fn] lgudsf] ;]jfaf6 cnu ePdf klg lghsf]
;+lrt /x]sf] 3/ ljbf jfkt tTsfn vfOkfO{ cfPsf] tnj a/fa/sf] /sd kfpg]5 .
-^_ s'g} sd{rf/Lsf] 3/ ljbf ;f7L lbg eGbf j9L ;lGrt /x]df Go"gtd ;f7L
lbg afFsL /fvL To; eGbf j9L ;lGrt /x]sf] 3/ ljbfsf] ;§f tnj lng rfx]df
lghn] tTsfn vfO{kfO{ cfPsf]] tnjsf b/n] /sd lng kfpg]5 .
-&_ ;ft lbg jf ;f] eGbf a9L 3/ ljbf lnO{ hfg] sd{rf/LnfO{ ljbfdf hfg /
ljbf e'Qmfg u/L cfˆgf] sfof{no kms{g nfUg] Dofb ;ft lbgdf gj9fO{ jif{sf] Ps
k6s dfq af6f]sf] Dofb lbOg]5 .
-*_ 3/ ljbfdf j;]sf] sd{rf/Ln] k"/f tnj eQf kfpg]5 .
(=% lj/fdL ljbf M -!_ sd{rf/Ln] dlxgfsf] Ps lbgsf b/n] aif{sf] afx| lbg la/fdL labf
kfpg]5 . To:tf] la/fdL labf ;fn e'QmfgL gx'+b} a9Ldf afx| lbg;Dd k]ZsL lng
;lsg]5 .
t/ cWoog labf, ljz]if labf / c;fwf/0f labf lnO{ a;]sf] cjlwsf] la/fdL
labf kfpg] 5}g .
-@_ nuftf/ ;ft lbgeGbf a9L cjlwsf] la/fdL labfsf] cg'/f]w ug]{
sd{rf/Ln] :jLs[t lrlsT;ssf] k|df0fkq k]z ug'{ kg]{5 . To:tf] k|df0fkq k]z ug{
;Dej 5}g eGg] labf lbg] clwsf/LnfO{ ljZjf; ePdf lghn] ;f] Joxf]/f hgfO{
k|df0fkq k]z ug'{ gkg]{ ug{ ;Sg]5 .
-#_ sd{rf/Ln] h'g;'s} Aoxf]/fn] cfkm\gf] gf]s/L 5'6] klg To; avt;Dd
cfkm\gf] ;l~rt eP hlt la/fdL labfsf] cjlwsf] /sd gf]s/Laf6 cjsfz kfpbfsf]
cj:yfsf] kbflwsf/ /x]sf] kbsf] tnasf b/n] x'g cfpg] /sd kfpg]5 . lghsf]
d[To' ePdf ;f] /sd lghn] OR5fPsf] JolQmnfO{ / OR5fPsf] JolQm geP lghsf]
ghLssf] xsjfnfnfO{ lbOg]5 .
-$_ s'g} 7'nf] jf s8f /f]u nflu :jLs[t lrlsT;ssf] k|df0fkq k]z u/]sf]
sd{rf/Ln] cfkm\gf] ;l~rt la/fdL labf gePdf jf gk'u ePdf a9Ldf k}tfnL;
lbg;Dd yk la/fdL labf kfpg ;Sg]5 . o:tf] la/fdL labf lng] sd{rf/Lsf] ;l~rt
jf kl5 kfSg] 3/ labfaf6 k|To]s b'O{ lbg yk la/fdL labf afkt Ps lbgsf] b/n]
3/ labf s§f ul/g]5 .
t/ o:tf] labf jif{df Ps k6s / ;]jf cjlwe/df tLg k6s eGbf a9L kfOg]
5}g . o:tf] labfsf] clen]v :ki6 ?kdf /fVg' kg]{5 .
(36)
-$s_ pkljlgod -$_ adf]lhd yk la/fdL ljbf lng] sd{rf/Lsf] d[To' ePdf
++
s'g} klg ljbfaf6 s§f gx'g] u/L yk 5 dlxgf;Dd j]tnjL k|;"lt ljbf lng ;Sg]5g\ .
t/, pkljlgod -!_ / -!s_ adf]lhdsf] ljbf nuftf/ lng' kg]{5 .
(37)
-!v_ pkljlgod -!s_ adf]lhd j]tnjL ljbfdf a;]sf] cjlw gf]s/L cjlwdf hf]l8g]5
.
-@_ k|;"lt ljbfdf a;]sf dlxnf sd{rf/Ln] k"/f tna eQf kfpg]5 .
-#_ lgudsf] s'g} k'?if sd{rf/Lsf] kTgL ;'Ts]/L x'g] ePdf To:tf] sd{rf/Ln]
;'Ts]/L :ofxf/ ;';f/sf] nflu ;'Ts]/L x'g' cl3 jf kl5 Ps k6sdf kG„ lbg / ;]jf
cjlwe/ b'O{ k6s dfq k'/f tna ;lxtsf] k|;"lt :ofxf/ ljbf kfpg]5 .
++-#s_ k|;"lt ljbf tyf k|;"lt :ofxf/ ljbf kfPsf lgudsf sd{rf/LnfO{ aRrfsf]
:ofxf/sf] lgldQ a9Ldf b'O{ j6f aRrfsf] nflu hgxL Psd'i6 kfFr xhf/ ?k}ofF lzz'
:ofxf/ eQf lbOg]5 .
-$_ pkljlgod -#_ sf] ljbf lnPsf] sd{rf/Ln] ljbf kZrft aRrf hlGdPsf]
k|df0f clgjfo{ ?kdf k]z ug'{ kg]{5 / ;f] sf] clen]v lghsf] JolQmut clen]vdf
hgfpg' kg]{5 .
(=( lsl/of ljbf M -!_ sfo{/t s'g} sd{rf/Lsf] s'n wd{ cg';f/ cfk}m lsl/of a:g' k/]df
a9Ldf kGw| lbg lsl/of ljbf lbO{g]5 . dlxnf sd{rf/Lsf] xsdf lghsf] klt, ;f;',
;;'/f / cfdf, afa'sf] d[To'df ;d]t kGw| lbg lqmof ljbf kfpg] 5g\ .
-@_ lsl/of ljbfdf a;]sf] sd{rf/Ln] k"/f tna eQf kfpg]5 .
(=!) czQm labf M -!_ lgudsf] sfdsf] l;nl;nfdf 3fOt] ePsf sd{rf/LnfO{ cj:yf x]/L
czQm labf lbg ;lsg]5 .
-@_ czQm labfdf j:g] sd{rf/Ln] k'/f tna eQf kfpg]5 .
-#_ czQm labf b]xfosf] cj:yfdf dfq lbOg]5 M–
-s_ sd{rf/L 3fOt] ePsf] sf/0f lghs} nfk/jfxL jf uNtLaf6 gePsf]
eP .
-v_ labfsf] l;kmfl/;sf lgldQ :jLs[t lrlsT;ssf] k|df0fkq k]z u/]sf]
eP .
(=!! ;6[f ljbf M -!_ ;fj{hlgs ljbfsf] lbgdf sd{rf/Lx?nfO{ sfof{nosf] sfddf nufpFbf
sDtLdf 5 306f sfd u/]df pQm lbgsf] nflu Ps lbg ;6[f ljbf lbOg]5 .
-@_ ;6[f ljbf csf]{ jif{df lhDd]jf/L ;fg{ kfOg] 5}g .
(=!@ ;fj{hlgs ljbf M -!_ zlgjf/ jfx]s ;fj{hlgs ljbf x/]s jif{ ;+rfns ;ldltn] tf]s]
jdf]lhd x'g]5 .
-@_ g]kfn ;/sf/n] cfˆgf] sfof{nox?nfO{ cfsl:ds ljbf lbPdf g]kfn
;/sf/sf] lg0f{ofg';f/ x'g] u/L lgudsf sfof{nox?df ;fj{hlgs ljbf x'g]5 .
(=!@s ;fj{hlgs labf ufleg] M e}k/L cfpg] labf, 3/ labf / la/fdL labf afx]s c? s'g}
k|sf/sf] labf lnO{ a;]sf] lgudsf] sd{rf/Ln] lnPsf] labf cjlwleq ;fj{hlgs labf k/]df ;f]
kl/R5]b—!)
tnj, eQf / sd{rf/L ;+ro sf]if
!)=! tna, eQf M -!_ lgudsf sd{rf/Ln] cfkm" jxfn ePsf] ldlt b]lv tf]lsPsf]
tnjdfg jdf]lhd tnj eQf kfpg] 5g .
-@_ s'g} sd{rf/L]n] sfd u/L cfh{g u/]sf] tnj, eQf lgh h'g;'s}
Joxf]/faf6 lgudsf] ;]jfdf g/x]df klg kfpg]5 .
t/, lgh;Fu lgudsf] s'g} /sd c;'n ug'{ kg]{ /x]5 eg] ;f] /sd lghsf]
tnj eQfaf6 s6fOg]5 .
-#_ sd{rf/Ln] sfd u/L cfh{g u/]sf] tnj eQf ;fdfGotof k|To]s dlxgfsf]
d;fGtdf lbOg]5 .
!)=@ tna, eQfsf] lgwf{/0f M -!_ sd{rf/Ln] kfpg] tna, eQf lgudsf] ;+rfns ;ldltn]
tf]s] adf]lhd x'g]5 . o;df kl/jt{g ug'{ k/]df ;ldltn] :jLs[lt u/] adf]lhd g}
x'g]5 .
-@_ s'g} kbdf gofF lgo'lQm ePsf] sd{rf/Ln] ;f] kbsf] z'? tnj dfg
cg';f/sf] tnj kfpg]5 .
-#_ dflyNnf] tnjdfgsf] s'g} kbdf j9'jf kfpg] sd{rf/Ln] pQm tnjdfgdf
tf]lsPsf] z'? tnj kfpg]5 .
(40)
cfˆgf] ;fljs sfof{no 5f]8]sf] ldlt b]lvsf] tnj eQf gofF jxfn u/]sf] kbsf]
tnjdfg adf]lhd gofF jxfn u/]sf] sfof{noaf6 kfpg]5 .
!)=% ;+ro sf]ifsf] Joj:yf M k|To]s :yfoL sd{rf/Lsf] tnaaf6 bz k|ltzt ;+rosf]if
s§f ul/g]5 . o;/L ;+ro sf]if jfkt s§f u/]sf] /sd / lgudaf6 To:fdf zt
k|ltzt /sd yk u/L sd{rf/L ;+ro sf]ifdf ;DalGwt sd{rf/Lsf] gfpFdf hDdf
ul/g]5 .
!)=^ ;+ro sf]ifaf6 /sd lkmtf{ lng] M s'g} sd{rf/Ln] cfˆgf] ;+rosf]ifdf hDdf /x]sf]
/sd sd{rf/L ;+rosf]ifsf] lgod adf]lhd lkmtf{ lng kfpg]5 .
