Professional Documents
Culture Documents
Y2596
Y2596
5 มาตรการแกปญหาราคาน้ํามันแพง: บรรเทาไดในระยะสั้น...
แตโจทยระยะยาวยังคงรอการแกไข
ลดเงินเรียกเก็บเขากองทุนฯ... ทางเลือกอันดับแรกของการแกปญหาราคาน้ํามันแพง
จะเห็นไดวา มาตรการปรับลดเงินเรียกเก็บเขากองทุนน้ํามันฯ มักเปนทางเลือกอันดับแรกๆ ของการแกไข
ปญหา ดังจะเห็นไดจาก 5 มาตรการเพื่อบรรเทาปญหาราคาน้ํามันเพิ่มสูงขึ้นของรัฐบาล เนื่องจากกองทุนน้ํามันมี
วัตถุประสงคของการจัดตั้งเพื่อเปนกลไกของรัฐในการปองกันการขาดแคลนเชื้อเพลิง และใชในการรักษาระดับ
ขายปลีกน้ํามันเชื้อเพลิงของประเทศในกรณีทรี่ าคาตลาดโลกเพิ่มสูงขึ้น เพื่อชวยเหลือประชาชนใหไดรบั ผลกระทบ
2
นอยที่สุ ด ทั้งนี้ ณ วัน ที่ 7 สิ งหาคม 2552 กองทุ นน้ํามั นฯ มีฐ านะกองทุนสุท ธิอยูที่ 16,843 ลานบาท โดยเมื่ อ
รัฐบาลประกาศใหมีการปรับลดอัตราเรียกเก็บเงินเขากองทุนน้ํามันฯ สําหรับน้ํามันดีเซลลง เพื่อทําใหราคาขาย
ปลีกลดลงนั้น คาดวาจะทําใหกองทุนน้ํามันฯ มีรายรับลดลงประมาณ 856 ลานบาท/ เดือน ขณะที่การปรับลด
อัตราชดเชยสําหรับน้ํามันดีเซล B5 ลง จะเปนการจูงใจผูผลิตน้ํามันใหทาํ การผลิตมากขึ้น เนื่องจากมีคา การตลาด
สูงกวาน้ํามันดีเซลตามนโยบายสงเสริมพลังงานทดแทนนั้น จะทําใหกองทุนน้ํามันฯ มีรายรับลดลงประมาณ 421
ลานบาท/ เดือน ดังนั้น จากผลของการปรับลดอัตราการเรียกเก็บเงินเขากองทุนน้ํามันฯ สําหรับน้ํามันดีเซล และ
อัตราชดเชยสําหรับน้ํามันดีเซล B5 ที่ลดลงนั้น จะทําใหกองทุนน้ํามันฯ มีภาระที่ตองแบกรับรวมในสวนนีป้ ระมาณ
1,277 ลานบาท/ เดือน
ในขณะเดียวกัน เพื่อทําใหกองทุนน้ํามันฯ ยังคงมีเสถียรภาพ รัฐบาลจึงปรับเพิ่มอัตราการเรียกเก็บเงิน
เขากองทุนน้ํามันฯ ในสวนของน้ํามันเบนซิน 95 และ 91 เพิ่มอีก 0.50 บาท/ ลิตร แตการปรับเพิ่มดังกลาวจะไมมี
ผลทํา ใหร าคาขายปลี กน้ํา มั นเบนซิ น เพิ่ มสู ง ขึ้น เนื่ อ งจากใชวิ ธี การยกเลิกการจัดเก็บ เงิน เข า กองทุน อนุรั กษ
พลังงานลงควบคูกัน ไป ทําให สามารถช วยลดภาระของกองทุนน้ํามันฯ ลงประมาณ 123 ลานบาท/ เดือน จึ ง
เทากับวาภาระที่กองทุนน้ํามันฯ ยังตองแบกรับไวจากการอุดหนุนราคาน้ํามันดีเซลนั้นลดลงเหลือ 1,154 ลาน
บาท/ เดือน ทัง้ นี้ จาก 5 มาตรการดังกลาวที่รัฐบาลนําออกมาใชนี้ คาดวาจะสงผลใหกองทุนน้ํามันมีรายรับลดลง
รวมทั้งสิ้นประมาณ 2,494 ลานบาท/ เดือน โดยจากเดิมที่มีเงินสดหมุนเวียนอยูประมาณเดือนละ 3,104 ลานบาท
