Lihim ng tatlong Buwan

NiIvy Joy V. Fondevilla

Pagkamulat pa lamang ng aking mga mata at hanggang magkam
uwang atmagkaisip naririnig ko na sa mga tao ang papuri at
p a g h a n g a s a a k i n g t a g l a y n a kariktan. Mula elementarya ay ako na lagi
ang laman ng beauty contest. Nang maggrade six nga ako ay marami na ang
tumutol na ilaban akong muli sa paligsahan
saa m i n g   p a a r a l a n .   G a l i t   n a   g a l i t   a n g   a k i n g   m a m a   s a   m g a   h u m a h a d l a n
g   s a   a k i n g paglaban. “Bakit ba ayaw ka nilang isali? Kasalanan mo bang maga
nda ka at lagingnananalo? Wika ng mama ko. “Dapat kasi pumipili sila ng
magaganda at matatalino naitatapat sayo, hindi yung laging mga bopols at hindi kagandahan”
dagdag pa
niya. May katwiran naman ang mama ko, kaya lang masyado siyang talakera n
awalang pinipiling lugar. Ako na tuloy ang nahihiya lalo na kung sa
eskwelahan niyadinadala ang ganitong ugali. Ngunit sa kabila nito ay mabait ang
mama ko. Masipag,maalaga at mapagmahal na ina. Palibhasa lumaki kaming tatlong
magkakapatid na siyalamang ang kasama. Make-up artist ang nanay ko, iyan ang
gusto niyang itawag sakanyang propesyon, hindi lang basta mag-
aayos ngunit mga artista ang kaniyangminemakeupan. Kaming magkakapatid ang
kanyang pangunahing kostumer. Kaya ngakapag lumalaban ako ng ng beauty pageant
ay talagang magarang magara ako. Si Trina,an gaming bunso na pitong taong gulang ay
laging muse sa kanilang eskwelahan. Si Veronica naman na nasa 2
nd
 year high school ay madalas na ring ilaban sa
mgapagandahan. Hindi kami mayaman, pero nakatira kami sa isang subdibisyon sa Cavi
te. Angtotoo ay hindi ito sa amin, ang kapatid ng mama ko ang naghuhulog ng bahay na
ito.Siya ay nagtatrabaho sa abroad bilang domestic helper. Siya din ang tumutulong
saamin upang makaraos kami. Dalawa lamang silang magkapatid at si mama ang
bunso.Ulila na sila sa magulang kaya naman mahal na mahal nila ang isa’t
isa. Hindi nanakapag asawa ang tita Verna siguro ay dahil sa sumpa niya sa lolo’t lola
ko na hindiniya pababayaan si Mama. Marahil kaya lumaki ang ulo ni mama, alalaon
baga’y hindisiya matitiis ni tita. Tunay ngang napakabait ni tita. Kami ang
dahilan ng kanyangpangingibang bansa. Nang magkaanak ulit si mama, si
Trina ang bunso namin aynagpasya si tita na magtrabaho na nga sa ibang
bansa. Hindi na sapat ang kita ko dito, naggagatas at diaper si Trina kundang
an banama’y nagpaanak ka uli sa kung sinong lalaking may asawa “ wika ni tita”
“kasalananko bang habulin ng mga me-asawa” pagmamayabang pa ni mama. “
Bakit hindi kapumili ng lalaking kaya kang panagutan at ang magiging anak
mo. Huwang mongikatwiran sa akin na nagkaton lang dahil pangatlong beses na iyan. Ito ang
usapan ninamama at tita Verna dalawang buwan bago lumipad patungong Dubai si tita.
Oo tamatatlo kaming magkakapatid na magkakaiba ang ng ama at sa kasamaang palad pa ngaay
ang aming mga tatay ay pamilyadong tao. Noong una ay wala sa akin ang
mgabagay na iyon, ngunit habang nagkakaisip ako ay nagkakaroon ako ng mga katanungansa
buhay. Bakit iba-iba ang aming tatay, bakit walang kasama si mama
bilang kabiyak,Bakit ganoon si Mama? Masasabi bang minalas lamang siya? ngunit sa
tatlong besesmasasabi pa bang malas iyon? Sabi ni mama marahil ay iyon talaga ang
tadhana niya.Kaya isinumpa ko sa aking sarili na hinding hindi ako matutulad kay mama sa
aspetongiyon.