!)=& ;+rosf]ifaf6 C0f lbg] Joj:yf M sd{rf/Ln] lghsf] tnaaf6 s§f eO{ ;+rosf]ifdf
hDdf ePsf] /sdaf6 sd{rf/L ;+rosf]ifsf] lgod adf]lhd C0f lng kfpg]5 .
kl/R5]b—!!
e|d0f vr{ / b}lgs eQf
!!=! sfh M -!_ sd{rf/LnfO{ lgudsf] lgldQ cfkm\gf] d'sfd eGbf aflx/ v6fpg ;lsg]5
. o;/L sfhdf hfg] sd{rf/Ln] cg';"rL– !! adf]lhd e|d0f cfb]z :jLs[t u/fpg'
kg]{5 .
-@_ pkljlgod -!_ df n]lvP adf]lhd sfhdf v6fpbf sfo{sf/L lgb]{zsnfO{
cWoIfn], gfoj sfo{sf/L lgb]{zsnfO{ sfo{sf/L k|d'vn] / cGo sd{rf/LnfO{ sfo{sf/L
k|d'v jf lghaf6 clwsf/ k|fKt clwsf/Ln] sfhdf v6fpg ;Sg]5 .
-#_ pkljlgod -@_ adf]lhd sfhdf hfg] sd{rf/Lx?n] cg';"rL– !) df
n]lvP adf]lhdsf] b}lgs tyf e|d0f eQf kfpg]5 .
!!=@ sd{rf/Lsf] juL{s/0f M e|d0f vr{ / b}lgs eQfsf] k|of]hgsf] lgldQ lgudsf
sd{rf/LnfO{ b]xfo adf]lhd juL{s/0f ul/Psf]5 M—
l;=g+ tx ;d"x
-s_ cWoIf, ;+rfns / sfo{sf/L k|d'v ljlzi6 ;d"x
-v_ !) / !! tx k|yd ;d"x
-u_ ^ tx b]lv ( tx ;Dd låtLo ;d"x
-3_ $ tx b]lv % tx ;Dd / tx t[tLo ;d"x
ljlxg rf}yf] / kfFrf}:t/
-ª_ tx ljlxg k|yd, låtLo / t[tLo:t/ rt'y{ ;d"x
!!=# e|d0f ug]{ tl/sf / :jLs[lt M -!_e|d0f ubf{ cg';"rL—!! adf]lhdsf] e|d0f cfb]zdf
tf]lsP adf]lhd ;fwgåf/f e|d0f ug'{ kg{]5 .
(42)
!!=!) k]ZsL km:of}{6 ;DaGwdf M s'g} sd{rf/Ln] e|d0fsf] nflu lnPsf] k]ZsL ;DaGwdf
e|d0faf6 kms]{sf] k}tL; lbgleq cg';"rL—!@ adf]lhdsf] kmf/fddf vr{sf] ljj/0f
;lxt afFsL /sd ;d]t a'emfpg' kg]{5 . pQm Dofbleq vr{sf] ljj/0f ga'emfpg]
sd{rf/L;Fu k'/} k]ZsL /sddf / vr{sf ljj/0f k]z eO{ km:of}{6 x'g g;sL afFsL
/x]sf] /sd tTsfn ga'emfPdf ;f] afFsL /sd k]ZsL lnPsf] z'? ldltb]lv bz
k|ltztsf b/n] Jofh ;lxt lghn] lgudaf6 kfpg] s'g} klg /sdaf6 c;'n ug'{
kg]{5 .
!!=!! d'n'ssf] juL{s/0f M ljb]z hfFbf b}lgs eQfsf] k|of]hgsf nflu d'n'sx?sf] juL{s/0f
b]xfo adf]lhd ul/Psf]5 M—
-!_ æsÆ au{sf d'n'sx? – o'/f]k, pQ/ cd]l/sf, blIf0f cd]l/sf,
Sof/]ljog If]q, clk|msf, Plzof tyf dWok"j{, k|zfGt
If]qsf d'n'sx? / ;fs{ If]qsf d'n's -ef/t afx]s_
-@_ ævÆ au{ d'n's – ef/t .
!!=!@ lab]zdf hfFbf b}lgs eQf kfpg] cjlw M cGt/f{li6«o ;Dd]ng, ;]ldgf/ / lgudsf]
sfd ljz]if cflbdf hfFbf sfo{qmd z'? x'g] cl3Nnf] lbg b]lv ;dfKt ePsf] ef]lnkN6
;Dd hlt lbg nfU5 ;f] sf] lx;fa u/L b}lgs eQf lbO{g]5 . To; eGbf a9L cfkm"
v';L d'sfd u/]df b}lgs eQf lbOg] 5}g .
!!=!# af6fdf kg]{ d'n'sdf af; a:bf M lgudsf] s'g} sd{rf/L h'g b]zdf hfg vl6Psf] 5 ;f]
b]zdf hfFbf / ToxfFaf6 kms{bf af6fdf kg]{ d'n'sx?df af; a:g k/]df tL d'n'sx?df
hlt eQf kfpg] egL tf]lsPsf] 5 ;f]xL adf]lhd dfq b}lgs eQf kfpg]5 .
!!=!$ cltly eO{ hfFbf M ljlgod !!=!@ / !!=!# df h'g ;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg
cGt/f{li6«o ;Dd]ng, ;]ldgf/, ;df/f]x, lgdGq0ff, jftf{ jf a}7sdf hfFbf s'g} ldq/fi6«
jf cGt/f{li6«o ;+:yf s} tkm{af6 vfgf a:gsf] k|aGw e} vr{sf] ?kdf s'g} /sd lbg]
Joj:yf gePsf]df To:tf sd{rf/LnfO{ o;} ljlgodfjnL adf]lhd Psd'i6 kfpg]
b}lgs eQfsf] Ps rf}yfO{ kfs]6 vr{sf] ?kdf lbOg]5 .
t/ s'g} ldq/fi6« jf cGt/f{li6«o ;+:yfaf6 vfgf, a:gsf] nflu /sd g} lbg]
ePdf kfs]6 vr{ lbOg] 5}g .
!!=!% cltly ;Tsf/ eQf / g]tf eQf M -!_ lgudsf] sfddf cWoIf, ;+rfns / sfo{sf/L k|d'v
jf tf]lsPsf] sd{rf/Ln] cltly ;Tsf/ ug'{ k/]df cWoIfsf] nflu ;+rfns ;ldltn] /
;+rfns tyf sfo{sf/L k|d'vnfO{ cWoIfn] / cGo sd{rf/Lx?sf] xsdf sfo{sf/L k|d'vn]
:jLs[t u/] adf]lhdsf] /sd lbOg]5 . ;f] /sd ;f]w egf{sf] nflu aLn k]z ug{' kg{]5 .
-@_ lgudsf] sfddf hfg] k|ltlglw d08nsf] g]t[Tj s'g} JolQmnfO{ tf]lsPsf]
/x]5 eg] pkljlgod -!_ df pNn]v ePsf] /sd afx]s lghn] kfpg] b}lgs eQfsf]
yk kRrL; k|ltzt g]tf eQf lbOg]5 .
(43)
!!=!^ n'uf eQf M -!_ lgudsf] sfdsf] l;nl;nfdf ef/tdf ;Dd]ng, tfnLd, cWoog,
;Demf}tf,jftf{nfk cflbdf hfg] sd{rf/LnfO{ kfFr xhf/ ?k}ofF n'uf eQf jfkt
lbOg]5 .
-@_ ef/t afx]s cGo d'n'sdf ;Dd]ng, ;]ldgf/, a}7s, cWoog, ;Demf}tf,
jftf{nfk, tfnLd cflbdf efu lng vl6O{ hfg] sd{rf/LnfO{ ;ft xhf/ ?k}ofF n'uf
eQf lbOg]5 .
t/,
-s_ hxfF hfg' kg]{ xf] ;f] 7fpFdf hfg] sfo{qmd ;a} 7Ls / lglZrt geO{
n'uf eQf lbOg] 5}g .
-v_ sfo{qmd 7Ls tyf lglZrt eO{ n'uf eQf lnO ;s] klg lgudsf]
lg0f{oaf6 jf cGo s'g} sf/0fn] hfg gkfpg] ePdf ;f] n'uf eQf
jfkt kfPsf] ?k}ofF lagf s'g} Jofh jif{ lbgleq lgudn] tf]s]sf]
ls:tfdf lkmtf{ a'emfpg' kg]{5 .
-#_ Ps k6s n'uf eQf kfPkl5 tLg jif{;Dd n'uf eQf lbOg] 5}g .
-$_ ljlgod !!=!^ sf] pkljlgod -!_ cg';f/ n'uf eQf lnPsf] tLg jif{
gk'Ub} pkljlgod -@_ cg';f/ a9L n'uf eQf kfpg] d'n's tkm{sf] sfo{qmddf hfg'
kg]{ ePdf km/s kg]{ /sd yk lng kfpg]5 .
-%_ sfod d'sfod ePsf sd{rf/L ljb]z hfg] eO{ n'uf eQf kfpg] ePdf
lghnfO{ sfod d'sfod ePsf] kbsf] n'uf eQf lbOg]5 .
kl/R5]b—!@
cjsfz, /fhLgfdf / pkbfg
!@=! cjsfz x'g] cj:yf M lgudsf sd{rf/Ln] b]xfosf] cj:yfdf ;]jfaf6 cjsfz kfpg]
5g M—
-!_ :j]R5fn] /fhLgfdf lbPsf]df ;f] /fhLgfdf :jLs[t ePdf jf :j]lR5s
cjsfz lnPdf,
-@_ o; ljlgod adf]lhd clgjfo{ cjsfz kfPdf,
-#_ o; ljlgod adf]lhd ;]jfaf6 x6fOPdf jf a/vf:t ul/Pdf,
-$_ zf/Ll/s jf dfgl;s czSttfsf] sf/0fn] sfd ug{ g;Sg] ePdf,
-%_ d[To' ePdf .
!@=@ /fhLgfdf M -!_ s'g} sd{rf/Ln] lgudsf] ;]jfaf6 /fhLgfdf lbg rfx]df /fhLgfdf lbg
rfx]sf] ldltn] Ps dlxgf cufj} lgudnfO{ ;f]sf] hfgsf/L lbg' kg]{5 . sd{rf/Ln]
s'g} tfnLd jf k|lzIf0f lnbf vf; cjlwsf] ;]jf sa'lnot u/]sf] eP ;f] sa'lnotsf]
(45)
cjlwdf j9Ldf kfFr aif{ ;]jf cjlw yk u/L cjsfz lbg ;Sg]5 .
