Male Genital System

Testes Diseases

DR TAHIR AMARKHEL 1
 ‫والدي تشوشات‬
‫‪Cryptorchidism‬‬
‫‪ .1‬د خصيو نه راښکته کېدل يوحالت دی‬
‫چې خصيې په خپل مسير کې په يو‬
‫ځاى کې بندې پاتې کېږي‪.‬‬
‫‪ .2‬پېښې يې په نارينه کاهل نفوس کې‬
‫‪ 0,2 %‬دي‬
‫‪ 70 % .3‬په ‪ Inguinal Ring‬کې وي‬
‫‪ 25 % .4‬په بطن کې وي‬
‫‪ .5‬نورې پېښې يې د راښکته کېدو د‬
‫مسير په نورو برخو کې واقع وي‪.‬‬

‫‪DR TAHIR AMARKHEL‬‬ ‫‪2‬‬

 ‫د ‪ Cryptorchidism‬سببونه‬
‫‪ ‬ميخانيکي عوامل ‪:‬‬
‫‪ ‬لنډ ‪Spermatic Cord‬‬
‫‪ ‬د ‪ inguinal‬کانال تنګوالی‬
‫‪ ‬د پريتون سره التصاقات‪.‬‬
‫‪ ‬ارثي عوامل ‪:‬‬
‫‪Trisomy 13 ‬‬
‫‪ ‬د ‪ Scrotum‬ناقصه نشو نما‬
‫‪ ‬د ‪ Cremaster‬عضالتو ناقصه نشو نما‪.‬‬
‫‪ ‬هورمونې عوامل ‪:‬‬
‫‪ ‬د ‪ Androgen‬کموالی‪.‬‬

‫‪DR TAHIR AMARKHEL‬‬ ‫‪3‬‬

 ‫مورفولوژي‬
‫‪ 80 %‬يو اړخيزه او نور دوه اړخيزه وي‪.‬‬

‫‪ MAC ‬خصيه کوچنۍ‪ ،‬کلکه او فبروتيکه وي‪.‬‬

‫‪ MIC ‬بدلونونه په دوه کلنۍ کې پيل کېږي ‪:‬‬

‫‪:‬‬ ‫‪Seminiferous Tubules ‬‬

‫‪ Germ Cell‬په مترقي ډول له منځه تللي وي‬
‫‪ .‬يوازې ‪ Spermatogonia‬او‬
‫‪ Spermatid‬لري خو په ‪ 10%‬پېښو کې د‬
‫(‪ )Spermatogenisis‬محراقونه هم وي‪.‬‬

‫‪Fibrovascular Stroma :‬‬ ‫‪Stroma‬‬ ‫‪‬‬

‫به زياته شوې وي او ‪ Leydig Cell‬به هم‬

‫برجسته وي‪.‬‬

‫‪DR TAHIR AMARKHEL‬‬ ‫‪4‬‬

 ‫کلينيکي منظره‬
‫‪ Cryptorchidism‬بيخي بې عرضه دى ‪ ،‬خو که تر دوه کلنې پورې ( په اعظمي ډول د بلوغ څخه مخکې‬
‫) د جراحۍ د (‪ )Orchiopexy‬عمليې په وسيله اصالح نه شي نو الندې عوارض منځته راوړي ‪:‬‬

‫‪ : Infertility & Sterility ‬په دوه اړخيزو‬

‫پېښو کې ‪ Sterility‬او په يو اړخيزو پېښو‬

‫کې ‪ Infertility‬منځته راځي‪.‬‬

‫‪Inguinal Hernia ‬‬

‫‪ ‬د خباثت خطر( لکه ‪30 – 50 ) Seminoma‬‬

‫‪DR TAHIR AMARKHEL‬‬

‫زيات وي‪.‬‬
‫‪5‬‬
‫ځله‬
 ‫‪Male Infertility‬‬
‫• ‪ Infertility‬دې ته وايي چې ښځه او مېړه يو کال منظمه جماع‬
‫وکړي د حمل د مخنيوي کومه طريقه و نه کاروي او حمل واقع نه‬
‫شي‪.‬‬

‫• ‪ Male Infertility‬عمومأ د ‪ Azoospermia‬يا ‪Oligospermia‬‬

‫له کبله منځته راځي‪.‬‬
‫‪DR TAHIR AMARKHEL‬‬ ‫‪6‬‬
‫ سببونه‬Infertility ‫په نرانو کې د‬
‫ سببونه‬Pretesticular .1

‫ سببونه‬Testicular .2

‫ سببونه‬Post Testicular .3

DR TAHIR AMARKHEL 7
‫ سببونه‬Pretesticular
Hypopituitarism .1

‫ زياتوالی‬Estrogen ‫ د‬.2

‫ زياتوالی‬Glucocorticoid ‫ د‬.3

‫ تشوشات لکه د شکر ناروغي‬Endocrine ‫ نور‬.4

DR TAHIR AMARKHEL 8
‫ سببونه‬Testicular
Agonadism .1
Cryptorchidism .2
Maturation Arrest .3
Klinefelter's Syndrome .4
Mumps Orchitis .5
Sertoli Cell – Only Syndrome .6
Irradiation Damage .7
Hypospermatogenesis .8

DR TAHIR AMARKHEL 9
 ‫‪Maturation Arrest‬‬
‫‪ Seminiferous Tubule .1‬د‬
‫‪ Johnsen’s Score‬له مخې درجه‬
‫بندي شوي دي‪.‬‬

‫‪ .2‬د تصنيف په دې سيستم کې د خصيو د‬

‫بيوپسي په معاينه کې د تيوبولونو ټولې‬
‫مقطعې په سيستماتيک ډول ارزول‬
‫کېږي او هر يوې ته له يو څخه تر لسو‬
‫پورې نمرې ورکولې کېږي‪.‬‬
‫‪DR TAHIR AMARKHEL‬‬ ‫‪10‬‬
 .‫ لس نمرې اخلي او د نورو درجو نمرې په الندې ډول دي‬Spermatogenesis ‫مکمل‬
1. )Score -10) Full Spermatogenesis

