Κεφάλαιο 8: Πλακούντας και Εμβρυϊκές Μεμβράνες

Wednesday, June 17, 2020 6:19 PM

Εμβρυικές Μεμβράνες = 1) Χόριο 2) Άμνιο 3) Ομφαλικό Κυστίδιο 4) Αλλαντοΐδα

- Μαζί με τον πλακούντα διαχωρίζουν το πρώιμο ή το όψιμο έμβρυο από το ενδομήτριο και αποβάλλονται αμέσως
μετά τη γέννηση κατά το στάδιο της υστεροτοκίας.

Φθαρτός
(= το κυοφόρο ενδομήτριο της εγκύου γυναίκας, που αποτελεί τη λειτουργική στιβάδα του ενδομητρίου η οποία
αποχωρίζεται από την υπόλοιπη μήτρα μετά τον τοκετό.)
• Βασικός Φθαρτός: Βρίσκεται υπό το κύημα και σχηματίζει το μητρικό στοιχείο του πλακούντα
• Θυλακοειδής Φθαρτός: επιπολής τμήμα που καλύπτει το κύημα
• Τοιχωματικός Φθαρτός: Το υπόλοιπο ενδομήτριο.

Πλακούντας
• Πρωταρχική θέση ανταλλαγής θρεπτικών ουσιών και αερίων
• Εμβρυομητρικό όργανο → προσφύονται μεταξύ τους μέσω του κυτταροτροφοβλαστικού ελύτρου
○ Εμβρυϊκό τμήμα → προέλευση: χοριακός σάκος (λαχνωτό χόριο)
○ Μητρικό τμήμα → προέλευση: ενδομήτριο (βασικός φθαρτός)
• Λειτουργίες/Δραστηριότητες:
○ Μεταβολισμός
○ Μεταφορά αερίων/θρεπτικών συστατικών/φαρμάκων/λοιμογόνων παραγόντων
○ Προστασία μέσω μητρικών αντισωμάτων
 Μόνο οι G ανοσοσφαιρίνες (IgG) μεταφέρονται διαμέσου του πλακούντα
 Προστασία από διφθερίτιδα, ευλογιά, ιλαρά
 Όχι προστασία από κοκκύτη, ανεμοβλογιά
○ Απέκκριση άχρηστων προϊόντων
○ Σύνθεση και έκκριση ορμονών
 Ανθρώπινη Χοριακή Γοναδοτροπίνη
 Ανθρώπινη Χοριακή σωματομαμμοτροπίνη
 Ανθρώπινη χοριακή θυρεοτροπίνη
 Ανθρώπινη χοριακή κορτικοτροπίνη
• Σχήμα: Συνήθως δισκοειδές / καθορίζεται από την περιοχή των λαχνών, η οποία είναι συνήθως κυκλική.
• Φθαρτικά Διαφράγματα = σφηνοειδούς σχήματος περιοχές του φθαρτού που δημιουργούνται λόγω εκφύλισης
του φθαρτικού ιστού, εξαιτίας της εισχώρησης χοριακών λαχνών σε αυτόν (πρόσφυση λαχνωτού χορίου στον
βασικό φθαρτό). Προεκβάλλουν προς το χοριακό πέταλο και υποδιαιρούν το εμβρυϊκό τμήμα του πλακούντα σε
κοτυληδόνες. Κάθε κοτυληδόνα αποτελείται από τουλάχιστον 2 στελεχιαίες λάχνες και τις διακλαδώσεις τους.
• Οι κοτυληδόνες σταδιακά αντικαθιστούν τον βασικό φθαρτό (τέλος 4ου μήνα)

Κυκλοφορία μέσω του πλακούντα

• Αμνιοχοριακή μεμβράνη = συνένωση άμνιου + λείου χόριου. Η μεμβράνη συνενώνεται με τον θυλακοειδή
φθαρτό και μετά την εκφύλισή του με τον τοιχωματικό, σχηματίζοντας τελικά την αμνιοχοριακή μεμβράνη, η
οποία είναι αυτή που ρήγνυται κατά τη διάρκεια του τοκετού.
• Πλακουντιακή Κυκλοφορία
○ Οι ουσίες ανταλλάσσονται διαμέσου της πολύ λεπτής πλακουντιακής μεμβράνης, η οποία αποτελείται από
εξωεμβρυϊκούς ιστούς
 Τέσσερις στιβάδες αρχικά (συγκυτιοτροφοβλάστη, κυτταροτροφοβλάστη, ΣΙ λάχνης, ενδοθήλιο εμβρ.
Τριχοειδών / αργότερα η κυτταροτροφοβλάστη λεπτύνεται και μερικά τμήματά της εξαφανίζονται,
οπότε σε ορισμένα σημεία η μεμβράνη έχει 3 στιβάδες.
○ Μεγάλη διακλάδωση λαχνών → μεγάλη επιφάνεια για ανταλλαγή ουσιών
○ Δεν υπάρχει επικοινωνία/ανάμιξη των 2 κυκλοφοριών
• Εμβρυοπλακουντική Κυκλοφορία
○ Μη οξυγονωμένο αίμα: Ομφαλικές αρτηρίες → χοριακές αρτηρίες → χοριακές λάχνες (τριχοειδή)
○ Ανταλλαγή ουσιών + αερίων
○ Οξυγονωμένο αίμα: τριχοειδή → λεπτοτοιχωματικές φλέβες → συμβολή + σχηματισμός ομφαλικής φλέβας
• Μητροπλακούντια Κυκλοφορία
○ Μητρικό αίμα → 80-100 σπειροειδείς (ελικοειδείς) αρτηρίες του ενδομητρίου → μεσολάχνιος χώρος →
αργή κύλιση πάνω από τις δευτερεύουσες λάχνες λόγω βαθμιαίας ελάττωσης της πίεσης.
Ανταλλαγή ουσιών + αερίων

