OTA BEST/ 3.1 , Kekayaan Hasil Bumi di Perak, Selangor, Negeri Sem! Kekayaan Bijih Timah 1 Bijih timah ialah barang dagangan yang penting di neg. Selangor dan Pahang sejak zaman Kesultanan Melayu Melaka. 2. Para pedagang dari seluruh Alam Melayu datang ke pelabuhan Melaka unt Perlombongan Bijih Timah Abad Ke-15 n dan Pahang regeri Melayu seperti di Perak, Negeri Sembilan, tuk mendapatkan bijih timah, ora Peringkat Awal Perlombongan Bijih Timah ot Diuschakan oleh orang Orang Melayu Melayu di lembah- melombong bijh lembah sungai timah untuk kegunaan fempatan dan diperciagangkan, Perlombongan Bijih Timah Abad Ke-16 hingga Abad Ke-17 Lokasi Perlombongan + Perak terkenal dengan hasil bijih timah sejak zaman Kesultanan Perak. + Kegiatan perlombongan tertumpu di kawasan sepanjang Sungai Perak dan anak sungai di daerah sekitar Kuala Kangsar dan Kelian Intan. + Perak merupakan pelabuhan utama dan sering dikunjungi oleh Portugis. + Acheh meletakkan Perak sebagai negeri naungannya pada abad ke-16 dan abad-17. + Untuk mendapatkan perlindungan Portugis di Melaka, Perak menggunakan bijih timah sebagai bahan bernilai bagi membebaskan Perak daripada naungan Acheh. Pembesar Melayu memperoieh kawasan pegangan melalui surat faulich daripada sultan. Perdagangan dijalankan di bawah pengawasan pembesar Melayu sebagai pemilik lombong. Perlombongan Bijih Timah Abad Ke-18 Negeri Penerangan Perak | + Bijih timah dihasilkan oleh | pelombong-pelombong kecil Melayu di kawasan Larut seperti Kerian, Kurau, Larut, Terong dan Beruas. + Sultan Perak memeterai perjanjian menjual bijih timah dengan Belanda di Melaka, + Pengeluaran bijih timah semakin merosot pada akhir abad ke-18 akibat aktiviti penyeludupan bijihtimah kepada pedagang Britsh di Pulau Pinang.+ Kekayaan bijih timah di Kuala Sungai Selangor berjaya menarik minat ramai pedagang uar. + Sultan Ibrahim dan Belanda ‘menandatangani perjanjian penjualan hhasil bijih timah antara Selangor dan Belanda. Larut Perlombongan Bifih Timah Abad Ke-19 Byjih timab ditemui di Larut pada tahun 1840-an. Perlombongan bijih timah di Klian Pauh dan Klian Baru telah dimajukan oleh pembesar Melayu Long Jaafar dan anaknya Ngah Ibrahim dengan ‘membawa masuk pelombong Cina. + Kuala Sepetang dijadikan sebagai pelabuhan untuk mengangkut bjih timah dari Perak ke Pulau Pinang. Lembah_ Kinta ‘+ Muncul sebagai pengeluar utama bijih timah dunia pada akhir abad ke-19. + Perkembangan bijih timah di kawasan. ini menyebabkan kemunculan bandar ‘Gopeng, Ipob, Batu Gajah dan Kampar. Kemunculan’ bandar Papan dan Pangkalan Peguh hasil daripada usaha ‘Sultan Ismail memajukan kawasan baharu. gra > Jugra di daerah Langat dijadikan sebagai pusat pentadbiran Kesultanan Selangor. Jugra menjadi pusat pengutipan cukai bith timah untuk dibawa Keluar ‘melalui Sungai Langat ke Melaka. Lumpur ‘Menjadi pusat pengeluaran bijih timah yang penting di Selangor menjelang tahun 1860. Bij timah dilombong di Ampang. Kuala sungai yang __menjadikan pertemuan di antara Sungai Klang dan Sungai Lumpur dijadikan pangkalan untuk mengangkut bijih timab, Ramai orang Melays dan Cina mendirikan petempatan di kawasan in yang kemudiannya membentuk bandar Kuala