‫فرزان رضغایم‪:‬‬

‫ُ‬
‫دگم ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـا و ایدئ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـولوژی‬

‫همراه یک‪ :‬تفاوت دگما و ایدئولوژی چ ست؟‬

‫همراه دو‪ :‬شباهتشان تعصب و به نویع غ ری علیم بودنشان است‪ .‬البته باید دقیق بدانیم منظور از‬
‫علم چ ست‪ .‬اما به تفاوتشان تا کنون نیاندیشیده ام‪ .‬شاید این ییک الیه ست آن ییک نیست‪ .‬آن ییک‬
‫خودش را خدا یمداند‪.‬‬

‫همراه یک‪ :‬دقیقن مساله این نیست که ایدئولوژی علیم ست‪ .‬مساله این است که به اندازه ری کاف‬
‫علیم نیست‪.‬‬
‫به گمانام ما با دگما بزرگ یمشویم ویل ایدئولوژی را خود به دست یمآوریم‪.‬‬

‫همراه دو‪ :‬منظورم از اینکه خودشان را خدا یمدانند همی است ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ‬

‫همان تعصب مطلق را که فقط یک خدا یمتواند وضع کند اینان خودشان وضع یمکنند‪ .‬به نویع‬
‫خودشان خدا یمشوند یا خودشان را ناآ گاهانه خدا محسوب یمکنند‪.‬‬

‫همراه یک‪ :‬دگما توحیدی ست اما ایدئولوژی الحادی ست‪.‬‬

‫همراه دو‪ :‬اینجا من ایهایم را در نظر گرفته ام ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ‬

‫برچ از اگزیستانسیالیستها ری آتئیست نی خودشان را خدا یمدانند‪.‬‬

‫جای خدا را یمگید‪.‬‬

‫همراه یک‪ :‬آنجا که انسان ر‬

‫‪2‬‬
 ‫همراه سه‪ :‬ایدئولوژی یک به دگما بدل یمشود؟‬

‫همراه یک‪ :‬وقت آن را به کودکان تلقی یمکت‪.‬‬

‫همراه چهار‪ :‬دگما رصفن عقیده و باور است اما ایدئولوژی انضباط یافته یا مثلن ساختارمند است‪.‬‬
‫همچون تفاوت علم و دانش به گمان ام‪.‬‬

‫همراه پنج‪ :‬اول باید تعریق از این دو داشته باشیم سپس به تضاد و تشابه بیدازیم‪.‬‬

‫همراه شش‪ :‬منظورتان چ ست؟ مگر تعریفشان مشخص نیست؟‬

‫همراه پنج‪ :‬دگما یک اصل انکارناپذیر و یک علم و آموزه است‪ .‬در سیاست در مورد کسان به کار یمرود‬
‫که رو ری عقایدشان پافشاری یمکنند‪ .‬دگم یعت متعصب بر عقاید در سیاست‪.‬‬
‫ایدئولوژی سامان مجموعهی رویکردها باورها و اندیشهها ری ثابت سیایس و اجتمایع ست از جمله‬
‫دستگاهها ری فکری فلسق ومذهت‪.‬‬

‫همراه شش‪ :‬ایدئولوژی و دگما تفاوت بسیاری دارند‪.‬‬

‫ییکشان این است که دگم به فرد و اندیشهی او که ممکن است یک ایدئولوژی باشد نسبت داده‬
‫افکار اوـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـایدئولوژی خود مجموعهای از‬
‫ر‬ ‫یمشود اما ایدئولوژی تنها به فرد نسبت داده یمشود نه به‬
‫افکار است‪.‬‬
‫رفی‬
‫هست انسانها وجود داشته باشد ویل دگماندیش با از بی ر‬
‫ر‬ ‫ایدئولوژی یمتواند بدون نیاز به‬
‫آدمها وجود نخواهد داشت‪.‬‬

‫هست خود ادامه دهد؟‬

‫ر‬ ‫همراه یک‪ :‬چگونه ایدئولوژی یمتواند بدون وجود آدمها به‬

‫همراه شش‪ :‬ایدئولوژی مجموعهای از افکار و تعریفها ست که تالش یمکند واقعیت را توضیح بدهد‪.‬‬
‫فرض اینکه همه ری انسانها نابود شوند ایدئولوژی ممکن است همچنان وجود داشته باشد چرا‬
‫ر‬ ‫به‬
‫که ممکن است آن ایدئولوژی واقعیت یا بخش از واقعیت باشد‪.‬‬

‫‪3‬‬
 ‫همراه یک‪ :‬یعت اگر دوباره انسانهان روی کار بیآیند به همان ایدئولوژیها یمرسند؟‬

‫همراه شش‪ :‬احتمالاش هست‪.‬‬

‫چه بسا ممکن است همان انسانها در تفکرشان جزماندیش شوند ویل جزماندیش بدون وجود انسان‬
‫جزماندیش وجود نخواهد داشت‪.‬‬
‫مثلن این تفکر که همه به اندازه ری توان کار کنند و به اندازه ری نیاز مرصف کنند ممکن است بعد از‬
‫نابود ری همه ری نسل بش در کندو ری زنبورها همچنان برقرار باشد اما حقیقی من شک دارم که زنبورها‬
‫به اینکه باید کار کنند بیاندیشند چه برسد به آنکه رو ری افکارشان تعصب نی داشته باشند‪.‬‬

‫همراه یک‪ :‬من معتقد ام ایدئولوژی و دگما هر دو یک چی اند‪ .‬ویل شش تفاوت دارند که من تاکنون‬
‫شناخته ام‪:‬‬

