ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਸੰਗੀਤ

ਸਾ

ਬ · ਪੰਜਾਬੀ

ਮੇਲੇ · ਮੌਸੀਕੀ · ਿਸਨਮਾ

· ਪੁਆਧੀ

ਹਾਰੀ

E0%A9%B0%E0%A8%9C%E0%A8%BE%E0%A8%AC%E0%A9%80%E0%A8%86%E0%A8%82&action=edit)

ਪੰਜਾਬ ਦੱਖਣ ਏਸ਼ੀਆ ਦਾ ਇੱਕ ਖੇਤਰ ਹੈ, ਇਹ ਦੋ ਭਾਗਾਂ ਿਵੱਚ ਵੰਿਡਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਪਛੱਮੀ ਪੰਜਾਬ (ਪਾਿਕਸਤਾਨ) ਅਤੇ ਪੂਰਬੀ
ਪੰਜਾਬ (ਭਾਰਤ) I ਪੰਜਾਬੀ ਸੰਗੀਤ ਿਵੱਚ ਵੱਖ ਵੱਖ ਤਰਾਂ ਦੀ ਸੰਗੀਤ ਸ਼ੈਲੀ ਸ਼ਾਿਮਲ ਹੈ I ਇਸ ਿਵੱਚ ਲੋਕ ਸੰਗੀਤ ਅਤੇ ਸੂਫ਼ੀ ਸੰਗੀਤ ਤ
ਲੈਕੇ ਸ਼ਾਸ ੀ, ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਅਤੇ ਪਿਟਆਲੇ ਘਰਾਣੇ ਦਾ ਖਾਸ ਮਹੱਤਵ ਹੈ I

ਲੋਕ ਸੰਗੀਤ
ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਲੋਕ ਸੰਗੀਤ, ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਰਵਾਇਤੀ ਸੰਗੀਤ ਹੈ ਜੋਿਕ ਰਵਾਇਤੀ ਸੰਗੀਤਮਈ ਔਜ਼ਾਰਾਂ ਨਾਲ, ਿਜਵ – ਤੁੰਬੀ, ਅਲਗੋਜ਼ੇ, ਢੱਡ,
ਸਰੰਗੀ, ਿਚਮਟਾ ਅਤੇ ਕਈ ਹੋਰ ਔਜ਼ਾਰਾਂ, ਨਾਲ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ I ਇੱਥੇ ਜਨਮ ਤ ਲੈਕੇ ਮੌਤ ਤੱਕ, ਿਵਆਹ- ਸ਼ਾਦੀ, ਿਤਉਹਾਰਾਂ,
ਮੇਿਲਆਂ ਅਤੇ ਧਾਰਿਮਕ ਸਮਾਰੋਹਾਂ ਲਈ ਕਈ ਪ

ਲੋਕ ਸੰਗੀਤ ਨੂੰ ਿਜ਼ਆਦਾਤਰ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਰਵਾਇਤੀ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜਾਿਣਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਤੇ ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਿਫ਼ਰਕੂ ਲੇਖਕਾਂ ਦਾ
ਬਹੁਤ ਡੰਗਾਂ ਪ੍ਭਾਵ ਹੈ I ਸਮ ਨਾਲ ਲੋਕ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਇਸ ਪਿਹਲੂ ਿਵੱਚ ਬਹੁਤ ਤਬਦੀਲੀ ਆਈ ਹੈ, ਪਰ ਪੁਰਾਣੇ ਵਰਗ ਦੇ ਲੋਕ ਸੰਗੀਤ
ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਢਾਡੀ ਗਾਇਕੀ ਨਾਲ ਹੋਇ ਹੈ, ਜੋਿਕ ਿਫ਼ਰਕੂ ਲੇਖਕਾਂ ਦੇ ਿਵਚਾਰਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਨਹ ਕਰਦਾ I ਢਾਡੀ ਗਾਇਕੀ ਦਾ ਜ਼ੋਰ
ਿਜ਼ਆਦਾਤਰ ਬਹਾਦਰੀ ਦੀ ਅਤੇ ਿਪਆਰ ਦੀ ਕਹਾਣੀਆਂ ਤੇ ਹੁੰਦਾ ਸੀ, ਿਜਸ ਿਵੱਚ ਮਹਾਨ ਿਪਆਰ ਦੀ ਕਈ ਕਥਾਵਾਂ ਿਜਵ ਹੀਰ –
ਰਾਂਝਾ ਅਤੇ ਸਾਿਹਬਾ – ਿਮਰਜ਼ਾ ਸ਼ਾਿਮਲ ਹਨ I ਪੰਜਾਬ ਖੇਤਰ ਿਵੱਚ ਲੋਕ ਸੰਗੀਤ, ਜੀਵਨ ਚੱਕਰ ਦੇ ਕਈ ਸਮਾਰੋਹਾਂ ਿਵੱਚ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ
ੱ ੰ
ਸ਼ਾਿਮਲ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ I “ਤਕਰੀਬਨ ਹਰ ਿਵਆਹ ਸਮਾਰੋਹ ਿਵੱਚ ਪਾਿਰਵਾਿਰਕ ਮਬਰ, ਦੋਸਤਾਂ ਅਤੇ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਲੋਕ ਸੰਗੀਤਕਾਰ
ਸਮਾਰੋਹ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਅਲੱਗ ਅਲੱਗ ਲੋਕ ਸੰਗੀਤਾਂ ਤੇ ਕਾਰਗੁਜ਼ਾਰੀ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਸਮਾਰੋਹ ਦੇ ਥੀਮ ਿਵੱਚ ਉਦਾਸੀ ਭਿਰਆ ਅਤੀਤ,
ਖੁਸ਼ੀ, ਡੱਰ ਅਤੇ ਵਰਤਮਾਨ ਿਵੱਚ ਆਸ਼ਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ “I[1]