Sa edad kong labimpito, ay litaw na ang aking kagandahan. Sa kolehiyong akingpinapa
sukan ay nadadala ko ang mga mata ng mga nakakakita lalong lao na
angkalalakihan. Maraming nagtatangkang manligaw ngunit ayaw ko, nais
kong maginghuwaran sa mga kapatid kong sina Veronica at Trina. Isa pa ay
pihikan ako sa
mgal a l a k i   a t   m a r a h i l   a y   h i n d i   k o   p a   n a k a k a t a g p o   a n g   l a l a k i n g  
m a g p a p a l u n d a g   a t magpapatibok ng aking puso.“Aba kelan ka ba magpapakilala sa
akin ng iyong nobyo ha Cris?”. Sa gandamong iyan ay hindi ako maniniwala na
walang nanliligaw sa iyo. Sabi ni mama ng minsang magkaharap kami sa sala.
Hindi ako umimik at nginusuan ko si mama. Ayawna ayaw kong kinukulit niya ako
sa bagay na iyon. Sabi niya ay nais pa daw niyang makapag – alaga ng apo bago
siya mamatay. Mamamatay agad? Nasasabi ko sa akings a r i l i . S a e d a d n a t a t l u m p u t
a p a t a t m a l a k a s p a s a k a l a b a w a y s i n a s a b i i t o . H i n d i konserbatibo si
mama, halata naman. Kulang na lang ay siya ang pumili ng magigingnobyo ko at
ipakasal agad ako. Kahit ganoon ang kinahinatnan ni Mama pagdating sakanyang pag-
ibig ay ibang-iba ang nais niya sa aming magkakapatid. Nais niyang ikasalkami sa simbahan at
magsasama habang buhay. Bagay na hindi niya
naranasan.  “ K a y o   k a s i   k u n g   s a   u n a   p a   l a n g   a y   p u m i l i   n a   k a y o   n g   l a l a k i n
g   m a l a y a   a y naranasan nyo sana ang maikasal at may makasama habang
buhay” ito ang mgasalitang lumabas sa aking bibig na hindi ko napigilan. “Eh di sanay
wala kayong tatlo kung iyon ang hinangad ko.” Malungkot na wika ni Mama.
Natigilan ako bigla at napaisip. Oo nga naman, ngunit may waring naguudyok saakin na ibulalas ang
aking
saloobin. “Bakit kasi may mga asawa pa mama? Hindi mo ba alam ang pakiramdam ngm
ga batang walang ama habang sila’y lumalaki. Napakalaking kakulangan na hindi moalam kung
nasaan ang tatay mo. Palibahasa hindi mo naramdaman iyon dahil kumpletoang magulang mo.
At hindi ka pa nakuntento na isang anak mo lang ang makaramdamng kakulangang
iyon. Nilahat mo pa kami. At tuluyan na akong napahagulhol. Lahat ngnaipong sama ng
loob ay inalabas ko na. Sa wakas sa tagal ng panahon ay kumawaladin ang sakit na
aking kinikimkim. Si mama ay hindi makaimik at maya maya’y tumayoat tinungo ang
kanyang silid. Wala noon ang dalawa kong kapatid at kami lamang angtanging saksi sa
sagutang
naganap.’ Napaupo na lamang ako sa sofa at napahilamos sa aking mukha. Nai
s kongmagsisi sa aking mga nasabi kay mama. Alam kong nasaktan siya dahil iyon ang
unangbeses na nagkasagutan kami tungkol sa bagay na iyon. Nag-aaway
kami ni mamangunit iba ang pag-aaway na
ito. Kinaumagahan ay parang walang nangyari ng nagdaang araw. Si mama a
ypakanta-kanta habang naghahanda ng almusal. Ang dalawa kong kapatid ay
parangnagpapatintero sa paghahanda ng kanilang gamit sa eskwela. Nang
makita ako niMama ay ngumiti siya “ kain na anak, nagluto ako ng paborito mo” masayang wika
niya,tortang talong, sinangag at tuyo, paborito niyang ulam sa
umaga. “Veronica,Trina, halina kayo at makakain na” At sabay na dumulog ang dalawa.
