Department of Education Topiko 2: Kaligiran at Katangian ng mga Isyu at Hamong
Region VI- Western Visayas
Schools Division of Iloilo City
LA PAZ NATIONAL HIGH SCHOOL
Jereos Extension, La Paz, Iloilo City
ARALING PANLIPUNAN 10
Unang Markahan
Aralin 1: Kontemporaryong Isyu at Hamong Panlipunan
Gawain 1: Panimula
Subukan mong ilarawan ang iyong lipunan. Ano-anong mga suliranin
ang iyong nakikita? Paano ito nakaaapekto sa iyong pamumuhay? Paano
tinutugunan ng inyong komunidad ang mga nabanggit na isyu at hamon?
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
________________________________________________________.
Sa panimulang aralin na ito ay mauunawaan mo ang mga sanhi at bunga
ng mga isyu at hamong nararanasan sa lipunan. Mahalagang maunawaan
mo ito upang ikaw ay maging bahagi ng mga pagkilos at pagtugon sa
mga isyu at hamong ito.Hindi lamang mga namumuno sa pamahalaan at
ng mga pangkat na nagsusulong ng kanilang adhikain ang may
tungkulin. Bilang isang mag-aaral at kabahagi ng lipunang iyong
ginagalawan inaasahang masasagot mo ang tanong na: Paano ka
makatutulong sa pagtugon sa iba’t ibang isyu at hamong panlipunan?
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
_______________________________________________________.
Panlipunan
Gawain 2: Headline-Suri
Makibahagi sa iyong pangkat, suriin ang larawan ng headline naitalaga
sa inyo. Sagutin ang tanong na: Bakit ito ay maituturing na isyu o
suliraning panglipunan? Isulat ang sagot sa diagram.
Migrasyon
Pamprosesong mga Tanong
1. Ano-ano ang pananaw ng inyong grupo sa headline na napunta sa
inyo? _____________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________.
2. Maituturing mo bang isyung panlipunan ang ipinakikita ng bawat
headline? Bakit? ____________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________.
3. Bakit mahalaga na maunawaan mo ang iba’t ibang isyung panlipunan?
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________.
 Topiko 3: Ang Lipunan Gawain 4. Photo Essay
Sa isang oslo paper ay gumawa ng Photo Essay na nagpapakita ng iba’t
Gawain 3. Timbangin Mo ibang isyu at hamong panlipunan na dulot ng mga elemento ng
Basahin at unawain ang mga pahayag. Isulat ang A kung tama ang istrukturang panlipunan. Maaaring gumupit ng mga larawan sa magazine
nilalaman ng una at ikalawang pahayag; B kung tama ang nilalaman ng o kumuha ng mga ito sa internet. Gawing batayan ang rubric sa
unang pahayag at mali ang ikalawa; C kung mali ang nilalaman ng unang pagmamarka bilang gabay sa pagtupad ng gawaing ito.
pahayag at tama ang ikalawa; D kung mali ang nilalaman ng una at
ikalawang pahayag. Rubric sa pagmamarka ng Photo Essay
____1. A. Ang lipunan ay tumutukoy sa mga taong sama-samang Pamantayan Pamantayan Puntos Nakuhang
naninirahan sa isang organisadong komunidad na may iisang Punto
batas, tradisyon, at pagpapahalaga. Kawastuhan Ang mga inilagay na larawan at 7
paliwanag ay tumutugma sa
B. Sa pag-aaral ng mga isyu at hamong panlipunan, mahalagang paglalarawan at konsepto ng isang
maunawaan ang bumubuo, ugnayan, at kultura ng isang lipunan. isyu at hamong panlipunan
Nilalaman Wasto at makatotohanan ang 6
___2. A. Ayon kay Karl Marx, ang lipunan ay binubuo ng mga taong impormasyon. May pinagbatayang
may magkakawing na ugnayan at tungkulin. pag-aaral, artikulo, o pagsasaliksik
ang ginamit na datos.
A. Dahil sa magkakawing na ugnayan at tungkulin ng mga tao sa Organisasyon Kumprehensibo at malinaw ang daloy 4
isang lipunan, makakamit ang kaayusang panlipunan sa ng photo essay. Maayos na
pamamagitan ng maayos na interaksiyon ng mga mamamayan naipahayag ang konsepto ng isyu at
hamong panlipunan gamit ang mga
___3. A. Ang lipunan ay binubuo ng mga institusyon. Tumutukoy ito sa larawan at datos.
Pagkamalikhain May sariling istilo sa pagsasaayos ng 3
matatag at organisadong sistema ng ugnayan sa isang lipunan.
photo essay. Gumamit ng mga
B. May mga isyu at hamong panlipunang umuusbong dahil sa angkop na disenyo at kulay upang
maging kaaya-aya ang kaanyuan ng
kabiguan ng isang institusyong maipagkaloob ang mga
produkto.
inaasahan mula rito. Kabuuan 20
___4. A. Maituturing ang pamilya bilang isang halimbawa ng
secondary group. Ngayon ay may sapat ka nang kaalaman tungkol sa mga elemento ng
istrukturang panlipunan. Ang iyong kaalaman sa mga bagay na ito ay
B. Tumutukoy ang secondary group sa mga indibiduwal na may makakatulong sa pagsusuri at pag-unawa mo sa ilang isyu at hamong
malapit at impormal na ugnayan sa isa’t isa. panlipunang tatalakayin sa bawat markahan. Kung may mga isyu na dulot ng
hindi mabuting ugnayan ng mga Istrukturang panlipunan, mayroon din namang
___5. A. Ang bawat indibiduwal ay may posisyon sa isang social group. mga isyung may kaugnayan sa kultura. Sa bahaging ito, matutunghayan mo
Ang posisyong ito ay may kaukulang gampanin o roles. ang iba’t ibang elemento ng kultura at kaugnayan nito sa mga isyu at hamong
panlipunan.
B. Ang hindi pagganap sa inaasahang gampanin ng isang tao sa
isang social group ay nakapagdudulot ng isyu at hamon na
makaaapekto sa bawat isa sa nasabing grupo.
 Topiko 4: Katuturan ng Kultura 2. Isang mag- aaral ang
nahihirapang gumawa ng
Gawain 5. Modified True or False takdang-aralin sa Araling
Isulat ang TAMA kung wasto ang isinasaad ng pangungusap; Panlipunan.
kung ito ay mali, itama ang salitang may salungguhit upang
maiwasto ang pahayag. Isulat ang iyong sagot sa patlang.