2. )Score -9) Slightly Impaired Spermatogenesis , Many Late Spermatids , Disorganized Epithelium

3. )Score -8) Less Than Five Spermatozoa Per Tubule , Few Late Spermatids

4. )Score -7) No Spermatozoa, No Late Spermatids , Many Early Spermatids

5. )Score -6) No Spermatozoa, No Late Spermatids , Few Early Spermatids

6. )Score -5) No Spermatozoa Or Spermatids , Many Spermatocytes

7. )Score -4) No Spermatozoa Or Spermatids , Few Spermatocytes

8. )Score -3) Spermatogonia Only

9. )Score -2) No Germinal Cells , Sertoli Cell Only

10. )Score -1) No Seminiferous Epithelium

DR TAHIR AMARKHEL 11
DR TAHIR AMARKHEL 12
 ‫ سببونه‬Post Testicular
Atresia Of Vas Deferens ‫ والدي بندش لکه‬.1

‫ يا جراحي عملياتو څخه وروسته‬Gonorrhea ‫ کسبي بندش لکه د‬.2

)Immotile Cilia Syndrome( ‫ د حرکت کموالی يا‬sperm ‫ د‬.3

DR TAHIR AMARKHEL 13
 Epididymo -Orchitis ‫ او‬Orchitis ‫ او‬Epididymitis
.‫• دا التهاب به يا حاد وي يا به مزمن‬

.‫ څخه عبارت دي‬Deferens Vas ‫ وينې او‬، ‫ عامې الرې د لمف‬: ‫• سرايت‬

‫ څخه منځته‬Seminal Vesiculitis ‫ او‬Prostatitis ، Urethritis ،Cystitis ‫ زياتره د‬: ‫• سبب‬

.‫راځي‬

‫ او‬Gonococcus ‫ کلنې څخه کم عمر) کې‬35 ‫• ډېر عام انتان په جنسي فعالو کسانو ( له‬
‫ څخه عبارت دی‬Chlamydia trachomatis

.‫ دي‬Pseudomonas ‫ او‬Escherichia Coli ‫• په زړو خلکوکې عام انتانات‬

DR TAHIR AMARKHEL 14
 ‫د حاد ‪ Epididymo -Orchitis‬مورفولوژي‬
‫• ‪ MAC‬خصيې کلکې‪ ،Tense ،‬پړسيدلې او احتقاني وي‪.‬‬

‫• ‪ MIC‬احتقان ‪ ،‬اذيما او التهابي ارتشاح ( ‪Neutrophils,‬‬

‫‪ )Lymphocytes, Plasma Cells , Macrophages‬يا نيوتروفيلي‬
‫ابسې ليدل کېږي‪.‬‬

‫• حاد التهاب يا شفا کېږي او يا مزمن خواته ځي‪.‬‬

‫‪DR TAHIR AMARKHEL‬‬ ‫‪15‬‬
‫د مزمن ‪ Epididymo -Orchitis‬مورفولوژي‬

‫‪ ‬په مزمن حالت کې ‪:‬‬

‫• محراقي يا منتشر مزمن التهاب ليدل کېږي‬
‫• د ‪ Seminiferous Tubules‬له منځه تګ ليدل کېږي‬
‫• بين الخاللي ‪ Fibrosis‬او د ‪ Leydig Cell‬تخريب ليدل کېږي‪.‬‬
‫• معموأل په دايمي ‪ Sterility‬منجر کېږي‪.‬‬
‫‪DR TAHIR AMARKHEL‬‬ ‫‪16‬‬
 ‫د خصيو ګرانولومايي يا (‪ )Autoimmune‬التهاب‬
‫‪ .1‬غير توبرکلوزي ګرانولومايي خصيوي التهاب د متوسط عمر په سړيو کې د يو اړخيزه‬
‫بې درده خصيوي غټوالي په ډول تظاهر کوي ‪.‬‬
‫‪ .2‬د کلينيک له نظره د خصيو د تومور په شان ښکاري‪.‬‬
‫‪ .3‬اصلي ميخانيکيت يې معلوم نه دی خو (‪ )Autoimmunity‬ته فکر کېږي‪.‬‬

‫‪ .4‬د ‪ MAC‬له نظره خصيه لويه او غشا يې پڼډه وي‪.‬‬

‫‪ .5‬د ‪ MIC‬له نظره غير تجبني ‪ Granuloma‬په ‪ Seminiferous‬تيوبولونو کې ليدل کېږي‪.‬‬