Bigla tuloy akong naguilty sa aking ginawa. Hindi ko pa magawang magsorry kay Mamadahil
nahihiya pa ako sa kanya. “Bukas na lang” bulong ko. Mabilis na lumipas ang orassa eskwelahan.
Aral dito, recitation doon, at maya maya pay uwian na. Gawain ko naang pagdaan sa
fishball stand at magmeryenda at pagkatapos ay sasakay ng tricyclepatungo
sa aming subdibisyon. Pagdating sa bahay ay naroon na ang aking mga
kapatid, hinanap ng mata ko si Mama, wala siya, marahil ay nasa silid siya. Ito na
angpagkakataon ko. Pumasok ako sa silid niya at nakita ko na nakahiga siya,
waringhumihikbi. Nilapitan ko siya at niyakap. “ Mama sorry po!, hinarap ako
ni Mama atniyakap. “wala kang kasalanan anak, tama ka, patawad! At muli kaming
nagyakap. Mula noon ay bumalik kami sa normal ni Mama. Lumipas ang mga araw, lingg
oat buwan. Hanggang sa buwan na pagbabalik ni tita Verna sa Pilipinas. Bahagya
konang nalilimot ang mukha niya dahil sa telepono lamang kaming madalas
magkausap.Nang araw na iyon ay umarkila kami ng van upang sumundo sa airport. Sinabi ni tita
naumarkila daw kami sapagkat marami siyang dala. Anim na taon ang inilagi
ni tita saDubai, at mayroon na siyang naipundar na bahay at lupa at
magagandang
gamit.N a k i k i n i t a   k o   n a   b a l a n g   a r a w   a y   m a g i g i n g   a m i n   n a   d i n   s a p a g k a t  
w a l a   n a m a n g tagapagmana si tita.  A l a s   d o s   p a s a d o   n a   n a n g   m a g -
u l t a w a n   a n g   m g a   u l o n g   p a l a b a s   n g   N A I A . Iwinawagayway namin ang ginawa
naming placard na nakasulat ang “welcome hometita Verna” Maya maya pa’y nagkakaway
na si Mama na tila natatanaw na si tita
Verna. At sinundan naming ang tingin ni Mama at natanaw na din namin si tita. Malaki a
ngikinabata ni tita, sa edad na tatlumput anim ay mukhang mas bata pa siya kay
Mama. Agad nagyakap si Mama at Tita Verna, mangiyak-ngiyak pa nga si Mama. Kami
nama’yisa isang nilapitan ni tita at hinagkan. “ Naku ang lalaki na ng mga
pamangkin ko.”Masayang wika ni tita. Ito na ba si Cris? Naku dalagang dalaga na eh, baka
naman mayboypren ka na ha? nakangiting tanong sa akin ni tita. “ “Wala pa po tita,
nahihiya kongsagot. At bumaling naman siya kina Veronica at Trina “ naku at
ang dalawang itonaman, mga dalaga narin, lalo ka na Trina, nang umalis ako’y mag
iisang taon ka palamang at tingnan mo naman ngayon, pitong taon ka na,” napakabilis
nga naman ngpanahon ano Magda? Tanong ni tita kay Mama. “Ay oo ate maya maya pa’y mag-
aasawa na ang mga iyan at iiwan ako! Kunwaymalungkot na sabi ni Mama. Pero bigla
itong bumawi. “Sa bahay na natin ituloy ang kwentuhan at siguradong gutom na si
Ate Verna! wika ni Mama. Ngunit pinigil siya niTita. “ Sandali lang may hinihintay pa
tayo. Sabi ni tita. At nagtaka kaming lahat kungsino pa ang hinihint ay. Maya maya
pa’y may kinakawayan si tita Verna sa di
kalayuan.I s a n g   l a l a k i   a n g   p a p a l a p i t   s a   a m i n g   k i n a r o r o o n a n .   M a t a n g k a d  
a t   m a t i p u n o   a n g pangangatawan at lalaking lalaki ang dating. Natunganga ako
sa tanawing bumubusogsa aking mga mata. Ang dahilan kung bakit wala akong
nagugustuhan sa aking mgamanliligaw. Ito ang lalaking pinapangarap niya. Ngayon
lamang siya nakaramdam ngganito. Nanlambot ang kaniyang tuhod at waring
mabubuwal sa kinatatayunan. Nasaganito siyang sitwasyon ng tapikin siya ng kanyang
mama. “ Uy ano ka ba?, kanina panakalahad ang kamay sa iyo ay hindi ka natitinag! Sabi ni