‫‪.۱‬دگما توحیدی ست ایدئولوژی الحادی ست‬

‫‪ .۲‬دگما به ما یمرسد ایدئولوژی را خودمان کشف یمکنیم‬
‫‪ .۳‬دگما متعلق به فضا ری واقیع‪ 1‬ست ایدئولوژی در فضا ری مجازی‪ 2‬رسانهای و‪/‬یا فرهنیک شکل یمگید‬
‫‪ .۴‬دگما میانفردی ست در حایل که ایدئولوژی رسگشاده است‬
‫ابر ایدئولوژی فرد رادیکال راـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ‬ ‫‪ .۵‬در بر ر‬
‫ابر دگما فرد دگماندیش یا جزماندیش را داریم و در بر ر‬
‫به گمانام دگما به صورت فردـ ـبه ـ ـفرد انتقال پیدا یمکند تا از انسانها فرد جزماندیش بسازد در حایل‬
‫سطح کم و‬
‫ر‬ ‫طور مساوی و در‬
‫که در ایدئولوژی ما با بمب فرهنیک رویارو یمشویم که افراد زیادی را به ر‬
‫معرض اندیک ایدئولوژی‬
‫ر‬ ‫خفیف رادیکالیه یمکند‪ .‬این رادیکالیه شدن هماره اتفاق یمافتد و ما همیشه در‬
‫قرار داریم‪.‬‬
‫طور ناگهان روی یمدهد و چون دیرتر اتفاق‬
‫در افراد جزماندیش و گوشهگی این رادیکالیه گردیدن به ر‬
‫یمافتد شدت آن نی بیشتر است لذا فرد جزماندیش در محیط مجاز ری ایدئولوژی حل یمشود‪ .‬این‬
‫روایت از فرد دگماندیش یک ایدئولوگ یمسازد‬
‫ناموس ذهت خود دفاع یمکند و فرد رادیکال در دنیا ری مجازی‪.3‬‬
‫ر‬ ‫‪ .۶‬فرد جزماندیش در دنیا ری واقیع از‬

‫‪1‬‬
‫‪Meatspace‬‬
‫‪2‬‬
‫‪Cyberspace‬‬
‫‪ 3‬رجوع کنید به پادکست <مهلکه ری اطالعات> در لینک زیر‪:‬‬
‫‪https://t.me/MemeFalsafi/1016‬‬

‫‪4‬‬
‫ر‬
‫واپسی‬ ‫سخن‬
‫ِ‬

‫‪5‬‬
‫من تاکنون تجربهی این را داشته ام یا دست کم گمان یمکنم دارم که زمان که کودیک بیش نبودم به‬
‫معرض آتئیسم‬
‫ر‬ ‫محض آنکه با مطالب آتئیست آشنا یمشدم با خود یمگفتم که حتمن کسان که در‬ ‫ر‬
‫قرار نگرفته اند قرار است از آن عصبان شوند چرا که دگماهاشان را تهدید شده یمبینند‪ .‬تا حدودی نی‬
‫معرض آتئیسم قرار یمدادم از‬
‫ر‬ ‫های دگم را به محض اینکه در‬
‫حق با من بود چون آنهنگام که انسان ر‬
‫شدت خشم برافروخته یمدیدم‪ .‬آنها به قول معروف فشارسنج یمشکاندند‪ .‬اینان کسان بودند که‬
‫دگمایشان اسالم بود‪.‬‬

‫حاال کش که عقیده دارد دگماندیش در اسالم خالصه یمشود و در مذهب پایان یمپذیرد سخت در‬
‫اشتباه است‪ .‬تا چندی رن ماه پیش برایم ثابت شد که دگماندیش به خود آتئیستها نی اطالق پیدا یمکند‬
‫و نخدایان دقیقن به شدت اسالمگراها مورد خشم درون واقع یمشوند اگر که با مطالب مخالف با‬
‫نظرشان برخورد کنند‪.‬‬

‫معرض‬
‫ر‬ ‫های اقتصادی‪ .‬آنها را در‬
‫چندین گاه پیش با گروه جدیدی از دگماندیشها آشنا شدم‪ :‬چپ ر‬
‫منابع مکتبهان چون لییالیسم نولییالیسم‬
‫ر‬ ‫مطالب راستگران قرار یمدهم محتواهان برگرفته از‬
‫واکنش اینها درست بهسان نخداها و مسلمانها‬
‫ر‬ ‫داری اقتدارگریزانه‪.4‬‬
‫اقتصادی اتریش و رسمایه ر‬
‫ر‬ ‫مکتب‬
‫است‪.‬‬

‫حاال نوبت به خود راستگراها رسیده است ویل واقعیت این است که به راستگراها نی ختم‬
‫نیمشود‪ :‬بنده ری ناچیی که تا همی امروز خود را میانهرو‪ 5‬یمپنداشتم اکنون در یمیابم که میانهروی و‬
‫اعتدال نی یک ایدئولوژی ست ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـمن که تا امروز خویشتن را معتدل یمدانستم اکنون یمفهمم که من‬
‫معرض خشم و انتقاد قرار دارم‪.‬‬ ‫ر‬ ‫نی در‬

‫نمای خویش را یافته ام‪ :‬چیی که من در آن بحث و تبادل اطالعات یمکنم نقدپذیری‬ ‫اکنون قطب ر‬
‫است رهان از ایدئولوژی است و مهمتر از همه آزادی از فضا ری مجازی ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ‬
‫انسان از نقطهای به بلوغ یمرسد که دریابد سیاست قرار نیست مشکالتاش را حل کند‪.‬‬

‫‪4‬‬
‫آنارشیست = ‪Anarchist‬‬
‫‪5‬‬
‫‪Centrist‬‬

‫‪6‬‬
7