‫• په ‪ Granuloma‬کې ‪ Epitheloid‬حجرې له ‪ Sertoli‬حجرو څخه منشا اخلي‪.‬‬

‫‪DR TAHIR AMARKHEL‬‬ ‫‪17‬‬

‫توبرکلوزيک ‪Epididymo –Orchitis‬‬
‫• توبرکلوزس د بربخ څخه پيل او ټوله خصيه نيسي‪.‬‬
‫• اصلي محراق د بدن په کوم بل غړي کې وي‪.‬‬
‫• يا مستقيمأ د بولي تناسلي توبرکلوزس ( لکه د منوي‬
‫کڅوړې توبرکلوزس‪ ،‬د پروستات توبرکلوزس‪ ،‬د‬
‫پښتورګو توبرکلوزس) څخه او يا د وينې له الرې‬
‫سرايت کوي‪.‬‬
‫• د ‪ MAC‬له نظره بېلې بېلې زېړ رنګې تجبني‬
‫نکروتيکې ساحې ښکاري‪.‬‬
‫• د ‪ MIC‬له نظره وصفي ‪ Tubercle‬ليدل کېږي‪.‬‬
‫‪DR TAHIR AMARKHEL‬‬ ‫‪18‬‬
DR TAHIR AMARKHEL 19
 ‫‪Spermatic Granuloma‬‬
‫په ‪ Stroma‬باندې د ‪ Spermatozoa‬له تېري څخه منځته راځي‪.‬‬ ‫‪.1‬‬
‫سببونه يې له ترضيض‪ ،‬التهاب او د ‪ Ligature‬د له منځه تللو په صورت کې له ‪ Vasectomy‬څخه عبارت دي‪.‬‬ ‫‪.2‬‬
‫د ‪ MAC‬له نظره د ‪ 3-30 mm‬پورې کوچني نوډولونه دي چې قوام يې کلک وې او سپين يا زېړ بخن نسواري رنګ لري‪.‬‬ ‫‪.3‬‬
‫د ‪ MIC‬له نظره ‪ Granuloma‬له ‪ ,Histiocytes ,Epithelioid Cells , Lymphocytes‬او يو څه ‪ Neutrophils‬څخه‬ ‫‪.4‬‬
‫جوړه شوې ده او د ‪ Granuloma‬په مرکز کې ‪ Spermatozoa‬او نکروتيکې بقاياوې ليدل کېږي‪.‬‬

‫‪DR TAHIR AMARKHEL‬‬ ‫‪20‬‬

 ‫‪Elephantiasis‬‬
‫• د ‪ Scrotum‬دپوستکي د شديد پنډوالي څخه عبارت دی چې د فيل د پوستکي سره ورته والی لري اود ‪ Scrotum‬د‬
‫غټېدلو سبب ګرځي‪ .‬عامل يې د (‪ )Filaria‬يو پرازيت دی چې ‪ Wuchereria Bancrofti‬نومېږي او د يو ډول ماشي‬
‫په وسيله انتقالېږي‪ .‬کاهل يې په لمفاوي رګونو کې اوسېږي او الروايې په وينه کې دوران کوي‪.‬‬

‫• ‪ MAC‬اغېزمنه شوې پښه او ‪ Scrotum‬ډېر پڼډ او لمفاوي ناحيوي عقدې غټې وي‪.‬‬

‫• ‪ MIC‬بدلونونه د کاهل پرازيت په واسطه د لمفاوي بندښت څخه پيلېږي‪ .‬ژوندي‪ ،‬مړه يا تکلسي چنجي به په‬
‫متوسطو لمفاوي قناتونو يا عقدو کې وليدل شي‪.‬‬

‫مړه او تکلسي چنجنيان معموأل د ‪ Lymphangitis‬سبب کېږي چې ‪ Eosinophil‬حجرو په کې ډېره زياته ارتشاح‬ ‫•‬
‫کړې وي‪ .‬په پرمختللو پېښو کې چې ‪ Elephantiasis‬بلل کېږي مزمنه لمفاوي اذيما او کلک تحت الجلدي ‪Fibrosis‬‬
‫او ‪ Epidermal Hyperkeratosis‬منځته راځي‪.‬‬
‫‪DR TAHIR AMARKHEL‬‬ ‫‪21‬‬
DR TAHIR AMARKHEL 22
 ‫متفرقه افتونه‬
‫‪ Testicular Torsion‬يا د خصيو راتاوېدل‬
‫‪ .1‬په کامالا راښکته شويو او هم په نه راښکته شويو خصيوکي پېښېږي‬

‫‪ .2‬په هلکانو او ځوانو سړيو کې عموميت لري‪.‬‬

‫‪ .3‬په پايله کې يې وريدي او شرياني آني بندښت منځته راځي‬

‫‪ .4‬آني عضلي جهد او ترضيض ورته زمينه برابروي‪.‬‬

‫‪ .5‬د مورفولوژي له نظره د خصيو او بربخ تحثري نکروزس يا نزفي احتشا موجوده وي‪.‬‬
‫‪DR TAHIR AMARKHEL‬‬ ‫‪23‬‬
 ‫‪Varicocele‬‬
‫د ‪ Spermatic Cord‬د ‪ Pampiniform‬ضفيرې د وريدونو له توسع‪ ،‬اوږدېدلو او معوج کېدلو څخه عبارت‬
‫دی‪.‬‬
‫په دوه ډوله دی ‪:‬‬
‫‪ Primary‬يا ‪ idiopathic‬شکل ډېر عام او په ځوانو مجردانو کې زيات ليدل کېږي او تقريبا ا تل په چپه‬ ‫‪.1‬‬
‫خواکي وي ځکه چې ډک ريکتم په ‪ Spermatic‬چپ وريد باندي فشار راوړي‪ .‬چپ سپرماتيک وريد د‬
‫پښتورګو وريد ته په قايمه زاويه ورځي خو ښي سپرماتيک وريد سفلي اجوف وريد ته په مايل ډول تخليه‬
‫کېږي‪.‬‬
‫‪ Secondary‬يا ثانوي شکل يې په ‪ Spermatic‬وريد باندې دغټ شوي ځګر‪ ،‬توري او پښتورګې د‬ ‫‪.2‬‬
‫فشار په اثر منځته راځي ‪ .‬او د متوسط عمر په خلکو کې ډېر ليدل کېږي‪.‬‬
‫‪DR TAHIR AMARKHEL‬‬ ‫‪24‬‬
 ‫‪Hydrocele‬‬
‫په ‪ Tunica Vaginalis‬کې د مصلي مايع راټولېدلو ته وايي‬ ‫‪.1‬‬
‫ډولونه ‪ :‬حاد ‪ ،‬مزمن ‪ ،‬کسبي او والدي ‪.‬‬ ‫‪.2‬‬
‫عام سببونه ‪:‬‬ ‫‪.3‬‬
‫ترضيض‬ ‫‪(a‬‬
‫سيستميکه اذيما لکه ( ‪ CHF‬او د پښتورګو ناروغي )‬ ‫‪(b‬‬
‫‪Gonorrhea‬‬ ‫‪(c‬‬
‫توبرکلوزس‬ ‫‪(d‬‬
‫‪Syphilis‬‬ ‫‪(e‬‬
‫‪DR TAHIR AMARKHEL‬‬ ‫‪25‬‬
 ‫‪Hematocele‬‬
‫‪ ‬د ‪ Tunica Vaginalis‬په خلطه کې د وينې راټولېدلو ته وايي‪.‬‬
‫‪ ‬سببونه ‪:‬‬
‫• مستقيمې ضربې‬
‫• د ستنې په واسطه د وريد سوري کېدل‬
‫• نزفي تشوشات‬
‫‪ ‬په مزمن حالت کې ‪ Tunica Vaginalis‬پنډه‬
‫وي‪ ،‬متکاثف ‪ Fibrosis‬او قسما ا تکلس راښيي‪.‬‬
‫‪DR TAHIR AMARKHEL‬‬ ‫‪26‬‬
DR TAHIR AMARKHEL 27
 ‫د خصيو تومورونه‬
‫• د خصيو تومورونه د ټولو سرطانونو د مړينو ‪ 1 %‬تشکيلوي او د عمر په الندينيو درېيو‬