Εμβρυολογία ΙΑ1023 - Νάνσυ Σανδάλη - Σελίδα 1

 ○ Ανταλλαγή ουσιών + αερίων
○ Τελικά επιστροφή του αίματος στη μητρική κυκλοφορία μέσω των φλεβών του ενδομητρίου.

Τοκετός
(= Η διεργασία της γέννησης, κατά την οποία το έμβρυο, οι μεμβράνες του και ο πλακούντας εκβάλλονται από την
αναπαραγωγική οδό της μητέρας.)
• Συνέπεια των ωδίνων
○ Ωδίνες = Η ακολουθία των ακουσίων, επώδυνων συσπάσεων της μήτρας, οι οποίες προκαλούν διαστολή
του τραχήλου της και εξώθηση του εμβρύου και του πλακούντα έξω από την κοιλότητά της. Οι
περισταλτικές αυτές συσπάσεις προκαλούνται από την Ωκυτοκίνη.
 Η ωκυτοκίνη χρησιμοποιείται και για την τεχνητή πρόκληση τοκετού
• 3 στάδια στον τοκετό:
1. Διαστολή: περιοδικές διαστολές της μήτρας και του τραχήλου ανά 10 λεπτά περίπου, για 12/7 ώρες
(πρωτότοκες/πολύτοκες γυναίκες αντίστοιχα)
2. Εξώθηση: αρχίζει αφού ο τράχηλος αποκτήσει πλήρη διαστολή. Το έμβρυο κατέρχεται διαμέσου του
τραχήλου της μήτρας και του κολεού. Μετά τη γέννηση αποκαλείται νεογνό. Διάρκεια περίπου 50/20
λεπτά.
3. Υστεροτοκία: περιλαμβάνει την αποβολή του πλακούντα και των εμβρυϊκών μεμβρανών. Διάρκεια περίπου
15 λεπτά.

Ομφάλιος λώρος
• 2 αρτηρίες / 1 φλέβα → περιβάλλονται από βλεννώδη ΣΙ
• Συχνά σχηματίζει βρόγχους (θηλές) → νόθοι ή (πολύ σπάνια) γνήσιοι κόμβοι
• 1/5 γεννήσεων με τον λώρο γύρω από τον αυχένα του εμβρύου

Αμνιακό Υγρό
• Το υγρό ανανεώνεται κάθε 3 ώρες
• Έκκριση από αμνιακά κύτταρα, βασικό φθαρτό, υγρό ιστών
• Από την 11η εβδομάδα μεγαλύτερη συνεισφορά στον όγκο του έχουν τα ούρα του εμβρύου
• Κατάποση + απορρόφηση από το έμβρυο (αναπνευστική/πεπτική οδός)
• Διάλυμα που περιέχει αδιάλυτες ουσίες, οργανικά + ανόργανα άλατα (π.χ. πρωτεΐνες, λίπη κ.α.)
• Σημασία: συμμετρική εξωτερική ανάπτυξη, προστασία, ρύθμιση θερμοκρασίας, κίνηση εμβρύου, διατήρηση
ομοιόστασης.

