1 " ĐTĐKAT" - 2011 yeterlilik sınavına hazırlık soruları

S.1-Hak Dinin Tarifi Nedir?

C.1- Din akıl sahibi insanları kendi tercihleriyle bizzat hayırlı olan şeylere götüren ilâhî bir
kanundur.(Đlmihal I,T.D.V yay.,Đst.1998, s.4)

S.2-Dinin Kurucusu Kimdir?

C.2-Dinin kurucusu Allahtır. Allahtan başka kimsenin din kurma yetkisi yoktur.( Đlmihal I,
s.9)

S.3-Dinin Muhatabı Kimdir?

C.3-Dinin muhatabı akıl sahipleridir. Yani dinin hükümleriyle ancak akıl sahibi kimseler
mükelleftir. (Đlmihal I s.9)

S.4-Dinin Gayesi Nedir?

C.4-Dinin gayesi; Đnsanları dünya ve ahrette mutlu kılmaktır.(a.g.e. s.9)

S.5-Đslam Dininin Özellikleri Nelerdir?

C.5-1) Đslam Dini son dindir.
2)Đslam Dininin itikat, ibadet ve ahlakla ilgili değişmeyen esasları vardır.
3)Đslam evrensel bir dindir. (a.g.e, s.13-15)

S.6-Mezhep Nedir?
C.6-Sözlükte mezhep gidilen yol demektir. Terim olarak; bir dinin, bilginleri arasındaki
yorum farklarından meydana gelen görüşleri demektir. (a.g.e, s.16)

S.7-Đslam’da mezhepler kaça ayrılır?

C.7-Đslam’daki mezhepler itikadi ve ameli olmak üzere ikiye ayrılır. .(a.g.e, s.16)

S.8-Ehl-i Sünnetin itikaddaki mezhepleri hangileridir?

C.8- Ehl-i Sünnetin itikaddaki mezhepleri şunlardır: Selefiyye, Matüridiyye ve Eş’ariyye.
(a.g.e, s.17)

S.9-Dini hükümlerin kaynakları (edille-i şer’iyye) nelerdir?

C.9- Dini hükümlerin dayandığı kaynaklar; kitap, sünnet, icma ve kıyas olmak üzere dörttür.
(a.g.e, s.20)

S.10-Sünnet nedir?
C.10-Sünnet sözlükte yol ve adet demektir. Terim olarak ise; Peygamberimizin Kur’an’dan
başka söz ve davranışlarıdır. (a.g.e, s.21)
S.11-Sünnet Kaç kısımdır?
C.11-Sünnet üç kısımdır. Bunlar:
1-Kavli Sünnet: Peygamberimizin sözleri demektir.
2-Fiili Sünnet: Peygamberimizin davranışları demektir.
3-Takriri Sünnet: Peygamberimizin, bir müslümanın yapmış olduğu bir iş veya söylemiş
olduğu bir sözden haberdar olduğu halde buna karşı çıkmaması ve onu sükûtla karşılamasıdır.
(a.g.e, s.21)

S.12-Fıkıh âlimleri sünneti hüküm itibariyle kaça ayırmışlardır?

C.12- Fıkıh âlimleri sünneti hüküm itibariyle ikiye ayırmışlardır:
a)Sünen-i Hüda (Sünnet-i Hüda) b)Sünen-i Zevaid(Sünnet-i Zavaid .(a.g.e. s.22-23)

S.13-Đcma ne demektir?
C.13-Đcma sözlükte birleştirmek, bir konuda fikir birliği etmek anlamına gelir. Dindeki
anlamı ise, Đslam âlimlerinin peygamberimizden sonraki bir dönemde dini bir meselenin
hükmü üzerinde ittifak (fikir birliği)etmeleridir. (a.g.e, s.23)

S.14-Kıyas ne demektir?
C14-Kıyas sözlükte, bir şeyi başka bir şeyle ölçmek ve iki şey arasındaki benzerlikleri
belirlemektir. Dindeki anlamı ise; Kitap, sünnet veya icmada hükmü bulunmayan herhangi bir
meseleye, aralarındaki illet birliği sebebiyle bu kaynaklardan birinde yer alan konunun
hükmünü vermek demektir. (a.g.e, s.23-24)

S.15-Đman kaç kısma ayrılır?

C.15-Đman icmali ve tafsili olmak üzere iki kısma ayrılır. (a.g.e, s.25)

S.16-Đcmali imanı tarif ediniz?

C.16-Đcmali iman Đnanılacak şeylere kısaca ve toptan inanmak demektir. Đmanın en özlü ve
en kısa şekli olan icmâlî iman, tevhid ve şehadet kelimelerinde özetlenmiştir.

S.17-Tafsili imanı tarif ediniz?

C.17- Đnanılacak şeylerin her birine, açık ve geniş şekilde, ayrıntılı olarak inan¬maya tafsîlî
iman denilir.

S.18-Taklidi imanı tarif ediniz?

C.18- Delillere dayalı olmaksızın sadece çevrenin telkini ile meydana gelen ve âdeta kişinin
Đslâm toplumunda doğup büyümüş olmasının tabii sonucu olarak gözüken imana taklîdî iman
denilir. Ehl-i sünnet bilginlerinin çoğuna göre bu tür iman geçerli olmakla beraber, kişi imanı
aklî ve dinî delillerle güçlendirmediğinden dolayı sorumludur.

S.19-Tahkiki imanı tarif ediniz?

C.19- Delillere, bilgiye, araştırma ve kavramaya dayalı imana ise tahkîkî iman denir. Aslolan
her müslümanın tahkîkî imana sahip olması, neye, niçin ve nasıl inandığının bilincini
taşımasıdır. (Đlmihal I,T.D.V yay.,Đst.1998, s.71)

S.20-Đman artar veya eksilir mi?