จะเหลือเพียงประมาณเดือนละ 610 ลานบาท สําหรับสถานะของกองทุนอนุรักษพลังงานขณะนี้มีรายไดสุทธิ
ประมาณ 7,500 ลานบาท ซึ่งเปนเงินที่สะสมไวสําหรับโครงการกอสรางรถไฟฟา แตทั้งนี้ คาดวาในอนาคตอันใกล
รัฐบาลอาจมีการพิจารณาโยกยายเงินสะสมของกองทุนอนุรักษพลังงานในสวนนี้ไปไวในกองทุนน้ํามันฯ เพื่อใช
ตรึงราคาน้ํามันดีเซล หากราคาน้ํามันยังมีแนวโนมเพิ่มสูงขึ้น
อุดหนุนราคากาซรถยนต... คาดวาจะทําใหความตองการใชในชวงครึ่งปหลังเพิ่มสูงขึ้น
เมื่อราคาน้ํามันเพิ่มสูงขึ้น เปนเรื่องปกติที่ปริมาณความตองการใชกาซปโตรเลียมเหลวหรือกาซหุงตม
(LPG) และกา ซธรรมชาติสํา หรับ รถยนต (NGV) ในภาคการขนสง ของประเทศจะเพิ่ มสูง ขึ้นเช นเดี ยวกั น ดั ง
ตัวอยางที่เห็นไดชัดในป 2551 ซึ่งราคาน้ํามันปรับตัวเพิ่มสูงขึ้นมาก ทําใหความตองการใชกาซ LPG ทั้งหมดใน
ประเทศเทา กับ 4.6 ล านตั น เพิ่มขึ้ นจากป 2550 ถึงร อยละ 17.5 โดยเปนการใชในภาคขนสงคิ ดเป นสัดสว น
ประมาณรอยละ 16.8 หรือมีปริมาณการใชเพิ่มขึ้นจากป 2550 ถึงรอยละ 35.6 ขณะที่ปริมาณความตองการใช
กาซ NGV เพิ่มขึ้นถึงรอยละ 213.74 จากป 2550
การอุดหนุนราคากาซรถยนต จึงเปนวิธีการหนึ่งที่รัฐบาลนํามาใชเพื่อบรรเทาปญหาความเดือดรอนจาก
ราคาน้ํ ามั นที่ เพิ่มสูง ขึ้น ให แก ประชาชน โดยการตรึ งราคาก าซธรรมชาติ สํา หรับ รถยนต (NGV) ที่ 8.50 บาท/
กิโลกรัม และราคากาซปโตรเลียมเหลว (LPG) ที่ 18.13 บาท/ กิโลกรัม ตอไปอีกถึงเดือนกรกฎาคม ป 2553 ซึ่ง
เปนที่แนนอนวามาตรการเชนนี้จะไดรับการตอบรับจากประชาชนเปนอยางดี เพราะทําใหไมตองเสียคากาซแพง
ขึ้น แตจากผลของการอุดหนุนราคากาซรถยนตดังกลาว จะทําใหกองทุนน้ํามันฯ และบริษัทผูนําเขากาซ LPG มี
ภาระตองแบกรับจากการชดเชยการนําเขากาซ LPG ตอไปอีก 1 ป ซึ่งคิดเปนมูลคากวา 740 ลานบาท/ เดือน
เนื่องจากราคาขายปลีกกาซ LPG ในประเทศ ณ ปจจุบันมีราคาเทากับ 18.13 บาท/ กิโลกรัม ขณะที่ตนทุนการ
3
300 40,000
200
20,000
100
0 -
ป
เม . 9
9
. 49
. 49
เม . ย 0
. 50
. 50
. 50
เม . ย 1
. 51
. 51
. 51
เม . 2
2
.4
ย. 4
.5
.5
.5
ย. 5
9
1
3
5
7
9
1
3
5
7
9
1
25 2
25 3
25 3
25 3
25 3
25 3
25 4
25 4
25 4
25 4
25 4
25 5
ม .ค
ก .ค
ต .ค
ม .ค
ก .ค
ต .ค
ม .ค
ก .ค
ต .ค
ม .ค
ที่มา: สํานักงานนโยบายและแผนพลังงาน กระทรวงพลังงาน รวบรวมโดยศูนยวิจัยกสิกรไทย
การพัฒนาโลจิสติกสและสงเสริมพลังงานทดแทนใหเกิดขึ้น... คือโจทยระยะยาวของรัฐบาล
ศูนยวิจัยกสิกรไทย เห็นวา 5 มาตรการเพื่อบรรเทาปญหาความเดือดรอนจากราคาน้ํามันที่สูงขึ้นใหแก