__________1. Ang kultura ay tumutukoy sa kahulugan at paraan ng

pamumuhay ng mga mamamayan sa isang lipunan.

__________2. Ang paniniwala ay isang elemento ng kultura na

tumutukoy sa mga asal, kilos o gawi na nagsisilbing 3. Dahil sa biglang paglakas
pamantayan ng pagkilos sa isang lipunan. ng ulan, malaking bahagi ng
komunidad ang bumaha.
__________3. Ang pagpapahalaga ay batayan ng pagkilos na katanggap
tanggap sa grupo ng mga tao o lipunan sa kabuuan.

__________4. Ang hindi pagsunod sa norms ng isang lipunan ay may

kaukulang kaparusahan o sanctions.

__________5. Ang kultura ay naglalarawan sa isang lipunan.

Topiko 5: Isyung Personal at Isyung Panlipunan

Paglalahat
Gawain 6.Pangatuwiranan mo! Kung gayon, masasabi ko na ang Isyung Panlipunan ay
Basahin ang mga situwasyon sa unang kolum. Ipaliwanag ang __________________________________________________________
sanhi at epekto ng bawat situwasiyon gamit ang Sociological __________________________________________________________
Imagination. Pagkatapos, punan ng tamang sagot ang kahon ng __________________________________________________________
paglalahat. __________________________________________________________
__________________________________________________________
Sitwasyon Paliwanag __________________________________________________________
1. Ayon sa istatistiks, labing __________________________________________________________
limang milyong Pilipino ang __________________________________________________________
walang trabaho. __________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
 Gawain 8: Ako ay Kabahagi
Gawain 7. Awit-Suri Punan ang kahon ng isang isyu o hamong panlipunang nararanasan sa
Suriin ang bahagi ng awit na “Pananagutan” at sagutin ang mga kasalukuyan at isulat ang iyong bahagi sa pagkakaroon at pagtugon sa
katanungan sa bawat kahon. isyu o hamon sa pamamagitan ng pagkompleto sa nilalaman ng
pangungusap.