C.20- Đman, inanılması gereken hususlar (iman esasları) açısından artmaz ve eksilmez.
Đman, güçlü veya zayıf olma açısından farklılık gösterir. Kiminin imanı kuvvetli kiminin
zayıftır. Kiminin imanı tam anlamıyla içine sinmiş, kimininki yüzeysel kalmıştır. Kur'ân-ı
Kerîm'deki“Müminler ancak onlardır ki, Allah anıldığı zaman yürekleri titrer. Allah'ın âyetleri
kendilerine okunduğu zaman bu onların imanını artırır.” anlamındaki âyetler ile bu konudaki
hadisler, imanın kuvvet, kalbin derinliklerine nüfuz yönüyle farklı seviyelerde olabileceğini
göstermektedir. (Đlmihal I,T.D.V yay.,Đst.1998, s.73)

S.21- Đnsanlar tasdik ve inkâr açısından kaç gruba ayrılır?

C.21- Đnsanlar tasdik ve inkâr açısından üç grupta incelenebilirler:1-Mümin 2- Kafir 3-
Münafık (Đlmihal I,T.D.V yay.,Đst.1998, s.77)

S.22-Sıfatı Nefsiyye Nedir?

C.22-Vücud sıfatı sfat-ı nefsiyyedir.

S.23-Vücud ne demektir?
C.23- Vücûd. “Var olmak” demektir. Vücûdun zıddı olan yokluk Allah hakkında
düşünülemez.

S.24-Sıfat-ı selbiyye nedir?

C.24-Sıfat-ı Selbiyye: "Vahdaniyet, Bekâ, Kıyam bi nefsihi, Kıdem ve Muhalefetü'n li'l
havadis" olmak üzere beştir.

S.25-Kıdem ne demektir?
C.25- Kıdem. “Ezelî olmak, başlangıcı olmamak” demektir.

S.26-Beka ne demektir?
C.26- Beka. “Varlığının sonu olmamak, ebedî olmak” demektir.

S.27-Vahdaniyet ne demektir?
C.27-Vahdâniyyet. “Allah Teâlâ'nın zâtında, sıfatlarında ve fiillerinde bir ve tek olması,
eşi,benzeri ve ortağının bulunmaması” demektir.

S.28- Muhalefettin li'l-havâdis ne demektir?

C.28- Muhalefettin li'l-havâdis. “Sonradan olan şeylere benzememek” demektir.
S.29-Kıyam bi-nefsihî ne demektir?
C.29-Kıyam bi-nefsihî. “Varlığı kendiliğinden olmak, var olmak için bir başka varlığa ihtiyaç
duymamak” demektir. (Đlmihal I,T.D.V yay.,Đst.1998, s.88)

S.30-Hayat ne demektir?
C.30- Hayat. “Diri ve canlı olmak” demektir.

S.31- Đlim ne demektir?

C.31-Đlim. “Bilmek” demektir. Allah her şeyi bilendir.

S.32-Semi ne demektir?
C.33-Semi'. “Đşitmek” demektir. Allah işiticidir.

S.34-Basar ne demektir?
C.34-Basar. “Görmek” demektir. Yüce Allah her şeyi görücüdür.

S.35-Đrade ne demektir?
C.35-Đrade. “Dilemek” demektir. Allah dileyicidir.

S.36-Kudret ne demektir?
C.36-Kudret. “Gücü yetmek” demektir. Allah sonsuz bir güç ve kudret sahibidir.

S.37-Kelam ne demektir?
C.37-Kelâm. “Söylemek ve konuşmak” demektir. Allah konuşan varlıktır.

S.38-Tekvin ne demektir?
C.38-Tekvin. “Yaratmak, yok olanı yokluktan varlığa çıkarmak” demektir. (Đlmihal I,T.D.V
yay.,Đst.1998, s.89-91)

S.39-Melek ne demektir?
C.39- Sözlükte “haberci, elçi, güç ve kuvvet” anlamlarına gelen melek, Allah'ın emriyle
çeşitli görevleri yerine getiren, gözle görülmeyen nûrânî ve ruhanî varlıktır. . (Đlmihal
I,T.D.V yay.,Đst.1998, s.92)

S.40- Meleklerin Mahiyeti hakkında bilgi veriniz?

C.40-Melekler duyu organlarıyla algılanamayan, gözle görülmeyen, sürekli Allah'a kulluk
eden, asla günah işlemeyen, nûrânî ve ruhanî varlıklardır^Bu sebeple onlar hakkındaki tek
bilgi kaynağı âyetler ve sahih hadislerdir. Onun ötesinde bir şey söylemek mümkün
değildir(Đlmihal I,T.D.V yay.,Đst.1998, s.92)
S.41-Suhuf nedir hangi peygambere kaç sahife gönderilmiştir?
C.41- Sahife kelimesinin çoğulu olan suhuf, dar bir çevrede, küçük topluluklara, ihtiyaçlarına
cevap verebilecek şekilde indirilen birkaç sayfadan oluşmuş küçük kitap ve risalelere denilir.
Sayfaların sayısı 100 olup şu peygamberlere indirilmiştir; Hz. Âdem'e 10 sayfa, Hz. Şît'e 50
sayfa, Hz. Đdrîs'e 30 sayfa, Hz. Đbrahim'e 10 sayfa. Bugün bu sayfalardan elimizde hiçbir şey
yoktur. (Đlmihal I,T.D.V yay.,Đst.1998, s.101-102)

S.42-Tevrat ne anlama gelir ve hangi Peygambere gelmiştir?

C.42-Tevrat Đbrânîce bir kelime olup “kanun, şeriat ve öğreti” anlamlarına gelir. Hz. Musa'ya
indirilmiştir.