!@=^ pkbfg M -!_ kfFr jif{ jf ;f] eGbf a9L gf]s/L u/]sf sd{rf/Ln] cjsfz kfPdf jf
/fhLgfdf :jLs[t eO{ ;]jf jf kbaf6 cnu ePdf jf eljiodf ;fdfGot cof]Uo
g7xl/g] u/L kbaf6 x6fOPsf] cj:yfdf b]xfosf] b/n] pkbfg kfpg]5 M—
-s_ kfFr aif{ :yfoL ;]jf cjlw gePsf sd{rf/LnfO{ pkbfg lbO{g] 5}g,
-v_ kfFr jif{b]lv bz jif{;Dd c6'6 ;]jf u/]sf sd{rf/Ln] cfkm"n] sfd
u/]sf] k|To]s jif{sf] lgldQ cflv/L 8]9 dlxgfsf] tnj a/fa/sf]
/sd,
-u_ bz jif{eGbf a9L kGw| jif{;Dd c6'6 ;]jf u/]sf sd{rf/Ln] sfd
u/]sf] k|To]s jif{sf] lgldQ b'O{ dlxgfsf] tnj a/fa/sf] /sd,
-3_ kGw jif{ eGbf a9L aL; jif{;Dd c6'6 ;]jf u/]sf sd{rf/Ln] cfkm"n]
sfd u/]sf] k|To]s jif{sf] lgldQ cflv/ c9fO{ dlxgfsf] tnj,
-ª_ aL; jif{eGbf a9L ;]jf u/]sf sd{rf/Ln] sfd u/]sf] k|To]s jif{sf]
lgldQ cflv/L tLg dlxgfsf] tnj a/fa/sf] /sd .
-@_ o; ljlgod k|f/De ePkl5 lgudsf :yfoL sd{rf/LnfO{ pkbfg k|bfg
ug]{ k|of]hgsf] nflu k|To]s sd{rf/Lsf] Ps dlxgfsf] tna a/fa/sf] /sd k|To]s aif{
a}zfv dlxgfdf Ps pkbfg sf]if v8f u/L hDdf ug]{5 . sd{rf/L cjsf; xF'bf ;f]xL
sf]ifaf6 pkbfg e'QmfgL ul/g]5 .
-#_ pkljlgod -@_ adf]lhdsf] pkbfg sf]ifsf] ;+rfng / Joj:yfkg ;DaGwL
Ps 5'§} lgb]{lzsf ;+rfns ;ldltsf] :jLs[lt lnP/ hf/L ug]{5 .
!@=& pkbfgsf] nflu gf]s/L cjlwsf] u0fgf M pkbfgsf] lgldQ s'g} sd{rf/Lsf] gf]s/Lsf]
cjlwsf] u0fgf ubf{ a]tnjL ljbf a;]sf] cjlw s6fO{ k/LIf0fsfnsf] cjlw ;d]t
u0fgf u/L :yfoL gf]s/Ldf k|yd axfnL u/]sf] ldltb]lv lx;fa ul/g]5 . g]kfn
;/sf/ jf cGo ;+:yfgaf6 ;?jf eO{ cfPsf sd{rf/Lsf] gf]s/L u0fgf ubf{
;fljssf] ;+:yfgaf6 ;a} ;'ljwf ;f/L cfPdf pQm lgsfodf u/]sf] gf]s/L ;d]t
u0fgf ul/g]5 . pkljlgod !@=$ / !@=% adf]lhd gf]s/L cjlwdf yk ePsf]
cjlw ;d]t o; k|of]hgsf] nflu u0fgf ul/g]5 .
!@=&s= pkbfgsf] nflu gf]s/L cjlwsf] u0fgf ;DaGwL cGo Joj:yf M ;fljsdf lguddf
sd{rf/Lsf] ;f7L jif{ pd]/ k'/f ePkl5 clgjfo{ cjsf; x'g] Joj:yf ePsf]df ldlt
@)%@.@.@^ b]lv pd]/sf] xb cG7fpGg jif{ tf]lsPsf] x'Fbf ;f] ldlt cufj} lguddf
kfFr jif{ jf ;f] eGbf a9L :yfoL ;]jf cjlw k'/f u/L of] ljlgod nfu" ePkl5
pd]/s]f xbaf6 cjsfz kfpg] lgudsf :yfoL sd{rf/LnfO{ pkbfgsf] /sd u0fgf
kl/R5]b—!#
cfr/0f
lgudsf sd{rf/Lx?n] b]xfo adf]lhdsf cfr/0fx? kfngf ug'{ kg]{5 M–
!#=! bfg, pkxf/, rGbf / ;fk6L M
-s_ lgudsf] sfddf s'g} klg k|sf/n] c;/ kg{] u/L sd{rf/Ln] lgudsf]
:jLs[lt ljgf s;}af6 s'g} k|sf/sf] bfg, bftJo, sf]z]nL / pkxf/
dfUg' :jLsf/ ug{' jf cfˆgf] Psf3/sf] s'g} ;b:oaf6 ;d]t :jLsf/
u/fpg' x'Fb}g .
-v_ lgudsf] sfo{;Fu ;Dj4 /x]sf] JolQm jf ;+3 ;+:yf;Fu s'g} rGbf jf
;fk6L jf lghsf] cfly{s s[t1tfdf kg{' x'Fb}g .
(48)
;DaGwL s'/fdf dtna ;fWo ug]{ dg;fon] cGo sd{rf/Ldfly /fhgLlts jf
cafG5gLo k|efj kfg{ jf k|efj kfg]{ k|of; ug{ x'b}g .
!#=* lgjf{rgdf efu lng gx'g] M lgudsf sd{rf/Ln] s'g} klg /fhg}lts kbsf] nflu x'g]
lgjf{rgdf efu lng jf s;}sf] lgldQ dt dfUg jf s'g} k|sf/sf] k|efj kfg{ x'b}g .
t/ s;}nfO{ dt lbPsf] jf lbg] larf/ u/]sf] s'/f k|s6 gu/L k|rlnt sfg"g
adf]lhd cfkm"n] kfPsf] dtbfgsf] clwsf/ k|of]u ug{ afwf kg]{ 5}g .
!#=( x8\tfn y'g5]s tyf 3]/fp ug{df k|ltaGw M lgudsf] sd{rf/Ln] s'g} klg sfof{no
jf sd{rf/Lsf] lgwf{l/t st{Jo k'/f ug{df afwf la/f]w x'g] u/L x8\tfn jf snd aGb
ug{ jf y'g5]s jf 3]/fp ug{ jf zfl//Ls tyf dfgl;s pTkL8gaf6 bjfj lbg jf
;f] ug]{ p2]Zon] c?nfO{ pS;fpg' ;d]t x'b}g .
!#=!) ax' lajfx, afn lajfx / cgd]n lajfxdf k|ltaGw M d'n'sL P]g lax]jf/Lsf] dxnsf]
ljkl/t x'g] u/L lgudsf s'g} klg sd{rf/Ln] ax' lajfx, afn lajfx / cgd]n lajfx
ug'{ u/fpg' x'b}g .
!#=!! cg'zf;g / cf1fkfng M
-s_ lgudsf sd{rf/Ln] cfˆgf] st{Jo kl/>d / tTk/tfsf] ;fy kfngf
ug'{ kb{5 .
-v_ lgudsf] sd{rf/Ln] cfˆgf] ;+:yfsf] sfd ;DaGwL s'/fdf cfkm" eGbf
dflysf sd{rf/Ln] lbPsf] cfb]znfO{ lz3|tf / kl/>d ;fy k"/f ug'{
kb{5 .
-u_ lgudsf sd{rf/Ln] cfkm" eGbf dflysf ;a} sd{rf/Lx? k|lt plrt
cfb/ b]vfpg' kb{5 .
-3_ lgudsf sd{rf/Ln] cfkm"eGbf d'lgsf sd{rf/Lx? k|lt / lgudsf]
;Dks{df cfpg] JolQm;Fu gd|tf k"0f{ / lzi6tf k"0f{ Jojxf/ ug'{ kb{5 .
!#=!@ ;+:yfsf] ;b:otf M -!_ s'g} klg sd{rf/L lgudsf] k"j{ :jLs[lt lnO{ k|rlnt sfg"g
adf]lhd btf{ ePsf] sd{rf/Lsf] ;+:yf afx]s cGo s'g} klg ;+:Yffsf] ;b:o aGg
x'b}g .
-@_ s'g} klg clws[t sd{rf/L sd{rf/Lx?sf] s'g} ;+:yfsf] ;b:o aGg x'b}g .
-#_ pkljlgod -!_ / -@_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg lgudsf
sd{rf/Ln] k|rlnt sfg"g / lgudsf] gLlt ljkl/t gx'g] u/L cfk\mgf] k]zfut
xslxtsf] nflu / cGo ;fdflhs ;+:yfsf] ;b:o aGg o; ljlgodfjnLdf n]lvPsf]
s'g} s'/fn] afwf k'¥ofPsf] dflgg] 5}g .
!#=!# k|ltlglwTj ug{df k|ltaGw M lgudsf sd{rf/Ln] cfkm"nfO{ dsf{ k/]sf] ljifodf
Gofosf] nflu cfkm}n] jf jf/]zåf/f ;DalGwt lgsfo jf clwsf/L ;dIf lgj]bg lbg
afx]s c? JolQm jf ;d"xsf] tkm{af6 k|ltlglwTj ug{ x'b}g .
(49)
t/, dfGotf k|fKt sd{rf/Lx?sf] ;+:yfsf] tkm{af6 ul/g] k|ltlglwTj /
sd{rf/Lsf] kbLo bfloTjsf] cfwf/df ug'{ kg]{ s'g} sfo{ ug{df o; ljlgodfjnLn]
afwf k'¥ofPsf] dflgg] 5}g .
!#=!$ dfbs kbfy{ jf nfu" kbfy{ ;]jg ug{ gx'g] M s'g} klg sd{rf/Ln] sfof{nodf dfbs
kbfy{ jf nfu" kbfy{ ;]jg ug{ jf ;]jg u/L sfof{nodf cfpg' x'b}g . nfu" kbfy{
tyf dfbs kbfy{ ;]jg u/L cfPsf] k'i6L ePdf ljefuLo sf/jfxL x'g]5 .
!#=!% kb cg';f/sf] cfr/0f ug'{ kg]{ / kf]zfs nufpg' kg]{ M lgudsf k|To]s sd{rf/Ln]
cfˆgf] kb cg's"nsf] cfr/0f ug'{ kg]{5 . lgudn] tf]s] adf]lhdsf] kf]zfs clgjfo{
nufpg' kg]{5 . tf]lsP jdf]lhd kf]zfs nfP gnfPsf] lgu/fgL ul/g]5 / kf]zfs
gnufPsf] kfOPdf kf]zfs ;+/If0f vr{ / bfdf;fxLn] x'g] kf]zfs vr{ jfktsf] /sd
;d]t s6[f ul/g]5 .
!#=!^ lgudsf] clxt x'g] sfo{ ug{ gx'g] M lguddf sfo{/t s'g} klg sd{rf/Ln] lgudsf]
Jofkf/Ls l:yltdf cfFr k'¥ofpg] jf lgudsf] clxt x'g] sfd s'/f] ug{' x'b}g .
lgudsf] clxt x'g] u/L s'g} sd{rf/Ln] sfd u/]sf] k|dfl0ft ePdf o;}
ljlgodfjnLdf ePsf] Joj:yfsf cltl/Qm k|rlnt P]g sfg"g adf]lhd sf/jfxL
x'g]5 .
