Biniyam 26

You might also like

Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 103

g]kfn cfon lgud lnld6]8

sd{rf/L k|zf;g ljlgodfjnL

@)^#
-5lAa;f}F ;+zf]wg ;lxt_
ljifo—;"rL
ljlgod ljifo k[i7
kl/R5]b—!
k|f/lDes
!=! ;+lIfKt gfd / k|f/De @
!=@ kl/efiff @
!=# ljlgodfjnLsf] JofVof %
!=$ ljlgodfjnLsf] hfgsf/L x'g'kg{] %
!=% ======================= vf/]h %
kl/R5]b—@
;+u7g, ;+/rgf tyf kb juL{s/0f
@=! ;+u7g, tflnsf tyf kb juL{s/0f %
@=@ tx÷kb juL{s/0f %
@=# sfo{ ljj/0f ^
kl/R5]b—#
gf]s/Lsf] clen]v
#=! gf]s/Lsf] clen]v /fVg] ^
#=@ clen]vsf] uf]Kotf ^
#=# clen]vdf sd{rf/Lsf] sfd sf/jfxL bzf{pg] ^
#=$ clen]vsf] ljrf/ ul/g] ^
kl/R5]b—$
kbk"lt{
$=! ;+u7g ;+/rgf / b/aGbLsf] lgwf{/0f &
$=@ :yfoL sd{rf/Lsf] kbk"lt{ &
$=# sd{rf/Lsf] lgo'lQm !!
$=$ kbk"lt{ ;ldltsf] u7g !!
$=% kbk"lt{ ;ldltsf] sfd, st{Jo / clwsf/ !@
$=^ z}lIfs of]Uotfsf] lgwf{/0f !@
$=& l/Qm kbx¿sf] ;+sng !#
$=* pDd]bjf/ x'gsf] nflu cof]Uotf !$
$=( k|ltof]lutfTds k/LIffsf] lsl;d !$
$=!) lj1fkg k|sfzg ug]{ !%
$=!! b/vf:t kmf/fd 5fgjLg / :jLs[lt !^
$=!@ b/vf:t kmf/fd / b:t'/ !^
$=!# ======================= vf/]h !^
$=!$ ======================= vf/]h !^
$=!% lnlvt k/LIffsf] glthf k|sfzg !^
$=!^ k|of]ufTds k/LIf0f !^
$=!& cGtjf{tf{ !&
$=!* cu|Ld jf 5'6 cGtjf{tf{ lng ;lsg] !*
$=!( of]Uotfqmd ;"rL tof/L / k|sfzg !*
$=@) j}slNks pDd]bjf/sf] ;"rL !(
$=@! l;kmfl/; u/L k7fpg] !(
$=@@ clgoldt ug]{sf] clen]v /fVg] @)
kl/R5]b—%
lgo'lQm
%=! sfo{sf/L k|d'vsf] lgo'lQm @)
%=@ lgo'lQm lbg] clwsf/L @)
%=# pd]/sf] xb @)
%=$ lgo'lQm ug]{ k|lqmof @!
%=% k/LIf0fsfn @!
%=^ lg/f]lutfsf] k|df0fkq k]z ug]{ @!
%=& zky u|x0f @@
%=* sfo{ljj/0f lbg'kg]{ @@
%=( ;]jf s/f/df lgo'lQm @@
%=!) ;]jf ;d"x kl/jt{g @@

kl/R5]b— ^
a9'jf
^=! a9'jfsf] nflu pDd]bjf/ x'g rflxg] Go"gtd ;]jf cjlw / z}lIfs of]Uotf @#
^=@ a9'jfsf' nflu aGb]h @$
^=# a9'jf lgo'lQmsf] /f]Ssf tyf k'ms'jf @$
^=$ h]i7tf / sfo{;Dkfbgsf] d"NofÍg a9'jf @$
^=% h]i7tf / sfo{;Dkfbgsf] d"NofÍgåf/f ul/g] a9'jfsf] cfwf/ @%
^=^ sfo{ ;Dkfbg d"NofÍg @%
^=& h]i7tfsf] d"NofÍg @^
^=* ef}uf]lns If]qdf sfd u/]sf] cg'ejsf] d"NofÍg @&
^=( z}lIfs of]Uotf tyf tflndsf] d"NofÍg @&
^=!) a9'jfsf] nflu ;"rgf k|sfzg @*
^=!! a9'jfsf] l;kmfl/; @*
^=!@ a9'jfsf] gfdfjnL k|sfzg @*
^=!# a9'jfsf] ph'/L @(
^=!$ a9'jfsf] ldlt / lgo'lQm @(
^=!% cfGtl/s k|ltof]lutfTds k/LIff ;DaGwL Joj:yf #)
^=!^ txljlxg sd{rf/Lx¿sf] :t/j[l4 ;DjGwL Joj:Yff #)
^=!& a9'jf ldnfg ug]{ #)
^=!* a9'jf ;DaGwL ljz]if Joj:yf #!
^=!( pd]/sf] xb gnfUg] #!
^=@) a9'jfsf] zt{df kl/jt{g #!
kl/R5]b—&
;?jf
&=! ;?jf #@
&=@ ;?jf ug{] clwsf/ ##
kl/R5]b—*
sfh, tfnLd, sfod d'sfod / lgldQ
*=! sfh ##
*=@ sfh jf e|d0fsf] :jLs[lt lbg] clwsf/L ##
*=# tfnLd ##
*=$ tfnLddf hfFbfsf] tna #$
*=% sfod d'sfod eO{ sfd ug]{ sd{rf/Lsf] ;DjGwdf #$
*=^ lgldQ e} sfd ug{] sd{rf/Lsf] ;DjGwdf #$

kl/R5]b—(
ljbf
(=! ljbf #$
(=@ ljbfsf] lsl;d #%
(=# e}k/L cfpg] -Sofh'on_ ljbf #%
(=$ 3/ ljbf #%
(=% la/fdL ljbf #^
(=^ cWoog ljbf #&
(=& c;fwf/0f ljbf #&
(=* k|;"tL ljbf #&
(=( lsl/of ljbf #*
(=!) czQm ljbf #*
(=!! ;§f ljbf #*
(=!@ ;fj{hlgs ljbf #*
(=!@s ;fj{hlgs ljbf ufleg] #*
(=!# labf lbg] clwsf/L #(
(=!$ ======================= vf/]h #(
(=!% ======================= vf/]h #(
(=!^ ljbfsf] lhDd]jf/L #(
kl/R5]b—!)
tna, eQf / sd{rf/L ;~ro sf]if
!)=! tnj, eQf #(
!)=@ tnj, eQfsf] lgwf{/0f #(
!)=# tnj j[l4 -u|]8_ $)
!)=$ ;?jf, a9'jf x'Fbfsf] tnj eQf $)
!)=% ;+ro sf]ifsf] Joj:yf $!
!)=^ ;+ro sf]ifaf6 /sd lkmtf{ lng] $!
!)=& ;+rosf]ifaf6 C0f lbg] Joj:yf $!

kl/R5]b—!!
e|d0f vr{ / b}lgs eQf
!!=! sfh $!
!!=@ sd{rf/Lsf] juL{s/0f $!
!!=# e|d0f ug{] tl/sf / :jLs[lt $!
!!=$ b}lgs eQfsf] cjlw $@
!!=% e|d0fsf] ;fwg $@
!!=^ ofq' aLdfsf] Joj:yf $@
!!=& sd{rf/Lsf] d[To' ePdf $@
!!=* b}lgs eQf kfpg] cj:yf $@
!!=( e|d0f k]ZsL $@
!!=!) k]ZsL km:of}{6 ;DaGwdf $@
!!=!! d'n'ssf] juL{s/0f $#
!!=!@ ljb]zdf hfFbf b}lgs eQf kfpg] cjlw $#
!!=!# af6fdf kg{] d'n'sdf af; a:bf $#
!!=!$ cltly eO{ hfFbf $#
!!=!% cltly ;Tsf/ eQf / g]tfeQf $#
!!=!^ n'uf eQf $$
kl/R5]b— !@
cjsfz, /fhLgfdf / pkbfg
!@=! cjsfz x'g] cj:yf $$
!@=@ /flhgfdf $$
!@=# clgjfo{ cjsfz $%
!@=$ :j]lR5s cjsfz ;DaGwdf $%
!@=% czQm sd{rf/Lsf] ;DaGwdf Joj:yf $%
!@=^ pkbfg $^
!@=& pkbfgsf] nflu gf]s/L cjlwsf] u0fgf $^
!@=&s pkbfgsf] nflu gf]s/L cjlwsf] u0fgf ;DaGwL cGo Joj:yf $^
!@=* pkbfg lbg gldNg] $&
!@=( pkbfg kfpg] kl/jf/sf ;b:ox¿sf] qmd $&
!@=!) ljz]if cfly{s ;'ljwf $&
kl/R5]b—!#
cfr/0f
!#=! bfg, pkxf/, rGbf / ;fk6L $&
!#=@ Jofkf/ Joj;fo $*
!#=# ;DklQsf] ljj/0f $*
!#=$ lgudsf] sfd sfh cyjf ;dfrf/ k|sfz ug{ k|ltjGw $*
!#=% /]l8of] jf k|]; jf cbfnt;Fu ;DjGw $*
!#=^ ;do kfng / lgoldttf $*
!#=& /fhgLlt jf cjfG5gLo k|efj kfg{ gx'g] $(
!#=* lgjf{rgdf efu lng gx'g] $(
!#=( x8\tfn y'g5]s tyf 3]/fp ug{df k|ltjGw $(
!#=!) ax' lajfx, afn lajfx / cgd]n lajfxdf k|ltaGw $(
!#=!! cg'zf;g / cf1fkfng $(
!#=!@ ;+:yfsf] ;b:otf $(
!#=!# k|ltlglwTj ug{df k|ltaGw $(
!#=!$ dfbs kbfy{ jf nfu" kbfy{ ;]jg ug{ gx'g] %)
!#=!% kb cg';f/sf] cfr/0f ug{' kg{] / kf]zfs nufpg' kg{] %)
!#=!^ lgudsf] clxt x'g] sfo{ ug{ gx'g] %)
!#=!& xfgL gf]S;fgL k'¥ofpg gx'g] %)
!#=!* sDkgLsf] :yfkgf, ;+rfng / ;+nUgtf %)
!#=!( v/fj cfr/0f u/]sf] dflgg] %)
!#=@) :yfoL cfjf;Lo cg'dlt lng gx'g] %!
kl/R5]b—!$
ljefuLo sf/jfxL
!$=! ;hfo %!
!$=!s gl;xt lbg] jf a9Ldf kfFr tna j[l4 /f]Ssf jf kfFr jif{;Dd a9'jf /f]Ssf ug]{ %!
!$=!v lgudsf] ;]jfaf6 x6fpg] %@
!$=!u lgudsf] ;]jfaf6 avf{:t ug]{ %@
!$=@ ;hfosf] cfb]z lbg] clwsf/L %#
!$=# k'g/fj]bg ;'Gg] clwsf/L %#
!$=$ lgnDag ug{] %#
!$=% ;hfo ;DjGwL sfo{ljlw %$
!$=^ k'g/fj]bgsf] sfo{ljlw %%
!$=& k'g/fj]bg dfly ljrf/ / lg0f{o %%
!$=* k'g/fj]bg vf/]hL %^
!$=( cGo lgsfoåf/f ePsf] ;hfo ;DaGwdf %^
!$=!) ljefuLo ;hfo gdflgg] %^
kl/R5]b—!%
;]jf ;'ljwf
!%=! cltl/Qm ;dodf sfd u/]sf] eQf %^
!%=@ cf}ifwf]krf/ %&
!%=# kl/jxg ;'ljwf ;DaGwdf %*
!%=$ vfhf vr{ ;DaGwdf %*
!%=% aLdf %*
!%=^ shf{, C0f / ;fk6L %*
!%=& sd{rf/LnfO{ lbg] kf]zfs %(
!%=* OGwg tyf cfjf; ;'ljwf %(
kl/R5]b—!^
ljljw
!^=! sd{rf/Lsf] ;a} ;do lgudsf] clwgdf x'g] %(
!^=@ sfof{no ;od, ;do kfng / xflh/L %(
!^=# sfof{no v'Ng] ;do %(
!^=$ a/ a'emf/y %(
!^=% rf8 kj{ vr{ ;DjGwL Joj:yf ^)
!^=^ k|f]T;fxL k'/:sf/ ^)
!^=& clwsf/ k|Tofof]hg ^)
!^=* sfo{ ;Dkfbg d"Nof+sg kmf/fd ;DjGwL Joj:yf ^!
!^=( ;]jfdf lgo'lQm x'g] sd{rf/Lsf] clen]v ^!
!^=!) pd]/sf] lx;fj ^!
!^=!! tof/L Dofb ^!
!^=!@ zf]s labf ^!
!^=!# d[To"k/fGtsf] /sd ^!
!^=!$ k]ZsL, C0f jf ;fk6L ldgfxf ^!
!^=!% k/LIf0fsfndf /x]sf sd{rf/Lsf] ;DjGwdf ^@
!^=!^ ;Gtlt a[lQ ^@
!^=!& ljlgodfjnL :jLs[lt / ;fljs sfd sf/jfxLsf] ;DjGwdf ^@
!^=!* sfuhft pknAw ug{] u/fpg] ^@
!^=!( cltl/Qm lqmofsnfk ^@
!^=@) kbk"lt{ ;ldltsf] a}7s ^@
!^=@! lgudsf] sd{rf/Lk|ltsf] ljQLo bfloTj sf]ifo'Qm ul/g] ^@
!^=@@ cfos/ s§L ug{] ^@
!^=@# ======================= vf/]h ^@
!^=@$ lgudn] lng'kg{] /sd c;'nL ^@
!^=@$s lgb]{lzsf jf sfo{ljlw agfpg ;Sg] ^#
!^=@% ljlgodfjnLsf] sfof{Gjog ^#
!^=@^ vf/]hL jf arfp ^#

cg';"rLx¿ ljifo
cg';"rL— ! ;+u7g tflnsf
cg';"rL— @ gofF egf{sf] nflu b/vf:t kmf/fd
cg';"rL — # cfGtl/s k|ltof]lutfTds k/LIffsf] b/vf:t kmf/fd
cg';"rL — #s h]i7tf / sfo{;Dkfbg d"NofÍg a9'jfsf nflu b/vf:t kmf/fd
cg';"rL — $ lg/f]lutfsf] k|df0f kqsf] gd"gf
cg';"rL — % zky u|x0f kmf/fdsf] gd"gf
cg';"rL — ^ sfo{;Dkfbg d"NofÍg kmf/fd
cg';"rL — & /dfgfkq
cg';"rL — * sa'lnotgfdf
cg';"rL — ( labfsf] ljj/0f
cg';"rL — !) b}lgs eQfsf] ljj/0f
cg';"rL — !! e|d0f cfb]z
cg';"rL — !@ e|d0f eQfsf] jLn
cg';"rL — !# sd{rf/Lsf] ;DklQ kmf/fd
cg';"rL — !$ labfsf] dfu kmf/fd
cg';"rL — !% kf]zfs ;fdfu|Lsf] ljj/0f
cg';"rL — !^ sd{rf/Lsf] /]s8{ -l;6/f]n_
cg';"rL — !& ;]jf, ;d"x, tx / kbgfdx¿sf] juL{s/0f
cg';"rL — !* z}lIfs of]Uotf
cg';"rL — !( sd{rf/L hLjg aLdf
cg';"rL — @) a/a''emf/y kqsf] k|df0f
g]kfn cfon lgud lnld6]8 sd{rf/L k|zf;g ljlgodfjnL, @)^#
dGqfnoaf6 :jLs[lt ldlt
@)^#.)(.!)
;+zf]wg ;+rfns ;ldltsf] j}7s gDa/
/ lg0f{osf] ldlt
!= g]kfn cfon lgud lnld6]8 sd{rf/L k|zf;g !&#) cf}+, @)^$.)$.@#
-klxnf] ;+zf]wg_ ljlgodfjnL, @)^$
@= g]kfn cfon lgud lnld6]8 sd{rf/L k|zf;g !&&! cf}+, @)^$.!).!$
-bf];|f] ;+zf]wg_ ljlgodfjnL, @)^$
#= g]kfn cfon lgud lnld6]8 sd{rf/L k|zf;g !*@% cf}+, @)^%.)(.@@
-t];|f] ;+zf]wg_ ljlgodfjnL, @)^%
$= g]kfn cfon lgud lnld6]8 sd{rf/L k|zf;g !*$@ cf}+, @)^^.)!.)#
-rf}yf] ;+zf]wg_ ljlgodfjnL, @)^^
%= g]kfn cfon lgud lnld6]8 sd{rf/L k|zf;g !*^* cf}+, @)^^.)(.!@
-kfFrf} ;+zf]wg_ ljlgodfjnL, @)^^
^= g]kfn cfon lgud lnld6]8 sd{rf/L k|zf;g !**$ cf}+, @)^&.)#.)!
-5}7f}+ ;+zf]wg_ ljlgodfjnL, @)^&
&= g]kfn cfon lgud lnld6]8 sd{rf/L k|zf;g !*(% cf}+, @)^&.)%.)#
-;ftf} ;+zf]wg_ ljlgodfjnL, @)^&
*= g]kfn cfon lgud lnld6]8 sd{rf/L k|zf;g !*(& cf}+, @)^&.)^.!$
-cf7f} ;+zf]wg_ ljlgodfjnL, @)^&
(= g]kfn cfon lgud lnld6]8 sd{rf/L k|zf;g !(!( cf}+, @)^&.!@.@$
-gf} ;+zf]wg_ ljlgodfjnL, @)^&
!)=g]kfn cfon lgud lnld6]8 sd{rf/L k|zf;g !(#) cf}+, @)^*.)$.!&
-bzf} ;+zf]wg_ ljlgodfjnL, @)^*
!!= g]kfn cfon lgud lnld6]8 sd{rf/L k|zf;g !($( cf}+, @)^*.!).@%
-P3f/f} ;+zf]wg_ ljlgodfjnL, @)^*
!@= g]kfn cfon lgud lnld6]8 sd{rf/L k|zf;g !(%) cf}+, @)^*.!!.!@
-afx|f} ;+zf]wg_ ljlgodfjnL, @)^*
!#= g]kfn cfon lgud lnld6]8 sd{rf/L k|zf;g !(%% cf}+, @)^(.)!.)$
-t]x|f} ;+zf]wg_ ljlgodfjnL, @)^(

 tTsfnLg pBf]u, jfl0fHo tyf cfk"lt{ dGqfnosf] k=;+=!-!_@–!#.)^#.)^$,r=g+=!)*, ldlt @)^#.)(.!)


sf] kq adf]lhd :jLs[lt tyf ;xdlt ePsf] hfgsf/L lguddf k|fKt x'g cfPsf] .
(1)
!$=g]kfn cfon lgud lnld6]8 sd{rf/L k|zf;g !(%* cf}+, @)^(.)@.)!
-rf}wf} ;+zf]wg_ ljlgodfjnL, @)^(
!%=g]kfn cfon lgud lnld6]8 sd{rf/L k|zf;g !(^) cf}+, @)^(.)@.@@
-kGw|f} ;+zf]wg_ ljlgodfjnL, @)^(
!^= g]kfn cfon lgud lnld6]8 sd{rf/L k|zf;g !(^! cf}+, @)^(.)#.)$
-;f]x|f} ;+zf]wg_ ljlgodfjnL, @)^(
!&=g]kfn cfon lgud lnld6]8 sd{rf/L k|zf;g !(&@ cf}+, @)^(.)^.)!
-;qf} ;+zf]wg_ ljlgodfjnL, @)^(
!*=g]kfn cfon lgud lnld6]8 sd{rf/L k|zf;g !(&$ cf}+, @)^(.)^.@)
-c7f/f} ;+zf]wg_ ljlgodfjnL, @)^(
!(=g]kfn cfon lgud lnld6]8 sd{rf/L k|zf;g !(*! cf}+, @)^(.)(.)!
-pGgfO;f} ;+zf]wg_ ljlgodfjnL, @)^(
@)=g]kfn cfon lgud lnld6]8 sd{rf/L k|zf;g !((& cf}+, @)&).)!.@)
-aL;f} ;+zf]wg_ ljlgodfjnL, @)&)
@!= g]kfn cfon lgud lnld6]8 sd{rf/L k|zf;g @!!% cf}+, @)&#.)!.!@
-PSsfO;f}+ ;+zf]wg_ ljlgodfjnL, @)&#
@@= g]kfn cfon lgud lnld6]8 sd{rf/L k|zf;g @!@@ cf}+, @)&#.)#.@$
-jfO;f}+ ;+zf]wg_ ljlgodfjnL, @)&#
@#= g]kfn cfon lgud lnld6]8 sd{rf/L k|zf;g @!@% cf}+, @)&#.)^.!#
-t]O;f}+ ;+zf]wg_ ljlgodfjnL, @)&#
@$= g]kfn cfon lgud lnld6]8 sd{rf/L k|zf;g @!#) cf}+, @)&#.)&.@%
-rf}la;f}+ ;+zf]wg_ ljlgodfjnL, @)&#
@%= g]kfn cfon lgud lnld6]8 sd{rf/L k|zf;g @!#$ cf}+, @)&#.)(.)*
-klRr;f}+ ;+zf]wg_ ljlgodfjnL, @)&#
@^= g]kfn cfon lgud lnld6]8 sd{rf/L k|zf;g @!&& cf}+, @)&$.)(.!$
-5lAa;f}+ ;+zf]wg_ ljlgodfjnL, @)&$
g]kfn cfon lgud lnld6]8sf] k|aGwkq tyf lgodfjnLsf] lgod @@ sf] v08 -s_ sf] pklgod
-!$_ n] lbPsf] clwsf/ k|of]u u/L lgudn] b]xfo adf]lhdsf pkljlgod / cg';"rLx? ;lxtsf] of]
ljlgodfjnL agfPsf] 5 .
kl/R5]b– !
k|f/lDes
!=! ;+lIfKt gfd / k|f/De M -!_ of] ljlgodfjnLsf] gfd æg]kfn cfon lgud lnld6]8
sd{rf/L k|zf;g ljlgodfjnL, @)^#Æ /x]sf] 5 .
-@_ of] ljlgodfjnL ;+rfns ;ldltn] :jLs[t u/]sf] ldltb]lv nfu" x'g]5 .
!=@ kl/efiff M ljifo jf k|;Ën] csf]{ cy{ gnfu]df o; ljlgodfjnL,–

 ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)^#.)(.)& sf] !^*& cf} a}7saf6 :jLs[t u/L ;xdltsf] nflu tTsfnLg
pBf]u, jfl0fHo tyf cfk"lt{ dGqfnodf lgudsf] k=;+= sf=lg= -#^_ @)^#.)^$, r=g+= !^^!, ldlt
@)^#.)(.)( sf] kq dfkm{t k7fPsf] .
(2)
-!_ æP]gÆ eGgfn] sDkgL P]g ;Demg' k5{ .
-@_ æk|jGwkqÆ eGgfn] lgudsf] k|jGw kq hgfpg]5 .
-#_ ælgodfjnLÆ eGgfn] lgudsf] lgodfjnL hgfpg]5 .
-$_ ælgudÆ eGgfn] sDkgL P]g jdf]lhd ul7t g]kfn cfon lgud
lnld6]8nfO{ ;Demg' k5{ .
-%_ æljlgodfjnLÆ eGgfn] g]kfn cfon lgud lnld6]8 sd{rf/L k|zf;g
ljlgodfjnL, @)^# nfO{ ;Demg' k5{ .
-^_ æ;ldltÆ eGgfn] lgudsf] ;+rfns ;ldltnfO{ ;Demg' k5{ .
-&_ æ;+rfnsÆ eGgfn] ;ldltsf] ;+rfns ;Demg' k5{ / ;f] zJbn]
a}slNks jf cfdlGqt ;+rfns ;d]tnfO{ hgfpg]5 .
-*_ æcWoIfÆ eGgfn] ;ldltsf] cWoIfnfO{ hgfpg] 5 . ;f] zAbn] a}7ssf]
cWoIftf ug]{ AolQm ;d]tnfO{ hgfpg]5 .
-(_ æsfo{sf/L k|d'vÆ eGgfn] sfo{sf/L cWoIf jf sfo{sf/L lgb]{zsnfO{
hgfpg]5 .
-!)_ ægfoa sfo{sf/L lgb]{zsÆ eGgfn] sfo{sf/L k|d'vn] clVtof/L k|bfg
u/]sf] lhDd]jf/L k'/f ug]{ tyf lgudsf] ;f+u7flgs tflnsfdf
pNn]lvt ljefux?sf] sfdsf] ;+of]hgsf/L e"ldsf lgjf{x ug]{ P3f/cf}+
txdf sfo{/t AolQmnfO{ hgfpg]5 .
-!!_ æljefuLo k|d'vÆ eGgfn] sfo{sf/L lgb{]zs, gfoa sfo{sf/L lgb{]zs,
lgb]{zs tyf bzf} tx / ;f] eGbf dflyNnf] txsf sfof{no
k|d'vx?nfO{ ;Demg' k5{ .
-!@_ æ;lrjÆ eGgfn] ;+rfns ;ldlt ;lrjfnosf] sfd ug]{ AolQmnfO{
hgfpg]5 .
 -!#_ æsd{rf/LÆ eGgfn] lgudsf] ;]jfdf /x]sf :yfoL sd{rf/LnfO{ ;Demg'
k5{ .
-!$_ ækbk"lt{Æ eGgfn] z'? lgo'lQm tyf j9'jf4f/f k"lt{ ul/g] kbnfO{ ;d]t
hgfpg]5 .
-!% æsfof{no k|d'væ eGgfn] s]Gb|sf] xsdf sfo{sf/L k|d'vnfO{ / lgud
cGtu{tsf sfof{nox?sf] xsdf sfof{nosf k|d'vnfO{ hgfpg]5 .

 5lAa;f}+ ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .


(3)
-!^_ æsfof{noÆ eGgfn] lgudsf] s]Gb|Lo sfof{no / ;f] cGt/ut /x]sf] 5'§}
cl:tTj ePsf] cfof]hgf jf 5'§} k|zf;sLo sfo{If]q tf]lsPsf If]qLo
sfof{no, OGwg l8kf], xjfO{ OGwg l8kf] tyf zfvf sfof{nox?
;d]t ;Demg' k5{ .
-!&_ æclws[t:t/Æ eGgfn] 5}7f}+ tx / ;f] eGbf dflyNnf] txnfO{
hgfpg]5 .
-!*_ æ;xfos :t/Æ eGgfn] kfFrf} tx / ;f] d'gLsf] txnfO{ hgfpg]5 .
-!(_ æcfly{s jif{Æ eGgfn] >fj0f ! ut]b]lv csf]{ ;fnsf] cfiff9 d;fGt
;Ddsf] cjlwnfO{ hgfpg]5 .
-@)_ =======================
-@!_ ========================
-@@_ ækbÆ eGgfn] ;ldltn] lgudsf] cfjZostfg';f/ ;do ;dodf
>[hgf u/]sf] :yfoL ========== :jLs[t b/jGbLnfO{ ;Demg' k5{ .
-@#_ æsfod d'sfodÆ eGgfn] cfˆgf] kb eGbf dflysf] s'g} kbdf sfd ug]{
u/L sfod d'sfod d's// ul/Psf] kbnfO{ ;Demg' k5{ .
-@$_ ækl/jf/Æ eGgfn] sd{rf/Lsf] cfkm};Fu j:g] tyf cfkm}n] kfng kf]if0f
ug'{ kg]{ klt, kTgL, 5f]/f, cljjflxt 5f]/L jf wd{k'q jf cljjflxt wd{
k'qLnfO{ ;d]t ;Demg' k5{ / cfkm}n] kfng kf]if0f ug'{ kg]{ cfˆg} afa',
cfdf jf ;f}t]gL cfdfnfO{ ;d]t hgfpg]5 eg] dlxnf sd{rf/Lsf]
xsdf lghsf] ;f;" ;;'/f ;d]tnfO{ hgfpg]5 .
-@%_ ætf]lsPsf] jf tf]lsP adf]lhdÆ eGgfn] sDkgL P]g, k|jGwkq,
lgodfjnL tyf ljlgodx¿df tf]lsPsf]df ;f]xL adf]lhd /
gtf]lsPsf]df ;+rfns ;ldltn] tf]s] adf]lhd x'g]5 .
 -@^_ ædGqfnoÆ eGgfn] cfk"lt{ dGqfno ;Demg' k5{ .
 -@&_ æ:yfoL cfjf;Lo cg'dltÆ eGgfn] ljb]zL d'n'sn] s'g} zt{ tf]sL jf
gtf]sL ;f] d'n'sdf :yfoL ?kn] j;f]jf; ug{ kfpg] u/L g]kfnL
gful/snfO{ pknAw u/fPsf] 8fOe/l;6L Oldu|]G6 le;f -l8=le=_,
k/dfg]G6 /]lh8]G6 -lk=cf/=_ jf u|Lg sf8{ ;Demg' k5{ / ;f] zAbn]
g]kfnL gful/snfO{ ljb]zdf :yfoL ?kdf j;f]jf; ug{ lbOPsf]
 5lAa;f}+ ;+zf]wgåf/f lemlsPsf] .
 5lAa;f}+ ;+zf]wgåf/f ylkPsf] .
(4)
h'g;'s} gfdsf] :yfoL cfjf;Lo cg'dltnfO{ ;d]t hgfpF5 .
 -@*_ æ;fdfGo l;4fGtÆ eGgfn] ;+ul7t ;+:yfsf sd{rf/Lsf] ;]jfsf zt{
;DaGwL sfg"g, a9'jf / ljefuLo sf/afxL ;DaGwL ;fdfGo l;4fGt,
@)&$ ;Demg' k5{ .
!=# ljlgodfjnLsf] JofVof M o; ljlgodfjnL / o; ljlgodfjnL cGtu{t hf/L ul/Psf
cfb]zx?sf] JofVof ;DaGwL s'g} k|Zg p7]df ;+rfns ;ldltn] u/]sf] JofVof
lgudsf] sfd sf/jfxLsf] nflu clGtd x'g]5 .
!=$ ljlgodfjnLsf] hfgsf/L x'g'kg{] M o; ljlgodfjnLdf Aoj:yf ul/Psf ;j} ;]jf
zt{x?sf] hfgsf/L k|fKt ug'{ k|To]s sd{rf/Lsf] st{Ao x'g]5 / s'g} klg c1fgtfsf]
sf/0faf6 o; ljlgodfjnLsf] s'g} s'/f pNn+3g x'g uPdf 5'6 kfpg] 5}g .
!=% =============

kl/R5]b– @
;+u7g, ;+/rgf tyf kb juL{s/0f
@=! ;+u7g tflnsf tyf kb juL{s/0f M -!_ lgudsf] ;+u7g tflnsf cg';"rL–! df
pNn]v eP adf]lhd x'g]5 .
-@_ lguddf cg';"rL–!& df pNn]lvt k|fljlws / ck|fljlws ;]jf
;d"xsf tx, kb / txljlxg kbx? /xg] 5g .
-#_ lgudn] s'g} gofF sfof{no :yfkgfsf] nflu ;+u7g ;+/rgf tof/ ubf{ /
gofF b/aGbL l;h{gf ubf{ jf tTsfn sfod /x]sf] ;+u7g ;+/rgf / b/aGbLdf
k'g/fjnf]sg ubf{ jf x]/km]/ ubf{ ;DalGwt sfof{nosf] sfo{qmd, sfo{af]em, sfo{k|s[lt
/ pknAw dfgj >f]t ;d]tsf] cfwf/df ljleGg tx / kbx?sf b/jGbL l;h{gf,
vf/]hL, yk36, kl/jt{g / :yfgfGt/0f ;+rfns ;ldltsf] :jLs[lt lnP/ sfo{sf/L
k|d'vn] ug{ ;Sg]5 .
@=@ tx÷kb juL{s/0f M-!_ lguddf ;xfos :t/df txljlxg, tx $ / % tyf
clws[t:t/df ^ tx b]lv !@ tx;Dd /xg] 5g\ . sd{rf/Lsf] tx, kb / ;]jf
cg';"rL–!& jdf]lhd x'g]5 .

-@_ lgudsf] sfo{sf/L k|d'v h'g;'s} k|sf/n] lgo'lQm ePsf] eP klg o;}
ljlgodfjnL jdf]lhd lgo'lQm ePsf] dflgg]5 .

5lAa;f}+ ;+zf]wgåf/f ylkPsf] .


5lAa;f}+ ;+zf]wgåf/f vf/]h ul/Psf] .
 t];|f] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .
 PSsfO;f}+ ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt

(5)
-#_ lgudsf] clws[t:t/ bzf}+ tx / ;f] eGbf dfly ;]jf jf ;d"x /xg]
5}g .
@=# sfo{ ljj/0f M -!_ ;ldltaf6 :jLs[t u/]sf] ;+u7gsf] sfo{ If]qsf]] cfwf/df k|To]s
kbsf] sfo{ ljj/0f ;DalGwt sfo{sf/L k|d'v, ljefuLo k|d'v tyf sfof{no k|d'vn]
agfO{ nfu" ug{' kg]{5 . To:tf] sfo{ ljj/0fdf kbsf] sfd, st{Jo, pQ/bfloTj,
clwsf/ / of]Uotf ;d]t :ki6 ?kdf lsl6Psf] x'g' kg]{5 .
-@_ sd{rf/LnfO{ s'g} klg kbdf kb:yfkg ubf{ kb:yfkg kq;F+u} sfo{ ljj/0f
;d]t pknAw u/fpg' kg]{5 .
@=$  ;]jf÷;d"x kl/jt{g M ==================================

kl/R5]b–#
gf]s/Lsf] clen]v
#=!= gf]s/Lsf] clen]v /fVg] M ;a} sd{rf/Lx¿sf] cBfjlws gf]s/L clen]v lgudsf]]
s]Gb|Lo sfof{nosf] k|zf;g ljefudf ;fy} sd{rf/L sfo{/t /x]sf] sfof{no, ljefu,
If]qLo sfof{non] ;d]t cfkm\gf] sd{rf/Lsf] clen]v cWofjlws /fVg'
kg]{5 . sd{rf/Lsf] clen]v cBfjlws gug]{ sfof{no k|d'v / k|zf;g k|d'vnfO{
ljefuLo sf/jfxL x'g]5 .
#=@ clen]vsf] uf]Kotf M sd{rf/Lsf] gf]s/Lsf] clen]v uf]Ko tj/n] /flvg]5 . o:tf]
clen]v jf ;"rgf g]kfn ;/sf/, cbfnt, ;ldlt, sfo{sf/L k|d'v jf sfof{nosf]
sfdsf] l;nl;nfdf rflxPsf] cj:yfdf afx]s c? s;}nfO{ lbOg] 5}g .
#=# clen]vdf sd{rf/Lsf] sfd sf/jfxL bzf{pg] M sd{rf/Lsf ]gf]s/Lsf] clen]vdf
sd{rf/Lsf] z}lIfs of]Uotf, tfnLd, d"Nof°g, k|ltj]bg, k|z+;fkqx¿ ljefuLo ;hfo
lbPsf kqx¿ ;d]t /xg]5 . To:tf] clen]vn] sd{rf/Lsf] ;fdfGo, sfd sf/jfxL
bzf{pg]5 .
#=$= clen]vsf] larf/ ul/g] M sd{rf/LnfO{ ;?jf ubf{, a9'jf ubf{, k|lzIf0fdf k7fpbf,
tna a[l4 jf k'/:sf/ cflb lbbf lghsf] gf]s/Lsf] clen]vsf] ;d]tnfO{ cfwf/sf]
?kdf lnO{g]5 .

 PSsfO;f}+ ;+zf]wgåf/f kl/R5]b @ sf] @=$ ;+zf]wg eO{ kl/R5]b % sf] %=!) df /flvPsf]
(6)
kl/R5]b $ 

kbk"lt{
$=! ;+u7g ;+/rgf / b/aGbLsf] lgwf{/0f M
-!_ lgudsf] :jLs[t ;+u7g ;+/rgf tyf b/aGbL adf]lhd l/Qm x'g cfpg]
kbx¿df o; ljlgodfjnLdf n]lvP adf]lhd sd{rf/Lsf] kbk"lt{ ul/g]5 .
-@_ lgudsf] sfo{af]em, sfo{k|s[lt, sfo{If]qdf lj:tf/ / ;"rgf k|ljlwdf ePsf]
ljsf; ;d]tsf sf/0faf6 ;+u7g ;+/rgfdf kl/jt{g ug'{ k/]df ;+u7g tyf
Joj:yfkg -O & M_ ;e]{If0f u/L lgudsf] ;+u7g ;+/rgfdf b/aGbL l;h{gf,
vf/]h, yk36, kl/jt{g jf x]/km]/ ug{ ;lsg]5 .
-#_ pkljlgod -@_ adf]lhd ul/Psf] ;+u7g ;+/rgf ;~rfns ;ldltsf] :jLs[lt
kl5 nfu" x'g]5 .
-$_ c:yfoL k|s[ltsf sfo{x¿sf] nflu :yfoL b/aGbL :jLs[t ul/g] 5}g . To:tf]
sfo{ ;]jf s/f/af6 ug]{ u/L Joj:yf ldnfOg]5 . o;/L ;]jf s/f/df lnOg]
kbx?sf] ;]jf zt{ s/f/df pNn]v eP adf]lhd x'g]5 .
-%_ lgudsf] :jLs[t ;+u7g ;+/rgf x]/km]/ x'bf s'g} kb kmflhn x'g uPdf ;f]
kbdf /x]sf] sd{rf/L cjsfz jf ;]jf d'Qm x'Fbfsf jvt To:tf] kb :jt vf/]h
x'g]5 .
-^_ ;~rfns ;ldltn] kmflhndf k/]sf sd{rf/Lx¿nfO{ ;]jfaf6 cjsfz lng
k|f]T;fxg lbg] gLlt cjnDjg ug{ ;Sg]5 .

$=@ :yfoL sd{rf/Lsf] kbk"lt{M


 -!_ lgudsf] :jLs[t l/Qm kb b]xfo adf]lhd k"lt{ ul/g]5 M–
a9'jfåf/f
v'nf
kb / tx
k|ltof]lutfåf/f h]i7tf / sfo{ ;Dkfbgsf] cfGtl/s k|ltof]lutfTds
d"Nofª\sgåf/f k/LIffåf/f
!= 6]lSgl;og -txljlxg_ -k|fljlws_ !))Ü – —
@= afph/ ck|]6/ -txljlxg_ -k|fljlws_ !))Ü – —
#= ;xfos tx–$ -k|fljlws_ !))Ü – —
$= s_ a= ;xfos tx–%
-k|zf=÷n]vf÷Nofj÷sDKo"=_ -ck|fljlws / %)Ü @%Ü @%Ü
k|fljlws_
v_ a= ;xfos tx–%
– &)Ü #)Ü
-ld:qL–On]=÷d]sf=_ -k|fljlws_

 PSsfO;f}+ ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt


# jfO;f}+ ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt
 5lAa;f}+ ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt

(7)
u_ a= ;xfos tx–%
!))Ü – –
-l;len÷On]=÷d]sf= Ol~h=_
%= s_ clws[t tx–^ &)Ü !%Ü !%Ü
v_ clws[t tx–^ -sfg"g_ !))Ü – –
^= s_ clws[t tx–& – &)Ü #)Ü
v_ clws[t tx–& -rf6{8{ Psfp6]06_ !))Ü – –
u_ clws[t tx–& -sfg"g_ %)Ü #)Ü @)Ü
&= clws[t tx–* !)Ü ^)Ü #)Ü
*= clws[t tx–( – &)Ü #)Ü
(= clws[t tx–!) !)Ü ^)Ü #)Ü
!)= clws[t tx–!! – !))Ü –

 -@_ ck|fljlws ;]jf cGtu{t k|zf;g / n]vf ;d"xsf tx–$ ;xfos kbx¿ / k|fljlws
;]jf cGtu{t ljljw ;d"xsf tx–% jl/i7 ;xfos 6]lnkmf]g ck/]6/ kbdf gofF
lgo'lQmåf/f kbk"lt{ ul/g] 5}g / To:tf kbx¿ h'g;'s} sf/0faf6 l/Qm x'g cfPdf
:jtM vf/]h x'g]5 .
-#_ pkljlgod -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg b]xfosf] cj:yfdf l/Qm
kb b]xfo adf]lhd k"lt{ ul/g]5 M–
-s_ h]i7tf / sfo{ ;Dkfbg d"NofÍgåf/f x'g] a9'jfsf nflu 5'6\ofOPsf] ;a}
jf s]xL kbdf ;DefJo pDd]bjf/ geO{ kb k"lt{ x'g g;Sg] ePdf h'g
jif{sf] nflu To:tf] kb 5'6\ofOPsf] xf] ;f]xL jif{sf] To:tf] kb cfGtl/s
k|ltof]lutfTds k/LIffåf/f,
-v_ pkljlgod -#_ sf] v08 -s_ adf]lhd kbk"lt{ gePdf jf cfGtl/s
k|ltof]lutfTds k/LIffåf/f x'g] a9'jfsf] nflu 5'§ofOPsf] ;a} jf s]xL
kbdf ;DefJo pDd]bjf/ geO{ kb k"lt{ x'g g;Sg] ePdf h'g jif{sf]
nflu To:tf] kb 5'§\ofOPsf] xf] ;f]xL jif{sf] To:tf] kb v'Nnf
k|ltof]lutfTds k/LIffåf/f .
-u_ Ps tx d'lgsf] kb gePsf] ;]jf jf ;d"xsf] kbdf l/Qm ;a} kb v'Nnf
k|ltof]lutfåf/f k"lt{ ul/g]5 .
 -$_ lguddf /x]sf v'nf k|ltof]lutf / a9'jfåf/f k"lt{ x'g] pkljlgod -!_ / -%_ adf]lhdsf
kbsf] k|ltzt cg';f/ ;ª\Vof lgwf{/0f u/L kbk"lt{ ;ldltn] nf]s ;]jf cfof]usf]
;xdlt lnO{ kbk"lt{sf nflu lj1fkg ug'{kg]{5 . kb;ª\Vof lgwf{/0f ;DjGwdf s'g}
låljwf pTkGg ePdf kbk"lt{ ;ldltn] nf]s ;]jf cfof]uåf/f :jLs[t ;fdfGo l;4fGt
;d]tsf cfwf/df lg0f{o ug'{0020kg]{5 .