ประชาชนของรัฐบาล ในขณะที่เศรษฐกิจของประเทศยังเปราะบาง และไมสามารถฟนตัวกลับเขาสูภาวะปกติได
4
นั้น ถือ วา มีความเหมาะสม เนื่ องจากเป นการสะทอ นถึง ความเป นจริง ตามภาวะเศรษฐกิ จของประเทศ และ
ตองการชวยใหเศรษฐกิจของประเทศสามารถฟนตัวได อยางไรก็ตาม มีประเด็นขอสังเกต ดังนี้
Ø คงตองยอมรับวาการแกปญหาดวยมาตรการตางๆ เหลานี้ ถือเปนการแกปญหาเฉพาะหนาเทานั้น
เพราะหากเมื่อใดที่ราคาน้ํามันดิบในตลาดโลกขยับตัวขึ้นไปสูงกวา 80 เหรียญสหรัฐฯ/ บารเรล ก็อาจจะทําให
ราคาน้ํามันดีเซลที่จําหนายภายในประเทศสูงกวาระดับ 30 บาท/ ลิตร ได ซึ่งเมื่อถึงเวลานั้นรัฐบาลก็คงจะตอง
ตัดสิ นใจวา จะดํ าเนินการเชน ใดเพื่อ บรรเทาป ญหา ทั้ งนี้ ดวยทางเลื อกที่เหลือ อยู รัฐ บาลคงจะเผชิ ญกับ การ
ตั ดสิ น ใจที่ ยากลํ า บากขึ้ น โดยเฉพาะการแก ป ญหาที่ จํ า เป น ต อ งใช เ งิ น อุ ดหนุ น จากกองทุ น น้ํ า มั น เชื้ อ เพลิ ง
เนื่องจากผลของ 5 มาตรการที่รัฐบาลเพิ่งนําออกมาใชนี้ จะทําใหกองทุนน้ํามันฯ มีรายรับลดลงประมาณ 2,494
ลานบาท/ เดือน จากเดิมทีม่ ีเงินสดหมุนเวียนอยูประมาณเดือนละ 3,104 ลานบาท/ เดือน จึงมีเงินสดหมุนเวียน
เหลือเพียง 610 ลานบาท/ เดือนเทานั้น ดังนั้น หากราคาน้ํามันเพิ่มสูงขึ้นไปตอเนื่อง ขณะที่สถานะของกองทุน
น้ํามันฯ เริ่มอยูในภาวะตึงตัว หากรัฐบาลเลือกที่จะพึ่งเงินจากกองทุนน้ํามันฯ มาชวยแบกรับภาระไวอีก ถึงครานัน้
อาจทําใหฐานะของกองทุนน้ํามันฯ เขาสูภาวะติดลบ จนอาจตองกูเงินเพื่อนํามาชดเชยราคาน้ํามัน ดังเชนที่เคย
เกิดขึ้นในชวงป 2547-2548 ซึ่งกระทรวงพลังงานตองกูยืมเงินจากธนาคารหรือสถาบันการเงิน ดวยวิธีเบิกเงินเกิน
บัญชี โดยใหกระทรวงการคลังเปนผูค้ําประกัน
Ø สํา หรั บมาตรการปรั บลดอั ตราภาษี สรรพสามิต น้ํา มัน นั้น คาดวา นา จะเป นทางเลื อกสุด ทา ยที่
รัฐ บาลอาจเลื อกนํ ามาใช หลั งจาก 5 มาตรการที่ป ระกาศใชใ นขณะนี้ เริ่ มไม ไดผ ล ในกรณีที่ ราคาน้ํ า มัน ใน
ตลาดโลกยังคงพุงสูงขึ้นอยางตอเนื่อง และทําใหกองทุนน้ํามันฯ มีภาระตองแบกรับมากจนทําใหสถานะกองทุน
น้ํามันฯ เขาสูภาวะติดลบอีกครั้ง ซึ่งเมื่อถึงจุดนั้นรัฐบาลอาจมีการพิจารณาปรับลดอัตราภาษีสรรพสามิตน้ํามัน
อยางไรก็ตาม เหตุผลที่ทําใหการพิจารณาปรับลดอัตราภาษีสรรพสามิตน้ํามันไมนาถูกหยิบยกมาเปนทางเลือก
แรกๆ ของการแกปญหาราคาน้ํามันแพง ทั้งทีบ่ างฝายตั้งคําถามวาอัตราภาษีที่เรียกเก็บเพิ่มขึ้นในปจจุบันอยูใน