Isyu/ Hamong Panlipunan:

Pananagutan __________________________________
_________
Walang sinuman ang Sa iyong palagay, ano ang Ang aking bahagi sa pagkakaroon ng ganitong isyu/hamong panlipunan
Sa iyong palagay, ano nabubuhay para sa sarili
kahulugan ng linyang ay _______________________________________________________
ang kahulugan ng lamang Walang sinuman ang __________________________________________________________
“tayong lahat ay may
linyang “tayong lahat ay namamatay para sa sarili __________________________________________________________
pananagutan sa isa’t isa?
may pananagutan sa lamang __________________________________________________________
Ipaliwanag. __________________________________________________________
isa’t isa? Ipaliwanag.
__________________________________________________________
______________________
____________________ __________________________________________________________.
Tayong lahat ay may ______________
______________
pananagutan sa isa’t isa Tayong __________________ Pamprosesong mga Tanong:
_________________
lahat ay tinipon ng Diyos Na __________________ 1. Anong aspekto ng lipunan ang may kaugnayan sa isyu o hamong
_________________
kapiling Niya __________________ iyong napili? _______________________________________________
_________________
__________________ __________________________________________________________
____________________
__________________ __________________________________________________________.
______________
__________________ 2. Ano ang aral na iyong nakuha mula sa paggawa ng gawain?
____________________ Sa ating pagmamahalan at
Ipaliwanag. _________________________________________________
paglilingkod sa kanino man ________________
______________ __________________________________________________________
Tayo’y nagdadala ng balita ng __________________________________________________________.
kaligtasan (Drilon, 2014) 3. Bilang bahagi ng lipunan, anong papel ang iyong magagawa sa
pagtugon sa mga isyu o hamong panlipunang nararanasan sa
kasalukuyan? Ipaliwanag. __________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
Ano ang kahalagahan ng pagmamahalan at paglilingkod ng bawat tao sa __________________________________________________________
isa’t isa bilang kabahagi ng lipunan? Ipaliwanag __________________________________________________________.

____________________________________________________________ BINABATI KITA!

____________________________________________________________
___________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
__________________________________________________
____________________________________________________________
atapos mong isakatuparan ang mga gawain sa bahagi ng Pagnilayan at
Unawain, may sapat ka nang kaalaman at pag-unawa tungkol sa lipunan
at mga isyu at hamong panlipunang kinakaharap sa kasalukuyan. Handa
ka nang magsuri sa iba’t ibang isyu at hamong kinakaharap ng iba’t
ibang aspekto ng lipunan katulad ng sa kapaligiran, ekonomiya, kasarian
at lipunan, politika at pagkamamamayan, at iba pa.
 Aralin 2: MGA HAMONG PANGKAPALIGIRAN Gawain 10:Data Retrieval Chart
Punan ng tamang sagot ang chart batay sa iyong natutuhan sa suliranin sa
Gawain 9: “Sa Gitna ng Kalamidad” solid waste sa Pilipinas.
Makibahagi sa gawain na ito sa pamamagitan ng pagsunod sa
alituntunin na ilalahad ng iyong guro. Isabuhay ang mga tauhan na Suliranin Sanhi Bunga Mga Solusyong Ginagawa
maitatalaga sa iyo.

Ang Barangay Sanipilip ay isang isla na kadalasang nakararaanas ng

malakas na bagyo. Isipin ang hakbang na dapat gawin ng tauhan na
naitalaga sa iyo sa sumusunod na pagkakataon:

a. bago ang bagyo

b. pagtama ng bagyo
c. pagkatapos ng bagyo

Ikaw ay maaaring maitalaga bilang government official,

pangkaraniwang mamamayan, miyembro ng isang Non-Government

Pamprosesong mga Tanong:

1. Sa iyong palagay, tama ba ang iyong ginawang aksiyon sa naganap na

kalamidad? Bakit? ________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
________________________________________________________.
2. Bakit may mga pagkakataon na malaki ang pinasalang dulot ng mga
kalamidad sa buhay at ari-arian? _____________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
_______________________________________________________.
3. Paano magiging handa ang isang lugar sa pagharap sa mga kalamidad?
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
________________________________________________________.
Pamprosesong mga Tanong:
1. Ano ang pangunahing sanhi ng suliranin sa solid?
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________.
2. Paano ito nakaaapekto sa ating pamumuhay?
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________.
3. Paano ka makatutulong upang mabawasan ang suliranin sa solid
waste?
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________.
Gawain 11. Sa aking komunidad
 Magsaliksik ng programa para sa solid waste management na
ipinatutupad sa inyong paaralan o barangay. Gumawa ng presentation
tungkol dito.
Rubric para sa presentation
Pamantayan Deskripsiyon
Nilalaman Makatotohanan ang nilalaman ng
presentasyon. Gumamit ng mga larawan,
datos, at iba pang sanggunian upang
suportahan ang impormasyong binanggit sa
presentasyon.
Pagsusuri Naipahayag ang mga dahilan ng mga
kinahaharap na pagsubok o pagtatagumpay
ng programa at nakapagbigay ng mungkahi
upang magpatuloy ang mga ito.
Pagkamalikhain Gumamit ng malikhaing paraan sa
paglalahad ng programa.
Kabuuan
Pamprosesong mga Tanong:
Pumili ng isang suliraning pangkapaligiran. Gumawa ng environmental
issue map sa pamamagitan ng paggawa sa sumusunod:
a. sanhi – suriin kung ito ba ay gawa ng tao o natural na pangyayari
b. epekto – suriin ang epekto sa iba’t ibang aspekto ng pamumuhay
Puntos c. kaugnayan – suriin ang kaugnayan nito sa mga suliraning nararanasan
10 sa iba pang likas na yaman
d. tunguhin – suriin ang maaaring maging epekto kung magpapatuloy
ang nararanasang suliraning pangkapaligiran
10 Environmental Issue: ____________________
5
Epekto
Sanhi