Ομφαλικό κυστίδιο Αλλαντοΐδα

• Σημασία: • Σημασία:
○ Μεταφορά θρεπτικών ουσιών ○ Σχηματισμός κυττάρων αίματος (3η-5η εβδ.)
○ Αρχική ανάπτυξη αίματος ○ Εξέλιξη αγγείων της → ομφαλική φλέβα και
○ Δημιουργία αρχέγονου εντέρου αρτηρίες
○ Εμφάνιση αρχέγονων γεννητικών κυττάρων ○ Εκφύλιση → ουραχός (έμβρυο), ομφαλοκυστικός
σύνδεσμος (ενήλικας)
Πολύδυμες Κυήσεις
• Μονοζυγωτικοί (ΜΖ) δίδυμοι
○ Το ζυγωτό διασπάται και σχηματίζονται 2 έμβρυα με το ίδιο γενετικό υλικό.
○ Οταν η μονήρης εμβρυϊκή μάζα διαιρείται μέσα σε χρονικό διάστημα <4 ημερών από τη γονιμοποίηση
(30%) η ενδιάμεση μεμβράνη μεταξύ των εμβρύων, αποτελείται από δύο αμνιακές και δύο χοριακές
στιβάδες τότε προκύπτει διαμνιακή, διχοριονική δίδυμος κύηση.
○ Όταν συμβεί μετά από 4-7 ημέρες (66%) σχηματίζονται δύο αμνιακές κοιλότητες, αλλά ένα χόριο, με
αποτέλεσμα η ενδιάμεση μεμβράνη μεταξύ των εμβρύων, να είναι λεπτότερη, αφού αποτελείται από δύο
αμνιακές και μια χοριακή στιβάδα (μονοχοριονική, διαμνιακή δίδυμη κύηση)
• Διζυγωτικοί (ΔΖ) δίδυμοι
○ Προκύπτουν από τη γονιμοποίηση δύο ωαρίων κι επομένως μοιάζουν σαν απλά αδέρφια.
○ Έχουν απαραίτητα 2 άμνια/2 χόρια/2 πλακούντες
• Αιτίες Αύξησης πολυδυμίας
○ ‘’Γηρανση’’ γυναικείου πληθυσμού
○ Νέες τεχνικές αναπαραγωγικών μεθόδων
○ Χρησιμοποιούμενα ωορρηκτικά φάρμακα
○ Λιγότεροι σημαντικοί παράγοντες: μαύρη φυλή, μεγάλο BMI, οικογενειακό ιστορικό, πολυτοκία, σύλληψη
μετά από αντισυλληπτικά
• Η δίδυμη και ιδιαίτερα η πολύδυμη κύηση χαρακτηρίζεται ως κύηση υψηλού κινδύνου αφού σχετίζεται με

Εμβρυολογία ΙΑ1023 - Νάνσυ Σανδάλη - Σελίδα 2

• Η δίδυμη και ιδιαίτερα η πολύδυμη κύηση χαρακτηρίζεται ως κύηση υψηλού κινδύνου αφού σχετίζεται με
αυξημένο ποσοστό εμφάνισης διαφόρων παθολογικών καταστάσεων και επιπλοκών τόσο από πλευράς μητέρας,
όσο και από πλευράς εμβρύων, με συνέπεια να έχουμε αυξημένα ποσοστά περιγεννητικής νοσηρότητας αλλά και
θνησιμότητας.
○ Επιπλοκές στο έμβρυο
1. Αυτόματες εκτρώσεις ή απορρόφηση ενός εμβρύου: διχοριονικά δίδυμα περίπου 2% και στα
μονοχοριονικά 10%.Διαπιστωση US ως εξαφάνιση του εμβρύου(vanishing twin syndrome)
2. Σοβαρός πρόωρος τοκετός: μονήρεις κυήσεις πρόωρος τοκετός (24-32 εβδομάδες)περίπου 1%,
διχοριονικές δίδυμες κυήσεις 5% και μονοχοριονικές 10%
3. Περιγεννητική θνησιμότητα: περίπου 5 φορές υψηλότερο και είναι υψηλότερο στις
μονοχοριονικές(5%) από ότι στις διχοριονικές(2%) δίδυμες κυήσεις.
4. Προεκλαμψία : κίνδυνος προεκλαμψιας Χ4
5. Υπολειπόμενη ενδομήτρια ανάπτυξη του εμβρύου(IUGR): Κφ 5%, διχοριονικές δίδυμες ~ 20%,
μονοχοριονικές δίδυμες κυήσεις~ 30%
6. Θάνατος του ενός εμβρύου στις δίδυμες κυήσεις : (ο τύπος και ο βαθμός του κινδύνου για το άλλο
εμβρυο και τη μητερα εξαρτώνται από τη χοριονικότητα της κύησης) Σπανια επακολουθη ΔΕΠ.
Πιθανος προωρος τοκετος ή νευρολογικο ελλειμμα για το αλλο διδυμο.
7. Ανωμαλίες της διάπλασης του εμβρύου : (3πλάσια συχνότητα σε σχέση με τις απλές κυήσεις) Οι
κυριότερες εμβρυϊκές ανωμαλίες της διάπλασης είναι:
α. τα ατελώς διαχωριζόμενα έμβρυα(conjoined or siamens twins) και
β. τα ακαρδιακά έμβρυα.
Άλλες συχνές εμβρυϊκές ανωμαλίες σε δίδυμες κυήσεις είναι: ανωμαλίες του νευρικού σωλήνα, του
μυοσκελετικού, του αναπνευστικού, του κυκλοφορικού, του πεπτικού και σπανιότερα του ουροποιητικού
συστήματος.

Εμβρυολογία ΙΑ1023 - Νάνσυ Σανδάλη - Σελίδα 3