Lumpur. Lukut TLukut merupakan salah sebuah jajahan Kesultanan Selangor. Perlombongan Dijih timah mula diusahakan oleh Raja Busu dengan membawa masuk ymbong Cina. coer naan Raj su aj Jumaat berjaya menjadikan Lukt sebagai pusat perdagangan bij timah yang terkenal. Lukut pada tahun 1880 diserahkan Kepada daerah Sungai Ujong, Negeri Sembilan melalui rundingan antara Sultan Selangor bersama pemerintah Sungai Ujong. Kajang, Semenyih dan Beranang ‘menjadi sebahagian daripada wilayah Kesultanan Selangor. Kekayaan Hasil Emas 1 Perlombongan emas banyak bertumpu di negeri Pahang yang meliputi kawasan Raub. 2 Rekod China mencatatkan bahawa emas telah ‘menjadi eksport utama Pahang sejak abad ke-13 ‘manakala catatan Portugis mencatatkan bahawa emas yang dihasilkan di Pahang diperdagangkan di Melaka pada abad ke-16. 3 Perlombongan emas dilakukan di sekitar Sungai Tembeling, Sungai Jelai dan Sungai Semantan, Kawasan- kawasan lain ialah Raub, Tui, Tersang, Selinsing, Penjom, Kechau dan Hulu Dong. ‘Abad ke-19 + Perlombongan diusahakan oleh orang Eropah akibat pemberian konsesi oleh Sultan Ahmad. + Menggunakan kaedah lombong dedah dan lombong bawah tanah.G2) Pa luasan Kuasa British di Perak, Selangor, Negeri Sembilan dan Pahang rence ik, Selangor, Neg dan Fah Perkembangan perindustrian di Eropah menyebabkan British memerlukan bahan mentah terutamanya bijih timah Yang mencukupi untuk menjamin pengeluaran hasil industri Strategi British Meluaskan Kuasa di Negeri-negeri Melayu 1. Strategi Manipula: (a) Perang Larut 1861-1874 + Pergaduhan pelombong Cina antara kumpulan Ghee Hin dengan Hai San untuk mempertahankan hak dan kepentingan masing-masing + Pelabur Eropah dan pedagang Negeri-negeri Selat meminta British campur tangan. (b) Perebutan Takhta Kesultanan Perak + Berlaku setelah Kemangkatan Sultan Ali, Sistem penggiliran dalam pewarisan takhta Kesultanan Perak antara Raja Ismail dengan Raja Abdullah serta Raja Yusuf. Raja Ismail dilantik sebagai sultan, ‘manakala pihak British menyatakan Kesediaan untuk membantu mengesabkan Sultan Abdullah sebagai Sultan Perak Perang Klang yang melibatkan: + Raja Abdullah bin Raja Jaafar. Beliau memperoleh hak mentadbir daerah Klang daripada ‘Manipulasi Sultan Abdul Samad. Beliau berjaya memajukan daerah Klang dan pembukaan lombong di British di _sekitar Ampang dan Kuala Lumpur. Beliau mendapat sokongan kumpulan Hai San. Selangor + Raja Mahadi bin Raja Sulaiman. Beliau ialah putera Raja Sulaiman yang pernah mentadbir Klang. Kemajuan daerah Klang yang mendorong baginda menuntut hak ke atas daerah tersebut. Beliau juga mendapat sokongan kumpulan Ghee Hin. Manipulasi British di Sungai Ujong, Negeri Sembilan Power u Runes any + Menghubungkan daerah Sungai Ujong dengan kawasan sekitarnya. + Membolchkan pembesar mendapat hak meraungut cukai terhadap pedagang yang membawa keluar bijih timah ‘untuk dibawa ke pelabuhan Melaka. car sken «+ Persaingan antara Dato! Kelana, Dato’ Syahbandar dengan Dato’ Muda Lingg! 