‫وختونو کې اعظمي پېښې لري‪:‬‬

‫‪ .1‬په ‪ Infancy‬کې‬

‫‪ .2‬د بلوغ په پاى کې او کهولت شروع‬

‫‪ .3‬له ‪ 60‬کلنې وروسته‬

‫‪DR TAHIR AMARKHEL‬‬ ‫‪28‬‬
 ‫د خصيو تومورونه د ‪ WHO‬د تصنيف له مخې‬
‫‪Germ Cell Tumors 95 % .1‬‬

‫‪Sex Cord - Stromal Tumours .2‬‬

‫‪Mixed Tumors .3‬‬

‫‪ ‬د کلينيک له نظره د خصيو غټېدل او د کشش احساس پيدا کېږي‪.‬‬

‫‪ ‬الندې توموري افرازي مواد په تشخيص‪ ،‬درجه بندۍ او تعقيب کې رول لري‪.‬‬

‫‪human Chorionic Gonadotropin (hCG) (a‬‬

‫‪Alpha-Foetoprotein (AFP) (b‬‬

‫‪DR TAHIR AMARKHEL‬‬ ‫‪29‬‬
‫د خصيو د تومورونو مساعد کوونکي عوامل او‪Histogenesis‬‬

‫‪ .1‬د والدي تشوشات‬

‫‪ .2‬ارثي تشوشات‬

‫‪ .3‬ترضيض‬

‫‪ .4‬التهاب‬

‫‪ .5‬کيمياوي مواد‬

‫‪DR TAHIR AMARKHEL‬‬ ‫‪30‬‬

‫الندې شيما د خصيو د ‪ Germ Cell Neoplasms‬د متاستازس الرې راښيي‬

‫‪DR TAHIR AMARKHEL‬‬ ‫‪31‬‬

 ‫والدي تشوشات‬
‫‪ Prepuce : Phimosis (1‬دومره کوچنی وي چې د ‪ Glans‬شاته کش‬
‫کېدلى نه شي والدي او کسبي ډولونه لري‪.‬‬
‫د ‪ Phimosis‬کسبي ډول د التهاب ‪ ،‬ترضيض او اذيما له کبله منځته‬
‫راځي چې د (‪ )Prepuce‬د سوري د تنګېدلو سبب ګرځي‪.‬‬
‫‪ : Paraphimosis (2‬که ‪( Prepuce‬چې ‪ Phimotic‬دى) په زور سره‬
‫شا ته کش شي نو د تنګې فوحې له سببه د ‪ Glans‬شاته بند پاتې‬
‫کېږي او د ‪ Glans‬د پړسوب سبب ګرځي‪.‬‬
‫‪ : Spadiasis (3‬د قضيب سر ته د احليل د سوري نه رسېدل دي‬
‫‪ : Hypospadiasis‬د احليل سوری د قضيب په ‪Ventral‬‬ ‫‪(a‬‬
‫سطحه کې خالصېږي‬
‫‪ : Epispadiasis‬د احليل سوری د قضيب په ‪ Dorsal‬سطحه کې‬ ‫‪(b‬‬
‫خالصېږي‬
‫‪DR TAHIR AMARKHEL‬‬ ‫‪32‬‬
DR TAHIR AMARKHEL 33
 ‫د ‪ Penis‬التهابونه‬
‫‪Balanoposthitis‬‬
‫• (‪ )Balanitis‬د ‪ Prepuce‬د داخلي سطحې دی ‪.‬‬
‫• (‪ )Posthitis‬د ‪ Glans‬د سطحې د غير اختصاصي التهاب څخه‬
‫عبارت دي‪.‬‬
‫• سببونه ‪ :‬ستافيلوکوک ‪ ،‬سترپتوکوک‪Gonococcus ،‬‬
‫‪ Coliform‬او نور مکروبونه دي‪.‬‬
‫• دا ناروغي په ‪ Phimosis‬کې ډېره پېښېږي‪.‬‬

‫‪DR TAHIR AMARKHEL‬‬ ‫‪34‬‬

Balanitis Xerotica Obliterans

Prepuce ‫ او‬Glans penis ‫• په‬

‫باندې سپين رنګه اتروفيک افت دی‬
‫ کې د‬Vulva ‫چې په‬

Lichen Sclerosus and Atrophicus

. ‫سره معادل دی‬

DR TAHIR AMARKHEL 35
 ‫د ‪ Penis‬سليم تومورونه‬
‫‪Condyloma Accuminata‬‬
‫د ‪( Anogenital Warts‬مقعدي تناسلي زخو) څخه عبارت‬
‫دي چې د ‪ Human Papilloma Virus‬د (‪ )6‬او (‪)11‬‬
‫ډول ويروسونو په وسيله منځته راځي او د يوه واحد يا‬
‫متعدد ‪ Papilloma‬په ډول وي خو کله کله د ګلپي په شان‬
‫يوه کتله د ‪ Giant Condyloma‬يا ‪Verrucous‬‬
‫‪ Carcinoma‬يا ‪Buschke-Löwenstein tumour‬‬
‫په نامه تشکيلوي‪.‬‬