S.43- Zebur ne anlama gelir ve hangi Peygambere gelmiştir?

C.43-Zebur: Kelime olarak “yazılı şey ve kitap” anlamına gelir. Hz. Davud'a indirilmiş olan
ilâhî kitabın adıdır.

S.44-Đncil ne anlama gelir ve hangi Peygambere gelmiştir?

C.44- Đncil kelime olarak “müjde, tâlim ve öğretici” anlamına gelir. Hz. Đsa’ya indirilmiştir.

S.45-Hz. Đsa hangi kavme peygamber olarak gönderilmiştir?

C.45- Hz. Đsa Đsrâiloğulları'na peygamber olarak gönderilmiştir. (Đlmihal I,T.D.V
yay.,Đst.1998, s.101-102)

S.46-Kuran’ın anlamı nedir?

C.46-Kur’an: Sözlükte “toplamak, okumak, bir araya getirmek” anlamına gelen Kur'an terim
olarak şöyle tarif edilir:“Hz. Peygamber'e indirilen, Mushaflarda yazılı, Peygamberimizden
bize kadar tevatür yoluyla nakledilmiş, okunmasıyla ibadet edilen, insanlığın benzerini
getirmekten âciz kaldığı ilâhî kelâmdır. (Đlmihal I,T.D.V yay.,Đst.1998, s.101-102)

S.47-Resül ne demektir?
C.47- Terim olarak resul , yeni bir kitap ve yeni bir şeriatla insanlara gönderilen peygambere
denilir. (Đlmihal I,T.D.V yay.,Đst.1998, s.106)

S.48-Sıdk ne demektir?
C.48-Sıdk. “Doğru olmak” demektir. Her peygamber doğru sözlü ve dürüst bir insandır.

S.49-Emanet ne demektir?
C.49-Emanet. “Güvenilir olmak” dernektir. Peygamberlerin hepsi emin ve güvenilir kişilerdir.

S.50-Đsmet ne demektir?
C.50-Đsmet. “Günah işlememek, günahtan korunmuş olmak” demektir. Peygamberler
hayatlarının hiçbir döneminde şirk ve küfür sayılan bir günahı işlemedikleri gibi özellikle
peygamberlikten sonra kasten günah işlememişlerdir.

S.51-Fetanet ne demektir?
C.51-Fetânet. “Peygamberlerin akıllı, zeki ve uyanık olmaları” demektir.

S.52-Tebliği ne demektir?
C.52-Tebliğ. “Peygamberlerin Allah'tan aldıkları buyrukları ve yasaklan ümmetlerine eksiksiz
iletmeleri” demektir. . (Đlmihal I,T.D.V yay.,Đst.1998, s.109)

S.53- Kur'an'da adı geçen peygamberleri sayınız?

C.53- Kur'an'da adı geçen peygamberler şunlardır: Âdem, Đdrîs, Nûh, Hûd, Salih, Lût,
Đbrahim, Đsmail, Đshâk, Ya'kub, Yûsuf, Şuayb, Hârûn, Mûsâ, Dâvûd, Süleyman, Eyyûb,
Zülkifl, Yûnus, Đlyâs, Elyesa', Zekeriyyâ, Yahya, Đsâ, Muhammed. Bunlardan başka Kur'an'da
üç isim daha zikredilmiştir. Fakat onların peygamber mi, velî mi oldukları konusunda fikir
ayrılığı vardır. Bunlar Üzeyir, Lokman ve Zülkarneyn'dir. (Đlmihal I,T.D.V yay.,Đst.1998,
s.110)

S.54- Mucize nedir?

C.54-Sözlükte “insanı âciz bırakan, karşı konulmaz, olağan üstü, garip ve tuhaf şey”
anlamlarına gelen mucize, terim olarak “yüce Allah'ın, peygamberlik iddiasında bulunan
peygamberini doğrulamak ve desteklemek için yarattığı, insanların benzerini getirmekten âciz
kaldığı ve olağan üstü olay” diye tanımlanır. (Đlmihal I,T.D.V yay.,Đst.1998, s.113)

S.55-Đrhas nedir?
C.55- Đrhâs. Peygamber olacak şahsın, henüz peygamber olmadan önce gösterdiği olağan üstü
durumlardır. Hz. Đsâ'nın beşikte iken konuşması gibi. (Đlmihal I,T.D.V yay.,Đst.1998, s.115)

S.56-Keramet nedir?
C.56- Keramet. Peygamberine gönülden bağlı olan ve ona titizlikle uyan velî kulların
gösterdikleri olağan üstün hallerdir. (Đlmihal I,T.D.V yay.,Đst.1998, s.115)

S.57-Meunet nedir?
C.57- Meûnet. Yüce Allah'ın velî olmayan bir müslüman kulunu, darda kaldığı veya sıkıntıya
düştüğü zaman, olağan üstü bir şekilde bu darlık ve sıkıntıdan kurtarmasıdır. Meûnet. Yüce
Allah'ın velî olmayan bir müslüman kulunu, darda kaldığı veya sıkıntıya düştüğü zaman,
olağan üstü bir şekilde bu darlık ve sıkıntıdan kurtarmasıdır. (Đlmihal I,T.D.V yay.,Đst.1998,
s.115)

S.58-Đstidrac nedir?
C.58- Đstidrac. Kâfir ve günahkâr kişilerden arzu ve isteklerine uygun olarak meydana gelen
olağan üstü olaydır. (Đlmihal I,T.D.V yay.,Đst.1998, s.115)
S.59-Olağanüstü bir durum olan Đhanet ne demektir?
C.59- Đhanet. Kâfir ve günahkâr kişilerden, arzu ve isteklerine aykırı olarak meydana gelen
olaydır. Meselâ, peygamberlik taslayan inkarcılardan Müseylime, tek gözü kör olan bir
adama, iyi olsun diye dua etmiş, bunun üzerine adamın öbür gözü de kör olmuştur. (Đlmihal
I,T.D.V yay.,Đst.1998, s.115)

S.60-Peygamberimizin en büyük mucizesi nedir?