mama sa akin. At bigla akongnabalik sa aking ulirat naipakilala na pala siya sa amin ay
wala akong kaalam alam, atdagling inabot ang kamay ng lalaking nagpawala sa akin sa
katinuan kani-kanina lang.Pinilit kong maging kaswal at paniwalain ang lahat na walang
kakaibang nangyari sakaibuturan ng aking isip at
puso. “Cris,Veronica, Trina, ang tito Matt nyo,nobyo sya ng Tita Verna nyo. Hindi kona
siya naikuwento sa inyo hindi ko rin kasi alam na kasama sya pag-uwi”, wika
niMama. “Hello po Tito Matt”, halos sabay na bati nina Veronica at Trina. At a
ko ayngumiti lang sa
kanya. “O, bweno,halika na, sa bahay na natin ituloy ang kwentuhan at sigura
dongn a i i n i p   n a   a n g   a t i n g tsuper”. wika ni Mama.
A t   k a m i n g   l a h a t   a y   n a g t u n g o   n a   s a direksyon ng kinaroroonan ng sasakyan. Habang
nasa sasakyan ay iniisip ko kung anoang aking nararamdaman kanina. Marahil katulad ito
ng ikinukwento sa akin ng akingkaibigan na si Andi nang una niyang Makita ang
kanyang nobyong si Mark. Sabi niya l o v e   a t   f i r s t   s i g h t  
  d a w   a n g   t a w a g   d o o n .   Y u n g   t i p o n g   p a r a   k a n g   n a   “ s t o c k ”   s a kinat
atayuan mo at unti-unting nanghihina. Sa pagtatapat ng inyong mga mata ay parakang
natutunaw sa mga titig niya. “ Tama,sa isip ko na lang,
love at first sight 
 nga angnaramdaman ko ng makita ko ang nobyo ng tita ko na malayo ang agwat sa
edad ko.K u n g t u t u u s i n a y p a r a n g t a t a y k o n a s i y a . B i g l a k o n g b i n u r a
a n g k u n g a n o m a n g tumatakbo sa aking isipan. Kaya siguro tinawag na
love at first sight 
 ay dahil sa unangpagkikita lamang mararamdaman ang
pagmamahal. Nang makarating kami sa bahay ay sabay sabay naming pinagsaluhan ang mgap
agkaing nakahain. Nagpaluto si Mama sa isang restawran ng ilang putahe ng ulam napaborito ni Tita
Verna, afritada, adobo, kare-kare at sari-saring panghimagas. Halatangganado ang lahat sa
pagkain maliban sa akin. Narinig ko kanina nang nag-uusap sinamama at tita na tatlong
buwan ang ibinigay na bakasyon sa kanila. Driver pala si titoMatt ng amo ni tita at doon
nabuo ang kanilang pagsisintahan. Binata si tito Matt ngunitmay isang anak sa
dating nobya. Nang mag abroad daw ay naghanap ng iba ang nobya nito na
naging sanhi ng kanilang paghihiwalay. Sa mga panahon na malungkot sitito Matt ay naroon si tita,
naging magkaibigan sila na humantong sa pag-iibigan ito angkwento sa akin ni mama ng tanungin ko
siya kung paano nagkakilala sila ni tita.Maingay sa bahay ng gabing iyon, nagkakantahan,
nagsasayawan, at umiinomng alak sina mama si tita at si tito Matt. Kaming
magkakapatid naman ay
tagatawah a b a n g   p i n a p a n o o d   s i l a .   P a s a d o   a l a s   d o s e   n a   n g   m a g d
e s i s y o n   a n g   l a h a t   n a magpahinga, kanya kanya kaming nagtungo sa aming
mga silid. Sina tita Verna at titoMatt ay sa
guest room
 tumuloy. Hindi agad ako makatulog ng gabing iyon, ang katawanko ay nais ng magpahinga,
ngunit ang isip ko ay buhay na buhay pa. Para sa akin aynapakatagal ng tatlong buwan
na mamamalagi dito sina tita. Tatlong buwan na araw-araw kong makikita ang kaakit-akit na
mukha ni tito Matt. Makakaya ko bang pigilan
anga k i n g   s a r i l i ?   S a n a   b u k a s   s a   p a g m u l a t   n g   a k i n g   m g a   m a t a   a y  
m a w a l a   n a   a n g pakiramdam kong ito. Sana……. Sana
………….