‫‪DR TAHIR AMARKHEL‬‬ ‫‪36‬‬

 ‫د قضيب ‪ Premalignant‬تومورونه‬
‫(‪(Carcinoma In Situ‬‬
‫د قضيب ‪ Premalignant‬تومورونه د خباثت سايتولوژيک بدلونونه دي چې يوازې په‬
‫اپيتليم پوړ پورې محدود وي او شاوخوا ته تېری نه کوي او عبارت دي له ‪:‬‬

‫‪ :Bowen's Disease‬د قضيب په جسم او ‪ Scrotum‬کې هم ليدل کېږي‪ .‬د يوه‬ ‫‪.1‬‬

‫تقرحي افت په ډول د ‪ Epidermis‬د ‪Hyperplasia ,Hyperkeratosis‬‬

‫‪ Parakeratosis ,‬او ‪ Dyskeratosis‬له امله منځته راځي‪.‬‬

‫‪ :Erythroplasia Of Queyrat‬ګالبي رنګه ځال لرونکی بخملي ډوله نرم افت‬ ‫‪.2‬‬
‫دى‪ Epidermis .‬په کې پنډوي‪ Acanthosis ،‬او ‪ Dysplasia‬راښيي‪.‬‬

‫‪ :Bowenoid Papulosis‬د قضيب په جسم او ګاوڼډي پوستکي کې ليدل کېږي‪.‬‬ ‫‪.3‬‬

‫‪DR TAHIR AMARKHEL‬‬ ‫‪37‬‬
 ‫د ‪ Penis‬خبيث تومورونه‬
‫‪Squamous Cell Carcinoma‬‬
‫‪ .1‬د ټولو سرطانونو ‪ 1 %‬پېښې تشکيلوی‪.‬‬
‫‪ .2‬د ‪ )16( ،HPV‬او (‪ )18‬ډول سره اړيکي لري‪.‬‬
‫‪ Circumcision‬د ‪( Smegma‬چې‬ ‫‪.3‬‬
‫‪ Carcinogenic‬بلل کېږي) د راټولېدلو د‬
‫مخنيوي له کبله وقايوي رول لري‪ ،‬نو ځکه يې‬
‫پېښې په مسلمانانو او يهودانو کې نادرې دي‪.‬‬
‫‪ .4‬په ‪ 45-60‬کلنۍ کې زيات وي‪ .‬تومور د ګلپي په‬
‫شان ‪ ،‬هوار يا تقرحي ښکاري‪.‬‬

‫‪DR TAHIR AMARKHEL‬‬ ‫‪38‬‬

‫شيما د قضيب د کارسينوما ‪ MAC‬منظره‬
‫• هوار تقرحي تومور راښيي‪.‬‬
‫• د ګلپي په شان راوتلې تومور‬
‫راښيي‪.‬‬
‫• په قطع شوي قضيب کې د ګلپي په‬
‫شان کتله راښيي‪.‬‬
‫• سطحه يې تقرحي او تباشيري‬
‫سپين رنګ لري‪.‬‬
‫‪DR TAHIR AMARKHEL‬‬ ‫‪39‬‬
‫د قضيب د کارسينوما ‪ MIC‬منظره د خبيثو حجرو فنرونه او په مرکز کې يې د ‪Keratin‬‬
‫مرغلري راښيي‬

‫‪DR TAHIR AMARKHEL‬‬ ‫‪40‬‬

 ‫د ‪ Prostate‬ناروغۍ‬
‫پروستات يو ‪ Endocrine Dependent‬غړی دی‪.‬‬
‫• پروستات د هورمونونو په مقابل کې د حساسيت له مخې دوه برخې لري‪:‬‬

‫• داخلي ‪ Periurethral Female‬برخه ‪ :‬چې د ‪ Androgen‬او ‪ Estrogen‬په‬

‫مقابل کې حساسه ده‪.‬‬

‫• خارجي ‪ Subcapsular True Male‬برخه ‪ :‬چې د ‪ Androgen‬سره حساسه‬

‫ده‪.‬‬

‫‪DR TAHIR AMARKHEL‬‬ ‫‪41‬‬

DR TAHIR AMARKHEL 42
:‫پروستات په الندينيو درېيو مهمو پتالوژيکو عمليو اخته کېږي‬

Prostatitis .1

Nodular Hyperplasia .2

Carcinoma .3
DR TAHIR AMARKHEL 43
 ‫د ‪ Prostate‬التهابونه‬
‫حاد التهاب ‪ ،‬مزمن التهاب او ‪ Granulomatous‬التهاب‪.‬‬

‫حاد التهاب‬
‫• انتان په منتشر او محراقي ډول په تقيحي التهاب کې د احليل ‪ ،‬مثانې ‪ ،‬لمفاوي سيستم او وينې له الرې‬
‫پروستات ته ورځي‪.‬‬

‫• ‪ Staphylococcus ،E Coli , Proteus , Gonococcus‬او ‪ Streptococcus‬انتانات ډېري پېښې‬

‫تشکيلوي‪.‬‬

‫• ‪ : MAC‬پروستات لوی پړسېدلی او تر کشش الندې (‪ )Tense‬وي‪.‬‬

‫• ‪ : MIC‬حادې التهابي حجرې له ‪ Exudates‬سره‪ ،‬اذيما‪ ،‬احتقان او نکروزس ليدل کېږي‪.‬‬

‫‪DR TAHIR AMARKHEL‬‬ ‫‪44‬‬
 ‫مزمن التهاب‬
‫‪ .1‬له ‪ 40‬کلنې څخه وروسته اکثره مزمن التهابي محراقونه په پروستات کې ليدل کېږي‪.‬‬