C.60-Peygamberimizin en büyük mucizesi Kur’an’dır. Kur'an her çağdaki akıl sahibi insana
hitap eden, akıllara durgunluk verecek derecede büyük ve ebedî bir mucizedir. (Đlmihal
I,T.D.V yay.,Đst.1998, s.115)

S.61-Peygamberimizin hissi mucizelerinden üç tanesini sayınız?

C.-61
a) Bir gecenin çok kısa bir anında Mescid-i Harâm'dan, Mescid-i Aksâ'ya gitmesi ile başlayan
Đsrâ ve mi'rac mucizesi.
b) Ayın iki parçaya ayrılması.
c) Taşın Hz. Peygamberle konuşması. (Đlmihal I,T.D.V yay.,Đst.1998, s.116)

S.62-Ahiret ne demektir?
C.62- Âhiret, sözlükte “son, sonra olan ve son gün” anlamlarına gelir.
Terim olarak âhiret, Đsrafil'in (a.s.) Allah'ın emriyle, kıyametin kopması için sûra ilk defa
üflemesiyle başlayacak olan ebedî hayata denilir. Đsrafil (a.s.) sûra ikinci defa üfleyince
insanlar diriltilip hesaba çekilecek, sonra dünyadaki iman ve amellerine göre ceza ve mükâfat
görecek, cennetlikler cennete, cehennemlikler cehenneme girecek ve orada kalacaklardır.
(Đlmihal I,T.D.V yay.,Đst.1998, s.117)

S.63-Kıyamet alametleri kaça ayrılır?

C.63- Kıyamet alâmetleri, insan iradesine bağlı olması veya olmaması, kıyametin kopuşuna
çok yakın bulunup bulunmaması durumu göz önünde tutularak iki başlık altında incelenir:
Küçük alâmetler, büyük alâmetler. Alâmetlerin büyük veya küçük diye nitelenmeleri
önemlerinden dolayı değil, açıklanan sebepten dolayıdır. (Đlmihal I,T.D.V yay.,Đst.1998,
s.123)

S.64-Kıyametin küçük alametlerinden bazılarını sayınız?

C.64- Küçük Alâmetler. Dinî emirlerin ihmal edilmesi ve ahlâkın bozulması gibi insan
iradesine bağlı olarak meydana gelecek olan olaylardır. Bazı küçük alametler şunlardır:
Peygamberimiz’in gönderilmesi ve onunla peygamberliğin sona ermesi, ilmin ortadan kalkıp
bilgisizliğin artması, şarap içme ve zinanın açıkça yapılır olması, ehliyetsiz insanların söz
sahibi olması, adam öldürme olaylarının artması, dünya malının bollaşması, zekât verecek
fakirin bulunmaması gibi olaylar kıyametin küçük alâmetlerinin bazılarıdır. (Đlmihal I,T.D.V
yay.,Đst.1998, s.123)
S.65-Kıyametin büyük alametlerini sayınız?
C.65-Duman, Deccal, Dâbbetü'1-arz, Güneşin batıdan doğması, Ye'cûc ve Me'cûc'ün
Çıkması, Hz. Đsâ'nın Gökten Đnmesi, Yer Çöküntüsü, Ateş Çıkması.

S.66-Kıyametin büyük alametlerinden Duman nedir?

C.66- Duman. Müminleri nezleye tutulmuş gibi bir duruma getiren ve kâfirleri sarhoş eden bir
dumanın çıkışı ve bütün yeryüzünü kaplaması.

S.67-Kıyametin büyük alametlerinden Deccal nedir?

C.67- Deccâl. isminde bir şahıs çıkacak ve Tanrılık iddiasında bulunacak, istidrâc denilen bazı
olağan üstülükler gösterecek ve Hz. Đsâ tarafından öldürülecektir.

S.68- Kıyametin büyük alametlerinden Dâbbetü'1-arz nedir?

C.68- Dâbbetü'1-arz. Bu isimde bir canlı çıkacak, yanında Hz. Musa'nın asâsı ve Hz.
Süleyman'ın mührü bulunacak, asâ ile müminin yüzünü aydınlatacak, mühür ile kâfirin
burnunu kıracak, böylelikle müminlerin ve kâfirlerin tanınmaları sağlanacaktır.

S.69- Kıyametin büyük alametlerinden Güneşin Batıdan Doğması nedir?

C.69-Güneşin Batıdan Doğması. Evrenin tek hâkimi Allah'ın emriyle güneş batıdan doğacak,
bu olaydan sonra iman edenlerin imanı, kendilerine hiçbir fayda vermeyecektir.

S.70- Kıyametin büyük alametlerinden Ye'cûc ve Me'cûc'ün Çıkması nedir?

C.70-Ye'cûc ve Me'cûc'ün Çıkması. Bu isimde iki topluluğun yeryüzüne dağılarak bir süre
bozgunculuk yapmaları da kıyametin bir başka büyük alâmetidir.

S.71- Kıyametin büyük alametlerinden Hz. Đsâ'nın Gökten Đnmesi nedir?

C.71-Hz. Đsâ kıyametin kopmasına yakın gökten inecek, insanlar arasında adaletle
hükmedecek, Hz. Peygamber'in dini üzere amel edecek, deccâli öldürecek, sonra da ölecektir.

S.72- Kıyametin büyük alametlerinden Yer Çöküntüsü nedir?