2 Hasil bantuan ketenteraan British kepada Dato’ Kelana untuk mengalahkan Dato’ Muda Linggi, British ‘memperoleh hak memungut cukai. rang Klang juga dikenali sebagai Perang Saudara, Keluarga draja yang baharu bersimpati dengan Raja Mahedi, Raja Abdullah bukan berasal dati Selangor tetapi dari Riau. Keluarga diraja paca ketika it, lebih senang methat orang Selangor memegang jawatan-jawatan tinggi ci neger send, Untuk maklumat lebih lanjut. layarinttp://ms.wkipedia.org/wiki/Perang Kelang2 Desakan dan Paksaan ke; ‘Pada Raja-raja Melayu Menerima Perlindungan British Selan, eae ser) * Mendesak Sultan Selangor menerima perlindungan British akibat peristiva rompakan kapal dagang British dan serangan rumah api di Tanjung Rachado yang menggugat aktiviti Perdagangan British di perairan Selangor. Peristiwa tersebut dljadikan alasan supaya Sultan ‘menerima perlindungan British kerana gagal mengawal keselamatan perairan Selangor. Pahang. |+ Memaksa Sultan Pahang akibat besa kematian seorang leak berbangsa Cina bernamsa Goh ial yang ditikam di pekarangan istana, + Mendakwa bahawa Goh Hui ialah rakyat British dan sultan perlu bertanggungjawab atas ematian tersebut. Sultan Pahang dipaksa menerima perlindungan British dengan alasan sultan ‘gagal mewujudkan keadilan dan ketenteraman awam, Strategi Menandatangani Perjanjian dengan Pemerintah Tempatan Perjanjian Pangkor 1874 mengukubl ‘kuasa Britsh di Perak =m (Pembesar-pembesar Melayu yang, bertelagah dipanggil untuk berunding 44 Pulau Pangkor. Pemimpin yang hadir ialah Raja Abdullah, Ngah Ibrahim dan Dato’ Sagor. Sultan Ismail dan Raja Yusuf tidak hadir). Raja Abdullah dittiraf sebagai Sultan Perak. Raja Ismail dibenarkan memakai gelaran Sultan Muda dan Aiberikan sebuah jajahan kecil untuk ditadbir. Residen British harus diterima oleh sultan untuk menasibati baginda dalam semua urusan pentadbiran kecuali berkaitan ‘agama Islam dan adat Melayu. Ngah Ibrahim diakui sebagai Orang Kaya Menteri Larut dan ‘menerima seorang Penolong Residen. British berkuasa penuh atas pungutan cukai di Perak. Perjanjian British-Sungai Ujong 1874 Dato Kelana diktiraf sebagai pemerintah Sungai Ujong British berkuasa pemub atas pungutan cukai di Sungai Linggt- Perjanjian British-Selangor 1875 British membantu sultan memerintah negeri British menghantar J.G. Davidson menetap di Klang dan Frank Swettenham menetap di Langat untuk membantu pentadbiran Selangor. Perjanjian British-Pahang 1887 British menempatkan seorang wakil yang mempunyai kuasa seperti pegawai konsul di Pahang. British bertanggungjawab menjaga keamanan Pahang. Pahang tidak dibenarkan membuat perjanjian dengan kerajaan asing tanpa kebenaran British. Sistem Residen Peranan Residen British ‘+ Menasihati Raja-raja Melayu dalam semua hal ehwal pentadbiran kecuali berkaitan agama Islam dan adat Melayu. Perak (Sultan Abdullah) J.W.W. Birch Selangor (Sultan Abdul Samad) 1G. Davidson Pahang (Sultan Ahmad) LP. Rodger ‘Negeri Sembilan (Tunku Muhammad, Yamtuan Besar) | Martin ListerPelaksanaan Sistem Residen Kedudukan sultan don pembesar dikekalkan. Jaboton dan sister bercorak British diperkenalkan. Nasihat British mesti diterima: Sistem Residen dlperkenolkan secara rasmi di Perak (1874) selepas Perjanjian Pangkor dan kemudian Peranan dipertuaskan ke to pembesar Seionger (1875). digantikan 1ang (1887), don dengan ‘Negeri Sembilan (1895). pegawei British. Residen mengambil alin pentadbiran pada peringkat pembesar dan negeri. 