1. Ano-ano ang mga balakid na kinaharap o kinahaharap ng programa na

inyong inilahad? __________________________________________
__________________________________________________________ Kaugnayan Tunguhin
__________________________________________________________
__________________________________________________________
_______________________________________________________.

2. Bakit mahalaga ang partisipasyon ng iba’t ibang sektor sa mga

programa para sa solid waste management? ____________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________.
3. Bilang mag-aaral, paano ka makatutulong upang mabawasan ang
suliranin sa solid waste? ____________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________.
Gawain 12: Environmental issue map
Paliwanag
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_________________________________________________
_____________________________________________________________
Pamprosesong mga Tanong:
____________________________________________________________

1. Ano ang kongklusyon na iyong mabubuo tungkol sa epekto ng mga
suliraning pangkapaligiran? ___________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
_______________________________________________________.
2. Ang suliraning pangkapaligiran ba na ating nararanasan ay may
kaugnayan sa isa’t isa? Patunayan. ____________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
_______________________________________________________.
3. Kung magpapatuloy ang mga suliranin at hamong pangkapaligiran na
ito, sino ang pangunahing maapektuhan? Bakit?
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
_________________________________________________________.
4. Paano mabisang masosolusyunan ang mga nabanggit na suliranin at
hamong pangkapaligiran?___________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
________________________________________________________.
BINABATI KITA!
Sa puntong ito ay mayroon ka nang sapat na pag-unawa tungkol sa mga
malawak na epekto ng mga suliranin at hamong pangkapaligiran sa
Pilipinas. Gamitin ang iyong mga natutuhan sa bahagi ng PAUNLARIN
upang maisagawa ng maayos ang mga gawain sa susunod na bahagi ng
modyul, ang PAGNILAYAN AT UNAWAIN.
Aralin 2: DISASTER RISK REDUCTION MANAGEMENT
(DRRM)
Gawain 13: Situational Analysis
Basahin ang sumusunod na situwasiyon. Tukuyin kung anong konsepto
na may kaugnayan sa Disaster Risk Reduction and Management ang
inilalarawan. Gamiting batayan sa pagsagot ang sumusunod:
NH – Natural Hazard D - Disaster
AH – Anthropogenic Hazard V - Vulnerability
R – Risk R - Resilience
_____1. Maagang umuwi ng bahay si Jerone mula sa kanilang paaralan
dahil sa paparating na malakas na bagyo.
_____2. Nangangamba si Andrei na magkasakit ang kaniyang buntis na
asawa at dalawang taong gulang na anak dahil sa maruming
tubig baha sa kanilang lugar.
_____3. Isa ang pamilya ni Ernest sa mga nakaligtas mula sa pinsalang
dulot ng malakas na lindol na tumama sa kanilang pamayanan.
_____4. Ipinasara ni Sec. Fajardo ang isang establisimyento dahil
pinadadaan nito sa ilog ang mga kemikal na kanilang ginagamit
sa paggawa ng produkto.
_____5. Nakipagpulong si Mayor Basco sa mga kinatawan ng bawat
barangay upang magkaroon sila ng sapat na kaalaman sa
panahon ng kalamidad.
Gawain 14. Dugtungan Mo
Buuin ang konsepto ng sumusunod na pahayag tungkol sa
CommunityBased Disaster Risk Management Approach sa pamamagitan
ng paglalagay ng angkop na salita o parirala.
1. Ang Community-Based Disaster and Risk Management Approach ay
tumutukoy sa _______________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________.
2. Magiging matagumpay ang CBDRM Approach kung
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________.
3. Magkaugnay ang National Disaster Risk Reduction and Management
Framework at ang Community-Based Disaster Risk Management
Approach dahil _____________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________.