C.72- Biri doğuda, biri batıda, biri de Arap yarımadasında olmak üzere üç yer çöküntüsü
meydana gelecektir.

S.73- Kıyametin büyük alametlerinden Ateş Çıkması nedir?

C.73- Hicaz taraflarında büyük bir ateş çıkacak ve her tarafı aydınlatacaktır.
(Đlmihal I,T.D.V yay.,Đst.1998, s.123-124)

S.74-Ba’s ne demektir?
C.74-“Öldükten sonra tekrar dirilmek” anlamına gelen ba's, âhiret hayatının en önemli
devrelerinden biridir. Kıyametin kopmasından sonra Đsrafil (a.s.) sûra ikinci defa üfürecek ve
bütün canlı yaratıklar tekrar diriltileceklerdir. Ehl-i sünnet inancına göre tekrar diriliş, hem
beden hem de ruh ile olacaktır. (Đlmihal I,T.D.V yay.,Đst.1998, s.125)

S.75- Haşir ve mahşer ne demektir?

C.75-Sözlükte “toplanmak, bir araya gelmek” demek olan haşir, terim olarak yüce Allah'ın
insanları hesaba çekmek üzere tekrar dirilişten sonra bir araya toplamasıdır. Đnsanların
toplandıkları yere mahşer veya arasât denir. (Đlmihal I,T.D.V yay.,Đst.1998, s.126)

S.76- Mîzan ne demektir?

C.76- Sözlükte “terazi” anlamına gelen mîzan, âhirette hesaptan sonra herkesin amellerinin
tartıldığı ilâhî adalet ölçüsüdür. Đç yüzü bizce bilinemeyen mîzan, dünyadaki ölçü aletlerinin
hiçbirine benzemez. Tartıda iyilikleri kötülüklerinden ağır gelenler kurtuluşa erecek, hafif
gelenler ise cehenneme gideceklerdir. Cehenneme gidenlerden mümin olanlar, işlediği suçun
karşılığı olan cezayı çektikten sonra oradan çıkarılıp cennete girdirileceklerdir. (Đlmihal
I,T.D.V yay.,Đst.1998, s.128)

S.77- Sırat ne demektir?

C.77- Sırat cehennemin üzerine uzatılmış bir yoldur. Herkes buradan geçecektir. Müminler
yaptıkları amellerine göre kimi süratli, kimi daha yavaş olarak bu yoldan geçecek, kâfirler ve
günahkârlar ise ayakları sürçerek cehenneme düşeceklerdir. Sıratın nasıl bir şey olduğuna dair
sahih hadislere rastlamak mümkün değildir. Peygamberimiz bir hadislerinde, cehennemin
üzerine kurulacak sırattan ilk geçenin kendisi ve ümmeti olacağını, insanların iyi amelleri
sayesinde oradan süratle geçeceklerini bildirmiştir. (Đlmihal I,T.D.V yay.,Đst.1998, s.128)

S.78- Şefaat ne demektir?

C.78- Âhirette bütün peygamberlerin Allah'ın izniyle şefaat etmeleri haktır ve gerçektir.
Şefaat demek, günahı olan müminlerin günahlarının bağışlanması, olmayanların daha yüksek
derecelere erişmeleri için peygamberlerin ve Allah katındaki dereceleri yüksek olanların
Allah'a yalvarmaları ve dua etmeleri demektir. (Đlmihal I,T.D.V yay.,Đst.1998, s.128)

S.79- A'râf ne demektir?

C.79-“Dağ ve tepenin yüksek kısımları” anlamına gelen a'râf, cennetle cehennemin arasında
bulunan sûrun ve yüksek kısmın adıdır. Bilginler, a'râf ve a'râflıkların kimler olacağı
konusunda farklı iki görüşe sahip olmuşlardır:
1. Herhangi bir peygamberin tebliğini duymamış olarak ölen insanlarla, küçükken ölen müşrik
çocukları a'râfta kalacaklardır.
2. A'râflıklar, iyi ve kötü amelleri eşit olan müminlerdir. Bunlar cennete girmeden önce
cennetle cehennem arasında bir süre bekletilecekler, sonra Allah'ın lutfuyla cennete
gireceklerdir. (Đlmihal I,T.D.V yay.,Đst.1998, s.128)

S.80-Kaza ve Kader ne anlama gelir?

C.80- Kader sözlükte “ölçü, miktar, bir şeyi belirli ölçüye göre yapmak ve belirlemek”
anlamlarına gelir. Terim olarak “yüce Allah'ın, ezelden ebede kadar olacak bütün şeylerin
zaman ve yerini, özellik ve niteliklerini, ezelî ilmiyle bilip sınırlaması ve takdir etmesi”
demektir. Sözlükte “emir, hüküm, bitirme ve yaratma” anlamlarına gelen kaza, Cenâb-ı
Hakk'ın ezelde irade ettiği ve takdir buyurduğu şeylerin zamanı gelince, her birisini ezeli ilim,
irade ve takdirine uygun biçimde meydana getirmesi ve yaratmasıdır. Kaza Allah'ın tekvîn
sıfatı ile ilgili bir kavramdır. (Đlmihal I,T.D.V yay.,Đst.1998, s.133)

S.81-Tevekkül ne demektir?
C.81-Sözlükte “güvenmek, dayanmak, işi başkasına havale etmek” anlamlarına gelen
tevekkül terim olarak, hedefe ulaşmak için gerekli olan maddî ve manevî sebeplerin hepsine
başvurduktan ve yapacak başka bir şey kalmadıktan sonra Allah'a dayanıp güvenmek ve
ondan ötesini Allah'a bırakmak demektir. (Đlmihal I,T.D.V yay.,Đst.1998, s.137)

S.82-Haberî sıfatlar nelerdir?