 5lAa;f}+ ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt


(8)
-%_ pkljlgod -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg lgudsf] ;]jfnfO{ ;dfj]zL
agfpg v'Nnf k|ltof]lutfåf/f k"lt{ x'g] kbdWo] k}+tfnL; k|ltzt kb 5'6\ofO{ ;f]
k|ltztnfO{ ztk|ltzt dfgL b]xfo adf]lhdsf pDd]bjf/ aLrdf dfq 5'§f5'§}
k|lt:kwf{ u/fO{ kbk"lt{ ul/g]5 M–
-s_ dlxnf – t]QL; k|ltzt
-v_ cflbjf;L÷hghflt – ;QfO; k|ltzt
-u_ dw]zL – afO; k|ltzt
-3_ blnt – gf} k|ltzt
-ª_ ckfË – kfFr k|ltzt
-r_ lk5l8Psf] If]q – rf/ k|ltzt
:ki6Ls/0f M–
-!_ o; pkljlgodsf] k|of]hgsf nflu ælk5l8Psf] If]qÆ eGgfn] aemfª,
afh'/f, c5fd x'Dnf, d'u' , h'Dnf, 8f]Nkf, sflnsf]6 / hfh/sf]6 lhNnf
;Demg' k5{ .
-@_ o; pkljlgodsf] v08 -s_, -v_, -u_ / -3_, sf] k|of]hgsf] nflu
ædlxnf,cflbjf;L÷hghflt, dw]zL / blntÆ eGgfn] cfly{s / ;fdflhs
¿kdf k5fl8 k/]sf dlxnf, cflbjf;L÷hghflt, dw]zL / blntnfO{
;Demg' k5{ .
-^_ ===================
-&_ pkljlgod -%_ adf]lhd k|ltzt lgwf{/0f ubf{ Ps k|ltzteGbf sd 3ftfª\s -
km\ofS;g_ cfPdf To:tf] 3ftfª\s h'g ;d"xsf] xsdf 3ftfª\s cfPsf] xf] ;f]
eGbf nuQ} kl5sf] ;d"xdf ;b}{ hfg]5 .
-*_ pkljlgod -%_ adf]lhd 5'6\ofOPsf] kbdf h'g jif{sf] nflu lj1fkg ePsf] xf]
;f] jif{ x'g] lj1fkgdf pko'Qm pDd]bjf/ pknAw x'g g;s]df To:tf] kb csf]{
jif{ x'g] lj1fkgdf ;dfj]z ug'{ kg]{5 / To;/L lj1fkg ubf{ klg pko'Qm
pDd]bjf/ pknAw x'g g;s]df To:tf] kb csf]{ jif{ v'Nnf k|ltof]lutfåf/f k"lt{
x'g] kbdf ;dfj]z ug'{ kg]{5 .
-(_ pkljlgod -%_ adf]lhd 5'6\ofOPsf kbdf b/vf:t lbbf b]xfosf cfwf/df lbg'
kg]{5 M–
-s_ cflbjf;L÷hghfltsf xsdf g]kfn cflbjf;L÷hghflt pTyfg /fli6«o
k|lti7fg P]gdf ;"rLs[t ePsf] hfltsf] xsdf ;f]xL ;"rLsf] cfwf/df,
t/
g]kfn cflbjf;L÷hghflt pTyfg /fli6«o k|lti7fg P]gdf ;"rLs[t ePsf]
hflt leq Ps eGbf a9L y/x¿ ePdf ;DalGwt :yfgLo lgsfosf]

 5lAa;f}+ ;+zf]wgåf/f lemlsPsf] .


(9)
k|d'vsf] l;kmfl/;df k|d'v lhNnf clwsf/Laf6 ;"rLs[t ePsf] hflt
leqsf] y/ egL k|dfl0ft u/fO{ b/vf:t;fy k]z ug'{ kg]{5 .
-v_ blntsf xsdf /fli6«o blnt cfof]uaf6 ;"rLs[t ePsf] hfltsf] xsdf
;f]xL ;"rLsf] cfwf/df,
t/
/fli6«o blnt cfof]uaf6 ;"rLs[t ePsf] hfltleq Ps eGbf a9L y/x¿
ePdf ;DalGwt :yfgLo lgsfosf] k|d'vsf] l;kmfl/;df k|d'v lhNnf
clwsf/Laf6 ;"rLs[t ePsf] hflt leqsf] y/ egL k|dfl0ft u/fO{
b/vf:t;fy k]z ug'{ kg]{5 .
-u_ ckfËsf xsdf :jLs[t lrlsT;ssf] l;kmfl/;df ;dfh sNof0f
kl/ifb\\af6 ckfËtf k|dfl0ft u/]sf] cfwf/df,
-3_ dw]zLsf xsdf g]kfn ;/sf/n] g]kfn /fhkqdf ;"rgf k|sfzg u/L
tf]s] adf]lhdsf] ;+:yfaf6 dw]zL egL k|dfl0ft u/]sf] cfwf/df,
t/
g]kfn /fhkqdf ;"rgf k|sfzg u/L ;+:yf gtf]s];Dd ;DalGwt :yfgLo
lgsfosf] k|d'vsf] l;kmfl/;df k|d'v lhNnf clwsf/Laf6 dw]zL egL
k|dfl0ft u/fO{ b/vf:t;fy k]z ug'{ kg]{5 .
-ª_ lk5l8Psf] If]qsf xsdf pkljlgod -%_ sf] :ki6Ls/0f v08 -!_ df
pNn]v ePsf lhNnfdf :yfoL a;f]jf; pNn]v u/L ;DalGwt lhNnfaf6
k|fKt ul/Psf] gful/stfsf] k|df0fkq tyf ;DalGwt ufpF ljsf; ;ldlt
jf gu/kflnsfaf6 xfn ;f]xL :yfgdf :yfoL a;f]af; ePsf] egL
k|dfl0ft u/]sf] cfwf/df .
-!)_ o; ljlgoddf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg Ps k6s cf/If0fsf]
;'ljwf pkef]u ul/;s]sf] sd{rf/Lx¿n] ;]jf k|j]z jf a9'jfsf] nflu k'gM
cf/If0fsf] ;'ljwf k|fKt ug{ ;Sg] 5}g .
 -!)s_ lgudsf] ;]jfdf sfo{/t sd{rf/L ;dfg txsf] kbdf v'nf tyf cfGtl/s
k|ltof]lutfTds lnlvt k/LIffsf] nflu ;DefJo pDd]bjf/ x'g kfpg] 5}g .
-!!_ P3f/f}+ txsf] gfoj sfo{sf/L lgb]{zs kb a9'jfåf/f k"lt{ ug{sf] nflu kbk"lt{
;ldltn] ;DefJo pDd]bjf/sf] a9'jfsf] lgldQ u0fgf ul/g] ;j} cfwf/x¿sf]
d"NofÍg u/L of]Uotfqmd adf]lhd pknJw eP ;Dd l/Qm kbsf] t]Jj/ ;ª\Vofdf
;~rfns ;ldlt ;dIf gfdfjnL l;kmfl/; ug'{ kg]{5 .
-!@_ pkljlgod -!!_ adf]lhd l;kmfl/; ePsf pDd]bjf/x¿ dWo]jf6 ;~rfns
;ldltn] pko'Qm pDd]bjf/ 5gf}6 u/L a9'jf ug]{5 .

 5lAa;f}+ ;+zf]wgåf/f ylkPsf] .


(10)
 $=# sd{rf/Lsf] lgo'lQm M lgudsf] ;]jfdf kbk"lt{ ;ldltsf] l;kmfl/;df dfq sd{rf/L
lgo'lQm ul/g]5 .
$=$ kbk"lt{ ;ldltsf] u7g M
-!_ lguddf /x]sf l/Qm kbk"lt{ ug{sf] lgldQ b]xfo jdf]lhd kbk"lt{ ;ldlt u7g
ul/g]5 .
-s_ sfo{sf/L k|d'v jf lghn] tf]s]sf] lgudsf] jl/i7 gfoa sfo{sf/L
lgb]{zs cWoIf
-v_ nf]s ;]jf cfof]usf] sDtLdf /fhkqflÍt låtLo >]0fLsf] clws[t
k|ltlglw ;b:o
-u_ dGqfnosf sDtLdf /fhkqflÍt låtLo >]0fLsf] clws[t k|ltlglw ;b:o
-3_ ;~rfns ;ldltn] tf]s]sf] lgud aflx/sf] dfgj ;|f]t ;DaGwL kbk"lt{sf]
lj1 ;b:o
-ª_ sd{rf/L k|zf;g x]g]{ ljefuLo k|d'v ;b:o–;lrj
-@_ lgudsf] s'g}klg txsf] l/Qm :yfoL kbk"lt{ ubf{ lnOg] k|ltof]lutfTds lnlvt k/LIff
nf]s;]jf cfof]un] ;+rfng ug]{5 .
-#_ If]qLo jf zfvf sfof{nosf ;xfos :t/sf kf+rf}+ tx;Ddsf kbx¿ ;]jf
s/f/åf/f k"lt{ ug'{ kg]{ cj:yfdf ;DalGwt sfof{nosf nflu kbk"lt{ ;ldltn]
b]xfo jdf]lhdsf] kbk"lt{ pk–;ldlt u7g ug{ ;Sg]5 .
-s_ ;DalGwt If]qLo k|d'v cWoIf
-v_ nf]s ;]jf cfof]usf] ;DalGwt If]qLo lgb]{zgfnon] tf]s]sf] ;b:o
clws[t:t/sf] k|ltlglw
-u_ sfo{sf/L k|d'vjf6 dgf]lgt kbsf] sfo{;+u ;DalGwt lgud ;b:o
aflx/sf] ljz]if1
-3_ kbk"lt{ ;ldltsf] cWoIfn] tf]s]sf] kb;+u ;DalGwt jl/i7 clws[t ;b:o
-ª_ If]qLo sfof{nosf] sd{rf/L k|zf;g zfvfsf]] k|d'v ;b:o ;lrj
-$_ a9'jfsf] nflu ;DefJo pDd]bjf/ ePsf] sd{rf/L kbk"lt{ ;ldltdf ;b:o jf
;b:o ;lrj x'g] 5}g . o:tf] cj:yfdf kbk"lt{ ;ldltsf] cWoIfn] tf]s]sf] cGo
sd{rf/L ;b:o jf ;b:o ;lrj eO{ sfd ug]{5 .
-%_ pkljlgod -!_ sf] ;ldltdf cWoIf / nf]s ;]jf cfof]usf k|ltlglw ;lxt b'O{
ltxfO{ ;b:ox¿ pkl:yt ePdf ;ldltsf] u0fk"/s ;ª\Vof k'u]sf] dflgg]5 .
pkljlgod -#_ sf] pk;ldltsf] xsdf ax'dt ;b:o pkl:yt ePdf u0fk"/s
;+Vof k'u]sf] dflgg]5 .
-^_ kbk"lt{ ;ldltsf] ;lrjfno lgudsf] sd{rf/L k|zf;g x]g]{ ljefuLo k|d'vsf]
sfof{nodf /xg]5 . lgh ljefuLo k|d'vn] kbk"lt{ ;ldltsf] ;b:o ;lrjsf]
?kdf sfd ug]{5 . kbk"lt{ pk;ldltsf] xsdf pkljlgod # -ª_ adf]lhdsf]
;b:o ;lrjn] ug]{ sfd If]qLo sfof{nosf] k|zf;g zfvfsf] k|d'vn] ug]{5 .

 5lAa;f}+ ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .


(11)
-&_ kbk"lt{ ;ldltn] kbk"lt{ ;DaGwdf cfjZos sfo{ljlw agfO{ nfu" ug{ ;Sg]5 .
++

$=% kbk"lt{ ;ldltsf] sfd, st{Jo / clwsf/ M


-!_ o; ljlgodfjnLdf cGoq pNn]v ePsf sfd, st{Jo / clwsf/sf cltl/Qm kbk"lt{
;ldltsf] sfd, st{Jo / clwsf/ b]xfo jdf]lhd x'g]5 M–
s_ lgudsf] ;]jfdf l/Qm kbx¿sf] dfu ;+sng ug]{,
v_ kbk"lt{sf] nflu l/Qm kb;ª\Vofsf] k|ltzt lgwf{/0f u/L nf]s ;]jf cfof]udf
;xdltsf nflu k7fpg],
u_ nf]s ;]jf cfof]uaf6 ;xdlt k|fKt ePkl5 kbk"lt{sf] nflu lj1fkg k|sfzg ug]{,
3_ lguddf h]i7tf / sfo{ ;Dkfbgsf] d"Nofª\sgåf/f a9'jf x'g] kbdf pDd]bjf/sf]
of]Uotfqmd lgwf{/0f u/L l/Qm kb;ª\Vofsf] cfwf/df lgo'lQmsf nflu l;kmfl/; ug]{,
ª_ nf]s ;]jf cfof]uaf6 lnOPsf] lnlvt k/LIffsf] glthf k|fKt ePkl5 k|of]ufTds jf
cGtjf{tf{sf] ldlt, ;do / :yfg tf]ls ;"rgf k|sflzt ug]{,
r_ kbk"lt{sf nflu k|of]ufTds k/LIff tyf cGtjf{tf{ lng],
5_ l/Qm kb;ª\Vofsf cfwf/df 5gf}6 ePsf of]Uotfqmd cg';f/sf pDd]bjf/nfO{
lgo'lQmsf nflu l;kmfl/; ug]{,
h_ lgudsf ;]jfsf ljleGg kbx¿sf] kf7\oqmdsf] d:of}bf tof/ u/L ;ldlt ;dIf k]z
ug]{,
em_ ;ldltn] tf]s]sf cGo sfo{x¿ ug]{ .
-@_ kbk"lt{ ;ldltn] cfjZostf cg';f/ ;DalGwt If]qsf lj1nfO{ kbk"lt{ ;ldlt jf
cGtjf{tf{ ;ldltsf] a}7sdf cfdGq0f ug{ ;Sg]5 .
-#_ cfGtl/s÷v'nf k|ltof]lutfaf6 k"lt{ x'g] kbx¿sf] kf7\oqmd nf]s ;]jf cfof]u;Fu
;dGjo u/L kbk"lt{ ;ldltn] tof/ u/L :jLs[ltsf nflu ;ldlt ;dIf k]z ug'{kg]{5 .
-$_ pkljlgod -#_ adf]lhd kf7\oqmd tof/ ubf{ kbk"lt{ ;ldltn] cfjZostf
cg';f/ ;DalGwt If]qsf lj1sf] ;xof]u lng ;Sg]5 .
-%_ pkljlgod -#_ adf]lhdsf] kf7\oqmd ;ldltn] :jLs[t u/]kl5 nfu" x'g]5 .

$=^ z}lIfs of]Uotfsf] lgwf{/0f M


-!_ lgudsf] ;]jfsf kbx¿df v'Nnf k|ltof]lutfåf/f k"lt{ ubf{ o; ljlgodfjnLsf]
cg';"rL !* adf]lhdsf] z}lIfs of]Uotf k"/f u/]sf] x'g'kg]{5 .
-@_ cg';"rL !* adf]lhd z}lIfs of]Uotfdf kl/jt{g ug'{k/]df cf}lrTo / sf/0f
pNn]v u/L kbk"lt{ ;ldltsf] l;kmfl/;df ;~rfns ;ldltn] kl/jt{g ug{
;Sg]5 .

+ 5lAa;f}+ ;+zf]wgåf/f ylkPsf] .


 5lAa;f}+ ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .
(12)
-#_ pk ljlgod -@_ adf]lhd kl/jt{g ePsf] z}lIfs of]Uotf ;~rfns ;ldltaf6
:jLs[t ePsf] ldltn] Ps jif{ kl5 nfu" x'g]5 . o;sf] hfgsf/Lsf] nflu
lgudsf] j]j;fO6df /fvL ;fj{hlgs kq klqsfdf k|sflzt ug'{kg]{5 .
-$_ ;fdfGotof s'g} kbsf] nflu tf]lsPsf] z}lIfs of]Uotf kfFr jif{df kl/dfh{g ug{
;lsg]5 .

$=& l/Qm kbx¿sf] ;+sng M


-!_ lgudsf] l/Qm kb tyf gofF l;h{gf ePsf] kb ;fwf/0ftofM Psjif{ leq kbk"lt{
ul/;Sg' kg]{5 . o; k|of]hgsf] nflu kbk"lt{ ;ldltn] k|To]s cfly{s jif{df
k|To]s tx÷:t/sf] kbsf] cfjZostfg';f/ kf7oqmd lgdf{0f jf kl/dfh{g,
k|ltzt lgwf{/0f, lj1fkg ;"rgf k|sfzg,k/LIff ;+rfng, lnlvt k/LIffsf]
glthf k|sfzg / l;kmfl/;sf] jflif{s sfo{tflnsf agfO{;f]xL adf]lhd kbk"lt{sf]
sfd ;DkGg ug'{kg]{5 .
-@_ jflif{s sfo{tflnsf adf]lhd glthf k|sfzg / l;kmfl/;sf] sfd ubf{ lj1fkg
qmd cg';f/ lgwf{l/t ;dodf ;DkGg ug'{ kg]{5 .
-#_ pkljlgod -!_ / -@_ adf]lhd tf]lsPsf] ;dodf lj1fkg tyf kbk"lt{ x'g
g;Sg] ePdf cf}lrTotfsf] cfwf/df ;~rfns ;ldltn] cfjZostfg';f/ Dofb
yk ug{ ;Sg]5 .
-$_ pk ljlgod -!_ adf]lhd l/Qm kbsf] hfgsf/L kf}if dlxgfleq / /fhLgfdf jf
cjsfz jf cGo h'g;'s} sf/0fn] l/Qm ePsf] kbsf] hfgsf/L kb l/Qm ePsf]
Ps dlxgfleq sd{rf/L k|zf;g ljefun] kbk"lt{ ;ldltsf] ;lrjfnonfO{ lbg'
kg]{5 .
-%_ xfn l/Qm kb / rfn' cfly{s jif{df clgjfo{ cjsfz kfO{ l/Qm x'g] kbx¿sf]
;ª\Vof Plsg u/L cfly{s jif{ k|f/De x''g' cufj} kbk"lt{sf] k|s[of z'? ug{'
kg{]5 .
-^_ rfn' cfly{s jif{leq l/Qm x'g] kbx¿sf] xsdf kbk"lt{sf] sfo{ ;DkGg u/L
pDd]bjf/ 5gf}6 u/L lghx¿nfO{ pQm kb l/Qm x'g] ldltb]lv nfu"x'g] u/L
of]Uotfqmdsf] cfwf/df lgo'lQm lbg jf k|tLIff ;"rLdf /fvL kb l/Qm ePkl5
lgo'lQm lbg ;lsg]5 .
-&_ Psk6s kb;Vof lgwf{/0f u/L lj1fkg k|sfzg eO;s]kl5 b]xfosf] cj:yf kg{
cfPdf To:tf] kbsf] ;d]t k'g kb;Vof lgwf{/0f u/L kbk"lt{sf] k|s[of ug'{kg]{5 .
-s_ b/vf:t g} gk/]sf],
-v_ k/LIffdf s'g}klg pDd]bjf/ pkl:yt gePsf],
-u_ lnlvt k/LIffdf s'g} klg pDd]bjf/ pQL0f{ x'g g;s]sf],
-3_ cfjZos ;Vofdf pDd]bjf/ l;kmfl/; gePsf],
-ª_ kbk"lt{sf] nflu l;kmfl/; ePsf] t/ ;DalGwt pDd]bjf/n] lgo'lQm
glnPsf] / ;f] kbdf l;kmfl/; ug{ a}slNks pDd]bjf/;d]t gePsf],
(13)
-r_ cbfntsf] cfb]z jf cGo s'g} sf/0fn] lj1fkg /2 jf vf/]h ePsf] .
-*_ Psk6s kb;Vof lgwf{/0f eO{ kbk"lt{sf] nflu lj1fkg ePsf]df cbfntsf]
cfb]z jf cGo s'g} sf/0fn] kbk"lt{ k|lqmof :ylut ePsf]df cbfntn] cGoyf
cfb]z lbPsf]df afx]s ;f] km's'jf ePkl5 ;fljs Joj:yf cg';f/ pQm kbsf]
k"lt{ ul/g]5 .

$=* pDd]bjf/ x'gsf] nflu cof]Uotf M


b]xfosf JolQmx¿ lgudsf] ;]jfsf] kbdf pDd]bjf/ x'g ;Sg] 5}gg\ .
-s_ u}/ g]kfnL gful/s,
-v_ ;xfos :t/sf] kbdf c7f/ jif{ pd]/ k"/f gu/]sf],
-u_ clwj[mt:t/sf] kbdf PSsfO; jif{ k"/f gu/]sf],
-3_ k'?if pDd]bjf/sf] xsdf k}tL; jif{ / dlxnf tyf ckfË pDd]bjf/sf] xsdf
rfnL; jif{ k'/f e} ;s]sf],
-ª_ tx * / !) sf] xsdf k}tfnL; jif{ k"/f ePsf]
-r_ eljiodf ;/sf/L ;]jfsf] lgldQ cof]Uo 7xl/g] u/L ;]jfaf6 jvf{:t ul/Psf],
-5_ g}lts ktg b]lvg] kmf}hbf/L cleof]udf cbfntaf6 s;'/bf/ 7xl/Psf],
-h_ tf]lsPsf] Go"gtd of]Uotf gk'u]sf] .
t/ lgudsf] ;]jfsf] kbdf :yfoL axfnjfnf sd{rf/LnfO{ pd]/sf] xb nfUg] 5}g .
:ki6Ls/0f M o; ljlgodfjnLsf] k|of]hgsf] nflu pd]/ eGgfn] s'g} kbsf] lj1fkg
cg';f/ b/vf:t lbg] clGtd ldltdf x'g] pd]/nfO{ hgfpg]5 .

$=( k|ltof]lutfTds k/LIffsf] lsl;d M


-!_ lguddf l/Qm /x]sf] s'g} kbsf nflu lnOg] v'Nnf k|ltof]lutfTds k/LIffsf]
lsl;d b]xfosf] s'g} Ps jf PseGbf a9Lx'g ;Sg]5 .
-s_ lnlvt
-v_ k|of]ufTds
-u_ cGtjf{tf{
t/ oL afx]s cGo s'g} lsl;dsf] k/LIff lng' k/]df ;~rfns ;ldltsf] k"j{
:jLs[lt lng' kg]{5 .
-@_ ==================

-#_ ==================

 5lAa;f}+ ;+zf]wgåf/f lemlsPsf] .


(14)
$=!) lj1fkg k|sfzg ug]{ M
-!_ kbk"lt{ ;ldltn] kb ;ª\Vof lgwf{/0f ul/;s]kl5 k|ltof]lutfTds k/LIffsf]
kf7\oqmd tof/ eP gePsf] Plsg u/L tof/ gePsf] eP ug{ nufO{ /
eO/x]sf] kf7\oqmddf kl/dfh{g ug'{kg]{ eP ;f] ug{ nufO{ lj1fkg k|sfzg ug{'
kg]{5 .
 -@_ kbk"lt{ ;ldltn] lj1fkg k|sfzg ubf{ qmdzM h]i7tf / sfo{;Dkfbgsf] d"Nofª\sgåf/f
x'g] a9'jf, cfGtl/s k|ltof]lutfTds k/LIffåf/f x'g] a9'jf / v'nf k|ltof]lutfTds
k/LIfftkm{sf] lj1fkg nf]s ;]jf cfof]usf] kbk"lt{ ;DaGwL jflif{s sfo{tflnsf
adf]lhd Ps}k6s ug{' kg]{5 .
-#_ v'Nnf k|ltof]lutfaf6 kbk"lt{ ug'{ kbf{ lgudsf] j]j;fO6df /fvL /fli6«o :t/sf]
klqsfdf sDtLdf @! -PsfO;_ lbgsf]Dofb lbO{ lj1fkg k|sfzg ug'{kg]{5 .
pQm cjlwkl5 klg & -;ft_ lbg;Dd bf]Jj/ b:t'/ lt/L b/vf:t lbg ;lsg]5 .
-$_ lj1fkgdf tf]lsPsf] ldlt ;Dddf s'g} ck|Toflzt sl7gfO{ jf ljkb cfOk/]sf]
sf/0faf6 ;do yk ug{'kg]{ cfjZos b]v]df kbk"lt{ ;ldltn] plrt Dofb yk
ug{ ;Sg]5 .
-%_ lj1fkg k|sfzg ubf{ lgDg ljj/0fx¿ ;d]t k|i6;+u v'nfpg' kg]{5 .
-s_ k"lt{ ug'{ kg]{ kb ;ª\Vof
-v_ ;]jf
-u_ ;d"x
-3_ tx
-ª_ :yfoL÷c:yfoL
-r_ cfjZos Go"gtd z}lIfs of]Uotf
-5_ sfdsf] d'Vo d'Vo ljj/0f
-h_ k/LIffsf] lsl;d
-em_ b/vf:t kmf/fd b:t'/ tyf k/LIff b:t'/
-`_ b/vf:t;fy k]z ug'{ kg]{ g]kfnL gful/stfsf] k|df0fkq / cGo
k|df0fkq Pj+ sfuhftx¿
-6_ b/vf:t a'emfpg] clGtd Dofb / :yfg
-7_ bf]Aa/ b:t'/sf] Joj:yf / pd]/sf] xb u0fgf
-8_ k/LIff ldlt jf ;Dks{ ldlt
-9_ k/LIff ;DaGwL cGo zt{x¿ .
-^_ k|sflzt lj1fkg adf]lhdsf] kbdf efu lng rfxg] pDd]bjf/n] lgwf{l/t
b/vf:t kmf/fd e/L tf]lsPsf] b:t'/ ;lxt tf]lsPsf] :yfg / ;dodf a'emfpg'
kg]{5 .

 5lAa;f}+ ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .


(15)
-&_ v'Nnf lj1fkgdf b/vf:t lbPsf pDd]bjf/x¿n] ;dfj]zL lj1fkgdf efu lng
rfx]df k|To]s k/LIffsf] nflu tf]lsP adf]lhdsf] yk k/LIff b:t'/ a'emfpg'
kg]{5 .
$=!! b/vf:t kmf/fd 5fgjLg / :jLs[lt M
-!_ kbk"lt{ ;ldltn] lj1fkg adf]lhd kg{ cfPsf b/vf:t kmf/fdx¿sf] 5fgaLg
u/L b/vf:t :jLs[t ug]{, pd]/sf] xb tyf tf]lsPsf] of]Uotf gk'u]sf] b/vf:t
c:jLs[t ug]{, k|j]zkq pknJw u/fpg], s}lkmot b]lvPdf b/vf:t tyf k|j]zkq
/2 ug]{, k/LIff sfo{qmdsf] jf/]df ;"rgf lbg] nufotsf ljifox¿df sfo{ljlw
agfO{ nfu" ug{ ;Sg]5 .
$=!@b/vf:t kmf/fd / b:t'/ M
-!_ v'Nnf, cfGtl/s k|ltof]lutfTds k/LIff tyf a9'jfsf] b/vf:t kmf/fdsf] gd"gf
qmdzM cg';"rL–@, cg';"rL–# / cg'';"rL–#-s_ adf]lhd x'g]5 / b/vf:t
kmf/fd tyf k/LIff b:t'/ kbk"lt{ ;ldltn] lgwf{/0f u/] adf]lhd x'g]5 .
-@_ lj1fkg /4 ePsf] cj:yfdf k/LIff b:t'/ lkmtf{ ug'{ kg]{5 .
$=!#===============
$=!$================
$=!% lnlvt k/LIffsf] glthf k|sfzg M
-!_ v'nf / cfGtl/s k|ltof]lutfTds lnlvt k/LIffsf] glthf nf]s ;]jf cfof]u -sfo{
;+rfng_ lgb]{lzsf tyf nf]s ;]jf cfof]usf] lg0f{o adf]lhd ul/g]]5 .
-@_ nf]s ;]jf cfof]uaf6 pkljlgod -!_ adf]lhd ;+rfng ePsf] k/LIffsf] glthf
lguddf k|fKt ePkl5 kbk"lt{ ;ldltn] glthf k|sfzg ug'{kg]{5 .
-#_ pkljlgod -!_ adf]lhd glthf k|sfzg ubf{ k|of]ufTds tyf cGtjf{tf{sf] ldlt
glthf k|sfzg ePsf] ldltn] jl9df b'O{ dlxgf leq x'g]u/L ldlt, ;do / :yfg
v'nfO ;"rgf k|sflzt ug'{kg]{5 .
-$_ kbk"lt{ ;ldltn] g} cGtjf{tf{ ;ldltsf] sfo{ ug]{5 . kbk"lt{ ;ldltn] cGtjf{tf{df
cfjZostf cg';f/ lj1 cfdGq0f ug{ ;Sg]5 .

$=!^k|of]ufTds k/LIff M
-!_ k|of]ufTds k/LIff x'g] kbx¿df k/LIffsf] nflu kbk"lt{ ;ldltsf] cWoIf jf
lghn] tf]s]sf] ;ldltsf] ;b:osf] cWoIftfdf ;DalGwt ljifosf] lj1 ;lxtsf]
sDtLdf ltg hgfsf] d"NofÍg ;ldlt /xg]5 .
-@_ k|of]ufTds k/LIffsf] pQL0ff{Í krf; k|ltzt x'g]5 . k|of]ufTds k/LIffdf
cg'QL0f{ x'g] pDd]bjf/nfO{ of]Uotfqmd ;"rLdf ;dfj]z u/fOg] 5}g .

 5lAa;f}+ ;+zf]wgåf/f vf/]h ul/Psf] .


 5lAa;f}+ ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .
(16)
-#_ lnlvt k/LIff gx'g] t/ k|of]ufTds / cGtjf{tf{ dfq x'g] kbdf ;d]t o;
ljlgod adf]lhdsf] k|s[of ckgfpg' kg]{5 .
-$_ k|of]ufTds k/LIffsf lbg s'g} pDd]bjf/ cg'kl:yt ePdf ;f]xL kbsf]
k|of]ufTds k/LIff afFsL /x]s} cj:yfdf lghn] dgfl;a dflkmssf] sf/0f ;lxt
lgjbg lbPdf cGo lbgsf] k/LIffdf ;dfj]z ug{ ;lsg]5 .
++ -%_ k|of]ufTds k/LIffsf] xsdf k|of]ufTds k/LIffsf] cª\sef/ kf7\oqmddf pNn]v eP
adf]lhd x'g]5 .

$=!&cGtjf{tf{ M
-!_ lnlvt k/LIffsf] glthfdf gfd ;dfj]z ePsf / k|of]ufTds k/LIff ;d]t x'g]
kbsf pDd]bjf/x¿sf] xsdf k|of]ufTds k/LIffdf pQL0f{ pDd]bjf/nfO{ dfq
cGtjf{tf{df ;dfj]z u/fOg]5 .
-@_ cGtjf{tf{ x'g] lbg pDd]bjf/n] k]z u/]sf k|dfl0ft sfuhftx¿ ;Ssn k|lt;+u
le8fpg] / k|j]zkq hfFr u/L pDd]bjf/sf] xflh/L u/fpg' kg]{5 .
-#_ cGtjf{tf{ lbg] pDd]bjf/sf] z}lIfs of]Uotf, pd]/, gful/stf, cg'ej cflbdf
s}lkmot b]lvPdf To:tf] pDd]bjf/nfO{ cGtjf{tf{df ;dfj]z gu/fO{ lghsf]
k/LIff /2 ul/g]5 .
-$_ cGtjf{tf{ lngsf] nflu kbk"lt{ ;ldlt jf ;ldltsf] cWoIf, ;b:o tyf lj1
;lDdlnt cGtjf{tf{ ;ldlt u7g ug{ ;Sg]5 .
-%_ kbk"lt{ ;ldltsf ;b:ox¿ ;d]t /xL cGtjf{tf{ ;ldlt u7g ePsf] cj:yfdf
cGtjf{tf{ ;ldltdf a9Ldf b'O{ hgf lj1 cfdGq0f ug{ ;lsg]5 .
-^_ cGtjf{tf{ ;ldltdf /xg] kbflwsf/Lsf] cGtjf{tf{df efu lng] s'g} pDd]bjf/;+u
gftf kg]{ ePdf lghn] ;f] cGtjf{tf{df efu lng' x'Fb}g . o; k|of]hgsf] nflu
cGtjf{tf{ z'? x'g' eGbf cufj} lghn] :j3f]if0ff ug'{kg]{5 .
-&_ ===================
-*_ lnlvt k/LIffsf] k"0ff{Í Ps;o ePdf To;sf] cGtjf{tf{sf] c+sef/ aL; sfod
ug]{ / To;kl5 lnlvt k/LIffdf ylkg] k"0ff{Ídf yk x'g] k|To]s Ps;o c+sdf
bz c+s yk u/L cGtjf{tf{sf] c+sef/ sfod ug'{ kg]{5 .
-(_ cGtjf{tf{ dfq x'g] kbsf] cGtjf{tf{sf] k"0ff{Í Ps;o x'g]5 .
-!)_ cGtjf{tf{df k"0ff{Ísf] rfnL; k|ltzt eGbf 36L jf ;Q/L k|ltzt eGbf a9L
c+s lbg'k/]df ;f]sf] sf/0f v'nfpg' kg]{5 . cGtjf{tf{ ;ldltsf sDtLdf krf;
k|ltzt ;b:on] sf/0f v'nfO{ c+s k|bfg u/]sf] cj:yfdf dfq dfGo x'g]5 . Ps

+ 5lAa;f}+ ;+zf]wgåf/f ylkPsf] .


 5lAa;f}+ ;+zf]wgåf/f lemlsPsf] .
(17)
hgfn] dfq sf/0f v'nfPsf]df lghn] k|bfg u/]sf] c+s x6fO{ cGo ;b:ox¿sf]
cf};t c+s sfod ul/g]5 .
-!!_ cGtjf{tf{ sfo{qmd ;DkGg ePkl5 cGtjf{tf{ ;ldltsf ;b:ox¿n] cfkm'n] e/]sf]
cGtjf{tf{ kmf/fddf k|bfg u/]sf] c+s Ps csf{n] gb]Vg] u/L k6\ofO{ cGtjf{tf{
;ldltsf cWoIfnfO{ lbg' kg]{5 . cGtjf{tf{ ;ldltsf ;j} ;b:ox¿n] cGtjf{tf{
kmf/fdsf] aflx/kl§ b:tvt u/L ;b:ox¿sf] /f]xj/df tL kmf/fdx¿ l;njGbL
/ b:tvt u/L kbk"lt{ ;ldltsf] ;b:o ;lrjnfO{ a'emfO{lbg' kg]{5 .
-!@_ lnlvt k/LIffsf] glthf k|sflzt ePkl5 ;fwf/0ftof Ps dlxgfleq cGtjf{tf{
u/L ;Sg' kg]{5 . cGtjf{tf{sf] nflu kbk"lt{ ;ldltn] tf]s] adf]lhdsf] kmf/d
k|of]u ug'{ kg]{5 .
$=!* clu|d jf 5'6 cGtjf{tf{ lng ;lsg] M
-!_ lnlvt jf k|of]ufTds k/LIffsf] k|sflzt glthfdf ;dfj]z ePsf] s'g} pDd]bjf/n]
dgfl;j sf/0f hgfO{ cGtjf{tf{sf] nflu tf]lsPsf] ldlteGbf cufl8 g} cGtjf{tf{
lnOlbg ;f]sf] sf/0f pNn]v u/L lgj]bg lbPdf / lgj]bgsf] Joxf]/f dgfl;j b]lvPdf
kbk"lt{ ;ldltn] To:tf] pDd]bjf/sf] nflu clu|d cGtjf{tf{ lng] Joj:yf ug{ ;Sg]5 .
-@_ s'g} pDd]bjf/n] b]xfosf] cj:yf k/L cGtjf{tf{sf] nflu kbk"lt{ ;ldltaf6 lgwf{/0f
ePsf] ldlt / ;dodf pkl:yt x'g g;s]df ;f]sf] k|df0f ;lxt cGtjf{tf{sf nflu
tf]lsPsf] ldltn] lsl/of j:g' k/]sf] xsdf kGw| lbg / cGo cj:yfsf] xsdf ;ft
lbgleq lgj]bg lbPdf kbk"lt{ ;ldltn] lgj]bgsf] Joxf]/f dgfl;j b]v]df 5'6
cGtjf{tf{ lng] Joj:yf ug{ ;Sg]5 M–
-s_ sfa' aflx/sf] kl/l:ylt k/]df,
-v_ ;/sf/L sfdsf] sf/0faf6 pkl:yt x'g g;s]df,
-u_ lsl/of a:g' k/]df,
-3_ ;'Ts]/L ePdf,
-ª_ cGtjf{tf{df pkl:yt x'g g;Sg] u/L cfsl:ds la/fdL ePdf .
-#_ pkljlgod -!_ / -@_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtf klg k|of]ufTds k/LIff jf
cGtjf{tf{ k"j{sf cGo k/LIffdf cg'kl:yt /x]sf] pDd]bjf/nfO{ cGtjf{tf{df ;dfj]z
u/fOg] 5}g .
-$_ clu|d jf 5'6 cGtjf{tf{df ;xefuL x'g] pDd]bjf/n] ;f] kbsf nflu tf]lsPsf] k/LIff
b:t'/ j/fj/ yk cGtjf{tf{ b:t'/ a'emfpg' kg]{5 .

$=!( of]Uotfqmd ;"rL tof/L / k|sfzg M


-!_ k/LIffsf] k|s[of ;dfKt eO{ ;s]kl5 lnlvt k/LIffsf] k|fKtfÍ, k|of]ufTds tyf
cGo k/LIff klg x'g]df To:tf] k/LIffdf k|fKt u/]sf] c+s / cGtjf{tf{sf] cf};t
c+s ;d]t hf]8L of]Uotfqmd tof/ ug'{ kg]{5 .

 5lAa;f}+ ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .


(18)
-@_ of]Uotfqmd tof/ ug]{ k|of]hgsf] nflu pDd]bjf/n] k|fKt u/]sf] lnlvt glthfsf]
k|fKtfÍsf] l;njGbL vfd, k|of]ufTds jf cGo k|sf/sf] k/LIffsf] c+s tyf
cGtjf{tf{sf] kmf/fd ePsf] l;njGbL vfd vf]Nbf d'r'Nsf p7fO{ vf]Ng'kg]{5 .
-#_ lnlvt k/LIff geO{ k|of]ufTds / To;kl5sf cGo k/LIff dfq ePsf]df ;f] /
cGtjf{tf{sf] cf};t c+s hf]8L of]Uotfqmd tof/ ug'{ kg]{5 .
-$_ of]Uotfqmd ;"rL tof/ ubf{ pDd]bjf/sf] s'n k|fKtfÍ j/fj/ ePdf b]xfosf
cfwf/df of]Uotfqmd sfod ug'{ kg]{5 M–
-s_ lnlvt k/LIff x'g]df lnlvt k/LIffsf] k|fKtfÍsf] cfwf/df,
-v_ lnlvt k/LIff / k|of]ufTds k/LIff x'g]df lnlvt k/LIffaf6 g5'l§Pdf
k|of]ufTds k/LIffsf] k|fKtfÍsf] cfwf/df,
-u_ v08 -s_ / -v_ adf]lhd of]Uotfqmd sfod gePdf cGtjf{tf{sf]
k|fKtfÍsf] cfwf/df,
-3_ dfly pNn]lvt cfwf/df g5'l§Pdf pd]/sf] h]i7tfsf] cfwf/df .
-%_ Pp6} ldltdf k|sflzt ePsf ljleGg lj1fkgsf] of]Uotfqmd ;"rL k|sfzg ubf{
lj1fkg gDj/sf] qmd cg';f/ of]Uotfqmd ;"rL k|sfzg ug'{kg]{5 .
-^_ cGtjf{tf{ ;DkGg ePkl5 ;fwf/0ftof @$ 306f leq of]Uotfqmd ;"rL k|sfzg
u/L lgo'lQmsf] nflu l;kmfl/; ;d]t ug'{ kg]{5 .
-&_ of]Uotfqmd ;"rL tof/ ubf{ s'g} ck|Toflzt sl7gfO{ cfO{ k/]df kbk"lt{
;ldltn] afwf c8\sfp km'sfpg ;Sg]5 .
$=@) j}slNks pDd]bjf/sf] ;"rL M
-!_ pDd]bjf/sf] of]Uotfqmd cg';f/ clGtd glthf k|sfzg ubf{ l/Qm kbsf] cg'kftdf
pknAw eP;Dd klRr; k|ltzt / sDtLdf b'O{ hgf j}slNks pDd]bjf/sf] ;"rL
;d]t k|sfzg ug'{kg]{5 .
-@_ lgo'lQmsf] nflu l;kmfl/; ul/Psf] pDd]bjf/n] tf]lsPsf] ;doleq lgo'lQm glnPsf]
jf lgo'lQm lnO{ /flhgfdf lbPsf] jf cGo s'g} sf/0fn] Ps jif{leq To:tf] kbk"lt{ x'g
g;sL l/Qm x'g cfPdf To;/L l/Qm ePsf] kbdf j}slNks pDd]bjf/sf] ;"rLdf /x]sf
pDd]bjf/af6 of]Uotfqmdsf] k|fyldstfsf cfwf/df lgo'lQm lbg'kg]{5 .

$=@! l;kmfl/; u/L k7fpg] M


-!_ kbk"lt{ ;ldltn] :yfoL lgo'lQmsf] nflu k|sflzt u/]sf] of]Uotfqmd ;"rL cg';f/
lgo'lQmsf] nflu 5gf}6 ePsf pDd]bjf/sf] gfd lgo'lQmsf] l;kmfl/; ;lxt ;ft
lbgleq lgudsf] sd{rf/L k|zf;g ljefu jf ;DalGwt sfof{nodf k7fpg' kg]{5 .
-@_ lgo'lQmsf] l;kmfl/; ubf{ ;DalGwt pDd]bjf/n] b/vf:t;fy k]z u/]sf] k|df0fkq
;lxtsf sfuhftx¿, b/vf:t kmf/fdsf] k|ltlnlk / lgo'lQmsf] nflu l;kmfl/;

 5lAa;f}+ ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .


(19)
ul/Psf] ;"rgfsf] k|dfl0ft k|ltlnlk ;+nUg u/L k7fpg' kg]{5 . o:tf]
sfuhftx¿ lghsf] j}olQms kmfondf ;+nUg ul/g]5 .
$=@@ clgoldt ug]{sf] clen]v /fVg] M
kbk"lt{ ;ldltn] kbk"lt{ sfo{df ;+nUg kbflwsf/L jf sd{rf/L jf bIf÷lj1n] k/LIffsf]
dof{bf ljk/Lt sfo{ u/]sf] kfOPdf lghnfO{ lgudsf] s'g} klg kbk"lt{sf] sfddf
nufpg gkfpg] u/L clen]v /flvg]5 .

 kl/R5]b %
lgo'lQm

%=! sfo{sf/L k|d'vsf] lgo'lQm M


lgudsf] sfo{sf/L k|d'vsf] lgo'lQm g]kfn ;/sf/ jf g]kfn ;/sf/n] tf]s]sf] k|lqmof
adf]lhd x'g]5 . o;/L lgo'Qm ePsf sfo{sf/L k|d'v;+u ;"rsfÍ tf]sL ======
dGqfnoaf6 sfo{ ;Dkfbg ;Demf}tf ul/g]5 .

%=@ lgo'lQm lbg] clwsf/L M


lgudsf] clws[t:t/sf] sd{rf/Lsf] xsdf kbk"lt{ ;ldltsf] l;kmfl/;df ;~rfns
;ldltsf] :jLs[lt lnO{ sfo{sf/L k|d'vn] / ;xfos :t/sf] sd{rf/Lsf] xsdf kbk"lt{
;ldltsf] l;kmfl/;df ljefuLo k|d'v jf sfof{no k|d'vn] lgo'lQm lbg]5 .