4. Ang pinakasentro ng CBDRM Approach ay
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________.
5. Makatutulong ang CBDRM Approach sa paglutas ng mga suliranin at
hamong pangkapaligiran dahil
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________.
Gawain 15. KKK Chart
Punan ng tamang sagot ang KKK chart. Gamiting batayan ang nabuong
KKK chart upang sagutin ang kasunod na tanong.
Top- Down Approach Bottom- Up Approach
Kahulugan
Kalakasan
Kahinaan
Mas makatutulong sa isang pamayanan ang pagsasanib ng dalawang approach
dahil _____________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
.
Pamprosesong mga Tanong:
1. Ano ang kalakasan ng top-down approach ang makatutulong sa
maayos na pagbuo ng disaster management plan? __________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________.
2. Alin sa mga kalakasan ng bottom-up approach ang dapat bigyang-
pansin sa proseso ng pagbuo ng disaster management plan?
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________.
3. Nararapat bang isang approach ang gamitin sa pagbuo ng disaster
management plan? Bakit? _____________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
 __________________________________________________________
__________________________________________________________.
Gawain 16.Pagsulat ng Sanaysay
Sumulat ng sanaysay na nagpapaliwanag ng kahalagahan ng pagsasanib
ng top-down approach at bottom-up approach sa pagbuo ng disaster
management plan. Gamiting batayan ang sumusunod na pamantayan.
Rubric sa pagmamarka ng sanaysay
Pamantayan Deskripsiyon Puntos Nakuhang
Puntos
Pag-unawa Malinaw na nailahad ang 6
kahalagahan ng CBDRM Approach.
Nakapagbigay ng mga kongkretong
halimbawa upang suportahan ang
mga paliwanag
Organisasyon Kumprehensibo at malinaw ang 5
daloy ng ideya. Maayos na
naipahayag ang pagkakaiba at
pagkakaugnay ng mga tinalakay na
konsepto
Nilalaman Wasto at makatotohanan ang 5 __________________________________________________________
impormasyon. Nakabatay ang
nilalaman sa mga tinalakay na paksa.
Teknikalidad Sumunod sa mga pamantayan sa 4 __________________________________________________________.
pagsulat ng sanaysay tulad ng
paggamit ng tamang bantas,
kaayusan ng pangungusap, at
pagdebelop ng kaisipan.
Kabuuan 20
BINABATI KITA!
Sa puntong ito ay mayroon ka nang malawak na pag-unawa tungkol sa
mga dalawang approach sa pagbuo ng disaster risk reduction and
management plan. Gamitin ang iyong mga natutuhan sa bahagi ng
PAUNLARIN upang maisagawa ng maayos ang mga gawain sa susunod
na bahagi ng modyul, ang PAGNILAYAN AT UNAWAIN
Gawain 17. Hazard Assessment Map
Makibahagi sa inyong pangkat at gumawa ng hazard assesement map na
magpapakita ng iba’t ibang hazard sa inyong lugar. Ilahad ito sa klase.
Upang maisagawa ito sundin ang sumusunod na hakbang:
1. Alamin kung anong uri ng hazard ang nakatalagang susuriin ng inyong
pangkat.
2. Humingi ng kopya ng mapa ng inyong barangay sa kinakuukulan.
3. Kung mayroon namang hazard assessment map ang inyong barangay,
maaari itong hingin. Mag-ikot sa inyong barangay upang matukoy ito o
kaya ay gumawa ng katulad na mapa na nakapokus lamang sa inyong
sariling kalye, o kapitbahayan.
Pamprosesong mga Tanong:
1. Ano ang mga hamon na inyong kinaharap sa pagsasagawa ng hazard
assessment map? ____________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
2. Paano ninyo hinarap ang mga nabanggit na hamon? ______________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________.
3. Bakit mahalaga na may partisipasyon ng mga mamamayan ang
paggawa ng hazard assessment map? ____________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________.
Naunawaan mo sa bahaging ito na ang mga hakbang at kahalagahan
ng hazard assessment. Sa susunod na bahagi ng aralin ay
mauunawaan mo naman kung ano ang nilalaman ng Vulnerability at
Capacity Assessment at kung paano ito makatutulong sa pagbuo ng
Disaster Risk Reduction and Management Plan.