C82-.Haberî sıfatlar; Allah'ın eli, yüzü, gözü, gelmesi, inmesi ve yakın olması gibi âyet ve
hadislerde geçen sıfatlardır. Allah yaratıklarından hiç birine benzemez. Dolayısıyla Allah'ın
elini, yüzünü, gözünü ve gelmesini insanların eli, yüzü, gözü ve gelmesi gibi düşünemeyiz.

Bir kısım Đslâm âlimleri, Kur'ân'da Allah'ın elinden, yüzünden, gözünden ve gelmesinden söz
etmektedir. Biz, bunların mahiyetini, nasıl olduklarını bilemeyiz, çünkü Allah bize
bildirmemiştir. Biz sadece bu sıfatlarını kabul ederiz. Allah'ın eli, yüzü, gözü gibi sıfatları
vardır. Fakat bunlar; bizim elimiz, yüzümüz, gözümüz gibi değildir. Bu sıfatların
keyfiyetlerinden, nasıl olduklarından bahsetmeyiz şeklinde görüş beyan etmişlerdir.

Bir kısım Đslâm âlimleri ise Allah'ın el, yüz, göz, arşa istiva ve gelmesi gibi niteliklerini
yorumlamış ve tevil etmişlerdir. Bu âlimlerin yorumlarına göre, Allah'ın elinden maksat,
gücü, kudreti ve nimetidir. Allah'ın yüzünden maksat O'nun zatı ve rızasıdır. Allah'ın
gözünden maksat, ilmi, yardımı, himayesi, gözetimi ve denetimidir. Allah'ın gelmesinden
maksat emrinin gelmesidir. Allah'ın arşı istivasından maksat; arşı istila etmesi ve arşa hâkim
olmasıdır. Allah'ın inmesinde masat, nimet ve rahmetinin inmesidir. Allah'ın yakın
olmasından maksat, af, merhamet ve yardımının yakın olmasıdır. Allah'ın beraber olmasından
maksat, O'nun kullarının her halini görmesi, bilmesi, murakabesi, ve onlara yardım
etmesidir.(Dini Kavramlar Sözlüğü,D.Đ.B.,yay.)

S.83-Habîr ne demektir?
C.83-Allah'ın sıfatı olarak habîr; her şeyden haberdar olan, gizli ve açık hiçbir şey
kendisinden gizli olmayan, bütün sırları, işlerin iç yüzünü bilen, haber veren demektir. .(Dini
Kavramlar Sözlüğü,D.Đ.B.,yay.)

S.84-Hablullah ne demektir?
C. 84-Hablullah ile kasıt, hak din Đslâm'dır. Yani Hablullah Kur’ân ve Sünneti, Allah ve
Peygambere itaati ifade eder. .(Dini Kavramlar Sözlüğü,D.Đ.B.,yay.)

S.85-Hakka'l-yakîn ne demektir?
C.85-Yaşayarak elde edilen bilgidir. Kalp ile sezilip bizzat duyulan ve basiretle müşahade
olunarak yaşanmak suretiyle hasıl olan bilgi mertebesidir. .(Dini Kavramlar
Sözlüğü,D.Đ.B.,yay.)
S.86-Hamele-i arş ne demektir?
C.86-Sözlükte "arşın taşıyıcıları" anlamına gelen "hamele-i arş", Allah'ın arşını taşıyan
meleklerin adıdır. .(Dini Kavramlar Sözlüğü,D.Đ.B.,yay.)

S.87-Havkale ne demektir?
C.87-Lâ havle ve lâ kuvvete illa bi'l-ilâhî'l-alîyyi'l-azîm = (güç ve kuvvet ancak Yüce ve
büyük olan Allah ile vardır) cümlesini söylemeye denir.(Dini Kavramlar Sözlüğü,D.Đ.B.,yay.)

S.88-Havzı- kevser ne demektir?

C.88-Kıyamet gününde Peygamberimiz Hz. Muhammed (a.s.)'e verilecek olan havuzun
adıdır. .(Dini Kavramlar Sözlüğü,D.Đ.B.,yay.)

S.89-Hayiy ne demektir?
C.89-Allah'ın sıfatı olarak hayiy çirkinlikleri bulunmayan; bağış, nimet ve ihsanı terk
etmeyen demektir. Đnsanlardaki utanma anlamında değildir. .(Dini Kavramlar
Sözlüğü,D.Đ.B.,yay.)

S.90-Hayru'l-fâsılîn ne demektir?
C.90-Hakkı batıldan, suçsuzu suçludan, haklıyı haksızdan, iyiyi kötüden ayıranların en
hayırlısı anlamına gelen bu tâbir, Allah'ı tanıtan vasıflardan biridir.(Dini Kavramlar
Sözlüğü,D.Đ.B.,yay.)

S.91-Hayru'l-ğâfirîn ne demektir?
C.91-Allâh'ın sıfatlarından biri olup, bağışlayanların en hayırlısı demektir.(Dini Kavramlar
Sözlüğü,D.Đ.B.,yay.)

S.92-Hayru'l-hâkimin ne demektir?
C.92-Allâh'ın sıfatlarından biri olup, hâkimlerin en hayırlısı demektir.(Dini Kavramlar
Sözlüğü,D.Đ.B.,yay.)

S.93-Hayru'l-mâkirîn ne demektir?
C.93"tuzak kuranların en hayırlısı" anlamındadır.
Allah'ın mâkîr vasfı, O'nun hile ile aldattığı anlamında değil, hile ile kötülük yapanları,
bilemeyecekleri ve anlayamayacakları cihetten daha şiddetli cezalandırması demektir.
Allah'ın hile ve tuzak kurmaya ihtiyacı yoktur. Onun her şeye gücü yeter.Allah'ın bu sıfatı,
sadece hile ve tuzak ile kötülük yapanlara yöneliktir.(Dini Kavramlar Sözlüğü,D.Đ.B.,yay.)