!#=!& xfgL gf]S;fgL k'/\ofpg gx'g] M -!_ lguddf sfo{/t s'g} klg sd{rf/Ln] lgudnfO{
s'g} k|sf/sf] xfgL gf]S;fgL k'/\ofpg' x'b}g .
-@_ lgudsf sd{rf/Ln] cfˆgf] sfa'eGbf aflx/L kl/l:yltdf afx]s
nfk/jfxLsf] sf/0fn] ubf{ lgudn] sf/f]jf/ ug]{ a:t'x?sf] gf]S;fgL -n;_ / u'0f:t/
lgoGq0f sfod ug{ g;sL lgud / /fi6«nfO{ xfgL gf]S;fgL k'/\ofpg' x'b}g .
!#=!* sDkgLsf] :yfkgf, ;+rfng / ;+nUgtf M -!_ lgudsf sd{rf/Ln] lgudsf] :jLs[lt
glnO{ s'g} a}+s jf sDkgLsf] :yfkgf jf ;+rfngsf] sfddf ;xefuL x'g' x'b}g .
-@_ lgudsf sd{rf/L / lghsf kl/jf/n] lgudsf] 9'jfgLstf{, l8n/, ;fdfu|L,
cfk"lt{stf{ / ;]jf k|bftf eO{ lgud;Fu sf/f]jf/÷Jofkf/ ug{ x'b}g .
-#_ lguddf sfo{/t sd{rf/Ln] lguds} k|s[lt;+u ldNbf]h'Nbf] sf/f]jf/ ug]{
s'g} k|lt:klw{ lgsfo;Fu cfj4 eO{ s'g} sfo{ ug'{ u/fpg' x'b}g .
!#=!( v/fj cfr/0f u/]sf] dflgg] M sd{rf/Ln] b]xfosf sfd sf/afxL u/]df v/fj
cfr/0f u/]sf] dflgg]5 M—
-!_ lgudsf] sfo{df xfgL gf]S;fgL x'g]u/L sfddf cg'kl:yt /x]df,
-@_ cfkm"nfO{ ;'lDkPsf] sfd ug{ OGsf/ u/]df,
-#_ lgudsf]] gub tyf ;DklQ lxgfldgf jf xfgL gf]S;fgL u/] u/fPdf,
-$_ u}/ sfg"gL tj/n] /sd lng' lbg' u/]df,
-%_ lgud ;DaGwL P]g, lgod, ljlgod, cfb]z jf lgb]{zgsf] kfngf
(50)
gu/]df,
-^_ cfkm"n] lnPsf] zkysf] k|lts"n x'g] u/L sfo{ u/]df,
-&_ a/fa/ ;dodf sfof{nodf gcfPdf jf a/fa/ uon x'g] u/]]df,
-*_ lgudsf] uf]Ko ;"rgf k|jfx tyf lgudnfO{ gf]S;fg x'g]u/L cGo
k|lt:kwL{ lgud, cfk"lt{stf{ jf Ph]06nfO{ ;"rgf k|jfx, ;dy{g cflb
u/]df,
-(_ lgudsf] sfof{no:yndf lgudsf sd{rf/Ln] sd{rf/L jf u|fxs;Fu
jf cGo JolQm;Fu of}ghGo b'/frf/ -;]S;'on xf/];d]06_ u/]df,
-!)_ cfr/0f lakl/t x'g] cGo sfo{ u/]df .
+ !#=@) :yfoL cfjf;Lo cg'dlt lng gx'g] M lgudsf sd{rf/Ln] :yfoL cfjf;Lo cg'dlt lng
jf To:tf] cg'dlt k|fKt ug{sf nflu cfj]bg lbg' x'Fb}g .
kl/R5]b—!$
ljefuLo sf/jfxL
!$=! ;hfo M plrt / kof{Kt sf/0f ePdf lgudsf sd{rf/LnfO{ b]xfo adf]lhdsf] ljefuLo
;hfo ug{ ;lsg]5 M–
-s_ ;fdfGo ;hfo M
-!_ gl;xt lbg],
-@_ a9Ldf kfFr tna j[l4 /f]Ssf ug]{,
-#_ a9Ldf kfFr jif{;Dd a9'jf /f]Ssf ug]{,
-v_ ljz]if ;hfo M
-!_ eljiodf lgudsf] ;]jfsf] lgldQ cof]Uo g7xl/g] u/L ;]jfaf6 x6fpg] .
-@_ eljiodf lgudsf] ;]jfsf] lgldQ cof]Uo 7xl/g] u/L ;]jfaf6 avf{:t ug]{ .
!$=!s= gl;xt lbg]] jf a9Ldf kfFr tna a[l4 /f]Ssf jf kfFr jif{;Dd a9'jf /f]Ssf ug]{ M
b]xfosf] s'g} cj:yfdf lgudsf s'g} sd{rf/LnfO{ gl;xt lbg jf lghsf] a9Ldf kfFr tnj
j[l4 jf a9Ldf kfFr jif{;Dd j9'jf /f]Ssf ug{ ;lsg]5 M–
-s_ ;dokfng gu/]df jf sfof{nodf lgoldt g/x]df,
-v_ cg'zf;g jf cf1fkfng gu/]df,
-u_ lgudsf] lxt lrtfO{ lhDd]jf/Lk"j{s sfo{ gu/]df,
-3_ ;Dkfbg u/]sf] sfd ;Gtf]ifhgs gePdf,
-ª_ a/a'emf/y gu/]df,
lgudsf] ;]jfsf] nflu cof]Uo 7xl/g] u/L lgudsf] ;]jfaf6 avf{:t ug{ ;lsg]5 M—
-s_ g}lts ktg b]lvg] kmf}hbf/L cleof]udf cbfntaf6 s;'/bf/ 7xl/Pdf,
-v_ cfly{s lxgfldgf jf e|i6frf/ u/]df jf ug{ c?nfO{ k|f]T;flxt ug]{ sfd u/]df,
kl/R5]b—!%
;]jf ;'ljwf
!%=! cltl/Qm ;dodf sfd u/]sf] eQf M -!_ lgudsf sd{rf/Ln] sfof{no v'Ng] ;do
eGbf a9L ;do a;L sfd u/]df lghnfO{ cltl/Qm ;do sfd u/] jfkt cltl/Qm
;do eQf lbOg]5 . o; ;DaGwL Joj:yf ;+rfns ;ldltn] ;do ;dodf tf]s]
adf]lhd x'g]5 .
-@_ sfof{no v'Ng] ;do eGbf a9L ;do a;L sfd ug]{ sd{rf/Ln] cltl/Qm
;dodf ug'{ kg]{ sfdsf] ljj/0f vf]nL clwsf/ k|fKt clwsf/Lsf] k"j{ :jLs[lt lng'
clgjfo{ x'g]5 .
(56)
!%=@ cf}ifwf]krf/ M -!_ k|To]s cfly{s jif{sf] cGtdf clws[t:t/sf sd{rf/LnfO{ Ps
dlxgfsf], ;xfos rf}yf] / kfFrf} txnfO{ 8]9 dlxgfsf] / ;xfos Ps, b'O{ / tLg
txsf sd{rf/LnfO{ b'O{ dlxgfsf] vfO{kfO{ cfPsf] tna a/fa/sf] /sd cf}iflw pkrf/
vr{ jfkt lbOg]5 .
-@_ c:ktfndf egf{ eO{ cf}ifwf]krf/ u/fpFbf kfFr jif{ :yfoL ;]jf ul/;s]sf
sd{rf/LnfO{ / lghsf] kl/jf/ ;d]tnfO{ c:ktfnsf] k|]l:qmK;g / lan cg';f/sf]
/sdsf] zt k|ltzt e'QmfgL lbOg] 5 . o;/L e'QmfgL lbg' kg]{ /sd cfjZos eP
k]ZsLsf] ?kdf lbO{ pkljlgod -!_ df pNn]v ePsf] /sdaf6 lan km:of}{6
ul/g]5 . k]ZsL km:of}{6 x'g' eGbf cufl8 cjsfz lnP lbPsf sd{rf/Lsf] afFsL k]ZsL
/sd lghn] kfpg] cGo /sdaf6 / ;f] af6 gk'u ePdf lghsf] 3/ 3/fgfaf6 c;'n
pk/ u/L k]ZsL r'Qmf ug'{ u/fpg' kg]{5 . cf}ifwf]krf/ u/fpFbf u/fpFb} d[To' ePdf
lnPsf] k]ZsL ldGxf u/L km:of}{6 ul/g]5 .
-#_ g]kfndf pkrf/ x'g g;Sg] egL d]l8sn af]8{n] ef/tdf uO{ cf}ifwf]krf/
ug{ l;kmfl/; u/]df ef/tdf cf}ifwf]krf/ u/fpFbf nfu]sf] c:ktfnsf] aLnsf] /sd
lgudn] lbg]5 . lghnfO{ ef/tdf pkrf/ u/fpFbf a;]sf] lbgsf] b'O{ ;o ef/tLo
?k}ofFsf b/n] lgjf{x eQf / ;fydf hfg] Ps hgf s'?jfsf] ;d]t cft] hft] vr{ /
a;]sf] lbgdf s'?jf eQf Ps ;o ef/tLo ?k}ofF lbOg]5 . e|d0fsf] ;fwg
Joj:yfkgn] tf]s] adf]lhd x'g]5 . of] Joj:yf kfFr jif{ :yfoL ;]jf k'u]sf
sd{rf/LnfO{ dfq nfu" x'g]5 .
-$_ pkljlgod -@_ / -#_ adf]lhd kfpg] /sd ;DalGwt sd{rf/Lsf]
clws[t:t/sf] nflu b'O{ jif{ a/fa/ / ;xfos :t/ sd{rf/Lsf] xsdf b'O{ jif{ 5
dlxgfsf] tna a/fa/sf] /sd eGbf a9L lbOg] 5}g .
-%_ ;Dk"0f{ ;]jf cjlwe/ Ps k6s klg pkljlgod -@_ / -#_ df pNn]v
ePsf] /sd glnPsf] ePdf pkljlgod -$_ adf]lhd kfpg] /sd pknAw
u/fOg]5 . olb pkljlgod -$_ df pNn]lvt /sd dWo] s]xL klxn] lnO{ ;s]sf] eP
km/s /sd dfq kfpg] 5 .
