EĞİTİMDE YAPAY ZEKA UYGULAMALARI

Abdurrahim SARGIN
Bilişim Teknolojileri Öğretmeni/Bilgisayar Mühendisi
Eğitimin İçeriği

• Yapay Zeka Nedir?

• Yapay Zeka Tarihçesi
• Yapay Zeka Kullanım Alanları
• Yapay Zeka Alt Dalları
• Yapay Zeka Donanımları
• Eğitimde Yapay Zeka Kullanımı
• Yapay Zeka Etkinlikleri
Zeka Nedir?

• Zeka, kişinin çevresini öğrenme, ondan öğrenme,

anlama ve onunla etkileşim kurma becerisidir.
• Zeka, anlama yetisidir.
• Einstein; “zeki olmanın ölçütü bilgi değil hayal
gücüdür,” diyerek yaratıcılık ile zekâyı
bağdaştırıyordu.
Yapay Zeka Nedir?

• En basit ifadeyle yapay zekâ (AI), görevleri yerine

getirmek için insan zekâsını taklit eden ve
topladıkları bilgilere göre yinelemeli olarak
kendilerini iyileştirebilen sistemler veya makineler
anlamına gelir.
Yapay Zeka(AI) Neden Önemlidir?
• AI, veriler aracılığıyla tekrarlayan öğrenmeyi ve keşfetmeyi
otomatikleştirir. Ancak yapay zeka donanım odaklı robotik otomasyondan
farklıdır. Manuel görevleri otomatikleştirmek yerine, AI sık, yüksek hacimli,
bilgisayarlı görevleri güvenilir ve yorulmadan gerçekleştirir. Bu tip
otomasyon için, sistemi kurmak ve doğru soruları sormak için insan
soruşturması hala gereklidir.
• AI mevcut ürünlere zeka katıyor. Çoğu durumda, AI bireysel bir uygulama
olarak satılmaz. Bunun yerine, Siri'yi yeni nesil Apple ürünlerine bir özellik
olarak eklenmiş gibi, zaten kullandığınız ürünler AI yetenekleriyle
geliştirilecektir. Otomasyon, konuşma platformları, botlar ve akıllı makineler,
güvenlik istihbaratından yatırım analizine kadar evde ve işyerinde birçok
teknolojiyi geliştirmek için büyük miktarlarda verilerle birleştirilebilir.
• AI , verilerin programlamayı yapmasına izin vermek
için aşamalı öğrenme algoritmaları aracılığıyla adapte
olur . AI, algoritmada bir beceri elde etmek için verilerdeki
yapı ve düzenleri bulur: Algoritma bir sınıflandırıcı veya bir
değerlendirici olur. Yani algoritma nasıl satranç oynamayı
öğretebileceği gibi bir sonraki çevrimiçi olarak hangi ürünü
önereceğini öğretebilir. Modeller yeni veriler verildiğinde
uyarlanır. Geri yayılım modelin ilk cevap tam olarak doğru
olmadığında eğitim ve veri ekleyerek ayarlamasını
sağlayan bir AI tekniğidir.
• AI , birçok gizli katmanı olan sinir ağlarını kullanarak daha fazla ve daha derin
verileri analiz eder . Beş yıl önce beş gizli katmanla bir sahtekarlık tespit
sistemi kurmak neredeyse imkansızdı. Tüm bunlar inanılmaz bilgisayar gücü
ve büyük verilerle değişti . Derin öğrenme modellerini eğitmek için çok fazla
veriye ihtiyacınız var, çünkü doğrudan verilerden öğreniyorlar. Ne kadar fazla
veri besleyebiliyorsanız sonucunuz da o kadar doğru olurlar.
• AI , daha önce imkansız olan derin sinir ağları ile inanılmaz bir doğruluk elde
eder . Örneğin, Alexa, Google Arama ve Google Fotoğraflar ile
etkileşimleriniz derin öğrenmeye dayanır ve bunları kullandıkça daha doğru
olmaya devam ederler. Tıp alanında, derin öğrenme, görüntü sınıflandırma ve
nesne tanıma gibi yapay zeka teknikleri artık yüksek eğitimli radyologlarla
aynı doğrulukta MR'larda kanser bulmak için kullanılabilir.
• AI verilerden en iyi şekilde yararlanır. Algoritmalar
kendi kendine öğrenirken, verilerin kendisi fikri
mülkiyet haline gelebilir. Cevaplar verilerdedir; onları
çıkarmak için sadece AI uygulamanız
yeterlidir. Verilerin rolü artık her zamankinden daha
önemli olduğundan, rekabet avantajı
yaratabilir. Rekabetçi bir sektörde en iyi verilere
sahipseniz, herkes benzer teknikler kullanıyor olsa
bile, en iyi veriler kazanacaktır.
Yapay Zekanın Tarihçesi
Yapay Zeka Dönüm Noktaları
• Yapay zeka terimi, ilk kez 1956 yılında Dartmouth Konferansı'nda Prof. John
McCarthy tarafından kullanıldı.
• IBM tarafından geliştirilen "Deep Blue" isimli bilgisayarın 1997 yılında dünya
satranç şampiyonu Garry Kasparov'u yenmesi insanların yapay zekaya bakış
açısını değiştirdi.
• 2011 yılında ise IBM'in "Watson" adındaki bilgisayarının bir televizyon
yarışma programında rakiplerini yenmesi, yapay zekanın matematiksel
konular haricinde de insanları yenebileceğinin göstergesi oldu.
• 2016 yılında Google Deepmind, insanların oyunları nasıl oynadığından
esinlenerek, öğrenen bir yapay sinir ağı geliştirdi. Şirketin geliştirdiği
"AlphaGo" adlı program dünya "Go" şampiyonu Lee Sedol'ü yendi. Böylece
yapay zekanın satrançtan çok daha karışık oyunlarda da başarılı olduğu
ortaya çıktı.
Yapay Zeka ve Robotlar