S.94-Hayru'n-nâsırîn ne demektir?
C.94-Allâh'ın sıfatlarından biri olup, yardım edenlerin en hayırlısı demektir.(Dini Kavramlar
Sözlüğü,D.Đ.B.,yay.)
S.95-Hulûl inancı ne demektir?
C.95-Başta Hinduizm olmak üzere, çeşitli beşerî nitelikli dinlerde, Allah'ın veya O'nun
kudretinin bazı insanlara ve varlıklara geçtiğini, o varlıklarda da bu tür güçlerin ve
özelliklerin mevcut olduğunu benimseyen inanç biçimidir.
Temeli beşerî kaynaklı dinlere ve bâtıl itikatlara dayanan bu sistem, Đslâm tarihinde bazı bâtıl
inanışlara da geçmiştir. Akaidle ilgili eserlerde bu tür inanışlar reddedilmiştir.(Dini Kavramlar
Sözlüğü,D.Đ.B.,yay.)

S.96-Husun ve Kubuh ne demektir?

C.96-Sözlükte "güzel ve çirkin, iyi ve kötü" anlamlarına gelen, husun ve kubuh tabiri,
dünyada övgü ve yergiyi, âhirette de mükafaat ve cezayı gerektiren şey demektir. .(Dini
Kavramlar Sözlüğü,D.Đ.B.,yay.)

S.97-Đlhad ne demektir?
C.97-Çukur anlamındaki "lahd" kökünden gelen ilhâd, sözlükte haktan ayrılmak ve sapmak
demektir. Dinî literatürde ise ilhad, Allah'ın varlığını ve birliğini inkâr etmek, hakikatten
sapmak, inançsızlık ve dinsizlik gibi anlamlara gelmektedir. Đslâm'ın ilk yıllarında dine ters
düşen davranışlara ilhad denirken çağımızda ortaya çıkan bu tür hareketlere kelâm ve felsefe
açısından ateizm denmektedir. .(Dini Kavramlar Sözlüğü,D.Đ.B.,yay.)

S.98-Đlham ne demektir?
C.98-Sözlükte "yutturmak" anlamına gelen ilhâm, terim olarak, Allah'ın doğrudan veya melek
aracılığıyla iyilik telkin eden bilgileri insanın kalbine ulaştırması, feyz yoluyla kalbe gelen
özel bir anlam ve bilgi, kalbe konulan iyilik hissi, hayır duygusu demektir. Đlhamın kaynağı
Allah veya melektir. Veliler, ilhamı Peygamberlere vahiy getiren meleğin aldığı kaynaktan
alırlar. Đlham, bilgi kaynaklarını kullanmadan insanın zihninde (kalbinde) âniden ortaya çıkar.
.(Dini Kavramlar Sözlüğü,D.Đ.B.,yay.)

S.99-Đstitâat ne demektir?
C.99-Sözlükte "güç, kudret, gücü yetmek ve yapabilmek" anlamlarına gelen istitâat, bir kelâm
terimi olarak, kulun irâdî fiillerini gerçekleştirmesini sağlayan yetenek ve güç anlamında
kullanılır. .(Dini Kavramlar Sözlüğü,D.Đ.B.,yay.)

S.100-Levh-i mahfuz ne demektir?

C.100-levh-i mahfuz yüce Allah'ın olmuş ve olacak her şeyi tesbit ettiği bir kitap ya da bilgi
hazinesidir. .(Dini Kavramlar Sözlüğü,D.Đ.B.,yay.)

S.101-Livâ-i hamd ne demektir?

C.101-Livâ-i hamd Hz. Peygamberin bayrağı ve sancağı anlamındadır. Livâü'l-hamd, şefaati
kübra makamıdır. Zira Hz. Peygamber'e inanan ve onun sünnetini eksiksiz yerine getirenler,
kıyamet gününde bu bayrağın altında toplanacaklardır. .(Dini Kavramlar Sözlüğü,D.Đ.B.,yay.)

S.102-Melâike-i hazene ne demektir?

C.102-Cennetin kapılarında müminleri karşılayan, onlara iltifat eden melekler ile cehennemin
kapılarında kâfirleri karşılayıp onları horlayan bekçi meleklere denir. .(Dini Kavramlar
Sözlüğü,D.Đ.B.,yay.)

S.103-Melâike-i keribiyyûn ne demektir?

C.103-Keribiyyûn, şiddet ve hüzün anlamına gelen kerb kökünden türeyen kerûbî kelimesinin
çoğuludur. Arşın etrafında bulunan meleklere verilen bir isimdir. (Mümin, 40/7, 9) Allah'tan
çok korktukları için bu isim verilmiştir. .(Dini Kavramlar Sözlüğü,D.Đ.B.,yay.)

S.104-Melaike-i Mukarrabûn ne demektir?

C.104-Yaklaştırılmış, yakınlaştırılmış melekler demektir. Mukarreb melekler, şerefi, değeri ve
fazileti itibariyle Allah'a yakın olan meleklerdir. Allah’ın arşını taşıyan ve arşın etrafında
bulunan melekler, Cebrail, Mikail ve Đsrafil mukarreb meleklerdir. .(Dini Kavramlar
Sözlüğü,D.Đ.B.,yay.)

S.105-Mutaffif ne demektir?
C.105-Eksik ölçmek, eksik ölçek ile vermek anlamındaki "tatfîf" kelimesinden türeyen bir
isim olup, eksik ölçen, eksik tartan kimse demektir.(Dini Kavramlar Sözlüğü,D.Đ.B.,yay.)