+-^_ lgudsf] sd{rf/L lgudsf] sfdsf] l;nl;nfdf b'3{6gfdf k/L rf]6 k6s nfUg
uO{ ;f] rf]6 k6ssf] sf/0faf6 lghsf] Ifdtf j[l4nfO{ jfwf kg]{ ePsf] s'/f jf lghsf] klt jf
kTgL s'g} lsl;dsf] s8f /f]u nfu]sf] g]kfn ;/sf/sf] d]l8sn af]8{af6 k|dfl0ft eO{ cfPdf
cj:yf ljrf/ u/L pkrf/ vr{sf] cltl/Qm ;ldltn] c:ktfnsf] ljn adf]lhd a9Ldf kfFr
nfv ?k}ofF;Dd To:tf] sd{rf/LnfO{ yk pkrf/ vr{ /sd pknAw u/fpg]5 .
t/, s'g} sd{rf/Ln] hfghfg cfˆg} uDeL/ nfk/jfxLn] rf]6 k6s nufPsf]
kfOPdf o; ljlgod adf]lhdsf] ;'ljwf kfpg]5}g .
!%=# kl/jxg ;'ljwf ;DaGwdf M lguddf sfo{/t sd{rf/Lx?nfO{ kl/jxg ;'ljwf tf]s]
+ 5lAa;f}+ ;+zf]wgåf/f ylkPsf] .
(57)
adf]lhd x'g]5 .
!%=$ vfhf vr{ ;DaGwdf M lguddf sfo{/t sd{rf/LnfO{ b}lgs Ps ;o ?k}ofF vfhf
vr{ jfkt lbO{g]5 .
!%=% aLdf M -!_ k|To]s :yfoL sd{rf/Lsf] 5 jif{sf] tnj a/fa/sf] /sd hLjg aLdf
ul/g]5 . o; ;DjGwL cGo Aoj:yf cg';"rL—!( df pNn]v eP adf]lhd x'g]5 .
-@_ sd{rf/Lsf] b'3{6gf aLdf ;+rfns ;ldltn] ;do ;dodf tf]s] adf]lhd
x'g]5 .
!%=^ shf{, C0f / ;fk6L M lgudsf] :yfoL ;]jfdf /x]sf sd{rf/Lx?nfO{ b]xfo adf]lhdsf]
;fk6Lx? lbOg]5 M—
-s_ 3/ hUuf vl/b jf 3/ lgdf{0f ;fk6L M
kfFr jif{ :yfoL ;]jf cjlw k'/f u/]sf] sd{rf/LnfO{ lghn] vfOkfO cfPsf]
tnasf] lx;fan] ;ft jif{sf] tna a/fa/sf] /sd aflif{s b'O{ k|ltztsf b/n]
Jofh nufO{ kRrL; aif{ jf cjsfz ldlt h'g klxn] x'G5 ;f]xL cg';f/
ls:tfaGbLsf lx;fjn] dfl;s tnaaf6 s§f x'g] u/L 3/ hUuf vl/b jf 3/
lgdf{0f ;fk6L pknAw u/fOg]5 .
-v_ 3/ dd{t ;fk6L M
b'O{ jif{ :yfoL ;]jf cjlw k'/f u/]sf] sd{rf/LnfO{ cfˆgf] 3/ dd{t ug'{ kg]{
ePdf lghn] vfO{ kfO{ cfPsf] Ps jif{sf] tna a/fa/sf] /sd aflif{s b'O{
k|ltzt Jofh nufO{ kfFr jif{leqdf ls:tfaGbLsf lx;fan] dfl;s tnaaf6
s§f x'g] u/L tdfd gf]s/L cjlwe/df hDdf b'O{ k6s;Dd 3/ dd{t ;fk6L
pknAw u/fO{g]5 .
t/, of] ;'ljwf cfˆgf] jf lghsf] ktL jf kTgLsf] gfddf 3/ gx'g]
(60)
!^=* sfo{ ;Dkfbg d"NofÍg kmf/d ;DjGwL Joj:yf M lgudsf sd{rf/Ln] e/]sf]
cg';"rL—^ adf]lhdsf] sfo{ ;Dkfbg d"NofÍg kmf/fd k|zf;g ljefudf uf]Ko u/L
/fVg' kg{]5 .
!^=( ;]jfdf lgo'lQm x'g] sd{rf/Lsf] clen]v M lgudsf] ;]jfdf gofF egf{ ePsf
sd{rf/Lsf] tLg k':t] v'n]sf] x'lnof ;d]tsf] clen]v cg';"rL—!^ adf]lhd l;6/f]n
e/L lgudsf] k|zf;g ljefudf /fVg' kg{]5 .
!^=!) pd]/sf] lx;fj M sd{rf/Lsf] pd]/ b]xfo adf]lhd lx;fj ul/g]5 M—
-!_ lghn] kfPsf] z}lIfs of]Uotfsf] k|df0fkqdf lsl6Psf] hGd ldltaf6
x'g cfpg] pd]/ .
t/ pQm k|df0fkqdf sd{rf/Lx?sf] pd]/ k|dfl0ft ug]{
cfwf/x? km/s km/s b]lvPdf tL dWo] ;j} eGbf a9L pd]/ x'g
cfpg] ldltnfO{ cfwf/dfgL pd]/ sfod ul/g]5 .
-@_ pkljlgod -!_ df n]lvP adf]lhd k|df0fkq gePsf] sd{rf/Lsf] xsdf
lgh lguddf k|j]z ubf{ e/]sf] cg';"rL–!^ adf]lhdsf] sd{rf/Lsf] /]s8{
-l;6/f]n_ df lsl6Psf] hGdldlt jf lghn] k]z u/]sf] g]kfnL
gful/stfsf] k|df0fkqdf lsl6Psf] pd]/ .
-#_e"tk"j{ k|x/L jf ;]gfaf6 cjsfz k|fKt u/L lgudsf] ;'/Iff ;]jfdf
sfo{/t sd{rf/Lx?sf] lgj[lQe/0f÷k]G;gk6[fdf pNn]lvt pd]/nfO{
cfwf/ dflgg]5 .
:ki6Ls/0f M gful/stf k|df0fkqdf hGd ldlt :ki6 geO{ pd]/dfq pNn]v
ePdf pQm k|df0fkq lnbf k|df0f kq hf/L u/]sf]] ldltnfO{ pNn]lvt pd]/ k'/f ePsf]
dflgg]5 .
!^=!! tof/L Dofb M sd{rf/L Ps lhNnfsf] sfof{noaf6 csf{] lhNnfsf] sfof{nodf ;?jf
eO{ hfg' kbf{ af6f]sf] Dofb afx]s ;ft lbgsf] tof/L Dofb lbO{g]5 . pkTosfleqsf]
sfof{nosf] xsdf tof/L Dofb lbOg]] 5}g .
!^=!@ zf]s labf M lguddf sfo{/t s'g} sd{rf/Lsf] d[To' ePdf zf]s dgfpg lgh sfo{/t
/x]sf] sfof{no cfwf lbg labf ul/g]5 .
!^=!# d[To'k/fGtsf] /sd M lguddf sfo{/t s'g} sd{rf/Lsf] d[To' pk/fGt lghn] kfpg]
/sd lghn] OR5fOPsf] AolQm ePdf lghnfO{ / To:tf] OR5fOsf] JolQm g/x]df o;
ljlgodfjnLsf] pkljlgod !@=( df pNn]v eP adf]lhd lghsf] xsbf/n] kfpg]5 .
!^=!$ k]ZsL, C0f jf ;fk6L ldgfxf M lguddf sfo{/t s'g} sd{rf/Lsf] d[To' ePdf lghn]
lgodfg';f/ lnPsf] ltg{ afFsL ls:tfsf] ;Dk"0f{ C0f jf ;fk6L /sd ldgfxf x'g]5 .
!^=!% k/LIf0fsfndf /x]sf sd{rf/Lsf] ;DaGwdf M gofF egf{ eO{ k/LIf0fsfndf /x]sf
!=k|fb]lzs sfof{no la/f6gu/ @= k|fb]lzs sfof{no cdn]vu~h #= k|fb]lzs sfof{no yfgsf]6 $= k|fb]lzs sfof{no kf]v/f %= k|fb]lzs sfof{no e}/xjf ^= k|fb]lzs sfof{no ;'v]{t &= k|fb]lzs sfof{no wgu9L
zfvf sfof{no rf/cfnL, zfvf sfof{no jL/u~h xjfO{ OGwg l8kf] l;gfd+un xjfO{ OGwg l8kf], kf]v/f xjfO{ OGwg l8kf] e}/xjf xjfO{ OGwg l8kf], ;'v]{t xjfO{ OGwg l8kf], wgu9L
emfkf k]6«f]n kDk, e}/xjf
OGwg l8kf], dx]Gb|gu/, wg'iff xjfO{ OGwg l8kf], dGynL zfvf sfof{no, lbkfon
xjfO{ OGwg l8kf] OGwg l8kf], g]kfnu~h
lj/f6gu/
xjfO{ OGwg l8kf],
xjfO{ OGwg l8kf], eb|k'/ g]kfnu~h
OGwg l8kf], bfª
[k|fb]lzs sfof{non] OGwg l8kf]sf] ;d]tsf sfo{ ug]]{
z}lIfs of]Uotf
tflnd
-#_ cg'ej ;DaGwL laj/0f -b/vf:t kmf/d e/]sf] kbsf] lj1fkgsf] nflu cg'ej cfjZos ePsf] dfq pNn]v ug]{_
cjlw
sfof{no kb ;]jf÷;d"x tx :yfoL÷c:yfoL÷s/f/
b]lv ;Dd
d}n] o; b/vf:tdf v'nfPsf] ;Dk0f{ laj/0fx? ;To 5g\ . b/vf:t a'emfPsf] kbsf] lj1fkgsf] nflu cof]Uo 7xl/g] u/L s'g} ;hfo kfPsf] 5}g . s'g} s'/f 9fF6L jf n'sfPsf] 7xl/Pdf k|rlnt sfg"g adf]lhd
;xg]5' ÷a'emfpg]5' . pDd]bjf/n] kfng ug]{ egL k|rlnt sfg"g tyf o; b/vf:t kmf/fdsf k[i7x?df pNn]lvt ;a} zt{ tyf lgodx? kfng ug{ d~h'/ ub{5' .
pDd]bjf/sf] NofKr] ;xL5fk pDd]bjf/n] dfly pNn]v u/]sf] cg'ejsf] laj/0fx? 7Ls 5 egL k|dfl0ft ug]{ ljefuLo
bfofF afofF k|d'v÷sfof{no k|d'vsf] b:tvt
gfd, y/ M
kb÷bhf{ M ldlt M
sfof{nosf] 5fk
pDd]bjf/sf] b:tvt ldltM
lgudsf] sd{rf/Ln] eg]{
/l;b ÷ef}r/ g+= M /f]n g+=
b/vf:t c:jLs[t eP ;f]sf] sf/0f M
b/vf:t ?h' ug]{ sf] b:tvt
ldlt M b/vf:t :jLs[t ÷c:jLs[t ug]{ sf] b:tvt
ldlt M
b|i6Ao M b/vf:t;fy lj1fkgdf pNn]lvt nufot lgDglnlvt sfuhftx? clgjf{o{ ?kdf pDd]bjf/ cfkm}n] k|dfl0ft u/L k]z ug{'kg]{ 5 .