%=# pd]/sf] xb M
-!_ lgudsf] s'g} klg kbdf lgo'lQm x'gsf] nflu pd]/sf] Go"gtd / clwstd xb
lgDgfg';f/ x'g]5 M
:t/ pd]/sf] xb
-s_ clws[t:t/ @! jif{ k"/f eO{ #% jif{ ggf3]sf]
-v_ ;xfos :t/ !* jif{ k"/f eO{ #% jif{ ggf3]sf]
t/ dlxnf tyf ckfË pDd]bjf/sf] xsdf pd]/sf] clwstd xb $) jif{
ggf3]sf] x'g' kg]{5 / lgud aflx/af6 l;w} v'Nnf k|lt:kwf{af6 * / !) txsf]
kbdf b/vf:t lbg pDd]bjf/sf] pd]/sf]
xb $% jif{ ggf3]sf] x'g' kg{]5 .
:ki6Ls/0f M o; ljlgodfjnLsf] k|of]hgsf] nflu pd]/ eGgfn] s'g} kbsf]
lgldQ b/vf:t lbg] clGtd ldltdf x'g] pd]/nfO{ hgfpg]5 .

 PSsfO;f}+ ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt


 5lAa;f}+ ;+zf]wgåf/f lemlsPsf] .
(20)
%=$ lgo'lQm ug]{ k|lqmof M
-!_ lgudsf] ;]jfdf v'nf k|ltof]lutfåf/f l;kmfl/; ePsf clws[t sd{rf/LnfO{ ;ldltn]
lgo'lQmsf nflu :jLs[t u/]sf] / ;xfos sd{rf/LnfO{ lgo'lQmsf nflu kbk"lt{
;ldltn] l;kmfl/; u/]sf] ldltn] tL; lbgleq clVtof/jfnfn] lgo'lQm lbg' kg]{5 .
;f] l/Qm kbsf] tL; lbgleq klg lgo'lQm kq a'‰g gcfPdf j}slNks ;"rLdf /x]sf]
pDd]bjf/nfO{ of]Uotfqmd cg';f/ lgo'lQm lbg'kg]{5 .
-@_ pkljlgod -!_ adf]lhdsf] ;"rgf pDd]bjf/sf] hfgsf/Lsf] nflu lgudsf] j]e;fO6
jf /fli6«o :t/sf] b}lgs klqsfdf ;fj{hlgs ;"rgf k|sfzg ug'{kg]{5 .
-#_ =============
-$_ pkljlgod -!_ adf]lhd s'g} sd{rf/LnfO{ lgo'lQmkq lb+bf ;DalGwt clwsf/Ln]
lghn] jxfnL ug'{ kg]{ ldlt ;d]t tf]Sg ;Sg]5 . jxfnL ug{sf] lgldQ s'g} vf;
ldlt tf]lsPsf] eP ;f]xL ldltdf / ldlt gtf]lsPsf]df lgo'lQmkq a'lemlnPsf]
ldltn] af6f]sf] Dofb afx]s kGw| lbgleq ;DalGwt sd{rf/Ln] jxfnL ug'{
kg]{5 .
-%_ sfa' aflx/sf] kl/l:ylt k/]sf] ;k|df0f hfgsf/L lbPdf afx]s pkljlgod -$_
adf]lhdsf] Dofbleq jxfnL gug]{ sd{rf/Lsf] lgo'lQmkq lgo'lQm lbg] clwsf/Ln]
/2 ug{ ;Sg]5 .

%=% k/LIf0fsfn M
-!_ lgudsf] :yfoL kbdf gofF lgo'lQm ubf{ dlxnf sd{rf/Lsf] xsdf 5 dlxgf /
k'?if sd{rf/Lsf] xsdf Ps jif{ k/LIf0f sfndf /flvg]5 .
t/, lgudsf] ;]jfsf] :yfoL kbdf Ps k6s k/LIf0fsfn e'Qmfg ul/;s]sf]
sd{rf/LnfO{ k'gM k/LIf0f sfndf /flvg] 5}g .
-@_ k/LIf0fsfndf /x]sf] sd{rf/Lsf] sfo{ ;Dkfbg ;Gtf]ifhgs gePdf lgo'lQm lbg]
clwsf/Ln] pQm cjlw leq} lghnfO{ ;kmfO{sf] df}sf lbO{ sf/0f hgfO{ x6fpg
;Sg]5 .
-#_ lgo'lQm ;b/ ePkl5 k/LIf0fsfndf /x]sf] cjlw klg :yfoL ;]jfsf] cjlwdf
u0fgf ul/g]5 .

%=^ lg/f]lutfsf] k|df0fkq k]z ug]{ M


lgudsf] ;]jfdflgo'lQmsf] nflu l;kmfl/; ePsf] pDd]bjf/n] g]kfn ;/sf/af6 dfGotf
k|fKt lrlsT;saf6 cg';"rL–$ adf]lhdsf] 9fFrfdf k|dfl0ft ul/Psf] lg/f]lutfsf]
k|df0fkq k]z ug'{ kg]{5 . lg/f]lutfsf] k|df0fkq k]z gug]{ pDd]bjf/nfO{ lgo'lQm lbOg]
5}g .

 5lAa;f}+ ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .


(21)
%=& zky u|x0f M
lgudsf] ;]jfdf klxnf] k6s lgo'Qm x'g] k|To]s sd{rf/Ln] cfˆgf] sfo{ef/ ;DxfNg' cl3
lgo'lQm lbg] clwsf/L ;dIf cg';"rL–% adf]lhdsf] 9fFrfdf zky u|x0f ug'{ kg]{5 .
zky u|x0fsf] Ps k|lt lghsf] j}olQms ljj/0f kmfOndf /flvg]5 .

%=* sfo{ljj/0f lbg'kg]{ M


lguddf v'Nnf jf a9'jfåf/f lgo'Qm x'g] sd{rf/LnfO{ sfo{ef/ ;DxfNg' cufl8 sfo{sf/L
k|d'v jf ;DalGwt ljefuLo k|d'v jf sfof{no k|d'vn] ;DalGwt kbsf] sfo{ ljj/0f
;lxt kb:yfkgf ug'{ kg]{5 .

%=( ;]jf s/f/df lgo'lQm M


 -!_ o; ljlgodfjnLdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg of] ljlgodfjnL k|f/De
ePkl5 afph/ ck/]6/ / 6]lSgl;og kb afx]ssf cGo ef/L ;jf/L rfns, xn'sf
;jf/L rfns, ;'/Iff uf8{, ld:qL, sfof{no ;xof]uL, dfnL, xfp;lslkË cl;:6]06,
:jLk/ tyf x]Nk/ h:tf txljxLg kbx¿ k|rlnt sfg"gsf] cwLgdf /xL k|lt:kwf{
cfwf/df ;]jf s/f/af6 dfq} kbk"lt{ ul/g]5 .
++-!s_ pkljlgod -!_ adf]lhd ;]jf s/f/df lgo'Qm ePsf sd{rf/Lx¿sf] ;]jf zt{

;DaGwL Joj:yf s/f/ jf ;Demf}tfdf pNn]v eP adf]lhd x'g]5 .


-@_ s'g} vf; sfd ug{sf nflu cfjZos of]Uotf k|fKt u/L ljz]if1tf xfl;n u/]sf]
JolQmnfO{ Ps k6sdf Ps jif{df ga9fO{ ;~rfns ;ldltsf] :jLs[lt lnO{
sfo{sf/L lgb{]zsn] ;]jf s/f/df lng ;Sg]5 . s/f/sf ;]jf ;t{ / kfl/>lds
s/f/gfdfdf pNn]v eP adf]lhd x'g]5 .
 %=!) ;]jf ;d"x kl/jt{g M
-!_ lgudsf] s'g} kb cfjZos geO{ b/aGbL s6f}tL ePsf] / ;f] s6f}tL ePsf] ;]jf, ;d"xsf]
b/aGbLdf sfo{/t sd{rf/Lsf] z}lIfs of]Uotf lgudsf] csf]{ ;]jf, ;d"xsf] ;dfg
txsf] kbsf nflu tf]lsPsf] of]Uotf;Fu ldNg] ePsf] / To:tf] sd{rf/Lsf] bIftf /
cg'ej kl/jt{g ug{ vf]lhPsf] ;]jf, ;d"xnfO{ cfjZos ePsf] cj:yfdf
k|ltof]lutfTds lnlvt k/LIff lnO{ ul/g]5 .
-@_ pkljlgod -!_ adf]lhd nf]s ;]jf cfof]uaf6 k/fdz{ k|fKt ePkl5 lgudn] ;]jf,
;d"x kl/jt{g ug{ ;Sg]5 .
-#_ ;]jf, ;d"x kl/jt{g ;DaGwL cGo Joj:yf nf]s ;]jf cfof]un] lgwf{/0f u/] adf]lhd
x'g]5 .

 5lAa;f}+ ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .


+ 5lAa;f}+ ;+zf]wgåf/f ylkPsf] .
 5lAa;f}+ ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .
(22)
 kl/R5]b ^
a9'jf
^=! a9'jfsf] nflu pDd]bjf/ x'g rflxg] Go"gtd ;]jf cjlw / z}lIfs of]Uotf M
-!_ a9'jfsf] lglDt pDd]bjf/ x'g a9'jf x'g] kb eGbf Ps tx d'lgsf] kbsf] nflu
cg';"rL–!* df tf]lsP adf]lhdsf] z}lIfs of]Uotf / b]xfo adf]lhdsf] :yfoL
;]jf cjlw k'/f u/]sf] x'g' kg]{5 M
-s_ clws[t:t/sf] kbsf] lgldQ rf/ jif{,
-v_ ;xfos:t/sf] kbsf] lgldQ tLg jif{ .
-@_ pkljlgod -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg dlxnf,
cflbjf;L÷hghflt, dw]zL, blnt, ckfË / lk5l8Psf] If]qdf :yfoL a;f]af;
ePsf lguddf sfo{/t sd{rf/Lx¿ plNnlvt ;]jf cjlwdf Ps jif{ sd ;]jf
cjlw eP klg a9'jfsf] nflu ;DefJo pDd]bjf/ x'g]5g\ .
-#_ pk ljlgod -@_ adf]lhdsf] ;'ljwf lgudsf sd{rf/Lx¿n] lgo'lQm x'Fbf jf
a9'jf k|of]hgsf] nflu Ps k6s dfq pkef]u ug{ kfpg]5g\ .
-$_ o; ljlgodfjnLdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg lgudsf]
clws[t:t/ ;ftf}+ tx / ;f] eGbf dflysf] clws[t:t/ txsf] kbdf j9'jfsf]
nflu sDtLdf kb;Fu ;DalGwt ljifodf :gfts ePsf] x'g' kg]{5 .
-%_ ck|fljlwstk{m k|zf;g tyf n]vf ;d"x / k|fljlwstk{m OlGhlgol/Ë, Nofj tyf
++

ljljw ;d"x cGtu{tsf ljleGg pk;d"xsf ljleGg txsf ;ftf}+ tx;Ddsf kbx¿df
a9'jfsf] ;+efJo pDd]bjf/ x'g a9'jf x'g] kbsf nflu tf]lsPsf] Go"gtd z}lIfs
of]UotfeGbf Ps tx d'lgsf] kbdf ;]jf k|j]zsf nflu tf]lsPsf] Go"gtd z}lIfs
of]Uotf k'/f u/]sf sd{rf/L ;DaGwLt ;d"x tyf pk;d"xsf] ;ftf}F tx;Ddsf] kbdf
a9'jfsf] nflu pDd]bjf/ x'g ;Sg]5g\ .
-^_ rf6{8{ Psfp6]06 cf7f}+ txsf] kbdf axfn /x]sf sd{rf/L o; ljlgod adf]lhd
z}lIfs of]Uotf / ;]jf cjlw k"/f u/]sf] ePdf axfn /x]sf] kbeGbf Ps tx dflysf]
n]vf ;d"xsf] kbdf j9'jfsf] nflu ;DefJo pDd]bjf/ x'g ;Sg]5 .
-&_ o; ljlgoddf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg clws[t txsf lgDg
kbx¿df sfo{/t sd{rf/L b]xfo cg';f/sf] kb / txsf] a9'jfsf] nflu ;DefJo
pDd]bjf/ x'g kfpg]5 M–
-s_ tx * k|fljlwstk{m OlGhlgol/Ë ;d"x cGtu{t s]ldsn, k]6«f]lnod, On]lS6«sn /
O{GefO/gd]G6 pk;d"xaf6 tx ( sf] k|fljlwstk{m OlGhlgol/Ë ;d"x cGtu{t
hg/n pk;d"xsf] l/Qm kbdf .
-v_ tx * ck|fljlwstk{m ljljw ;d"x sfg"g pk;d"xaf6 tx ( sf] ck|fljlwstk{m
k|zf;g ;d"xsf]] l/Qm kbdf .
-u_ tx ^ k|fljlwstk{m OlGhlgol/Ë ;d"x O08l:6«on pk;d"xaf6 tx & sf]
k|fljlwstk{m OlGhlgol/Ë ;d"x OGefO/gd]G6 pk;d"xsf] l/Qm kbdf .
 PSsfO;f}+ ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt
+ 5lAa;f}+ ;+zf]wgåf/f ylkPsf] .
(23)
-3_ tx ^ k|fljlwstk{m OlGhlgol/Ë ;d"x On]S6«f]lgS; P08 sDo"lgs]zg
pk;d"xaf6 tx & sf] k|fljlwstk{m ljljw ;d"x sDKo'6/, cfO{=6L=÷OlGhlgol/Ë
pk;d"xsf] l/Qm kbdf .
-ª_ tx % k|fljlwstk{m OlGhlgol/Ë ;d"x d]sflgsn -ld:qL_ pk;d"xaf6 tx ^
k|fljlwstk{m OlGhlgol/Ë ;d"x d]sflgsn pk;d"xsf] l/Qm kbdf / tx %
k|fljlwstk{m OlGhlgol/Ë ;d"x On]lS6«sn -ld:qL_ af6 tx ^ sf] k|fljlwstk{m
OlGhlgol/Ë ;d"x On]lS6«snsf] l/Qm kbdf .

^=@ a9'jfsf] nflu aGb]h M


-!_ ljlgod ^=! df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg b]xfosf cj:yfdf b]xfosf]
cjlwe/ lgudsf] sd{rf/L a9'jfsf nflu ;DefJo pDd]bjf/ x'g kfpg] 5}g .
-s_ lgnDjg ePsf]df lgnDjg ePsf] cjlwe/,
-v_ a9'jf /f]Ssf ePsf]df a9'jf /f]Ssf ePsf] cjlwe/,
-u_ tna a[l4 /f]Ssf ePsf]df /f]Ssf cjlwe/ .
-3_ ;]jf, ;d"x kl/jt{g u/]sf]df ;]jf, ;d"x kl/jt{g ePsf] ldltn] tLg
jif{;Dd .
-ª_ gl;xt kfPsf]df gl;xt kfPsf] ldltn] Ps jif{;Dd,
++

-r_ s'g} klg kmf}hbf/L cleof]udf y'gfdf /x]sf] ePdf ;f] cjlwe/ .

-@_ v'Nnf k|ltof]lutfTds k/LIffaf6 5gf}6 eO{ cfPsf] cj:yfdf afx]s lguddf
sfo{/t s'g} klg sd{rf/L tx gf3L a9'jf x'g] 5}g .
^=# a9'jf lgo'lQmsf] /f]Ssf tyf km's'jf M
lguddf sfo{/ts'g} sd{rf/Lsf] a9'jfsf] nflu l;kmfl/; eO;s]kl5 a9'jf lgo'lQm
gkfpGh]n lgnDjg jf a9'jf /f]Ssf jf tna j[l4 /f]Ssf ePdf plNnlvt cjlwe/
lghsf] a9'jf lgo'lQm /f]Ssf ul/g]5 / lgnDjgaf6 lghn] ;kmfO{ kfPdf jf /f]Ssf
cjlw ;dfKt ePkl5 lgh lgnDjg jf /f]Ssf geP ;/x dfgL lgo'lQm lbO{ h]i7tfdfq
sfod ul/g]5 .

^=$ h]i7tf / sfo{;Dkfbgsf] d"NofÍg a9'jf M


ljlgod $=@ cg';f/ 5'6\ofOPsf] l/Qm kbdf h]i7tf / sfo{;Dkfbgsf] d"NofÍgåf/f
a9'jf ubf{ ;DefJo pDd]bjf/x¿sf] b]xfosf cfwf/x¿ d"NofÍg ul/g]5 .
-s_ sfo{ ;Dkfbg d"NofÍg
-v_ h]i7tf
-u_ ef}uf]lns If]qsf] cg'ej
-3_ z}lIfs of]Uotf
-ª_ tflnd

+ 5lAa;f}+ ;+zf]wgåf/f ylkPsf] .


(24)
 ^=% h]i7tf / sfo{;Dkfbgsf] d"Nofª\sgåf/f ul/g] a9'jfsf] cfwf/ M h]i7tf / sfo{ ;Dkfbgsf]
d"Nofª\sgåf/f ul/g] a9'jfsf] kbdf a9'jf l;kmfl/; ubf{ ljlgod ^=! adf]lhd z}lIfs of]Uotf
ePsf ;DalGwt ;]jf, ;d"x leqsf] a9'jf x'g] kbeGbf Ps tx d'lgsf] kbdf axfn /x]sf] /
b]xfosf cfwf/df ;j}eGbf a9L cª\s k|fKt ug]{ sd{rf/LnfO{ ;j}eGbf klxnf a9'jf ul/g]5 M–
l;=g+= cfwf/x¿ cª\s
-s_ sfo{ ;Dkfbg d"Nofª\sg $)
-v_ h]i7tf #)
-u_ ef}uf]lns If]qsf] cg'ej !@
-3_ z}lIfs of]Uotf -Go"gtd of]Uotf !@, dflyNnf] z}lIfs of]Uotf #_ !%
-ª_ tflnd #
hDdf cª\s M !))

^=^ sfo{ ;Dkfbg d"NofÍg M


-!_ lgudsf] sd{rf/Ln] k|To]s cfly{s jif{df cg';"rL–^ adf]lhdsf] 9fFrfdf sfo{
;Dkfbg d"NofÍg kmf/fd eg'{ kg]{5 .
-@_ lguddf sfo{/t sd{rf/Lx¿sf] sfo{ ;Dkfbgsf] d"NofÍgsf] nflu b]xfo
adf]lhdsf] sfo{ ;Dkfbg k'g/fjnf]sg ;ldlt /xg]5 .
-s_ clws[t :t/ tx !) / !! sf] sfo{ ;Dkfbg d"NofÍg k'g/fjnf]sg ;ldlt
!= ;~rfns ;ldltsf cWoIf cWoIf
@= cWoIfn] tf]s]sf] lgudsf] ;~rfns ;b:o
#= lgudsf sfo{sf/L lgb]{zs ;b:o
-v_ clws[t :t/ tx ^ b]lv ( ;Ddsf] sfo{ ;Dkfbg d"NofÍg k'g/fjnf]sg
;ldlt
!= lgudsf] sfo{sf/L lgb]{zs cWoIf
@= lgudsf] ;DalGwt gfoj sfo{sf/L lgb]{zs ;b:o
#= sd{rf/L k|zf;g ljefusf] lgb]{zs ;b:o
-u_ ;xfos :t/sf] sfo{ ;Dkfbg d"NofÍg k'g/fjnf]sg ;ldlt
!= ;DalGwt ljefusf] k|d'v cWoIf
@= sfo{sf/L k|d'vn] tf]s]sf] jl/i7 clws[t ;b:o
#= sd{rf/L k|zf;g zfvfsf] k|d'v ;b:o
-#_ lguddf sfo{/t sd{rf/Lsf] sfo{ ;Dkfbgsf] d"NofÍgsf nflu ;'kl/j]Ifs /
k'g/fjnf]sgstf{ cg';"rL–^ df pNn]v eP adf]lhd x'g]5 .
-$_ pkljlgod ^=% -s_ adf]lhd sfo{ ;Dkfbg d"NofÍgsf] c+s ljefhg b]xfo
adf]lhd x'g]5 M
 5lAa;f}+ ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .
(25)
-s_ ;'kl/j]Ifsn] lbg ;Sg] clwstd @% -kRrL;_ c+s
-v_ k'g/fjnf]sgstf{n] lbg ;Sg] clwstd !) -bz_ c+s
-u_ k'g/fjnf]sg ;ldltn] lbg ;Sg] clwstd % -kfFr_ c+s
-%_ ;'kl/j]Ifs, k'g/fjnf]sgstf{ / k'g/fjnf]sg ;ldltn] sd{rf/Lx¿sf] sfo{
;DKffbg jfkt c+s lb+bf sfo{ ;Dkfbg d"NofÍg kmf/fddf pNn]lvt cfwf/
cg'?k lbg' kg]{5 .
-^_ k'g/fjnf]sg ;ldltn] ;Dk"0f{ txsf sd{rf/Lsf] sfo{ ;Dkfbgsf] d"NofÍg
;DaGwdf b]xfo adf]lhdsf] k|lqmof ckgfpg' kg]{5 M
-s_ k]z x'g cfPsf sfo{ ;Dkfbgsf] d"NofÍg kmf/fdx¿ 5fglag u/L ;f]
kmf/fdx¿df d"NoflÍt sfo{ / c+s ljefhg aLr ;fdGh:o sfod ug]{,
-v_ s'g} ljefu÷sfof{nosf] ;dli6ut pknlAw / To;df sfo{/t sd{rf/Lsf]
sfo{ ;Dkfbg d"NofÍg aLr kf/:kl/s ;DaGw dfly larf/ ug]{ .
-&_ sfo{ ;Dkfbg d"NofÍg k|of]hgsf] lgldQ c+s u0fgf ubf{ a9'jfsf] nflu ;DefJo
pDd]bjf/ x'g hlt jif{sf] ;]jf cfjZos kg]{ xf] kl5Nnf] Tolt jif{sf] sfo{
;Dkfbg d"NofÍg kmf/fdsf] cf};taf6 lx;fa ul/g]5 . of] ljlgod k|f/De
ePkl5 lgudsf ;a} sd{rf/Lsf] sfo{ ;Dkfbg d"NofÍg o;} ljlgoddf pNn]v
eP adf]lhd x'g]5 .
-s_ cWoog jf tflnddf uPsf] jf lgnDjg eO{ lgnDjg km's'jf ePsf]df
lgnDjg cjlwsf] sfo{ ;Dkfbg d"NofÍg jfkt To:tf] cWoog jf
tflnddf hfg'eGbf jf lgnDjg x'g'eGbf tTsfn cl3sf] sfo{ ;Dkfbg
d"NofÍg ePdf ;f]xL jif{sf] / To:tf] sfo{ ;Dkfbg gePdf xflh/
ePkl5 e/]sf] sfo{ ;Dkfbg d"NofÍgdf hlt cÍ kfPsf] 5 ;f]xL
cg'kftdf g} cÍ u0fgf ul/g]5 .
t/, ef}uf]lns If]q jfktsf] c+s lbOg] 5}g .
-v_ c;fwf/0f labf a;]sf] cjlw a9'jfsf] nflu u0fgf ul/g] 5}g . Ps jif{
eGbf sd t/ ^ dlxgf jf ;f] eGbf a9L cjlwsf] sfo{ ;Dkfbgsf] d"NofÍg
ubf{ Ps jif{s} nflu tf]lsPsf] c+ssf] bfdf;fxLn] u0fgf ug'{ kg]{5 .
-*_ of] ljlgodfjnL nfu" ePkl5 ljut jif{x¿sf] sfo{;Dkfbg d"NofÍg afktsf]
c+s u0fgf ubf{ s'n k|fKt c+snfO{ o; ljlgodfjnL adf]lhdsf] c+ssf]
cg'kftdf ?kfGt/0f u/L u0fgf ul/g]5 .
-(_ cg';"rL–^ df tf]lsPsf] cjlwleq kmf/fd k]z gug]{ sd{rf/L / Dofbleq sfo{
;Dkbfg d"NofÍg gug]{ ;'kl/j]Ifs, k'g/fjnf]sgstf{{nfO{ ljefuLo sf/afxL x'g]5 .
^=& h]i7tfsf] d"NofÍg M
-!_ lgudsf] sd{rf/LnfO{ h]i7tf jfktsf] c+s k|bfg ubf{ xfn jxfn /x]sf] txdf
sfd u/]sf] k|To]s jif{sf] nflu @=% -b'O{ bzdnj kfr_ c+ssf] b/n] a9Ldf #)
-tL;_ c+s k|bfg ul/g]5 .

(26)
-s_ h]i7tf jfkt c+s u0fgf ubf{ Ps jif{ eGbf a9L rfgr'g dlxgf jf
lbgsf] nflu bfdf;fxLsf] lx;fan] c+s lbOg]5 .
-v_ h]i7tf jfktsf] c+s u0fgf ug]{ qmddf uon ePsf] jf a]tnaL jf
c;fwf/0f labfdf a;]sf] cjlwsf] c+s u0fgf ul/g] 5}g .
-@_ a9'jf ubf{ lguddf sfo{/t sd{rf/Lsf] h]i7tfsf] u0fgf b]xfo adf]lhd ul/g]5 M –
-s_ xfn axfn /x]sf] txsf] kbdf Ho]i7tf nfu" ePsf] ldltsf] cfwf/df,
-v_ v08-s_ adf]lhd Ho]i7tf g5'l§Pdf xfn axfn /x]sf] txsf] kbsf
nflu kbk"lt{ ;ldltsf] l;kmfl/;sf] of]Uotfqmdsf] cfwf/df

^=* ef}uf]lns If]qdf sfd u/]sf] cg'ejsf] d"NofÍg M


-!_ lgudsf] ;]jfdf ljleGg ef}uf]lns If]qdf /xL sfd u/] jfkt jfx| -!@_ c+sdf
ga9\g] u/L b]xfo adf]lhdsf] c+s lbOg] 5 .
-s_ æsÆ ju{ – jif{sf] c+s @=)) sf b/n],
-v_ ævÆ ju{ – jif{sf] c+s !=%) sf b/n],
-u_ æuÆ ju{ – jif{sf] c+s !=)) sf b/n]
-@_ pk ljlgod -!_ sf] k|of]hgsf] nflu lgudsf] sfof{no /x]sf ef}uf]lns
If]qx¿sf] auL{s/0f b]xfo adf]lhd ul/Psf] 5 .
-s_ æsÆ ju{ – 8f]6L
-v_ ævÆ ju{ – ;'v]{t, bfË, /fd]5fk
-u_ æuÆ ju{ jfFsL cGo lhNnfx¿ .
-#_ pk ljlgod -@_ sf] ju{df sfd u/] jfkt kfpg] c+s xfn axfn /x]sf] txdf
k|fKt u/]sf] eP dfq u0fgf ul/g]5 .
-$_ s'g} klg ef}uf]lns If]qdf sDtLdf @## -b'O{;o t]QL;_ lbg ?h' xflh/ geO{ ;f]
ef}uf]lns If]qsf] c+s kfOg] 5}g . @## -b'O{;o t]QL;_ lbgeGbf a9L cjlwsf]
nflu bfdf;fxLsf] b/n] ;f]xL ef}uf]lns If]qsf] / ;f] eGbf sd cjlwsf] nflu
h'g;'s} ef}uf]lns If]qdf sfd u/]klg æuÆ au{sf] c+s lbOg]5 .
-%_ Ps jif{ eGbf a9L cjlwsf] tflnd jf cWoogdf hfg] sd{rf/LnfO{ æuÆ ju{sf]
c+s lbOg] 5 .
-^_ lgudsf] s'g} sd{rf/L lgnDjg ePsf]df lgnDjg km's'jf ePdf / gf]s/Laf6
x6fOPsf]df k'gj{xfnL ePdf pQm lgnDjg / gf]s/Laf6 x6fOPsf] cjlw lgh
sfo{/t ePs} ef}uf]lns If]qdf sfd u/]sf] dfgL cÍ u0fgf ul/g]5 .

^=(= z}lIfs of]Uotf tyf tflndsf] d"NofÍg M


-!_ lgudsf sd{rf/Lx¿nfO{ z}lIfs of]Uotf jfkt cÍ lbFbf lgudsf] ;]jfsf] s'g}
kbdf k|j]z ug{ cfjZos kg]{ Go"gtd z}lIfs of]Uotf afkt Psd'i7 jfx| cÍ /
;]jf k|j]zsf] lgldQ tf]lsPsf] Go"gtd z}lIfs of]UotfeGbf dflysf] ;]jf, ;d"x
jf pk–;d"x;Fu ;DalGwt ljifosf] Ps cltl/Qm z}lIfs pkflw afkt Psd'i6
tLg cÍ lbOg]5 .

(27)
-@_ ;]jf;+u ;DalGwt tflnd afkt k|yd >]0fLsf] nflu tLg c+s, låtLo >]0fLsf]
nflu b'O{ c+s / t[tLo >]0fLsf] nflu Ps c+s k|bfg ul/g]5 .
-#_ lgudsf] sd{rf/LnfO{ tflndsf] c+s lb+bf tL; sfo{lbg jf ;f]eGbf a9L
cjlwsf] ;]jf;+u ;DalGwt tflnd afkt dfq c+s lbOg]5 . tflndsf] c+s
u0fgf ubf{ h'g txdf /xbf tflndsf] nflu dgf]gog ePsf] xf] ;f]xL txsf]
nflu dfq u0fgf ul/g]5 .
-$_ lguddf sfo{/t sd{rf/Ln] yk z}lIfs of]Uotf xfl;n u/]sf] eP ;f]sf]
k|df0fkq a9'jf k|of]hgsf] nflu k]z ug{ ;Sg]5 .
-%_ lguddf sfo{/t sd{rf/Ln] ;]jf k|j]z ul/;s]kl5 sfo{/t txdf ;]jf;+u
;DalGwt tflnd xfl;n u/]sf] eP ;f]sf] k|df0fkq a9'jf k|of]hgsf] nflu k]z
ug{ ;Sg]5 .
-^_ pkljlgod -$_ / -%_ adf]lhdsf] k|df0fkq ;DalGwt ;]jf ;+u ;DalGwt xf] jf
xf]Og eGg] ;DaGwdf kbk"lt{ ;ldltsf] lg0f{o clGtd x'g]5 .
-&_ ljb]zL z}lIfs ;+:yfaf6 xfl;n u/]sf] z}lIfs of]Uotfsf] ;dsIftf dfGotf k|fKt
ljZjljBfnoaf6 u/fO{ k]z ug]{ lhDd]jf/L ;DalGwt sd{rf/Lsf] x'g]5 .
-*_ >]0fL gv'n]sf] tflnd jfkt låtLo >]0fL ;/xsf] c+s lbOg] 5 .

^=!) a9'jfsf] nflu ;"rgf k|sfzg M


-!_ a9'jf ;DaGwL k|lqmof k|f/De ug'{ cl3 kbk"lt{ ;ldltn] sDtLdf @! -PSsfO{;_
lbgsf] Dofb lbO{ a9'jf x'g] kb, ;]jf, ;d"x, pk;d"x, kb ;ª\Vof / cGo
cfjZos b]lvPsf s'/fx¿ v'nfO{ ;DalGwt ;a}sf] hfgsf/Lsf] nflu lgudsf]
j]j;fO6 tyf /fli6«o:t/sf] b}lgs klqsfdf ;"rgf k|sfzg ug'{ kg]{5 .
-@_ a9'jfsf] nflu ;DefJo pDd]bjf/n] cg';"rL–# / #-s_ adf]lhdsf] 9fFrfdf
b/vf:t k]z ug'{ kg]{5 .

^=!! a9'jfsf] l;kmfl/; M


-!_ lgudsf] ;]jfleq a9'jf ug'{ kbf{ kbk"lt{ ;ldltsf] l;kmfl/;df ul/g]5 .
-@_ a9'jfsf] nflu ;DefJo pDd]bjf/x¿ dWo]af6 ljlgod ^=% adf]lhd sfo{
;Dkfbg d"NofÍg, z}lIfs of]Uotf / tflnd, h]i7tf, ef}uf]lns If]qdf sfd u/]
jfkt k|fKt u/]sf] cÍsf] cfwf/df ;a}eGbf a9L cÍ k|fKt ug]{ sd{rf/Lsf]
of]Uotfqmd tof/ u/L kbk"lt{ ;ldltn] a9'jfsf] nflu l;kmfl/; ug]{5 .
^=!@ a9'jfsf] gfdfjnL k|sfzg M
-!_ kbk"lt{ ;ldltn] a9'jfsf] nflu l;kmfl/; u/]sf sd{rf/Lsf] gfdfjnL ;DalGwt
sd{rf/Lsf] hfgsf/Lsf] nflu #% lbgsf] ;"rgf lgudsf] j]j;fO6 tyf /fli6«o
:t/sf] b}lgs klqsfdf k|sfzg ug'{ kg]{5 . To;sf] Ps k|lt lgudsf
sfof{nox¿sf] ;"rgf kf6Ldf ;d]t 6fF; ug'{ kg]{5 . To:tf] gfdfjnLdf
;a}eGbf Go"gtd cÍ k|fKt ug]{ sd{rf/Lsf] k|fKtfÍ ;d]t pNn]v ug'{ kg]{5 .

(28)
-@_ a9'jf gfdfjnL k|sfzg ePkl5 s'g} pDd]bjf/n] cfk"mn] kfPsf] cÍ x]g{ rfx]df
sfo{ ;Dkfbg d"NofÍg afx]s cGo cfwf/x¿sf] cÍ x]g{ lbg' kg]{5 .
 ^=!# a9'jfsf] ph"/L M
-!_ kbkl" t{ ;ldltn] u/]sf] a9'jfsf] l;kmfl/;df lrQ ga'em]df To:tf] gfdfjnL k|sfzg
ePsf] ldltn] k}tL; lbgleq a9'jfsf ;DefJo pDd]bjf/n] lrQ ga'e]mdf ;f] s'/f :ki6
v'nfO ;~rfns ;ldlt ;dIf ph"/L lbg ;Sg]5 .
-@_ pkljlgod -!_ adf]lhd kg{ cfPsf] ph"/L 5fglag u/L lg0f{o ug{ ;ldltn] b]xfo
adf]lhdsf] a9'jf ph"/L 5fglag ;ldlt u7g ug]{5 M–
-s_ ;ldltn] tf]s]sf] ;b:o – cWoIf
-v_ dGqfnosf] slDtdf /fhkqflª\st låtLo >]0fLsf] clws[t – ;b:o
-u_ ;ldltn] tf]s]sf] lj1 – ;b:o
t/, lgudsf] bzf}+ tx / ;f]eGbf dflyNnf] txsf] kbdf kbk"lt{ ;ldltn] u/]sf] a9'jf pk/ k/]sf]
ph"/Ldf ;ldltn] u7g u/]sf] ;ldltsf] v08 -v_ df dGqfnosf] ;x;lrj :t/sf]
k|ltlglw /xg]5 .
-#_ pkljlgod -@_ adf]lhd u7g ePsf] a9'jf ph"/L 5fglag ;ldltn] ph"/L lbg] clGtd
Dofb ;dfKt ePsf] ldltn] a9Ldf b'O{ dlxgf leq ph"/Lsf] 6'ª\uf] nufO ;Sg' kg]{5 .
-$_ ph"/Lsf] 6'ª\uf] nfu]kl5 klxn] k|sflzt a9'jf l;kmfl/; gfdfjnLdf ;+zf]wg ePdf
;f]sf] hfgsf/L kbk"lt{ ;ldltnfO{ lbg' kg]{5 .
-%_ pkljlgod -$_ adf]lhd ;+zf]lwt a9'jfsf] gfdfjnL k|fKt ePkl5 kbk"lt{ ;ldltn]
;f]sf] ;"rgf k|sflzt u/L lgo'lQmsf nflu ;~rfns ;ldlt ;dIf k]z ug'{kg]{5 .
-^_ ph"/L / tt\;DaGwL sfo{ljlw kbk"lt{ ;ldltn] lgwf{/0f u/L nfu" ug{ ;Sg]5 .

^=!$ a9'jfsf] ldlt / lgo'lQm M


-!_ ljlgod ^=!# adf]lhdsf] a9'jf gfdfjnL pk/ ph'/L gk/]df ;f] ph'/L ug]{
Dofb ;lsPsf] ef]lnkN6 -#^ cf}+ lbg_ b]lv a9'jf x'g] txsf] h]i7tf sfod x'g]
u/L lgo'lQm lbg' kg]{5 .
-@_ a9'jf l;kmfl/; pk/ ph'/L k/]df b]xfo cg';f/ h]i7tf ldlt sfod u/L
lgo'lQm lbg' kg]{5 M–
-s_ ljlgod ^=!# adf]lhd k|sflzt gfdfjnLdf ;+zf]wg ePdf ;+zf]lwt
gfdfjnL k|sflzt ePsf] ldltb]lv,
-v_ ph'/L vf/]h ePdf jf cfwf/xLg 7x/L klxn]sf] a9'jf l;kmfl/; g} sfod
ePdf pklgod -!_ cg';f/sf] ldltb]lv g} h]i7tf sfod x'g] u/L .

 5lAa;f}+ ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .


(29)
 ^=!% cfGtl/s k|ltof]lutfTds k/LIff ;DaGwL Joj:yf M -!_ o; ljlgodfjnLdf cGoGq h'g;'s}
s'/f n]lvPsf] ePtf klg ljlgod $=@ sf] pkljlgod -!_ adf]lhd k|ltzt lgw{f/0f eO{
cfGtl/s k|ltof]lutfTds k/LIffsf] nflu 5'6\ofOPsf] kbsf] kbk"lt{ ubf{ h'g txsf] kbsf]
nflu cfGtl/s k|ltof]lutfTds k/LIff x'g] xf] ;f] kb eGbf Ps tx d'lgsf] ;DalGwt ;]jfsf]
kbdf sfo{/t sd{rf/Ln] ljlgod ^=! sf] pkljlgod -!_ adf]lhdsf] z}lIfs of]Uotf ePsf /
;]jf cjlw k'u]sf sd{rf/L cfGtl/s k|ltof]lutfaf6 x'g] a9'jfsf] k/LIffdf ;DefJo pDd]bjf/
x'g kfpg]5g\ .
-@_ pkljlgod -!_ adf]lhdsf] k/LIff nf]s ;]jf cfof]uåf/f lnOg]5 .

^=!^ txljlxg sd{rf/Lx¿sf] :t/a[l4 ;DjGwL Joj:yf M


 -!_ lguddf /x]sf ;'/Iff uf8{, 6]lSgl;og, ld:qL, xn'sf / ef/L ;jf/L rfns, afph/ ck|]6/,
sfof{no ;xof]uL, dfnL, :jLk/ h:tf txljlxg :yfoL kbdf sfo{/t sd{rf/LnfO{ sfo{/t:t/df
b]xfo adf]lhd :t/j[l4 ul/g]5 M–
-s_ k|yd:t/
-v_ låtLo:t/
-u_ t[tLo:t/
-3_ rt'y:{ t/
-ª_ kfFrf}:t/ .
-@_ pk ljlgod !adf]lhd ;'? lgo'lQm x'g] sd{rf/Lsf] k|yd:t/ sfod x'g]5 .
-#_ ljlgod ^=@ adf]lhdsf] cj:yfdf afx]s pk ljlgod ! adf]lhd txljlxg kbdf
sfo{/t sd{rf/LnfO{ ;DalGwt sfof{no k|d'vn] b]xfo adf]lhd :t/a[l4 ug{]5 M
-s_ kfFr jif{ jf ;f] eGbf a9L t/ bz jif{ eGbf sd ;]jf cjlw ePsf]nfO{
låtLo:t/,
-v_ bz jif{ jf ;f] eGbf a9L t/ kGw| jif{ eGbf sd ;]jf cjlw ePsf]nfO{
t[tLo:t/,
-u_ kGw| jif{ jf ;f] eGbf a9L t/ @) jif{ jf ;f] eGbf sd ;]jf cjlw
ePsf]nfO{ rt'y{:t/,
-3_ aL; jif{ jf ;f] eGbf a9L ;]jf cjlw ePsf]nfO{ kfFrf}:t/,
-$_ ============= 
-%_ ============== 
^=!&a9'jf ldnfg ug]{ M
-!_ lgudsf] s'g} sd{rf/Lsf] a9'jf ;DaGwdf cbfntdf d'2f k/L a9'jf ab/ eO{
klxn] a9'jf ePsf] lgudsf] sd{rf/Lsf] a9'jf sfod gx'g] ePdf /, klxn]sf]

 5lAa;f}+ ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .


 5lAa;f}+ ;+zf]wgåf/f lemlsPsf] .
(30)
a9'jf / a9'jf ab/ x'g] u/L cbfntaf6 k}m;nf ePsf] ldltsf aLrdf csf]{
lj1fkg ePsf] /x]5 / To;/L a9'jf ab/ ePsf] lgudsf] sd{rf/L pQm
lj1fkgdf a9'jf x'g] cj:yf /x]5 eg] To;/L a9'jf ab/ x'Fbf lj:yflkt x'g]
sd{rf/LnfO{ l/Qm kb ePdf l/Qm kbdf / kb l/Qm geP kl5 l/Qm x'g]
;DalGwt ;]jf, ;d"xsf] kbdf ldnfg x'g] u/L a9'jf lgo'lQm lbOg]5 .
-@_ pkljlgod -!_ adf]lhd a9'jf ubf{ kbk"lt{ ;ldltn] a9'jf ab/ ePsf]
sd{rf/Lsf] lj1fkg ePsf] / a9'jf ab/ ePsf] cjlw aLrdf ePsf lj1fkgdf
To:tf]] sd{rf/Lsf] a9'jfsf cfwf/x¿sf] k'gM d"NofÍg u/L a9'jf gfdfjnL
k|sfzg eO g;s]sf] cj:yfdf of]Uotfqmdfg';f/ / a9'jf gfdfjnL k|sflzt
eO;s]sf] ePdf pQm lj1fkgdf Go"gtd cÍ k|fKt ug]{ eGbf a9L cÍ k|fKt ug]{
cj:yf /x]5 eg] a9'jfsf] nflu l;kmfl/; ug'{ kg]{5 .
-#_ pkljlgod -!_ / -@_ adf]lhd a9'jfsf] l;kmfl/; ePsf] lgudsf] sd{rf/Lsf]
Ho]i7tf lgh h'g lj1fkgaf6 a9'jf sfod x'g] xf] ;f]xL lj1fkgdf l;kmfl/;
ePsf cGo sd{rf/Lx¿ ;/x sfod x'g]5 .

^=!* a9'jf ;DaGwL ljz]if Joj:yf M


-!_ o; ljlgodfjnLdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg lgudsf] ;]jfsf]
Ps} txdf sDtLdf jfx| jif{ sfd ul/;s]sf] s'g} klg sd{rf/LnfO{ ;]jflgj[Q
x'g' Ps dlxgf cufl8 Ps tx a9'jf u/L cjsfz lbOg]5 .
-@_ o;/L a9'jf ul/Psf] sd{rf/Lsf] a9'jf ePkl5 sfo{/t kb :jt dflyNnf] kbdf
kl/0ft x'g]5 eg] lgh h'g;'s} sf/0fn] kbdf g/x]df To:tf] kb :jt tNnf]
kbdf kl/0ft x'g]5 .

^=!( pd]/sf] xb gnfUg] M


a9'jfsf] nflu pDd]bjf/ x'g lguddf sfo{/t sd{rf/LnfO{ pd]/sf] xb nfUg] 5}g .
++ ^=@) a9'jfsf] zt{df kl/jt{g M o; ljlgoddf s'g} ;+zf]wg ubf{ To:tf] ;+zf]wg ePsf] a9'jfsf
zt{;DaGwL Joj:yf Ps jif{kl5sf] ldltb]lv dfq nfu" x'g]5 .

