ALPİN AKTAŞ

190444003
İLKÖĞRETİM MATEMATİK ÖĞRETMENLİĞİ/4.SINIF
BİLİM ve ARAŞTIRMA ETİĞİ DERSİ VİZE ÖDEVİ
MAKALE İNCELEME
MAKALE ADI: BİLİMSEL BİLGİDE ETİK ve İNTİHAL
MAKALE YAZARLARI: TOLGAY ERCAN, YILMAZ DAŞLI, ENİS BAHA BİÇER
BİLİMSEL BİLGİDE ETİK ve İNTİHAL
Bilim insanlarının araştırma yaparken dikkat etmesi gereken en önemli husus, araştırma
yaptıkları alanla ilgili etik kurallarına uygun davranmasıdır. Dünyada ne kadar meslek varsa o
mesleğe ait etik kuralları bulunur. Örnek verecek olursak tıp etiği ve biyoetik başta olmak
üzere çevre , siyaset , mühendislik , hemşirelik , gazetecilik etiği gibi etik alanları bulunur.
Meslekler farklı olsa da bu etik alanlarının en belirgin ortak özelliği kişiler arası ilişkiye önem
vermesidir. Yani kişiler arası etik sorunları tüm meslekler ile benzerlik taşıdığı söylenebilir.
Etiğin tanımı Türk Dil Kurumu tarafından kişilerin yaptıkları meslek dallarında uyması ve
yapmaktan kaçınması gereken davranışlar bütünü olarak tanımlanmıştır. Bilginin ise
geçmişten günümüze kadar birçok tanımı yapılmıştır. Fakat herkes tarafından kabul gören
bir tanımı yapılamamıştır. Bunun sebebi ise bilginin sürekli değiştiği ve sınırlarının geniş ve
belirsiz olduğudur. Ama burada önemli olan bilimin tanımından çok bilimin kaynağının
güvenilir olup olmadığıdır. Bilimin güvenilir olup olmadığı da bilim adamlarına bağlıdır.
Çünkü güvenilir bilim, güvenilir bilim insanlarına bağlıdır. Eski çağlarda bilim ile uğraşanların
elde ettiği sonuçların günümüzde geçerliliğini kaybetmesi ise onların güvenilmez ve etik dışı
bilim yaptıkları anlamına gelmez. Çünkü o dönemin şartlarında elde edilen kanıtlara göre
bulmuş oldukları sonuçlardır. Bir bilim insanının güvenilmez ve kötü bilim yaptığını etik
kurallarına karşı yapmış olduğu olumsuz durumlardan anlaşılır. Bu olumsuz durumlar ise
şöyle belirtilmiştir.
1) Uydurma: Doğruluğu ispatlanmamış verileri rapor haline çevirip duyurmak.
2) Çalmak: Kendi bilgileri olmamasına rağmen gerçek sahibine atıf yapmadan ya da izin
almadan kendi fikriymiş gibi kullanmak.
3) Tekrar Yayım: Araştırmayı birçok kez duyurmak.
4) Dilimleme: Bir incelemeyi parçalara ayırarak birden fazla sayıda yayın haline getirmek.
5) Destekleyen Kuruluşu Belirtmemek: Destek alınan araştırmalarda destekleyen
kuruluşların belirtilmemesidir.
7) Haksız Yazarlık: Birden fazla araştırıcın olduğu araştırmalarda araştırmaya katkı vereni
yayından çıkarmak, araştırmaya katkı vermeyeni yayına dahil etmek veya uygun sırada
araştırmacıların sırasını vermemek.
Bilim insanları yukarıda verilen etiğe aykırı davranışlarda bulunurlarsa yaptırım cezaları alır.
Bilim insanlarının etiğe uygun olmayan davranışlarda bulunmalarının farklı sebepleri vardır.
Bunlar arasında; meslekte ilerleme hırsı, maddi destek, saygınlık kazanma gibi sebepler
olabilir. Bu tür davranışlarda bulunmanın temel nedenlerinden biri de bilimsel
araştırmalarda etik eğitiminin verilmemesidir.
İntihal ise ilk kez Martial tarafından “ edebi hırsız” anlamında kullanılmıştır. Bir başka
anlamı da bir araştırmacının kendine ait olmayan düşünceleri hukuk ve etik ilkeler
gözetilmeden kopyalanarak kullanılması olarak ifade edilebilir.

İntihalin önlenmesi için sadece tespit yazılım araçları yetersiz kalabilmektedir. İntihalin
tamamen önlenebilmesi için tespit yazılım araçlarını kullanacak uzmanların olması
gerekirse bir “İntihal Merkezine” ihtiyaç vardır.

İntihalin önlenmesinde bir iş birliğine ihtiyaç duyulur. Örneğin araştırmacı konuya

hakim olan bir danışman tarafından araştırmalarını yürütmelidir. İntihalin önlenmesinde
okura da görev düşmektedir. Şüpheli bir yayın gördüğünde yayını editöre bildirmelidir.
Sonuç olarak intihalin önlemesinde birçok faktöre ihtiyaç duyulur.
Son olarak bütün bu faktörler intihalin azaltılması için değil tamamen ortadan kaldırmak
içindir.