-!_ g]kfnL gful/stfsf] k|df0fkqsf] k|ltlnlk, -@_ ;dsIftf / ;Da4tf cfjZos kg]{df ;f]sf] k|ltlnlk,
-#_ lj1fkg ePsf] kbsf] nflu tf]lsPsf] Go"gtd z}lIfs of]Uotfsf] k|df0fkq / rfl/lqs k|df0fkqsf] k|ltlnlk -tflnd / cg'ej cfjZos kg]{df ;f] ;d]tsf] k|ltlnlk
-$_ cflbjf;L÷hghftL, dw]zL, blnt, ckf+Ë tyf lk5l8Psf] If]qdf :yfoL a;f]af; ePsfx?n] ;f]sf] k|df0f b/vf:t ;fy k]z ug{' kg{]5 .
pDd]bjf/n] kfngf ug'{kg]{ lgodx?M–
!= k/LIff lbg cfpFbf clgjfo{ ?kdf k|j]zkq Nofpg' kg]{5 . k|j]zkq ljgf k/LIffdf a:g kfOg] 5}g . g]kfn cfon lgud
@= k/LIff xndf df]afOn kmf]g k|of]u ug{ kfOg] 5}g . lnld6]8 xfn;fn} lvlrPsf] kf;kf]6{
#= nlvt k/LIffsf] glthf k|sflzt ePkl5 cGtjf{tf{ x'g] lbgdf klg k|j]zkq Nofpg' clgjfo{ 5 . k|j]zkq ;fOhsf] k'/} d'vfs[t b]lvg]
$= k/LIff z'? x'g' eGb @% ldg]6 cufl8 306L¢f/f ;"rgf u/]kl5 k/LIff xndf k|j]z ug{ lbOg]5 . j:t'ut k/LIff z'? kmf]6f] oxfF 6fF:g] / kmf]6f] /
ePsf] !% ldg]6 kl5 / ljifout k/LIff z'? ePsf] cfwf 306f kl5 cfpg]] k/LIffyL{nfO{ k/LIffdf a:g kfpg] 5}g . kmf/ddf kg]{ u/L pDd]bjf/n]
%= k/LIffdf s'g} k|sf/sf] cg'lrt sfd sf/afxL ug{] k/LIffyL{nfO{ k/LIff :ynaf6 lgisflzt u/L lghsf] pQ/kq b:tvt ug]{
;d]t /¢ ug{ ;lsg]5 . k/LIffyL{n] eg]{ M
^= k/LIff xndf k|j]z u/] kl5 lstfa, sfkL, sfuh, lr6 cflb cfkm" ;fy /fVg' x'b}g . pDd]bjf/n] cfk;df s'/fsfgL ;dfj]zL
s_ kbM– lj1fkg g+=
/ ;+s]t ;d]t ug{' x'b}g . k/LIff xn leq df]jfO{n kmf]g aGb ug{' kg{]5 . ;d"x
&= pDd]bjf/n] k/LIff lbPsf] lbgdf xflh/ clgjfo{ ?kn] ug'{ kg]{5 . =============
v_ >]0fL÷txM–
================ ====
*=lgudn] ;"rgf¢f/f lgwf{/0f u/]sf] sfo{qmd cg';f/ k/LIff ;~rfng x'g]5 . =============
u_ k/LIff s]Gb|M–
=============== ====
=============
=============== ===
=============
=================== ======
=============
============== ====
=============
================ ===
gfd, y/M–
3_ pDd]bjf/sf]
b:tvtM–
lgudsf] sd{rf/Ln] eg]{M–
o; lgudaf6 lnOg] pQm kbsf] k/LIffdf tkfO{nfO{
lgDg s]Gb|af6 ;lDdlnt x'g cg'dlt lbOPsf] 5 .
lj1fkgdf tf]lsPsf] zt{ gk'u]sf] 7x/ ePdf h'g;'s}
cj:yfdf klg of] cg'dlt /2 x'g]5 .
k/LIff s]Gb|M–
/f]n gDa/M–
===========================
-clws[tsf] b:tvt_
b|i6JoM– !_ s[kof pDd]bjf/n] kfngf ug'{kg]{ lgodx?
x]g'{ xf]nf .
–========================================================================================================================================================================================================================================================
pDd]bjf/n] kfngf ug'{kg]{ lgodx?M–
!= k/LIff lbg cfpFbf clgjfo{ ?kdf k|j]zkq Nofpg' kg]{5 . k|j]zkq ljgf k/LIffdf a:g kfOg] 5}g . g]kfn cfon lgud
@= k/LIff xndf df]afOn kmf]g k|of]u ug{ kfOg] 5}g . lnld6]8 xfn;fn} lvlrPsf] kf;kf]6{
#= nlvt k/LIffsf] glthf k|sflzt ePkl5 cGtjf{tf{ x'g] lbgdf klg k|j]zkq Nofpg' clgjfo{ 5 . k|j]zkq ;fOhsf] k'/} d'vfs[t b]lvg]
$= k/LIff z'? x'g' eGb @% ldg]6 cufl8 306L¢f/f ;"rgf u/]kl5 k/LIff xndf k|j]z ug{ lbOg]5 . j:t'ut k/LIff z'? kmf]6f] oxfF 6fF:g] / kmf]6f] /
ePsf] !% ldg]6 kl5 / ljifout k/LIff z'? ePsf] cfwf 306f kl5 cfpg]] k/LIffyL{nfO{ k/LIffdf a:g kfpg] 5}g . kmf/ddf kg]{ u/L pDd]bjf/n]
%= k/LIffdf s'g} k|sf/sf] cg'lrt sfd sf/afxL ug{] k/LIffyL{nfO{ k/LIff :ynaf6 lgisflzt u/L lghsf] pQ./kq b:tvt ug]{
;d]t /¢ ug{ ;lsg]5 . k/LIffyL{n] eg]{ M
^= k/LIff xndf k|j]z u/] kl5 lstfa, sfkL, sfuh, lr6 cflb cfkm" ;fy /fVg' x'b}g . pDd]bjf/n] cfk;df s'/fsfgL ;dfj]zL
s_ kbM– lj1fkg g+=
/ ;+s]t ;d]t ug{' x'b}g . k/LIff xn leq df]jfO{n kmf]g aGb ug{' kg{]5 . ;d"x
&= pDd]bjf/n] k/LIff lbPsf] lbgdf xflh/ clgjfo{ ?kn] ug'{ kg]{5 . =============
v_ >]0fL÷txM–
================ ====
*=lgudn] ;"rgf¢f/f lgwf{/0f u/]sf] sfo{qmd cg';f/ k/LIff ;~rfng x'g]5 . =============
u_ k/LIff s]Gb|M–
=============== ====
=============
=============== ===
=============
=================== ======
=============
============== ====
=============
================ ===
gfd, y/M–
3_ pDd]bjf/sf]
b:tvtM–
lgudsf] sd{rf/Ln] eg]{M–
o; lgudaf6 lnOg] pQm kbsf] k/LIffdf tkfO{nfO{
lgDg s]Gb|af6 ;lDdlnt x'g cg'dlt lbOPsf] 5 .
lj1fkgdf tf]lsPsf] zt{ gk'u]sf] 7x/ ePdf h'g;'s}
cj:yfdf klg of] cg'dlt /2 x'g]5 .
k/LIff s]Gb|M–
/f]n gDa/M–
===========================
-clws[tsf] b:tvt_
b|i6JoM– !_ s[kof pDd]bjf/n] kfngf ug'{kg]{ lgodx?
x]g'{ xf]nf .
g]kfn cfon lgud ln= sfof{no k|of]hgsf] nflu
k/LIffyL{sf] sf]8 g+ M
pDd]bjf/x?n] clgjfo{ ?kdf cfkm}n] lgDg ljj/0fx? :ki6a'lemg]u/L pNn]v -/f]n g+÷cfly{s jif{_
ug'{xf]nf ;DalGwt ljsNksf] qmd;+Vofdf uf]nf] -_lrGx nufpg'xf];\ . =========== ÷===================
sfof{nosf] k|of]ufy{ M
b'j} sfg b]lvg] kf;kf]6{
kmf/d b=g+= M ;fOhsf] kmf]6f] oxfF 6f:g]
btf{ ldlt M / pDd]bjf/n] kmf]6f] /
kmf/ddf kg]{ u/L b:tvt
ug]{ kg{]
cfGtl/s k|ltof]lutfTds k/LIff x'g] kbsf]
z}lIfs of]Uotf M P; Pn ;L jf ;f] ;/x jf ;f] eGbf dflysf] pRrlzIff k|fKt ePsf]] eP qmd ldnfP/
tnsf] tflnsfdf ljj/0f eg'{ kg{]5 M –
pQL0f{ ePsf] k/LIff lng] ;+:yfsf] gfd, k/LIff pQL0f{ u/]sf] k|fKt >]0fL / k/LIff lnPsf] d'Vo
k/LIff 7]ufgf ;fn s'n k|fKtfÍ ljifox?
k|ltzt
-k/LIffdf pQL0f{ ePsf] k'i6L ug]{, k|df0fx?sf] k|dfl0ft k|ltlnlk b/vf:t ;fy k]z ug'{ kg]{5 ._
pDd]bjf/sf] gfd÷y/ M–
jxfn /x]sf] sfof{no M–
kb÷tx M–
;]jf÷;d"x M—
kbsf] sfof{nosf]
lgo'lQm jf jxfn
gfd÷tx÷ gfd / c;fwf/0f ljbf s;/L s}lkmo
l;g+= kb a9'jfsf] /x]sf]
sfof{no j;]sf] cjlw cfPsf] t
;]jf÷;d"x ldlt ldlt
/x]sf] :yfg
z'? lgo'lQm
!
kb÷tx
xfnsf]
@
kb÷tx
b|i6Ao M–
!_ ;]jf, ;d"x kl/jt{g s] xf] :ki6 pNn]v ug]{ .
@_ a9'jfsf] pDd]bjf/ x'g c;/ kg]{ s'g} s'/f 5}g egL s}lkmot dxndf pNn]v u/L b:tvt ;d]t ug]{ .
#= uon s§L nufot ;]jf cjlw u0fgf gx'g] s'g} ljj/0f eP s}lkmot dxndf v'nfpg' kg]{5 .
$= dfly sfof{nodf /x]sf] :yfgdf xfnsf] kbsf] ljj/0f v'nfpbf ljlgod ^.!!-@_ jdf]lhd ju{ pNn]v ug'{ kg]{ .
@_ z}lIfs of]Uotf -ljlgod ^.!@ -!_ cg';f/sf] dfq_
cWoog
cjlw lzIf0f ;:yfsf] cWoogsf] d"n
l;=g+= z}lIfs of]Uotf >]0fL
gfd, 7]ufgf ljifo
b]lv ;Dd
s ;]jfk|j]zsf] lgldt tf]lsPsf] Go"gtd z}lIfs
of]Uotf
b|i6Ao M–
!= dfly pNn]lvt ;j} pkflwx?sf] k|dfl0ft k|ltlnkL k]z ug'{ kg]{5 .