M a t a a s   n a   a n g   s i k a t   n g   a r a w   n g   a k o ’ y   b u m a n g o n ,   m a s a r a p   a n g 
a k i n g pakiramdam sapagkat nakapagpahinga ako ng maayos. Paglabas ko sa aking
silid aynapatuon ang aking mga mata sa kusina, palibhasa nasa second floor ako kaya
kitangkita ko ang tanawin, si tita Verna ay nagluluto habang si tito Matt ay nakapulupot
angd a l a w a n g   k a m a y   s a   b e w a n g   n i   t i t a   n a   a n i m o ’ y   s u m a s a y a w -
s a y a w   p a   h a b a n g nagkukulitan. Maganda si tita magkamukha nga sila ni mama
eh, sa itsura at hubog ngkatawan ay magtataka ka kung bakit ngayon lang nakatagpo
ng pag-ibig. Marahil dahilnga sa mga bagahe niya, at kami iyon. Nasa ganoon ako ng
pag-iisip ng bigla akongtinawag ni mama. “ Anak gising kana pala, halika na
kakain na tayo nagluto ang titamo”. At sabay na napalingon si tita Verna at tito Matt
sa direksyon ko at sumenyas sitita na bumaba na ako.Lumipas ang mga araw linggo at buwan
kaswal ang pakikitungo ko kay tito Mattewan ko pero hindi ko magawang makipag
close sa kanya. Marahil dahil may ibaakong pagtingin sa kanya. Waring isang taon
ang paglipas ng isang buwan. Sa bawataraw na nakikita ko siya ay lalong tumitindi ang
pagnanasa ko sa kanya. Ang datingsimpleng paghanga ay tumuloy na sa pagnanasa
hanggang isang araw ay tadhana naang gumawa ng paraan, nagkataon na wala
kaming pasok at kami lamang dalawa
angn a i w a n   s a   b a h a y   s a p a g k a t   s i n a   m a m a   a y   m a y   n i l a k a d   n a   d o k u m e n
t o   n i   t i t a .   A n g dalawa ko namang kapatid ay nasa eskwelahan.“Cris, halika at sabayan mo
ako sa pagkain”.alok ni tito Matt nang maabutan kosiyang kumakain sa komedor.
Ngumiti lamang ako at tumuloy sa
ref 
 upang kumuha ngmalamig na tubig. May kung anong nag-udyok sa akin upang sabayan siya sa
pagkain.