‫‪ .2‬د پروستات مزمن التهاب په دوه ډوله دي ‪:‬‬

‫‪ )Chronic Bacterial Prostatitis( ‬له مکرر ‪ UTI‬څخه منځته راځي‪ .‬د ادرار او پروستاتي افرازاتو کلچر‬
‫مثبت وي او د پروستات په افرازاتو کې ‪ Leukocytosis‬يا ‪ 10 - 12 /HPF‬موجود وي‪.‬‬

‫‪ )Chronic Abacterial Prostatitis( ‬ډېر عموميت لري‪ ،‬د ‪ UTI‬تاريخچه نه لري او د ادرار او پروستاتي‬
‫افرازاتو کلچر تل منفي وي خو د پروستات په افرازاتو کې ‪ Leukocytosis‬موجود وي‪.‬‬

‫‪ ‬د ‪ MAC‬له نظره د پروستات په مزمن التهاب کې پروستات غټ ‪ ،‬فبروزي او غونج وي‪.‬‬

‫‪ ‬د ‪ MIC‬له نظره مزمنې التهابي حجرې‪ ،‬تيږې او د پروستات په ‪ Acini‬کې ‪Squamous Mataplasia‬‬
‫ليدل کېږي‪.‬‬
‫‪DR TAHIR AMARKHEL‬‬ ‫‪45‬‬
 ‫د پروستات ګرانو لومايي التهاب‬
‫• د پروستات دا ډول التهاب کېدی شي چې په انساجو کې د افرازاتو د تويېدلو يا‬
‫‪ Autoimmune‬عکس العمل له سببه منځته راشي‪.‬‬

‫• د ‪ MAC‬له نظره غده کلکه وي او د کلينيک له نظره په مقعدي معاينه کې د‬

‫‪ Carcinoma‬په شان ښکاري‪.‬‬

‫• د ‪ MIC‬له نظره ‪ Granuloma‬ليدل کېږي او له توبرکلوزس سره مغالطه کېدی شي‪.‬‬

‫‪DR TAHIR AMARKHEL‬‬ ‫‪46‬‬

 ‫‪(BPH) Benign Prostatic Hyperplasia‬‬

‫‪ ‬دا حالت ډېرعام دی او د ځينو په اند د زړښت د نارملې عمليې‬

‫يوه برخه ده‪.‬‬

‫‪ ‬له ‪ 50‬کلنې پورته ډېر پېښېږي‬

‫‪ ‬له ‪ 80‬کلنې وروسته ‪ 75 – 80 %‬سړي پرې اخته دي‪.‬‬

‫‪DR TAHIR AMARKHEL‬‬ ‫‪47‬‬

‫د پروستات د سليمې هيپرپالزيا سبب او کلينيکي پتالوژي‬
‫• پروستات يوه کوچنۍ غده ده چې په نرانو کې د‬
‫مثانې الندې واقع ده‪ .‬او قلوي افرازات يې د مهبل د‬
‫اسيديتي د خنثی کولو او د سپرم د تغذيې دنده لري‪.‬‬
‫پروستات د زيات شمېر ‪ Acinus‬او قناتونو څخه‬
‫جوړ شوی دی چې په ‪ Fibromuscular‬ستروما‬
‫کې (چې د ملسا عضلي حجرو او ليفي نسج څخه‬
‫جوړه ده) غرس شوي دي‪ .‬د پروستات ‪ Acinus‬د‬
‫پروستات عصاره افرازوي چې د قناتونو په وسيله‬
‫احليل ته افراغ کېږي‪.‬‬

‫‪DR TAHIR AMARKHEL‬‬ ‫‪48‬‬

 ‫• د ستروما حجرې د ‪ 5 - Alpha Reductase‬انزايم لري چې‬
‫‪ Testosterone‬په ډېر فعال هورمون يانې‬
‫‪ Dihydrotestosterone‬باندې بدلوي او ددې ‪Androgen‬‬
‫سويه په مناسبه اندازه کې ساتي‪ .‬د پروستات نودولي‬
‫هيپرپالزيا د پروستات په ‪ Transitional zone‬کې دحجراتو‬
‫له تکثر څخه منځته راځي چې په احليل باندې فشار راوړي‪.‬‬
‫نوډولونه د پروستات د ټولو حجروي عناصرو يانې له ايپيتليم‪،‬‬
‫ملسا عضلي حجرو او فبروبالستونو د ‪ Hyperplasia‬څخه‬
‫منځته راتلی شي‪ .‬د نوډولونو په تشکل کې ددې درې واړو‬
‫عناصرو د برخې اخيستنې سلنه مختلفه ده او له همدې امله د‬
‫طبي درملنې د اغېزمنتوب وړاندوينه هم مشکله ده‪.‬‬

‫‪DR TAHIR AMARKHEL‬‬ ‫‪49‬‬

 ‫داسې فکر کېږي چې د عمر په زياتېدلو سره د هورمونو اڼډول‬ ‫•‬
‫خرابېږي او نوډولي هيپرپالزيا ته زمينه برابرېږي‪ .‬د نوډولي‬
‫هيپرپالزيا ‪ Pathogenesis‬يقينأ د اندروجن په عمل پورې اړه لري‬
‫(په خاص ډول په موضعي ډول په پروستات کې د‬
‫‪ Dihydroxytestosterone‬په سويې پورې)‪ .‬که څه هم د عمر په‬
‫زياتېدلو سره د اندروجنونو مقدار په محيطي وينه کې نه زياتېږي‬
‫خو د ‪ Estrogen‬سويه زياتېږي‪ .‬دا معلومه شوې ده چې‬
‫‪ Estrogen‬د پروستات په نسج کې د ‪ Androgen‬د اخذو د توليد‬
‫سبب ګرځي او دا په موضعي ډول دپروستات په نسج کې اندروجن‬
‫زياتوي چې د سترومايي او اپيتل حجرو د نشونما سبب ګرځي‪ .‬په‬
‫دې ډول يوه خبيثه حلقه منځته راځي چې زياتې سترومايي حجرې‬
‫په ډېر مقدار قوي اندروجنونه توليدوي چې د زياتې نشونما سبب‬
‫ګرځي‪.‬‬
‫‪DR TAHIR AMARKHEL‬‬ ‫‪50‬‬
‫د پروستات غټېدل په دوه ميخانيکيتونو د ادرار د بندش سبب ګرځي ‪:‬‬
‫د پروستات د عضلي حجرو د ‪ Tone‬زياتېدل د احليل په محيط کې د پروستات د تقلص سبب ګرځي‪.‬‬ ‫‪.1‬‬