YAPAY ZEKA ROBOTLAR

DÜŞÜNMEK İÇİN PROGRAMLANIR YAPMAK İÇİN PROGRAMLANIR
SOSYAL ETKİLEŞİM VARDIR DÜŞÜK SEVİYE SOSYAL ETKİLEŞİM VARDIR
ÖĞRENİR SADECE PROGRAM KADAR AKILLIDIR.
YAPAY ZEKA UYGULAMA ALANLARI NELERDİR?
• SOHBET ROBOTLARI
Kurumların müşterilerinin yaşadıkları problemleri hızlı
olarak kavramak ve en uygun cevaplar ile çözümleri
sunmak amacıyla yapay zeka teknolojisinden
faydalanılır.
• AKILLI ASİSTANLAR
Herhangi bir durumda zamanlama faktörünü iyi
duruma getirmek adına kullanıcı tanımlı bilgi
kümlerinde kritik önemde bilgi alınması amacıyla
yapay zeka kullanılır.
• ÖNERİ MOTORLARI
Herhangi bir uygulamada kullanıcı grubunda bulunanların
sahip oldukları alışkanlı ve düzene göre televizyonda
yayınlanan programlar bazında otomatik öneri yapılmasında
yapay zekadan yararlanılır.
• SES TANIMA
Yapay zeka gelişen teknolojilerin nimetlerinde yararlanarak
yalnızca ses tanımayla sınırlı kalmayıp söz konusu sesi
anlama ve cevap verme seviyesine kadar ilerlemiştir. Yapay
zeka ses tanıma özelliği sadece akıllı teknolojik aletlerde yer
alan cortana veya siri gibi sanal aistanları kapsamamakta,
yaşamımızın hemen her noktasında ses tanıma yapay
zekalarıyla karşılaşmaktayız. Örnek için tıklayınız.
• GÖRÜNTÜ İŞLEME
Yapay zekalar görüntü işleme özelliğine sahip olduğunda
görüntüde yer alan pikseller kod şeklini alıyor. Trafik
lambalarını, çevredeki insan ve hayvanlar ile ikaz tabelalarını
idrak eden ve hareketlerini buna göre şekillendiren otonom
(sürücüsüz) araçlar bu uygulama alanına verilebilecek en
güzel örneklerden. Örnek için tıklayınız.