+ 5lAa;f}+ ;+zf]wgåf/f ylkPsf] .


(31)
kl/R5]b–&
;?jf
&=! ;?jf M -!_ cfjZostfg';f/ sd{rf/LnfO{ lgudsf] s'g} Ps sfof{noaf6 csf]{
sfof{nodf ;?jf ug{ ;lsg]5 .
-s_ If]qLo k|d'v÷sfof{no k|d'v tyf cGo clws[t:t/sf
sd{rf/Lx?nfO{ b'O{ aif{ eGbf a9L Ps} sfof{nodf /flvg] 5}g .
-v_ ;xfos:t/ sd{rf/Lx?nfO{ ;fdfGotof b'O{ jif{ cjlw Joltt gu/L
;?jf ul/g] 5}g .
t/ Ps} sfof{nodf kfFr aif{ ;]jf cjlw k'/f u/]sf]
sd{rf/LnfO{ clgjfo{ ?kdf cGo sfof{nodf ;?jf ul/g]5 .
-@_ ;?jf eO{ hfFbf lgodfg';f/ b}lgs eQf tyf e|d0f vr{ lbOg]5 .
-#_ ;?jf u/]sf] 7fpFdf tf]lsPsf] Dofbleq guO{ lgod pNn+3g ug]{
sd{rf/LnfO{ Ps aif{sf] tna j[l4 /f]Ssf ul/g]5 .
-$_ ;?jf eO{ hfg] sd{rf/Lsf] kl/jf/nfO{ sd{rf/Ln] kfP ;/xsf] b}lgs
eQf tyf e|d0f vr{ lbOg]5 . of] ;'ljwf sd{rf/Ln] ;?jf cl3 jf kl5 pkef]u ug{
;Sg]5 .
-%_ ;?jf eO{ hfg] sd{rf/Ln] xjfO{ hxfhaf6 e|d0f u/]df b]xfo adf]lhsf]
kl/df0fsf] JolQmut ;fdfgsf] lgldQ yk ef8fsf] ;'ljwf lbOg]5 M—
;d"x kl/df0f
k|yd ;d"x $) s]=hL=
l4tLo ;d"x #) s]=hL=
t[tLo ;d"x @% s]=hL=
rt'y{ ;d"x @) s]=hL
-^_ pkljlgod -%_ df pNn]lvt kl/df0fsf] ;'ljwf glnO{ ;tx dfu{af6
AolQmut ;fdfg 9'jfgL ug]{ clws[t:t/ sd{rf/LnfO{ b'O{ 6g / ;xfos :t/sf]
sd{rf/LnfO{ 8]9 6g ;Ddsf] JolQmut ;dfg 9'jfgL ubf{ k|lt s]= hL= tLg ?k}ofF;Dd
9'jfgL efF8f lbOg]5 .
-&_ lguddf sfo{/t sd{rf/L] Ps :yfgaf6 csf]{ :yfg -lhNnf km/s k/]df
dfq_ df ;?jf ePdf clws[t:t/sf] nflu 5 xhf/ ?k}ofF / ;xfos:t/sf
sd{rf/Lsf] nflu kfFr xhf/ ?k}ofF ;]6nd]G6 vr{ lbOg]5 .
t/ of] ljlgod &=! sf] pkljlgod -#_ -$_ / -%_ sf] ;'ljwf k|fKt ug{
sfof{no km/s k/] klg ;Ldf hf]l8Psf lhNnfdf of] lgod nfu" x'g] 5}g . ;fy} ;?jf
ePsf] Ps aif{ Joltt geO{ k'g M ;]6nd]G6 eQf lbOg] 5}g .
(32)
-*_ ;?jf eO{ hfg] sd{rf/LnfO{ cg';"rL—& jdf]lhdsf] /dfgf kq clgafo{
lbg' kg]{5 .
&=@ ;?jf ug]{ clwsf/ M -!_ lgudsf ;a} txsf sd{rf/Lx¿nfO{ Ps :yfgaf6 csf]{
:yfgdf sfo{sf/L lgb]{zs jf lghn] clwsf/ k|Tofof]hg u/]sf] JolQmn] ;?jf ug{
;Sg]5 .
t/ gfoj sfo{sf/L lgb]{zssf] ;?jfsf] hfgsf/L eg] cWoIfnfO{ lbg' kg]{5 .
-@_ cfk\mgf] dftxt jf If]qleqsf sd{rf/Lx?sf] ;f] If]q leqsf sfof{nox?df
;?jf ug'{ k/]df clws[t:t/sf] eP gfoj sfo{sf/L lgb]{zs -cy{ k|zf;g_ sf]
:jLs[ltdf / ;xfos:t/sf] eP If]qLo k|d'v :jo+n] ;?jf ug{ ;Sg]5 .

kl/R5]b— *
sfh, tfnLd, sfod d'sfod / lgldQ

*=! sfh M -!_ lgudsf] ;+rfns ;ldltsf cWoIf, ;b:o, sfo{sf/L lgb]{zs jf sd{rf/L
jf c? s'g} JolQmnfO{ lgudsf] sfddf g]kfn /fHoleq jf ljb]zdf ;d]t sfdsf]
cjlw tf]sL sfhdf k7fpg ;lsg]5 .
*=@ sfh jf e|d0fsf] :jLs[lt lbg] clwsf/L M -!_ sfo{sf/L k|d'vnfO{ ;+rfns ;ldltn]
sfhdf v6fpg ;Sg]5 .
t/ sfo{sf/L k|d'vn] g]kfn / ef/tsf] ;ft lbg;Ddsf] e|d0fdf ;+rfns
;ldltsf cWoIfnfO{ hfgsf/L lbO{ cfkm} hfg ;Sg]5 .
-@_ lgudsf] sfdsf] l;nl;nfdf ljb]z e|d0fdf v6fpg' kbf{ sfo{sf/L
k|d'vnfO{ ;+rfns ;ldltsf] cWoIfaf6 / ;f] eGbf d'lgsf sd{rf/Lsf] xsdf
sfo{sf/L k|d'vn] jf lghn] tf]s]sf] clwsf/ k|fKt JolQmn] sfh e|d0f :jLs[t ug{
;Sg]5 . If]qLo sfof{no jf ;f] dftxt sfo{/t sd{rf/Lsf] xsdf g]kfn / ef/tsf]
nflu ;ft lbg;Dd sfh÷e|d0fsf] :jLs[lt ;DalGwt If]qsf If]qLo k|d'vn]] lbg
;Sg]5 .
-#_ g]kfnleq lgudsf sd{rf/LnfO{ sfo{sf/L k|d'v jf lgh4f/f clwsf/
k|fKt clwsf/Ln] sfhdf v6fpg ;Sg]5 . ;DalGwt sfof{nosf sd{rf/LnfO{
;DalGwt sfof{nosf k|d'vn] e|d0fdf hfg] :jLs[lt lbg ;Sg]5 .
*=# tfnLd M lgudn] s'g} lsl;dsf] tfnLd lng jf cWoog ug{ k7fpFbf sd{rf/Laf6
b]xfo jdf]lhdsf] cjlw e/ lgudsf] :jLs[t j]u/ lgudsf] ;]jfaf6 5f8\g gkfpg]
u/L cg';"rL—* cg';f/sf] sa'lnotgfdf ug'{ u/fpg' kg]{5 M—
-s_ 5 dlxgf ;Ddsf] tfnLddf — b'O{ jif{
-v_ 5 dlxgf b]lv Ps jif{;Ddsf] tfnLddf — tLg jif{
(33)
-u_ Ps jif{eGbf j9Lsf] tfnLddf — rf/ jif{
t/ tfnLd k|fKt u/] kZrft sd{rf/L lgudsf] ;]jfdf g/x]df cWoog tfnLd
ubf{ u/fpFbf lgudn] Joxf]/]sf] vr{ pk/f]Qm sa'lnotgfdf adf]lhd afFsL /x]sf]
cjlwsf] bfdf;fxLsf] lx;fjn] lghaf6 c;'n pk/ ul/g]5 .
*=$ tfnLddf hfFbfsf] tnj M s'g} sd{rf/L lgudsf] tkm{af6 dgf]lgt eO{ tfnLd lng
uPdf ;f] cjlwsf] lghn] vfO{kfO{ cfPsf] k'/f tnj eQf kfpg]5 .
*=% sfod d'sfod eO{ sfd ug]{ sd{rf/Lsf] ;DjGwdf M -!_ ljefuLo k|d'v jf sfof{no
k|d'vsf] kb s'g} lsl;dn] l/Qm x'g cfPdf ;f] kbdf a9Ldf 5 dlxgfsf] nflu
sfo{sf/L k|d'vn] ;DalGwt kbdf Ps tx d'lgsf] Ho]i7 sd{rf/LnfO{ sfod d'sfod
d's// ug{ ;Sg]5 .
-@_ s'g} klg sd{rf/LnfO{ Pstx eGbf dflyNnf] kbdf sfod d'sfod d's//
ul/g] 5}g .
-#_ sfod d'sfod d's// ul/Psf] sd{rf/Ln] sfod d'sfod ePsf] ldltb]lv
sfd u/]sf] kbsf] z'? :s]nsf] tna eQf kfpg]5 .
t/, lghn] ;fljs b]lv vfO{kfO{ cfPsf] tna cÍ sfod d'sfod u/]sf] kbsf]
z'? :s]nsf] cÍ a/fa/ jf ;f]eGbf a9L ePdf lghn] kfO/x]sf] cÍsf] ;jeGbf
ghLssf] dflyNnf] :s]nsf] tna / u|]8 kfpg] u/L ;dfof]hg ul/g]5 .
-$_ h'g kbsf] tyf sfof{nosf] nflu sfod d'sfod lbOPsf] xf] ;f]xL kb
tyf sfof{nodf /xL lghn] sfd ug'{ kg{]5 .
*=^ lgldQ e} sfd ug]{ sd{rf/Lsf] ;DjGwdf M sfof{no k|d'v jf ljefluo k|d'v sfh
jf ljbfdf hfg] cj:yfdf jf s'g} lsl;dn] kb l/Qm ePsf] cj:yfdf sfof{nosf]
sfd ;DkGg ug]{ p2]Zon] lgldQ lbO{ sfo{ ;+rfng u/fpg ;lsg]5 . o;/L lgldQ
eO{ kGw| lbg eGbf a9L sfd u/]df vfOkfO{ cfPsf] tna eQfdf g36\g] u/L
dflyNnf] :s]nsf] tna eQf ;d]t kfpg] u/L ;dfof]hg ul/g]5 .

kl/R5]b— (
ljbf
(=! ljbf M -!_ sd{rf/Ln] s'g} klg ljbf xssf] ?kdf bfjL ug{ kfpg] 5}g .
-@_ ljbf lbg] clwsf/Ln] sfof{nosf] sfddf afwf gkg]{ u/L ljbf :jLs[t ug{
;Sg]5 . cfjZos k/]sf] j]nfdf ljbf j;]sf] sd{rf/LnfO{ jf]nfO{ sfd nufpg klg
;lsg]5 .
-#_ o; ljlgodfjnL adf]lhd lnlvt jf df}lvs ?kdf ljbf glnO{ s'g} klg
sd{rf/L u}/ xflh/ x'g kfpg] 5}g .
-$_ pkljlgod -#_ pNn+3g u/L ljgf ;"rgf nuftf/ kGw| lbg ;Dd u}/

(34)
xflh/ x'g] sd{rf/LnfO{ o; ljlgodfjnLsf] kl/R5]b !$ adf]lhdsf] ;hfo ug{
;lsg]5 .
t/ u}/ xflh/ ePsf] cjlwsf] dgfl;j sf/0f b]vfO{ lbPsf] lgj]bg :jLs[t
ePdf lgod pNn+3g ePsf] dflgg] 5}g .
-%_ sd{rf/Ln] cfk"' jxfn /x]sf] Onfsf 5f8\g jf ljb]z hfg k/]df ljbf lbg]
clwsf/Lsf] k"j{ :jLs[lt lng' kb{5 .
-^_ ljbfsf] lgldQ Ps jif{ eGgfn] j}zfv ! ut] b]lv r}q d;fGt;Ddsf
cjlw ;DdnfO{ hgfpg]5 .
-&_ c;fwf/0f ljbf / ljz]if ljbf jfx]s cGo ljbfdf j;]sf] sd{rf/Ln]
ljbfsf] cjlw e/ k"/f tnj eQf kfpg]5 .
-*_ 3/ ljbf, j]tnjL ljbf jf c;fwf/0f ljbfdf j;]sf lgudsf sd{rf/Ln]
;f] cjlw e/sf] lj/fdL ljbf / 3/ ljbf kfpg] 5}gg\ .
(=@ ljbfsf] lsl;d M sd{rf/Ln] b]xfodf n]lvP adf]lhdsf ljbfx¿ kfpg ;Sg] 5g\ M–
-!_ e}k/L cfpg] -Sofh'on_ ljbf
-@_ 3/ ljbf
-#_ lj/fdL ljbf
-$_ cWoog ljbf
-%_ c;fwf/0f ljbf
-^_ k|;'lt ljbf
-&_ lsl/of ljbf
-*_ ;§f ljbf
-(_ c;Qm ljbf
-!)_ k|;"lt :ofxf/ ljbf
(=# e}k/L cfpg] -Sofh'on_ ljbf M -!_ sd{rf/Ln] k|To]s jif{ afx| lbg e}k/L cfpg] ljbf
kfpg]5 .
-@_ e}k/L cfpg] ljbf ;+lrt x'g] 5}g .
-#_ e}k/L cfpg] ljbf Ps k6sdf j9Ldf 5 lbg ;Dd lng ;Sg]5 .
-$_ e}k/L cfpg] ljbf j;]sf] sd{rf/Ln] k"/f tnj eQf kfpg]5 .
(=$ 3/ ljbf M -!_ k|To]s sd{rf/Ln] sfd u/]sf] cjlwsf] afx| lbgsf] Ps lbgsf] b/n]
Ps jif{ e/Ldf tL; lbg 3/ ljbf kfpg] 5 .
-@_ pkljlgod -!_ sf] k|of]hgsf] lgldQ sfd u/]sf] cjlw eGgfn] ;f]
cjlwdf lnPsf] e}k/L cfpg] ljbf, lj/fdL ljbf, k|;"tL ljbf, k|;"lt :ofxf/ ljbf,
lsl/of ljbf, ;§f ljbf / ;fj{hlgs ljbfnfO{ ;d]t hgfpg]5 .
-#_ 3/ ljbf, cWoog ljbf, ljz]if ljbf / c;fwf/0f ljbf j;]sf sd{rf/Ln]

(35)
;f] cjlw e/sf] s'g} ljbf kfSg] 5}g .
-$_ 3/ ljbf j9Ldf Ps ;o krf; lbg;Dd ;lGrt x'g]5 .
-%_ sd{rf/L h'g;'s} sf/0fn] lgudsf] ;]jfaf6 cnu ePdf klg lghsf]
;+lrt /x]sf] 3/ ljbf jfkt tTsfn vfOkfO{ cfPsf] tnj a/fa/sf] /sd kfpg]5 .
-^_ s'g} sd{rf/Lsf] 3/ ljbf ;f7L lbg eGbf j9L ;lGrt /x]df Go"gtd ;f7L
lbg afFsL /fvL To; eGbf j9L ;lGrt /x]sf] 3/ ljbfsf] ;§f tnj lng rfx]df
lghn] tTsfn vfO{kfO{ cfPsf]] tnjsf b/n] /sd lng kfpg]5 .
-&_ ;ft lbg jf ;f] eGbf a9L 3/ ljbf lnO{ hfg] sd{rf/LnfO{ ljbfdf hfg /
ljbf e'Qmfg u/L cfˆgf] sfof{no kms{g nfUg] Dofb ;ft lbgdf gj9fO{ jif{sf] Ps
k6s dfq af6f]sf] Dofb lbOg]5 .
-*_ 3/ ljbfdf j;]sf] sd{rf/Ln] k"/f tnj eQf kfpg]5 .
(=% lj/fdL ljbf M -!_ sd{rf/Ln] dlxgfsf] Ps lbgsf b/n] aif{sf] afx| lbg la/fdL labf
kfpg]5 . To:tf] la/fdL labf ;fn e'QmfgL gx'+b} a9Ldf afx| lbg;Dd k]ZsL lng
;lsg]5 .
t/ cWoog labf, ljz]if labf / c;fwf/0f labf lnO{ a;]sf] cjlwsf] la/fdL
labf kfpg] 5}g .
-@_ nuftf/ ;ft lbgeGbf a9L cjlwsf] la/fdL labfsf] cg'/f]w ug]{
sd{rf/Ln] :jLs[t lrlsT;ssf] k|df0fkq k]z ug'{ kg]{5 . To:tf] k|df0fkq k]z ug{
;Dej 5}g eGg] labf lbg] clwsf/LnfO{ ljZjf; ePdf lghn] ;f] Joxf]/f hgfO{
k|df0fkq k]z ug'{ gkg]{ ug{ ;Sg]5 .
-#_ sd{rf/Ln] h'g;'s} Aoxf]/fn] cfkm\gf] gf]s/L 5'6] klg To; avt;Dd
cfkm\gf] ;l~rt eP hlt la/fdL labfsf] cjlwsf] /sd gf]s/Laf6 cjsfz kfpbfsf]
cj:yfsf] kbflwsf/ /x]sf] kbsf] tnasf b/n] x'g cfpg] /sd kfpg]5 . lghsf]
d[To' ePdf ;f] /sd lghn] OR5fPsf] JolQmnfO{ / OR5fPsf] JolQm geP lghsf]
ghLssf] xsjfnfnfO{ lbOg]5 .
-$_ s'g} 7'nf] jf s8f /f]u nflu :jLs[t lrlsT;ssf] k|df0fkq k]z u/]sf]
sd{rf/Ln] cfkm\gf] ;l~rt la/fdL labf gePdf jf gk'u ePdf a9Ldf k}tfnL;
lbg;Dd yk la/fdL labf kfpg ;Sg]5 . o:tf] la/fdL labf lng] sd{rf/Lsf] ;l~rt
jf kl5 kfSg] 3/ labfaf6 k|To]s b'O{ lbg yk la/fdL labf afkt Ps lbgsf] b/n]
3/ labf s§f ul/g]5 .
t/ o:tf] labf jif{df Ps k6s / ;]jf cjlwe/df tLg k6s eGbf a9L kfOg]
5}g . o:tf] labfsf] clen]v :ki6 ?kdf /fVg' kg]{5 .

(36)
-$s_ pkljlgod -$_ adf]lhd yk la/fdL ljbf lng] sd{rf/Lsf] d[To' ePdf
++

To;/L lnPsf] yk la/fdL labf :jtM ldgfxf x'g]5 .


-%_ la/fdL labfdf j:g] sd{rf/Ln] k'/f tna eQf kfpg]5 .
-^_ pkljlgod -$_ cg';f/ labf gk'u ePsf] / 3/ labf ;d]t afFsL gePsf]
cj:yfdf Ps k6sdf Ps dlxgfdf ga9fO{ / s'n ;]jf cjlwe/df afx| dlxgfdf
ga9fO{ cfwf tna kfpg] u/L laz]if labf lbg ;lsg]5 .
(=^ cWoog ljbf M -!_ b]xfosf] cj:yf k"/f ePdf s'g} sd{rf/LnfO{ cWoogsf] lgldQ
Ps k6s jf k6s k6s u/L ;]jf cjwL e/Ldf j9Ldf rf/ jif{;Ddsf] cWoog ljbf
lbg ;lsg]5 M—
-s_ lgudsf] ;]jfnfO{ pkof]uL / cfjZos kg]{ ljifo ePdf,
-v_ ===========
-@_ cWoog ljbf lng sDtLdf kfFr jif{ lgudsf] :yfoL ;]jf u/]sf] x'g'
kg]{5 .
-#_ cWoog ljbfdf j;]sf sd{rf/Ln] k"/f tnj eQf kfpg]5 .
-$_ cWoog ljbfdf hfg' eGbf cufj} cg';"rL–* df pNn]v eP adf]lhdsf]
sj'lnot ug'{ u/fpg' kg]{5 .
-%_ ;j} :t/sf sd{rf/Lsf] nflu cWoog ljbf lgudsf sfo{sf/L k|d'vn]
:jLs[t ug]{5 .
(=& c;fwf/0f ljbf M -!_ sd{rf/Ln] kfpg] ;a} lsl;dsf] ljbf pkef]u u/L s'g} ljbf
afFsL g/x]sf] cj:yfdf kfFr jif{ :yfoL ;]jf cjlw k'u]sf sd{rf/Ln] gf]s/Lsf] k'/f
cjlwe/ rf/ jif{df ga9fO{ c;fwf/0f ljbf kfpg ;Sg]5 .
-@_ c;fwf/0f ljbf a;]sf] cjlw gf]s/Lsf] cjlwdf u0fgf x'g] 5}g .
-#_ c;fwf/0f ljbfdf a;]sf] sd{rf/Ln] ;f] cjlwsf] tna eQf kfpg] 5}g .
Ps aif{df nuftf/ jf k6s k6s u/L 5 dlxgf eGbf a9L cjlw c;fwf/0f ljbf
a:g] sd{rf/LnfO{ u|]8 j[l4 ul/g] 5}g .
(=* k|;"lt ljbf M -!_lguddf sfo{/t dlxnf sd{rf/Ln] ;'Ts]/Lsf] cl3 kl5 u/L Ps k6sdf
cG7fgAa] lbg k|;"lt ljbf lng kfpg]5 .
+-!s_ pkljlgod -!_ adf]lhd k|;"lt ljbf lnPsf lgudsf dlxnf sd{rf/Ln] rfx]df

s'g} klg ljbfaf6 s§f gx'g] u/L yk 5 dlxgf;Dd j]tnjL k|;"lt ljbf lng ;Sg]5g\ .
t/, pkljlgod -!_ / -!s_ adf]lhdsf] ljbf nuftf/ lng' kg]{5 .

+ 5lAa;f}+ ;+zf]wgåf/f ylkPsf] .


 5lAa;f}+ ;+zf]wgåf/f lemlsPsf] .
 5lAa;f}+ ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .
+ 5lAa;f}+ ;+zf]wgåf/f ylkPsf] .

(37)
 -!v_ pkljlgod -!s_ adf]lhd j]tnjL ljbfdf a;]sf] cjlw gf]s/L cjlwdf hf]l8g]5
.
-@_ k|;"lt ljbfdf a;]sf dlxnf sd{rf/Ln] k"/f tna eQf kfpg]5 .
 -#_ lgudsf] s'g} k'?if sd{rf/Lsf] kTgL ;'Ts]/L x'g] ePdf To:tf] sd{rf/Ln]
;'Ts]/L :ofxf/ ;';f/sf] nflu ;'Ts]/L x'g' cl3 jf kl5 Ps k6sdf kG„ lbg / ;]jf
cjlwe/ b'O{ k6s dfq k'/f tna ;lxtsf] k|;"lt :ofxf/ ljbf kfpg]5 .
++-#s_ k|;"lt ljbf tyf k|;"lt :ofxf/ ljbf kfPsf lgudsf sd{rf/LnfO{ aRrfsf]

:ofxf/sf] lgldQ a9Ldf b'O{ j6f aRrfsf] nflu hgxL Psd'i6 kfFr xhf/ ?k}ofF lzz'
:ofxf/ eQf lbOg]5 .
-$_ pkljlgod -#_ sf] ljbf lnPsf] sd{rf/Ln] ljbf kZrft aRrf hlGdPsf]
k|df0f clgjfo{ ?kdf k]z ug'{ kg]{5 / ;f] sf] clen]v lghsf] JolQmut clen]vdf
hgfpg' kg]{5 .
(=( lsl/of ljbf M -!_ sfo{/t s'g} sd{rf/Lsf] s'n wd{ cg';f/ cfk}m lsl/of a:g' k/]df
a9Ldf kGw| lbg lsl/of ljbf lbO{g]5 . dlxnf sd{rf/Lsf] xsdf lghsf] klt, ;f;',
;;'/f / cfdf, afa'sf] d[To'df ;d]t kGw| lbg lqmof ljbf kfpg] 5g\ .
-@_ lsl/of ljbfdf a;]sf] sd{rf/Ln] k"/f tna eQf kfpg]5 .
(=!) czQm labf M -!_ lgudsf] sfdsf] l;nl;nfdf 3fOt] ePsf sd{rf/LnfO{ cj:yf x]/L
czQm labf lbg ;lsg]5 .
-@_ czQm labfdf j:g] sd{rf/Ln] k'/f tna eQf kfpg]5 .
-#_ czQm labf b]xfosf] cj:yfdf dfq lbOg]5 M–
-s_ sd{rf/L 3fOt] ePsf] sf/0f lghs} nfk/jfxL jf uNtLaf6 gePsf]
eP .
-v_ labfsf] l;kmfl/;sf lgldQ :jLs[t lrlsT;ssf] k|df0fkq k]z u/]sf]
eP .
(=!! ;6[f ljbf M -!_ ;fj{hlgs ljbfsf] lbgdf sd{rf/Lx?nfO{ sfof{nosf] sfddf nufpFbf
sDtLdf 5 306f sfd u/]df pQm lbgsf] nflu Ps lbg ;6[f ljbf lbOg]5 .
-@_ ;6[f ljbf csf]{ jif{df lhDd]jf/L ;fg{ kfOg] 5}g .
(=!@ ;fj{hlgs ljbf M -!_ zlgjf/ jfx]s ;fj{hlgs ljbf x/]s jif{ ;+rfns ;ldltn] tf]s]
jdf]lhd x'g]5 .
-@_ g]kfn ;/sf/n] cfˆgf] sfof{nox?nfO{ cfsl:ds ljbf lbPdf g]kfn
;/sf/sf] lg0f{ofg';f/ x'g] u/L lgudsf sfof{nox?df ;fj{hlgs ljbf x'g]5 .
 (=!@s ;fj{hlgs labf ufleg] M e}k/L cfpg] labf, 3/ labf / la/fdL labf afx]s c? s'g}
k|sf/sf] labf lnO{ a;]sf] lgudsf] sd{rf/Ln] lnPsf] labf cjlwleq ;fj{hlgs labf k/]df ;f]

 5lAa;f}+ ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .


+ 5lAa;f}+ ;+zf]wgåf/f ylkPsf] .
(38)
cjlw klg lgh sd{rf/Ln] lnPsf] labfdf ufleg]5 .
(=!# ljbf lbg] clwsf/L M b]xfosf] kbsf sd{rf/Lx?nfO{ b]xfosf clwsf/Ln] ljbf lbg
;Sg] 5g\ M—
-!_ sfo{sf/L k|d'vnfO{ e}k/L cfpg] ljbf afx]s c? ljbf ;+rfns
;ldltsf cWoIfn] / e}k/L cfpg] ljbf sfo{sf/L k|d'v cfkm}n]
lnlvt ;"rgf lbO{ lng ;Sg]5 .
-@_ lgudsf sd{rf/Lx?sf] ljbfsf] :jLs[lt sfo{sf/L k|d'v jf lghn]
clwsf/ k|Tofof]hg u/]sf] clwsf/Ln] ug{ ;Sg]5 .
(=!$ =============
(=!% =============
(=!^ ljbfsf] lhDd]jf/L M -!_ s'g} sd{rf/Lsf] cGt/ ;+:yfg ;?jf ePdf lghsf] ;fljssf]
sfof{nosf] ;+lrt ljbf lhDd]jf/L ;fg{ ;lsg]5 .
-@_ lguddf sfo{/t sd{rf/Ln] kfpg] pNn]lvt ljbf / jfFsL ;+lrt ljbf lbg
k|i6;Fu v['Ng] u/L cg';"rL–( jdf]lhdsf] ljbfsf] ljj/0f cWofjlws jgfO{ /fVg]
lhDd]jf/L k|zf;g ljefusf] x'g]5 .

kl/R5]b—!)
tnj, eQf / sd{rf/L ;+ro sf]if
!)=! tna, eQf M -!_ lgudsf sd{rf/Ln] cfkm" jxfn ePsf] ldlt b]lv tf]lsPsf]
tnjdfg jdf]lhd tnj eQf kfpg] 5g .
-@_ s'g} sd{rf/L]n] sfd u/L cfh{g u/]sf] tnj, eQf lgh h'g;'s}
Joxf]/faf6 lgudsf] ;]jfdf g/x]df klg kfpg]5 .
t/, lgh;Fu lgudsf] s'g} /sd c;'n ug'{ kg]{ /x]5 eg] ;f] /sd lghsf]
tnj eQfaf6 s6fOg]5 .
-#_ sd{rf/Ln] sfd u/L cfh{g u/]sf] tnj eQf ;fdfGotof k|To]s dlxgfsf]
d;fGtdf lbOg]5 .
!)=@ tna, eQfsf] lgwf{/0f M -!_ sd{rf/Ln] kfpg] tna, eQf lgudsf] ;+rfns ;ldltn]
tf]s] adf]lhd x'g]5 . o;df kl/jt{g ug'{ k/]df ;ldltn] :jLs[lt u/] adf]lhd g}
x'g]5 .
-@_ s'g} kbdf gofF lgo'lQm ePsf] sd{rf/Ln] ;f] kbsf] z'? tnj dfg
cg';f/sf] tnj kfpg]5 .
-#_ dflyNnf] tnjdfgsf] s'g} kbdf j9'jf kfpg] sd{rf/Ln] pQm tnjdfgdf
tf]lsPsf] z'? tnj kfpg]5 .

 5lAa;f}+ ;+zf]wgåf/f vf/]h ul/Psf] .


(39)
t/, lghn] xfn kfO /x]sf] tnj pQm dflyNnf] tnjdfgsf] Go"gtd tnj
a/fa/ jf ;f] eGbf clws ePdf pQm dflyNnf] tnjdfgdf lghsf] tnj tf]Sbf
b]xfo jdf]lhd u/L tf]lsg]5 M—
-s_ lghn] xfn kfO{ /x]sf] tnj dflyNnf] tnjdfgsf] z'? tnj a/fj/
dfq ePdf ;f] tnjdf Ps tnj j[l4 yk u/L tf]lsg]5,
-v_ ;fljs kbdf kfO{ /x]sf] tnj j9'jf ePsf] kbsf] z'? tnj eGbf
j9L ePsf] cj:yfdf dflyNnf] kbsf] tnj tf]Sbf xfn kfO{ cfPsf]
tnjdf gk'u;Ddsf] tnj j[l4 yk u/L dflyNnf] kbsf] Ps tnj
j[l4 ;d]t lbOg]5 .
-$_ c;fwf/0f ljbf jf j]tnaL ljbfdf a;]sf sd{rf/Lsf] ;f] aif{df afli{fs
j[l4 x'g] 5}g .
-%_ s'g} sd{rf/Ln] lgnDag ePsf]df kl5 ;kmfO{ kfPsf]df afx]s lgnDag
ePsf] cjlwsf] sd{rf/Lsf] tnadfg j[l4 x'g] 5}g .
-^_ lgudsf] xjfO{ OGwg l8kf]df sfd ug{] sd{rf/Lx¿nfO{ dfl;s tLg ;o
?k}ofF eQf lbOg]5 .
!)=# tnj j[l4 -u|]8_ M -!_ of] ljlgodfjnL nfu" ePkl5 lgud sd{rf/Ln] z'?
tnadfgsf] lx;fjn] Ps lbgsf] tna a/fa/sf] /sd aflif{s tna j[l4 -u|]8_
kfpg]5 .
:ki6Ls/0f M Ps lbgsf] tna a/fa/ tna j[l4 -u|]8_ sfod x'g cfPkl5
sd{rf/Ln] xfn k|fKt u/L /x]sf] s'n tna j[l4 -u|]8_ nfO{ Ps lbgsf] tna j[l4n]
-u|]8_ efu ubf{ hlt tna j[l4 -u|]8_ ;+Vof sfod x'g cfpF5 ;f]xL ;VofnfO{ xfnsf]
tna j[l4 -u]|8_ ;+Vof sfod ul/g]5 . pko'{Qm cg';f/ u|]8 ;+Vof sfod ubf{ olb
z]if cfPdf pQm z]ifnfO{ ;d]t Ps tna j[l4 -u|]8_ dfgL tna j[l4 ;+Vof -u|]8_
sfod ul/g]5 . u]|8 ;dfof]hg ubf{ z]if k};fdf cfP ?k}ofFdf nuL lx;fj ug'{
kg]{5 .
-@_ of] ljlgodfjnL adf]lhd s'g} sd{rf/Lsf] jflif{s j[l4 /f]Ssf ePsf]df ;f]
cjlw ;dfKt eP kl5 dfq lghn] jflif{s j[l4 kfpg]5 .
-#_ ljefuLo ;hfosf] ?kdf /f]Ssf ePsf] aflif{s tna j[l4 ljefuLo ;hfo
lbg' gkg]{ sf/0fn] km's'jf ePdf To;/L /f]Ssf ePsf] cjlwsf] ;d]t u0fgf u/L
;fljs adf]lhdsf] aflif{s tnj j[l4 yk kfpg]5 .
-$_ c:yfoL lgo'Qm ePsf] jf sfod d'sfod d's// ePsf] sd{rf/Ln]
c:yfoL lgo'QmL ePsf] jf sfod d'sfod ePsf] kbsf] u|]8 j[l4 kfpg] 5}g .
!)=$ ;?jf, j9'jf x'Fbfsf] tnj eQf M ;?jf jf j9'jfsf] cfb]zdf cGoyf pNn]v ePsf]df
jfx]s lgudsf] Pp6f sfof{noaf6 csf]{ sfof{nodf ;?jf jf j9'jf ePsf] sd{rf/Ln]

(40)
cfˆgf] ;fljs sfof{no 5f]8]sf] ldlt b]lvsf] tnj eQf gofF jxfn u/]sf] kbsf]
tnjdfg adf]lhd gofF jxfn u/]sf] sfof{noaf6 kfpg]5 .
!)=% ;+ro sf]ifsf] Joj:yf M k|To]s :yfoL sd{rf/Lsf] tnaaf6 bz k|ltzt ;+rosf]if
s§f ul/g]5 . o;/L ;+ro sf]if jfkt s§f u/]sf] /sd / lgudaf6 To:fdf zt
k|ltzt /sd yk u/L sd{rf/L ;+ro sf]ifdf ;DalGwt sd{rf/Lsf] gfpFdf hDdf
ul/g]5 .
!)=^ ;+ro sf]ifaf6 /sd lkmtf{ lng] M s'g} sd{rf/Ln] cfˆgf] ;+rosf]ifdf hDdf /x]sf]
/sd sd{rf/L ;+rosf]ifsf] lgod adf]lhd lkmtf{ lng kfpg]5 .
!)=& ;+rosf]ifaf6 C0f lbg] Joj:yf M sd{rf/Ln] lghsf] tnaaf6 s§f eO{ ;+rosf]ifdf
hDdf ePsf] /sdaf6 sd{rf/L ;+rosf]ifsf] lgod adf]lhd C0f lng kfpg]5 .

kl/R5]b—!!
e|d0f vr{ / b}lgs eQf
!!=! sfh M -!_ sd{rf/LnfO{ lgudsf] lgldQ cfkm\gf] d'sfd eGbf aflx/ v6fpg ;lsg]5
. o;/L sfhdf hfg] sd{rf/Ln] cg';"rL– !! adf]lhd e|d0f cfb]z :jLs[t u/fpg'
kg]{5 .
-@_ pkljlgod -!_ df n]lvP adf]lhd sfhdf v6fpbf sfo{sf/L lgb]{zsnfO{
cWoIfn], gfoj sfo{sf/L lgb]{zsnfO{ sfo{sf/L k|d'vn] / cGo sd{rf/LnfO{ sfo{sf/L
k|d'v jf lghaf6 clwsf/ k|fKt clwsf/Ln] sfhdf v6fpg ;Sg]5 .
-#_ pkljlgod -@_ adf]lhd sfhdf hfg] sd{rf/Lx?n] cg';"rL– !) df
n]lvP adf]lhdsf] b}lgs tyf e|d0f eQf kfpg]5 .
!!=@ sd{rf/Lsf] juL{s/0f M e|d0f vr{ / b}lgs eQfsf] k|of]hgsf] lgldQ lgudsf
sd{rf/LnfO{ b]xfo adf]lhd juL{s/0f ul/Psf]5 M—
l;=g+ tx ;d"x
-s_ cWoIf, ;+rfns / sfo{sf/L k|d'v ljlzi6 ;d"x
-v_ !) / !! tx k|yd ;d"x
-u_ ^ tx b]lv ( tx ;Dd låtLo ;d"x
-3_ $ tx b]lv % tx ;Dd / tx t[tLo ;d"x
ljlxg rf}yf] / kfFrf}:t/
 -ª_ tx ljlxg k|yd, låtLo / t[tLo:t/ rt'y{ ;d"x
!!=# e|d0f ug]{ tl/sf / :jLs[lt M -!_e|d0f ubf{ cg';"rL—!! adf]lhdsf] e|d0f cfb]zdf
tf]lsP adf]lhd ;fwgåf/f e|d0f ug'{ kg{]5 .

 t];|f] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .


(41)
-@_ ;se/ lskmfot tyf 5f]6f] ;fwgåf/f e|d0f ug'{ kg]{5 .
-#_ clws[t:t/sf sd{rf/Ln] xjfO{hxfhaf6 e|d0f ug{ kfpg] 5g .
t/ clws[t:t/;Fu vl6Psf s'g} ;xfos:t/df sd{rf/Ln] clws[t:t/n]
e|d0f ug{ nfu]sf] ;fwgaf6 e|d0f ug{ afwf kg]{ 5}g .
-$_ sfo{sf/L k|d'vn] ;xfos :t/sf sd{rf/LnfO{ xjfO{hxfhaf6 e|d0f ug{
:jLs[t lbg ;Sg]5 .
-%_ xjfO{ hxfhaf6 e|d0f ubf{ Osf]gf]ld Snf;df e|d0f ug'{ kg]{5 .
!!=$ b}lgs eQfsf] cjlw M -!_ ;fwf/0ftof s'g} sd{rf/LnfO{ tLg dlxgf eGbf a9L
cjlwsf] nflu sfh jf e|d0fdf v6fOg] 5}g .
-@_ s'g} sd{rf/LnfO{ klxnf] Ps dlxgfnfO{ k'/f b}lgs eQf / Ps dlxgfeGbf
a9L cjlwsf nflu ePdf b}lgs eQfsf] krf; k|ltzt b/n] dfq b}lgs eQf
kfpg]5 .
-#_ s'g} sd{rf/LnfO{ tLg dlxgf eGbf a9L cjlwsf] nflu s'g} :yfgdf
sfhdf v6fOPdf sfh dflgg] 5}g .
!!=% e|d0fsf] ;fwg M k}bn lx8\g' kg]{df jf xjfO{ hxfhaf6 ofqf ug'{ kg]{ cj:yfdf afx]s
/]n, kf]6{, cflbdf e|d0f ubf{ sd{rf/LnfO{ b]xfo adf]lhdsf] e|d0f vr{ lbOg]5 M—
-s_ ljlzi6 ;d"x — k|yd >]0fL Po/ sl08zg
-v_ k|yd ;d"x — Po/ sl08zg
-u_ låtLo ;d"x — k|yd >]0fL
-3_ t[tLo / rt'y{ ;d"x — låtLo >]0fL
!!=^ ofq' aLdfsf] Joj:yf M lgudsf] sfdsf] l;nl;nfdf b]xfo adf]lhdsf] kbflwsf/L Pj+
sd{rf/LnfO{ :jb]z tyf ljb]zsf] e|d0fdf k7fpg' kbf{ tLg nfv ?k}ofF;Dd aLdf
/sd a/fa/sf] aLdf ubf{ nfUg] z'Ns lbOg]5 .
!!=& sd{rf/Ls]f d[To' ePdf M lgudsf] sfdsf] l;nl;nfdf sd{rf/L sfhdf vl6O{ hfFbf
lghsf] d[To' ePdf lghsf] kl/jf/nfO{ pQm :yfgdf hfFbf / kms{bf o; ljlgodfjnL
adf]lhd kfpg] b}lgs tyf e|d0f eQf lbO{g]5 .
!!=* b}lgs eQf kfpg] cj:yf M s'g} sd{rf/L ;?jf, a9'jf eO{ jf sfof{no ;DaGwL
sfo{df e|d0f jf tfnLd, ;]ldgf/, uf]i7L cflbdf hfFbf lbg uGtL u/L b}lgs eQf
lbOg]5 . o; eQfdf af;:yfg, ef]hg / s'NnL vr{ ;dfj]z ePsf] ;Demg' kb{5 . 3/
jf af;:yfg jf sfof{noaf6 a; la;f}gL, :6]zg jf ladfg:yn ;Dd cfpg] hfg]
;jf/L vr{ eg] lgudn] Joxf]g]{5 .
!!=( e|d0f k]ZsL M lgudsf] s'g} sd{rf/LnfO{ sfhdf v6fpFbf jf ;?jf ubf{ kl5 lx;fa
km:of}{6 ug]{ u/L lghsf] e|d0f cjlwnfO{ Wofgdf /fvL k]ZsL lbg ;lsg]5 . cl3Nnf]
e|d0f k]ZsL km:of}{6 gu/L k'gM e|d0f k]ZsL lbOg] 5}g .