ระดับที่สูงเกินไปหรือไมนั้น คําตอบนาจะอยูที่วา น้ํามันจัดเปนสินคาที่กอใหเกิดมลภาวะและสงผลกระทบตอ
เศรษฐกิจหากไมควบคุมใหเกิดการใชอยางประหยัด ดังนั้น การจัดเก็บภาษีในอัตราที่สูง จะเปนการกระตุนเตือน
ใหประชาชนลดปริมาณการใชน้ํามันลง อีกทั้งรายไดจากการจัดเก็บภาษีดังกลาว นอกจากจะสามารถนําไปใชใน
การสง เสริมโครงการตา งๆ ที่เ กี่ยวข องกับการพัฒ นาพลัง งาน หรือเพิ่ มประสิทธิภาพการผลิตในอุตสาหกรรม
พลังงานทดแทนภายในประเทศใหเกิดขึ้นแลว ยังนําไปใชจายในโครงการขนาดใหญของรัฐอีกหลายโครงการ ดวย
เหตุนี้ จึ งคาดว าการปรั บลดอัตราภาษีส รรพสามิตน้ํา มั นลง นา จะเปน ทางเลือ กทา ยสุ ดที่ รัฐ บาลจะนํา มาใช
หลังจากที่กองทุนน้ํามันประสบภาวะขาดทุนแลว ขณะทีร่ าคาน้ํามันดิบในตลาดโลกยังคงปรับตัวเพิ่มสูงขึ้นอยาง
ตอเนื่อง อยางไรก็ตาม รัฐบาลจะตัดสินใจลดภาษีสรรพสามิตน้ํามันหรือไมนั้น ยังคงขึ้นอยูกับการพิจารณาความ
เหมาะสม โดยเฉพาะดานนโยบายภาษีและฐานะการคลังของรัฐบาล
Ø นอกจากนี้ โจทยระยะยาวที่รอการแกปญหาจากรัฐบาล คือ การพัฒนาโครงสรา งพื้นฐานเพื่ อ
รองรับระบบโลจิสติกส และการสงเสริมพลังงานทดแทนใหเกิดขึ้นอยางเปนรูปธรรม ซึ่งจากนโยบาย “ปฏิบัติการ
ไทยเขมแข็ ง 2555” ของรัฐ บาล ไมว าจะเป นโครงการถนนปลอดฝุ น และโครงการรถไฟฟา ฯลฯ นั้น กวา จะ
สามารถเริ่มดําเนินโครงการได คงอยูราวๆ ประมาณป 2553 ขณะทีโ่ ครงการตางๆ จะสามารถดําเนินการแลวเสร็จ
5
ไดคงตองใชเวลาอีกระยะหนึ่งนับจากเริ่มดําเนินการ เชนเดียวกันกับการพัฒนาพลังงานทดแทนตามแผนพลังงาน
ทดแทน 15 ป ของรัฐบาล ทีย่ ังตองใชเวลาอีกระยะกวาที่จะดําเนินการและเห็นผลไดอยางชัดเจน ทั้งนี้ ศูนยวิจัย
กสิกรไทย มองวา การพัฒนาระบบโลจิสติกสและการดําเนินการตามแผนพลังงานทดแทนของรัฐบาลเหลานี้ เปน
หัวใจสําคัญที่จะชวยใหเศรษฐกิจไทยลดการพึ่งพิงการใชน้ํามันและเพิ่มประสิทธิภาพแกตนทุนภาคขนสงของ
ประเทศ ซึ่งรัฐบาลควรเรงดําเนินการโดยเร็ว
สรุป
แมวาการแกปญหาความเดือดรอนจากราคาน้ํามันที่สูงขึ้นใหแกประชาชน โดยการออก 5 มาตรการเพื่อ
ทําใหราคาจําหนายน้ํามันสําเร็จรูปหนาสถานีบริการ โดยเฉพาะน้ํามันดีเซลซึ่งมีความสําคัญตอระบบเศรษฐกิจ
ของประเทศลดลงไดนั้น เปนการตัดสินใจที่มีความเหมาะสมกับภาวะเศรษฐกิจของประเทศซึ่งการฟนตัวยังคง
เปราะบาง แตหากพิจารณาถึงการแกปญหาดานพลังงานของประเทศในระยะยาวแลวจะพบวา มาตรการตางๆ
เหลานีข้ องรัฐบาล จะเห็นไดวาเปนการแกปญหาเฉพาะหนา เนื่องจากรัฐบาลคงจะเห็นวา เศรษฐกิจของประเทศ