S.105-Anid nedir?
C.105-Bile bile hakkı reddeden, azgın, doğru yoldan sapan, Allah'a itaat etmeyen, haddi aşan
ve zorbalık yapan kimse demektir. .(Dini Kavramlar Sözlüğü,D.Đ.B.,yay.)

S.106-Araf nedir?
C.106-cennetle cehennem arasındaki perdenin (sûr/duvar) yüksek yerleri demektir. .(Dini
Kavramlar Sözlüğü,D.Đ.B.,yay.)

S.107-Arasat ne demektir?
C.107-kıyâmetin kopmasından sonra diriltilecek olan insanların, dünyadaki inanç, söz, fiil ve
davranışlarından sorguya çekilmek üzere sevk edilecekleri yerin adına denir. Bu mekâna
mahşer ve mevkif de denir. .(Dini Kavramlar Sözlüğü,D.Đ.B.,yay.)

S.108-Arş ne demektir?
C. 108-Gerçek içeriğini sadece Yüce Allah'ın bildiği, bütün âlemleri; yeri, gökleri, cenneti,
cehennemi, sidreyi, kürsiyi kaplayan ilâhî taht ve hükümranlık demektir. .(Dini Kavramlar
Sözlüğü,D.Đ.B.,yay.)

S.109-Cahim ne demktir?
C. 109-"Cahîm" Kur'ân'da zikri geçen yedi cehennemden biridir. Çok şiddetli ve sürekli
yanan kızgın ateş, çok sıcak yer demektir. .(Dini Kavramlar Sözlüğü,D.Đ.B.,yay.)
S.110-Ashabı Cahim nedir?
C. 110-Ashâb-ı cahîm tabiri, cehennem halkı, cehenneme atılacak kimseler anlamına gelir.
.(Dini Kavramlar Sözlüğü,D.Đ.B.,yay.)

S.111-Azazil nedir?
C. 111-Đslâmî literatürde şeytan veya iblisin bir diğer adı olarak kullanılan azâzil kelimesi
Kur'ân'da ve hadislerde geçmez. .(Dini Kavramlar Sözlüğü,D.Đ.B.,yay.)

S.112-Bais ne demektir?
C.112- kıyamet kopunca ölüleri dirilten, kabirlerinden kaldırıp mahşer yerine sevkeden,
uyarıcı ve müjdeci olarak insanlara peygamberler gönderen, kıyamette şahitler getiren
demektir. Allah'ın bâ'is sıfatı vardır. .(Dini Kavramlar Sözlüğü,D.Đ.B.,yay.)

S.113-Bari ne demektir?
C.113- Allah’ın bir ismidir. Yaratan, örneği olmadan varlıkları îcad eden demektir. .(Dini
Kavramlar Sözlüğü,D.Đ.B.,yay.)

S.114-Barr ne demektir?
C.114- Allah’ın bir ismidir. kullarına iyilik yapan, çok lütufkâr (latîf), çok merhametli
(rahim), çok şefkatli (raûf) demektir. .(Dini Kavramlar Sözlüğü,D.Đ.B.,yay.)

S.115-Basıt ne demektir?
C.115- Allah’ın bir ismidir. bâsıt, dilediğine rızkı bol veren demektir. .(Dini Kavramlar
Sözlüğü,D.Đ.B.,yay.)

S.116-Berzah nedir?
C.116- ölümden sonra başlayan ve mahşerdeki dirilişe kadar devam edecek olan kabir
hayatıdır. .(Dini Kavramlar Sözlüğü,D.Đ.B.,yay.)

S. 117-BEYNE'L-HAVFĐ VE'R-RECA ne demektir?

C.117- Đnsanın korku ile ümit arasında olmasını ifade eden bir deyimdir. Kur'ân'da insanın
Allah'ın azabından korkması (Nûr, 24/52) ve rahmetinden de ümitvar olması (Bakara, 2/218)
istenmiştir. .(Dini Kavramlar Sözlüğü,D.Đ.B.,yay.)

S.117- BEYTÜ'L-MA'MÛR ne demektir?

C.Sözlükte "îmâr edilmiş ev" anlamına gelen el-beytü'l-ma'mûr; yedinci semada melekler için
inşa edilmiş, bir geleni bir daha gelmemek üzere her gün yetmiş bin meleğin ziyaret edip
ibâdet ettiği bir mabeddir. .(Dini Kavramlar Sözlüğü,D.Đ.B.,yay.)

S.118- BURHAN-I ĐNNÎ ne demektir?

C.118-Eserden müessire ya da hadiselerden kanuna doğru götüren delildir. (Tüme varım)
Mümkün olan bu âlemin Yaratıcısına; dumanın ise ateşe delil olması gibi. .(Dini Kavramlar
Sözlüğü,D.Đ.B.,yay.)

S.119-BURHAN-I LĐMMÎ ne demektir?

C.119-Müessirden esere ya da kanunlardan hadiselere götüren delildir. (Tümden gelim)
Ateşin dumana delil olması gibi. Zira ateş olunca dumanın çıkması beklenir. .(Dini Kavramlar
Sözlüğü,D.Đ.B.,yay.)

S.120-BURHAN-I TEMÂNU' ne demektir?

C. Kelam ilminde, Yüce Allâh'ın birliğini ispat vasıtalarından biri olan burhan-ı temânu',
kâinatta birden fazla yaratıcı olması halinde nizamın bozulacağı esasına dayanan bir delildir.
.(Dini Kavramlar Sözlüğü,D.Đ.B.,yay.)

KAYNAK: Đlmihal I,T.D.V yay.,Đst.1998 .Dini Kavramlar Sözlüğü,D.Đ.B.yay.

Diyanet Haber.biz