(42)
!!=!) k]ZsL km:of}{6 ;DaGwdf M s'g} sd{rf/Ln] e|d0fsf] nflu lnPsf] k]ZsL ;DaGwdf
e|d0faf6 kms]{sf] k}tL; lbgleq cg';"rL—!@ adf]lhdsf] kmf/fddf vr{sf] ljj/0f
;lxt afFsL /sd ;d]t a'emfpg' kg]{5 . pQm Dofbleq vr{sf] ljj/0f ga'emfpg]
sd{rf/L;Fu k'/} k]ZsL /sddf / vr{sf ljj/0f k]z eO{ km:of}{6 x'g g;sL afFsL
/x]sf] /sd tTsfn ga'emfPdf ;f] afFsL /sd k]ZsL lnPsf] z'? ldltb]lv bz
k|ltztsf b/n] Jofh ;lxt lghn] lgudaf6 kfpg] s'g} klg /sdaf6 c;'n ug'{
kg]{5 .
!!=!! d'n'ssf] juL{s/0f M ljb]z hfFbf b}lgs eQfsf] k|of]hgsf nflu d'n'sx?sf] juL{s/0f
b]xfo adf]lhd ul/Psf]5 M—
-!_ æsÆ au{sf d'n'sx? – o'/f]k, pQ/ cd]l/sf, blIf0f cd]l/sf,
Sof/]ljog If]q, clk|msf, Plzof tyf dWok"j{, k|zfGt
If]qsf d'n'sx? / ;fs{ If]qsf d'n's -ef/t afx]s_
-@_ ævÆ au{ d'n's – ef/t .
!!=!@ lab]zdf hfFbf b}lgs eQf kfpg] cjlw M cGt/f{li6«o ;Dd]ng, ;]ldgf/ / lgudsf]
sfd ljz]if cflbdf hfFbf sfo{qmd z'? x'g] cl3Nnf] lbg b]lv ;dfKt ePsf] ef]lnkN6
;Dd hlt lbg nfU5 ;f] sf] lx;fa u/L b}lgs eQf lbO{g]5 . To; eGbf a9L cfkm"
v';L d'sfd u/]df b}lgs eQf lbOg] 5}g .
!!=!# af6fdf kg]{ d'n'sdf af; a:bf M lgudsf] s'g} sd{rf/L h'g b]zdf hfg vl6Psf] 5 ;f]
b]zdf hfFbf / ToxfFaf6 kms{bf af6fdf kg]{ d'n'sx?df af; a:g k/]df tL d'n'sx?df
hlt eQf kfpg] egL tf]lsPsf] 5 ;f]xL adf]lhd dfq b}lgs eQf kfpg]5 .
!!=!$ cltly eO{ hfFbf M ljlgod !!=!@ / !!=!# df h'g ;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg
cGt/f{li6«o ;Dd]ng, ;]ldgf/, ;df/f]x, lgdGq0ff, jftf{ jf a}7sdf hfFbf s'g} ldq/fi6«
jf cGt/f{li6«o ;+:yf s} tkm{af6 vfgf a:gsf] k|aGw e} vr{sf] ?kdf s'g} /sd lbg]
Joj:yf gePsf]df To:tf sd{rf/LnfO{ o;} ljlgodfjnL adf]lhd Psd'i6 kfpg]
b}lgs eQfsf] Ps rf}yfO{ kfs]6 vr{sf] ?kdf lbOg]5 .
t/ s'g} ldq/fi6« jf cGt/f{li6«o ;+:yfaf6 vfgf, a:gsf] nflu /sd g} lbg]
ePdf kfs]6 vr{ lbOg] 5}g .
!!=!% cltly ;Tsf/ eQf / g]tf eQf M -!_ lgudsf] sfddf cWoIf, ;+rfns / sfo{sf/L k|d'v
jf tf]lsPsf] sd{rf/Ln] cltly ;Tsf/ ug'{ k/]df cWoIfsf] nflu ;+rfns ;ldltn] /
;+rfns tyf sfo{sf/L k|d'vnfO{ cWoIfn] / cGo sd{rf/Lx?sf] xsdf sfo{sf/L k|d'vn]
:jLs[t u/] adf]lhdsf] /sd lbOg]5 . ;f] /sd ;f]w egf{sf] nflu aLn k]z ug{' kg{]5 .
-@_ lgudsf] sfddf hfg] k|ltlglw d08nsf] g]t[Tj s'g} JolQmnfO{ tf]lsPsf]
/x]5 eg] pkljlgod -!_ df pNn]v ePsf] /sd afx]s lghn] kfpg] b}lgs eQfsf]
yk kRrL; k|ltzt g]tf eQf lbOg]5 .

(43)
!!=!^ n'uf eQf M -!_ lgudsf] sfdsf] l;nl;nfdf ef/tdf ;Dd]ng, tfnLd, cWoog,
;Demf}tf,jftf{nfk cflbdf hfg] sd{rf/LnfO{ kfFr xhf/ ?k}ofF n'uf eQf jfkt
lbOg]5 .
-@_ ef/t afx]s cGo d'n'sdf ;Dd]ng, ;]ldgf/, a}7s, cWoog, ;Demf}tf,
jftf{nfk, tfnLd cflbdf efu lng vl6O{ hfg] sd{rf/LnfO{ ;ft xhf/ ?k}ofF n'uf
eQf lbOg]5 .
t/,
-s_ hxfF hfg' kg]{ xf] ;f] 7fpFdf hfg] sfo{qmd ;a} 7Ls / lglZrt geO{
n'uf eQf lbOg] 5}g .
-v_ sfo{qmd 7Ls tyf lglZrt eO{ n'uf eQf lnO ;s] klg lgudsf]
lg0f{oaf6 jf cGo s'g} sf/0fn] hfg gkfpg] ePdf ;f] n'uf eQf
jfkt kfPsf] ?k}ofF lagf s'g} Jofh jif{ lbgleq lgudn] tf]s]sf]
ls:tfdf lkmtf{ a'emfpg' kg]{5 .
-#_ Ps k6s n'uf eQf kfPkl5 tLg jif{;Dd n'uf eQf lbOg] 5}g .
-$_ ljlgod !!=!^ sf] pkljlgod -!_ cg';f/ n'uf eQf lnPsf] tLg jif{
gk'Ub} pkljlgod -@_ cg';f/ a9L n'uf eQf kfpg] d'n's tkm{sf] sfo{qmddf hfg'
kg]{ ePdf km/s kg]{ /sd yk lng kfpg]5 .
-%_ sfod d'sfod ePsf sd{rf/L ljb]z hfg] eO{ n'uf eQf kfpg] ePdf
lghnfO{ sfod d'sfod ePsf] kbsf] n'uf eQf lbOg]5 .

kl/R5]b—!@
cjsfz, /fhLgfdf / pkbfg
!@=! cjsfz x'g] cj:yf M lgudsf sd{rf/Ln] b]xfosf] cj:yfdf ;]jfaf6 cjsfz kfpg]
5g M—
-!_ :j]R5fn] /fhLgfdf lbPsf]df ;f] /fhLgfdf :jLs[t ePdf jf :j]lR5s
cjsfz lnPdf,
-@_ o; ljlgod adf]lhd clgjfo{ cjsfz kfPdf,
-#_ o; ljlgod adf]lhd ;]jfaf6 x6fOPdf jf a/vf:t ul/Pdf,
-$_ zf/Ll/s jf dfgl;s czSttfsf] sf/0fn] sfd ug{ g;Sg] ePdf,
-%_ d[To' ePdf .
!@=@ /fhLgfdf M -!_ s'g} sd{rf/Ln] lgudsf] ;]jfaf6 /fhLgfdf lbg rfx]df /fhLgfdf lbg
rfx]sf] ldltn] Ps dlxgf cufj} lgudnfO{ ;f]sf] hfgsf/L lbg' kg]{5 . sd{rf/Ln]
s'g} tfnLd jf k|lzIf0f lnbf vf; cjlwsf] ;]jf sa'lnot u/]sf] eP ;f] sa'lnotsf]

 t]x|f} ;+zf]wgåf/f vf/]h ug{ Joj:yfkgnfO{ lgb]{zg lbPsf] .


(44)
cjlw ;dfKt gu/];Dd /fhLgfdf ug{ kfpg] 5}g . sa'lnotsf] cjlw ;dfKt x'g'
eGbf cufj} sd{rf/Ln] /fhLgfdf ug{ rfx]df lghsf] tfnLd jf k|lzIf0fsf] lgldQ
nfu]sf] vr{ bflvnf u/]df dfq lghsf] /fhLgfdf :jLs[t x'g]5 .
-@_ lgo'lQm ug{] clwsf/LnfO{ /fhLgfdf :jLs[t ug{] clwsf/ x'g]5 .
-#_ pkljlgod -!_ / -@_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg lgudn]
cfjZos b]v]df s'g} sd{rf/Ln] lbPsf] /fhLgfdf s'g} sf/0f lbO{ jf glbO{ c:jLs[t
ug{ ;Sg]5 .
!@=# clgjfo{ cjsfz M b]xfosf] cj:yfdf lgudsf s'g} klg sd{rf/LnfO{ clgjfo{
cjsfz lbO{g]5 M–
-!_ s'g} sd{rf/Lsf] pd]/ cG7fpGg jif{ k'u]kl5,
-@_ gfoa sfo{sf/L lgb]{zssf] kbfjlw rf/ aif{ e'Qmfg eP kl5,
-#_ ;+rfns ;ldltn] cfjZos 7fg]df tL; jif]{ clgjfo{ cjsf; gLlt
nfu" u/] kl5 .
!@=$ :j]lR5s cjsfz ;DaGwdf M-!_ lgudsf] hgzlQmsf] cfjZostfsf] ljZn]if0f u/L
;+rfns ;ldltsf] :jLs[lt lnO{ lgudn] ;"rgf k|sflzt u/L tf]lslbPsf] cjlw leq
sDtLdf bz aif{ :yfoL ;]jf cjlw k'/f ePsf] lguddf sfo{/t :yfoL sd{rf/Ln]
:j]lR5s cjsf; lng rfx]df To:tf sd{rf/Lsf] ;]jf cjlwdf kfFr aif{ yk u/L
:j]lR5s cjsfz lbg ;lsg]5 .
-@_ lgudsf] ;]jfdf sDtLdf bz jif{ jf ;f] eGbf a9L :yfoL ;]jf cjlw
k'/f u/L lgoldt a9'jfsf] nflu ;+efJo pDd]bjf/ ePsf sd{rf/Ln] :j]lR5s cjsfz
lng rfx]df Ps tx dflysf] a9'jf eO{ tna ;'ljwf ;lxt cjsfz lng ;Sg]5 .
lgoldt a9'jfsf nflu ;+efJo pDd]bjf/ gePsf sd{rf/Ln] :j]lR5s cjsfz lng
;Sg] t/ Ps tx dflysf] a9'jf / tna ;'ljwf kfpg] 5}g .
-#_ tL; jif{ :yfoL ;]jf cjlw k'/f u/]sf sd{rf/Lsf] xsdf lghn] :j]lR5s
cjsfz lng rfx]df lghsf] clgjfo{ cjsfz x'g afFsL cjlwsf] nflu k|lt dlxgf
kGw| lbgsf] a]l;s tna a/fa/sf] /sd yk ;\'ljwf lbOg]5 . o;/L yk x'g] /sd
aL; dlxgf eGbf a9L x'g] 5}g .
-$_ :j]lR5s cjsfz lng] sd{rf/Ln] ;fdfGotof Ps dlxgf cufj} :j]lR5s
cjsfz lng] jf/]sf] hfgsf/L lgudnfO{ lbg' kg]{5 .
-%_ :j]lR5s cjsfz lng] sd{rf/Ln] lgudnfO{ ltg{ afFsL s'g} klg lsl;dsf]
/sd e'Qmfg gu/L :j]lR5s cjsfz jfkt kfpg] /sd pknJw x'g] 5}g .
!@=% czQm sd{rf/Lsf] ;DjGwdf Joj:yf M lgudsf] s'g} :yfoL sd{rf/L zf/Ll/s jf
dfgl;s /f]usf] sf/0faf6 lgoldt ?kdf ;]jf ug{ c;dy{ 5 egL g]kfn ;/sf/n]
u7g u/]sf] d]l8sn af]8{af6 k|dfl0ft eO{ cfPdf lgudn] lghnfO{ lghsf] ;]jf

(45)
cjlwdf j9Ldf kfFr aif{ ;]jf cjlw yk u/L cjsfz lbg ;Sg]5 .
!@=^ pkbfg M -!_ kfFr jif{ jf ;f] eGbf a9L gf]s/L u/]sf sd{rf/Ln] cjsfz kfPdf jf
/fhLgfdf :jLs[t eO{ ;]jf jf kbaf6 cnu ePdf jf eljiodf ;fdfGot cof]Uo
g7xl/g] u/L kbaf6 x6fOPsf] cj:yfdf b]xfosf] b/n] pkbfg kfpg]5 M—
-s_ kfFr aif{ :yfoL ;]jf cjlw gePsf sd{rf/LnfO{ pkbfg lbO{g] 5}g,
-v_ kfFr jif{b]lv bz jif{;Dd c6'6 ;]jf u/]sf sd{rf/Ln] cfkm"n] sfd
u/]sf] k|To]s jif{sf] lgldQ cflv/L 8]9 dlxgfsf] tnj a/fa/sf]
/sd,
-u_ bz jif{eGbf a9L kGw| jif{;Dd c6'6 ;]jf u/]sf sd{rf/Ln] sfd
u/]sf] k|To]s jif{sf] lgldQ b'O{ dlxgfsf] tnj a/fa/sf] /sd,
-3_ kGw jif{ eGbf a9L aL; jif{;Dd c6'6 ;]jf u/]sf sd{rf/Ln] cfkm"n]
sfd u/]sf] k|To]s jif{sf] lgldQ cflv/ c9fO{ dlxgfsf] tnj,
-ª_ aL; jif{eGbf a9L ;]jf u/]sf sd{rf/Ln] sfd u/]sf] k|To]s jif{sf]
lgldQ cflv/L tLg dlxgfsf] tnj a/fa/sf] /sd .
-@_ o; ljlgod k|f/De ePkl5 lgudsf :yfoL sd{rf/LnfO{ pkbfg k|bfg
ug]{ k|of]hgsf] nflu k|To]s sd{rf/Lsf] Ps dlxgfsf] tna a/fa/sf] /sd k|To]s aif{
a}zfv dlxgfdf Ps pkbfg sf]if v8f u/L hDdf ug]{5 . sd{rf/L cjsf; xF'bf ;f]xL
sf]ifaf6 pkbfg e'QmfgL ul/g]5 .
-#_ pkljlgod -@_ adf]lhdsf] pkbfg sf]ifsf] ;+rfng / Joj:yfkg ;DaGwL
Ps 5'§} lgb]{lzsf ;+rfns ;ldltsf] :jLs[lt lnP/ hf/L ug]{5 .
!@=& pkbfgsf] nflu gf]s/L cjlwsf] u0fgf M pkbfgsf] lgldQ s'g} sd{rf/Lsf] gf]s/Lsf]
cjlwsf] u0fgf ubf{ a]tnjL ljbf a;]sf] cjlw s6fO{ k/LIf0fsfnsf] cjlw ;d]t
u0fgf u/L :yfoL gf]s/Ldf k|yd axfnL u/]sf] ldltb]lv lx;fa ul/g]5 . g]kfn
;/sf/ jf cGo ;+:yfgaf6 ;?jf eO{ cfPsf sd{rf/Lsf] gf]s/L u0fgf ubf{
;fljssf] ;+:yfgaf6 ;a} ;'ljwf ;f/L cfPdf pQm lgsfodf u/]sf] gf]s/L ;d]t
u0fgf ul/g]5 . pkljlgod !@=$ / !@=% adf]lhd gf]s/L cjlwdf yk ePsf]
cjlw ;d]t o; k|of]hgsf] nflu u0fgf ul/g]5 .
 !@=&s= pkbfgsf] nflu gf]s/L cjlwsf] u0fgf ;DaGwL cGo Joj:yf M ;fljsdf lguddf
sd{rf/Lsf] ;f7L jif{ pd]/ k'/f ePkl5 clgjfo{ cjsf; x'g] Joj:yf ePsf]df ldlt
@)%@.@.@^ b]lv pd]/sf] xb cG7fpGg jif{ tf]lsPsf] x'Fbf ;f] ldlt cufj} lguddf
kfFr jif{ jf ;f] eGbf a9L :yfoL ;]jf cjlw k'/f u/L of] ljlgod nfu" ePkl5
pd]/s]f xbaf6 cjsfz kfpg] lgudsf :yfoL sd{rf/LnfO{ pkbfgsf] /sd u0fgf

 kfFrf} ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .


 ;ftf} ;+zf]wgåf/f yk .
(46)
ug{] k|of]hgsf] nflu yk b'O{ jif{sf] ;]jf cjlw sfod ul/g]5 .
!@=* pkbfg lbg gldNg]] M sd{rf/LnfO{ b]xfosf] cj:yfdf pkbfg lbOg] 5}g M—
-!_ lguddf cfkm"n] a'emfpg' kg]{ gubL, lhG;L / a/a'emf/y ug'{ kg]{
sfuhkq ga'emfPdf,
-@_ c:yfoL, DofbL kbdf jf s/f/df lgo'lQm ePsf]df,
-#_ eljiodf lgudsf] gf]s/Lsf lgldQ cof]Uo 7xl/g] u/L gf]s/Laf6
avf{:t ePdf .
!@=( pkbfg kfpg] kl/jf/sf ;b:ox¿sf] qmd M s'g} sd{rf/Lsf] ;]jfdf axfn 5b} d[To'
ePdf lghn] o; ljlgodfjnL adf]lhd kfpg] pkbfgsf] /sd lghn] OR5fPsf]
JolQmn] / s;}nfO{ gOR5fPsf] jf OR5fPsf] JolQmsf] klg d[To' ePdf d[t
sd{rf/Lsf] kl/jf/sf ;b:ox¿ dWo] b]xfosf qmd cg';f/sf] hf] hLljt 5 p;}n]
kfpg]5 M—
-!_ ;uf]nsf] klt jf kTgL,
-@_ ;uf]nsf] 5f]/f jf 5f]/fsf lawjf kTgL,
-#_ ;uf]nsf] clajflxtf 5f]/L,
-$_ ;uf]nsf] afa', cfdf ljjflxtf dlxnf sd{rf/Lsf] xsdf ;uf]nsf]
;f;', ;;'/f,
-%_ cGo sfg"gL xsjfnf .
:ki6Ls/0f M Ps qmddf Ps eGbf a9L gft]bf/x¿ tf]lsPsf] eP ;f] qmddf
tf]lsPsf ;a} gft]bf/x¿n] a/fa/ lx:;fdf d[t sd{rf/Lsf] pkbfg kfpg ;Sg] 5g\ .
+!@=!) ljz]if cfly{s ;'ljwf M lgudsf] sd{rf/Lsf] ;]jfdf 5Fb} d[To' ePdf lghsf] kl/jf/nfO{
Ps nfv krf; xhf/ ?k}ofF Psd'i6 k|bfg ul/g]5 .

kl/R5]b—!#
cfr/0f
lgudsf sd{rf/Lx?n] b]xfo adf]lhdsf cfr/0fx? kfngf ug'{ kg]{5 M–
!#=! bfg, pkxf/, rGbf / ;fk6L M
-s_ lgudsf] sfddf s'g} klg k|sf/n] c;/ kg{] u/L sd{rf/Ln] lgudsf]
:jLs[lt ljgf s;}af6 s'g} k|sf/sf] bfg, bftJo, sf]z]nL / pkxf/
dfUg' :jLsf/ ug{' jf cfˆgf] Psf3/sf] s'g} ;b:oaf6 ;d]t :jLsf/
u/fpg' x'Fb}g .
-v_ lgudsf] sfo{;Fu ;Dj4 /x]sf] JolQm jf ;+3 ;+:yf;Fu s'g} rGbf jf
;fk6L jf lghsf] cfly{s s[t1tfdf kg{' x'Fb}g .

+ 5lAa;f}+ ;+zf]wgåf/f ylkPsf] .


(47)
!#=@ Jofkf/ Joj;fo M -!_ lgudsf] ;]jfdf /x]sf s'g} klg sd{rf/Ln] lgudsf] :jLs[lt
glnO{ Jofkf/ Joj;fo jf kmd{sf] lx:;]bf/ x'g jf cGoq s'g} k|sf/sf] gf]s/L :jLsf/
ug{' x'Fb}g .
t/,
-s_ ;fdflhs, ;flxlTos, P]ltxfl;s, a}1flgs jf snfTds If]qsf] sfd
ug{ kfOg]5 .
-v_ s'g} ;fj{hlgs ;+:yfg, sDkgL tyf ljlQo ;+:yfx?sf] z]o/ ln+bf
of] lgod nfu" x'g] 5}g .
!#=# ;DklQsf] laa/0f M lgudsf] k|To]s sd{rf/Ln] lgudn] tf]s]sf] cg';"rL—!#
adf]lhdsf] 9fFrfdf cfˆgf] tyf cfˆgf] kl/jf/sf] ;b:osf] gfddf ePsf] rn crn
;DklQsf] ljj/0f e/L clws[t:t/sf] sd{rf/Ln] sfo{sf/L k|d'v / ;xfos:t/sf]
sd{rf/Ln] ljefuLo k|d'v jf sfof{no k|d'v dfk{mt lguddf k]z ug{' kg{]5 . To:tf]
;DklQ ljj/0fsf] clen]v cBfjlws u/L /fVg' kg]{5 .
!#=$ lgudsf] sfd sfh cyjf ;dfrf/ k|sfz ug{ k|ltaGw M -!_ lgudsf] ;]jfdf /x]sf
s'g} klg sd{rf/Ln] lgudsf] sfo{sf/L k|d'vsf] :jLs[lt glnO{ jf k|rlnt g]kfn
sfg"gn] afWo u/]sf] cj:yfdf afx]s cfˆgf] cf]xbfsf] st{Jo kfng ubf{ 1ft x'g
cfPsf] s'/f k|rf/ k|;f/ ug{ jf k|ToIf jf ck|ToIf ¿kaf6 ;+s]t jf k|s6 ug{' x'Fb}g .
-@_ pkljlgod -!_ df pNn]lvt Joj:yf sd{rf/Ln] h'g;'s} sf/0faf6
lgudsf] ;]jf 5f]8] kl5 klg lgh pk/ nfu" x'g]5 .
!#=% /]l8of] jf k]|; jf cbfnt;Fu ;DaGw M -!_ lgudsf] s'g} klg sd{rf/Ln] s'g} kq
klqsfdf cfˆgf] jf:tljs jf sfNklgs gfddf lgudnfO{ cfIf]k cfpg] u/L jf
lgudn] ckgfPsf] gLltsf] lj?4 n]Vg, k|rf/ ug{ jf s'g} ;+rf/sf] dfWodaf6 k|;f/0f
ug{ u/fpg x'b}g .
-@_ s'g} sd{rf/Ln] cfˆgf] cf]xbfsf] sfdsf] l;nl;nfdf s'g} JolQm jf
;+:yfåf/f nufOPsf] cf/f]ksf] ;kmfO{sf] lgldQ lgudsf sfo{sf/L k|d'vsf] k"j{
:jLs[lt lng' kg]{5 . To:tf] :jLs[lt lnPsf] cj:yfdf ;kmfO{sf lgldQ nfu]sf] vr{
lgudn] g} Joxf]g]{5 .
t/,
o; pkljlgodn] lgudsf] sd{rf/Lsf] cfˆgf] JolQmut sfd cyjf rl/qsf]
;DaGwdf ;kmfO{ lbg kfpg] clwsf/df s'g} afwf kg]{ 5}g .
!#=^ ;do kfng / lgoldttf M lgudsf] ;]jfdf axfn /x]sf] sd{rf/Ln] lgudaf6
lgwf{l/t ;dodf lgoldt ?kn] cfˆgf] sfof{nodf xflh/ x'g' kb{5 / ljbfsf]
:jLs[lt -cg';"rL —!$ adf]lhd_ glnO{ sfof{noaf6 cg'kl:yt x'g kfpg] 5}g .
!#=& /fhgLlt jf cafG5gLo k|efj kfg{ gx'g] M lgudsf s'g} klg sd{rf/Ln] cfˆgf] gf]s/L

(48)
;DaGwL s'/fdf dtna ;fWo ug]{ dg;fon] cGo sd{rf/Ldfly /fhgLlts jf
cafG5gLo k|efj kfg{ jf k|efj kfg]{ k|of; ug{ x'b}g .
!#=* lgjf{rgdf efu lng gx'g] M lgudsf sd{rf/Ln] s'g} klg /fhg}lts kbsf] nflu x'g]
lgjf{rgdf efu lng jf s;}sf] lgldQ dt dfUg jf s'g} k|sf/sf] k|efj kfg{ x'b}g .
t/ s;}nfO{ dt lbPsf] jf lbg] larf/ u/]sf] s'/f k|s6 gu/L k|rlnt sfg"g
adf]lhd cfkm"n] kfPsf] dtbfgsf] clwsf/ k|of]u ug{ afwf kg]{ 5}g .
!#=( x8\tfn y'g5]s tyf 3]/fp ug{df k|ltaGw M lgudsf] sd{rf/Ln] s'g} klg sfof{no
jf sd{rf/Lsf] lgwf{l/t st{Jo k'/f ug{df afwf la/f]w x'g] u/L x8\tfn jf snd aGb
ug{ jf y'g5]s jf 3]/fp ug{ jf zfl//Ls tyf dfgl;s pTkL8gaf6 bjfj lbg jf
;f] ug]{ p2]Zon] c?nfO{ pS;fpg' ;d]t x'b}g .
!#=!) ax' lajfx, afn lajfx / cgd]n lajfxdf k|ltaGw M d'n'sL P]g lax]jf/Lsf] dxnsf]
ljkl/t x'g] u/L lgudsf s'g} klg sd{rf/Ln] ax' lajfx, afn lajfx / cgd]n lajfx
ug'{ u/fpg' x'b}g .
!#=!! cg'zf;g / cf1fkfng M
-s_ lgudsf sd{rf/Ln] cfˆgf] st{Jo kl/>d / tTk/tfsf] ;fy kfngf
ug'{ kb{5 .
-v_ lgudsf] sd{rf/Ln] cfˆgf] ;+:yfsf] sfd ;DaGwL s'/fdf cfkm" eGbf
dflysf sd{rf/Ln] lbPsf] cfb]znfO{ lz3|tf / kl/>d ;fy k"/f ug'{
kb{5 .
-u_ lgudsf sd{rf/Ln] cfkm" eGbf dflysf ;a} sd{rf/Lx? k|lt plrt
cfb/ b]vfpg' kb{5 .
-3_ lgudsf sd{rf/Ln] cfkm"eGbf d'lgsf sd{rf/Lx? k|lt / lgudsf]
;Dks{df cfpg] JolQm;Fu gd|tf k"0f{ / lzi6tf k"0f{ Jojxf/ ug'{ kb{5 .
!#=!@ ;+:yfsf] ;b:otf M -!_ s'g} klg sd{rf/L lgudsf] k"j{ :jLs[lt lnO{ k|rlnt sfg"g
adf]lhd btf{ ePsf] sd{rf/Lsf] ;+:yf afx]s cGo s'g} klg ;+:Yffsf] ;b:o aGg
x'b}g .
-@_ s'g} klg clws[t sd{rf/L sd{rf/Lx?sf] s'g} ;+:yfsf] ;b:o aGg x'b}g .
-#_ pkljlgod -!_ / -@_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg lgudsf
sd{rf/Ln] k|rlnt sfg"g / lgudsf] gLlt ljkl/t gx'g] u/L cfk\mgf] k]zfut
xslxtsf] nflu / cGo ;fdflhs ;+:yfsf] ;b:o aGg o; ljlgodfjnLdf n]lvPsf]
s'g} s'/fn] afwf k'¥ofPsf] dflgg] 5}g .
!#=!# k|ltlglwTj ug{df k|ltaGw M lgudsf sd{rf/Ln] cfkm"nfO{ dsf{ k/]sf] ljifodf
Gofosf] nflu cfkm}n] jf jf/]zåf/f ;DalGwt lgsfo jf clwsf/L ;dIf lgj]bg lbg
afx]s c? JolQm jf ;d"xsf] tkm{af6 k|ltlglwTj ug{ x'b}g .
(49)
t/, dfGotf k|fKt sd{rf/Lx?sf] ;+:yfsf] tkm{af6 ul/g] k|ltlglwTj /
sd{rf/Lsf] kbLo bfloTjsf] cfwf/df ug'{ kg]{ s'g} sfo{ ug{df o; ljlgodfjnLn]
afwf k'¥ofPsf] dflgg] 5}g .
!#=!$ dfbs kbfy{ jf nfu" kbfy{ ;]jg ug{ gx'g] M s'g} klg sd{rf/Ln] sfof{nodf dfbs
kbfy{ jf nfu" kbfy{ ;]jg ug{ jf ;]jg u/L sfof{nodf cfpg' x'b}g . nfu" kbfy{
tyf dfbs kbfy{ ;]jg u/L cfPsf] k'i6L ePdf ljefuLo sf/jfxL x'g]5 .
!#=!% kb cg';f/sf] cfr/0f ug'{ kg]{ / kf]zfs nufpg' kg]{ M lgudsf k|To]s sd{rf/Ln]
cfˆgf] kb cg's"nsf] cfr/0f ug'{ kg]{5 . lgudn] tf]s] adf]lhdsf] kf]zfs clgjfo{
nufpg' kg]{5 . tf]lsP jdf]lhd kf]zfs nfP gnfPsf] lgu/fgL ul/g]5 / kf]zfs
gnufPsf] kfOPdf kf]zfs ;+/If0f vr{ / bfdf;fxLn] x'g] kf]zfs vr{ jfktsf] /sd
;d]t s6[f ul/g]5 .
!#=!^ lgudsf] clxt x'g] sfo{ ug{ gx'g] M lguddf sfo{/t s'g} klg sd{rf/Ln] lgudsf]
Jofkf/Ls l:yltdf cfFr k'¥ofpg] jf lgudsf] clxt x'g] sfd s'/f] ug{' x'b}g .
lgudsf] clxt x'g] u/L s'g} sd{rf/Ln] sfd u/]sf] k|dfl0ft ePdf o;}
ljlgodfjnLdf ePsf] Joj:yfsf cltl/Qm k|rlnt P]g sfg"g adf]lhd sf/jfxL
x'g]5 .
!#=!& xfgL gf]S;fgL k'/\ofpg gx'g] M -!_ lguddf sfo{/t s'g} klg sd{rf/Ln] lgudnfO{
s'g} k|sf/sf] xfgL gf]S;fgL k'/\ofpg' x'b}g .
-@_ lgudsf sd{rf/Ln] cfˆgf] sfa'eGbf aflx/L kl/l:yltdf afx]s
nfk/jfxLsf] sf/0fn] ubf{ lgudn] sf/f]jf/ ug]{ a:t'x?sf] gf]S;fgL -n;_ / u'0f:t/
lgoGq0f sfod ug{ g;sL lgud / /fi6«nfO{ xfgL gf]S;fgL k'/\ofpg' x'b}g .
!#=!* sDkgLsf] :yfkgf, ;+rfng / ;+nUgtf M -!_ lgudsf sd{rf/Ln] lgudsf] :jLs[lt
glnO{ s'g} a}+s jf sDkgLsf] :yfkgf jf ;+rfngsf] sfddf ;xefuL x'g' x'b}g .
-@_ lgudsf sd{rf/L / lghsf kl/jf/n] lgudsf] 9'jfgLstf{, l8n/, ;fdfu|L,
cfk"lt{stf{ / ;]jf k|bftf eO{ lgud;Fu sf/f]jf/÷Jofkf/ ug{ x'b}g .
-#_ lguddf sfo{/t sd{rf/Ln] lguds} k|s[lt;+u ldNbf]h'Nbf] sf/f]jf/ ug]{
s'g} k|lt:klw{ lgsfo;Fu cfj4 eO{ s'g} sfo{ ug'{ u/fpg' x'b}g .
!#=!( v/fj cfr/0f u/]sf] dflgg] M sd{rf/Ln] b]xfosf sfd sf/afxL u/]df v/fj
cfr/0f u/]sf] dflgg]5 M—
-!_ lgudsf] sfo{df xfgL gf]S;fgL x'g]u/L sfddf cg'kl:yt /x]df,
-@_ cfkm"nfO{ ;'lDkPsf] sfd ug{ OGsf/ u/]df,
-#_ lgudsf]] gub tyf ;DklQ lxgfldgf jf xfgL gf]S;fgL u/] u/fPdf,
-$_ u}/ sfg"gL tj/n] /sd lng' lbg' u/]df,
-%_ lgud ;DaGwL P]g, lgod, ljlgod, cfb]z jf lgb]{zgsf] kfngf
(50)
gu/]df,
-^_ cfkm"n] lnPsf] zkysf] k|lts"n x'g] u/L sfo{ u/]df,
-&_ a/fa/ ;dodf sfof{nodf gcfPdf jf a/fa/ uon x'g] u/]]df,
-*_ lgudsf] uf]Ko ;"rgf k|jfx tyf lgudnfO{ gf]S;fg x'g]u/L cGo
k|lt:kwL{ lgud, cfk"lt{stf{ jf Ph]06nfO{ ;"rgf k|jfx, ;dy{g cflb
u/]df,
-(_ lgudsf] sfof{no:yndf lgudsf sd{rf/Ln] sd{rf/L jf u|fxs;Fu
jf cGo JolQm;Fu of}ghGo b'/frf/ -;]S;'on xf/];d]06_ u/]df,
-!)_ cfr/0f lakl/t x'g] cGo sfo{ u/]df .
+ !#=@) :yfoL cfjf;Lo cg'dlt lng gx'g] M lgudsf sd{rf/Ln] :yfoL cfjf;Lo cg'dlt lng
jf To:tf] cg'dlt k|fKt ug{sf nflu cfj]bg lbg' x'Fb}g .

kl/R5]b—!$
ljefuLo sf/jfxL
!$=! ;hfo M plrt / kof{Kt sf/0f ePdf lgudsf sd{rf/LnfO{ b]xfo adf]lhdsf] ljefuLo
;hfo ug{ ;lsg]5 M–
-s_ ;fdfGo ;hfo M
-!_ gl;xt lbg],
-@_ a9Ldf kfFr tna j[l4 /f]Ssf ug]{,
-#_ a9Ldf kfFr jif{;Dd a9'jf /f]Ssf ug]{,
-v_ ljz]if ;hfo M
-!_ eljiodf lgudsf] ;]jfsf] lgldQ cof]Uo g7xl/g] u/L ;]jfaf6 x6fpg] .
-@_ eljiodf lgudsf] ;]jfsf] lgldQ cof]Uo 7xl/g] u/L ;]jfaf6 avf{:t ug]{ .
!$=!s= gl;xt lbg]] jf a9Ldf kfFr tna a[l4 /f]Ssf jf kfFr jif{;Dd a9'jf /f]Ssf ug]{ M

b]xfosf] s'g} cj:yfdf lgudsf s'g} sd{rf/LnfO{ gl;xt lbg jf lghsf] a9Ldf kfFr tnj
j[l4 jf a9Ldf kfFr jif{;Dd j9'jf /f]Ssf ug{ ;lsg]5 M–
-s_ ;dokfng gu/]df jf sfof{nodf lgoldt g/x]df,
-v_ cg'zf;g jf cf1fkfng gu/]df,
-u_ lgudsf] lxt lrtfO{ lhDd]jf/Lk"j{s sfo{ gu/]df,
-3_ ;Dkfbg u/]sf] sfd ;Gtf]ifhgs gePdf,
-ª_ a/a'emf/y gu/]df,

+ 5lAa;f}+ ;+zf]wgåf/f ylkPsf] .


 5lAa;f}+ ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .
(51)
-r_Ps jif{df b'O{ k6s;Dd r]tfjgL kfPdf,
-5_Ps jif{df b'O{ k6seGbf a9L ;r]t u/fOPdf,
-h_kbLo bfloTj lhDd]jf/Lk"j{s k'/f gu/]df,
-em_
;]jfu|fxLsf] lk/dsf{ jf ph"/Lsf] a]jf:tf u/]df,
-`_k|rlnt sfg"g adf]lhd k]ZsL km5\of}{6 gu/]df,
-6_;'kl/j]Ifsaf6 lbOPsf] lgb{]zg kfng gu/]df,
-7_sfg"g adf]lhd k'/f ug{'kg{] st{Jo k'/f gu/]df,
-8_sfof{noaf6 x'g] vr{df nfk/jfxL u/]df,
-9_k"j{ :jLs[lt glnO{ sfof{nodf cg'kl:yt /x]df,
-0f_
;]jf zt{;DaGwL sfg"gn] tf]s]sf cfrf/0f ;DaGwL ljifo pNnª\3g u/]df,
-t_lgudsf] uf]klgotf eª\u u/]df,
-y_;?jf u/]sf] sfof{nodf Dofb leq xflh/ gePdf .
-b_ hfgL–hfgL lgudn] tf]s]sf] k]6«f]lnod kbfy{sf] gf]S;fgL nIo eGbf a9L gf]S;fgL
u/]df .
+!$=!v lgudsf] ;]jfaf6 x6fpg] M b]xfosf] s'g} cj:yfdf lgudsf sd{rf/LnfO{ eljiodf

lgudsf] ;]jfsf] lgldQ cof]Uo g7xl/g] u/L ;]jfaf6 x6fpg ;lsg]5 M–


-s_ lgudsf sd{rf/Ln] zf/Ll/s jf dfgl;s cof]Uotfsf] sf/0fn] cfkm\gf] kbsf] sfd jf
lhDd]jf/L k'/f ug{ g;s]df .
-v_ cfr/0f;DaGwL s'/f af/Daf/ pNn+3g u/]df .
-u_ sfof{nosf] ;dodf af/Daf/ dfbs kbfy{ ;]jg u/]df .
-3_ af/Daf/ cg'zf;gxLg sfd u/]df .
-ª_ ljlgod !#=* ljkl/t lgjf{rgdf efu lnPdf .
-r_ cfkm\gf] kbsf] lhDd]jf/Lsf] af/Daf/ a]jf:tf u/]df .
-5_ labf :jLs[t gu/fO{ nuftf/ () lbg;Dd cfkm\gf] sfof{nodf cg'kl:yt /x]df .
-h_ hfgLhfgL jf nfk/jfxL u/L tf]lsPsf] lhDd]jf/L k'/f gu/]sf] sf/0fn] lgudnfO{
uDeL/ cfly{s xfgL gf]S;fgL ePdf .
+!$=!u lgudsf] ;]jfaf6 avf{:t ug]{ M b]xfosf] cj:yfdf lgudsf] sd{rf/LnfO{ eljiodf

lgudsf] ;]jfsf] nflu cof]Uo 7xl/g] u/L lgudsf] ;]jfaf6 avf{:t ug{ ;lsg]5 M—
-s_ g}lts ktg b]lvg] kmf}hbf/L cleof]udf cbfntaf6 s;'/bf/ 7xl/Pdf,
-v_ cfly{s lxgfldgf jf e|i6frf/ u/]df jf ug{ c?nfO{ k|f]T;flxt ug]{ sfd u/]df,

+ 5lAa;f}+ ;+zf]wgåf/f ylkPsf] .


+ 5lAa;f}+ ;+zf]wgåf/f ylkPsf] .
(52)
-u_ gfd, y/, pd]/, 7]ufgf, gful/stf, of]Uotf jf lbg'kg]{ JolQmut ljj/0f ;DaGwdf
s'g} e'm6f] hfgsf/L lbO{ ;]jfdf k|j]z u/]sf] k|dfl0ft ePdf,
-3_ ljb]zsf] :yfoL cfjf;Lo cg'dlt lnPdf .
!$=@ ;hfosf] cfb]z lbg] clwsf/L M -!_ lgudsf sd{rf/LnfO{ ljlgod !$=! sf] v08 -s_

adf]lhdsf] ;hfosf] cfb]z lbg] clwsf/ sfo{sf/L lgb]{zsnfO{ x'g]5 .


-@_ lgudsf sd{rf/LnfO{ ljlgod !$=! sf] v08 -v_ adf]lhdsf] ;hfosf] cfb]z
lbg] clwsf/ b]xfo adf]lhdsf sd{rf/Lsf] xsdf b]xfo adf]lhdsf clwsf/LnfO{ x'g]5 M–
-s_ txljxLg / ;xfos:t/sf sd{rf/Lsf] xsdf sfo{sf/L lgb]{zs,
-v_ clws[t:t/sf sd{rf/Lsf] xsdf ;ldltn] tf]s]sf] ;ldltsf] ;b:o jf ;ldltn]
;ldltsf] ;b:osf] cWoIftfdf ul7t pk;ldltdf .Æ
t/, To;/L ul7t pk;ldltdf ;hfo lbg nfluPsf] sd{rf/L sfo{/t kbeGbf Ps
>]0fL jf tx dflysf] clws[tnfO{ ;b:osf] ?kdf /fVg'kg]{5 .
!$=# k'g/fj]bg ;'Gg] clwsf/L M
-!_ o; ljlgodfjnL adf]lhd b]xfosf] clwsf/Laf6 ul/Psf] ;hfo pk/ lrQ ga'‰g] sd{rf/Ln]
k}+QL; lbgleq b]xfo adf]lhd k'g/fj]bg ug{ ;Sg]5 M–
-s_ lgudsf sd{rf/LnfO{ ljlgod !$=! sf] v08 -s_ adf]lhd ul/Psf] ;hfo pk/ ;+rfns
;ldltsf cWoIf ;dIf,
-v_ lgudsf sd{rf/LnfO{ ljlgod !$=! sf] v08 -v_ adf]lhd u/]sf] ;hfo ePdf ;+rfns
;ldlt ;dIf .
-@_ k'g/fj]bg k/]sf] ldltn] ;fwf/0ftof k}tfnL; lbgleq lg0f{o lbO{ ;Sg' kg]{5 .
-#_ k'g/fj]bg ;'Gg] clwsf/Ln] lbPsf] lg0f{o clGtd dflgg]5 .
!$=$ lgnDag ug]{ M -!_ pkljlgod !$=! sf] v08 -s_ / -v_ afx]ssf] c? ;hfo x'g]df
ljlgod !$=@ df pNn]lvt ;hfo ug{ kfpg] clwsf/Ln] b]xfosf] cj:yfdf
sd{rf/LnfO{ lgnDagdf /fvL sf/jfxL ug'{ kg]{5 / o;/L lgnDag ul/Psf] cfb]z
Ps k|lt ;DalGwt sd{rf/LnfO{ / csf]{ k|lt sfo{sf/L k|d'vnfO{ lbg' kg]{5 M—
-s_ lgnDag gu/L cf]xbfsf] sfd ug{ lbbf e'm¶f ;a't k|df0f ;+sng
ug{ ;Sg] jf cfkm" la?4sf] ;a't k|df0f ufoa ug{ ;Sg] ;+efjgf
b]lvPdf,
-v_ lgnDag gu/L cf]xbfsf] sfd ug{ lbbf lgudsf] xfgL gf]S;fgL x'g]
;+efjgf b]lvPdf .
:ki6Ls/0f M lx/f;t jf sf/fuf/df k/]sf] cj:yfdf :jtM lgnDag ePsf]
dflgg]5 .

 5lAa;f}+ ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .


 5lAa;f}+ ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .
(53)
-@_ lgnDagdf /x]sf sd{rf/Ln] lgnDagsf] cjlw e/ vfO{ kfO{ cfPsf]
dfl;s tnasf] cfwf /sd dfq kfpg]5 .
t/, lgnDagdf /x]sf sd{rf/Lsf] cleof]u k|dfl0ft x'g g;sL km's'jf ePdf
lgnDagsf] cjlwdf pko'{Qm adf]lhd lghn] kfPsf] tna /sd s§f u/L afFsL tna
eQf /sd -aflif{s a[l4 x'g] ePdf ;f] ;d]t_ k'/} kfpg]5 . nfu]sf] cleof]u k|dfl0ft
e} ;]jf d'Qm ePdf lgnDag /x]sf] cjlw e/sf] c? s'g} tna eQf kfpg] 5}g .
-#_ lgudsf] s'g} sd{rf/LnfO{ ;fwf/0ftof k}tfnL; lbgeGbf a9L lgnDag
u/L /fVg' x'b}g, ;f] cjlwleq sd{rf/L pk/sf] sf/jfxL lsgf/f nufpg' kb{5 . s'g}
c;fwf/0f cj:yfdf k/L pQm cjlwleq sf/jfxL lsgf/f nufpg g;lsg] eO{
lgnDagsf] cjlw k}tfnL; lbgeGbf a9L a9fpg' k/]df lgudsf sfo{sf/L k|d'vn]
pQm cjlw a9fpg ;Sg]5 .
-$_ g}lts ktg b]lvg] kmf}Hbf/L cleof]udf lu/ˆtf/ e} y'lgPsf sd{rf/L
To;/L y'gfdf /x]sf] cjlwdf :jtM lgnDag ePsf] dflgg]5 . To:tf] lgnDagsf]
cflwsfl/s ?kdf k'i6L ePsf] x'g' kg]{5 . o;/L lgnDag ePsf sd{rf/Ln]
lgnDagsf] cjlw e/ s'g} tna eQf kfpg] 5}g .
t/, ;kmfO{ kfPdf lgnDag /x]sf] cjlw e/sf] k'/} tna eQf -aflif{s a[l4
x'g] ePdf ;f] ;d]t_ kfpg]5 .
!$=% ;hfo ;DaGwL sfo{ljlw M
-!_ ;hfo lbg kfpg] clwsf/Ln] s'g} sd{rf/LnfO{ ;hfosf] cfb]z lbg' eGbf cl3 ;fdfGo
;hfosf] sf/jfxL ug{ nfluPsf] sf/0fsf] pNn]v u/L ;f] sd{rf/LnfO{ !% lbgsf] ;"rgf lbO{ cfˆgf]
;kmfO{ k]z ug]{ df}sf lbg'kg]{5 .
t/, ljz]if ;hfo ubf{ ;kmfO{ dfu ul/;s]kl5 ;kmfO{ ;Gtf]ifhgs gePdf ;hfo ug'{kg]{ cfwf/
/ sf/0f tyf ;hfo ;d]t k|:tfj u/L #) lbgsf] Dofb lbO{ :kli6s/0f ;f]Wg' kg]{5 .
-@_ ;hfo lbg] clwsf/Ln] cfjZos 7fg]df :jo+ cyjf s'g} cGo clws[tåf/f hfFra'em
u/fpg ;Sg]5 . hfFra'em ug]{ clws[tn] cfˆgf] k|ltj]bgdf sf/0f ;lxtsf] cfˆgf]
/fo, 7x/ tyf ePsf ;a't k|df0f ;d]t bflvnf ug'{ kg]{5 .
t/, b]xfosf] cj:yfdf s'g} sd{rf/LnfO{ gf]s/Laf6 cjsfz lbg' k/]df
pko'{Qm sfo{ljlw ckgfpg' kg]{ 5}g M—
-s_ k/LIf0fsfnsf] cjlwleq lgo'lQmdf /x]sf sd{rf/L,
-v_ s/f/df lgo'lQm ePsf / c:yfoL lgo'lQm ePsfnfO{ s/f/gfdfsf]
cjlw jf Dofb ;dfKt x'g eGbf cufl8 g},
-u_ g}lts ktg b]lvg] kmf}Hbf/L cleof]udf ;hfo kfPsf] JolQm,
-3_ e|i6frf/ u/]sf] k|dfl0ft ePdf .

 5lAa;f}+ ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .


(54)
-#_ hfFra'emsf] sfd ;dfKt eP kl5 ;hfosf] cfb]z lbg' eGbf klxn]
;hfo lbg] clwsf/Ln] lbg nfu]sf] ;hfosf] ;"rgf lbg' kg]{5 / k|:tfljt ;hfo
lghnfO{ lsg glbg] egL plrt Dofb lbO{ lghaf6 :ki6Ls/0f dfUg' kg]{5 .
-$_ o;} kl/R5]bsf] ljefuLo sf/jfxL ;DaGwL sfo{ljlw ckgfpg' kbf{
sd{rf/Ln] lbPsf] 7]ufgf kQf gnfu]df jf ljefuLo sf/jfxLsf] kq ga'em]df
sd{rf/LnfO{ ;Dks{ /fVg cfpg' egL s'g} k|d'v klqsfdf plrt Dofb lbO{ ;"rgf
k|sflzt ug'{ kg]{5 / pQm Dofbleq ;Dks{ :yflkt ug{ gcfPdf pkljlgod -#_ sf]
sfo{ljlw ckgfpg afwf kg]{ 5}g .
!$=^ k'g/fj]bgsf] sfo{ljlw M lgudsf] s'g} sd{rf/Ln] o; kl/R5]]b adf]lhd cfkm"nfO{
lbPsf] ljefuLo ;hfo la?4 k'g/fj]bg lbg' k/]df b]xfo adf]lhdsf] sfo{ljlw
ckgfpg' kg]{5 M—
-!_ k'g/fj]bg ug]{ sd{rf/Ln] plrt / cfb/ ;"rs efiffdf n]lv cfˆg}
gfdaf6 k'g/fj]bg lbg' kg]{5,
-@_ k'g/fj]bg ug]{ sd{rf/Ln] k'g/fj]bg ;fy cfˆgf] ;kmfO{sf] lgldQ hf]
ePsf] ;a'b k|df0f ;+nUg /fVg'sf ;fy} h'g cfb]zsf] la?4
k'g/fj]bg ul/Psf] xf] ;f] cfb]zsf] gSsn ;+nUg ug'{ kg]{5 ,
-#_ k'g/fj]bg lb+bf k'g/fj]bg ;'Gg] clwsf/LnfO{ ;Daf]wg u/L lghsf]
sfof{nodf k'g/fj]bg btf{ u/fpg' kg]{5 ,
-$_ ;hfos]f cfb]z kfPsf] ldltn] k}tL; lbgleq k'g/fj]bg lbg'
kg]{5 .
============
!$=& k'g/fj]bg dfly ljrf/ / lg0f{o M -!_ lgudsf] s'g} sd{rf/Ln] cfkm" pk/sf] ljefuLo
;hfosf] cfb]z la?4 lbPsf] k'g/fj]bg ljlgod !$=^ adf]lhd /Lt k'u]sf] gePdf
k'g/fj]bg ;'Gg] clwsf/Ln] To:tf] k'g/fj]bg lng c:jLsf/ ug{ ;Sg]5 .
-@_ pkljlgod -!_ adf]lhd c:jLsf/ ul/Psf afx]s btf{ ul/Psf c? ;a}
k'g/fj]bgx?df k'g/fj]bg ;'Gg] clwsf/Ln] b]xfosf s'/fx?sf] ljrf/ ug'{ kg]{5 M—
-s_ ;hfosf] cfb]zdf cfwf/ lbPsf s'/fx?sf] oyfy{tf k|dfl0ft eO{
;s]sf] 5 ls 5}g .
-v_ k|dfl0ft eO{ ;s]sf s'/fx? ;hfo ug{sf] lgldQ kof{Kt 5g\ jf
5}gg\ .
-u_ ;hfo u/]sf] 7Ls, kof{Kt, ckof{Kt jf a9L s] 5 <
-#_ pkljlgod -@_ adf]lhd ljrf/ u/L ;s] kl5 k'g/fj]bg ;'Gg] clwsf/Ln]
k'g/fj]bsnfO{ lbOPsf] ;hfo ;b/ jf ab/ ug]{ jf To:tf] ;hfonfO{ 36fp u/L

 5lAa;f}+ ;+zf]wgåf/f lemlsPsf] .


(55)
clGtd cfb]z lbg ;Sg]5 .
!$=* k'g/fj]bg vf/]hL M k'g/fj]bg ;'Gg] clwsf/Ln] k'g/fj]bg vf/]h u/]df sf/0f ;lxt
vf/]h ul/Psf] ;"rgf ;DalGwt sd{rf/LnfO{ lnlvt ?kdf lbg' kg]{5 .
!$=(= cGo lgsfoåf/f ePsf] ;hfo ;DaGwdf M k|rlnt g]kfn sfg"g adf]lhd clwsf/
k|fKt s'g} lgsfon] lgudsf] s'g} sd{rf/Lsf ;DjGwdf s'g} cfb]z jf ;hfo lbPsf]df
o; ljlgodfjnL adf]lhdsf] sfo{lalw gckgfO{ b]xfo adf]lhd ug{' kg]{5 M—
-!_ lgnDjgsf] cfb]z lbPsf]df To:tf] sd{rf/L :jtM lgnDjg x'g]5 .
-@_ ;hfosf] cfb]z lbPsf]df ;hfo ls6fg ePsf]df ;f]xL adf]lhd /
;hfo ls6fg geO{ ljefuLo sf/jfO{ ug{' eGg] ePsf]df ;hfo lbg
kfpg] clwsf/Ln] s;'/sf] k|s[lt x]/L ljlgod !$=! adf]lhdsf] s'g}
;hfo ug{' kg]{5 .
-#_ pkljlgod -!_ / -@_ adf]lhdsf] cj:yfdf o; ljlgodfjnL
adf]lhd k'g/fj]bg nfUg] 5}g .
!$=!)= ljefuLo ;hfo gdflgg] M b]xfosf sf/afxLnfO{ ljefuLo ;hfo dflgg] 5}g / o:tf]
sf/jfO{ ubf{ ljlgod adf]lhdsf] sfo{ljlw k'¥ofpg' kg]{ 5}g M—
-!_ s'g} sd{rf/Ln] hfgfhfgL jf nfk/jfxL afx]s lgod, ljlgod cfb]z
kfngf gugf{n] lgudnfO{ x'g uPsf] gf]S;fgL /sd ;Dk"0f{ jf
cf+lzs ?kdf ;f] sd{rf/Lsf] tna eQf jf lghn] kfpg] cGo
/sdaf6 c;'n pk/ ubf{,
-@_ tf]lsPsf] cjlwleq sfd km5\of}6 ug{ g;s]df jf cGo sf/0fn] Ps
jif{df b'O{ k6s;Dd r]tfjgL lbbf, Ps lbgsf] tna hl/jfgf ubf{
cyjf u}/ xflh/ ePsf] lbgsf] tna jf uon s§f ubf{,
-#_ ;?jf a9'jf ePsf] sd{rf/LnfO{ tf]lsPsf] Dofbleq /dfgf
glbPsf]df s'g} sf/jfxL ubf{ .

kl/R5]b—!%
;]jf ;'ljwf
!%=! cltl/Qm ;dodf sfd u/]sf] eQf M -!_ lgudsf sd{rf/Ln] sfof{no v'Ng] ;do
eGbf a9L ;do a;L sfd u/]df lghnfO{ cltl/Qm ;do sfd u/] jfkt cltl/Qm
;do eQf lbOg]5 . o; ;DaGwL Joj:yf ;+rfns ;ldltn] ;do ;dodf tf]s]
adf]lhd x'g]5 .
-@_ sfof{no v'Ng] ;do eGbf a9L ;do a;L sfd ug]{ sd{rf/Ln] cltl/Qm
;dodf ug'{ kg]{ sfdsf] ljj/0f vf]nL clwsf/ k|fKt clwsf/Lsf] k"j{ :jLs[lt lng'
clgjfo{ x'g]5 .

(56)
!%=@ cf}ifwf]krf/ M -!_ k|To]s cfly{s jif{sf] cGtdf clws[t:t/sf sd{rf/LnfO{ Ps
dlxgfsf], ;xfos rf}yf] / kfFrf} txnfO{ 8]9 dlxgfsf] / ;xfos Ps, b'O{ / tLg
txsf sd{rf/LnfO{ b'O{ dlxgfsf] vfO{kfO{ cfPsf] tna a/fa/sf] /sd cf}iflw pkrf/
vr{ jfkt lbOg]5 .
-@_ c:ktfndf egf{ eO{ cf}ifwf]krf/ u/fpFbf kfFr jif{ :yfoL ;]jf ul/;s]sf
sd{rf/LnfO{ / lghsf] kl/jf/ ;d]tnfO{ c:ktfnsf] k|]l:qmK;g / lan cg';f/sf]
/sdsf] zt k|ltzt e'QmfgL lbOg] 5 . o;/L e'QmfgL lbg' kg]{ /sd cfjZos eP
k]ZsLsf] ?kdf lbO{ pkljlgod -!_ df pNn]v ePsf] /sdaf6 lan km:of}{6
ul/g]5 . k]ZsL km:of}{6 x'g' eGbf cufl8 cjsfz lnP lbPsf sd{rf/Lsf] afFsL k]ZsL
/sd lghn] kfpg] cGo /sdaf6 / ;f] af6 gk'u ePdf lghsf] 3/ 3/fgfaf6 c;'n
pk/ u/L k]ZsL r'Qmf ug'{ u/fpg' kg]{5 . cf}ifwf]krf/ u/fpFbf u/fpFb} d[To' ePdf
lnPsf] k]ZsL ldGxf u/L km:of}{6 ul/g]5 .
-#_ g]kfndf pkrf/ x'g g;Sg] egL d]l8sn af]8{n] ef/tdf uO{ cf}ifwf]krf/
ug{ l;kmfl/; u/]df ef/tdf cf}ifwf]krf/ u/fpFbf nfu]sf] c:ktfnsf] aLnsf] /sd
lgudn] lbg]5 . lghnfO{ ef/tdf pkrf/ u/fpFbf a;]sf] lbgsf] b'O{ ;o ef/tLo
?k}ofFsf b/n] lgjf{x eQf / ;fydf hfg] Ps hgf s'?jfsf] ;d]t cft] hft] vr{ /
a;]sf] lbgdf s'?jf eQf Ps ;o ef/tLo ?k}ofF lbOg]5 . e|d0fsf] ;fwg
Joj:yfkgn] tf]s] adf]lhd x'g]5 . of] Joj:yf kfFr jif{ :yfoL ;]jf k'u]sf
sd{rf/LnfO{ dfq nfu" x'g]5 .
-$_ pkljlgod -@_ / -#_ adf]lhd kfpg] /sd ;DalGwt sd{rf/Lsf]
clws[t:t/sf] nflu b'O{ jif{ a/fa/ / ;xfos :t/ sd{rf/Lsf] xsdf b'O{ jif{ 5
dlxgfsf] tna a/fa/sf] /sd eGbf a9L lbOg] 5}g .
-%_ ;Dk"0f{ ;]jf cjlwe/ Ps k6s klg pkljlgod -@_ / -#_ df pNn]v
ePsf] /sd glnPsf] ePdf pkljlgod -$_ adf]lhd kfpg] /sd pknAw
u/fOg]5 . olb pkljlgod -$_ df pNn]lvt /sd dWo] s]xL klxn] lnO{ ;s]sf] eP
km/s /sd dfq kfpg] 5 .
+-^_ lgudsf] sd{rf/L lgudsf] sfdsf] l;nl;nfdf b'3{6gfdf k/L rf]6 k6s nfUg
uO{ ;f] rf]6 k6ssf] sf/0faf6 lghsf] Ifdtf j[l4nfO{ jfwf kg]{ ePsf] s'/f jf lghsf] klt jf
kTgL s'g} lsl;dsf] s8f /f]u nfu]sf] g]kfn ;/sf/sf] d]l8sn af]8{af6 k|dfl0ft eO{ cfPdf
cj:yf ljrf/ u/L pkrf/ vr{sf] cltl/Qm ;ldltn] c:ktfnsf] ljn adf]lhd a9Ldf kfFr
nfv ?k}ofF;Dd To:tf] sd{rf/LnfO{ yk pkrf/ vr{ /sd pknAw u/fpg]5 .
t/, s'g} sd{rf/Ln] hfghfg cfˆg} uDeL/ nfk/jfxLn] rf]6 k6s nufPsf]
kfOPdf o; ljlgod adf]lhdsf] ;'ljwf kfpg]5}g .
!%=# kl/jxg ;'ljwf ;DaGwdf M lguddf sfo{/t sd{rf/Lx?nfO{ kl/jxg ;'ljwf tf]s]
+ 5lAa;f}+ ;+zf]wgåf/f ylkPsf] .
(57)
adf]lhd x'g]5 .
!%=$ vfhf vr{ ;DaGwdf M lguddf sfo{/t sd{rf/LnfO{ b}lgs Ps ;o ?k}ofF vfhf
vr{ jfkt lbO{g]5 .
!%=% aLdf M -!_ k|To]s :yfoL sd{rf/Lsf] 5 jif{sf] tnj a/fa/sf] /sd hLjg aLdf
ul/g]5 . o; ;DjGwL cGo Aoj:yf cg';"rL—!( df pNn]v eP adf]lhd x'g]5 .
-@_ sd{rf/Lsf] b'3{6gf aLdf ;+rfns ;ldltn] ;do ;dodf tf]s] adf]lhd
x'g]5 .
!%=^ shf{, C0f / ;fk6L M lgudsf] :yfoL ;]jfdf /x]sf sd{rf/Lx?nfO{ b]xfo adf]lhdsf]
;fk6Lx? lbOg]5 M—
-s_ 3/ hUuf vl/b jf 3/ lgdf{0f ;fk6L M
kfFr jif{ :yfoL ;]jf cjlw k'/f u/]sf] sd{rf/LnfO{ lghn] vfOkfO cfPsf]
tnasf] lx;fan] ;ft jif{sf] tna a/fa/sf] /sd aflif{s b'O{ k|ltztsf b/n]
Jofh nufO{ kRrL; aif{ jf cjsfz ldlt h'g klxn] x'G5 ;f]xL cg';f/
ls:tfaGbLsf lx;fjn] dfl;s tnaaf6 s§f x'g] u/L 3/ hUuf vl/b jf 3/
lgdf{0f ;fk6L pknAw u/fOg]5 .
-v_ 3/ dd{t ;fk6L M
b'O{ jif{ :yfoL ;]jf cjlw k'/f u/]sf] sd{rf/LnfO{ cfˆgf] 3/ dd{t ug'{ kg]{
ePdf lghn] vfO{ kfO{ cfPsf] Ps jif{sf] tna a/fa/sf] /sd aflif{s b'O{
k|ltzt Jofh nufO{ kfFr jif{leqdf ls:tfaGbLsf lx;fan] dfl;s tnaaf6
s§f x'g] u/L tdfd gf]s/L cjlwe/df hDdf b'O{ k6s;Dd 3/ dd{t ;fk6L
pknAw u/fO{g]5 .
t/, of] ;'ljwf cfˆgf] jf lghsf] ktL jf kTgLsf] gfddf 3/ gx'g]

sd{rf/LnfO{ lbOg] 5}g .


-u_ ;fdflhs sfo{ ;fk6L M
lgudsf sd{rf/Lx?nfO{ cf–cfˆgf] s"n, wd{ tyf ;+:s[lt cg';f/ ;fdflhs
sfo{ ug'{ u/fpg' k/]df ;fdflhs sfo{ ;fk6L jfkt lghn] vfOkfO{ cfPsf]
tLg dlxgfsf] tna a/fa/sf] /sd aflif{s b'O{ k|ltztsf b/n] Jofh nufO{
Ps jif{leqdf dfl;s ls:tfaGbLdf s§f ug]{ u/L pknAw u/fOg]5 .
t/, lajfx, a|taGw cflb sfo{sf] nflu eg] kfFr dlxgfsf] tna
a/fa/sf] /sd pknAw u/fOg]5 .
-3_ df]6/;fOsn ;fk6L M
kfFr jif{ :yfoL ;]jf cjlw k'/f u/]sf] sd{rf/LnfO{ df]6/;fOsn vl/b ug{sf]

 5lAa;f}+ ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .


 rf}lj;f}F ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .
(58)
nflu krxQ/ xhf/ ?k}ofF aflif{s rf/ k|ltzt Jofh nufO{ dfl;s
ls:tfaGbLdf ;ft jif{df s§f ug{] u/L tdfd gf]s/L cjlwdf a9Ldf b'O{
k6s ;Dd df]6/;fOsn vl/b ;fk6L pknAw u/fOg]5 .
t/, Ps k6s ;fk6L lnPsf] sd{rf/Ln] bz jif{ Aoltt geO{ csf]{
;fkl6 kfpg] 5}g .
pk/f]Qm cg';f/sf] ;fk6L /sd pknAw u/fpFbf sd{rf/Ln] ;fk6L
/sdsf] ls:tfaGbL s§f ubf{ dfl;s tnasf] kRrL; k|ltzteGbf sd tna
k|fKt ug]{ b]lvPdf ;fk6L pknAw u/fOg] 5}g .
!%=& sd{rf/LnfO{ lbg] kf]zfs M lguddf sfo{/t :yfoL sd{rf/LnfO{ cg';"rL–!%
adf]lhdsf] kf]zfssf] nflu kf]zfs vr{ pknAw u/fOg]5 .
!%=* OGwg tyf cfjf; ;'ljwf M lguddf sfo{/t :yfoL sd{rf/LnfO{ OGwg tyf cfjf;
;'ljwf lgudsf] ;+rfns ;ldltn] ;do ;dodf tf]s] adf]lhd pknJw u/fOg]5 .
kl/R5]b—!^
ljljw
!^=! sd{rf/Lsf] ;a} ;do lgudsf] clwgdf x'g] M o; ljlgodfjnLdf cGoyf n]lvPsf]
afx]s lgudsf] sd{rf/Lsf] ;a} ;do lgudsf] clwgdf x'g]5 / h'g;'s} ;dodf klg
lghnfO{ lgudsf] sfddf nufpg ;lsg]5 .
!^=@ sfof{no ;do, ;do kfng / xflh/L M -!_ ;a} sd{rf/Ln] lgudåf/f sfd sfhsf]
lgldQ lgwf{l/t sfof{no ;dodf lgoldt ?kn] sfof{nodf xflh/ x'g' kg]{5 .
-@_ pkljlgod -!_ adf]lhd lgwf{l/t ;dodf gcfpg] sd{rf/LnfO{ sfo{sf/L
k|d'v jf lghaf6 clwsf/ k|fKt clVtof/jfnfn] uon ug{ ;Sg]5 .
!^=# sfof{no v'Ng] ;do M -!_ ;fwf/0ftof lgudsf] sfof{no dfu{, kf}if / df3 dlxgfdf
laxfg bz ah] b]lv ;fFem rf/ ah];Dd / cGo dlxgfx?df laxfg bz ah]b]lv ;fFem
kfFr ah];Dd v'Ng]5 .
-@_ z'qmjf/sf lbg lgudsf] sfof{no laxfg bz ah] b]lv lbgsf] tLg
ah];Dd v'Ng]5 .
-#_ rf}lj;} 306f sfd rfn' /fVg' kg]{ sfof{nosf sd{rf/Lsf] xsdf sfof{no
k|d'vn] cfjZostf cg';f/ cf7÷cf7 306fsf] l;ˆ6 -kfnf]_ u/L sfof{no ;do
tf]Sg]5 .
!^=$ a/ a'emf/y M -!_ lgudsf sd{rf/L ;?jf x'Fbf cfkm"n] a'emfpg' kg{] gubL, lhG;L,
k|zf;lgs jf n]vfsf] >]:tf cflb, sfuhkq h] hf] cfˆgf] lhDdfdf 5 ;f] ;a} kGw|
lbgleq +cg';"rL–@) adf]lhdsf] 9fFrfdf e/L ;DalGwt sd{rf/LnfO{ a'emfO{ lbg'
kg{]5 / a'em\g' kg{] sd{rf/Ln] klg ;f]xL Dofbleq a'em\g' kg{]5 .

+ 5lAa;f}+ ;+zf]wgåf/f ylkPsf] .


(59)
-@_ k|To]s sd{rf/Ln] axfnL ug{ rfx]sf] lbgsf] ;"rgf ;fljsjfnfnfO{
;s];Dd rfF8f] lbg' kg{]5 .
-#_ a/ a'emf/y ug{] sfd ;DkGg ePkl5 a/ a'emf/ysf] ljj/0f lgudsf]
k|zf;g ljefudf oyfzL3| k7fpg' kg{]5 . axfnjfnfn] axfn u/L ;s]sf] geP
;fljsjfnfn] cfkm" eGbf lgs6td tNnf] sd{rf/LnfO{ a/ a'emf/y u/L Dofbleq
;?jf ePsf] sfof{nodf axfn ug{ hfg' kg{]5 / ;f] sd{rf/Ln] klg a'lem lnO{ kl5
axfn x'g cfPsf sd{rf/LnfO{ a'emfO{ lbg' kg{]5 .
!^=% rf8 kj{ vr{ ;DjGwL Joj:yf M -!_ lguddf sfo{/t sd{rf/Ln] kfpg] Ps dlxgfsf]
tnj a/fj/sf] /sd cfˆgf] s"n wd{ k/Dk/f ;+:sf/ cg';f/ dfGg] d"n rf8 kj{df
kfpg] u/L rf8kj{ vr{ k|To]s jif{ rf8 z'? x'g] kGw| lbg cufj} pknAw u/fOg]5 .
-@_ c:yfoL sd{rf/Lsf] xsdf cfˆgf] k/Dk/f cg';f/ d'n rf8 kj{sf] kGw|
lbg cufl8 5 dlxgf ;]jf cjlw k'u]sf] eP dfq pkljlgod -!_ adf]lhd rf8 kj{
vr{ kfpg]5 .
!^=^ k|f]T;fxL k'/:sf/ M
-s_ lgudsf] lxt clej[l4df s'g}klg lsl;dn] ;3fp k'Ug] sfd jf
l8kf]df n; sG6«f]n, u'0f:t/ sfod cflb pTs[i6 sfo{ ug{] k|To]s
sd{rf/LnfO{ x/]s jif{ klRr; xhf/ ?k}ofFsf b/n] a9Ldf kfFr
hgf sd{rf/LnfO{ sfo{sf/L k|d'vn] k|f]T;fxL k'/:sf/ k|bfg ug{
;Sg]5 .
t/ tLg jif{ Joltt gu/L ;f]xL sd{rf/Ln] of] k'/:sf/ kfpg]
5}g .
-v_ lgudsf] ;]jfdf /xL pTs[i6 sfd ug]{ s'g} Ps sd{rf/LnfO{

lgudsf] jflif{sf]T;j k'if @^ ut]sf lbg ;+:yfks dxfk|aGws


;'j0f{ljqmd yfkfsf] :d[ltdf :yflkt ;'j0f{ :d[lt k'/:sf/ k|bfg
ul/g] 5 . pQm k'/:sf/sf] 5gf}6 sfo{sf/L k|d'vsf] ;+of]hgdf ul7t
tLg ;b:oLo kbflwsf/L /x]sf] Ps k'/:sf/ lgwf{/0f ;ldltn]
ug]{5 . of] k'/:sf/sf] /fzL PsfpGg xhf/ ?k}ofF x'g]5 .
 -u_ cGo k'/:sf/sf ;DaGwdf sfo{sf/L lgb{]zssf] lg0f{ofg';f/ x'g]5 .

!^=& clwsf/ k|Tofof]hg M o; ljlgodfjnL adf]lhd lgud sfo{sf/L k|d'vn] cfk'mdf


ePsf] clwsf/ k"/f jf cf+lzs ¿kdf cfjZostf cg';f/ cfkm" dftxtsf sd{rf/Ln]
k|of]u ug{ kfpg] u/L k|Tofof]hg ug{ ;Sg]5 .

 5lAa;f}+ ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .


 t];|f] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .
 5lAa;f}+ ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .

(60)
!^=* sfo{ ;Dkfbg d"NofÍg kmf/d ;DjGwL Joj:yf M lgudsf sd{rf/Ln] e/]sf]
cg';"rL—^ adf]lhdsf] sfo{ ;Dkfbg d"NofÍg kmf/fd k|zf;g ljefudf uf]Ko u/L
/fVg' kg{]5 .
!^=( ;]jfdf lgo'lQm x'g] sd{rf/Lsf] clen]v M lgudsf] ;]jfdf gofF egf{ ePsf
sd{rf/Lsf] tLg k':t] v'n]sf] x'lnof ;d]tsf] clen]v cg';"rL—!^ adf]lhd l;6/f]n
e/L lgudsf] k|zf;g ljefudf /fVg' kg{]5 .
!^=!) pd]/sf] lx;fj M sd{rf/Lsf] pd]/ b]xfo adf]lhd lx;fj ul/g]5 M—
-!_ lghn] kfPsf] z}lIfs of]Uotfsf] k|df0fkqdf lsl6Psf] hGd ldltaf6
x'g cfpg] pd]/ .
t/ pQm k|df0fkqdf sd{rf/Lx?sf] pd]/ k|dfl0ft ug]{
cfwf/x? km/s km/s b]lvPdf tL dWo] ;j} eGbf a9L pd]/ x'g
cfpg] ldltnfO{ cfwf/dfgL pd]/ sfod ul/g]5 .
 -@_ pkljlgod -!_ df n]lvP adf]lhd k|df0fkq gePsf] sd{rf/Lsf] xsdf
lgh lguddf k|j]z ubf{ e/]sf] cg';"rL–!^ adf]lhdsf] sd{rf/Lsf] /]s8{
-l;6/f]n_ df lsl6Psf] hGdldlt jf lghn] k]z u/]sf] g]kfnL
gful/stfsf] k|df0fkqdf lsl6Psf] pd]/ .
-#_e"tk"j{ k|x/L jf ;]gfaf6 cjsfz k|fKt u/L lgudsf] ;'/Iff ;]jfdf
sfo{/t sd{rf/Lx?sf] lgj[lQe/0f÷k]G;gk6[fdf pNn]lvt pd]/nfO{
cfwf/ dflgg]5 .
:ki6Ls/0f M gful/stf k|df0fkqdf hGd ldlt :ki6 geO{ pd]/dfq pNn]v
ePdf pQm k|df0fkq lnbf k|df0f kq hf/L u/]sf]] ldltnfO{ pNn]lvt pd]/ k'/f ePsf]
dflgg]5 .
!^=!! tof/L Dofb M sd{rf/L Ps lhNnfsf] sfof{noaf6 csf{] lhNnfsf] sfof{nodf ;?jf
eO{ hfg' kbf{ af6f]sf] Dofb afx]s ;ft lbgsf] tof/L Dofb lbO{g]5 . pkTosfleqsf]
sfof{nosf] xsdf tof/L Dofb lbOg]] 5}g .
!^=!@ zf]s labf M lguddf sfo{/t s'g} sd{rf/Lsf] d[To' ePdf zf]s dgfpg lgh sfo{/t
/x]sf] sfof{no cfwf lbg labf ul/g]5 .
!^=!# d[To'k/fGtsf] /sd M lguddf sfo{/t s'g} sd{rf/Lsf] d[To' pk/fGt lghn] kfpg]
/sd lghn] OR5fOPsf] AolQm ePdf lghnfO{ / To:tf] OR5fOsf] JolQm g/x]df o;
ljlgodfjnLsf] pkljlgod !@=( df pNn]v eP adf]lhd lghsf] xsbf/n] kfpg]5 .
!^=!$ k]ZsL, C0f jf ;fk6L ldgfxf M lguddf sfo{/t s'g} sd{rf/Lsf] d[To' ePdf lghn]
lgodfg';f/ lnPsf] ltg{ afFsL ls:tfsf] ;Dk"0f{ C0f jf ;fk6L /sd ldgfxf x'g]5 .
!^=!% k/LIf0fsfndf /x]sf sd{rf/Lsf] ;DaGwdf M gofF egf{ eO{ k/LIf0fsfndf /x]sf

 5lAa;f}+ ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .


(61)
sd{rf/Ln] k/LIf0fsfnsf] cjlwdf o; ljlgodfjnLdf tf]s]sf] eGbf afx]s :yfoL
sd{rf/Ln] kfpg] s'g} k|sf/sf] ;'ljwf kfpg] 5}g .
t/ lgo'lQm ;b/ ePkl5 pQm ;'ljwf k|fKt ug{df s'g} afwf kg{] 5}g .
af]g;sf] ;DaGwdf af]g; P]g, lgod adf]lhd x'g]5 .
!^=!^ ;Gtlt a[lQ M s'g} sd{rf/Lsf] lgudsf] sfdsf] l;nl;nfdf b'3{6gfdf k/L d[To' ePdf
jf ;f]xL sf/0fn] ubf{ cfhLjg sfd ug{ g;Sg] c;Qm ePdf To:tf d[t jf czQm
sd{rf/Lsf] a9Ldf b'O{ hgf;Dd ;GtlQnfO{ z}lIfs eQf / ;GtlQ a[lQ :j¿k c7f/
jif{sf] pd]/ gk'u'~h]n ;Dd ;fFjf /sd lemSg g;Sg] u/L ;f] cjlw;Dd vfnL Jofh
dfq kfpg] u/L Psd'i6 kfFr nfv ?k}ofF lgh sd{rf/Lsf] ;Gtltsf] gfddf a}+ssf]
d'2lt vftfdf hDdf ul/lbg]5 .
!^=!& ljlgodfjnL :jLs[lt / ;fljs sfd sf/jfxLsf] ;DaGwdf M
-s_ g]kfn cfon lgud lnld6]8 sd{rf/L k|zf;g ljlgodfjnL, @)^#
lgud ;+rfns ;ldltn] :jLs[t u/]sf] ldltb]lv nfu" x'g]5 .
-v_ of] sd{rf/L k|zf;g ljlgodfjnL, @)^# nfu" x'g'eGbf cl3 eP
u/]sf sfdsf/jfxL o;} ljlgodfjnL adf]lhd eP u/]sf] dflgg]5 .
!^=!* sfuhft pknAw ug{] u/fpg] M ljefuLo sf/jfxLdf k/]sf sd{rf/Ln] cfˆgf]
;kmfO{sf] nflu k|df0f k'Ug] cfjZos sfuhft dfu u/]df lgudn] pknAw u/fpg'
kg{]5 .
!^=!( cltl/Qm lqmofsnfk M lguddf sfo{/t sd{rf/Lsf] k|ltef k|:km'l6t ug{] u/fpg]
p2]Zon] lgudn] cltl/Qm lqmofsnfk / v]ns"bsf] Joj:yf ug{ u/fpg ;Sg]5 .
!^=@) kbk"lt{ ;ldltsf] a}7s M a9'jfsf] nflu kbk"lt{ ;ldltsf] a}7s k|To]s cfiff9 d;fGt
;Ddsf] h]i7tf u0fgf ug{] u/L sDtLdf klg jif{sf] Ps k6s a:g' kg{]5 .
!^=@! lgudsf] sd{rf/Lk|ltsf] ljlQo bfloTj sf]ifo'Qm ul/g] M lgudsf sd{rf/L pk/
k|To]s jif{ l;h{gf x'g] ljlQo bfloTjx¿ -cjsfz ;'ljwfx?, cf}iflw pkrf/ vr{,
;+lrt labf cflb_ h:tf cfly{s bfloTjx¿nfO{ k'jf{g'dfg u/L sf]ifo'Qm ul/g]5 .
!^=@@ cfos/ s§L ug]{] M s'g} sd{rf/Lsf] kfl/>ldsaf6 k|rlnt g]kfn sfg"g adf]lhd
cfos/ s§L ug'{kg]{ /x]5 eg] lghn] kfpg] kfl/>ldsaf6 cfos/ s§L ul/g]5 .
o;/L cfos/ s§L ul/Psf]df cfly{s jif{ ;dfKt ePsf] tLg dlxgfleq ;DalGwt
sd{rf/LnfO{ cfos/ a'emfPsf] k|df0f kq lbg' kg]{5 .
!^=@# ============== 
!^=@$ lgudn] lng'kg]{ /sd c;'nL M -!_ lgudn] s'g} sd{rf/Laf6 s'g} /sd c;'n pk/
ug'{kg]{ eP To:tf] /sd bflvnf ug'{ kg]{ ldltaf6 dgfl;j sf/0f afx]s k}tL;

 5lAa;f}+ ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .


 5lAa;f}+ ;+zf]wgåf/f vf/]h ul/Psf] .
(62)
lbgleq cfkm'n] a'emfpg' kg]{ /sd lgudnfO{ a'emfpg' kg]{5 . Dofbleq ga'emfpg]
sd{rf/Laf6 ;f] /sddf jflif{s bz k|ltztsf b/n] Jofh ;d]t lx;fj u/L lghn]
kfpg] h'g;'s} /sdaf6 s§f u/L c;'n ul/g]5 .
-@_ pkljlgod -!_ adf]lhd /sd bflvnf gug]{ jf s§f ubf{ klg c;'n x'g
g;s]sf To:tf sd{rf/L pk/ k|rlnt sfg'g adf]lhd sf/afxL u/L c;'n pk/ ug]{
u/fpg] clwsf/ sfo{sf/L k|d'vnfO{ x'g]5 .
+!^=@$s lgb]{lzsf jf sfo{ljlw agfpg ;Sg] M -!_ lgudn] sd{rf/L k|zf;gnfO{ ;/n /
Jojl:yt ug]{ ;DaGwdf ;?jf, kb:yfkgf, o; ljlgodfjnL adf]lhd sd{rf/Lx¿nfO{ k|bfg
ug]{ ;fk6L nufotsf ljifodf cfjZos lgb]{lzsf jf sfo{ljlw agfpg ;Sg]5 .
-@_ pkljlgod -!_ adf]lhd agfPsf] lgb]{lzsf jf sfo{ljlw ;ldltaf6 :jLs[t
ePkl5 nfu" x'g]5 .
!^=@% ljlgodfjnLsf] sfof{Gjog M

o; ljlgodfjnLsf] sfof{Gjog ug]{ bfloTj sfo{sf/L k|d'v tyf lgudsf


sd{rf/Lx¿sf] x'g]5 .
!^=@^ vf/]hL jf arfp M -!_ g]kfn cfon lgud lnld6]8 sd{rf/L k|zf;g ljlgodfjnL,
@)^# nfu" ePsf] ldltb]lv sd{rf/L k|zf;g ljlgodfjnL, @)%@ :jt M vf/]h
ePsf] dflgg]5 . pQm ljlgodfjnL adf]lhd eP u/]sf sfdsf/jfxL o;}
ljlgodfjnL adf]lhd eP u/]sf] dflgg]5 .
-@_ o; ljlgodfjnLdf pNn]v eP hlt o;} ljlgodfjnL adf]lhd / pNn]v
gePsf] ljifodf k|rlnt g]kfn sfg"g adf]lhd x'g]5 .
-#_ of] ljlgodfjnL nfu" x'g' k"j{ / nfu" ePkl5 lgud / sd{rf/Lsf] lxtdf
lgudsf] ;+rfns ;ldlt jf sfo{sf/L k|d'vaf6 eP u/]sf lg0f{o jf sfd sf/jfxL
o;} ljlgodfjnL adf]lhd eP u/]sf] dflgg]5 .

+ 5lAa;f}+ ;+zf]wgåf/f ylkPsf] .


 5lAa;f}+ ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .
(63)
cg';"rL–! 