Gawain 18. Vulnerability Assessment Chart
Makibahagi sa inyong pangkat. Magsagawa ng Vulnerability Assessment
sa inyong pamayanan gamit ang sumusunod na format.
Lugar: Uri ng Hazard:
Element at Risk: Dahilan
People at Risk: Dahilan
Location at Risk Dahilan
Pamprosesong mga Tanong:
1. Ano ang mga hamon na inyong kinaharap sa pagsasagawa ng hazard
vulnerability assessment? _____________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________.
2. Bakit mahalagang mabatid ng mga mamamayan ang kanilang pagiging
vulnerable sa mga disaster? ___________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________.
3. Bakit mahalaga na may partisipasyon ng mga mamamayan
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________.
Gawain 19.Capacity Assessment Template
Makibahagi sa inyong pangkat at magsagawa ng Capacity Assessment
sa inyong pamayanan. Sundin ang sumusunod na format.
Lugar
A. Kagamitan
B. Human Resource
C. Transportasyon at
Komunikasyon
Pamprosesong mga Tanong:
1. Sapat ba ang kakayahan ng inyong paaralan, kapitbahayan, o barangay
sa pagharap sa kalamidad? _____________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________.
2. Paano mapupunan ang mga kakulangan o mapananatili ang kasapatan
ng inyong mga kagamitan?____________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________.
3. Bukod sa pagkakaroon ng sapat na kagamitan, ano ang dapat gawin
ng mga mamamayan upang maging handa sa mga kalamidad?
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________.
Ang mga naunang hakbang ay nakapaloob sa Disaster Prevention.
Sa unang unang yugto ng CBDRM Plan ay isinasagawa rin ang
mga hakbang para sa Disaster Mitigation na kinapapalooban naman
ng Risk Assessment. Tunghayan ito sa susunod na bahagi ng
aralin.
 __________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________.
Gawain 20. Be informed! 3. Paano makatutulong ang mga mamamayan sa pamamahagi ng
Pumili ng isang uri ng hazard o kalamidad. Gumawa ng poster ad na kaalaman tungkol sa disaster preparedness?
nagpapakita ng sumusunod: __________________________________________________________
1. Impormasyon tungkol sa katangian at kahulugan ng disaster __________________________________________________________
2. Mga sanhi at epekto nito __________________________________________________________
3. Mga dapat gawin bago, habang, at pagkatapos ng disaster __________________________________________________________
4. Mga gamit na dapat ihanda upang maging ligtas kapag __________________________________________________________
naranasan ang disaster. __________________________________________________________.
5. Mga opisyales, kawani ng pamahalaan o NGO na maaaring
hingan ng tulong.
Gawain 21. Flash Reporter
Rubric sa pagmamarka ng Poster Ad Maghanap ng balita tungkol sa isang kalamidad na naranasan sa inyong
Pamantayan Deskripsiyon Puntos Nakuhan pamayanan. Gumawa ng flash report tungkol dito. Gamitin ang
g Puntos sumusunod naformat sa paggawa nito.
Nilalaman Wasto at makatotohanan ang mga 10
impormasyon. Nakatulong upang 1. Sitwasyon
maging handa ang mga mamamayan sa 1.1 Uri ng disaster
panahon ng kalamidad 1.2 Petsa at oras
Kaangkupan Madaling maunawaan ang ginamit na 7 1.3 Apektadong lugar
salita, mga larawan, at simbolo sa 1.4 Posibilidad ng “after effects”
ginawang poster ad. Madali ring 2. Paunang ulat ng Epekto