@= a9'jf x'g] kbsf] nflu tf]lsPsf] Go"gtd z}lIfs of]Uotfsf] ;DaGwdf tf]lsPsf] z}lIfs of]Uotfsf] k|df0fkq jf ;dsIftf
/ ;Dj4tf lgwf{/0f ePsf]df ;f]sf] sfuhft ;d]t k]z ug'{ kg]{5 .
dfly pNn]lvt ljj/0f s'g} s'/f ´'7f n]lvPsf] jf hfghfgL ;frf] s'/f bjfpg] p2]Zon] n]lvPsf] 7x/] sfg"g jdf]lhd ;hfo
:jLsf/ ug]{ 5' egL ;lx5fk ug]{ .
===================================================
b:tvt M
sd{rf/Lsf] gfd, y/ M–
ldlt M–
cg';r " L—$
-kl/R5]b % sf] ljlgod %=!% ;Fu ;DjlGwt_
==========
lg/f]lutfsf] k|df0f kqsf] gd"gf
-u_ kb M -u_ kb M
v08 -s_
sfo{;Dkfbg d"Nof+sg kmf/d
-ljlgodfjnLsf] kl/R5]b ^ sf] ljlgod ^=( / kl/R5]b !^ sf] ljlgod !^=* ;+u ;DjlGwt_
sd{rf/Lsf] gfd M============================= d"Nof+sg cljw===============================b]lv================================;Dd
@=
#=
$=
%=
sfo{ ;Dkfbgdf zt k|ltzt jf ;fdfGo eGbf sd c+s lbg'k/]df sf/0f v'nfpg' kg]{5 .
sfo{ ;Dkfbgdf clt pQd jf ;fdfGo tyf Go"g c+s lbg'sf] sfo{ ;Dkfbgdf clt pQd jf ;fdfGo tyf Go"g c+s
sf/0f lbg'sf] sf/0f
v08 -u_
sfo{ ;Dkfbg d"Nof+sg ;ldltsf] d"Nof+sg
sd{rf/Lsf] gfd, y/M d"Nof+sg ;ldltsf] kbflwsf/Lsf]
kb÷txM
-!_gfd, y/ M
kb÷txM
ljefu÷sfof{noM
-@_ gfd, y/ M
kb÷txM
ljefu÷sfof{noM
-#_ gfd, y/MM
kb÷txM lje
JolQmut u'0f Pj+ cfr/0f :t/ clt pQd ;fdfGo Go"g s}lkmot
pQd
l;=g+= clws[t :t/sf] l;=g+= ;xfos :t/sf] c+s ! )=&% )=% )=@%
sd{rf/Lsf] nflu efu sd{rf/Lsf] nflu efu
-c_ - _ -cf_ - _
!= 5nkmn tyf jftf{ != ljifoj:t'sf] 1fg / ;Lk
ug]{ Ifdtf
@= ljifoj:t'sf] 1fg / @= sfddf ?lr / pT;fx
;Lk
#= pQ/bfloTj jxg ug]{ #= uf]kgLotf /fVg] Ifdtf
Ifdtf
$= ljj]s k|of]u / $= pkl:yt÷OdfGbfl/tf÷
;+u7gfTds Ifdtf g}ltstf cg'zf;g
%= ;+:yfut %= ljj]s k|of]u /
;Dj]bgzLntf lgb]{zfg';f/ sfd ug]{
Ifdtf
hDdf c+s
k"0ff{Í % -kfFr_ k|fKtfÍ M
c+sdf M
cIf/df M
gf]6M h'g :t/sf] sd{rf/L xf] ;f]xL :t/sf] vfnL 7fpF - _ lrGx nufpg] .
d"Nof+sg ;ldltsf] kbflwsf/Lx?sf] b:tvt / ldltM
!= ==============================
@= ==============================
#= ==============================
cg';"rL–&
-kl/R5]b & sf] ljlgod &=! sf] pkljlgod -*_ ;Fu ;DalGwt_
g]kfn cfon lgud lnld6]8
/dfgfkq
kq ;+Vof M
-s_ e}k/L cfpg] labf ==========lbg . -s_ e}k/L cfpg] labf ==========lbg .
-ª_ cWoog labf ============= lbg . -ª_ cWoog labf ============= lbg .
-r_ c;fwf/0f labf ========= lbg . -r_ c;fwf/0f labf ========= lbg .
^= vfOkfO{ cfPsf] dfl;s M -s_ tna ?========================= -v_ tna a[l4 ?=========================
&= tna eQf e"QmfgL lnPsf] clGtd ldlt M
*= sd{rf/L;Fu lng' afFsL k]ZsL, ;fk6L, C0f, a]?h' /sd M
clws[tsf] b:tvt M ==================================
gfd, y/ M ===============================================
kb M =======================================================
ljefu÷sfof{no÷zfvf M =============================
af]wfy{ M–
g]kfn cfon lgud lnld6]8
============================================
>L÷>LdtL÷;'>L ===========================================M;?jf ePsf] sfof{nodf xflh/ x'g hfg' x'g .
cg';"rL–*
-kl/R5]b * sf] ljlgod *=# / kl/R5]b ( sf] ljlgod (=^ sf] pk ljlgod -$_ ;Fu ;DalGwt_
g]kfn cfon lgud lnld6]8
sa'lnotgfdf
gfd M
bhf{ M
e}k/L cfpg] labf 3/ labf la/fdL labf ;§f lab ljz]if c;fwf/0f cGo
labf
hDdf vr{ afFsL hDdf vr{ afFsL hDdf vr{ afFsL hDdf vr{ afFsL labf labf labf
d;fGt ;Ddsf]
==========;fn a}zfv
h]i7 h]i7
cfiff9 cfiff9
>fj0f >fj0f
efb efb|
cflZjg cflZjg
sflt{s sflt{s
dfu d+lz/
kf}if kf}if
df3 df3
kmfNu'0f kmfNu'0f
r}q r}q
s}lkmot s}lkmot
/]s8{ /fVg]sf] b:tvt M k|dfl0ft ug]{sf] b:tvt M
gfd, y/ M gfd, y/ M
kb M kb M
sfof{no÷ljefu÷zfvf sfof{no÷ljefu÷zfvf M
cg';"rL–!)
!= gfd, y/ M ================================================================================================
@= bhf{ M ================================================================================================
#= sfof{no M ================================================================================================
%= :yfg M ================================================================================================
hDdf
b:tvtM
:jLs[lt ePsf] /sd ===========================
hfFr ug]{ clwsf/L ===========================
:jLs[t ug]{ clwsf/L ============================
cg';"rL–!#
-kl/R5]b !# sf] ljlgod !#=# ;Fu ;DalGwt_
g]kfn cfon lgud lnld6]8
sd{rf/Lsf] ;DklQ kmf/fd
sd{rf/Lsf] gfdM ljj/0f k]z u/]sf] ljefu÷sfof{noM
tx / kb M gfd M
ljefu÷sfof{no 7]ufgf M
v08 -s_ crn ;DklQ -3/ hUuf_
qm=;+ 3/hUuf / cGo gfk / 3/hUuf /x]sf] s:sf] gfddf s;/L s}lkmot -3/ eP
crn ;DklQsf] cGo 7fpF -ufp_ gu/ /x]sf] lghsf] k|fKt tNnf ;d]t
5f]6s/L ljj/0f ljj/0f lhNnf gfd / c? ePsf] pNn]v ug]{÷
eP lgh;+usf] hUuf eP /f]kgL
;DaGw jf rNtLsf] gfk
n]Vg] .
d}n] hfg] j'em];Dd dfly n]lvP jdf]lhd ljj/0f 7Ls 5 . km/s kg]{ 5}g egL b:tvt ug]{ M
b:tvt M kb / tx M ldlt M
b|i6Jo M -!_ of] ljj/0f k]z u/L ;s] kl5 ;DklQdf s'g} yk36 ePdf ;DjlGwt sfof{no dfkm{t lgudsf]
k|zf;g ljefudf ;f] ljj/0f v'nfO{ l;njGbL ?kdf k]z ug'{ k5{ .
-@_ lgudsf sd{rf/L pk/ ul/g] sfg"g jdf]lhdsf] sf/jfxL b]lv afx]s c? s'/fdf of] ljj/0f k|of]u
ul/g] 5}g . of] ljj/0f ;DjlGwt kbflwsf/L jfx]s c?n] x]g{ kfOg] 5}g . of] ljj/0f k|sf; gu/L
uf]Ko ?kdf /flvg] 5 .
cg';"rL–!$
-kl/R5]b !# sf] ljlgod !#=^ ;Fu ;DjlGwt_
g]kfn cfon lgud lnld6]8
labfsf] dfu kmf/fd
===================================================================================================================================
>L ==========================
==============================
============================== .
tkfO{sf] ldlt ======================= sf] lgj]bg adf]lhd ldlt ============== b]lv ========= ;Dd hDdf lbg
============= sf] labf :jLs[t ePsf] hfgsf/L u/fpFb5' .