‫د پروستات د فزيکي حجم زياتوالی ميخانيکي اغېزه کوي‪.‬‬ ‫‪.2‬‬

‫د پورتني هر يو ميخانيکيت اغېزه په مختلفو خلکو کې مختلفه ده‪ ،‬او په همدې دليل د پروستات‬ ‫•‬
‫دغټوالي درجه د ادرار د بندش له درجې سره چندان اړيکي نه لري‪.‬‬

‫څېړنو ښودلې ده چې د پروستات په نوډولي هيپرپالزيا کې يو شمېر نور عوامل لکه التهابي ‪ ،‬نژادي‬ ‫•‬
‫او اتروسکلروتيک سببونه هم ذکر شوي دي خو اندوکريني عوامل ښه څېړل شوي دي‪ .‬دا څرګنده ده‬
‫چې نران او ښځې دواړه ‪ Androgen‬او ‪ Oestrogen‬لري خو په نرانوکې ‪ Androgen‬او په ښځو‬
‫کې ‪ Oestrogen‬زيات وي‪ .‬د عمر په زياتېدو سره په نرانو کې د ‪ Oestrogen‬مقدار زيات او د‬
‫‪ Androgen‬مقدار راکمېږي‪.‬‬

‫‪ Periurethral (Inner) Prostate‬چې عمدتأ په ‪ BEP‬کې اخته کېږي د ‪ Oestrogen‬د‬ ‫•‬

‫لوړېدونکي مقدار په مقابل کې حساس دی او ‪ Outer Prostate‬چې عمدتأ په ‪ Carcinoma‬اخته‬
‫کېږي د ‪ Androgen‬سره حساس دی‪.‬‬

‫لکه چې مخکې وويل شول ‪ ،‬پروستات د ‪ Estrogen‬او ‪ Androgen‬هورمونونو په وسيله په‬ ‫•‬
‫‪ Synergistic‬ډول تنبه کېږي‪ Estrogen .‬د پروستات انساج د ‪ Testosterone‬د يوه مشتق‬
‫‪ Dihydroxy - Testosterone‬د ودې ورکوونکي خاصيت په مقابل کې حساسوي‪.‬‬
‫‪DR TAHIR AMARKHEL‬‬ ‫‪51‬‬
 ‫‪MAC‬‬
‫‪ ‬پروستات غټ‪ ،‬نوډولي‪ ،‬ښوی او کلک وي‪.‬‬
‫‪ ‬وزن يې ‪ 40 – 80‬ګرامو ته رسېږي‪.‬‬
‫‪ ‬مقطع يې په دې پورې اړه لري چې ‪ Hyperplasia‬عمومأ په‬
‫‪ Glndular‬برخه کې ده او که په ‪ Fibromuscular‬برخه کې ‪.‬‬
‫‪ ‬په ‪ Primary Glandular BPH‬کې انساج زېړ ګالبي رنګ لري‪،‬‬
‫نرم وي ‪ ،‬د شيدو په شان ‪ Exudate‬او د ( ‪)Honey- Comb‬‬
‫منظره لري ‪.‬‬
‫‪ ‬که عمدتأ ‪ Fibromuscular BPH‬موجود وي مقطع يې سخته‬
‫او متجانسه وي او د شيدو په شان ‪ Exudates‬نه لري‪.‬‬

‫‪DR TAHIR AMARKHEL‬‬ ‫‪52‬‬

 ‫‪MIC‬‬
‫‪ .1‬د ‪ Fibromuscular‬عناصرو‬
‫‪ Hyperplasia‬ليدل کېږي‬

‫‪ .2‬د ‪ Acinus‬دننه ‪Papillary‬‬

‫التواګانې د دوه طبقه اي اپيتليم‬
‫په وسيله فرش شوې دي‬

‫‪ .3‬هستې يې ‪Basal Polarity‬‬

‫راښيي‬

‫‪DR TAHIR AMARKHEL‬‬ ‫‪53‬‬

 ‫کلينيک‬
‫‪ .1‬په هره پيښه کې د درې واړو عناصرو ( ‪ Glandular ، Fibrous‬يا ‪Muscular‬‬
‫برخو) هايپرپالزيا ليدل کېږي خو يو ډول عناصر به يې په کي برجسته وي‪.‬‬

‫‪ .2‬د کلينيک له نظره په عرض لرونکو پېښو کې د ادرار بندش د احليل د تنګوالي له‬
‫سببه وي او په ثانوي ډول د مثانې ‪ Hypertrophy‬او ‪Hydroureter ، Cystitis‬‬
‫او ‪ Hydronephrosis‬منځته راتلی شي‪.‬‬

‫‪ .3‬ناروغ له ‪ ، Nocturia ، Frequency‬په تبول کې مشکالتو‪ ،‬درد ‪Hematuria ،‬‬

‫او کله کله د ادرار له حاد بند ش څخه شکايت لري‪.‬‬
‫‪DR TAHIR AMARKHEL‬‬ ‫‪54‬‬
‫نارمل پروستات‪ , Benign Nodular Hyperplasia ,‬او د پروستات ‪Carcinoma‬‬
‫‪ .A‬نارمل پروستات‬
‫په ‪ B N H‬کې په ‪ Inner Periurethral‬برخه کې نوډولونه ليدل کېږي او ‪ Prostatic Urethra‬تر فشار الندې راولي‪.‬‬ ‫‪.B‬‬
‫‪ Prostatic Carcinoma‬عمومأ له ‪ Peripheral Glands‬څخه منشا اخلي او احليل تر فشار الندې نه راولي‪.‬‬ ‫‪.C‬‬