Örnek çıkarım tablosu için tıklayınız.

• DOĞAL DİL İŞLEME
Google ve diğer pek çok küresel arama motorunda
"Bunu mu demek istediniz" şeklinde algoritmalar
geliştiriliyor. Arama motoru bazında bu örnekten çok
daha fazlasının gerçekleştiği bilinmekte.
• MUHAKEME
Muhakeme yapay zeka üzerinde kullanılan en zorlu
alanlardandır. Geliştirilen yapay zekanın herhangi bir
durumda birden fazla olayı eleyip en akılcı karara
varması oldukça önem arz etmektedir. Örnek
verilecek olursa; Bir mahkemede görülen davada
görev yapan hakimin suçluyla suçsuz olanın ayrımına
varması muhakeme yetisinin güçlü olmasıyla
mümkündür. Bu noktada geliştirilen yapay zeka söz
konusu olayda olaya ilişkin delilleri harmanlayıp
eleyerek suçlu ve suçsuz ayrımına varır.
Yapay Sinir Ağları
• Yapay sinir ağı , harici girişlere yanıt vererek ve her
birim arasında bilgi aktararak bilgiyi işleyen
birbirine bağlı birimlerden (nöronlar gibi) oluşan bir
tür makine öğrenimidir. İşlem, bağlantıları bulmak
ve tanımlanmamış verilerden anlam elde etmek için
verilerde birden fazla geçiş gerektirir.
Yapay Sinir Ağları Deney ve Anlatımı

Ara Katmanlı Yapı Kurulumu

Ara Katman Veri İletişimi
Makine Öğrenmesi
• Makine öğrenimi analitik model oluşturmayı
otomatikleştirir. Nereye bakılacağı veya neyin
sonuçlandırılacağı konusunda açıkça
programlanmadan verilerdeki gizli bilgileri bulmak
için sinir ağları, istatistikler, yöneylem araştırması
ve fizik yöntemlerini kullanır.
• Örnek yapı oluşturma için tıklayınız.
Derin Öğrenme
• Derin öğrenme , çok sayıda veri birimindeki
karmaşık modelleri öğrenmek için hesaplama
gücündeki gelişmelerden ve gelişmiş eğitim
tekniklerinden yararlanarak, birçok işlem birimi
katmanıyla büyük sinir ağlarını kullanır. Yaygın
uygulamalar arasında görüntü ve konuşma tanıma
yer alır.
Evrimsel(Bilişsel) Hesaplama
• Evrimsel hesaplama , yapay zeka ile makinelerle
doğal, insan benzeri bir etkileşim için uğraşan bir
alt alandır. Yapay zeka ve bilişsel bilgi işlem
kullanarak nihai hedef, bir makinenin görüntüleri ve
konuşmayı yorumlama becerisiyle insan süreçlerini
simüle etmesi ve ardından yanıt olarak tutarlı bir
şekilde konuşmasıdır.
Bilgisayarla Görme
• Bilgisayarla görme (vizyon) , bir resim veya
videoda ne olduğunu tanımak için örüntü tanıma ve
derin öğrenmeye dayanır. Makineler görüntüleri
işleyebildiği, analiz edebildiği ve anlayabildiği
zaman, görüntüleri veya videoları gerçek zamanlı
olarak yakalayabilir ve çevrelerini yorumlayabilir.
• Örnek; Aipoly uygulaması
• Seek by inaturalist uygulaması
Doğal Dil İşleme(NLP)
• Doğal dil işleme (NLP), bilgisayarların konuşma da
dahil olmak üzere insan dilini analiz etme, anlama
ve üretme yeteneğidir. NLP'nin bir sonraki
aşaması, insanların görevleri yerine getirmek için
normal, günlük dil kullanan bilgisayarlarla iletişim
kurmasını sağlayan doğal dil etkileşimidir.
• Örnek; Safari Turu
Uzman Sistemler
• Uzman sistem, bir insan uzmanın karar verme
yeteneğini taklit eden bir bilgisayar
sistemidir. Uzman sistemler, geleneksel prosedürel
koddan ziyade esas olarak if-then kuralları olarak
temsil edilen bilgi organları aracılığıyla muhakeme
yaparak karmaşık problemleri çözmek için
tasarlanmıştır.
Robotik Yapılar
• Robotik, yapay zeka teknolojisi sayesinde
düşünebilen makineler üreterek insan hayatını
kolaylaştırmak amacıyla geliştirilmiş yapılardır.
Çeşitli sensörlerin de kullanılmasıyla insandaki
bütün özelliklerin makinelere aktarılması
sağlanabilmektedir.
Yapay Zeka Donanımları