b:tvtM==========================
gfd M ============================
ldlt M=================== bhf{M ==============================
cg';"rL–!%
-kl/R5]b !% sf] ljlgod !%=& ;Fu ;DjlGwt_
g]kfn cfon lgud lnld6]8
kf]zfs ;fdfu|Lsf] ljj/0f
s= clws[t:t/ -k'?if_M
u[idsflng lztsflng
6]l/s6g kfO06 @ yfg 6]l/png @ lk; ;'6 ! hf]/
6]l/s6g sldh $ yfg 6fO{ ! hf]/
h'Qf ! hf]/ k+hf ! hf]/
df]hf @ hf]/ h'Qf ! hf]/
df]hf @ hf]/
Hofs]6 -@ jif{ e'Qmfg ePkl5 t]>f] jif{df_ ! yfg
v= clws[t:t/ -dlxnf_M
u[idsfnLg lztsflng
;f/L @ yfg ;f/L @ yfg
Anfph @ yfg rf}jGbL rf]nf] @ yfg
h'Qf ! hf]/ h'Qf ! hf]/
df]hf @ hf]/ df]hf @ hf]/
cf]8\g] ! yfg
:jL6/ -@ jif{ e'Qmfg ePkl5 t]>f] jif{df_ ! yfg
k+hf ! hf]/
u[idsfnLg lztsfnLg
6]l/s6g kfO06 @ yfg 6]l/png kfO06 @ yfg
6]l/s6g sldh @ yfg 6]l/s6g sldh @ yfg
h'Qf ! hf]/ 6f]kL ! yfg
df]hf @ hf]/ sf]6 ! yfg
h'Qf ! hf]/
df]hf ! hf]/
k+hf ! hf]/
Hofs]6 -@ jif{ e'Qmfg ePkl5 t]>f] jif{df_ ! hf]/
3= ;xfos:t/ -dlxnf_ @ txb]lv % tx;DdM
u[idsfnLg lztsfnLg
;f/L @ yfg ;f/L @ yfg
Anfph @ yfg rf}jGbL rf]nf] @ yfg
h'Qf ! hf]/ h'Qf ! hf]/
df]hf @ hf]/ df]hf @ hf]/
cf]8\g] ! yfg
:jL6/ -@ jif{ e'Qmfg ePkl5 t]>f] jif{df_ ! yfg
k+hf ! hf]/
ª= dlxnf lkog tyf s'lrsf/M
u[idsfnLg lztsfnLg
;f/L @ yfg ;f/L @ yfg
Anfph @ yfg rf}jGbL rf]nf] @ yfg
h'Qf ! hf]/ h'Qf ! hf]/
df]hf @ hf]/ df]hf @ hf]/
vf:6f] ! yfg cf]8\g] ! yfg
:jL6/ -@ jif{ e'Qmfg ePkl5 t]>f] jif{df_ ! yfg
k+hf ! hf]/
r= uf8{ / uf8{ sdf08/ M
u[idsfnLg lztsfnLg
6]l/s6g kfO06 @ yfg 6]l/png kfO06 @ yfg
6]l/s6g sldh @ yfg sldh @ yfg
h'Qf ! hf]/ 6f]kL ! yfg
df]hf @ hf]/ sf]6 ! yfg
6f]kL ! yfg h'Qf ! hf]/
df]hf @ hf]/
k+hf ! hf]/
Hofs]6 -@ jif{ e'Qmfg ePkl5 t]>f] jif{df_ ! yfg
gf]6 M
-!_ k|To]s jif{ pk/f]Qm cg';f/sf] kf]zfsx? dWo] lztsflng kf]zfs cflZjg d;fGtleq /
u[idsflng kf]zfs r}q d;fGtleq pknAw u/fOg]5 .
-@_ kf]zfs ;fdfu|L ;fdfGotof g]kfndf ag]sf] k|of]u ug{' kg{]5 .
-#_ clws[t:t/ / ;xfos:t/sf] sd{rf/Lx?nfO{ pknAw u/fOg] kf]zfs ;fdfu|L u'0f:t/o'Qm x'g'
kg{]5 .
-$_ kf]zfs ;+/If0f vr{ afkt k|To]s sd{rf/LnfO{ b}lgs ?= !%.— pknAw u/fOg]5 .
cg';r" L–!^
-ljlgodfjnLsf] kl/R5]b # ;Fu ;DjlGwt_
g]kfn cfon lgud lnld6]8
sd{rf/Lsf] /]s8{ -l;6/f]n_
ldlt M =======================
k'/f gfd, y/ M hGd]sf] ldlt M
7]ufgf M :yfoL M hGd]sf] :yfg M
c:yfoL M
afa'sf] gfd, y/ M gful/stf
7]ufgfM -s_ cfˆgf] M
afh]sf] gfd, y/ -v_ afa'sf] M
7]ufgf M -u_ cfdfsf] M
ljjflxt ePdf kltsf] jf klTgsf] gfd,
y/ / 7]ufgf M
dlxnf . k'?if M
z}lIfs of]Uotf M ljjflxtf, cljjflxtf M
z}lIfs of]Uotf
-ljlgod ^=! ;Fu ;DalGwt_
tx, kb Go"gtd z}lIfs of]Uotf
tx !), lgb]{zs s'g} klg ljifodf :gftsf]Q/ u/]sf] / g]kfn ;/sf/ jf g]kfn ;/sf/sf] :jfldTj /x]sf] s'g}
;+ul7t ;+:yfdf clws[t:t/sf] kbdf sDtLdf ;ft jif{sf] cg'ej k|fKt .
tx *, k|aGws ;DalGwt ljifodf :gftsf]Q/ u/]sf] / g]kfn ;/sf/ jf s'g} ;+ul7t ;+:yfdf clws[t:t/sf]
kbdf sDtLdf kfFr jif{sf] cg'ej k|fKt .
tx *, k|aGws -Nofj_ dfGotf k|fKt lzIf0f ;+:yfaf6 lj1fg ljifo cGtu{t s]ldi6«L laifodf :gftsf]Q/ u/]sf] / sDtLdf
kfFr jif{sf] cg'ej k|fKt .
tx &, pk–k|aGws -sfg"g_ dfGotf k|fKt lzIf0f ;+:yfaf6 sfg"g ljifodf :gftsf]Q/ tx pQL0f{ .
tx &, rf6{8{ Psfp06]06 dfGotf k|fKt lzIf0f ;+:yfaf6 rf6{8{ Psfp06]G;L sf]if{ pQL0f{ .
tx–^, ;xfos k|aGws dfGotf k|fKt lzIf0f ;+:yfaf6 ;DalGwt ljifodf :gfts tx jf ;f] ;/x pQL0f{ .
tx–^, ;xfos k|aGws -sfg"g_ sfg"gdf :gfts tx pQL0f{ u/]sf] .
tx–^, ;xfos k|aGws - dfGotf k|fKt lzIf0f ;+:yfaf6 Joj:yfkg, hgk|zf;g, afl0fHozf:q jf Jofkf/ k|zf;gdf
n]vf_ :gfts tx jf cy{zf:q, ul0ft, tYofÍzf:q dWo] s'g} Ps d"n ljifo lnO{ :gfts tx jf ;f]
;/x pQL0f{ .
tx–^, ;xfos k|aGws - dfGotf k|fKt lzIf0f ;+:yfaf6 lj1fg ljifo cGtu{t s]ldi6«L laifodf :gftsf]Q/ tx jf
Nofj_ ;f];/xsf] k/LIff pQL0f{ .
tx–%, jl/i7 ;xfos dfGotf k|fKt lzIf0f ;+:yfaf6 ;DalGwt ljifodf k|jL0ftf k|df0fkq tx jf ;f] ;/x pQL0f{ .
tx–%, jl/i7 ;xfos -n]vf_ dfGotf k|fKt lzIf0f ;+:yfaf6 Joj:yfkg jffl0fHozf:qdf k|jL0ftf k|df0fkq tx jf
cy{zf:q, ul0ft, tYofÍzf:q jf hgk|zf;g dWo] s'g} Ps d"n ljifo lnO{ k|jL0ftf k|df0fkq
tx jf ;f] ;/x pQL0f{ .
tx–%, jl/i7 ;xfos -Nofj_ dfGotf k|fKt lzIf0f ;+:yfaf6 lj1fg ljifo cGtu{t s]ldi6«L laifodf :gfts tx jf
;f];/xsf] k/LIff pQL0f{ .
tx–%, jl/i7 ;xfos - dfGotf k|fKt lzIf0f ;+:yfaf6 sDKo"6/ ljifo lnO{ k|jL0ftf k|df0fkq tx jf ;f] ;/x pQL0f{
sDKo"6/_ jf dfGotf k|fKt lzIf0f ;+:yfaf6 k|jL0ftf k|df0fkq tx jf ;f] ;/x pQL0f{ u/L /lhi68{
;+:yfaf6 sDtLdf ^ dlxgfsf] sDKo"6/ ;DjGwL -sDtLdf -Basic Office Package and
Database) tflnd k|fKt .
tx–$, ;xfos dfGotf k|fKt lzIf0f ;+:yfaf6 k|j]lzsf k/LIff -SEE Grade –C_ jf ;f] ;/x pQL0f{ .
tx–$, ;xfos -Nofj_ dfGotf k|fKt lzIf0f ;+:yfaf6 lj1fg ljifo cGtu{t s]ldi6«L laifodf k|lj0ftf k|df0fkq tx
jf ;f] ;/xsf] k/LIff pQL0f{ .
tx–$, ;xfos -sDKo"6/_ dfGotf k|fKt lzIf0f ;+:yfaf6 sDKo"6/ ljifo lnO{ P;=Pn=;L=jf -SEE Grade –C_ jf ;f] ;/x pQL0f{
jf
dfGotf k|fKt lzIf0f ;+:yfaf6 k|j]lzsf k/LIff -SEE Grade –C_ jf ;f] ;/x pQL0f{ u/L /lhi68{
;+:yfaf6 sDtLdf # dlxgfsf] sDKo"6/ ;DjGwL (Basic Office Package with database) tflnd k|fKt
jf
dfGotf k|fKt lzIf0f ;+:yfaf6 k|j]lzsf k/LIff -SEE Grade –C) jf ;f] ;/x pQL0f{u/L g]kfn
;/sf/ Semi Skilled Man Power (Computer Operator) sf nflu ;~rflnt sDtLdf #
dlxgfsf] sDKo"6/ tflnd k|fKt .
tx–$, ;xfos, ld:qL - T-SLC, P;=Pn=;L=jf k|j]lzsf k/LIff -SEE Grade –C) pQL0f{ / dfGotf k|fKt k|fljlws
On]lS6«sn÷d]sflgsn_ lzIffnoaf6 On]lS6«sn÷d]sflgsn ;DaGwL sDtLdf Psjif{ tflnd cyjf
On]lS6«sn÷d]sflgsn sfo{sf] # jif{sf] cg'ej .
-!_ o;} ljlgoddfjnL sf] kl/R5]b !% sf] ljlgod !%=% adf]lhd Aoj:yf u/]sf] cjsfzsf]
l:yltdf / lguddf aL; ai{f ;]jf u/L cjsfz lng] sd{rf/LnfO{ lghn] cfˆgf] hLjg aLdfsf]
Aoj:yf lgudsf] tkm{af6 sfod /xf]; eGg] rfx]df lghnfO{ hLjg aLdf of]hgfsf] aLdfÍ
a/fa/sf] /sd lgudn] pknJw u/fpg]5 . To:tf] l:yltdf o;/L k|bfg ul/Psf] aLdf /sd
nufot aLdf rfn' ug{ aif]{gL aLdf ;+:yfgnfO{ e'QmfgL lbg' kg]{ /sd pQm cjsfz lng]
sd{rf/Lsf] gfddf k]ZsL hgfO{ lx;fj /fVg] / kl5 aLdf ;+:yfgaf6 aLdf cjlw e'Qmfg eP
kl5 jf sd{rf/Lsf] d[To' kl5 k|fKt x'g] /sdaf6 pQm /sd s6f u/L afFsL /sd sd{rf/L jf
lghsf] xsjfnf -OR5fPsf] JolQm_ nfO{ pknJw u/fpg] .
-@_ olb sd{rf/Ln] hLjg jLdf cfˆgf] tkm{af6 rfn' ug{ rfx]df afFsL cjlwsf] nflu cfjZos
lk|ldod /sd Psd'i6 pknJw u/fpg] / pQm /sd vr{ hgfpg] .
-#_+ lgudsf] :yfoL ;]jfdf @)%@ ;fn k5f8L k|j]z u/]sf sd{rf/Lsf] nflu 5'6} aL; aif]{ aLdf
of]hgfsf] Joj:yf ul/g]5 .
cg';"rL–@)
+