ਰਸਮੀ ਅਤੇ ਜੀਵਨ ਚੱਕਰ ਗੀਤ

ਰਵਾਇਤੀ ਜਾਂ ਲੋਕ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਧਾਰਨਾ ਪੰਜਾਬ ਸਮਾਜ ਦਾ ਇੱਕ ਅਿਹਮ ਿਹੱਸਾ ਹੈ ਿਕਉਿਕ ਂ ਇਹ ਲੰਬੇ ਸਮ ਤ ਚੱਲੇ ਹੋਏ ਰੀਤੀ-ਿਰਵਾਜਾਂ
ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਿਵਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜੀਵਨ-ਚੱਕਰ ਦੇ ਗੀਤ ਿਵਚ ਿਜਆਦਾਤਰ "ਰਸਮੀ ਮੌਿਕਆਂ ਤੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹ ਅਕਸਰ
ਇੱਕ ਸਮਾਰੋਹ ਿਵਚ ਪੜਾਵਾਂ ਨੂੰ ਿਚੰਨ ਕਰਦੇ ਹਨ" ਅਤੇ ਜਨਮ ਤ ਲੈ ਕੇ ਿਵਆਹ ਤੱਕ ਦੇ ਿਵਿਸ਼ਆਂ 'ਤੇ ਵੱਖੋ ਵੱਖਰੇ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਪਿਰਵਾਰ ਦੇ ਜੀਅ ਅਤੇ ਦੋਸਤ ਿਵਆਹ ਦੇ ਿਤਉਹਾਰਾਂ ਦੌਰਾਨ ਇਹ ਗੀਤ ਗਾਉਦੇ ਂ ਹਨ, ਇਸ ਤਰਾਂ ਕਰ ਕੇ ਿਵਆਹ ਦੇ
ਹਰ ਕਦਮ ਨਾਲ ਸੰਬੰਿਧਤ ਰਵਾਇਤੀ ਰਸਮਾਂ ਦੀ ਰੱਿਖਆ ਕਰਨ ਿਵਚ ਮਦਦ ਕਰੋ. ਿ ਪਾ ਕਰਕੇ 'ਸੁਹਾਗ' ਜਾਂ 'ਘੋਿਰਅਨ', ਜੋ ਮਵਾਰ
ਲਾੜੀ ਅਤੇ ਲਾੜੀ ਲਈ ਗਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਉਸਤਤ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਪਰਮਾਤਮਾ ਤ ਅਸੀਸਾਂ ਮੰਗਦੇ
ਹਨ। ਮਿਹਲਾ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਹ ਗੀਤਾਂ ਨੂੰ ਗੰਢਤ ਰੂਪ ਿਵਚ ਗਾਇਨ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹ ਆਦਰਸ਼ ਲਾੜੇ ਅਤੇ ਲਾੜੀ' ਤੇ ਵੀ
ਿਧਆਨ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਦੋਵ ਗੀਤਾਂ ਦੀਆਂ ਸ਼ਖਸੀਅਤਾਂ ਿਵਆਹ ਦੀ ਪਿਕਿਰਆ ਨੂੰ ਿਵਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ ' ਘੋਿਰਅਨ ਨੇ "ਸ਼ੁੱਧ ਅਨੰ ਦ ਅਤੇ
ਇੱਛਾ" ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਿਹਤ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜਦ ਿਕ ਸੁਹਾਗ "ਖੁਸ਼ੀ ਅਤੇ ਦੁੱਖ ਦਾ ਿਮਸ਼ਰਣ" ਹੈ[2]

ਹਵਾਲੇ-
1. Myrvold, Kristina (2004). "Wedding Ceremonies in Punjab" (http://www.global.ucsb.edu/punjab/
journal_11_2/5_myrvold.pdf) (PDF). Journal of Punjab Studies. 11 (2): 155–170.
2. Singh, Nahar (2011). "Suhag and Ghorian: Elucidation of Culture through a Female Voice" (htt
p://www.global.ucsb.edu/punjab/journal/v18_1-2/articles/2_Suhag.pdf) (PDF). Journal of Punjab
Studies. 18 (1/2): 49–73.

"https://pa.wikipedia.org/w/index.php?title=ਪੰਜਾਬ_ਦਾ_ਸੰਗੀਤ&oldid=473839" ਤ ਿਲਆ

ਇਸ ਸਫ਼ੇ ਿਵੱਚ ਆਖ਼ਰੀ ਸੋਧ 5 ਮਈ 2019 ਨੂੰ 01:28 ਵਜੇ ਹੋਈ।

ਇਹ ਿਲਖਤ Creative Commons Attribution/Share-Alike License ਦੇ ਤਿਹਤ ਉਪਲਬਧ ਹੈ; ਵਾਧੂ ਸ਼ਰਤਾਂ ਲਾਗੂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਤਫ਼ਸੀਲ ਲਈ

ਵਰਤਣ ਦੀਆਂ ਸ਼ਰਤਾਂ ਵੇਖੋ।

Wikipedia® ਮੁਨਾਫ਼ਾ ਨਾ ਕਮਾਉਣ ਵਾਲ਼ੀ ਿਵਕੀਮੀਡੀਆ ਫ਼ਾਊਡੇਂ ਸ਼ਨ, ਇਨਕੌਰਪੋਰੇਟਡ ਦਾ ਰਿਜਸਟਡ ਟੇਡਮਾਰਕ ਹੈ।