RASPBERRY Pİ

ARDUİNO KARTLARI
Yapay Zeka Donanımları

HALOCODE
ANKİ COZMO/VECTOR
MİCROBİT (DÜNYANIN EN KÜÇÜK
YAPAY ZEKALI ROBOT)

CODEY ROCKY
Yapay Zeka Donanımları

HUSKY LENS PİXY2

21.Yy Becerileri İle Yapay Zeka Bağlantısı
Eğitimde Yapay Zeka Kullanımı

• Eğitimde AI fırsatları, kişiselleştirilmiş öğrenme

planları ve AI kullanan koçluk, robot öğretmenler,
idari görevlerin otomasyonu ve tüm öğrenciler için
eşit erişime kadar çok büyüktür. AI eğitimi sonsuza
dek değiştirecektir.
Kişiselleştirilmiş Öğrenim
• Çin Sınıflarda Yapay Zeka ile İlerliyor. Eğitim sistemini
hızla yeniden şekillendiriyorlar ve AI, öğrencilerin öğrenme
şeklini değiştirmenin merkezinde yer alıyor. Geçtiğimiz
yıllarda, tamamen yeni bir endüstri ortaya çıktı ve
milyonlarca öğrenci şimdi öğrenmek için bir tür AI
kullanıyor. Bu durum, yapay zekanın öğrencilere rehberlik
ettiği dijital öğrenme platformlarından yüz tanıma
kullanarak sınıflarda duyguları ve dikkati takip etmeye
kadar uzanıyor. AI, Çin eğitim sisteminde yaygın hale
geliyor.
Eğitimde Yüz Tanıma
• Eğitimde kullanılan bir diğer teknoloji de yüz tanımadır.
Öğrencilerin kendilerini tanıtabilecekleri veya kantinde
yüzleriyle ödeme yapabilecekleri için artık cüzdanlara
veya kimlik kartlarına ihtiyaçları yoktur. Sınıfa girdiklerinde,
bir kamera öğrencilerin dikkatini verip vermediğini izler.
Kısa süre önce çıkan yazılımlar öğrencileri her 30
saniyede bir tarayan yüz tanıma teknolojisini denemeye
başladı. Bilgiler, öğretmen veliler ve okul liderleri ile
paylaşılır, böylece herkes kiminle ilgilenip ilgilenmediğini
anında bilir. Ancak bu durumun öğrencilerin hoşuna gidip
gitmediği görülecektir.
Eğitimde Yüz Tanıma Teknolojisi Yazılımların Çalışma Mantığı
Eğitimde Yapay Zeka Kullanımı
Sınfta Uygulaması (Karma Gerçeklik Simülasyonu)

TeachLive(Karma Gerçeklik Simülasyonu)

Braking Bad Behaviour (Karma Gerçeklik Simülasyonu)

Mursion (Karma Gerçeklik Simülasyonu)

SimSchool(Yapay Zeka Tabanlı Simülasyon)