-kl/R5]b @ sf] ljlgod @=! sf] pkljlgod -!_ ;Fu ;DalGwt_


g]kfn cfon lgud lnld6]8
;+u7g tflnsf
;~rfns ;ldlt ;~rfns ;ldltsf] lghL ;lrjfno

sfo{sf/L cWoIf÷k|d'v÷lgb]{zs ;+o'Qm ;fe]mbf/L cfof]hgf


s]Gb|Lo sfof{no aa/dxn
sfo{sf/L k|d'vsf] lghL ;lrjfno

gfoa sfo{sf/L lgb]{zs gfoa sfo{sf/L lgb]{zs gfoa sfo{sf/L lgb]{zs


-;+:yfut dfldnf _ -ahf/ Joj:yf_ -cy{ tyf k|zf;g_

cfGtl/s lgoGq0f u'0f:t/ lgoGq0f tyf


tyf cg'udg ljefu OlGhlgol/Ë, kl/of]hgf tyf cfk"lt{ tyf ljt/0f Pn=kL=Uof; tyf cy{ ljefu of]hgf k|zf;g tyf dfgj
;"rgf–k|ljlw ljefu cg'udg ljefu ;+zfwg ljsf; ljefu
ljefu PlePzg ljefu sDkgL ;lrj

!=k|fb]lzs sfof{no la/f6gu/ @= k|fb]lzs sfof{no cdn]vu~h #= k|fb]lzs sfof{no yfgsf]6 $= k|fb]lzs sfof{no kf]v/f %= k|fb]lzs sfof{no e}/xjf ^= k|fb]lzs sfof{no ;'v]{t &= k|fb]lzs sfof{no wgu9L

zfvf sfof{no rf/cfnL, zfvf sfof{no jL/u~h xjfO{ OGwg l8kf] l;gfd+un xjfO{ OGwg l8kf], kf]v/f xjfO{ OGwg l8kf] e}/xjf xjfO{ OGwg l8kf], ;'v]{t xjfO{ OGwg l8kf], wgu9L
emfkf k]6«f]n kDk, e}/xjf
OGwg l8kf], dx]Gb|gu/, wg'iff xjfO{ OGwg l8kf], dGynL zfvf sfof{no, lbkfon
xjfO{ OGwg l8kf] OGwg l8kf], g]kfnu~h
lj/f6gu/
xjfO{ OGwg l8kf],
xjfO{ OGwg l8kf], eb|k'/ g]kfnu~h
OGwg l8kf], bfª
[k|fb]lzs sfof{non] OGwg l8kf]sf] ;d]tsf sfo{ ug]]{

 5lAa;f}+ ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .


 cg'';"rL @
sfo{no k|of]hgsf] nflu
k/LIffyL{sf] ;+s]t g+=
/f]n g+= ÷lj1fkg g+=÷;"rgf g]]kfn cfon lgud lnld6]8 xfn ;fn} lvr]sf] kf;kf]6{ ;fOhsf] k'/}
g+= d'vfs[lt b]lvg] kmf]6f] 6f;L kmf]6f]df
===============÷============÷======= gofF egf{sf] nfuL b/vf:t ;d]t kg]{ ul/ pDd]bjf/n] b:tvt ug]{ .
=== ljlgodfjlnsf] kl/R%]b 5 sf] ljlgod 5=5 ;+u ;DalFwt
-s_ pDd]bjf/n] b/vf:t kmf/fd e/]sf] kb ;DaGwL ljj/0f
!= lj1fkg g+= M @= v'Nnf / ;dfj]zL M # kbM
$= txM ÷:t/ M %= k/LIff s]Gb|
v_ cflbjf;L ÷
5= ;dfj]zL ;d"xsf pDd]bjf/x? aLr dfq k|lt:kwf{ u/fpg egL 5'6\ofO{sf kbx?sf] kbk"lt{sfnflu ePsf] lj1fkgdf s_ dlxnf hghflt
b/vf:t lbg' ePsf] eP ;d"x lrGx -)_ nufpg'xf];\ u_ dw]zL 3_ blnt
ª_ ckfË r_ lk5l8Psf] If]q
-v_ pDd]bjf/sf] j}olQms ljj/0f M
-b]jgfu/Ldf_
pDd]bjf/sf] gfd, y/ -c+u|]hL 7'nf] cIf/df_ lnË M
gful/stf g+= hf/L ug]{ lhNnf M ldlt M
:yfoL 7]ufgf s_ lhNnf M v_ d=g=kf ÷ uf=la=;= u_ j8f g+= M
3_ 6f]n M ª_ dfu{÷ 3/ g+= r_ kmf]g g+= M
kqfrf/ ug]{ 7]ufgf M O{–d]n M
afa' sf] gfd, y/ M cfdfsf] gfd, y/ M
klt÷sf] gfd, y/ M
hGd ldlt -la=;+=df=_ -O:jL ;g\df_ xfnsf] pd]/ M jif{ dlxgf
-u_ z}IfLs of]Uotf÷tflnd -b/vf:t kmf/d e/]sf] kbsf] nflu rflxg] cfjZos Go"gtd z}lIfs of]Uotf÷tflnd dfq pNn]v ug]{_
z}lIfs of]Uotf laZjlaBfno÷af]8{÷tflnd lbg] ;+:yf z}lIfs pkflw÷tflnd ;+sfo >]0fL÷k|ltzt d"n ljifo

z}lIfs of]Uotf

tflnd
-#_ cg'ej ;DaGwL laj/0f -b/vf:t kmf/d e/]sf] kbsf] lj1fkgsf] nflu cg'ej cfjZos ePsf] dfq pNn]v ug]{_
cjlw
sfof{no kb ;]jf÷;d"x tx :yfoL÷c:yfoL÷s/f/
b]lv ;Dd

d}n] o; b/vf:tdf v'nfPsf] ;Dk0f{ laj/0fx? ;To 5g\ . b/vf:t a'emfPsf] kbsf] lj1fkgsf] nflu cof]Uo 7xl/g] u/L s'g} ;hfo kfPsf] 5}g . s'g} s'/f 9fF6L jf n'sfPsf] 7xl/Pdf k|rlnt sfg"g adf]lhd
;xg]5' ÷a'emfpg]5' . pDd]bjf/n] kfng ug]{ egL k|rlnt sfg"g tyf o; b/vf:t kmf/fdsf k[i7x?df pNn]lvt ;a} zt{ tyf lgodx? kfng ug{ d~h'/ ub{5' .

pDd]bjf/sf] NofKr] ;xL5fk pDd]bjf/n] dfly pNn]v u/]sf] cg'ejsf] laj/0fx? 7Ls 5 egL k|dfl0ft ug]{ ljefuLo
bfofF afofF k|d'v÷sfof{no k|d'vsf] b:tvt
gfd, y/ M
kb÷bhf{ M ldlt M
sfof{nosf] 5fk
pDd]bjf/sf] b:tvt ldltM
lgudsf] sd{rf/Ln] eg]{
/l;b ÷ef}r/ g+= M /f]n g+=
b/vf:t c:jLs[t eP ;f]sf] sf/0f M
b/vf:t ?h' ug]{ sf] b:tvt
ldlt M b/vf:t :jLs[t ÷c:jLs[t ug]{ sf] b:tvt
ldlt M
b|i6Ao M b/vf:t;fy lj1fkgdf pNn]lvt nufot lgDglnlvt sfuhftx? clgjf{o{ ?kdf pDd]bjf/ cfkm}n] k|dfl0ft u/L k]z ug{'kg]{ 5 .
-!_ g]kfnL gful/stfsf] k|df0fkqsf] k|ltlnlk, -@_ ;dsIftf / ;Da4tf cfjZos kg]{df ;f]sf] k|ltlnlk,
-#_ lj1fkg ePsf] kbsf] nflu tf]lsPsf] Go"gtd z}lIfs of]Uotfsf] k|df0fkq / rfl/lqs k|df0fkqsf] k|ltlnlk -tflnd / cg'ej cfjZos kg]{df ;f] ;d]tsf] k|ltlnlk
-$_ cflbjf;L÷hghftL, dw]zL, blnt, ckf+Ë tyf lk5l8Psf] If]qdf :yfoL a;f]af; ePsfx?n] ;f]sf] k|df0f b/vf:t ;fy k]z ug{' kg{]5 .
pDd]bjf/n] kfngf ug'{kg]{ lgodx?M–
!= k/LIff lbg cfpFbf clgjfo{ ?kdf k|j]zkq Nofpg' kg]{5 . k|j]zkq ljgf k/LIffdf a:g kfOg] 5}g . g]kfn cfon lgud
@= k/LIff xndf df]afOn kmf]g k|of]u ug{ kfOg] 5}g . lnld6]8 xfn;fn} lvlrPsf] kf;kf]6{
#= nlvt k/LIffsf] glthf k|sflzt ePkl5 cGtjf{tf{ x'g] lbgdf klg k|j]zkq Nofpg' clgjfo{ 5 . k|j]zkq ;fOhsf] k'/} d'vfs[t b]lvg]
$= k/LIff z'? x'g' eGb @% ldg]6 cufl8 306L¢f/f ;"rgf u/]kl5 k/LIff xndf k|j]z ug{ lbOg]5 . j:t'ut k/LIff z'? kmf]6f] oxfF 6fF:g] / kmf]6f] /
ePsf] !% ldg]6 kl5 / ljifout k/LIff z'? ePsf] cfwf 306f kl5 cfpg]] k/LIffyL{nfO{ k/LIffdf a:g kfpg] 5}g . kmf/ddf kg]{ u/L pDd]bjf/n]
%= k/LIffdf s'g} k|sf/sf] cg'lrt sfd sf/afxL ug{] k/LIffyL{nfO{ k/LIff :ynaf6 lgisflzt u/L lghsf] pQ/kq b:tvt ug]{
;d]t /¢ ug{ ;lsg]5 . k/LIffyL{n] eg]{ M
^= k/LIff xndf k|j]z u/] kl5 lstfa, sfkL, sfuh, lr6 cflb cfkm" ;fy /fVg' x'b}g . pDd]bjf/n] cfk;df s'/fsfgL ;dfj]zL
s_ kbM– lj1fkg g+=
/ ;+s]t ;d]t ug{' x'b}g . k/LIff xn leq df]jfO{n kmf]g aGb ug{' kg{]5 . ;d"x
&= pDd]bjf/n] k/LIff lbPsf] lbgdf xflh/ clgjfo{ ?kn] ug'{ kg]{5 . =============
v_ >]0fL÷txM–
================ ====
*=lgudn] ;"rgf¢f/f lgwf{/0f u/]sf] sfo{qmd cg';f/ k/LIff ;~rfng x'g]5 . =============
u_ k/LIff s]Gb|M–
=============== ====
=============
=============== ===
=============
=================== ======
=============
============== ====
=============
================ ===
gfd, y/M–
3_ pDd]bjf/sf]
b:tvtM–
lgudsf] sd{rf/Ln] eg]{M–
o; lgudaf6 lnOg] pQm kbsf] k/LIffdf tkfO{nfO{
lgDg s]Gb|af6 ;lDdlnt x'g cg'dlt lbOPsf] 5 .
lj1fkgdf tf]lsPsf] zt{ gk'u]sf] 7x/ ePdf h'g;'s}
cj:yfdf klg of] cg'dlt /2 x'g]5 .
k/LIff s]Gb|M–
/f]n gDa/M–
===========================
-clws[tsf] b:tvt_
b|i6JoM– !_ s[kof pDd]bjf/n] kfngf ug'{kg]{ lgodx?
x]g'{ xf]nf .
–========================================================================================================================================================================================================================================================
pDd]bjf/n] kfngf ug'{kg]{ lgodx?M–
!= k/LIff lbg cfpFbf clgjfo{ ?kdf k|j]zkq Nofpg' kg]{5 . k|j]zkq ljgf k/LIffdf a:g kfOg] 5}g . g]kfn cfon lgud
@= k/LIff xndf df]afOn kmf]g k|of]u ug{ kfOg] 5}g . lnld6]8 xfn;fn} lvlrPsf] kf;kf]6{
#= nlvt k/LIffsf] glthf k|sflzt ePkl5 cGtjf{tf{ x'g] lbgdf klg k|j]zkq Nofpg' clgjfo{ 5 . k|j]zkq ;fOhsf] k'/} d'vfs[t b]lvg]
$= k/LIff z'? x'g' eGb @% ldg]6 cufl8 306L¢f/f ;"rgf u/]kl5 k/LIff xndf k|j]z ug{ lbOg]5 . j:t'ut k/LIff z'? kmf]6f] oxfF 6fF:g] / kmf]6f] /
ePsf] !% ldg]6 kl5 / ljifout k/LIff z'? ePsf] cfwf 306f kl5 cfpg]] k/LIffyL{nfO{ k/LIffdf a:g kfpg] 5}g . kmf/ddf kg]{ u/L pDd]bjf/n]
%= k/LIffdf s'g} k|sf/sf] cg'lrt sfd sf/afxL ug{] k/LIffyL{nfO{ k/LIff :ynaf6 lgisflzt u/L lghsf] pQ./kq b:tvt ug]{
;d]t /¢ ug{ ;lsg]5 . k/LIffyL{n] eg]{ M
^= k/LIff xndf k|j]z u/] kl5 lstfa, sfkL, sfuh, lr6 cflb cfkm" ;fy /fVg' x'b}g . pDd]bjf/n] cfk;df s'/fsfgL ;dfj]zL
s_ kbM– lj1fkg g+=
/ ;+s]t ;d]t ug{' x'b}g . k/LIff xn leq df]jfO{n kmf]g aGb ug{' kg{]5 . ;d"x
&= pDd]bjf/n] k/LIff lbPsf] lbgdf xflh/ clgjfo{ ?kn] ug'{ kg]{5 . =============
v_ >]0fL÷txM–
================ ====
*=lgudn] ;"rgf¢f/f lgwf{/0f u/]sf] sfo{qmd cg';f/ k/LIff ;~rfng x'g]5 . =============
u_ k/LIff s]Gb|M–
=============== ====
=============
=============== ===
=============
=================== ======
=============
============== ====
=============
================ ===
gfd, y/M–
3_ pDd]bjf/sf]
b:tvtM–
lgudsf] sd{rf/Ln] eg]{M–
o; lgudaf6 lnOg] pQm kbsf] k/LIffdf tkfO{nfO{
lgDg s]Gb|af6 ;lDdlnt x'g cg'dlt lbOPsf] 5 .
lj1fkgdf tf]lsPsf] zt{ gk'u]sf] 7x/ ePdf h'g;'s}
cj:yfdf klg of] cg'dlt /2 x'g]5 .
k/LIff s]Gb|M–
/f]n gDa/M–
===========================
-clws[tsf] b:tvt_
b|i6JoM– !_ s[kof pDd]bjf/n] kfngf ug'{kg]{ lgodx?
x]g'{ xf]nf .
g]kfn cfon lgud ln= sfof{no k|of]hgsf] nflu
k/LIffyL{sf] sf]8 g+ M
pDd]bjf/x?n] clgjfo{ ?kdf cfkm}n] lgDg ljj/0fx? :ki6a'lemg]u/L pNn]v -/f]n g+÷cfly{s jif{_
ug'{xf]nf ;DalGwt ljsNksf] qmd;+Vofdf uf]nf] -_lrGx nufpg'xf];\ . =========== ÷===================

!= pDd]bjf/n] b/vf:t kmf/fd e/]sf] kb ;DaGwL ljj/0f M


s kb lj1fkg g+ kb÷;d"x
v kbk"lt{sf] tl/sf != cfGtl/s k|ltof]lutf @= v'Nnf k|ltof]lutf
u kbk"lt{sf] lsl;d != k|fljlws @=ck|fljlws
3 ;d"x÷kb

@= pDd]bjf/sf] JolQmut ljj/0f


pDd]bjf/sf] g]kfnsf] /fli6«o kl/ro jf gful/stf g+ M =============================================
s gfd, y/ M ========================================== ================================= ===============================
-klxnf] gfd_ -aLrsf] _ -clGtd cyf{t\ y/_
v hft -n]Vg'xf];\_ =======================================================
hGd :yfgM lhNnf================================= ! uf=lj=;= jf @=g=kf=
u hGd :yfg / :yfoL 7]ufgf
:yfoL 7]ufgfM lhNnf============================== ! uf=lj=;= jf @=g=kf=
3 b/vf:t lbg] clGtd ldltdf k'Ug] pd]/ M =========================jif{ =========================dlxgf
ª lnË != k'?if @= dlxnf
r wd{ != lxGb" @= af}4 #= O{:nfd $= O{;fO{ %= cGo pNn]v- ug]{_=====================
5 j}jflxs l:yltM != ljjflxt @= cljjflxt #= ljwjf÷ljw'/ $= cnu eO{ a;]sf]
tkfO{ cfkm"nfO{ s] eGg ?rfpg' x'G5 <
h
!= lxdfnL @= kxf8L #= t/fO{ $= lk5l8Psf] If]q $= cGo eP -pNn]v ug]{_===========================
tkfO{ cfkm"nfO{ s'g ;d"x÷ju{df /fVg' x'G5 <
em ! cflbjf;L÷hghflt @= blnt #= a}Zo $= If]qL %= a|fXd0f ^= dw]zL &= d';ndfg
*= cGo eP -pNn]v ug]{_======================
` pDd]bjf/sf] /f]huf/Lsf] cj:yf M != j]/f]huf/ @= ;/sf/L ;]jf #= cGo k]zf -pNn]v ug]{_======================
6 dft[efiffM -n]Vg'xf];\_ =============================================
zf/Ll/s ?kdf czQm x'g'G5x < != 5' @= 5}g
7
olb x'g'x'G5 eg] ]s:tfk|sf/sf] zf/Ll/s czQmtf xf] v'nfpg' xf]nf ====================================================================
z}lIfs ;+sfoM ! dfgljsL @= sfg"g #= Joj:yfkg $= lzIff %= lj1fg ^= Ol~hlgol/Ë &= lrlsT;f
-s''g} Psdf dfq lrGx nufpg' xf]nf_ *= s[lif (= jg !)= ;+:s[t !!= cGo s'g} eP pNn]v ug]{ ======================
8 cfjZos Go"gtd z}lIfs of]Uotfsf] k|fKtfÍ k|ltztM =======================
!= 5, tx pNn]v ug]{M============================ @= 5}g
cfjZos Go"gtd z}lIfs of]Uotf eGbf dflyNnf] z}lIfs of]UotfM

tkfO{n] cWoog u/]sf] lzIf0f ;+:yf s:tf] k|sf/sf] xf] <


SLC, O-Level, A-Leveljf+2 k9]sf] ljBfno M != ;fd'bflos -;/sf/L_ @= ;+:yfut -lghL_ #= ljb]zL
9
ljZjljBfno M != ;fd'bflos -;/sf/L_ @= ;+:yfut -lghL_ #= ljb]zL
ljZjljBfnosf] gfd n]Vg'xf];\ ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
cfdf != lg/If/ @= ;fIf/ #= P;=Pn=;L= ;Dd $= pRr lzIff
z}lIfs cj:yf
afa' != lg/If/ @= ;fIf/ #= P;=Pn=;L= ;Dd $= pRr lzIff
0f
cfdf÷afa' sf] d'Vo != s[lif @= Jofkf/÷Joj;fo #= lzIf0f -lghL÷;/sf/L_ $=u}x ;/sf/L %=;/sf/L ;]jf
k]zf -s'g} Ps_ ^= cGo eP -pNn]v ug]{_ M===========================================
dfly pNn]lvt ljj/0fx? 7Ls 5g\ .
cg';"rL—#

-kl/R5]b ^ sf] ljlgod ^=!^ ;F+u ;DjlGwt_


g]kfn cfon lgud lnld6]8
cfGtl/s k|ltof]lutfTds k/LIffsf] b/vf:t kmf/d
clws[t:t/÷;xfos:t/

sfof{nosf] k|of]ufy{ M
b'j} sfg b]lvg] kf;kf]6{
kmf/d b=g+= M ;fOhsf] kmf]6f] oxfF 6f:g]
btf{ ldlt M / pDd]bjf/n] kmf]6f] /
kmf/ddf kg]{ u/L b:tvt
ug]{ kg{]
cfGtl/s k|ltof]lutfTds k/LIff x'g] kbsf]

lj1fkg g+= ============= kb ================= tx =================== ;]jf ================= ;d"x ===================


sfo{/t sd{rf/Lsf] 7]ufgf =========================================== sfof{no ========================================
gfd, y/ ============================================ kb =================== tx ======= ;]jf ================
;d"x==============

z}lIfs of]Uotf M P; Pn ;L jf ;f] ;/x jf ;f] eGbf dflysf] pRrlzIff k|fKt ePsf]] eP qmd ldnfP/
tnsf] tflnsfdf ljj/0f eg'{ kg{]5 M –
pQL0f{ ePsf] k/LIff lng] ;+:yfsf] gfd, k/LIff pQL0f{ u/]sf] k|fKt >]0fL / k/LIff lnPsf] d'Vo
k/LIff 7]ufgf ;fn s'n k|fKtfÍ ljifox?
k|ltzt

-k/LIffdf pQL0f{ ePsf] k'i6L ug]{, k|df0fx?sf] k|dfl0ft k|ltlnlk b/vf:t ;fy k]z ug'{ kg]{5 ._

k/LIffsf] lsl;d -lnlvt, cGtjf{tf{_ M


k/LIff b:t'/ j'emfPsf] ef}r/ jf /l;b g+= ================== /sd =================== ldlt ===================

k/LIff s]Gb| =========================================


hfFr lbg] ljifox? -!_ =========================
-@_ =========================
-#_ =========================
pDd]bjf/sf] NofKr] ;xL 5fk ================== pDd]bjf/sf] x:tfIf/ =============================
ldlt =============================
g]kfn cfon lgud lnld6]8
cfGtl/s k|ltof]lutfTds k/LIffsf]
k|j]zkq

k/LIffsf] lsl;d -lnlvt k|of]ufTds÷cGtjf{tf{==================


lj1fkg g+=
lj1fkg ePsf] jif{ b'j} sfg b]lvg] kf;kf]6{
;fO{hsf] kmf]6f] oxfF /fVg]
k/LIff s]Gb| / pDd]bjf/n] kmf]6f] /
!= k/LIffyL{n] eg]{ kmf/ddf kg]{ u/L
-s_ gfd, y/ b:tvt ;d]t ug'{ k5{ .

-v_ k/LIff lbg] kb================== tx============== -u_ >]0fL ================


-3_ k/LIffyL{sf] b:tvt gd"gf M
@= sfof{nosf] ;DalGwt clws[tn] eg]{ M
o; sfof{noaf6 ldlt============================= df . b]lv lnOg] p|Qm kbsf] k/LIff lgDg s]Gb|af6 tkfO{nfO{ ;lDdlnt
u/fpg cg'dlt lbOPsf] 5 .
s]Gb|========================== /f]n g+= M
b:tvt bhf{
gf]6 M s[kof k5f8L x]g'{ xf]nf .
=======================================================================================================================================================================
==
g]kfn cfon lgud lnld6]8
cfGtl/s k|ltof]lutfTds k/LIffsf]
k|j]zkq
k/LIffsf] lsl;d -lnlvt÷k|of]ufTds÷cGtjf{tf{================== b'j} sfg b]lvg] kf;kf]6{
;fO{hsf] kmf]6f] oxfF /fVg]
/ pDd]bjf/n] kmf]6f] /
lj1fkg g+= kmf/ddf kg]{ u/L
lj1fkg ePsf] jif{ b:tvt ;d]t ug'{ k5{ .
k/LIff s]Gb|
!= k/LIffyL{n] eg]{
-s_ gfd, y/
-v_ k/LIff lbg] kb================== tx============== -u_ >]0fL ================
-3_ k/LIffyL{sf] b:tvt gd"gf M
@= sfof{nosf] ;DalGwt clws[tn] eg]{ M
o; sfof{noaf6 ldlt============================ df . b]lv lnOg] pQm kbsf] k/LIff kbsf] k/LIff lgDg s]Gb|af6 tkfO{nfO{
;lDdlnt u/fpg cg'dlt lbOPsf] 5 .
s]Gb|= ===================================== /f]n g+= M
b:tvt
bhf{
gf]6 M s[kof k5f8L x]g'{ xf]nf .
k/LIffyL{n] kfngf ug'{ kg]{ lgod
!= k/LIffyL{n] k/LIff xndf k/LIff lbg cfpbf k|j]zkq Nofpg' k5{ . k|j]zkq lagf k/LIffdf a:g lbOg] 5}g .
@= k/LIffsf] glthf k|sflzt eP kl5 cGtjf{tf{ x'g] lbgdf klg k|j]zkq Nofpg' clgjfo{ 5 .
#= k/LIff z'? x'g] @% ldg]6 cufl8 3G6Låf/f ;"rgf u/] kl5 k/LIff xndf k|j]z ug{ lbOg] 5 . j:t'ut k/LIff ;'? ePsf] !%
ldg]6 kl5 ljifout k/LIff ;'? ePsf] cfwf 3G6f kl5 k/LIffyL{n] k/LIffdf a:g kfpg] 5}g .
$= k/LIff xndf lstfa, sfkL, sfuh,rL6 cflb Nofpg' n}hfg' x'b}g . k/LIffyL{ cfk;df s'/fsfgL / ;+s]t ug'{ x'b}g .
%= k/LIff xndf cg'lrt sfd u/]df k/LIffxnaf6 lgisfzg u/L kbk"lt{ ;ldltsf] lg0f{o adf]lhd ;hfo x'g]5 .
^= ;?jf /f]u nfu]sf] k/LIffyL{nfO{ xndf k|j]z u/fOg] 5}g . lj/fdL k/LIffyL{ xndf uO{ s]xL eP sfof{no hjfkmb]xL x'g] 5}g .
&= k/LIffyL{sf] gfddf lr¶L kmf]g cflb s]xL lrh cfO k'u]df ;f] k/LIffyL{n] pQ/sfkL ga'emfP;Dd lng lbg x'b}g .
*= k/LIffyL{n] cfkm"n] k/LIff lbPsf] lbgdf cfˆgf] xfhL/ ug{ 5'6 ePsf] eP t'?Gt va/ u/L xfhL/ ug'{ kg]{5 .
(= k/LIff o; sfof{nosf] lj1fkg jf ;"rgfdf pNNf]lvt sfo{qmd cg';f/ x'g] 5 .
!)=k/LIff xnleq xNnf ug'{ x'b}g . s'g} pDd]bjf/n] k|Zgkqdf c:ki6 cIf/ eP ;f]Wg' kbf{ p7L s;}nfO{ afwf gkg]{ u/L ;f]Wg'
kg]{5 .
!!= j:t'ut k/LIff z'? ePsf] @) ldg]6 kl5 / ljifout k/LIff z'? ePsf] $) ldg]6 kl5 dfq k/LIffyL{x?nfO{ k/LIff
xnaf6 aflx/ hfg lbOg] 5 .
!@= k|j]zkq x/fPdf csf]{ k|j]zkq lngsf nflu lguddf tf]lsPsf] b:t'\/ bflvnf u/L lgj]bg k]z ug'{kg]{5 .
=======================================================================================================================================================================
===
k/LIffyL{n] kfng ug'{ kg]{ lgod
!= k/LIffyL{n] k/LIff xndf k/LIff lbg cfpbf k|j]zkq Nofpg' k5{ . k|j]zkq lagf k/LIffdf a:g lbOg] 5}g .
@= k/LIffsf] glthf k|sflzt eP kl5 cGtjf{tf{ x'g] lbgdf klg k|j]zkq Nofpg' clgjfo{ 5 .
#= k/LIff z'? x'g] @% ldg]6 cufl8 3G6Låf/f ;"rgf u/] kl5 k/LIff xndf k|j]z ug{ lbOg] 5 . j:t'ut k/LIff ;'? ePsf] !%
ldg]6 kl5 ljifout k/LIff ;'? ePsf] cfwf 3G6f kl5 k/LIffyL{n] k/LIffdf a:g kfpg] 5}g .
$=k/LIff xndf lstfa, sfkL, sfuh,rL6 cflb Nofpg' n}hfg' x'b}g . k/LIffyL{ cfk;df s'/fsfgL / ;+s]t ug'{ x'b}g .
%= k/LIff xndf cg'lrt sfd u/]df k/LIffxnaf6 lgisfzg u/L kbk"lt{ ;ldltsf] lg0f{o adf]lhd ;hfo x'g]5 .
^= ;?jf /f]u nfu]sf] k/LIffyL{nfO{ xndf k|j]z u/fOg] 5}g . lj/fdL k/LIffyL{ xndf uO{ s]xL eP sfof{no hjfkmb]xL x'g] 5}g .
&= k/LIffyL{sf] gfddf lr¶L kmf]g cflb s]xL lrh cfO k'u]df ;f] k/LIffyL{n] pQ/sfkL ga'emfP;Dd lng lbg x'b}g .
*= k/LIffyL{n] cfkm"n] k/LIff lbPsf] lbgdf cfˆgf] xfhL/ ug{ 5'6 ePsf] eP t'?Gt va/ u/L xfhL/ ug'{ kg]{5 .
(= k/LIff o; sfof{nosf] lj1fkg jf ;"rgfdf pNNf]lvt sfo{qmd cg';f/ x'g] 5 .
!)=k/LIff xnleq xNnf ug'{ x'b}g . s'g} pDd]bjf/n] k|Zgkqdf c:ki6 cIf/ eP ;f]Wg' kbf{ p7L s;}nfO{ afwf gkg]{ u/L ;f]Wg'
kg]{5 .
!!= j:t'ut k/LIff z'? ePsf] @) ldg]6 kl5 / ljifout k/LIff z'? ePsf] $) ldg]6 kl5 dfq k/LIffyL{x?nfO{ k/LIff
xnaf6 aflx/ hfg lbOg] 5 .
!@= k|j]zkq x/fPdf csf]{ k|j]zkq lngsf nflu lguddf tf]lsPsf] b:t'\/ bflvnf u/L lgj]bg k]z ug'{ kg]{5 .
 cg";"rL–#-s_
g]kfn cfon lgud lnld6]8
sd{rf/L k|zf;g ljlgodfjnL @)^# sf] ljlgod ^=$ jdf]lhd
h]i7tf / sfo{;Dkfbg d"NofÍg a9'jfsf nflu
b/vf:t kmf/fd

sd{rf/L ;+s]t g+=


;"rgf g+=÷k|sfzg ePsf] ldlt M– ;]jf÷;d"xM–
a9'jf x'g] kb÷tx M– lj=g+= M–

pDd]bjf/sf] gfd÷y/ M–
jxfn /x]sf] sfof{no M–
kb÷tx M–
;]jf÷;d"x M—

!_ ;]jf ;DjGwL ljj/0f -z'? lgo'lQmb]lv xfnsf] kb;Dd_

kbsf] sfof{nosf]
lgo'lQm jf jxfn
gfd÷tx÷ gfd / c;fwf/0f ljbf s;/L s}lkmo
l;g+= kb a9'jfsf] /x]sf]
sfof{no j;]sf] cjlw cfPsf] t
;]jf÷;d"x ldlt ldlt
/x]sf] :yfg

z'? lgo'lQm
!
kb÷tx

xfnsf]
@
kb÷tx

b|i6Ao M–
!_ ;]jf, ;d"x kl/jt{g s] xf] :ki6 pNn]v ug]{ .
@_ a9'jfsf] pDd]bjf/ x'g c;/ kg]{ s'g} s'/f 5}g egL s}lkmot dxndf pNn]v u/L b:tvt ;d]t ug]{ .
#= uon s§L nufot ;]jf cjlw u0fgf gx'g] s'g} ljj/0f eP s}lkmot dxndf v'nfpg' kg]{5 .
$= dfly sfof{nodf /x]sf] :yfgdf xfnsf] kbsf] ljj/0f v'nfpbf ljlgod ^.!!-@_ jdf]lhd ju{ pNn]v ug'{ kg]{ .
@_ z}lIfs of]Uotf -ljlgod ^.!@ -!_ cg';f/sf] dfq_
cWoog
cjlw lzIf0f ;:yfsf] cWoogsf] d"n
l;=g+= z}lIfs of]Uotf >]0fL
gfd, 7]ufgf ljifo
b]lv ;Dd
s ;]jfk|j]zsf] lgldt tf]lsPsf] Go"gtd z}lIfs
of]Uotf

v ;]jfk|j]zsf] lgldt tf]lsPsf] Go"gtd z}lIfs


of]Uotf eGbf dflysf] ;DjlGwt ljifosf] s'g}
Ps cltl/Qm z}lIfs pkflw

b|i6Ao M–
!= dfly pNn]lvt ;j} pkflwx?sf] k|dfl0ft k|ltlnkL k]z ug'{ kg]{5 .
@= a9'jf x'g] kbsf] nflu tf]lsPsf] Go"gtd z}lIfs of]Uotfsf] ;DaGwdf tf]lsPsf] z}lIfs of]Uotfsf] k|df0fkq jf ;dsIftf
/ ;Dj4tf lgwf{/0f ePsf]df ;f]sf] sfuhft ;d]t k]z ug'{ kg]{5 .
dfly pNn]lvt ljj/0f s'g} s'/f ´'7f n]lvPsf] jf hfghfgL ;frf] s'/f bjfpg] p2]Zon] n]lvPsf] 7x/] sfg"g jdf]lhd ;hfo
:jLsf/ ug]{ 5' egL ;lx5fk ug]{ .
===================================================
b:tvt M
sd{rf/Lsf] gfd, y/ M–
ldlt M–
cg';r " L—$
-kl/R5]b % sf] ljlgod %=!% ;Fu ;DjlGwt_
==========
lg/f]lutfsf] k|df0f kqsf] gd"gf

lgudsf] ================================= sfof{nosf] ============================;]jf kbdf pDd]bjf/ x'g' ePsf >L ÷


>LdtL÷;'>L =============================nfO{ d}n] hfFRbf s'g} ;?jf jf s8f /f]u nfu]sf] jf s'g} lsl;dsf] zf/Ll/s
ljs[lt jf cfGtl/s /f]u ePsf] kfOg . lghdf====================================== /f]u ePtf klg lghnfO{ To;n]
lgudsf] pk/f]Qm kbdf sfd ug{ c;dy{ agfpb}g .

lghsf] x'lnof ====================================== 5 .

-s_ bfofF xftsf] a'9L cf}7fsf] 5fk M======================


-v_ ;DjlGwt JolQmsf] b:tvt M============================
-u_ ldlt ======================

k|dfl0ft ug]{ lrlsT;ssf] M

-s_ gfd M=============================


-v_ b:tvt M=========================
-u_ g]kfn d]l8sn sfplG;n /lhi6«]zg gDj/ =======================
-3_ ldlt===========================

 5lAa;f}+ ;+zf]wgåf/f lemlsPsf] .


cg';"rL—%
-kl/R5]b % sf] ljlgod %=!& ;Fu ;DjlGwt_
g]kfn cfon lgud lnld6]8
zky u|x0f kmf/fdsf] gd"gf

d ================================================ O{Zj/sf] gfddf zky lnG5' ls lgudsf] sd{rf/Lsf] x}l;otn]


dnfO{ tf]lsPsf] sfd d]/f] 1fg ljj]sn] hfg] j'em];Dd O{dfg, wd{ tyf st{Jo ;DemL b]z / lgud k|lt jkmfbf/
/xL eo, kIfkft jf åf]if g/fvL s'g} nf]enfnr df]nflxhf gu/L cg'zf;gdf /xL lgudsf] ljlgod tyf k|rlnt
sfg"gsf] cwLgdf /xL cfˆgf] st{Josf] kfngf ug]{5' . dnfO{ 1ft x'g cfPsf] s'g} lgudsf] uf]Ko s'/f clws[t
JolQmnfO{ jfx]s c? s;}nfO{ d ;]jfdf axfn /x] jf g/x]sf] h'g;'s} cj:yfdf /x] klg k|ToIf ?kn] eGg] jf
;+s]t ug]{ 5}g .

zky u|x0f ug]{ sd{rf/Lsf] M lgo'lQm lbg] clwsf/L M

-s_ gfd M -s_ gfdM

-v_ b:tvtM -v_ b:tvtM

-u_ kb M -u_ kb M

-3_ ldlt -3_ ldlt M

-ª_ ;]jfM -ª_ ;]jfM

-r_ ;d"xM -r_ ;d"xM


 cg';"rL–^
g]kfn cfon lgud lnld6]8
sfo{ ;Dkfbg d"Nof+sg kmf/fd
clws[t:t/÷;xfos:t/
-ljlgodfjnLsf] kl/R5]b ^ sf] ljlgod ^=^ / kl/R5]b !^ sf] ljlgod !^=* ;+u ;DjlGwt_

kmf/fd eg]{ lgb]{lzsfM


!= of] kmf/fd k|To]s cfly{s jif{sf] nflu >fj0f ! b]lv c;f/ d;fGt;Dd sfd u/]sf] cfwf/df eg'{ kg]{5 .
@= of] kmf/fdnfO{ b]xfo adf]lhd tLg v08df ljefhg ul/Psf] 5 .
v08 -s_;Dkflbt sfdsf] ljj/0f÷pknlAw tyf ;'kl/j]Ifssf] dGtJo .
v08 -v_sfo{ ;Dkfbgsf] :t/ d"Nof+sg .
v08 -u_sfo{ ;Dkfbg k'g/fjnf]sg ;ldltsf] d"Nof+sg .
#= k|To]s sd{rf/Ln] of] kmf/fd >fj0f & ut] leq cfk"mn] eg'{ kg]{ ljj/0fx? e/L ;'kl/j]Ifs ;dIf k]z ug'{ kg]{5 .
;'kl/j]Ifsn] ;f] kmf/fd k|fKt ePsf] a9Ldf & lbg leq cfkm"n] eg'{ kg]{ dGtJo / d"Nof+sgsf] Joxf]/f e/L uf]Kotfsf;fy
k'g/fjnf]sgstf{ ;dIf k]z ug'{ kg]{5 . k'g/fjnf]sgstf{n] ;f] kmf/fd cfkm" ;dIf k|fKt ePsf] a9Ldf & lbg leq cfˆgf]
k'g/fjnf]sg ;lxt uf]Kotfsf ;fy pQm kmf/fd lgudsf] k|zf;g ljefu dfkm{t sfo{;DKffbg k'g/fjnf]sg ;ldltdf
k7fpg' kg]{5 . sfo{ ;Dkfbg d"Nof+sg ;ldltn] k|To]s jif{sf] efb| dlxgf leqdf d"NofÍg u/L kbk"lt{ ;ldltdf k7fpg'
kg]{5 . tf]lsPsf] ;dodf d"NofÍg gug]{ kbflwsf/LnfO{ ljefuLo k|d'vn] ljefuLo ljlgoddf ePsf] sf/jfxL ug]{5 tyf
d"NofÍg ;ldltnfO{ ;+rfns ;ldltn] sf/jfxL ug]{5 .
$= v08 -s_ df pNn]lvt sfdsf] ljj/0f cGtu{t sd{rf/Ln] cfly{s jif{df u/]sf ljleGg sfdx?nfO{ 5f]6s/Ldf ;d]6\g] u/L
d'Vo d'Vo % j6f sfdx? pNn]v u/L sd{rf/Ln] eg]{ egL tf]lsPsf] dxndf cfk"mn] ;Dkfbg u/]sf] sfo{sf] pknlAw
;d]t k|li6g] u/L ;DalGwt sd{rf/Ln] eg'{ kg]{5 . To;/L el/Psf] kmf/fd sd{rf/Lsf] b:tvt / ldlt ;lxt ;'kl/j]Ifs
;dIf k]z ug'{ kg]{5 .
%= ;'kl/j]Ifs ;fdfGotof kmf/fd eg]{ sd{rf/L eGbf sDtLdf Ps tx dflysf] clws[t x'g'kg]{5 . To:t} k'g/fjnf]sg stf{
;'kl/j]Ifs eGbf sDtLdf Ps tx dflyNnf] sfof{no k|d'v jf ljefuLo k|d'v x'g' kg]{5. To:t} k'g/fjnf]sgstf{
;'kl/j]Ifs eGbf sDtLdf Ps tx dflyNnf] sfof{no k|d'v jf ljefuLo k|d'v x'g' kg]{5 . ljz]if sf/0fjz pko'Qm
adf]lhdsf] kl/l:ylt gePsf] cj:yfdf sfo{sf/L k|d'vn] tf]s] adf]lhd x'g]5 . t/, ;dfg txdf sd{rf/Ln] sfod
d'sfod jf lgldQ kfPsf] cfwf/df ;dfg txsf] sd{rf/Lsf] sfo{ ;Dkfbg d"Nof+sg ug{ kfpg] 5}g .
^= ;'kl/j]Ifsn] ;DalGwt sd{rf/Laf6 el/Psf] kmf/fd k|fKt ePkl5 v08 -s_ df pNN]lvt æ;'kl/j]Ifssf] dGtJoÆ egL
tf]lsPsf] dxndf sd{rf/Låf/f el/Psf] pknlAw ;d]tnfO{ b[li6ut u/L dGtJo lbg' kg]{5 . pknlAw / dGtJosf]
cfwf/df ;'kl/j]Ifsn] v08 -v_ sf] ;'kl/j]Ifssf] d"Nof+sgsf] c+z eg'{ kg]{5 . To;/L d"Nof+sg u/L ;s]kl5 cfˆgf]
b:tvt / ldlt ;lxt kmf/fd uf]Kotfsf ;fy k'g/fjnf]sgstf{ ;dIf k]z ug'{ kg]{5 .
&= k'g/fjnf]sgstf{n] ;'kl/j]Ifsaf6 k|fKt x'g cfPsf] kmf/fdsf] v08 -s_ sf] cfwf/df v08 -v_ sf] æk'g/fjnf]sgstf{sf]
d"Nof+sgÆ sf] dxn eg'{ kg]{5 . To;/L el/Psf] kmf/fd k'g/fjnf]sgstf{n] b:tvt / ldlt ;lxt uf]Kotfsf ;fy sfo{
;Dkfbg d"Nof+sg ;ldltdf lgudsf] k|zf;g ljefu dfkm{t k]z ug'{ kg]{5 .
*= sfo{ ;DKffbg k'g/fjnf]sg ;ldltn] d"Nof+sg eO{ k|fKt ePsf] v08 -s_ / -v_ kmf/fdnfO{ dWogh/ /fvL v08 -u_
cg';f/sf] kmf/fddf d"Nof+sg ug'{ kg]{5 . tTkZrft\ b:tvt / ldlt ;lxt uf]Kotfsf ;fy Tof] kmf/fd lgudsf] kbk"lt{
;ldltdf k7fpg' kg]{5 . sfo{ ;Dkfbg k'g/fjnf]sg ;ldltn] k|fKt ePsf sfo{ ;Dkfbg d"Nof+sg kmf/fdx?df cfjZos
b]lvPdf k'g/fjnf]sgstf{ jf ;'kl/j]Ifs;+u k'i6\ofOsf] dfu ug]{ jf k'glj{rf/sf] nflu lgh sxfF k7fpg ;Sg]5 . o;/L
k'gM k|fKt x'g] sfo{ ;Dkfbg d"Nof+sg kmf/fddf d"Nof+sg cf}lrTok"0f{ gePsf] jf cÍ ;+zf]wg geO{ cfPdf sfo{ ;Dkfbg
k'g/fjnf]sg ;ldltn] To; ljifodf l6Kk0fL u/L To:tf] ;'kl/j]Ifs jf k'g/fjnf]sgstf{sf] clen]v /fVg lgudsf]
k|zf;g ljefu jf kbk"lt{ ;ldltdf n]vL k7fpg ;Sg]5 .
(= Pp6f cjlw leq -k|To]s cfly{s jif{ leq_ Ps eGbf a9L ;'kl/j]Ifssf] ;'kl/j]If0fdf /xL sfd u/]df sd{rf/Lsf] To:tf]
kmf/fd eg'{ kbf{ ;f] cjlwsf] cGTodf hf] ;'kl/j]Ifs x'G5 p;}n] k'/f cjlwsf] kmf/fd eg'{ kg]{5 . ljz]if sf/0fjz
ljlt;s]sf] cjlwsf] d"Nof+sg kmf/fd geP xfnsf] ;'kl/j]Ifs tyf k'g/fjnf]sgstf{n] sf/0f v'nfO{ lat]sf] cjlw ;d]t
d"Nof+sg ul/lbg' kg]{5 .
!)= tf]lsPsf] ldlt leq of] kmf/fd e/L ;'kl/j]Ifs ;dIf btf{ u/L a'emfpg' kg]{5 jf x'nfsaf6 k7fpg' kg]{ eP tf]lsPsf]
;do leqdf x'nfsdf /lhi68{ btf{ u/L ;'kl/j]Ifs sxfF k7fpg' k5{ . dgfl;a dflkmssf] sf/0f j]u/ Dofb g3fO{ k]z
u/]sf] sfo{ ;Dkfbg jfkt k|fKt u/]sf] s'n k|fKtf+Íaf6 kfFr c+s 36fpg' kg]{5 .
!!= pkljlgod ^=@ df pNn]lvt lgudsf sd{rf/Lx?sf] sfo{ ;Dkfbg d"Nof+sgsf] nflu b]xfo adf]lhdsf] kbflwsf/Lx?
/x]sf] k'g/fjnf]sg ;ldltsf] Aoj:yf ul/Psf] 5 .
-s_ clws[t :t/ tx !) / !! sf] sfo{ ;Dkfbg d"Nof+sg k'g/fjnf]sg ;ldlt

 PSsfO;f}+ ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt


!= ;~rfns ;ldltsf cWoIf cWoIf
@= cWoIfn] tf]s]sf] lgudsf] ;+rfns ;b:o
#= lgudsf sfo{sf/L k|d'v ;b:o
-v_ clws[t :t/ tx ^ b]lv ( ;Ddsf] sfo{ ;Dkfbg d"Nof+sg k'g/fjnf]sg ;ldlt
!= lgudsf sfo{sf/L k|d'v cWoIf
@= lgudsf ;DjlGwt gfoj sfo{sf/L k|d'v ;b:o
#= sd{rf/L k|zf;g zfvfsf lgb]{zs ;b:o
lgb]{zssf] sfo{;Dkfbg d"Nof+sg ug'{kg]{ cj:yfdf sfo{sf/L k|d'vn] tf]s]sf] lgudsf] csf]{ gfoj sfo{sf/L lgb]{zs ;b:o
/xg]5 .
-u_ ;xfos :t/sf] sfo{ ;Dkfbg d"Nof+sg k'g/fjnf]sg ;ldlt
!= ;DalGwt ljefusf k|d'v cWoIf
@= sfo{sf/L k|d'vn] tf]s]sf] jl/i7 clws[t ;b:o
#= sd{rf/L k|zf;g zfvfsf k|d'v ;b:o
cg';"rL–^s

v08 -s_
sfo{;Dkfbg d"Nof+sg kmf/d
-ljlgodfjnLsf] kl/R5]b ^ sf] ljlgod ^=( / kl/R5]b !^ sf] ljlgod !^=* ;+u ;DjlGwt_
sd{rf/Lsf] gfd M============================= d"Nof+sg cljw===============================b]lv================================;Dd

kb=======================tx======== ;]jf===================;d"x=============== sfo{/t ljefu sfof{nosf]


gfd=============================
o; d"Nof+sg cjlwdf ;?jf ePsf] ljefu ÷ sfof{nox? M
v08 -s_
l;=g+= sfdsf] ljj/0f -sd{rf/Ln] eg]{_ pknlJw ljj/0f -sd{rf/Ln] eg]{_ ;'kl/j]Ifssf] dGtJo
!=

@=

#=

$=

%=

sd{rf/Lsf] b:tvt=========================ldlt=====================;'kl/j]Ifssf] gfd, y/ ================


b:tvt ldlt========================kb, tx===========================ljefu÷sfof{no=========================
v08 -v_
sfo{ ;Dkfbgsf] :t/ d"Nof+sg
sd{rf/Lsf] gfd, y/ M ;'kl/j]Ifssf] gfd, y/ M k'g/fjnf]sgstf{sf] gfd, y/M

kb÷tx M kb÷tx M kb÷tx M

ljefu÷sfof{no ljefu÷sfof{no ljefu÷sfof{no

l;=g+= sfo{ ;Dkfbg :t/ ;'kl/j]Ifssf] d"Nof+sg k'g/fjnf]sgstf{sf] d"Nof+sg

:t/ clt pQd ;fdfGo Go"g cltpQd pQd ;fdfGo Go"g


pQd
c+s % $ # @ @ !=% ! )=%
!= sfdsf] u'0f:t/
@= pQ/bfloTj jxg ug]{
Ifdtf
#= lg0f{o lbg ;Sg] Ifdtf
$= :jljj]sn] sfd ug{ ;Sg]
Ifdtf
%= uf]Kotf cg'zf;g /
cf1fkfng -sd{rf/L
:jodn] eg]{_
hDdf

sfo{ ;Dkfbgdf zt k|ltzt jf ;fdfGo eGbf sd c+s lbg'k/]df sf/0f v'nfpg' kg]{5 .

k|fKtfÍ hDdf c+sdf ======= cIf/df======================= k|fKtfÍ c+sdf==========cIf/df========


k"0ff{Í @% -kRrL;_ k"0ff{Í !) -bz_

;'kl/j]Ifssf] b:tvt / ldlt ====================== k'g/fjnf]gstf{sf] b:tvt / ldlt===================

sfo{ ;Dkfbgdf clt pQd jf ;fdfGo tyf Go"g c+s lbg'sf] sfo{ ;Dkfbgdf clt pQd jf ;fdfGo tyf Go"g c+s
sf/0f lbg'sf] sf/0f
v08 -u_
sfo{ ;Dkfbg d"Nof+sg ;ldltsf] d"Nof+sg
sd{rf/Lsf] gfd, y/M d"Nof+sg ;ldltsf] kbflwsf/Lsf]
kb÷txM
-!_gfd, y/ M
kb÷txM
ljefu÷sfof{noM
-@_ gfd, y/ M
kb÷txM
ljefu÷sfof{noM
-#_ gfd, y/MM
kb÷txM lje
JolQmut u'0f Pj+ cfr/0f :t/ clt pQd ;fdfGo Go"g s}lkmot
pQd
l;=g+= clws[t :t/sf] l;=g+= ;xfos :t/sf] c+s ! )=&% )=% )=@%
sd{rf/Lsf] nflu efu sd{rf/Lsf] nflu efu
-c_ - _ -cf_ - _
!= 5nkmn tyf jftf{ != ljifoj:t'sf] 1fg / ;Lk
ug]{ Ifdtf
@= ljifoj:t'sf] 1fg / @= sfddf ?lr / pT;fx
;Lk
#= pQ/bfloTj jxg ug]{ #= uf]kgLotf /fVg] Ifdtf
Ifdtf
$= ljj]s k|of]u / $= pkl:yt÷OdfGbfl/tf÷
;+u7gfTds Ifdtf g}ltstf cg'zf;g
%= ;+:yfut %= ljj]s k|of]u /
;Dj]bgzLntf lgb]{zfg';f/ sfd ug]{
Ifdtf
hDdf c+s
k"0ff{Í % -kfFr_ k|fKtfÍ M
c+sdf M
cIf/df M

gf]6M h'g :t/sf] sd{rf/L xf] ;f]xL :t/sf] vfnL 7fpF - _ lrGx nufpg] .
d"Nof+sg ;ldltsf] kbflwsf/Lx?sf] b:tvt / ldltM

!= ==============================

@= ==============================

#= ==============================
cg';"rL–&
-kl/R5]b & sf] ljlgod &=! sf] pkljlgod -*_ ;Fu ;DalGwt_
g]kfn cfon lgud lnld6]8
/dfgfkq
kq ;+Vof M

>L g]kfn cfon lgud lnld6]8


========================================
To; sfof{nodf ;?jf x'g' ePsf >L÷>LdtL÷;'>L ================================== nfO{ lghsf] kb cg';f/sf] sfo{ ljj/0f
;lxtsf] /dfgf kq lbO{ To; ljefu÷sfof{nodf xflh/ x'g k7fOPsf] Joxf]/f cg'/f]w ub{5' .
!= sd{rf/Lsf] gfd, y/ M
@= ;?jf ePsf] ldlt M
#= a/a'emf/y ;DaGwL ljj/0f M u/]sf] . . gu/]sf] . .
$= /dfgf x'g] ldlt M
%= /dfgf kqsf] ldlt;Dd vr{ ePsf] labf /dfgf kqsf] ldlt;Dd ;+lrt labf

-s_ e}k/L cfpg] labf ==========lbg . -s_ e}k/L cfpg] labf ==========lbg .