ยังอยูในภาวะทีอ่ อนแอ จึงจําเปนตองออกมาตรการพยุงราคาพลังงานดังกลาว อยางไรก็ตาม หากราคาน้ํามันดิบ
ในตลาดโลกปรับตัวสูงขึ้นไปอีก เชนไปที่ระดับ 80-90 เหรียญสหรัฐฯ/ บารเรล หรือสูงกวานี้ คาดวารัฐบาลคง
จะตองเผชิญกับการตัดสินใจที่ยากลําบากขึ้น โดยเฉพาะในประเด็นที่วา จะยังคงเดินหนาอุดหนุนราคาพลังงาน
ตอไปอีกหรือไม เพียงใด และจะอุดหนุนโดยใชแหลงเงินจากที่ใด เนื่องจากอาจจะสงผลกระทบตอฐานะการคลัง
ของรัฐบาลคอนขางมาก
ศูนยวิจัยกสิกรไทย มองวา เพื่อเปนการแกปญหาวิกฤติราคาน้ํามันของประเทศในระยะยาว โจทยใหญ
ที่รอการดําเนินการจากรัฐบาลอยู ควบคูไปกับการออกมาตรการบรรเทาปญหาราคาน้ํามันเฉพาะหนาในขณะนี้
คือ การเรงพัฒนาโครงสรางพื้นฐานของระบบโลจิสติกส ภายใตโครงการไทยเขมแข็ง รวมทั้งการพัฒนาโครงการ
พลังงานทดแทนตางๆ ตามแผนการพัฒนาพลังงานทดแทน 15 ป ใหสามารถเกิดขึ้นโดยเร็ว ซึ่งเชือ่ วาหากโครงการ
ตางๆ เหลานี้สามารถดําเนินการไดจนแลวเสร็จสมบูรณ จะสามารถชวยลดตนทุนการขนสงของประเทศ และลด
การพึ่งพาการใชน้ํามันดีเซลในการขนสงได ถึงแมวาอาจจําเปนตองใชเวลาในการดําเนินการอีกระยะหนึ่งก็ตาม
ทั้งนี้ ในสวนของการดําเนินมาตรการระยะสั้นเพื่อบรรเทาปญหาความเดือดรอนจากราคาน้ํามันที่สูงขึ้นใหแก
ประชาชนของรัฐบาลนั้น คาดวารัฐบาลจะสามารถลดระดับการอุดหนุนราคาพลังงานลงไดก็ตอเมือ่ เศรษฐกิจของ
ประเทศกลับเขาสูภาวะปกติ หรืออยางนอยก็จะตองมีทิศทางทีด่ ีขึ้นมากกวาที่เปนอยูในปจจุบัน ซึ่งเมื่อถึงเวลานัน้
จริง การพิจารณาปรับโครงสรางการกําหนดราคาน้ํามันเชื้อเพลิงใหมีความเหมาะสมกับทิศทางการใชพลังงาน
อยางประหยัดของประเทศคงจะเปนเรื่องสําคัญตอไปที่รัฐบาลจะตองตัดสินใจดําเนินการตอไปq
---------------------------------------
Disclaimer
รายงานวิจัยฉบับนี้จัดทําเพื่อเผยแพรทั่วไป โดยจัดทําขึ้นจากแหลงขอมูลตางๆที่นาเชื่อถือ แตบริษัทฯ มิอาจรับรองความถูกตอง
ความนาเชื่อถือ หรือความสมบูรณเพื่อใชในทางการคาหรือประโยชนอื่นใด บริษัทฯ อาจมีการเปลี่ยนแปลงปรับปรุงขอมูลไดตลอดเวลาโดยไม
ตองแจงใหทราบลวงหนา ทั้งนี้ผูใชขอมูลตองใชความระมัดระวังในการใชขอมูลตางๆ ดวยวิจารณญาณของตนเองและรับผิดชอบในความเสี่ยง
เองทั้งสิ้น บริษัทฯจะไมรับผิดตอผูใชหรือบุคคลใดในความเสียหายใดจากการใชขอมูลดังกลาว ขอมูลในรายงานฉบับนี้จึงไมถือวาเปนการให
ความเห็นหรือคําแนะนําในการตัดสินใจทางธุรกิจ แตอยางใดทั้งสิ้น