 
Masayang masaya ako sa aming kalagayan noon. Animo’y magkasintahan
kami nanagkukulitan at nagtatawanan. Hindi ko alam kung paanong kami’y
nagkapalagayangloob. Basta alam ko, masaya ako sa mga nangyayari. Mula noon ay inaalam ko
na kungmay lakad sina mama. At sa tuwing nag-iisa si tito Matt ay kunwaring
nagkakataon nanaroon lang din ako sa bahay.Isang buwan bago bumalik sina tita sa Dubai
ay nakamtam ko ang produkto ngaking pagnanasa marahil kahit hindi kami magsalita ay puso
na namin ang nagdesisyonsa isang bagay. Marahil dininig ng diyos ang aking mga panalangin. Isang
araw na kamilamang dalawa ang nasa bahay ay bigla niyang nabanggit na kamukha daw
ako ni titaVerna, parehas daw kaming maganda. Hindi ko man nakita ang aking sarili ngunit
alamk o n g   n a m u l a   a k o   k a s a b a y   n g   p a g l u n d a g   n g   a k i n g   p u s o .   P a r a n g   g
u m a g a n a   a n g simpleng pagpapapansin ko sa kanya. Hindi ako malandi ngunit tama
nga ang sabi ngiba na lahat daw ng tao ay may tintatagong kalandian sa kanilang
katawan. Magalinglang talagang magpigil ang
iba. Sa pagkakatitig sa akin ni tito Matt habang sinasabi niyang maganda ako 
ayparang natutunaw ako, gustong gusto ko siyang lapitan at hagkan sa kanyang mga
labi.G u s t o   k o   s i y a n g   m a k a t a b i   s a   p a g t u l o g ,   m a k a y a k a p   b u o
n g   m a g d a m a g .   S a pagkakataong iyon ay nais ko nang pakawalan ang
nagpupumiglas kong damdamin.Ngunit bago ko pa nagawa ito ay naunahan na
ako ni tito Matt. Mariin niya akonghinalikan na halos kapusin ako ng hininga.
At ang mga sumunod na pangyayari aytanging ang silid ko na lamang ang naging saksi.
Ang kalinisan ko ay naangkin ng taongpinakamamahal ng tita ko. “ Ang tita ko”. Bigla akong
napabalikwas at agad nagbihis. Sitito Matt naman ay nagbihis narin at tahimik na lumabas sa aking
silid. Buong araw akong nagkulong sa kwarto, kahit nang dumating sina mama ayhindi
ko na magawang lumabas. Hindi ko alam kung paano ko haharapin sina
mama att i t a ,   B a g a m a n   h i n d i   n i l a   a l a m   a n g   n a n g y a r i   s a   p a g i t a n   n
amiin ni tito Matt aybinabagabag ako ng aking konsensya. Ano
n g   m a r a r a m d a m a n   n g   t i t a   k o   k u n g malalaman niyang inakit ko ang nobyo
niya? Hindi ko mapapatawd ang aking sarili saaking ginawa.Kung may dapat mang sisihin dito
ay ako iyon at hindi si tito
Matt.  M a k a l i p a s   a n g   i l a n g   a r a w   a y   n a g k a s a k i t   a k o .   H i n d i   a k o   n a
k a p a s o k   s a eskwelahan ng ilang araw. Tarantang-taranta si mama sa pag aasikaso
sa akin bakassa mukha niya ang labis na pag aalala. Hiyang –hiya ako sa aking nagawa. Wala
akongipinagkaiba kay Mama na pumatol sa isang taong may panangutan na, mas masahol panga
ang sa akin sapagkat kasintahan ng tita ko ang aking
inakit. Inip na inip ako sa mga natitirang araw na pamamalagi nina tita dito sa Pilipinas.Gusto
ko na silang umalis at mabura na ang lahat ng mga nagawa kong
kasalanan.Ibabaon ko na sa limo tang lahat. Mula ng mangyari ang bagay na
iyon sa pagitannamin ni tito Matt ay biglang nagbago ang lahat. Siya ay halos hindi na
makatingin
saa k i n   n g   d i r e t s o , m a r a h i l   n a r a r a m d a m a n   n a   d i n   n i y a  
a n g   k a t u l a d   n g   a k i n g nararamdaman. Dumating ang araw ng pag-alis nina ti
ta, inihatid namin sila sa airport. Ayaw kosanang sumama ngunit pinilit ako ni mama, sa
katunayan kasi ay masama ang akingpakiramdam. Nagpaalamanan na kaming lahat
kay tita Verna at kay tito Matt. Ako ayhindi makatingin ng diretso sa kanya at ganun din
siya sa akin. Sa pagtalikod nina titaay bigla akong naduwal, sabay na napalingon sina tita Verna
at tito Matt. Sa pagtatamang aming mga paningin ay nagkaunawaan kami na walang
magsasalita ano’t anomanang mangyari sa ikabubuti ng buhay naming lahat. Ang mga naganap
sa loob ng tatlongbuwan na iyon ay mananatiling Lihim.