maunawaan ang ginamit na lenggwahe. 2.1 Bilang ng namatay
Pagkamalik Nakapupukaw ng atensyon ang 3 2.2 Bilang ng nasaktan
hain ginawang poster ad dahil sa ginamit na 2.3 Bilang ng nawawala
mga larawan at salita na nakahikayat sa 2.4 Nangangailangan ng tirahan at damit
mamamayan upang ito ay bigyan ng 2.5 Nangangailangan ng pagkain
pansin. 2.6 Nangangailangan ng tubig
Kabuuan 20 2.7 Nangangailangan ng sanitasyon
2.8 Pinsala sa imprastraktura
Pamprosesong mga Tanong: 3. Pangangailangan ng tulong
1. Ano ang dapat gawin upang maipagbigay sa lahat ang mga dapat 3.1 Search and rescue Oo/ Hindi
gawin sa panahon ng kalamidad? _______________________________ 3.2 Evacuation Oo/ Hindi
__________________________________________________________ 3.3 Proteksyon Oo/ Hindi
__________________________________________________________
3.4 Pangangailangang Medikal Oo/ Hindi
__________________________________________________________
3.5 Pangangailangan sa tirahan at damit Oo/ Hindi
__________________________________________________________.
3.6 Pangangailangan sa pagkain Oo/ Hindi
2. Bakit mahalaga na malaman ng mga mamamayan ang mga
impormasyon tungkol sa kalamidad at mga dapat gawin kung 3.7 Pangangailangan sa tubig Oo/ Hindi
mararanasan ang mga ito? _____________________________________ 3.8 Sanitasyon Oo/ Hindi
3.9 Pagkukumpuni sa mga Oo/ Hindi
imprastraktura
Pamprosesong mga Tanong:
1. Ano ang dapat isaisip sa pagsasagawa ng flash report?
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________.
2. Paano makatutulong ang isang mapagkakatiwalaang flash report?
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________.
. 3. Paano ang mabisang pagharap sa mga suliranin at hamong
3. Nararapat bang makibahagi ang mga mamamayan sa pagsasagawa
nito? Bakit?
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________.
Gawain 22.Kung ikaw kaya
Makibahagi sa inyong pangkat. Magsagawa ng panayam sa inyong
pamayanan tungkol sa mga dapat gawing hakbang upang mapanumbalik
ang maayos na daloy ng buhay sa isang pamayanang nakaranas ng
kalamidad. Ilahad sa klase ang resulta ng inyong panayam.
Pangkat 1 – mga mag-aaral
Pangkat 2 – mga magulang
Pangkat 3 – mga guro o kawani ng paaralan
Pangkat 4 – mga kawani ng pamahalaang pambarangay
Pangkat 5 – mga miyembro ng NGO
Pamprosesong mga Tanong:
1. Ano ang pagkakatulad at pagkakaiba ng kanilang tugon sa mga
hakbang na dapat gawin upang mapunmbalik ang kaayusan matapos ang
kalamidad?
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________.
2. Dapat bang iasa ang mga gawaing pang-rehabilitasyon sa pamahalaan?
Bakit?
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________.
pangkapaligiran?
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________.
Naunawaan mo sa nakaraang aralin ang iba’t ibang yugto ng isang DRRM
plan. Naging malinaw din sa iyo ang kahalagahan ng partisipasyon ng
mga mamamayan at lahat ng sektor ng lipunan sa pagbuo ng DRRM plan.
Samakatuwid dapat na maging aktibo kang kabahagi ng pagbubuo ng
plano sa inyong lugar upang maging handa ang inyong pamayanan sa
pagtama ng iba’t ibang hazard at kalamidad.
Sa susunod na bahagi ng modyul, ikaw ay magsusuri ng mga artikulo
upang higit pang mapagtibay ang iyong pag-unawa tungkol sa Aralin 3.
Gamitin ang iyong mga natutuhan sa bahagi ng PAUNLARIN upang
maisagawa ng maayos ang mga gawain sa susunod na bahagi ng modyul,
 maayos. nakaraang
kalamidad.