-v_ 3/ labf ==================== lbg . -v_ 3/ labf ==================== lbg .

-u_ la/fdL labf================ lbg . -u_ la/fdL labf================ lbg .

-3_ ;§f labf ===================lbg . -3_ ;§f labf ===================lbg .

-ª_ cWoog labf ============= lbg . -ª_ cWoog labf ============= lbg .

-r_ c;fwf/0f labf ========= lbg . -r_ c;fwf/0f labf ========= lbg .

-5_ k|;"lt ljbf=============== ljbf . -5_ k|;"lt ljbf=============== ljbf .


-h_ ljz]if ljbf ============= ljbf . -h_ ljz]if ljbf ============= ljbf .
-em_ c;Qm ljbf===================ljbf . -em_ c;Qm ljbf===================ljbf .
-`_ k|;"lt :ofxf/ ljbf ====lbg / ====k6s

^= vfOkfO{ cfPsf] dfl;s M -s_ tna ?========================= -v_ tna a[l4 ?=========================
&= tna eQf e"QmfgL lnPsf] clGtd ldlt M
*= sd{rf/L;Fu lng' afFsL k]ZsL, ;fk6L, C0f, a]?h' /sd M
clws[tsf] b:tvt M ==================================
gfd, y/ M ===============================================
kb M =======================================================
ljefu÷sfof{no÷zfvf M =============================
af]wfy{ M–
g]kfn cfon lgud lnld6]8
============================================
>L÷>LdtL÷;'>L ===========================================M;?jf ePsf] sfof{nodf xflh/ x'g hfg' x'g .
cg';"rL–*
-kl/R5]b * sf] ljlgod *=# / kl/R5]b ( sf] ljlgod (=^ sf] pk ljlgod -$_ ;Fu ;DalGwt_
g]kfn cfon lgud lnld6]8
sa'lnotgfdf

tfnLd jf cWoog ug{ hfg] sd{rf/Ln] eg{' kg]{ sa'lnotgfdf M

lnlvtd =================================================================================== gflt÷gfltgL


======================================= sf] 5f]/f÷5f]/L ================================================== >LdtL
================================================= kbdf axfn /xL sfo{/t /x]sf] d ==============================
o; lgudn] dnfO{ ======================================================== df ================================ sf] tfnLd
lng÷cWoog ug{sf] nflu k7fpg÷labf lbg] egL lg0f{o u/]sf]df o; lgudsf] sd{rf/L ljlgodfjnL, @)^# df
pNn]v u/] adf]lhd ;f] tfnLd lng÷cWoog ug{ v6fPsf] 7fpFdf uO{ tfnLd lng÷cWoog ug{ dGh'/ 5 .
tfnLd lnO{÷cWoog u/L kms]{kl5 sDtLdf ================== jif{;Dd clgjfo{ ?kn] lgudsf] ;]jf ug{ dGh'/ ub{5' .
;f] cjlw;Dd lgudsf] ;]jf gu/]df jf ga;]df tfnLddf ÷ cWoogdf lgudn] vr{ u/]sf] ;Dk"0f{ /sd / ;f] sf]
k|rlnt a}+s b/ adf]lhdsf] Aofh tyf tflnd÷cWoogsf] cjlwdf lgudaf6 lnPsf] tna -u|]8;d]t_, eQf tyf rf8
kj{ vr{;d]t gf]s/L 5f8\g' cufj} Psd'i6 /sd lgudnfO{ ltg{ a'emfpg dGh'/ ub{5' . ;f] adf]lhd ga'emfPdf
lgudaf6 lng afFsL s'g} klg /sdaf6 jf d]/f] 3/ 3/fgfaf6 c;"n pk/ ul/ lbPdf d]/f] dGh"/ 5 kl5 s'g}
ph'/ ug]{ 5}g egL d]/f] dgf]dfg /fhLv'zLn] of] sa'lnotgfdf n]lv g]kfn cfon lgudnfO{ lbP .

Olt ;Djt\ @)==========;fn========dlxgf=======ut]=============/f]h=============z'ed\ =============== .

 5lAa;f}+ ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .


cg';"rL–(
-kl/R5]b ( sf] ljlgod (=!^ sf] pkljlgod -@_ ;Fu ;DalGwt_
g]kfn cfon lgud lnld6]8
labfsf] ljj/0f

gfd M
bhf{ M
e}k/L cfpg] labf 3/ labf la/fdL labf ;§f lab ljz]if c;fwf/0f cGo
labf
hDdf vr{ afFsL hDdf vr{ afFsL hDdf vr{ afFsL hDdf vr{ afFsL labf labf labf
d;fGt ;Ddsf]
==========;fn a}zfv
h]i7 h]i7
cfiff9 cfiff9
>fj0f >fj0f
efb efb|
cflZjg cflZjg
sflt{s sflt{s
dfu d+lz/
kf}if kf}if
df3 df3
kmfNu'0f kmfNu'0f
r}q r}q
s}lkmot s}lkmot
/]s8{ /fVg]sf] b:tvt M k|dfl0ft ug]{sf] b:tvt M
gfd, y/ M gfd, y/ M
kb M kb M
sfof{no÷ljefu÷zfvf sfof{no÷ljefu÷zfvf M
cg';"rL–!)

-kl/R5]b !! sf] ljlgod !!=! sf] pkljlgod -#_ ;Fu ;DalGwt_


g]kfn cfon lgud lnld6]8
b}lgs eQfsf] ljj/0f
b}lgs e|d0f eQf cGt/f{li6«o e|d0fdf kfpg] b}lgs eQf
ef/tsf] r]GgfO{, x}b/fjfb, a}+unf]/,
l;=g+ tx÷;d"x b}lgs e|d0f eQf ef/tsf] cGo ef/t afx]s
k}bn k|lt d'DaO{, lbNnL, sf]nsftf /
xf]6n vr{ ;d]t 7fpFsf nflu cGo b]zsf
sf]if a+unfb]zsf] 9fsf / r6ufpFsf]
-k|lt lbg_ -k|lt lbg_ nflu -k|lt lbg_
nflu -k|lt lbg_
!= ljlzi6 ?=$)).– ? @,%)).– Psd'i6 USD 225 Psd'i6 USD Psd'i6 USD
112.50 225
@= k|yd, låtLo ?=@%).– ?=@,))).– Psd'i6 USD 175 Psd'i6 USD Psd'i6 USD
;d"x 87.50 175
#= t[lto ;d"x ?=@)).– ?=!,@)).– Psd'i6 USD 125 Psd'i6 USD Psd'i6 USD
62.50 125
$= rt'y{ ;d"x ?=@)).– ?=!,))).– Psd'i6 USD 100 Psd'i6 USD Psd'i6 USD
50.00 100
b|i6Jo M
s_ sd{rf/Ln] sfh e|d0f k'/f u/L kms]{sf] lbgsf] cfwf e|d0f eQf kfpg]5 .
v_ g]kfn leq} sfh e|d0fdf hfFbf af6f] cj/f]w eO{ ef/tLo e"ld k|of]u u/L e|d0f ug'{kg]{ cj:yfdf g]kfnsf] nflu
tf]s]sf] b}lgs e|d0f eQfdf yk krf; k|ltzt lbO{g]5 .
u_ lgudsf] sfdsf] l;nl;nfdf lbgx'F ef/tLo ;Ldf If]ql:yt Ol08og cfon skf]{/]zgsf] l8kf]x?df hft]cft] ug]{
sd{rf/Lsf] nflu pNn]lvt eQf / ;'ljwf kfOg]5}g .
3_ Ps dlxgf -#) lbg_ eGbf a9L sfhdf vl6Psf] sd{rf/Ln] dfly pNn]lvt eQfsf] cfwf dfq b}lgs eQf kfpg]5 .
ª_ o"/f]lkog d'n'sx?, ci6«]lnof, Go"lhNof08, cd]l/sf, Sofg8f, s'j]t, sf]l/of, hfkfg, xËsË, ?;, stf/,
hflDaof, o"=P=O{=, l;+ufk'/, n]jgfg, ax/fOgsf] e|d0fdf dfly plNnlvt b/df ## k|ltzt yk /sd lbOg]5 .
r_ dfly h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg cGt/f{li6«o ;Dd]ng, ;]ldgf/, ;df/f]x, lgdGq0ff jf a}7sdf efu lng
uPsf] kbflwsf/L jf sd{rf/Ln] xf]6nsf] cnUu} aLn k]z u/]df xf]6nsf] aLn adf]lhd ljlzi6 tx jf ;f]eGbf
dflysf kbflwsf/L eP tLg ;o krf; cd]l/sL 8n/;Dd, k|yd txsf] eP b'O{ ;o krf; 8n/;Dd / låtLo
txsf] eP Ps ;o krf; 8n/;Dd t[tLo txdf eP Ps ;o bz 8n/ / rt'y{ txsf] gAa] 8n/ tyf
pNn]lvt b}lgs eQfsf] tL; k|ltzt /sd vfgf vr{ / ks]6 vr{ jfkt kfpg]5 .
5_ ljb]z hfg] kbflwsf/L jf sd{rf/Ln] o; ljlgodfjnL adf]lhd b}lgs e|d0f eQf kfpg]df xjfO{ofqf cjlwsf]
b}lgs eQf kfpg]5}g . t/ cf7 306feGbf a9L 6«flGh6df a:g' k/]df To:tf] cjlwsf] nflu 6«flGh6df a;]sf]
d'n'sdf hfFbf kfpg] Ps lbgsf] b}lgs eQf kfpg]5 .
h_ cGt/f{li6«o ;Dd]ng, ;]ldgf/, ;df/f]x, lgdGq0ff, tflnd, jftf{ jf a}7sdf hfg] kbflwsf/L jf sd{rf/LnfO{
cfof]hssf] tkm{af6 a:gsf] dfq k|aGw ePsf]df To:tf] kbflwsf/L jf sd{rf/Ln] vfgf / ks]6 vr{ jfkt
b}lgs e|d0f eQfsf] tL; k|ltzt / vfg a:g dfq k|jGw eO{ ks]6 vr{ pknAw u/fPsf]df b}lgs kRrL;
cd]l/sL 8n/ kfpg]5 . To;/L vfgf vr{ jf ks]6 vr{ pknAw u/fpFbf cfof]hs ;+:yfsf] tkm{af6 To:tf] vr{
pknAw gu/fPsf] k|dfl0ft sfuhft k]z u/]sf] cj:yfdf dfq e'QmfgL lbOg]5 .
em_ s'g} kbflwsf/L jf sd{rf/L sfa'aflx/sf] kl/l:yltn] ubf{ lgwf{l/t ;dodf tf]lsPsf] uGtJo jf 6«flGh6af6
lkmtf{ x'g g;s]df kms]{kl5 plrt sf/0f / k|df0f ;lxt lgj]bg lbPdf e|d0fsf] cfb]z ug]{ kbflwsf/Lsf] lg0f{o
adf]lhd b}lgs tyf e|d0f vr{ lbg ;lsg]5 .
`_ ljb]zdf hfFbf jf cfpFbf af6f]df kg]{ s'g} d'n'sdf /ft latfpg' kbf{ jf cf7 306f eGbf a9L 6«flGh6df a:g'kg]{
cj:yfdf xjfO{ l6s6 pknAw u/fpg] ;+:yfn] vfg] a:g] k|aGw gu/]sf]df To;/L /ft latfPsf] jf 6«flGh6df
a;]sf] cjlwsf] nflu cg';"rL adf]lhdsf] b}lgs eQf kfpg]5 .Æ

 t]O;f}+ ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt


cg';"rL–!!
 ljlgod !!=! sf] pkljlgod -!_ / ljlgod !!=# sf] pkljlgod -!_ ;Fu ;DalGwt
g]kfn cfon lgud lnld6]8
e|d0f cfb]z

kq ;+Vof=========== ldlt M ============================


ldlt ===============

!= gfd, y/ M ================================================================================================

@= bhf{ M ================================================================================================

#= sfof{no M ================================================================================================

$= e|d0fsf] p2]Zo M ============================================================================================

%= :yfg M ================================================================================================

^= e|d0fsf] ;fwg M =============================================================================================

&= e|d0f cjlw M ======================== b]lv ========================================================= ;Dd

*= e|d0fsf] lgldQ k]ZsL M

e|d0f eQf M =============================================

b}lgs eQf M ============================================

cGo eQf M ==============================================

(= e|d0f ;DaGwL cGo cfb]z M ==========================================================================


=========================================================================

============================ ================================= ==============================


e|d0f ug]{sf] b:tvt l;kmfl/; ug]{sf] b:tvt :jLs[t ug]{sf] b:tvt

 5lAa;f}+ ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .


cg';"rL–!@
-kl/R5]b !! sf] ljlgod !!=!) ;Fu ;DalGwt_
g]kfn cfon lgud lnld6]8
================ sfof{no =================
e|d0f eQfsf] jLn
-gTyL /l;b aLn cflbsf] ;+Vof M ==============_
gfd M
bhf{ M
tna M
sfof{no M
e|d0f / d'sfdsf] ljj/0f e|d0f ;fwg b}lgs eQf km'6s/ vr{ e|d0fsf] k|To]s s}lkmot
p2]Zo x/kmsf]
hDdf
k|:yfg kx'Fr /]n, df]6/, xjfO >]0fL b/ sf]; b/ hDdf lbgsf] b/ hDdf ljj/0f hDdf
hxfh, kfgL hxfh,
OToflb
:yfg ldlt 306f :yfg ldlt 306f

hDdf

k}bn, xjfO, /]n, df]6/, a; ef8f -!@ dxnsf]_ hDdf ?= =======================


====================== lbgsf] e|d0f eQf -!% dxnsf] hDdf ?=_ ===================
km'6s/ vr{ -!& dxnsf]_ hDdf ?= ====================== e|d0f k]ZsL ================= ================== v'b bfjL u/]sf] ============= =================
!= pko'Qm ;jf/L efF8f s'g} d'ˆtL ;jf/Lx?df vr{ ul/Psf] 5}g / ;f] pko'Qm adf]lhd ul/Psf] 5 .
@= n]lvP adf]lhd >]0fLdf u/]sf] ;fFrf] xf] .
#= cl3 n'uf eQf ============ df ============= lnPsf] 5'÷lnPsf] 5}g .
e|d0f cfb]z :jLs[lt kmf/fd g+ ===================== ldlt ========================
adf]lhd e|d0f ubf{ nfu]sf] ?= ======================= sf] lan dfly n]lvP adf]lhd 7Ls 5÷em'¶f 7x/] P]g ;jfn adf]lhd a'emfpg]5' .

b:tvtM
:jLs[lt ePsf] /sd ===========================
hfFr ug]{ clwsf/L ===========================
:jLs[t ug]{ clwsf/L ============================
cg';"rL–!#
-kl/R5]b !# sf] ljlgod !#=# ;Fu ;DalGwt_
g]kfn cfon lgud lnld6]8
sd{rf/Lsf] ;DklQ kmf/fd
sd{rf/Lsf] gfdM ljj/0f k]z u/]sf] ljefu÷sfof{noM
tx / kb M gfd M
ljefu÷sfof{no 7]ufgf M
v08 -s_ crn ;DklQ -3/ hUuf_
qm=;+ 3/hUuf / cGo gfk / 3/hUuf /x]sf] s:sf] gfddf s;/L s}lkmot -3/ eP
crn ;DklQsf] cGo 7fpF -ufp_ gu/ /x]sf] lghsf] k|fKt tNnf ;d]t
5f]6s/L ljj/0f ljj/0f lhNnf gfd / c? ePsf] pNn]v ug]{÷
eP lgh;+usf] hUuf eP /f]kgL
;DaGw jf rNtLsf] gfk
n]Vg] .

v08 -v_ gub, hjfx/ft ;'g, rfFbL cflb .


qm=;+ ;DklQsf] 5f]6s/L ljj/0f gfk / tf}n s;/L k|fKt s}lkmot
kl/df0f ePsf]

v08 -u_ z]o/, j}+s Jofn]G;sf] ljj/0f .


qm ;DklQsf] sDkgL jf j}+ssf] hDdf d"No s:sf] gfddf /x]sf] s;/L s}lkmot
=;+ 5f]6s/L ljj/0f gfd / 7]ufgf lghsf] gfd / c? k|fKt
eP lgh;+usf] ;DaGw ePsf]

v08 -3_ C0f lnPsf], lwtf] lbPsf] eP ;f] sf] ljj/0f .


qm C0f lwtf]sf] C0f lbPsf] lwtf] sf/0f hDdf d"No lkmtf{ s}lkmot
=;+ ljj/0f lnPsf] gfd / ug]{
7]ufgf cjwL

d}n] hfg] j'em];Dd dfly n]lvP jdf]lhd ljj/0f 7Ls 5 . km/s kg]{ 5}g egL b:tvt ug]{ M
b:tvt M kb / tx M ldlt M
b|i6Jo M -!_ of] ljj/0f k]z u/L ;s] kl5 ;DklQdf s'g} yk36 ePdf ;DjlGwt sfof{no dfkm{t lgudsf]
k|zf;g ljefudf ;f] ljj/0f v'nfO{ l;njGbL ?kdf k]z ug'{ k5{ .
-@_ lgudsf sd{rf/L pk/ ul/g] sfg"g jdf]lhdsf] sf/jfxL b]lv afx]s c? s'/fdf of] ljj/0f k|of]u
ul/g] 5}g . of] ljj/0f ;DjlGwt kbflwsf/L jfx]s c?n] x]g{ kfOg] 5}g . of] ljj/0f k|sf; gu/L
uf]Ko ?kdf /flvg] 5 .
cg';"rL–!$
-kl/R5]b !# sf] ljlgod !#=^ ;Fu ;DjlGwt_
g]kfn cfon lgud lnld6]8
labfsf] dfu kmf/fd

>Ldfg ======= =========== ==================Ho",


======================================
====================================== .

ljifo M ================================================== labf .

dnfO{ =========================== sf/0fn] ldlt ===================== b]lv ldlt =====================;Dd hDdf


============ lbgsf] labf l:js[t u/L lbg' x'g cg'/f]w ub{5' .
gfd M========================
bhf{ M========================
ldlt M ==================== ljefu . sfof{no . zfvf b:tvt M===================
=======================================================================================================================
sfof{nosf] lgldQ

=============== labf lbg ===================dWo]af6 =================== lbgsf] labf :jLs[t ul/Psf]5 .

/]s8{ /fVg]sf] x:tfIf/ l;kmfl/; ug{] clwsf/L l:js[t ug{] clwsf/L

===================================================================================================================================

>L ==========================
==============================
============================== .

tkfO{sf] ldlt ======================= sf] lgj]bg adf]lhd ldlt ============== b]lv ========= ;Dd hDdf lbg
============= sf] labf :jLs[t ePsf] hfgsf/L u/fpFb5' .

b:tvtM==========================
gfd M ============================
ldlt M=================== bhf{M ==============================
cg';"rL–!%
-kl/R5]b !% sf] ljlgod !%=& ;Fu ;DjlGwt_
g]kfn cfon lgud lnld6]8
kf]zfs ;fdfu|Lsf] ljj/0f

sd{rf/Lx?nfO{ lbOg] kf]zfsM

lgudsf :yfoL sd{rf/Lx?nfO{ b]xfo adf]lhdsf] kf]zfs ;fdfu|L pknAw u/fOg]5 .

s= clws[t:t/ -k'?if_M

u[idsflng lztsflng
6]l/s6g kfO06 @ yfg 6]l/png @ lk; ;'6 ! hf]/
6]l/s6g sldh $ yfg 6fO{ ! hf]/
h'Qf ! hf]/ k+hf ! hf]/
df]hf @ hf]/ h'Qf ! hf]/
df]hf @ hf]/
Hofs]6 -@ jif{ e'Qmfg ePkl5 t]>f] jif{df_ ! yfg

v= clws[t:t/ -dlxnf_M

u[idsfnLg lztsflng
;f/L @ yfg ;f/L @ yfg
Anfph @ yfg rf}jGbL rf]nf] @ yfg
h'Qf ! hf]/ h'Qf ! hf]/
df]hf @ hf]/ df]hf @ hf]/
cf]8\g] ! yfg
:jL6/ -@ jif{ e'Qmfg ePkl5 t]>f] jif{df_ ! yfg
k+hf ! hf]/

u= ;xfos:t/ -k'?if_ ! b]lv % txM

u[idsfnLg lztsfnLg
6]l/s6g kfO06 @ yfg 6]l/png kfO06 @ yfg
6]l/s6g sldh @ yfg 6]l/s6g sldh @ yfg
h'Qf ! hf]/ 6f]kL ! yfg
df]hf @ hf]/ sf]6 ! yfg
h'Qf ! hf]/
df]hf ! hf]/
k+hf ! hf]/
Hofs]6 -@ jif{ e'Qmfg ePkl5 t]>f] jif{df_ ! hf]/
3= ;xfos:t/ -dlxnf_ @ txb]lv % tx;DdM

u[idsfnLg lztsfnLg
;f/L @ yfg ;f/L @ yfg
Anfph @ yfg rf}jGbL rf]nf] @ yfg
h'Qf ! hf]/ h'Qf ! hf]/
df]hf @ hf]/ df]hf @ hf]/
cf]8\g] ! yfg
:jL6/ -@ jif{ e'Qmfg ePkl5 t]>f] jif{df_ ! yfg
k+hf ! hf]/
ª= dlxnf lkog tyf s'lrsf/M

u[idsfnLg lztsfnLg
;f/L @ yfg ;f/L @ yfg
Anfph @ yfg rf}jGbL rf]nf] @ yfg
h'Qf ! hf]/ h'Qf ! hf]/
df]hf @ hf]/ df]hf @ hf]/
vf:6f] ! yfg cf]8\g] ! yfg
:jL6/ -@ jif{ e'Qmfg ePkl5 t]>f] jif{df_ ! yfg
k+hf ! hf]/
r= uf8{ / uf8{ sdf08/ M

u[idsfnLg lztsfnLg
6]l/s6g kfO06 @ yfg 6]l/png kfO06 @ yfg
6]l/s6g sldh @ yfg sldh @ yfg
h'Qf ! hf]/ 6f]kL ! yfg
df]hf @ hf]/ sf]6 ! yfg
6f]kL ! yfg h'Qf ! hf]/
df]hf @ hf]/
k+hf ! hf]/
Hofs]6 -@ jif{ e'Qmfg ePkl5 t]>f] jif{df_ ! yfg
gf]6 M
-!_ k|To]s jif{ pk/f]Qm cg';f/sf] kf]zfsx? dWo] lztsflng kf]zfs cflZjg d;fGtleq /
u[idsflng kf]zfs r}q d;fGtleq pknAw u/fOg]5 .
-@_ kf]zfs ;fdfu|L ;fdfGotof g]kfndf ag]sf] k|of]u ug{' kg{]5 .
-#_ clws[t:t/ / ;xfos:t/sf] sd{rf/Lx?nfO{ pknAw u/fOg] kf]zfs ;fdfu|L u'0f:t/o'Qm x'g'
kg{]5 .
-$_ kf]zfs ;+/If0f vr{ afkt k|To]s sd{rf/LnfO{ b}lgs ?= !%.— pknAw u/fOg]5 .
cg';r" L–!^
-ljlgodfjnLsf] kl/R5]b # ;Fu ;DjlGwt_
g]kfn cfon lgud lnld6]8
sd{rf/Lsf] /]s8{ -l;6/f]n_
ldlt M =======================
k'/f gfd, y/ M hGd]sf] ldlt M
7]ufgf M :yfoL M hGd]sf] :yfg M
c:yfoL M
afa'sf] gfd, y/ M gful/stf
7]ufgfM -s_ cfˆgf] M
afh]sf] gfd, y/ -v_ afa'sf] M
7]ufgf M -u_ cfdfsf] M
ljjflxt ePdf kltsf] jf klTgsf] gfd,
y/ / 7]ufgf M

dlxnf . k'?if M
z}lIfs of]Uotf M ljjflxtf, cljjflxtf M

x'lnof cf}+7fsf] 5fk M bfof afof

;j{k|yd lgo'lQm x'Fbfsf]


ljefu M tnjM afa'sf] gfd, y/ M
bhf{M eQf M k]zf M

OR5fPsf] JolQm gftf v'Ng] u/L


gfd, y/
7]ufgf M
gf]s/L ljj/0f

sfof{no bhf{ ldlt tnj, eQf s}lkmot


lgo'lQm ;?jf kbs tyf k|df] 5f]8]sf]
k'/:sf/ zg ldlt
 cg';"rL–!&
;]jf, ;d"x, tx / kbgfdx¿sf] juL{s/0f
-ljlgod @=! / @=@ ;Fu ;DalGwt_
!_ lguddf b]xfo adf]lhdsf] tx, ;]jf, ;d"x / kbx¿ /xg]5g\ M–
tx ;]jf ;d"x kb
$ ck|fljlws k|zf;g ;xfos -k|zf;g_
n]vf ;xfos -n]vf_
k|fljlws ljljw ;xfos -sDKo'6/÷cfO{=6L=_
Ol~hlgol/Ë ;xfos -ld:qL–On]lS6«sn_
;xfos -ld:qL–d]sflgsn_
Nofj ;xfos -Nofj_
% ck|fljlws k|zf;g jl/i7 ;xfos -k|zf;g_
n]vf jl/i7 ;xfos -n]vf_
k|fljlws ljljw jl/i7 ;xfos -sDKo'6/÷cfO{=6L=_
jl/i7 ;xfos -6]lnkmf]g ck/]6/_
Nofj jl/i7 ;xfos -Nofj_
Ol~hlgol/Ë jl/i7 ;xfos -On]lS6«sn ld:qL_
jl/i7 ;xfos Ol~h= -l;len_
jl/i7 ;xfos Ol~h=-d]sflgsn_
jl/i7 ;xfos Ol~h= -On]lS6«sn_
^ ck|fljlws k|zf;g ;xfos k|aGws -k|zf;g_
n]vf ;xfos k|aGws -n]vf_
ljljw ;xfos k|aGws -sfg"g_
k|fljlws ljljw ;xfos k|aGws -sDKo'6/÷cfO=6L=÷OlGh=_
Nofa ;xfos k|aGws -Nofj_
Ol~hlgol/Ë ;xfos k|aGws -Ol~h=OGef/f]d]G6_
;xfos k|aGws -Ol~h= l;len_
;xfos k|aGws -Ol~h= d]sflgsn_
;xfos k|aGws -Ol~h= On]lS6«sn_
;xfos k|aGws -Ol~h= s]ldsn_
;xfos k|aGws -Ol~h= k]6«f]lnod_
;xfos k|aGws -Ol~h= O08li6«on_
;xfos k|aGws -Ol~h= On]S6«f]lgS; P08 sDo"lgs]zg_
& ck|fljlws k|zf;g pk–k|aGws -k|zf;g_
n]vf pk–k|aGws -n]vf_
pk–k|aGws -l;=P=_
ljljw pk–k|aGws -sfg"g_
k|fljlws Nofa pk–k|aGws -Nofj_
Ol~hlgol/Ë pk–k|aGws -Ol~h= l;len_
pk–k|aGws -Ol~h= d]sflgsn_
pk–k|aGws -Ol~h= On]lS6«sn_
pk–k|aGws -Ol~h= s]ldsn_
pk–k|aGws -Ol~h= k]6«f]lnod_
pk–k|aGws -sDKo"6/÷cfO=l6= Ol~h=_
pk–k|aGws -Ol~h= OGef/f]d]G6n_

 5lAa;f}+ ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .


* ck|fljlws k|zf;g k|aGws -k|zf;g_
n]vf k|aGws -n]vf_
k|aGws -l;=P=_
ljljw k|aGws -sDkgL–;lrj_
k|fljlws Nofj k|aGws -Nofj_
Ol~hlgol/Ë k|aGws -Ol~h= l;len_
k|aGws -Ol~h= d]sflgsn_
k|aGws -Ol~h= On]lS6«sn_
k|aGws -Ol~h= s]ldsn_
k|aGws -Ol~h= k]6«f]lnod_
k|aGws -sDKo"6/÷cfO=6L= Ol~h=_
k|aGws -Ol~h= OGef/f]d]G6n_
( ck|fljlws k|zf;g pk–lgb]{zs -k|zf;g_
n]vf pk–lgb]{zs -n]vf_
pk–lgb]{zs -l;=P=_
k|fljlws Nofj pk–lgb]{zs -Nofj_
Ol~hlgol/Ë pk–lgb]{zs -Ol~h= l;len_
pk–lgb]{zs -Ol~h= d]sflgsn_
pk–lgb]{zs -Ol~h= O08li6«on_
pk–lgb]{zs -sDKo"6/÷cfO{=6L Ol~h=_
pk–lgb]{zs -Ol~h= hg/n_
!) – – lgb]{zs
!! – – gfoa sfo{sf/L lgb]{zs
!@ – – sfo{sf/L lgb]{zs

@_ lguddf b]xfo adf]lhdsf] txljlxg kbx¿ /xg]5g\ M–


kb gfd
ck|fljlws sfof{no ;xof]uL
dfnL
xfp;lslkË cl;:6]06
:jLk/
;'/Iff uf8{
k|fljlws 6]lSgl;og
x]Nk/
ld:qL
afph/ ck/]6/
ef/L ;jf/L rfns
xn'sf ;jf/L rfns
cg';"rL–!*

z}lIfs of]Uotf
-ljlgod ^=! ;Fu ;DalGwt_
tx, kb Go"gtd z}lIfs of]Uotf
tx !), lgb]{zs s'g} klg ljifodf :gftsf]Q/ u/]sf] / g]kfn ;/sf/ jf g]kfn ;/sf/sf] :jfldTj /x]sf] s'g}
;+ul7t ;+:yfdf clws[t:t/sf] kbdf sDtLdf ;ft jif{sf] cg'ej k|fKt .
tx *, k|aGws ;DalGwt ljifodf :gftsf]Q/ u/]sf] / g]kfn ;/sf/ jf s'g} ;+ul7t ;+:yfdf clws[t:t/sf]
kbdf sDtLdf kfFr jif{sf] cg'ej k|fKt .
tx *, k|aGws -Nofj_ dfGotf k|fKt lzIf0f ;+:yfaf6 lj1fg ljifo cGtu{t s]ldi6«L laifodf :gftsf]Q/ u/]sf] / sDtLdf
kfFr jif{sf] cg'ej k|fKt .
tx &, pk–k|aGws -sfg"g_ dfGotf k|fKt lzIf0f ;+:yfaf6 sfg"g ljifodf :gftsf]Q/ tx pQL0f{ .
tx &, rf6{8{ Psfp06]06 dfGotf k|fKt lzIf0f ;+:yfaf6 rf6{8{ Psfp06]G;L sf]if{ pQL0f{ .
tx–^, ;xfos k|aGws dfGotf k|fKt lzIf0f ;+:yfaf6 ;DalGwt ljifodf :gfts tx jf ;f] ;/x pQL0f{ .
tx–^, ;xfos k|aGws -sfg"g_ sfg"gdf :gfts tx pQL0f{ u/]sf] .
tx–^, ;xfos k|aGws - dfGotf k|fKt lzIf0f ;+:yfaf6 Joj:yfkg, hgk|zf;g, afl0fHozf:q jf Jofkf/ k|zf;gdf
n]vf_ :gfts tx jf cy{zf:q, ul0ft, tYofÍzf:q dWo] s'g} Ps d"n ljifo lnO{ :gfts tx jf ;f]
;/x pQL0f{ .
tx–^, ;xfos k|aGws - dfGotf k|fKt lzIf0f ;+:yfaf6 lj1fg ljifo cGtu{t s]ldi6«L laifodf :gftsf]Q/ tx jf
Nofj_ ;f];/xsf] k/LIff pQL0f{ .
tx–%, jl/i7 ;xfos dfGotf k|fKt lzIf0f ;+:yfaf6 ;DalGwt ljifodf k|jL0ftf k|df0fkq tx jf ;f] ;/x pQL0f{ .
tx–%, jl/i7 ;xfos -n]vf_ dfGotf k|fKt lzIf0f ;+:yfaf6 Joj:yfkg jffl0fHozf:qdf k|jL0ftf k|df0fkq tx jf
cy{zf:q, ul0ft, tYofÍzf:q jf hgk|zf;g dWo] s'g} Ps d"n ljifo lnO{ k|jL0ftf k|df0fkq
tx jf ;f] ;/x pQL0f{ .
tx–%, jl/i7 ;xfos -Nofj_ dfGotf k|fKt lzIf0f ;+:yfaf6 lj1fg ljifo cGtu{t s]ldi6«L laifodf :gfts tx jf
;f];/xsf] k/LIff pQL0f{ .
tx–%, jl/i7 ;xfos - dfGotf k|fKt lzIf0f ;+:yfaf6 sDKo"6/ ljifo lnO{ k|jL0ftf k|df0fkq tx jf ;f] ;/x pQL0f{
sDKo"6/_ jf dfGotf k|fKt lzIf0f ;+:yfaf6 k|jL0ftf k|df0fkq tx jf ;f] ;/x pQL0f{ u/L /lhi68{
;+:yfaf6 sDtLdf ^ dlxgfsf] sDKo"6/ ;DjGwL -sDtLdf -Basic Office Package and
Database) tflnd k|fKt .

tx–$, ;xfos dfGotf k|fKt lzIf0f ;+:yfaf6 k|j]lzsf k/LIff -SEE Grade –C_ jf ;f] ;/x pQL0f{ .
tx–$, ;xfos -Nofj_ dfGotf k|fKt lzIf0f ;+:yfaf6 lj1fg ljifo cGtu{t s]ldi6«L laifodf k|lj0ftf k|df0fkq tx
jf ;f] ;/xsf] k/LIff pQL0f{ .
tx–$, ;xfos -sDKo"6/_ dfGotf k|fKt lzIf0f ;+:yfaf6 sDKo"6/ ljifo lnO{ P;=Pn=;L=jf -SEE Grade –C_ jf ;f] ;/x pQL0f{
jf
dfGotf k|fKt lzIf0f ;+:yfaf6 k|j]lzsf k/LIff -SEE Grade –C_ jf ;f] ;/x pQL0f{ u/L /lhi68{
;+:yfaf6 sDtLdf # dlxgfsf] sDKo"6/ ;DjGwL (Basic Office Package with database) tflnd k|fKt
jf
dfGotf k|fKt lzIf0f ;+:yfaf6 k|j]lzsf k/LIff -SEE Grade –C) jf ;f] ;/x pQL0f{u/L g]kfn
;/sf/ Semi Skilled Man Power (Computer Operator) sf nflu ;~rflnt sDtLdf #
dlxgfsf] sDKo"6/ tflnd k|fKt .
tx–$, ;xfos, ld:qL - T-SLC, P;=Pn=;L=jf k|j]lzsf k/LIff -SEE Grade –C) pQL0f{ / dfGotf k|fKt k|fljlws
On]lS6«sn÷d]sflgsn_ lzIffnoaf6 On]lS6«sn÷d]sflgsn ;DaGwL sDtLdf Psjif{ tflnd cyjf
On]lS6«sn÷d]sflgsn sfo{sf] # jif{sf] cg'ej .

 5lAa;f}+ ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .


tx ljxLg, afph/ ck/]6/ cf7 sIff pQL0f{ u/]sf] / ef/L ;jf/L rfns cg'dlt k|fKt u/L ef/L ;jf/L rnfPsf] Ps
jif{sf] sfo{ cg'ej k|fKt u/]sf] .
tx ljlxg, 6]lSgl;og T-SLC k/LIff jf k|j]lzsf k/LIff -SEE Grade –C) pQL0f{ u/L ;DalGwt ljifodf ^ dlxgfsf]
tflnd jf ;DalGwt If]qdf b'O{ jif{sf] sfo{ cg'ej k|fKt u/]sf] .
gf]6 M -!_ OlGhlgol/Ë ;d"xsf] kbdf lgo'Qm x'g g]kfn OlGhlgol/Ë kl/ifb\df btf{ ePsf] k|df0fkq / rf6{8{ Psfp6]06 kbdf
lgo'Qm x'g rf6{8{ Psfp6]0;L ;+:yfsf] ;b:o ag]sf] k|df0fkq k]z ug'{kg]{5 .
-@_ t/ of] cg';"rL ;+zf]wg x'g'k"j{ lgudsf ;]jfdf k|j]z ul/;s]sf sd{rf/Lx¿sf] xsdf lghx¿ lgudsf]
;]jfdf k|j]z ubf{ sfod /x]sf] z}lIfs of]UotfnfO{ g} lghx¿sf] xsdf Go"gtd z}lIfs of]Uotf dflgg]5 .Æ
cg';r " L–!(
-kl/R5]b !% sf] ljlgod !%=% ;Fu ;DjlGwt_
sd{rf/L hLjg aLdf

hLjg aLdf ;DjGwL Aoj:yf

-!_ o;} ljlgoddfjnL sf] kl/R5]b !% sf] ljlgod !%=% adf]lhd Aoj:yf u/]sf] cjsfzsf]
l:yltdf / lguddf aL; ai{f ;]jf u/L cjsfz lng] sd{rf/LnfO{ lghn] cfˆgf] hLjg aLdfsf]
Aoj:yf lgudsf] tkm{af6 sfod /xf]; eGg] rfx]df lghnfO{ hLjg aLdf of]hgfsf] aLdfÍ
a/fa/sf] /sd lgudn] pknJw u/fpg]5 . To:tf] l:yltdf o;/L k|bfg ul/Psf] aLdf /sd
nufot aLdf rfn' ug{ aif]{gL aLdf ;+:yfgnfO{ e'QmfgL lbg' kg]{ /sd pQm cjsfz lng]
sd{rf/Lsf] gfddf k]ZsL hgfO{ lx;fj /fVg] / kl5 aLdf ;+:yfgaf6 aLdf cjlw e'Qmfg eP
kl5 jf sd{rf/Lsf] d[To' kl5 k|fKt x'g] /sdaf6 pQm /sd s6f u/L afFsL /sd sd{rf/L jf
lghsf] xsjfnf -OR5fPsf] JolQm_ nfO{ pknJw u/fpg] .

-@_ olb sd{rf/Ln] hLjg jLdf cfˆgf] tkm{af6 rfn' ug{ rfx]df afFsL cjlwsf] nflu cfjZos
lk|ldod /sd Psd'i6 pknJw u/fpg] / pQm /sd vr{ hgfpg] .

-#_+ lgudsf] :yfoL ;]jfdf @)%@ ;fn k5f8L k|j]z u/]sf sd{rf/Lsf] nflu 5'6} aL; aif]{ aLdf
of]hgfsf] Joj:yf ul/g]5 .
cg';"rL–@)
+

-ljlgod !^=$ sf] pkljlgod -$_ ;Fu ;DalGwt_

g]kfn cfon lgud lnld6]8


a/a''emf/y kqsf] k|df0f
ldltM
o; lgudsf] ========================== sfof{nosf ============ kbdf sfo{/t sd{rf/L >L ===============================sf]
lhDdfdf /x]sf] ;+nUg ;"rL cg';f/sf] gubL, lhG;L, sfuhkq / c? ;DklQ xfn tf]lsPsf sd{rf/LnfO{ a'emfO
;Sg'ePsf] s'/f k|dfl0ft ul/G5 .
a'‰g]sf] a'emfpg]sf] sfof{no k|d'v÷n]vf k|d'v
gfd M gfd M gfd M
kb M kb M kb M
x:tfIf/ M x:tfIf/ M x:tfIf/ M
ldlt M ldlt M ldlt M

+ 5lAa;f}+ ;+zf]wgåf/f ylkPsf] .

You might also like