‫‪DR TAHIR AMARKHEL‬‬ ‫‪55‬‬

 ‫‪Prostatic Carcinoma‬‬
‫• د پروستات کارسنيوما په نرانو کې د سږو له کانسر څخه وروسته دويم درجه عام کانسر‬
‫دى‪.‬‬

‫• له ‪ 50‬کلنۍ وروسته ليدل کېږي او د عمر په زياتېدو سره يې پېښې زياتېږي‪.‬‬

‫• له ‪ 80‬کلنۍ پورته يې پېښې ‪ 50 %‬ته رسېږي چې په ‪ Latent‬ډول وي‪.‬‬

‫‪DR TAHIR AMARKHEL‬‬ ‫‪56‬‬

 ‫تصنيف‬
‫‪ ( Latent Carcinoma‬په بې عرضه اوتوپسي شويو کسانو کې ليدل کېږي)‪.‬‬

‫‪ ( Incidnetal Carcinoma‬په ‪ Prosatatectomy‬شويو کسانو کې په تصادفي ډول‬

‫ليدل کېږي)‪.‬‬

‫‪ (Occult Carcinoma ‬ناروغ د پروستات د ‪ Carcinoma‬اعراض نه لري خو د‬

‫متاستازس شواهد راښيي )‪.‬‬

‫‪ ( Clinical Carcinoma ‬ناروغ د ‪ Carcinoma‬اعراض او نور شواهد راښيي )‪.‬‬

‫‪DR TAHIR AMARKHEL‬‬ ‫‪57‬‬

‫سببونه‬
‫‪ .1‬هورموني عوامل‬

‫‪ .2‬نژادي او جغرافيوي عوامل‬

‫‪ .3‬محيطي عوامل‬

‫‪ .4‬نوډولي هيپرپالزيا‬

‫‪ .5‬ارثيت‬

‫‪DR TAHIR AMARKHEL‬‬ ‫‪58‬‬

 ‫ خپرېدل او کلينيک‬، Histogenesis
)PIN( Prostatic Intraepithelial Neoplasia ‫ د‬Adenocarcinoma •
.‫په ډول پيل کېږي‬

.‫ خواته پرمخ ځي‬Adenocarcinoma ‫ د لوړې درجې وي نو د‬PIN ‫• که‬

DR TAHIR AMARKHEL 59
 ‫‪Histogenesis‬‬
‫• د ‪ MAC‬له نظره به پروستات لوى‪ ،‬نارمل يا کوچنى وي‪ .‬کانسر په ‪ 95 %‬پېښو کې په‬
‫محيطي برخه او مخصوصا ا خلفي ‪ Lobe‬کې وي‪ .‬قوام يې سخت او فبروزي وي‪ .‬مقطع‬
‫يې متجانسه او غير منظمې زېړرنګه ساحې لري‪.‬‬

‫• د ‪ MIC‬له نظره ‪ 98‬سلنه پېښې ‪ Adenocarcinoma‬دي او نور ډولونه يې نادر دي‪.‬‬

‫خپرېدل يې هم په مستقيم تيري کوونکي ډول د پروستات د کپسول له ليارې او هم د‬
‫متاستاز په ډول د لمفاوي او وينې له الرې صورت نيسي‪.‬‬

‫‪DR TAHIR AMARKHEL‬‬ ‫‪60‬‬

 ‫کلينيک‬
‫کله چې اعراض پيداکړي نو د جس په واسطه د سختې نوډولي کتلې په ډول چې له ګاوڼډيو انساجو سره نښتې وي احساس کېږي‪.‬‬
‫د ادرار بندش ‪ Dysuria , Hematuria , Frequency‬او په ‪ 10 %‬پېښوکې ( مال ته د متاستاز له کبله) د مال درد موجود وي‪.‬‬

‫• کلينيکي درجه بندي د هستولوژي سره سم سرخوري او د انزارو له نظره ارزښت لري‪.‬‬

‫په سيروم کې دوه ‪ Markers‬په تشخيص او انزارو کې مهمې دي ‪:‬‬ ‫•‬

‫‪ (PAP) Prostatic Acid Phosphatase‬چې د پروستات د اپيتليم په وسيله افرازېږي او سويه يې په وينه کې هغه وخت‬ ‫‪.1‬‬
‫زياته وي چې کانسر د پروستات له کپسول څخه وتلی وي او يا يې متاستاز ورکړی وي‪.‬‬

‫‪ (PSA) Prostate Specific Antigen‬د پروستات په خبيث اپيتليم او سيروم کې تعينېدی شي‪.‬‬ ‫‪.2‬‬

‫نارمل يې ( ‪ )0 - 4 ng/ml‬دی‪.‬‬ ‫‪(a‬‬

‫( ‪ )4 - 10 ng/ml‬شديدا ا خطري دی‬ ‫‪(b‬‬

‫له ( ‪ ) 10 ng/ml‬څخه پورته شي د کانسر تشخيص وضع کوي‪.‬‬ ‫‪(c‬‬

‫‪DR TAHIR AMARKHEL‬‬ ‫‪61‬‬
 ‫• شکل د پروستات‬
‫‪ Carcinoma‬راښيي‬
‫• په ساحه کې د کوچنيو خبيثو‬
‫حجرو ‪ Microacini‬ليدل‬
‫کېږي چې د پروستات ستروما‬
‫ته يې ارتشاح کړې ده‪.‬‬

‫‪DR TAHIR AMARKHEL‬‬ ‫‪62‬‬

‫الندې شکل د پروستات د ‪ Carcinoma‬خپرېدل راښيي‬

‫‪DR TAHIR AMARKHEL‬‬ ‫‪63‬‬