Gawain 23. We are ready!

Makibahagi sa iyong pangkat sa pagbuo ng DRRM plan na nakabatay sa Nilalaman Impormatib Impormatib Hindi Maraming
inyong paaralan, kalye (street), kapitbahayan, barangay, o isla. Basahin ang nabuong ang nabuong malinaw na nakalilitong
ang nilalaman ng situwasiyon at isagawa ito. DRRM plan. DRRM plan. sinasabi ang impormasyon
Malinaw na Malinaw na mga sa nabuong
sinasabi ang sinasabi ang detalyeng DRRM plan
Ikaw ay pangulo ng isang NGO na kasapi sa pagbuo ng Community- mga detalyeng mga detalyeng dapat
Based Disaster Risk Reduction and Management Plan sa inyong dapat dapat malaman ng
pamayanan. Ang inyong pamayanan ay kalahok sa taunang patimpalak malaman ng malaman ng mga
sa paggawa ng CBDRRM plan na inilunsad ng National Disaster Risk mga mga mamamayan
Reduction and Management Council. Ikaw ay naatasang gumawa ng mamamayan mamamayan sa pagharap
Disaster Risk Rreduction and Management Plan na nakabatay sa sa pagharap sa sa pagharap sa sa mga
pangangailangan ng inyong komunidad. Ang mabubuong DRRM plan ay mga mga kalamidad.
ilalahad sa mga miyembro ng sangguniang pambarangay at mga kalamidad. kalamidad. Ang mga
kinatawan ng NDRRMC. Ang mga Ang mga nakatalang
nakatalang nakatalang datos at
datos at datos at impormasyon
Rubric sa pagmamarka ng DRRM Plan impormasyon impormasyon ay hindi
Kraytirya Napakahusay Mahusay Nalilinang Nagsisimula ay updated at ay hindi updated at
4 3 2 1 reliable. updated at reliable.
Kaangkupan Naaayon ang Naaayon ang Hindi Hindi angkop reliable.
nilalaman ng nilalaman ng naaayon ang sa Praktikalidad Ang mga Ang mga Ang mga Ang mga
DRRM plan sa DRRM plan nilalaman ng komunidad suhestyon sa suhestyon sa suhestyon sa nabuong
resulta ng sa resulta ng DRRM plan ang nabuong DRRM plan DRRM plan DRRM plan suhestyon ay
isinagawang isinagawang sa resulta ng DRRM plan. ay naaayon sa ay naaayon sa ay naaayon sa hindi
hazard hazard isinagawang kakayahan ng kakayahan ng kakayahan ng nakabatay sa
mapping, mapping, hazard pamayanan na pamayanan na pamayanan kakayahan
vulnerability vulnerability mapping, tugunan ang tugunan ang na tugunan ng
assessment, at assessment, at vulnerability kalamidad. kalamidad. ang pamayanan
capability capability assessment, Binigyang- Binigyang- kalamidad.
assessment ng assessment ng at capability diin ang diin ang Hindi
pamayanan. pamayanan. assessment lubusan at lubusan at malinaw na
Kumuha ng Nagmula ang ng episyenteng episyenteng natalakay ang
karagdagang lahat ng datos pamayanan. paggamit ng paggamit ng lubusan at
datos mula sa mula sa mga Hindi mga mga episyenteng
mga lokal na opisyal ng Kumuha ng kagamitan, kagamitan, paggamit ng
opisyal, mga lokal na karagdagang oras, at pondo oras, at pondo kagamitan,
residente ng pamahalaan o datos mula sa ng ng oras, at pondo
lugar, at mga pamahalaang mga lokal na pamayanan. pamayanan. ng
nakaranas ng pambarangay. opisyal, mga Madaling Gumamit ng pamayanan.
nakaraang residente ng maunawaan mga salita at Gumamit ng
kalamidad at lugar, at mga ng mga termino na mga salita at
nagamit ito ng nakaranas ng mamamayan hindi gaanong termino na
 ang DRRM maunawaan hindi
plan dahil sa ng mga gaanong
pagkamit ng mamamayan. maunawaan
mga salita at ng mga
simbolo na mamamayan. Department of Education
angkop sa
Region VI- Western Visayas
kanilang
pamayanan. Schools Division of Iloilo City
Pagsunod sa Kumpleto ang Kumpleto ang Mayroong Hindi LA PAZ NATIONAL HIGH SCHOOL
Proseso lahat ng lahat ng mga bahagi sumunod sa Jereos Extension, La Paz, Iloilo City
bahagi ng bahagi ng ng DRRM proseso ng
isang DRRM isang DRRM plan ang pagbuo ng ARALING PANLIPUNAN 10
plan. Binuo ito plan. Binuo hindi DRRM plan Unang Markahan
batay sa ito gamit ang naisagawa
pagsasanib ng ang isa sa COMPILATION OF SCORES
top-down at dalawang
bottom-up approach.
Petsa Gawain # Topiko Iskor Lagda
approach.
1
2
3
4
5
6
7
Transisyon sa Susunod na Modyul Binigyang-diin sa
8
modyul na ito ang kahalagahan ng pagsasanib ng oras,
lakas, pondo, at kakayahan ng pamahalaan at ng mga 9
mamamayan sa pagbuo ng DRRM plan upang maging 10
handa sa iba’t ibang suliranin at hamong pangkapaligiran. 11
Makatutulong ang iyong mga natutuhan sa modyul na ito 12
upang bilang mag-aaral ay magkaroon ng kontribusyon sa 13
pagbuo hakbang upang mabawasan kundi man tuluyang 14
malutas ang mga suliranin at hamong pangkapaligiran. 15
Pakatandaan mo na kabahagi ka ng lipunan at ng 16
kapaligiran kung kaya’t may responsibilidad ka na ito ay 17
pangalagaan. Sa susunod na modyul ay tatalakayin ang
18
mga isyung pang-ekonomiya, katulad ng natutuhan mo sa
modyul na ito, ang mga isyung pang-ekonomiya ay 19
mayroon ring epekto sa pamumuhay ng mga Pilipino kung 20
kaya’t mahalaga na maging mulat ka sa mga ito. 21
22
23
Believe in yourself and Youll be unstoppable
We Learn not for School but for Life.

Department of Education
Region VI- Western Visayas
Schools Division of Iloilo City
LA PAZ NATIONAL HIGH SCHOOL
Jereos Extension, La Paz, Iloilo City

ARALING
PANLIPUNAN 10
Kontemporaryong
Isyu at Hamong
PAnlipunan
Activity sheets
Unang Markahan

Name: _________________________________ Signature:__________

Grade: _________________________________ Section: ___________
Contact Number: ____________________________________________
Parent’s Name: __________________________ Signature: __________
Contact Number: ____________________________________________
Teacher in AP 10: ___________________________________________