Sınfta Uygulaması
• Eğitmenleri eğitmeyi amaçlayan SINIFTA, oyun ögeleri
kullanan üç boyutlu bir simülasyon ortamıdır. SINIFTA
simülasyonunda, gerçek öğrenci profillerine dayalı yapay
zeka etkileşimi ekseninde öğretmenlerin farklı alanlarda
eğitilmesi amaçlanır.
Öğretmen, yapay zeka tarafından yönetilen sanal
öğrencilerle etkileşim kurarak, gerçek bir sınıf deneyimi
yaşamaktadır. Bu etkileşim, sınıftaki öğrenci profilini
incelemekten başlar, sınıftaki istenmeyen davranışlara
doğru pedagojik yaklaşımı sergilemeye kadar ilerler.
Sınıfta Uygulaması

Simülasyon Videosu
TeachLive

• Simülasyon Videosu
Braking Bad Behaviour

• Simülasyon Videosu
Mursion

• Simülasyon Videosu
SimSchool

• Simülasyon Videosu
Hangi Programlama Dilleri Yapay Zeka
Programlamada Kullanılır?
PYHTON
Python, yorumlanmış, nesne yönelimli ve esnek ve sağlam anlambilim üzerine
kurulmuş gelişmiş bir programlama dilidir.

Python, günümüzde geliştiriciler tarafından kullanılan en popüler programlama

dillerinden biridir. Guido Van Rossum tarafından 1991 yılında oluşturuldu ve kuruluşundan
bu yana C ++, Java, vb. İle birlikte en yaygın kullanılan dillerden biri oldu.
 Python’ın yapay zeka programlamada kullanılan kütüphanelerini şu şekilde
listeleyebiliriz:
Tensorflow : Google tarafından geliştirilen bu kütüphane makine Öğrenimi algoritmaları
yazmak ve sinir ağları içeren ağır hesaplamalar yapmak için yaygın olarak kullanılmaktadır.
Scikit-Learn : Scikit-learn NumPy ve SciPy ile ilişkili bir Python kütüphanesidir. Karmaşık
verilerle çalışmak için en iyi kütüphanelerden biri olarak kabul edilir.
NumPy : Numpy özellikle bilimsel ve matematiksel verilerin hesaplanmasında kullanılan bir
python kütüphanesidir.
Theano: Theano, çok boyutlu dizileri içeren matematiksel ifadeleri etkili bir şekilde hesaplayan
ve hesaplayan fonksiyonel bir kütüphanedir.
Keras: Bu kütüphane sinir ağlarının uygulanmasını kolaylaştırıyor. Ayrıca modelleri
hesaplamak, veri kümelerini değerlendirmek, grafikleri görselleştirmek ve çok daha fazlası için
en iyi işlevlere sahiptir.
NLTK: NLTK veya Doğal Dil ToolKit, özellikle Doğal Dil İşleme, metin analizi ve metin madenciliği
için tasarlanmış açık kaynaklı bir Python kütüphanesidir.
 JAVA
Java, 1995 yılında oluşturulan popüler bir programlama dilidir. Oracle'ın sahip olduğu
Java’yı 3 milyardan fazla cihaz kullanıyor.

Java aşağıdaki uygulamaları oluşturmak için kullanılır:

 Mobil uygulamalar (özellikle Android uygulamaları)
 Masaüstü uygulamaları
 internet uygulamaları
 Web sunucuları ve uygulama sunucuları
 Oyunlar
 Veritabanı bağlantısı
 Yapay zeka uygulamaları ve daha fazlası
Yapay zeka uygulamaları geliştirme için Java da iyi bir seçim olarak düşünülebilir. Yapay
zekanın arama algoritmaları, yapay sinir ağları ve genetik programlama ile ilgisi vardır. Java
birçok avantaj sağlar: kolay kullanım, hata ayıklama kolaylığı, paket hizmetleri, büyük ölçekli
projelerle basitleştirilmiş çalışma, verilerin grafik gösterimi ve daha iyi kullanıcı
etkileşimi. Ayrıca Swing ve SWT (Standart Widget Araç Seti) özelliğine de sahiptir. Bu araçlar
grafikleri ve arayüzleri çekici ve sofistike hale getirir.
Teşekkür Ederim…