3.3, Pembentukan Negeri-negeri Melayu Bersekutu Pengenalan British mengukuhkan Kuasa di Perak, Selangor, Negeri Sembilan dan Pahang dengan mem! ‘Melayu Bersekutu (NNMB) melalui Perjanjian Persekutuan 1895, bentuk Negeri-negeri Ciri-ciri Negeri-negeri Melayu Bersekutu ‘Gabungan Perak, Negeri Sembilan, Selangor dan Pahang yang membentuk sebuah persekutuon. Residen Jeneral sebagai ketua pentadbiran kerojoan, persekutuan. Kuala Lumpur menjadi pusat pentadbiran NNMB. Raja Melayu menerima nasihat Residen Jeneral kecuall yang menyentuh agama Islam dan adat Melayu. Dikenali juga sebagai Persekutuan 1896,Faktor Pembentukan Negeri-negeri Melayu Bersekuta + Residen menjadi semakin berkuasa dalam Matis Mesyucrat Neger sng jelas dalam Mengotasi See mioe gtienkan gars panduan yang jelas dotar ce peloksanaon tugas Sistem Residen on + Raja dan pembesar Melayu tidak berpucs hati ek ketviangon kuosa dan hak memungut cukai + Negerinegeri ndak memunyai undang-undang yang Menyeragomkan serogam Faktor Pentadbiran + Kemajuan ekonomi antara neger tidak seimbang. Pembentukan + Mudah untuk mengeksplotasi ekonom! NNMB. Menangani Masalah + Gabungan negerinegeri Melayu yang Kayo : Kewangan + Dapat mengurangkan beban kewangan negeri Pahang Pahang Menjarin + Menjaga keamanan tanpa mengharapkan bantuan |uor Mempunyai pasukan keselamatan sendin Negeri [5.4 Pentadbiran Negeri-negeri Melayu Bersekutu Pengenalan + NNMB diketuai oleh Residen Jeneral. + Bertanggungjawab kepada Majlis Mesyuarat Negeri dan Pesurubjaya Tinggi Melayu Bersekutu yang merupakan Gabenor Negeri-negeri Seat. Majlis Mesyuarat Negeri 1 Majlis ini dipengerusikan oleh Raja Melayu dan berperanan menggubal undang-undang serta membanta pentadbiran negeri. 2 Selepas pembentukan NNMB, Majlis Mesyuarat Negeri tidak lagi berkuasa kerana kuasa perundangan terletak di tangan Residen Jeneral 3 Kuasa sultan dan pembesar terhakis kerana terpaksa mengikut nasihat Residen Jeneral kecuali yang berkaitan ‘agama Islam dan adat Melayu. Majlis Mesyuarat Majlis Mesyuarat Majlis Mesyuarat Majlis Mesyuorat Negeri Perak Negeri Sekangot Negeri Sembilan Negen PanangMajli lis Mesyuarat Persekutuan British m, enandatangani j raja Mel: fae iene oe layu bagi Bement ina neat at utuan pada tahun 1909 eer is ini b a MRR erkuasa meluluskan undang-undang di Memberi iti ae uae British mengawal undang-undan; pena nee negeri serta memberikan ki 4 eee n kepada Pesurubjaya Tinggi British. ae , iaitu’ menjejaskan kewibaw 8 wa Melayu yang hanya diletakkan egal hl lam majlis tersebut. na Pembentukan Durbar Mendapatkan sokongan Raja-raja Melayu tethadap NNMB. ‘Ahli Durbar terdiri daripada: — Pesuruhjaya Tinggi British - Raja-raja Melayu ~ Residen Jeneral ~ Residen British ma diadakan di Kuala 7). Mesyuarat Durbar ini membincangkan agama, adat istiadat dan perkara yang berkaitan ‘orang Melayu. Untuk maklumat lanjut, Iayari;www. arkib.gov.my/web/ ques!/mesyuarat-duroarneger peger-melay-bersekuttryang- perlamo-kuala-kangsarjulat 1897 Durbar pertat Kangsar (189 Empat orang Residen Empat orang Raja Melayu Empat Ahli Tidak Rasmi (3 Eropah, 1 Cina)